Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
R I AN GYLES NOSJ ,)-'1.J..'I"..'
R I AN GYLES NOSJ ,) -'1. J. I Cliwedl Ramentus. jV.'EEI SI CLIT3"BB]FT)0 GAS ElIDIEFAB." PENOD IV. AHuog Dduw, dy lygad Di A ciraidd dywell nos Ae c'n gweithredoedd dirgel ni, O'th oiwg un nid oes. Eryron G. Walia. Dim un gair o eglurhad—dim un llygedyn o oleum nis goilmgai Llewelyn ar y dirgelwch du. Yr oedd efe yn ystyfiiig a distaw. Cwestiynodd Argiwvdu Prysor d, ac felly hefyd y gwnaeth ei dad, ond yr oedd yn ofer, ar ol cael ei arwain braidd i gyfaddef ei fod wedi derbyn y gadwen gan dry dydd person, mewn atcb i gwestiwn a roddwvd yn gvirwys gan Arglwydd Prysor, efe a gauodd ei enau. plethodd ei freichiau ar ei fyn- svj-s, a chvda'r mynegiad. o benderfyniad mwyaf sarag ar ei wyneb, efe a wrthododd draethu yr un gair peliaeh. a gadawsant ef mewn anobaith. Gwelodd Helen ei wefusau yn crynu, tra y troai ei thad ei gefn mewn cywilydd ar y bachgen y bu cm hvn mor falch o hono. Ar ol i'r bonedd- wyr s fraud i'r fyfyrgeU, hi a gerddodd yn ddis- taw i ystafell Llew, lie yr oedd ef yn nghanol ei flinderau wedi cilio. o hyd iddo ef yn eis- todd ar y gweiv, yn welw ei rudd ac yn llawn cyffro. vr oil o'i sarngrwydd a'i vrrthnysigrwydd wedi ei ad. Yr oedd efe yn dirgrynu drosto gan fains arteithiau ei galon brudd. Hi a eis- teddodd ar v gwely wrth ei ymyl, a gafaelodd yn ei lAw. "01 fv mrawd anwyl," medclai, ar dagrau yn bwrlvmu dros ei grudd, ";Ü nid allaf eich helpu chwi n ae mewn moment yr oedd breichiau y bachgen am ei gwddf, a. chyd-w vlodd y ddau am envd. 'Helen—Helen!" meddai ef. "nid ydych chwi yn ei gredu—nid ydych yn credu i mi ei lladratta. Alii1 yr angKentil Nid rhyfedd i mi ei gashau or cyehwyn—eto eiddo gadwen— efe a greda fv mod yn euog, ehllai." IJew, eglurweh.—siaredwch! Pahsm na amddifTvnwch chwi eich hun? dolefodd Helen. "Dvwed.wch y cwbl wrthyf. anwylyd. Mae yn sicr eich bod yn gwybod y gellwch chwi fy nhrystio i T "Gwn, fy anwyl chwaer, y gallaf eich trystio, end nis g&ilaf siarad, atebodd y bachgen. "Nis gellwch Ond Nid ydyw hyny ond ffoledd, Llew." hi a atebodd, yn ddifrif a chervddol. "Nid vdvw yn ffoledd," efe a atebodd, yn wresog. ""Yr—yr vdwyf yn rhwym—nis gallaf siarad—'byddai yn ddianrhydeddus. Helen, peidiwch a gwasgu arnaf—peidiwch treio gwn- euthur i mi faglu fy hurt, fel ag y gwnaeth efe. Dywedais o'r blaen fy mod o dan ei grafangau, ac y mac vn debyg y byddaf yn ngharchar wedi fr Tiifetha am byth yn union. Nis gallaf ei helpu—nis gallaf siarad. O! fy nhad druan, y mae ef vn ei wedn, ond, Helen, yn sicr nid ydych chwi?'a chyfododd ei wyneb gwelw i fyny ac edrychodd and yn bryderus. "Sid ydwyf, Llew; gallaf byth," hi a ateb- odd, gan ei gusanu. "Diolch i'r Nefoedd am y geiriau yna! Ni fydd i chwi fy nghasau—fy nirmygu fel hwynt- hwy. Gall—gall pobpeth ddyfod yn dda etü," efe a ddvwedodd. "Yr vdych yn ineddwl hyny," hi a ddolefodd, yn ll&wen. "Llew anwyl, nis gallaf byth gredu eich bod yn Ueidr; nid ydwyf yn meddwl fod fy nhad yn ei grcdu mewn gwirionedd chwaith. Am eich gym i garchar, nid ydwyf yn tybied fod Ar- glwydd Prysor yn meddwl myned mor bell a hynv. Nis dywedodd hyny eto." "Naddo," aiedd.ii Idew. "Y mae hyny yn fwy nag a ddLsgwyliais. "A ddywedodd efe hyny?" -fe vmaetiy. Dywedodd: 'Nid wyf yn meddwl myned yn mlaen yn erbyn eich bachgen, ond yn unig "Os beth i" gofynodd Llew. "Nid ydwyf yn gwybod ni ddywedodd ef. O! anwyl Llew, erfyniaf bidio: mi a wnaf yr oil a allaf drosoch mi a ddywedaf wrtho ef mor sicr yr ydwyf o'ch diniweidrwydd," meddai hi, gan ymollwng i wylq. "Ond; O pe y gwnelech pe y gallech chwi ond siarad eich hun." "Anmhosibl!" mcddai Llew, yn ftin, a chyfod- odd i fyny a ch erddodd at y ffenestr ac edrychodd allan m awyddus. "Diolch i'r Nefoedd eich bod chwi yn bur i mi, Helen. O! y mae fy ffydd mewn dynolryw yn prysur ddiflanu. Y mae fy nghalon bron ar dori. Ai tybed fy mod yn caei fy nhwylie—fy mod Tawodd ya ddisymwt'u, a. llifodd ei wacd poeth i'w ruddiui. Yr rhywbeth tu 01 i'r cyfan, gallasai Helen weled yn liawdd ond yn gwybod am ei brawd moud y gwnai, hi a deimlai braidd yn sicr v gdlent ddisgwyl yn ofer wrtho ef am ddatgudcliad o'r dirgelwch. Yn y cvfamser yr oedd Mr Davies Arglwydd Prysor yn ddwfn mown ymddiddan gyda'u gil- ydd. c Y mJM; yn beth tra rhyfedd, yr wyf yn cania- lau—rhyfedd neillduol, Davies," meddai'r iarll; "ac v mac eich mab y poison olaf o bawb y bu- aswn yn ei amhen o'r peth. Fel y dywedasoch, rhaid fod y bachgen wooi syrthio i gwmn: drwg —dyna'r pethi yn sior i chwi, ac yr ydym oil yn gwybod beth a ddilyna hyny"—dirgrytiai y rheithor wrth feddwl yr hyn a awgrymai r honeddwr. "Rhyw synLid cyfeiliornus am y gair \anrhydeddns' sydd yn peri iddo ef fod yn fudan. Y mae ei wibiadau y nos, wrth oleuni'r lloer, yn prod eich bod yn a'i fod ef wedi taro wrth gwmpeini drwg yn rhywle." "Ydvw—vdyw y gruddfanodd y rheith- cr. "Y bachgen druaa. Yr ydwyf yn crhuddo fy hun o hyn, Prysor: yr ydwyf wedi ei drystio gormod o lawer: meddyliwn na fyddai yn bosibl bvth ei dlku i ifyrdd pechadurus. Ac yn awr daw'r cwcstiwn-beth sydd i'w wneut.hur V Adyrchafodd y tyl dman ei wyneb gofidus i fynv. ac a edry'diodd yn brvderus ar y dyn a ddaliai dynged ei fab yn ei ddwylaw. Oedodd Arglwydd Prysor, ac edrychodd arno yn chwili&dol, a chydJ, peth golwg o drechedd cyn iddo ateb "Yr ydyeh yn gwybod, Davies," meddai ef. o'r diwedd" dan siarad yn araf, "mor fawr y teimlaf drosoch bob amser." ydych wedi hod yn bur dirion. yn our gyteillgaT\" atebodd Mr Pavies, yn bryderus. wyf yn vmddiried y bydd i chwi ymddwvn yn dyner wrch y bachgen camarweiniedig." "Yr ydwyf yn caei fy nliueddu i hyny," ateb- odd yr larli. "Gadewch i ni siarad y mater, Mr .1)[-" its. Y mae genyf gryu lawer i siarad n eu oylch oni buasai i'r digwyddiad anffortunus Hla gyuieryd lie, buaswn yn nghwrs ychydiir wjth- i!(,sau yJl agoryd fy ngwefasau ac yn traethu wrth- yell am i -»roi ag sydd—a fu am bryd maict- yn yr aiiiser a basiodd yn dra agos i fy nghaliia. Yn awr '•y—yr 1r'¡¡f yn meddwl fy mod yn deall," meddai Mr DaT."ieH, yn atlirist. "Ya awr. wrth cmvr, r hvny allan o'r cwestiwn. Chwi-" "Allan o'r .cw<iwn!" atebodd yr iarll, yn bryrfur. "Dim beth. Nid ydych am feddwl fod gwiriondeb y bachgen ffol hwn yn cyf- newid mewn unrhyw hdd fy nneimladau tuagat ci chwaer—eich merch T "Yr ydych. yn dra Oliristionogol!" dechreuodd Mr Davies, gyda theimlad o n-ddhad meddwl. "Ydwvf os oes cariad mewn Cristionogaeth— yr ydwyf yn can eich merch," dywedodd Ar- glwydd Prysor. "Nis gwnawn ddim om bodd i'w niweidio hi na cliwithau. Buaswn wedi er- fyn ar Helen ddyf jKi yn wraig i mi ers talm, ond ofnwn ofyn yn rhy faan. Nis gallwn fod yn sicr a dderbyniri hi fy £ —yn fyr, meddyliwn v pryd liwnvv, pan yr oeddym yn Florence, fod—ond gadawer i limy b-vsio. Nid ydwyf yn meddwl y byddai i Helen fy cgwrthod pe y cynvgiwn fv hun iddi'n awr. Pa beth ydych vn el feddwl, Davies ?" v "0: o'r braidd yr wyf gwybod," atebodd v rheithor, Y11 ddyrv.-tedig. "Nid ydwyf yn sicr fod gan Helen ddim—ei bod hi yn gwybod "Yr ydwyf yn meddwl fod Miss Davies yn gwybod am fy nheimladan tuag ati," atebodd ir- glwydd Piysor, yn afieithus yn wir, yr oedd efe wedi dyweuyd Uawer mwy na hyn wrth Helen yn yr amser a basiodd, as wedi dangos iddi yn llawer mwy nag y tybiodd y rheithor erioed ei fod ef yn ei cliaru hi. "Yr ydwyf yn meddwl mai'r ffaith rdyw y gwyr hi nahazu y deuais yn ol i Gymru, a betli a'm dygodd i'r Faenor. Pa fodd bynag, y mao genyf eich cydsyniad chwi Mr Davies—yr ydych yn ewyllysgar i Helen fod yn wraig i mi." "RoHol hddhwn-mwy na boddlawn," ateb- odd y rheithor, yn frysiog: Prysor, es- gusodweh n"—meddai. rra y gafaelodd Arglwydd Piysor yn ei law.