Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
52 articles on this Page
Y CHWAREUr -
Y CHWAREU r "LLEIHAU oriau GWAITH yn lan- BERIS A FFESTINIOG- O'r lie na ddisgwylir newydd drwg y daw f ami Hyd yr wythnos ddiweddal jtr Tb"vn mai Chwarei Din- • Da-adw>'s 3 chwarclwr. 0114 i>uan orWii; oead j iawn v daago-wyd araiL Er syaU mawr i'r gweithwyr rhoddwyd rhybadd i yny yn y chwarel ddydd Mercher yn liysbysu na weitiikL ond pum' niwrnod yp y chwarei ar 01 ^-chedo'urphe^ ^ygw^d cym^d- Lduu ere ill beiyd. h>n colled iawr i"r dyn sydd yn gweithio w-da y dydd. Cam o'r mwyai ar gweithiwr yw_d*>a J stem bach oddiarno. Os yw. y m.isa yn teimio iod gormod o waith yn cael ^i w..e. itoT.I'AnV 'dd'ivtfinod cyta ^:1 oriuf Paham yVi JT a £ ael vn V Pen boethaf i'r ffon bob tio. Hwy I goltedu beth bynag a ddigwydd: -,c ar eu hysgwyddau hwy y di>gyn pob drwg. Y ni>e. yn anhawdd gwybcd beth. a Luirod — g06tyngiad hwn yn Dinorwig. W rth dywedir mai y wasgfa yn y t«a?n;ich lechi yw'r drwg, ond anhawdd deall eto sut y mae — o-wasgfa yma yn peri i un chwarei w-ithio chwe' niwriiod ar ol gweithio pump am a^oedd traj y mae Chwarei Dinorwig yn gorx gweithio pump yn lie chwech Y chwarei sydd wedi dechreu ani- ser llawn yw Chwarel Penyrorsedd, ac nid chwarei fecban mohoni. Yn sicr, ni t'uasai perehenogion y chwarel hono yn Thoi gotc ym- yn i weithio amser llawn oni b-a i fod y ta-nacn yn ffafrio hyny. Y maent hwy ya gallu gwelcd mwy yn mlaen na. neb arall. 8 Anhawdd iawn yw deall. y setyllf, Pan yr adroddai gohebydd fod amryw longau yn llwythog o lechi wedi gadael Porthmadog yr wythnoz, ddiweddaf, daw y newydd cnlynoi o Ffestiniog fore beddyw (Llun): — Canol dydd Sadwrn, cyhoeddodd Mr. Wm. Owen, rheolwr Chwarei Llechwedd, eu bod yn gorfod, oherwydd parhad iseld-r y fa;> nach lechi, i leihau amser gweithio o chwech diwrnod yr wythnos i bedwar, y cytiiewidiad i gymeryd lie dechreu y mis gwaith nesaf. Dianghenrhaid yw dweyd fod hyn yn 1°^ ychwanegol i'r ardal. Gweithir pedw-ar niwrnod yn yr Oakley's er p^dwar mis ar ddeg, ac yn awr dyma y chwarel nesaf yn gorfod myn'd dan yr un drefn. Cyhoedd- wyd hefyd y byddis yn gcstwng Is 2 r wyth- nos yn y cytlog yn Fotty a Bow yd a. Y mae llawer o ddyfalu a siarad ar pa beth sydd yn cyfrif am yr iselder cithriadol hwn yn y f-a^nach lechi, a phawb a'i feddyg- inia-eth; ond ofnir fod 11awer o ddioddet vn yr ardal yn nghanol y siarad i gyd, a byad y ddyrnod ddiweddaf hon yn sicr o ychwun- gu at hyny. Giwyn na. ellid leihau y baich rhywfodd. Gwelir fod pethau yn waeth yn Ffestiniog nag yn Dinorwig Y mae dioddef mawr wedi bod yno ar hyd y gauaf, ac nid oes olwg am amser gwell. Yn sicr y mae y chwareli wedi myn'd yn 4sal iawn pan. y rhaid i weithwyr profiadol weithio am gyflogau hogiau. Ofnir mai gweithio pedwar niwrnod fydd y drefn.yn Chwarei Dinorwig gyda hyn, ond hyderir na ddigwydd hyn. Os gwna. bydd golwg wahan- øl iawn ar Lanberig i'r hyn ydyw yn awr.
