Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

16 articles on this Page

--------40---------'--Marwolgeth…

News
Cite
Share

-40- Marwolgeth Dewi Ogwen, OTyrecsamL. Bu y pregethwr Cymreig adnabyddus, y Parch David Roberts, D.D., Gwrecsam, farw yn dang- nefeddus foreu Sul diweddaf yn nhy ei ferch weddw, Mrs Hadfieid, yn Lerpwl, yn gyru ar ei 80 mlwydd oed. Yr oe<ld y gwr parchedig wedi bod yn wael ei iechyd er's rhai misoedd. Cyn ei farwolaeth yr oedd wedi cael ychydig wythnosau o wyliau ac ymddengya iddo drefnu i dreulio yr wythnos olnf ohonynt yn Lerpwl a'r cylch. Tra. yno cymerodd anwyd trwm, yr hwn a gyffyrdd- edd aÏ ysgyfaint, ac a derfynodd yn ei farwolaeth. Aafoawyd yr yagrif a ganlyn atom gyda chais M i ni Ú chyhoeddi. 'iin.ddengys iddi gael ei hysgrifenu 1 gyfoesolyn ar y 15fed o Ebrili diweddaf; felly, gweiir ei bod yn siarad aai y gwrthddrych rai mis- oedd cyn ei farwolaeth. Wete yr ysgrif — Wele un o'r ychydig batiiarchiaid sy'n awr yn fyw ac a safassnt yn rheng flaenaf pregethwyr Cymru. Nid ooe neb a'i gwrandawodd yn pregethu. ac a dd.trIienodd ei woithiau, na. chydnebydd ei fod yn ddyn o athryUth uwchraddol, ac yn sefyll yn holiol ar ei ben ei hun yn mysg eawogion ei genedl yn ei neillduolioa meddyliol, arelfchyddol, a llenorol — fel efe ei him y maddylia, y liefara, ac yr ysgrifena. O'n boll bregath-wyr emrog, efallai nad oea un y soniwyd llau am ef«Iych7r,rr oho no na Dr. Roberta; ac nid rhyfedd iiya, oblegid mae ai ddull a.'i ddawn mor wreiddiol nailiduol iddo d. Ond os n. all neb ei eSalychu, jorfod* bawb i'w hoffi, Prvy- erioed a'i gwrand..o.6.d aa swynwyd ef gan ei athrylith, ac na thara-rcyd ef gan yr undeb ha.pus oedd rhwng y m«ddyliwr weithiwr? Mor chwaethus, newydd, a phrrel?*r«h, ei fsddyhau Mor urddasol, naturio!, a gia.dol ei yagogiada.u Mor ddiarwydd o ym- firach.. ac sto mor effaithioi>Sonir weithiau fod arddulI rhai o dadan y pwlpiut Cymreig erbyn hyn cvllan o amwr. Ond nis gellir dweyd hyny am arddull Dr. Roberts. Pe cawaai bregethu am ganrif arall, eradfru y bususad ei ddawn a'i ddull yn parhau mewn bri. Wita gwr3, liis gsliir disgwyl i'r rhai na chlyw- SQnt at ond yn ddiweddar ei glywed yn ei oreu—fel yr oedd 3OÐ.iu ralynedd yn ot, dyweder. Er hyny. par- haoad ei boblog^wydd yn ddifwlch tra bu'n alluog i fynQd oddioartref; ac yn ddiweddar y daliwyd ef gan gystudd a'i hataliodd i hyny. liana Dr. Roberts o gytf nid anenwog. Yr oedd ei nain ef yn chwaer i fam y Parch John Jones, T&taarn, ai frodyr, ac i. fam y Parch Cadwal&dr Oven. Dolwyddelan. Arfarai y Parch John Jones, Talsw-n, ddweyd mat mala epiigar iawn oedd eu teulu hvry eu bod yn ddigon iiuosog, ond eu casgln at eu