—"beth am fy machgen druan ? Yn mha wedd gwna—y bvdd i hyn elfeithio arno E- f 1" "Fy anwyl Syr—fy snwyl Mr Davies." ateb- odd yr iarll, gyda chwerthiniad a seiniai braidd yn ddivstyrllyd. "nis geDwch ddychmygu y dy- munwn ddwyn gweithrediadau yn erbyn brawd fy ngwraig ddyfodol, yn sicr. Na, na! Gad- awer i'r bachgen ffarwelio a'i wlad ei hun 3 myned i wlad arall—dvna fyddai'r peth goreu iddo ef. Ni a'i gwahanwn ef oddiwrth ei gwmni drwg, a rhoddaf iddo gychwyn mewn bywyd gwell. Ed- rychaf i hynyna, a gadewch chwi lonydd i mi drafod y busnes liwn. Anghofiwch yr oil o hono —na, peidiwch a diolch i mi wrth gwrs bydd ei lwvddiant o dan fy ngofal i yn y dyfodol—hyny ydyw, os bydd Helen yn dyfod yn wraig i mi. Y mae'r cwbl yn dibynu ar hyny, Mr Davits. Yr ydych chwi yn deall hyny, wrth gwrs." Ymsuddodd calon Mr Davies wrth y geiriau a'r don y llefarid hwynt. Yr oedd Arglwydd Prysor wedi traethu ei feddwl yn hollol glir—os y byddai i Helen dderbyn ei gynyg. achubid Llew—na mwv na hyny, yr oedd ei ddyfodol i gael ei ddarparu iddo os na wnai Helen, yna, nid oedd ganddynt ddim i'w obeithio na'i ddis- gwyl oddiar law Arglwydd Prysor—ond pobpeth ¡ tu allan i drugaredd. "Bryd y bydd i chwi siarad hefo Helen?" efe a ofynodd yn mhen ychvdig ar ol hyn. "Yn dra buan. Yr wyf yn ewvllysio i'r mater gael ei setlo yn ddiatreg," atebodd Arglwydd Prysor. "Yn y cyfamser, Mr Davies, gellwch siarad gydag Helen, a—a rhwyddhau y ffordd ychvdig—os ydych chwi'n meddwl fod hyny'n ani/cnrheidiol—-iywcdwch wrthi vi hyn a dtim- lwch ac a feddyliwch ar y mater, a'r hyn yr wyf finau newydd ei ddywedyd wrthych. Yr wyf yn teimlo yn sicr y caf eich cymhorth a'ch plaid yn hyn o fusnes, ac v mae Miss Helen yn ferch rhy dda., yn chwaer rhy serchiadol i wrthwynebu ein dymuniadau, a niweidio rhagolygon ei brawd heblaw hyny, yr ydwyf yn gobeithio a chredu nad ydwyf yn hollol ddibris o honi, ac na fydd iddi edrych ar fy nghynyg yn anffafriol." "Yn wir, yr wyf yn gobeithio ac yn credu hyny," atebodd Mr Davies, yn nerfus. "Yr yd- ych wedi bihafio yn garedig a nobl, Prysor. Dylai fy merch deimlo yn falch o honoch. Pa beth bynag sydd i ddisgwyl, credwch fi, gwnaf fy ngor- eu i chwi." "Da. Wei, y mae'r cwbl yn dibynu ar ei phen- derfyniad hi. Mi a'ch gadawaf chwi yn awr, Mr Davies, a goreu po gyntaf i'r mater gael ei setlo." Siaradai yn feistrolaidd, fel pe yn sicr o'i fwr- iad i'r pen, ac wedi ysgwyd Haw gyda'r rheithor, efe a. farchogodd ymaith tua Maenor Iestyn. "Yr ydwyf wedi cael y chwareu i fy llaw fy hun," meddyliai, tra y galpiai y march o dano. By Jove y mae lwc wedi bod gyda mi; onid am hyn buaswn wedi cael byd o drafferth gydag Helen. Y mae hi yn falch, ao yr ydwyf yn credu fod gan y Gwyddelyn Power hwnw ryw gymaint o ddylanwad ami. Pw rhyw garu gwirion bach- gen a lodes oedd hwnw ond y mae hi yn ystyf- nig, fel ei brawd—mor ystyfnig ag ydyw hi o brydferth a deniadol. Nid ydyw hi yn debyg i lodesi eraill o gwbl. By Jove mor ychydig o ferched a ddywedant Na wrthyf fi. Yr ydwyf yn ei hoffi yn well yn herwydd ei hoerineb ataf. Hi a griitf ddysgu fy ngharu eto, yr wyf yn tyngu os J nad cyn iddi fod yn wraig i mi, hi a gaiff fy ngharu ar ol hyny, neu A aeth ef, fy nhad?" gofynodd Helen awr yn ddiweddarach, tra y cerddai yn ddistaw i'r fyfyr- gelllle yr eisteddai ei thad o hyd. 0! fy nhad, nid ydych yn credu hyn am Llew, yn sicr?" "Y Nefoedd a'n helpo oil! Nis gwn yn iawn beth i'w gredu, Helen," meddai'r rheithor. Y mae Llew yn gwneud pethau gan waethed ag y gall trwy ei ddistawrwydd. Nis gwn pa beth i'w feddwl; ond Helen Beth, fy nhad ? M—mae genych rywbeth i'w ddywedyd wrthyf fi ? Beth ydyw ?" A dechreuai ei chalon guro yn wyllt. Oes. Y mae Arglwydd Prysor wedi bihafio yn llawer gwell na'm disgwyliad. Bydd i Llew, yr wyf yn gobeithio—yr wyf yn meddwl—gael ei waredu o ganlyniadau ei ffoledd, ac efallai mewn pryd y bydd iddo ef esbonio yr oil, a chlirio ei hun. Na, ni fydd iddo—ni fydd i Arglwydd Prvsor ——— A ydych yn meddwl dywedyd na fydd i Ar- glwydd Prysor ei erlyn, fy nhad ?" dolefodd Helen yn llawen. Ni fydd iddo ef y mae efe wedi ymddwyn yn hynod fawrfrydig a thrugarog, Helen, fel y dywedais o'r blaen. Eisteddwch i lawr, blentyn. Yr ydych yn edrych yn syn! Ond—ond chwi a wyddoch, fy anwylyd, fod Arglwydd Prysor yn eich hoffi." Fy hoffi—efallai. Ond beth sydd a fyno hyny a'r digwyddiad hwn ?" gofynodd, gan was- gu ei dwylaw yn nghyd, ac yr oedd trem fraw- ychus yn dechreu meddianu ei llygaid gleision clysion. Wei, wrth gwrs, nid yw ef yn ewyllysio tynu gwaradwydd ar deulu y ferch y mae ef yn awydd- us i'w phriodi," meddai y rheithor. Erglywch, 0 1 erglywch, y mae'r oil yn dibynu arnoch chwi. Ond i chwi ei briodi, dropia y mater, a bydd iddo ef ofalu am Llew-ei anfon i ffwrdd, ac —— I "Ac os y gwrthodaf ti ef," gofynodd Helen, a'i llais yn crvnu. 0: fy nhad, os bydd i mi wrthod Ni ddywedodd efe, Helen, ond rhoddodd ar ddeall i mi yn ddigon plaen. 0! Helen, rhaid i j mi ddywedyd fod yr achos yn dibynu yn gyfan. gwbl arnoch chwi—ein anrhydedd—Llew allan o 1 garchar—ei ddyfodol i gyd yn gorphwys ar eich flaw chwi—anrhydedd y teulu, ein henw henafol —pobpeth mae fy mywyd fy hunan yn eich dwylaw," dolefodd y rheithor mewn angerddol- deb. "Yn sicr, ni fyddai i chwi wrthod—ni fydd i chwi ein difetha i gyd ?" Yr oedd Helen yn ddistaw, wedi cael ei tliaraw yn fud o ddychmi a syndod. Edrychai ar ei thad, a chlywai ei eiriau. A allai fod mai ef. mewn gwirionedd, oedd yn siarad gyda hi ? A allai yr hyn a ddywedai fod yn wirionedd ?—a oedd tynged yr holl deulu yn ei llaw hi ? A oedd hi wedi ei thynghedu i briodi Arglwydd Prysor, neu ynte ddifetha y ddau a garai oreu yn yr holl fvd ? Darfu i lais Mr Davies, ar ol rhai momentau o ddistawrwydd, ei hadalw yn ol ati ei hun. Wei, Helen?" meddai ef mewn ton o bryder. R-rhaid i mi gael meddwl am y peth. Rhaid i mi gael amser nis gallaf wneuthur fy meddwl i fyny ar unwaith," hi a ddywedodd. "O! fy nhad anwyl, nid ydwyf yn ei garu yr ydwyf yn ei gashau. ac yn ei ofni; y mae ef yn gwybod hynv. Rhaid ei fod yn ddyn pur ddrwg—yn ddvn pur greulawn i dreio fy fforsio i ddyfod vn wraig iddo ef wraig iddo ef I" A dechreuai ei dagrau ddisgyn i lawr yn ddafn- au mawrion fel dafnau cawodydd Ebrill. "Nis gellais erioed ddeall eich gwrthwynebiad iddo ef," meddai y rheithor, yn flin. "Y mae'n galed fod yn rhaid i mi, Llew—pawb o honom— gael ein difetha yn herwydd eich whim o anhoff- der ffol o hono. Ond, Helen, peidiwch a wylo fel yna, os na. ellwch ei briodi cf, rhaid i ni gym- eryd y canlyniadau, ond bydd i fy nghalon dori. Nis byddaf fyw yn hir wedi i fy enw gael ei stam- pio mewn gwarth, a fy mab wedi cael ei alltudio i benydfa. Y foment yr agorir dor y carchar iddo ef, agorweh chwithau ddor y bedd i minau yn yr hen fynwent yna, lie— "Mae nghyfeillion wedi myned Draw yn lluoedd o fy mlaen." Yno caf Iechu- "0 swn y boen sy' yn y byd." Efe a orchuddiodd ei wyneb a'i ddwvlaw, a disgynodd ei ben llwyd ar ei fynwes, tra yr ID- godai ochenadd ddofn o honi. Yn union wele law fechan grynedig ar ei ysgwydd. "Fy nhad öjIlwyl, na t^hristewch 1" dolefodd Helen. "B—bydd i mi feddwl am eich cáis. Myfi a dreiaf wneuthur fel yr ydych yn ewyllysio." "Clnvi a wnewch? A allaf fi ddywedyd hynv wrtho ef 1 Helen, bydd i'r Nefoedd eich gwobrwyo. Bydd i chwi ein gwaredu ni o warth- rudd. Ac—ac, fy mhlentyn, credwch fi, nid yd- yw Arglwydd Prysor y dyn y dychmygwch ei fod bydd iddo ef wneud gwr da i chwi." Ysgydwodd Helen ei phen. "Nis gwn i. Ond hyn a wn, nis gallaf ei garu ef, ac nis gwnaf byth ond mi a dreiaf wneuthur fy nyledswydd i fy nheulu, fy nhad dim ond un peth a ofynaf—na fydded i chwi ddywedyd wrth Llew, rhaid iddo ef beidio cael gwybod hyn." Gwybod beth, fy mhlentyn ?" gofynodd y rheithor. "Fy mod yn gwneuthur yr aberth yma er ei fwyn," meddai Helen, gydag ochenaid dagedig. "Rhaid peidio dywedyd hyn wrtho ef cyn y bydd iddo ein gadael ni." (I'w barhau.)