BHVBUOD I SWYDDOGION CYHOEDDUS
BHVBUOD I SWYDDOGION CYHOEDDUS CYNGHOR DINESIG BLAENAU FFES- TINIOG A'I STAFF. Yn Ughyfarfod Cynghor Dinesig Blaenau Ffestiniog, nos Wener, cyflwynodd Mr. Owen Jones y cyfrif arianol. Casglwyd yn ystod y aois 368p Is 4c. Wedi talu y biliau. a'r cyf- logiau y mis hwn, byddai ol-ddyL'd yn yr oriandy o 1,253 5s 9c. Ystyrir yr adroddiad yn ddifrifol i'r eithaf. Ar gynnygiad Mr. William Owen, a chfn- ogiad Mr. R. C. Jones, pasiwyd fod tri Inis o rybudd yn cael ei roddi i holl swyddogion y Cynghor, er ad-diefnu y stjaff yn drwyadl. Cynnwysa yr uchod fod y Cynghor yn gwneyd i ffwrdd a gwasanaeth y clerc, peiriannydd, arolygvdd iechydol, dau drethgasglydd, llyfr- gellydd. rheolvdd y gwaith nwy a'r foreman, a'r amcan, fel y dywedwyd, yw ad-drefliu y staff. Pasiwyd fod cyfarfod neillduol o'r Cynghor i'w gynnal nos Fawrth ertrefnu rhag- bhaen. Bydd y cyfarfod yn breifat, ond rodd- ir hysbysrwydd o'r penderfyniadau allan i'r wasg.
Y FAM YN YMYRYD ETO
Y FAM YN YMYRYD ETO GOIWOD TAIiU G.iX' PUNT AM WRTHOD PRlTODI. Yn Aberystwyth, yr wythnos ddiweddaf, gerbro-n Mr F. R. Roberta, is-sirydd, gofyn- wyd i reithwyr benderfynu swm iawn mewn achoe o dori amod priodae, a d rosg 1 iv yddw yd o'r Lchel Lys, yn rnha un y gwyg-iwyd John Jooef' Trefedlin, Llanifarian, gan Mi&s Mary Wiliiams, Eegerhir, Llanfarian. Dywedodd Mr W. P. Owen, dros yr achwyn- yddes, ei bod, amser yn ol, wedi rhoddi gened- igae-th i blentyn. tad yr hwn oedd y diffynydd. Yr oedd addewid o briodas wedi ei gwneyd yn flaenorol, ac adnewyddwyd hi ar of genedig- aeth y plentyn. Gwrthwynetoid y briodas gan fam y diqynydd, a phriododd y diffynydd ddynes arall, heb yngan gair wrth yr achwyn- yddeis. Hyd yn ddiweddar gweithiai y diffvn- "Vdd yn Ne Cvmru, ac jT oedd wedi casglu llaw er o arian yno. Pan fu farw ei fam, rhyw bedair biynedd yn ol, ?werthwyd et-oc y ffarm, a daethai ef i mewn. am gyfran o 1520p ohoni. Gweithiai yn awr fel beili ffarm, a mynegai yr aehwyxiyddes y cyciiwynai fu«ies fel ffarmwr onibae am y cynghaws' hwn. Yr oedd ei holl lythy-rau at y diffynydd wedi eu hanwybyddu, ac er iddi ei gyhuddo o fod yn meddiant 520p ni dderbyniodd air yn gwadu hyny. Gofynai i'r rhe.thwyr ddyfarnu swm rheeymai fol iawn i'r aohw} nyddefi. Yn ateb i gwestiynau gan y rfeeithwyr, dy- "wedodd Mr Chven fod y plentya w^di raarw, ond aid oedd dim wedi ei d,aia i'x achwyn- yddes gy-niiiiiiaetix. Dyiarnwyd 100p a'r cftstau i'r aciwynydd^s. Nid oedd y diffynydd yn bresenm/l. ac ni chynnrychiolid erf.