gilydd, i wneud Ha.siwn a bod digon o bre- gethwyr yn y teulu i gynai y Sasiwn hono Mab yw Dr. E/jbJrta i'r diweddar Barch Dafydd Roberts, Bangor, pregethwr am dros 40ain mlynedd gyda'r Trefnyddion. Calfinaidd, a brawd iddo oedd y diwodd- ar Barch Sanmei Roberts, Bangor, yn perthyn i'run enwaà. Trefnyddion Calfinaidd yr oedd Dr. Roberts hefyd pan dderbyniwyd ef i aelodaeth eg- lwysig, yn 15og mlwydd oed. Modd bynag, yn mhen dwy tiynedd wedi hyny, yrannodd Eglwys Anni- bynol. yr hon oedd ar y pryd dan ofal Dr. Arthur Jones yn Mangor, a chyda.'r enwad hwnw y dechreu- odd bregethu pan oedd tua. 19eg mlwyad oed. Nid cedd gan y Trafnyddion athrofa yn y dyddiau hyny, end gobeitbiai ef gael mauteision athrofaol pan ym- unodd a'r Anribynwyr Derbynioiid rai gwersi mown Liadin gan ei weinidog er ei barotoi i Goleg Hackney, ond Hithro i'r weinidogaeth a wnaeth, ac efe oedd ieuano iawn, ac gael y manteision ag yr yma.wydda.i g^-maint am danynt. Urddwyd ef yn weinidog ax eglyysi Soton a SUoh, Mon. ar y 3ydd o Fai, 1839 ;tc r mae efe felly y gweinidog hynaf yn ei enwad yn Ngoglsdd Cymrn, sydd yn parhau a gofal eglwys ganddo. Yn 1842, derbyniodd alwad oddiwrth Eglwys Gartside-street, Manceinion, a bu yno yn il.)furio yn Hwyddianus, pryd, oherwydd gwatlodd ir-ehyd ei anwyl -wTcUg, y derbyniodd alwad i Seion. h.en faes ei laf'.u-, mwn cysylltiad a Cheinae3, Mon. FA "Robort&, Ccsaiaes," yr adwaeiad ef ypryd hwnw trwy gylchoedd Oiitig. Yn 1850, cafodd alwad o Bendref. Caernarfon, yn olynydd i Calscifryn. Yn y tiwyddyn hono gorfu iddo fyned da.n driniaeth law- feddygol ism, a mawr fu ei ddyoddafaint. Dangos- d liawer o gydymdeimlad ag ef, ac olfrymwyd miloedd o weddiau drosb, Bu am rai misoedd heb aliu pregfctau yn y cyfnod hwnw, ond llenwid ei bwl- pud gan weinidogion o bob enwad crefyddol vn y cylch. Ond pan ddechreuodd eilwaith ar ei waith, fe aeimiai ei wrandawyr fod misoedd mud ei gystudd yn tori allan yn hyawcUcdd mwy nag erioed yn ei bregethau. Clywsom wr deallus, perthynol i enwad arall, yn dweyd na. chlywodd efe ddim arioed mor effeithiol ag an o brdgethau Dr. Roberts yn fuan wedi ei adferiad, a. bod y gymdleidfa wedi tori allan iwylo bron yn dclilyvrodraetyi. Yn y flwyddyn 1871 symud- odd o Gaernarfon i gymeryd gofad yr Egiwys Amii- bynol yn Queen-straet, Wrecsain, lie yr erys byd yn awr. A r oedd dyled ar y ca.pel ar y pryd ofilo bunau, end trwy ymdrechioa dihafil y gweinidog, yr aelod- au. cyfeillion, Mwyr ddilewyd y mil punau mewn pedair blynedd. debyg nad oe-j yn Nghrymru weinidog yn fyw a bregethodd yn amlach, ac mewn mwy o gyfarfodydd, al.: hefyd mwy o bregethau, nag efe. Yn ystod ei weinidogaeth yn Nghaernarfon yn 