------------------------------Celu…
Celu Genedigaeth yn Llanidloes- HAERIADAU DIFRIFOL YN ERBYN GWEINIDOG YMNEILLDUOL. Yn Llys yr Ynadon, Llanidloes, ddydd Meroh- -er. buwyd yn chwilio i mewn i acho o ddrdd- ordeb anghvffredin. Ar ddydd Mawrth, y 3ydd o Awst, cafwyd hyd i becyn yn cynwys corpli plentvn mewn ffrwd o ddwfr, sef y Cambrian "watercourse." Yr oedd y corph wedi ei lapio mewn tywel a barclod bras, a bricsen fawr yn gydiol irtho. Rhoddwyd hvsbysrwvdd i'r hedd- geidwaid, a chifodd trengholiad ti gynal. Gwn- aeth Dr. J. Vaughan archwiliad ar y corph, yr hwn oedd gorph geneth fach llawn-dwf, wedi ei maethu'n ddar ond gyda rhanau o hono wedi dad- ansoddi, yr hyn wnai yn anhawdd i'r meddyg ddweyd i sicrwydd pa un a oedd y baban wedi ei fcni'n fyw ai peidio. Yr oedd ef yn gryf o'r farn iddo gael ei eni yn fyw, ond nis gellid cadarnhau y fam yna. Nid oedd marciau ar y gwddf na dim i awgrymu fod y baban wedi ei dagu. Ac ystyried yr amser o'r flwyddyn, y gwres., a'r inadm, credai efe i'r plentyn gael ei eni tua thair wythnos yn ol. Dychwelwyd rheithfarn agored gan y rheithwyr. 11 -N .n 1 Mewn canlyniad i sibrydion oedd allan, aeth yr Arolvgydd Lake at Miss M'Murdo, Glanclyw- .9. edog, a chyhuddodd hi o gelu genedigaeth baban, iic addefodd hithau ar unwaith ddarfod iddi esgor ar blentyn. "Pan anwyd y baban," meddai, "darfu i mi syrthio i lewyg; a phan ddaethum ataf fy hun, canfyddais y plentyn ar y gwely. Gadewais y plentyn yn y gwely hyd foreu Sul, ac wedi hyny dodais ef mewn bocs hyd ddydd Llun. Lapiais ef i fyny mewn tywel a barelod bras, rhwymais fricsen wrth y parsel a theflais ef i'r 'watercourse' fy hunan." Ar hyny cymerwyd hi i fvny, ond oherwydd gwaeledd ei hiechyd cafodd ei remandio ar dir achlysur. Yn y llys prydnawn Mercher diweddaf yr oedd y garchares yn cael ei chynrychioli cran Mr J. H. Jones, yr hwn a ddarllenodd y mynegiad can- lynol ar ei rhan: -"Tad y plentyn y cyhuddir fi o gelu ei enedigaeth ydyw y Parch, Thomas L. Martin, diweddar weinidog yr eglwys Gynull- eidfaol yn LIanidloes yr hwn sy'n trigo yn awr yn Berriew, Trefaldwyn, ac ar hyn o bryd yn fugail yr eglwys yno. Bu'm yn byw yn yr un ty a Mr Martin o tua mis Hydref, 1894, hyd fis Mai diweddaf. Yr wyf fi yn byw gyda'm hewythr, ae yn ystod y cyfnod crybwylledig yr oedd Mr Martin yn lletya yn y ty. Agos i ddwy flynedd yn ol bu iddo fy nhripio dan yr addewid o fy mhriodi, a pharhaodd o hyny allan i gael cysyllt- iacl mynych gyda. mi i fyny hyd Mai diweddaf. Yn Ebrill diweddaf y daethum i wybod fy mod yn feichiog, eithr dywedodd efe nas gallai gredu y peth, ac nad oedd yr ystori ond dyfais ar fy rhan i'w orfodi ef i'm priodi i; a dywedodd yn mhellach, os troai allan fy mod i yn feichiog, y byddai iddo adael y wlad am America. Wedi ysgrifenu amryw lythyrau ato yn crefu arno fy mhriodi, a thrwy hyny fy ngwaredu rhag dian- rhydedd, bu iddo o'r diwedd addaw gwneud hyny os rhoddwn iddo 300p yr hwn swm a drefnai oedd i'w dalu ar ddiwrnod y briodas yn Nhrallwm ar y 14eg o Fehefin. Yn mhen oddeutu wythnos ar 01 hyny ysgrifenodd Mr Martin ataf i beri i mi stopio pob parotoadau ar gyfer y briodas, gan ddweyd na wnai efe fy mhriodi hyd nes i'r 300p gael eu talu, neu hyd nes iddo dderbyn vmrwym- iad tan law fy mrawd y caffent eu talu. Yr oedd- wn i wedi prynu fy ngwisgoedd priodas a gwn- euthur fy nhrefniadau i gyd cyn derbyn ei lythyr I ef. Ysgrifenais ato i gwyno am ei ymddygiad brwnt, ond efe a atebodd fod pobpeth ar ben ac mai ofer oedd i mi drwblo dim cliwaneg arno ef. Darfu triniaeth greulon Mr Martin a'r meddwl am y gwarth oedd yn fy aros bwyso mor drwm arnaf nes fy nwyn i'r iselder meddwl hwnw oedd yn ymylu ar wallgofrwydd. Yn awr nis gallaf gael hyd i lythyrau Mr Martin ataf, ac y mae genyf adgof gwan ddarfod i mi eu dinystrio. Bu i mi fyned i lewyg y noson y rhoddais enedigaeth, ac ar ol adenill ymwybyddiaeth, edrychais am y plentyn a chefais ef yn farw wrth fy ochr. Pan gyhuddwyd fi gan Inspector Lake o gelu gened- igaeth y plentyn, addefais wrtho ar unwaith a gwnaethum fynegiad iddo." gwnaethum fynegiad iddo." Traddodwyd y garchares i sefyll ei phrawf yn Mrawdlys nesaf Rhuthyn. Deallwn mai brodor ) o Ysgotland ydyw Mr Martin, ac yn hanu o deulu pur barchus.
. A yw Tybaco yn Niweidiol?