DAMWAJN ANGEUOL YN FFESTINfcflGI
DAMWAJN ANGEUOL YN FFESTINfcflG CHWARRLrWR ARALL YN CAEL F.1 LADD. Bu damwain angeuol i chwarelwr o'r <enw Thoroae Own, yn CJjwarel F^tty a Bowydd ddydd lau, trwy gwynip rhan t, .r graig. Ad- waenid y trancedig fel "Thomas Owen y Glo," gan y feu yn masnachu yn y gangen bono am llvnyddoedd, ond yn gweithiau. yn y chwarei. yn y chwarei. Yn y trengholiad, a: gjnnaliwyd gan Mr. JI Guthrig Jones, rhoddwvd tvstiolaerh am y ddamwain gan Hugh Jones a Robert. Jonep. Methid a dweyd o bd. le y daeth v g'1r2g. pa Ull ai o'r ton ai o'r domen. Yrodder* fod y trancedig wedi plygu i lawr gyda'/ n ;th pan v tarawyd ef. Dywyd rheithfarn & olaeth ddamweiniol.
YN GANT A PHEDAIR OED
YN GANT A PHEDAIR OED DIAXC RHAG CASTIAU Y TYWYDD. Xos Lun, yn Hendre Fawr, Pontardti!sis, bit David William^, vr hwn a -1 yd Mawrtu 16, 1804. ac oedd felly yn 104 _d. I Yr oedd yn gwbl feddiannol ar ei symvyrau hyd v diwedd. Gsnwyd ef yn Tyrba< h, Llan- non. a chafodd ei adaysg forercJ] yn Llanelli. Priododd ddwywaith. Ei ail wraiJ oedd B*eti Llwvndu," o Llwyndu Farm, ger Pantyffynnon. Efe oedd vr unig un vn fvw o ddeg » blant. Bu ei rieni fyw i oedran teg. Trigai gyds'i fab pa.n y bu farw, ac y mae yntau yn 72 mlwydd oed. Ni fu erioed yn ysmva-vr, ond md oedd yn llwyr ymwriholwr. Yn ddiw'eddir yr oedd wedi mvned i'w wely u i ddia^c," fel y mynni ef, rbag castiau y ^rwydd."
Y PECHODAU MWYAF AMLWG
Y PECHODAU MWYAF AMLWG COLOF-N BRUDD Y DIARDDELIABAU YN ARFON. Yn ei anerchiad at eglwysi y M.C. yn Ar- fon, sydd newydd ei gvhoeddi gyda'r ystad- egau am 1907, dywed y Parch. R. Prvse Ellis, Beddgelert:- Gwelil mai lleihad pwysig sydd. yn y golot'n fawr gyntaf, ?ef cclofn y cymunwyr. Ar ddiwedd 1907 yr oedd lhit yr aeloda-u eg- Iwy-ig yn Hai 0 dros 400 nag oeddynt y tlwydd- yn cynt. Diau Sd a fyno y dirwasgiad ma>- nachol, yn benaf, berti bynag, a'rileiliad mawr hwn. Y mae y lleihad yn rhedeg trwy y dos- parthiadau oil. Y mae tua hanner y lleihad i'w gaei yn Nosparth Clynnog, set 213; a daw dcsparth Caernarfon i fewn gyda 111 o leihad. Yn nosparth Bethesda y cawn y lleihad Ueiaf, set o fel y mae y gweddill o 100 o leihau i'w ranu rhwng dospeirth Bangor a Dinorwig. Gellir yn hawdd esbonio v rhan fwyaf o'r llei- had hwn wrth gofio y niter fawr sydd wedi gorfod vmadael o Ddyffryn Nantlle a manau ereill, i chwilio am waith mewn eyrioneriIl o'r wlad a'r byd. Ar yr un pryd, wrth gydmaru yr ystadeg- au hyn a'r eiddo y pum' mlynedd cyntaf o'r ganrif, gwelwn fod nifer y cymunwyr yn dal i fyny yn dda y mae rhif