1861. yni-^elodd ag America, ac mae adgofion a.m dano yn perarogli dnry y wlad hono yn mysg y rhai j a'i clywsant, a chlyvrfeom amryw ohonynt yn adrodd rhai 01 sylwadau byw oedd wedi bachu yn eu cof. Derbyniodd y gradd o D.D. o'r un Athrofa* a'r di- weddax Brifathra.w Herher Eracs. Gosododd ei enwad yn ghymru yr anrhydsdd uchaf aliai arno yn 1880. drwy ei wneud yn gatloirydd yr Undeb Anni- bynoi Cvmreig, pryd anrhydeddodd yntau y gadair gydag anerchiiwi ar "Y Weinidogaeth Grist- lonogol." 'Mae Dr. Roberts wedi cyfoeishogi llenyddiaetli ci wlad, a medras iawri yw d'e ysgrifbin. Bu yn golygu tnisolyn o'r enw "Yr Ardd ond, er gofid 1 lawer gwywodd "Yr Ardd" ?jn byth tra bu y gardd- I wr yn America. Ysgrifcwodd luaws mawr o erthygl- au. ar faterion amrýw. i'r cyhoeddiadau enwadtd a chenedlaethol. Bu Scorpion farw wedi dechreu ohono ysgrifenu cofiant y diweddar Dr. W. Reeft (Hiraeth- og). ac ymgymerodd Dr. Roberts, er ei oed, a'r caled waith o'i orphen yn gyfrol drwehus, dros 700 o dudiilenau. Nid ymwddodd. gymaint a rhai o'i gyfoedion av/enyddol i yrngystadleuou eistedclfodol, ond pan wnaeth eailiodd pinryw wobrwjron a thlysau pwysig, ac enillodd y goran am ei bryddest a.r y hon a gyhoeddwyd. Cyhoeddodd hofyd "GfW v Colhant y Da.mel etc Yr oedd ef ya un o olygwyr y "Caniedydd Cynulleid- a evboed<1.wyd, yn ddiweddar. Ond feallai mai ei drvsorau penaf oil yw cyfrolau pregethau a gy- hocddodd dwv gyfj">' 3s 6c ya Gymraeg ac un 5s yn Saesneg. Cafodd ei b'^ethau gylchrediad eang, ac Saesneg. Cafodd ei b'^ethau gylchrediad eang, ac nid rhyfedd, oblegid uiaent yn efengyl mewn bardd- I oniaeth fyw. Gwelir athrylith Dewi Ogwen ar ei goreu yn y cyfrolau hyn. Cyflwynodd ei gyftrol Saesneg. "A Letter from Heaven, 1 w Mawrhydi y Frenhines Victoria. Yu y flwyddyn 1892, pan ymwel odd Fr^nhineo a Chymru, penodwyd Dr. Roberts i gyfiwyno iddi anercbiad dros weimuogion Annghyd- ffurfiol siroedd Dinbyeh a Ffiint. Yn ei gyfeillach mae Dr. Roberts yu nodedig o I ddyddan. ac yn ymgGlnlwr diail. Dro yn ol, cyhobddodd newyddiadur fod Dr. Ho- berts yn 80ain mlwydd oed,pryd yr ysgrifenodd yntau l hvsbysu "nad oedd ganddo ar y pryd gynifer a nyny o berlau yn ei goroa." Modd bynag, os arbsdir ef hyd y 19eg o'r mis hwn, tyr y wawr ar Dewi Ogwen yn fab 80ain mlwydd I'w was yn hir is y nen—sto rhosd Dn-v ei radau lhwen; Wedyn i fyd y Net wen Y dyger Dewi Ogwen! P.

[No title]

LlanllecMd-

Family Notices

Advertising

---..---------_----Esgob Su…

--------------------jNcmHiN…

---Bangor.

Blaenau Ffestiniog a'r Aag/lshosdcl.

! Bethssda-

Dyffryn Nantlle a'r Amgylchoedd-

j Porthmadog

I PwlIlreJi.

Tremadog.

--.--__-Eoewen, ger Conwy.

Caernarfon-