A yw Tybaco yn Niweidiol? Ar v pwnc poblogaidd ucliod, dyma. fel y dadleua gohebyad yn y "Drych Amerieanaidd :—Wrth weled cyniier o bobl gall a synwyrol yn arfer tybaco, tvbia llawer nad oes dim yn anweddaidd a niweidiol yn yr arferiad. Wrth weled cynifer o bobl grefyddol, blaenoriaid eglwysig, a phegethwyr vr Etengyl, ie, wrth weled llawer o bobl dduwiol yn arfer tybaco, tybia llawer nad, yw yn bechod. Er mor wrthun ni- weidiol ac afreidiol yr arferiad, eto, y mae mor gyfiredinol a phoblogaidd fel mai ofer o'r bron yw ei wrthwynebu. Er hyny, y ma a yn llawenydd gweiea fod yr arferiad yn colli tir yn nghylchau uwch- ai" a mwyaf diwylledig cymdeithas. Gan fod y da i orchfygu y drwg, nid oes dadl na fydd i arfer tybaco gael ti ddifodi a'i anghotio yn yr "amser da" sydd gerllaw. g ,ri Gwirionedd a ddiystyrir gan lawer yw fod y pb.n- higyn tybiico o'i frig i'w wraidd yn wenwvnig. Mae ya wenwyn marwol i braidd bob math o fywyd anifeilaidd. Fel mathau eraill 0 wenwyn. megis arsenic, opium, ac alcohol, mae ei arfer yn creu blvs afiach ac an- naturiol nad yw mewn dyn wrth natur. Nid yw y rhai sydd yr arfer tybaco mewn sifyiifa naturiol o fodolaeth. Trwy gamddefnyddio rhoddion inatur, maent wedi eu hamddifadu o'r rhyddid hwnw sydd yn enedigaeth fraint i bob dyn. Maent yn gaethion i feistr caled a gormesol. Maent wedi eu swyno, neu, fel y dywed y Sais, "under a spell." Mae y tybaco fel yr hunlief gyda'i balfau afian yn eu dal ar la.wr. Tybiant nad oes neb dedwyddacn na hwy pan yn mwynhau eu mygyn. i truain twylledig; 'pe ddeuent "atynt eu hunain," pe torid y swyn a dryllio eu cadwynau, a chael o honynt brofi bias gwir ryddid am foment, neidient o lawenydd yn y ia:i Mewn ystyr iechydol mae arfer tybaco yn wrthyn, tiflan ac afiach. Clywir weithiau am bersonau wedi cyrhaedd oedran mawr a.c wedi arfer tybaco ar hyd eu hoes bron. Nid trwy gymorth y tybaco ond er ei waethaf y mae hyny yn cymeryd lie. Mor wrthun yw budredcti tybaco ar hyd lieoiydd ein dinasoedd fernr ymaith ddarnau o cigars wedi eu llwytho yn fynych gydag afiechyd heintus, a chodir hwy i fyny gan hogiau direidus i'w cychwyn yn yr arfer- iad aflan ac i ledaenu afiecliyd! Y dvdd o'r blaen gwelais ddau o fechgyn tua phymthe" oea yn feddw ar yr heol wrth ysuiocio cigarettes." ), r" oeddynt wedi eu taro a syndra. Yr oedd cysgod angau wedi ymdaenu dros eu gwynebau gwelw. Nid oedd eisieu bod yn brophwyd i weled y byddai eu hangladd yn y dyfodol agos. Gresyn gweled llanciau heinyf yn Yi gwywo ac yn marw o dan etfeithiau gwenwynol tybaco. Mor aflan yw y tai He y mygir llawer o (tybaco Mae sawyr tybaco ar bob peth sydd yn y ty. Mae yn arferiad gan amaethwyr i osod y llaetti i hufenu yn agos i "stove" y gegin yn y gauaf. Os bydd ysmocio yn y ty mae yn rhoddi bias clrwg ar yr ymenyn ac yn ei wneud yn anghymwyrs i'w fwyta. i'r oedd gan oichwraig ddillad i'w sychu ar ddiwrnod gwlawog ac yr oedd John gartref ac yn ysmocio mwy nag arferol. Wedi sychu y dillad wrth dan y gegin aeth y wraig a hwy i'w perchenog ond yr oedd cymaint o arogi tybaco ar y dillad tel j. raid luux eu golclii eilwaitli. Cvchwynir tanau dinystriol gan fygwyr tybaco. Clywir yn fynych am rai yn ysmocio ar eu gwelyau ac yn gosod tai ar dan. Alor gj-wilyddus i'w gorfod rhybuddio pobl yn fynych i baidio arfer tybaco yn y capel. Cywilydd i rai pregethwyr eu bod yn dibynu ar ysbrydoliaeth y bibell a'r tybaco am hwyl bre- gettiu. Mae yn tiaith na fyddent yn werth dim lieb y tybaco. Rhydd meddygon, yn fynych, enwau fugiol ar afiechyd eu cleifion, os tybient y bydd yn dramgwydd iddynt ei alw wrch ei enw gwirioneddol. Collent lawer o u cwsmeriaid pe dywedeat mai prif achos eu hafiechyd yw arfer tybaco. Yn lie hyny dywedant eu bod wedi "rhedeg i lawr," a bod y galon yn methu cytlawni ei gwaith yn briodol, a bod y pibjllau gwynt yn ddolurus (smoker's sore ti if oat, wrth gwrs), a bod yn rhaid iddynt wrth orphwysdra. ac adgyfnerthiad. Mor afresymol yw cyneu tan dan drwyn dyn ar y tywydd poeth preaenol 1 Gwn am lawer o bregethwyr ac eraill wedi byrhau eu hoes a lleiliau eu defnyddioldeb wrth arfer tybaco: ond byddai yn greulondeb i mi eu henwi. Yn y papurau dyddiol yr ydym mor sicr o ddarllen am farwolaetilau o achos arfer tybaco ag ydym o ddarlien hants dam- weiniau ar y rheilffordd. Chwi ddynion call a syn- wyrol sydd yn arfer tybaco, holwch eich hunain yn bwyllog ac ystyriol am dri munud o amser,a gwarant- af y bydd naw o bob deg o honoch yn barod i ddweyd mai ynfyd, budr a diles yw arfer tybaco. y
Advertising
— I Y trae TB PERAIDD MAZAWATTEE Tit PERAIDD MAZAWM TEE TM PEKAIDD MAZAWaT EE TE PISKAIDD TE PJEftAIPJD MAZA.W&TTEE III eia badofio o De f-raidd 30ain mljneiJ yn ol.
-----------Magwraeth Gwartlieg
Magwraeth Gwartlieg Cymerwyd y sylwadau canlynol o adroddiad y Ddirprwyaeth Dirol: — Nid oea unrhyw rywogaeth o dda ag sydd wedi eu hesgeuluso mor hir yn Nghymrn a'r gwartheg duon, gan na wnaed ond ychydig os dim ymdrech i'w gwella hyd y flwyddyn 1874, pan y darfn i Mr J. B. Bowen, Llwyngwair, yr aelod Seneddol ar y pryd dros Sir Benfro, yn gysylltiedig a'r diweddar Mr Richard Harvey, Hwlffordd, gyhoeddi y llyfr a adnabyddir dan yr enw, "South Wales Black Cattle Herd Book." Cafwyd rhagymadrodd-dydd- orol iddo gan Mr Harvey, yn yr hwn yr ymdriniai yn alluog ar hanes y rhywogaeth hon, a gellir cy- feirio at y cyfryw sylwadau os am wybodaeth fanwl. Pa fodd bynag, yr ydym yn credu fod llawer o'r cyfeiriadau a wneir ganddo yn fwy cym- hwys i'r rhywogaeth yn Ngogledd Cymru nag at rai y Deheudir. Gellir nodi yma ei fod ef fam fod y rhywogaethau yn hollol wahanol yn N gog- ledd a Deheudir Cymru, ac wedi bod felly nsn rai cenedlaethau, ond a ellir priodoli hyn fel canlyniad croesi ai peidio sydd anhawdd iawn ei benderfynu. Mae llawer o fagwyr anifeiliaid yn Ngogledd Cym- ru yn barod i addef fod eu da wedi eu croesi a'r byr-gyrn (shorthorn), ac y mae y rhai a gadwant eu lliw du wedi eu harddangos fel da duon Cym- reig, ac yn ddiweddar maent wedi llwydda i enill y rhan fwyaf o'r gwobrwyon a gynygid gan Gym- deithas Amaethyddol Frenhinol Lloegr. Ychydig flynyddoedd yn ol taJodd y M^lwriad Platt ymweliad a Sir Benfro i'r dyben o weled da y sir hono sir eu porfeydd eu lxunsin, fel ag i n'1r- fio barn pa un a ydoedd da y Gogledd a'r Dehau o'r sin. rhywogaeth ai peidio, ond y casgliad y daeih iddo ar ol ymchwiliad manwl ydoedd eu bod yn hollol wahanol. Ni chymerai unrhyw un a fagai rywogaeth Castlemartin pur i mewn i'w ddeadtll, fel anifail pur, dda a feddai flaen-gynlfon vren, neu un ag y byddai ei flew yn gyrnpgedig a gw^n a phe cynygid tanv o'r nodwedd hwnw, hydcled ef mor dda bynag, ar werth, anhawrld fyddai cael prynwr iddo. Cyhoeddwvd cyfrol gyutaf y North Walei Herd Book," yr hwn a olygir gan Mr William Dew, Bangor, yn y tlwyddvu 188?