yr uelodau eglwysig yn 01 yr adroddiad hwn yn fwy o dros 900 nag oeddynt yn niwedd 1904. Blwyddyn,. y pen-llanw mawr ydoedd 1905, ac nid yw yn beth i ryfeddu ato fod lleihad yn cymeryd lie yn y ddwy flynedd ddiweddaf, ar wahian i ffaith y cyfyngder masnachol yma. Oni bai am y diwygiad grasol a gawsom diau mai hanes gwahanol fuasai i'r ystadegtau eleni. Colofn brudd ydyw colofn y diarddeliiad- au. Diarddelwyd 90 y flwyddyn ddiweddaf, sef Uai o 9 na'r flwyddyn flaenorol. Y pechod- au mwyaf amlwg sydd yn blino Israel Duw ydynt ymyfed ac aniweirdeb; ac o'r 90 uchod cawn fod 70 wedi eu diarddel am aniweirdeb, a'r gweddiJl am feddwdod, cadw tafarn, a methdaliad. Y m-ae hon y%agwedd dra dif- rifol ar bethau; y f.1th hafoc y mae y pechod o odineb yn ei wneyd yn ein heglwvsi. Tybed nad oes tuedd ar ami aelwvd yn ein gwlad i edrych braidd yn ysgafn ar y pechod hwn, yn He ei warthnodi fel y mae addysg y Beibl yn ein cyfarwyddo? Diau mai yr aelwYd yw y lie mwyaf cyfadda.s a manteisiol i ddysgu a rhybuddio ar y pwynt yma. Y mae lie i ofni hefyd nad ydym yn digon cryf a chlir yn erbyn yr ymaTferiad a'r diodydd meddwol sydd yn arwain yr Eglwvs i lawer o brofedigaethau nas gall yr ystadegau roddi cyfrif am danynt. Gyda golwg ar y cyfrifon, dengys y colofn- au arianol fod cynnydd sylweddo] wedi cymer- yd lie yn y casgliadau er y lleihad yn rhif yr aelodau a'r gwrandawyr. Dyma ddan-goseg da o fywvd a gweithgsrweh yr eglwysi. Y mae casgliad y weindogaeth yn fwy o"l27p 7s j .a r casgliad a-t <Jdyl€<iioiL y cap^Iau yn fwy o 277p 14s 9c, Y mae y ffaith yna. ni gredwn, yn siarad cyfrolau am ymroddiad, a cnariadj a hunanaberth llu mawr o gareditrion adDS yr Arglwydd." °
MARW "RHUDDFRYN"
MARW "RHUDDFRYN" UN 0 FEIRDD HYXAF CYMRU. Bu farw Rhnddfryn _y bardd, yn 78 mlwydd oed. Gajiwvd ef jiawrth 26am, 18J*! l»yti- et v-riv yn saer maen, a gwneuthui^r bijlau-. Bu ef a'i irawd yU dwyn y gwaith hwn ymlaen am ilynyddau vn PvJiuLhvn ond yn 1810 symudodd yr Ylllådawedig a'i deulu 1 Got wen, yn nuia te y bu vn cario ei waitih ymiaen yn dra liwyddianus tiyd o fewn ■chwe mlynedd yn ol, pryd y goddiweddwvd ef gall vd. Bu yn dihoeni am dvmiior maith gaji gael ei gylvngu i'w 01-wedale am yn agos i'r ddwy flynedd olaf. Olnd dioddef- odd y cytan yn dawel a dirwgnacb, Ilynyddau lawer ar ol ei sefydliad vng ghorwen bu yn cymeryd rhan fiaenitaw gyda materion cyhoeddus y dref, ac edrychid i f-,inli ato bob amser fel gw.r cadarn a chyd- wybodol a diysgog ar ffordd uniondeb. Ei gas bethad oeddynt rhagriith a thwyll yn mhob