>. Yn y Ihh- ymadrodd ymddengys y syitfAdaj dyddorol a gan- lyn — "Pymtheg mlvnedl a tl'.riug.iin yn ol gwer'thid gwartheg godro am o 4p i 7p yr un, ac ystyrid y swm diweddaf a nodwyd yn bris lied dda, a phe cyrliaeddai buwch i 9p neu lOp ystyrid ef yn bris uchel iawn. I fyny i 1QV7 ystyr.d ] 25p fol pris eithafol o uchel am y dosbarth goreu o warth- eg ond yn y flwyddyn hono, mewn arwerrhiant lie y cynygid ychydig o dda o rywogaeth Beud- gelert, synwyd y rhai oeddynt yn bresenol p n welwyd 70p yn cael eu rhoddi am fuwch Gymreig. Ar yr adeg hon ymddangosai fel pe eyfodasai ymgeisiaeth fywiog yn mhlith rhai olr prif fonedd- igion a'r amaethwyr, a chanfyddwyd gwelliant rhvfeddol mewn llawer o ddeadelloedd, gan ddan- gos gwahaniaeth dirfawr i'r hyn oeddynt mewn ifermydd Cymreig ychydig flynyddoedd yn flaen- orol. Yn y flwyddyn 1879 penderfynodd Mr Llewelyn Parry werthu ei ddeadell ddetholedig yn Craflwyn, ger Beddgelert, pan, er syndod dirfawr y boneddigion a'r amaethwyr oeddynt yn bresen- ol, y darfu i'r ysgrifenydd werthu dwy her am 650 gini, a'r gweddill o'r ddeadell am brisoedd hynod uchel. Darfu i hanes yr arwerthiant yn naturiol greu cySro yn mhlith pawb a fagent ani- feiliaid ar hyd a lied y Dywysogaeth, a dywedid yn groew na chaffai y prynwr, Mr J. F. Platt, byth y ddegfed ran o'i arian yn ol. Pa fodd bynag, yn Hydref diweddaf, darfu i'r ysgrifenydd werthu y ddeadell hon drachefn, ac y mae y can- lyniad erbyn hyn yn Hanesvddol, gan i 19 o warth- eg a heffrod gael eu gwerthu am 1387 gini, pedwar tarw am 187 gini, a deg o loi am 172 gini." Cynwysa y gyfrol amryw lythyrau pwysig oddi- wrth amaethwyr profiadol, sef Mr T. Roberts, Aber; Mr Maitland, Plas Farm, Tanybwlch a Mr W. Evans, Ty Fry. Ceir ynddi hefyd gof- restr am 66 o deirw a 216 o wartheg a heffrod, gyda darluniau o rai anifeiliaid nodedig. Cy- hoeddwyd ail gyfrol yn 1886, ac yn ddilynol dryd- edd cyfrol. Yn ychwanegol at hyn mae pamph- ledyn rhagorol ar Dda Duon wedi ei ysgrifenu gan y Milwriad Platt, yn cynwys byr-hanes am anifeiliaid Cymreig, eu pwysau, ansawdd, a'u cymhwysder at anghenion y llaethdy. Ceir fod magwyr anifeiliaid yn gwahaniaethu yn fawr yn eu bam gyda golwg ar wahanol rin- weddau y da yn Ngogledd a Deheudir Cymru, ond digon i'n pwrpas presenol ni fydd dweyd eu bod yn dda sydd fwyaf cymliwys i'r gwahanol ranbarthau lie y ceir hwynt, ac ni ddylid colli golwg ar y pwysigrwydd o fagu oddiwrth yr ani- feiliaid goreu a ellir gael, gan fod yn anmhosibl gwneud amcangyfrif o'r colledion dirfawr a ddeill- iant i'n gwlad mewn canlyniad i fagu oddiwrth stoc wael. Mae da gwynion Sir Benfro, at y rhai y cyfeirir yn llyfryn y Milwriad Platt, ar hyn o bryd yn llawer lluosocach nag y buont. Deallwn fod Mr Charles Mathias, Lamphey Court, wedi talu sylw neillduol i'r rhywogaeth ddiweddar, ac wedi llwyddo i sefydlu dead ell ardderchog, yn eynwys tua 25ain o wartheg a da eraill o bob oed, o dair blwydd i lawr. Ymdrinia y sylwadau canlynol yn benaf a da duon Cymreig, y rhai a ystyrir y rhywogaeth frodorol, ond, yr un pryd, maent yr un mor gym- hwysiadol at rywogaethau eraill. Yn gyntaf oil, rhaid rhoddi ystyriaeth ddyladwy i burdeb, gwaed fel y cam cyntaf yn nglyn a magwraeth lwyddianus. Wrth burdeb gwaed y golygir rhyw- ogaeth yn feddianol ar olyniaeth reolaidd o rin- weddau da, gydag ond ychydig o anmherffeith- derau. Mae wedi ei brofi ganoedd o weithiau y bydd i epil gyfranogi o rinweddau y tarw neu y fuwch. Er esiampl, meddylier am fuwch wan- 11yd, o rywogaeth wael, yn cael ei throi at darw o gyfansoddiad da, bydd y llo yn sicr o gyfranogi o rinweddau aruchel y tarw, gan ddyfod yn debyg iddo, yn fwy felly na phe buasai wedi ei eni o fuwch well ond Of megir oddiwrth y cyfryw lo, ni etifedda haner gallu ei dad i'w drosglwyddo i'w epil, a bydd iddynt waethygu y naill genhedl- aeth ar ol y Hall. Wrth ddewis buwch, ymddibyna llawer ar yr amcan mewn golwg. Os mai at odro y bwriedir hi, dylid cymeryd gofal i ddewis un o gyfansodd- iad da, ffurf, ac ansawdd. Mae wedi ei brofi fod Hoi a fwrir yn y gwanwyn yn gyffredin y mwyaf iach a nerthol i ddewis o honynt; dylent fod yn llvdan ac yn gydwastad dros y cefn a'r h.ynau, gydag asenau dwfn, yn sefyll ar goesau byrion; dylai y chwartcr blaen fod yn fain, y pen yn fychan ac yn meddu yinddangosiad benyv»raidd Ilawn y chwarteri ol yn gnawdol a dwfn, ac yn tarddu o rywogaeth odro dda ers cenedlaethau, ac hefyd, yr hyn sydd ofr pwysigrwydd mwyaf, rhaid i'r pwrs fod wedi ei ffurfio yn dda, gyda thethi cymliarol o ran maint, rhywbeth yn debyg i bedair coes ystol. Dylai y rhan uchaf o'r pwrs fod yn llydan a llyfn, gan ymestyn yn mlaen at y morddwyd. Yr un peth ellir ddweyd am y gwythienau llaethog yn ffrynt y pwrs. Ymddi- byna ffurfiad y llaeth lawer iawn ar fywiogrwydd y chwarenau hyn i wahanu y sylwedd brasderog yn y gwaed, yr hyn a gymerwyd i fyny oddi- wrth y bwyd. Cvfrifir hefyd fod heffer a fwria lo pan yn ieuanc, tua blwydd oed, yn fwy tebyg o ddyfod yn well buwch at laeth nag un a adewir hyd nes y byddo yn dair hlwydd oed cyn bwrw llo, gan fod yr arferiad o roddi llaeth yn cynyddu yn gvfartal i'w thyfiant cyffredinol, ond gall fod nr draul iddi byth ddyfod y fath fuwch fawr. Mae y gyfundrefn o adael i loi sugno eu mamau, fel ag y gwelir mewn rhnnau o Sir Faesyfed a Henffordd, yn hynod niwoidiol, ac ni ddaw y cyf- ryw wartheg byth yn rhai da am laeth, a dyna y ppjtoguojj ifp«8oALi £ i{.i evm  Tcreiftsd ttiaiko qj wedi gwaelu gymaint fel cynyrchwyr 15 aeth. Mae yn ffaith wybydius fod gwartheg a adewir gyda lloi l'w sugno yn dyfod yn hesp gynt na phe byddent yn cael eu godro yn la.n a rheolaidd. Pc buasai yr un gofal wedi ei arddangos yn nglyn a gwartheg Henffordd ag a ddangoswyd tuagat wartheg Ynysoedd y Sianel, nid oes amheuaeth lllJ. fyddent. fel y buont un amsor, yn rhai dderchog fl llaeth-gynyrchwyr. Dylid dewis tarw o hiliogaoth dda ar y ddwy ochr, a'r goreu ellir gael i drosglwyddo ei rin- weddau i'w epil. Nis gall y fuwch drosglwyddo ei rhinweddau da ond ar un hepil yn mhob tymhor, tra y gall tarw ddylan- wadu ar yr holl ddeadell. Dylid cym- eryd gofal neillduol wrth ddewis tarw ar gyfer gnartheg godr<» dylai fod yn ddisgynydd o rai nodedig o dda am gynyrchu llaeth. 0 angen- rheidrwydd dylai y fuwch fod yn un dda ar gyf- rif ei chynyrehion o laeth, ac yn nglyn a'r fuwch I a'r tarw nis gellir bod yn rhy ofalua wrth eu dewis.
__-------__-- -----------------Cymdeithas…
Cymdeithas Amaethyddol Sir Gaerncrfon. ARDDANGOSFA GYNTAF YN-.N;GRIER- NARFON. Fel ffrwyth symudiad a gychwynwyd gan yr Arglwydd-Raglaw (Mr J.E. Greaves), ac a gefn- ogwyd gan y cylchoedd mwyaf dylanwadol yn y sir, bu i Gymdeithas Amaethyddol Sir Gaernar- fon gynal ei chyfarfod cyntaf yn mhen tref y sir ddydd Iau. Bu i'r boneddigion a ymgymerasant a sefydlu cymdeithas amaethyddol newydd yn y rhan hon o Ogledd Cymru gael eu symbylu i wneud hyny gan yr ymwybyddiaeth fod sir Gaer- narfon, er yn meddu llawn gormod o arddangos- feydd lleol, eto yn amddifad o un arddangosfa gvffredinol i'r holl sir, dyfarniadau pa un gaffai yr effaith uniongyrchol o beri gwelliant sylwedd- ol mewn stoc amaethyddol. Gyda'r amcan hwn mewn golwg yr oedd y gwobrwyon a gynygid o ddau ddosbarth, sef A, yn cynwys bathodau, y rhai oeddynt yn agored i'r holl ddosbarth a B, cynwysedig o arian, heb fod yn agored ond i denantiaid amaethyddol gwirioneddol. Gyda golwg ar nodwedd gyffredinol yr ymddangosfa, gellir yn ddyogel ddweyd i'r pwyllgor gael mwy na svlweddoli eu disgwyliadau, ac yr oedd an- sawdd yr arddangosion o type ragorol bendant; y meirch amaethyddol yn arbenig—yr oeddynt hwy yn mhlith yr anifeiliaid tecaf a ddangoswyd erioed yn Ngogledd Cymru, a siaradai'r beirniaid am y gwartheg fel rhai anghyffredin o dda. I ddybenion yr arddangosfa, mae y sir wedi ei rhanu yn bum' dosbarth-Caernarfon, Pwllheli, Porthmadog, Bangor, a Chonwy, a bydd i'r cyn- ulliad blynyddol gael ei gynal yn mhob un o'r lleoedd uchod yn eu tro. Hefyd bydd yn mhob un o'r trefydd a enwyd bwyllgor lleol, gwaith y rhai fydd arolygu y trefniadau lleol. Y llvwydd cyntaf oedd yr Anrhydeddus F. G. Wynn, Glynllifon, yr hwn oedd yn arddangosvdd mawr hefyd. Yr is-lywydd oedd Mr Thomas Roberts (Tanyfynwent, Aber), boneddwr o brof- iad ymarferol mawr tra y profodd Cadben N. P. Stewart yn gadeirydd gwerthfawr i'r Pwyllgor Gweithiol. Ymscymerwyd a'r drysoryddiaeth gan y Milwriad H. Platt, a bu y pwyllgor yn ddigon ffodus i sicrhau gwasanaeth Mr R. R. Stythe fel ysgrifenydd cyffredinol, yr hwn a gynorthwyid gan Mr W. R. Morris. A ganlyn sydd restr o'r boneddigion ddarfu actio fel barnwyr: Ystalwyni a cheffylau amaethyddol: Mr Thos. Charnock, Lerpwl, a Mr T. J. Dutton, The Beeches, Saltney, Caer. Ceffylau ysgeifn: Mr W. B. Partridge, Bacton, ger Pontrilas, Here- fordshire, a Mr W. Parker, Great Stanney Hall, Caer. Ceffylau neidio: Yr Anrhydeddus F. G. Wynn, Glynllifon, Cuemarfon; y Cadben N. P. Stewart, Bryntirion, Porthdinorwig; yr LTch- gadben O. Ll. Evans, Broom Hall, Chwilog; Mr Thomas Roberts, Tanyfynwent, Aber, a Mr W. A. Darbishire, Penybryn, Caernarfon. Gwar- theg Cymreig a mathau eraill a chynyrch amaeth- yddol Mr Evan Evans, Maesymynach, Llan- byther, Caerfyrddin, a Mr John Roberts, Per- feddnant, Towyn, Meirionydd. Defaid a moch: Mr A. E. Mansel, Harrington Hall, Shifnal, a Mr W. E. Williams, Gwerclas, Corwen. Own defaid a dofednod: Mr T. H. Stretch, Vine Cottage, Ormskirk. Offerynau amaethyddol: Mr R. M. Greaves, Wem, Tremadog. Ymenyn: Miss A. E. Roberts, Lleweni Hall Dairy School, Din- bych. Veterinary surgeon Mr W. J. Fletcher, M.R.C.V.S., Gwrecsam. Wele y dyfan-iiadau-- STALLIONS. Stallion for agricultural purposes—Class A: 1, Colonel Platt. Gorddinog, Llanfairfechan. Class Ti 1 and 2, William Davies, Ty Corniog, Pwll- heli. z;1 Entire cart colt, foaled after 1st January- Class B 1, Evan Williams, Llwyndyrus, Cliwil- cs- Entire horse, calculated to produce carriage horses and hunters—Class A: 1, the Right Hon. Lord Penrhyn, Penrhyn Castle, Bangor. i Cob stallion not over 15.1 hands r_1 high—Class B: 1, John Jones, Dinarth Hall Pony Stud, Llandudno. Welsh pony stallion not over 12.2 hands- Class A: 1, Colonel Platt, Gorddinog, Llanfair- fechan. Class B: 1, Thomas Herbert Jones, Bronmeirch, Penygroes; 2, Joseph Owen, Bcd- awen, Glanadda, Bangor. AGRICULTURAL HORSES. Mare and foal—Class B 1, Morris Pritehard, Penybryn, Bangor; 2, D. R. Jones, Crugernn, Sarn, Pwllheli. Best team—Class A: 1, the Hon. F. G. Wynn, Glvnllifon, Carnarvon h.c., Colonel Platt, Gor- ddinog, Llanfairfechan. Class B: 1, William Jones, Llymgwyn, Chwilog. Gelding or filly, three years old—Class A: 1, the Hon. F. G. Wynn, Glynllifon, Carnarvon. Class B 1, Robert Jones, Brynrhydd, Chwilog 2, Owen Humphreys, Penygelli Farm, Carnar- von. Gelding or filly, two years old—Class A: 1, the Hon. F. G. Wynn, Glynllifon, Carnarvon. Class B 1, William Evans, Mathan Uchaf, Bod- vean, Pwllheli; 2, John W. Thomas, Niwbwlch, Bangor. Colt or filly, one year old-Class B: 1, Evan A. Roberts, Ystymllyn, Criccieth; 2, John W. Thomas, Niwbwlch, Bangor. CHAMPION PRIZE. The society's gold medal for the best animal in the agricultural section (stallions excluded), was won by the Hon. F. G. Wynn. LIGHT HORSES. Mare or gelding for saddle or harness, not under 15 hands—Class A: 1, Walter Glynn, Brynhir, Criccieth. Class B: 1, Evan Jones, Hendre, Bodvean, Pwllheli; 2, Henry Parry, Glan'rafon, Pontrug. Mare and foal for -saddle and harness-Class B 1 and medal, John Jones, Dinarth Hall Pony Stud, Llandudno; 2, G. O. Jones, Merchlyn, Talycafn, R.S.O. Pony mare and foal, not. over 14 hands- Class B 1 and 2 and medal, John Jones, Di- narth Hall Pony Stud, Llandudno. Cob shown under saddle, over 14 hands and not exceeding 15 hands—Class B 1 and medal, John Jones, Dinarth Hall Pony Stud, Llandudno; 2, Griffith Jones, Nyffryn, Dinas, Pwllheli 3, John Jones, Bush Farm, Portdinorwic. Three-year-old mare or gelding for saddle or harness—Clnss B 1 and medal, John Jones, Dinarth Hall Pony Stud, Llandudno. Mare or gelding for saddle or harness, foaled after January 1st, 1895—Class B 1 and medal, Henry Owen, Pengelli Bank, Carnarvon; 2, Wil- liam J. Parry, Clogwyn, Plasgwvn, Pwllheli. Pony mare of gelding, shown under saddle, 13 hands and not over 14 Lin(is-Class B 1 and medal, Evan Williams, Llwyndyrus, Chwilog 2, John Owen, Erw, Caeathraw. Mountain pony mare or gelding, not over 12 hands-Class A: 1, J. McKerrow, Tremadoc. Class B 1 and medal, John Jones, Dinarth Hall Pony Stud, Llandudno 2, ditto. SPECIAL PRIZES GIVEN BY THE VICE- PRESIDENT. Pony mare or gelding, over 12 and under 13 hands-Class B 1, John Jones, Dinarth Hall Pony Stud, Llandudno 2, W. T. Williams, Nant y Carvan, near Garn, R.S.O. JUMPING COMPETITION (OPEN). For the best and cleverest jumper—1 and 3, Harry Parry, Glan'rafon, Pontrug 2, Edwin Ro- berts, Llandegfan. Scratch jumping competition—1, Edwin Ro- berts, Bodwilog, Anglesey. WELSH CATTLE. Bull, three years old and upwards-Class A: 1, Colonel Platt, Gorddinog, Llanfairfechan. Class B 1, G. O. Jones, Merchlyn, Talycafn, R.S.O. 2, William Jones, Bodaden, Carnarvon. Bull, two years old-Class A: 1, R. M. Greaves, Wem, Tremadoc. Class B 1, Ro- berts, Brongader, near Tremadoc 2, Jones, Penrhynydyn, Rhydyclafdy, Pwllheli. Yearling Bull—Class B: 1, William Jones, Llymgwyn, Chwilog; 2, Thomas Roberts, Tany- fynwent, Aber. Bull calf, over six and under 12 months old— Class B 1, D. R. Jones, Crugeran, Sam, Pwll- heli 2, Roberts, Brongader, near Tremadoc. Two oxen, above two and under three years old- -Class A: 1, the Hon. F. G. Wynn, Glyn- llifon, Carnarvon. Class B: 1 and 2, William Jones, Llymgwyn, Chwilog. Two oxen, under two years old-Clasg B 1 William Jones, Llymgwyn, Qfewilog: 2, R W Griffith, Bogelus, Aberdarayi.. Cow in calf or in milk—jQlasa A1, W, QAte Piatt, Gorddinog, Llanfmrfeehan. Class B: 1, Griffith Roberts, Bodvel Hall, Pwllheli: 2, R. W. Pritchard, Coedmarion, Carnarvon; 3, Wil- liam Jones, Llymgwyn, Chwilog. Heifer,, in; calf or in milk, under three years old—Class A: 1, Colonel.Piatt, Gorddinog, Llan- fairfechan. Class B 1, Thomas Roberts, Tany- fynwent, Aber; 2r R. W. Pritchard, Coedmarion, Carnarvon.; 3, William Jones, Llymgwyn, Chwil- og. Heifer, under two years, old—Class A 1, Col. PUtt, Gorddinog, Llanfairfechan. Class B 1, R. W. Pritchard, Coedmarion, Carnarvon; 2, E. Rumsey Williams, Coekaidia, Carnarvon. Heifer calf, over six and under 12 months old— Class B 1, Hugh W. Roberts, Cefn Coch, Llan- dinorwic; 2, D. R. Jones, Crugeran, Sam, Pwll- heli. Welsh black bull in the show, above two years old (special prizes presented by members of the North Wales Black Cattle Society)—Class B: 1, G. O. Jones, Merchlyn, Talycafn, R.S.O. Welsh black bull in the show under two years old (open to bona-fide tenant farmers only)—Class B 1, divided between D. R. Jones, Crugeran, Sam, Pwllheli, and William Jones, Llymgwyn, Chwilog. Welsh black cow in the show (open to bona-fide tenant farmers only-I, Griffith Roberts, Bodval Hall, Pwllheli. Two-year-old Welsh heifer in calf or in milk in the show (open to bona-fide tenant farmers only) —1, Thomas Roberts, Tanyfynwent, Aber. Yearling Welsh heifer in the show (open to bona-fide tenant farmers only)-I, R. W. Prit- chard, Coedmarion, Carnarvon. Welsh heifer calf in the show (open to bona-fide tenant farmers only)—1, D., R. Jones, Crugeran, Sarn, Pwllheli. Welsh black cow or heifer in the show, open (prize,, the North Wales Black Cattle Society's silver medal)—1, Colonel Piatt, Gorddinog, Llan- fairfechan. CATTLE (of any breed). Bull, two years old and upwards—1, 0. Evans, Broom Hall, Chwilog, R.KO. Bull under two years eld-I, David Roberts, Brynhyfryd, Uiiwilog, R.S.O. Cow or heifer in calf or in milk—Class B 1, 2, and medal, Mr David Roberts, Brynhvfrvd, Chwilog, R.S.O. J J Champion prizes—The society's gold medals to the best male, and also. to the best female in the cattle section—Colonel Platt. Calf under twelve months old reared on lactifer (special, prize given by Mr Joseph Thorley, King's Crows, London)-I, R. W. Pritchard, Coedmari- on, Carnarvon. Two, oxen or two heifers fed on Bibby cakes or meals (special prize given by Messrs G. B. Thomas and Son, corn and flour merchants, Car- narvon)—1, G. J. Roberts, Trefarthin, Llanfair P.G. WELSH SHEEP. Ram of any