ffurf. ,.r Yr oedd yn fardd gwych, ac yn Gvmro selog a thwymgalon. Carai ei laith" a'i genedl yn lawr, ac un o'r pettoau gwrtliunaf yn ei olvvg ydoedd clywed Cymry yn anwybvddu a diystvrru eu mam-iaitn. Teimlai fawr sel dros yr Eisteddfod Genedlaetbol. Hefvd cvm- ei-ai ddydd or deb arbenig yn Eisteddfod Cor- wen, ac yr oedd yn un o'i phrif hyrwyddwyr a'i cheflnogwyr. Bu ei angladd dvdd -N,fe-rche-r diweddaf. Yn y ty darlk-nodd y Parch David .Jones (B.), Gwndir, Llanelidan, a gweddiodd v Parch J. Williams (M.C.) Corwem. Yna hebryng-.vyd yr arch i orsaf y rheilffordd, a chludwvd v~ corff v~n y tren i Rhuthyix Gwasanaethwyd vn rigiha.pel y Bedyddwyr gan v Parcihn Mr ,Ta.rne-. Rhuthvn: D.* io-i,-s, "Lhnelidun; H. r. Williams, Conwen a W. G. Ow en. Pandv Gaptl. Yna ffnrfiwyd vn orvmdaith tiiar fypwent, prvd v gwe.J^icdrd TJifon wrtih y bedd. Cafodd; gladdedigaeth ba.rchus iaw?i. Godawodd dair merch a dlan fab i aJaru ar ei ol. Y -h-na.-f yn weinidogpafchus fryda'r Bedyddwyr Sei^nig vn Oldham, a'r mab ieue-ngaf vn olvnvdd i'w da-I Nghorwe-n. Yr ArglwvfJd fvdda yn dyr.er wrthvnt yn n,dd eu trallod. f"
•• GWARADWYDD I WAR £ IUDlAD.'
•• GWARADWYDD I WAR £ IUDlAD.' CiCiUT. BEL AR Y SCL YS NGHAElR- GYBI. Yn nghyfnooolyu yr Eglwys yn Nghaergybi, cen' syiwadau tei; y canlyai gan y Ficer :—"jJa gbuyr weled fod y syiwadau a wnes rai Sab- batnau yn 01 paithbd y modd angnys^gredig y treulir y Sul gan rai yn y dref, a r mudd y chw^uwair y bel di-oed yn yr neoiyad er poen a puerygl i'r cyhoedd, wedi eu cymeraowyo fel y dLSgwyliwn gan bawb a deimlent dros toesoldeob y to sy'n codi. Mater difi-if ydyw, a dylid ei drafod-nid gvda meddwl ysgafn nac ychwaith ar dir personal. Dylai mocsol- deb yr ieliaine yn mysg pobl a fedd bairch lddynt eu hunarn f ;d yn fater y dylai nid yn umg gweinidosion yr Efengyl deimlo o.i her- wydd, ond i boo ileygwr goleuedig a blaen- llaw. Fodd bynag, daeth daio&n o godi y mater i sylw, a hysbysir fi fod y Cynglici- wedi cy.farwvddo yr heddgeidwaid i gymeryd mesur- au i roddi i lawr y drwg. Y mae ymddygiad a iaith y plant a dreulient brydnawn 8ul i chwareu pel ar y tir ger Walthew Ro.ad yn warad'wydd ar wareiddiad, lu-b son am bobl bcirchu-s yr ugeinted ganrif. Y mae anweddus- der iaitb ac .ymudygiad gwarthus y bechgvn hyn yn gvfrvw nas gallaf namyn na plirin gvfeirio ato yma. Nid wyf ond vn cyfeirio at v ffaith heb briodoii v cvfrifoldeb i neb vn arbenig, -ac hvderaf na fydd neb o'm darHen- wyr y% :iy vstyried yn anghariadus wrlh gon- dem-nio vr hvn a gredaf sydd vn ddrwg erch- yll."