age—Class A 1, R. M. Greaves, Wern, Tremadoc. Class B 1, William Roberts, Star Inn, Pwllheli 2, Thomas Roberts, Tanyfyn- went, Aber. Ram lamb—Class A: 1, Colonel Platt, Gor- ddinog,. Llanfairfechan. Class B 1 and 2, R. W. Pritchard, Coedmarion, Carnarvon. Welsh mountain ram, to graze on the mountain to within 14 days of date of show—Class B: 1, William Roberts, Star Inn, Pwllheli; 2, Robert Evans, Bryn Owen, Llanllechid. Pen of three ewes off mountain pasture, having reared lambs during this season, and not to have been brought from the mountain till within 14 days of the show—1, E. P. Jones, Pantycelyn, Talysarn; 2, Robert Evans, Bryn Owen, Llan- lleehid. Pen of three ewes off lowland pasture, having reared lambs during this season—Class A: medal, Colonel Platt, Gorddinog, Llanfairfechan. Class B 1, R. W. Pritchard, Coedmarion, Carnarvon; 2, Thomas Roberts, Tanyfynwent, Aber. Pen of three ewe lambs—Class A: medal, Colonel Piatt, Gorddinog, Llanfairfechan. Class B 1, R. W .Pritchard, Coedmarion, Carnarvon; 2, E. P. Jones, Pantycelyn, Talysarn. WHITE FACED BREED (other than Welsh). Ram of any age—Class B 1 and 2, John Prit- chard, Llys Patrick, Chwilog, R.S.O. Ram lamb-Class B. 1, David Roberts, Bryn- hyfryd, Chwilog, R.S.O. 2, Griffith Roberts,liwlcii- ylfordd, Fourcrosses, Chwilog. Pen of three ewes — Class B. 1 and 2, John Pritchard, Llys Patrick, Chwilog, R.S.O. Pen of three ewe Iambs — Class B. 1, John Pritchard, Llys Patrick, Chwilog. Ram of any age (Shropshire or any down breed)- Class A. 1, G. W. Duff Asslieton Smith, Vaynol Park, Bangor. Class B. 1 and 2, Robert Roberts, Custom House-square, Pwllheli. Ram Iumb-Class B. 1, D. H. Parry, Penllwyn, Pwllheli; 2, R. W. Pritchard, Coed Marion, Carnar- von. Pen of three ewes, having reared lambs during this season—Class B. 1, Robert Koberts, Custom House- square, Pwllheli; 2, D. H. Parry, Penllwyn, .Pwl1- heli. Pen of three ewe lambs-Class A. 1, u. W. Duff Assheton Smith, Vaynol Park, Bangor. PIGS. Boar, large breed—1, Griffith Roberts, Bwlchy- ffordd, Fourcrosses, Chwilog 2, Owen Jones, Mount Pleasant Hotel, Llanwnda. Sow, large breed—Class B. 1 and 2, W. M. Ro- berts, Rhosdican, Carnarvon. Boar, middle breed-Class B. l,Tom Armstrong, Sportsman Hotel, Carnarvon; 2, Robert H. Parry, Bach, Carnarvon. Sow, middle breed—Class B. Medal and 1, Tom Armstrong, Sportsman Hotel,Carnarvon 2, Richard Jones, Cyrnant, Llanwnda. SHEEP DOGS. Smooth coated dog — 1, J. M. Hughes, Royal Hotel, Capel Curig; 2, Bob \Villiams, Brynbeddau, Waenfawr; 3, Thomas Herbert Jones, ron Meirch, Penygroes. Smooth coated bitch—1, J J. Hughes, Llugwy Cottage, Capel Curig; 2, T. R. Jones, Moss Hill, Bcttwsycoed; 3, Owen R. Williams, Bryncelyn, Waenfawr. Rough coated dog—1, Bob Williams, Brvnbedda, Waenfawr; 2, Owen Owens, Aden Farm, Pontrug. Rough coated bitch — 1, J. R. Hughes, Llugwy Cottage, Capel Curig; 2,J. Owens,Garnedd, Hangor; 3, Daniel R. Jones, Weirglodd Newydd, Talysarn. POULTRY., Bantams (special prize by Mr D. J. Davies, Tany- graig, Carnarvon, for the best exhibit in the above class)—1 and special, W. Pierce Williams, üln-ie, Upper Bangor; 2, Miss Daisy Bullock, Farm Isaf, Coed Helen, Carnarvon. Game—1, Joseph Williams, Goetra Farm, Bangor 2, Miss Eurgain Lort, Vaynol Park, do. Hnmburgbs-I, J. 0. Williams, Goetra, Bangor; 2, Miss Maggie Jones, Mount Pleasant Hotel, Llan- wnda. Leghorns-I, John Nanney, 28, Holywell-terrace, Carnarvon. Minorcas—1, Mrs Nath. Roberts, Bryn Cadnant, Carnarvon 2, John Ethall, 9, Tithebarn-street, do. Plymouth rocks—1, D. H. Parry, Penllwyn, Pwll- heli; 2, Owen Jones, Mount Pleasant Hotel, Llan- wnda Spanish—1, Owen Jones,- Mount Pleasant Hotel, Llanwnda; 2, Robert Roberts, 3, Ogwen-terrace, Llanberis. Orpingtons or wyandottes—1, Charles A. Jones, Bron Hendre, Carnarvon; 2, Mrs W. E. Jones,, Glan Menai, Portdinorwic. Spring chickens, hatched in 1897—1, W. Pierce Williams.Advie. Upper Bangor :6,Joseph Goetra Farm, Bangor. Pair of any variety (selling class)—1, George Rod- dick, Capel Graig, Bangor. Duck and drake (Rouen)—1, D. H. Parry,. Pen- lJwyn, Pwllheli; 2, John Pritehard, Penasfyity^, Abererch. Duck and drake, any other variety—1, D: R. Parry, Penllwyn, Pwllheli; 2, Mrs J. W. Jones, Plasvbiyn' Carnarvon. Goose and gander—1, D. H. Parry,Penllwyn,Pwll- heli; 2, Tom Armstrong, Sportsman Ho,SfceI, Carnar- von. AGRICULTURAL IMPLEMENTS. Collection of agricultural Machinery and Imple- ments—1, Richard Williams, Prince of Wales's Agri- cultural Implements Stores, Carnarvon. BUTTER, ETC. Three Ibs fresh butt-er, shown iti separate pounds and made in the old style—1, Lizzie illiams, uryn- beddau, Waenfawr 2, W. F. Janes, Bodidda, Core wav. tub or pot of butter, not less than 251bs in we'ght -1, William Roberts, LIwydfaen,Talycafn, Conway 2, W. F. Jones, Bodidda, do. Three lbs of fresh butter, wade by butter worker— 1, Mary Parry, Hafod y Rhug, Llanrug 2, Ann Elicn Williams, Brynbedda, Waenfawr. Farm produce,, viz. 12 potatoes (in two varieties), 12 mangolds., 12 swedes, 12 turnips, of oats, and ono shcctf of barleYol, Owen Rujaphreys, Peny- gelli Farm, Carnarvon 2, Henry "Parry, Glan'rafon, Pontrug J 3, Robert Jouçs) Bryn^^d, CbwUogt
PREGETHU. AR YR HEOL.
C3 Nid ydyrk yn gyt'rijol am syniadau em yoheb ivyr y, ?iqolofn hon, PREGETHU. AR YR HEOL. Syr, Pleserus, Mr Gol., ydoedd gwrando orc- ein teidiau a'n tadau yn adrodd hanes pregeth- wyr teithiol Cymru gyda'r gwahanol enwadau, ac fel y byddai Christmas Evans, Williams o'r Wern, John Elias, etc., yn sefyll i fyny yn y ffeiriau a'r gwylmabsantau i bregethu yn erbyn annuwiol- deb ac anfoesoldeb yr oes, a thrwy hyny yn. foddion digon effeithiol i ymlid y cyfryw bechod- au ymaith o'r tir-y tir yn cael ei arloesi, y drain a'r mieri yn cael eu tori ymaith yn mhob cyfeir- iad pregethu yr Efengyl yn d'od i fri, yr Ysgol Sabbothol yn llewyrchus ac effeithiol, y eyfarfod- ydd gweddiau yn ddwyseiddiol ac yn effeithiol, y dylanwadau Dwyfol vn cydfynedol a'r naill a'r Hall o'r cyfarfodydd hyn y chwareuon ynfyd a niweidiol, anfoesoldeb, ac aniweirdeb yn cael eu hymlid ymaith, a nod y bwystfil yn cael ei osod; ar eu talcenau; priodasau anghyfreithlawn yn cael eu dirmygu a chae cyflawn. Ond 0! y cyf- newidiad. Cawn ar ddeall fod yr holl bethau yna yn eael eu parchu genym, yn nghyda Uu o bethau eraill—ysgafnder, iaith anweddus, meddwdod, ac aniweirdeb yn uchel eu pensu yn ein gwlad. Y ddisgybliaeth dan draed, pechodau gwarthus yn cael pasio heibio heb wneuthur yr un sylw o honynt na cheisio gwneud yr un ymchwiliad i'w dilvsrwydd. Nid rhyfedd fod y chwareuon ofer ac ynfyd yn codi eu penau yn ein gwlad: y "Switchback" a phethau cyffelyb, ond gwaeth yn cael edrych arnynt gydag anrhydedd genym. Ni a safwn yn y ddrycin a'r gwlaw i edrych ar y cyf- ryw bethau, nes gwlychu at y croem. Felly y bu hi yn ddiweddar gyda ni, ond pan y gwna ychydig o wlith ar y Sabboth yswatiwn yn ein tei, ac ni feiddiwn fyned i wrando pregeth na myned i'r Ysgol Sul na'r cyfarfod gweddi. O! ie; y mae gwrando ar y rhai fydd yn myned drwy y cylch- oedd yn ffieiddbeth genym onid yw? Y maent yn dal yn rhy hir o lawer yn y cyfarfodydd nee yr byddis yn teimlo yn annioddefol genym yno. Nid yw pethau i gael aros yn llonydd byth. Na, y mae tro i fod ar fyd. Y mae lleoedd yn ein gwlad, o angenrheidrwydd, yn dechreu d'od i sylweddoli amgylchiadau pethau. Y mae pregethu yn y ffyrdd a'r caeau yn dechreu d'od i fri eto. Preg- ethu ymaith yr aflendid, y difaterweh, yr hyfdra eithafol sydd yn amlwg yn ein mysg. Deued gweimdogion ein gwlad yn Uu banerog i gyhoeddi eto mai nid wrth gysgu, hepian, a phlethu dwylaw y daw trefn ar grefydd yn ein gwlad. Ychwaneg eto.-Ydwyf, etc., BACHGEN O'R WLAD.
AT DDIRWESTWYR LLANGEFNI A…
AT DDIRWESTWYR LLANGEFNI A LLEOEDD ERAILL. Syr,-NVel- wrth y drws, megys y llys arbenig (i dderbyn cwynion neu eu gwrthod) y trwyddedau. Carwn ar fyr eiriau ofyn i chwi oni fyddai yn ddoeth anfon deiseb at ynadon y Llys Trwyddedol yma. yn enw Duw trwy gynrychiolaeth y gwahanol enwadau. crrfyddol, ac i weinidog pob enwad ei rhoi yn y llys fod y prif-gwnstabl i wneud adroddiad yn v lY Tiwyddedol am 1898, ar ol i'r tafarnwr gael rhybudl pnodol nad yw i werthu diod feddwol i blant dau 13eg oed. Deallaf fod rhai pentrefi wedi pasio y cyfryw benderfyniad, ac yn barod i'w roi o flaen vr ynadon. Gadewch i ninau yn "Llangefni dvwyii" ymvsgwyd am y goleuni. Dichellion mamau i'w plant yw ar iddynt roi y botel bach yn eu hosan, a. dichell eraill yw ei rhoi yn y piser llaeth. Deffrown gvfeillion, er rhoi tap y dafarn yn dynacli i'w drot ar gyfer plant bach a phobl yr oes nesaf. Gadewck. i ni gael cyfarfod cyhoeddus nos Sid nesai, a chael penderfyniad o bob capel ac eglwys gyda chynrych- iolydd o bob un i'r cyfarfod.-)Cdw)rf, etc., LLWYDRUDD.
ESIAMPLAU LLANERCHY-i-DD.
ESIAMPLAU LLANERCHY-i-DD. Syr, Sigledig yw fy nghorph, a'm geiriau sydd feirw i'm herbyn. Y mae cleddyf fy ngwrthwyn- ebydd "Gwyliedydd" wedi fy nhrywanu yn ofnadwy. yr wythnos ddiweddaf-a dyma sydd reswm dros fy afiechyd. Dj-chrynais beth, nes yr oeddwn yn meddwl fod yr holl dueddiadau awnelont gyfiawnder a dyn wedi gadael a'u rhoddi o'r ffordd ond fel yr oeddwn yn myned yn is i lawr i ddyfnderoead gallu fy ngwybodaeth fechan, cyfarfyddais mewn croes- fioivd o'm heiddo oleuni trydanol yn chwifio ae,yik, serenu uwchben ffenestr fy ngwybodaeth ac wedi i mi agor y drws, gwelwn fellten yn chwifio yn yr, awyrgylch, ac wedi hyny clywais swn taran, ac wedi hyny drachefn, y gwlaw megis rhaiadrau yn dylifo. hyd ac ar draws fy ngwyneb, ac yna aethwn yn ol; i'm hystafell; ac ymbleserais trwy ymaaiyd yn fy hoff ysgrif-bin, a cheisiais ddadebru., meddyliau" melltenajidd a rhuadfawr Gwyliedydd." Maa "Gwyliedydd" yn honi ei allu gramadegol a chystra- weniaethol. Dywed ei fod ar ben ei ddigon yn ol grym ei lythyr, ac hefyd, fe ddywed yn effro ei feddwl wrth agor ei destyn mai ceisio "argyhoeddi cydwybodau, deffro meddyliau, a datguddio dyfodol," "addolwyr ac addolesau yr 'olwynydd'" y mae. O'r dyfyniad yma o'i eiddo galwaf eich slyw —. yn gyntaf at ."argyhoeddi cydwybodau." Nis gallaf' egluro hwn fy hunan heb i "Gwyliedydd" ateb, y cwestiwn canlynol: -Gwa.ith dyn yute gwaith yr- Ysbryd Glan yw argyhoeddi? Yn sicr "deffro modd- yliau." D la-sal1 r ddau eiryn yma fod yn gyntaf. canys dyma y cam cyntaf mewn gwybodaeth, a*, dichon wedi deffro eu meddyliau y gellir eu hargy- hocddi i'r iawn fford(-"Hyfforddia.blent:rn yn mlieaa ei ffordd," etc. Yn drvdydd. "Datguuuio dyfodol." 0 dan yr hen oruchwyliaeth clywsOm lawer o son am brophwydi bach a mawr, ond ychydig o son sydd o dan y newydd am danynt ond gallaf uweyd am, "Gwyliedydd" ei fod ef a d)-mlill.dei ,bcophwrdol-, iaeth ydyw ceisio arwain dynion hyd lwybrau eu c dyledswyddau. Yn bedwerydd, "Addolwyr" ac addolesau yr 'olwynydd. Y rheswm am. y dyfyn. nodau sydd ogwmpas y gair "olwynydd" ydyw aim: imai enw imigol ar y gwneuthurwr yw. ac fe welir fod ei addolwyr yn y rhif luosog. Gesyd allan yn ol ymresymiad Paul yn Ephesus mai eilun-dduwiau o. wneuthuriad coed, etc., oedd yno, ond, gesyd allan, yn ol prophwydoliaeth "Gwyliedydd" (yn ein hoes ni)mai creadur o ddyn ae enaid'ynuao yw'r eilun- dduw, ac felly cyhuddir Paul o gyhoeddi anwiredd ya Ephesus a'r manau eraill,etc., y bu ynddynt.. Wei, wedi sylwi a dadebru y frawddeg yna, o'i eiddo,. deuwn at rym a sylwedd amcan ei iyniyr.. Dywed! mai celwydd yw y cyhuddiad cyntaf a wnaL. Dielion. hyny fod oddiar safon dealltwriaeth a gwvoodaeth a'r ffordd i brofi hyny ydyw rhoddi ymresymiaddigom clir fel y gallwn weled canolfan y gwahaniaeth- Dymar dyfyniad: "Ge.llir hanesyddu marwofoefch diheehod a 'saneteidarvvydd' yn nod.' etc. Ffurf- iwyd y frawddeg ddealledig yn seiliedig ar- bvif nod- weddion ac amcanion "Gwyliedydd" yn. ei lytlirr cyntaf, ac fel canlyniad i'w ddisgwyliadau, os "dig- rdda" eu hamea,nion gael eu cario gallai yr oesr au ddel godi cof-golofn iddo, ac argraphu y frawddeg grybwylledig arni am ei ddeheurwydd yn ewyll- ysio gweled plant dyniOn yn rhodio llwybrau eu dyledswyddau. Dymunwn i'r "Gwyliedydd" hwn ddeall a thaiu mwy o sylw i'n hymadroddionrhag iddo ef na neb arall gael eu harwain hyd lwybrau, a chan- fod eu hunain yn niffaethleoedd eu gwybodaeth. Hefyd dymunwn iddo gofio pan yn ceisio dadansoddi neu yn esbonio fy mrawddegau mai nid rhyw "pass- word" o esboniad a- dadansoddiant W1!1. y tro, a. dymunwn yn ngwyneb hyn, a hyny yn otstyugedig arno ddadansoddi brawddegau: y llythp eyntaf o'i eiddo. Y mae genyf ystor yn ychwanegol i hyn i'w ddweyd, ond amser a ballai i mi draetlm veliwiine, i:—trwy fy mod yn deall nwi "ysgogyn anfedrus" vdwvf, ac nid t-wr. o hunanoldebi—Ydwvf. etc., I: "èYCLER."
;Meusydd Aur Klondike.
Meusydd Aur Klondike. Fel yr ydjm-. eisoes wedi hysfeuau yn ein colofaattj. mae miloedd o bobl, yn eu hawydd i gael cyfrait ,->']> aur ag vdywedir syua i'w gaei yn y fath gyfla^Ai»dep- yno, yn dylifo yn brysur i gloddiau aur Klortivke. Mae y da;jth yn un o'r rhai mwyaf anhawdd a, pheiv. yglus ag y gellid meddwl am dani, a dywedir. fod; miloedd o bersonau ar hyn o bryd yn met hi s-ymucl yn ol na blaen oherwydd y rhew ofnadwy s fdd ar y ffordd. Mae o leiaf sai+h mil o ddynion a dwy-fi&o geffylau wedi eu cau i fyny gan y rhew, ac ii ychwocn- egu as echrysloniwydd y- sefylifa mae cawe'dd <h rai ereill yn dylifo i'r lie bob dydd, ond nis gdl&nb tjraed yn mhellach hyd y gvsanw^i nesaf. Yn y- cyfwaser, maent yn marw yn lhioodd, a'r golwg a't raii hon- ym yn galonrwygoL Dj-lai y rhai syd.i wedi food yn lI.no¡;( y trueiniaid hyn i adael eu gwladi gael t n coshi I yn drwm, a hyderwn y bydd y cyhoedu yn ijai parod i wra.ndo ax- y rhai ydynC bob cr- t-W iddvnt en hunain, mor harod i berswadir> pohj t ymfudo, [ gan add'.w yn deg. ond wedi i'r cre.*»durlaia "vchwyt^ canfyddant mae twyU yw y cwL, a. threngant q., newyu neu oemi mewn gwlad aID.lli a diefchr yn mhjili o olw,ll; c'dyw eu perthynaaau, Craulondeb e^h- I rydus vw o'r fath hyn, a dylid gwneud yr chwiliadat; av nylaf i unrhyw gymhellion o'r ifl e;tn t<It:
Advertising
..=. tillillID MA2A.WATTE15. •i y (. R "Inn f MAI2A.WA T-fiB t- 1-ASiM.i MAZAW JXVEE f MDl) J •v :i" dyrfi. qUi1 91 grmM'.