YSG0LI0N LLANDUDNO
YSG0LI0N LLANDUDNO Y R A.NGHYDWELEDIAD GYDA PHWYUL- GOB. AJ->D YiSG :Y SIR. Cynnaliwyd cyfarfod o reolwyr ysgolion elfeo- ol Llandudno nos Fawrth i ystyried llythyr & .'1 dderbyniwyd oddiwrth Mr E. R. Davies kclerc Pwyllgor Addysg y Sir) mewn atebiad i ben- derbvniad a ba^.wyd yn bygwth ymddiswyddo os na chaent benderfynu amser gwyliau yr ysgolion yn unol ag amgvlchiadau lleol. Yn ei lythyr dywedai Mr Davioe mai y Pwyllgor Sirol oedd yn penderfynu hyny bob amser, ac nad ofdd yn gweled y gallai y Pwyllgor wneyd unrhyw eithriad yn achos Llandudno, ond y deuai a'r mater gerbroll y Pwyllgor. Cafwyd ymdrafcdaeth faith yn vsod yr hwn .v beirniajwyd gwsjit'h J Pwyl^gpr Siroi yn liym. Oybuddwyd hwy o fod yn rhy law uchvl, a »yj,yd nadv-edd v rheolwyr ond peir- iannjiu he-b unrhyw awdnrdodi. O ? ochr arall sylwodd-Mr John Owen (Afallon) y byddai yn dro riy.i'r ar ran rheolwvr yr ysgolion sirol i ymddifswyddo, tra yr oedd rhfolwyr vr ysgol- ion egiwysig i harhau. D-ywedodd Mr Fisher mai byehau fyddent fel dynioin os ymddiswydd- ent. am Tia cha-eni eu ffordd eu ban am. Caf- wyd ami i air ch-xexw, ond yn v diwedd cvdsyTiiwyd i ada netnan fel y mswnt hyd ns t caffai P-.v'y!i<-or y SIr- hamdden i ail vstyried y mattr.
DWY DDAMWAIN YN MON
DWY DDAMWAIN YN MON Yn Modedern. Mon, y dydd o'r blaen, bu cwest ar gorff Robert 23 oed. a gafwyd mewn llvn o ddwfr get y ffordd a'i feisicl yn ymyl. Yr oedd yn dueddol i fnftau., a bwr- hvvd mai syrthio eddiar ei beii-iant a wnaeth. Bu farw Robert Jones, gwr priod ugain oed, a giciwyd gaii ge,ffyl yn TN-newydd, Gweæ- hygnog yr wythnos ddtweddaf.
- GAIR AT AMAETHWYR 1
GAIR AT AMAETHWYR 1 CLWY Y TATWiS, A'R FFORDD I'W.ATAiL. (Gan.IE. D. J., Llanrwst). Mae yn ainheus a yw gwyddoniaeth diwedd-, ar wedi gwneyd mwy lllewn unrhyw gangen nag mewn amaethiaetu, ac yn enwedig ynglyn a thrin a thyfu tatws. Ond mae yn debyg mae y darganfyddiad diweddaraf pwysioaf ydyw y ■'•Bordeaux Mixture." Mae eifaith y cymys- g-edd hwn wedi bod yn foddion mewn rhai engreiphtiau i gynyddki y cnwd ddwy dunell i pedair tunell yr earw. Ar y cyntaf defnvdd- iwyd ef er rhoddi atalfa ar glwy y tatws, a chanfyddwyd ei effeithiau. Ac y mae'r rheswm am hyn yn lied amlwg. Cludir had y clwy gan y gwynt ac y ma.e, yn disgvn ar ddail y glwydd. Yma cant abwyd ac yn y man cynyrchant .y clwy. Mae glwydd i datws, megis fel v mae .yr ysgyfaint i ddynol- iaeth, yn gyfTwng i sugno o'r awyr gyn-nysg- aet/h i dyfiant ac ledhyd, ac fel m|ae yn bwysiy cael lungs ijach i'r oorpIh, felly hefyd rhaid cadw glwydd iach i datws er sicrhau cnwd iach a thoraethog. Mae y duwch a'r arogl sydd yn godd'iweddyd y glwydd yn. arwydd ac y mae pawb sydd wedi cael profijad o dyfu tatws yn gvnhefin ag arwyddion yr htaint. With ddyfrio'r tatws a'r "Bordeaux Mixture," frurfir caenen ar y, dail a thrwy hyn y lleddir had yr haint. Rtfvd mae y glwydd \*n para yn wyrdd ac enaidd am fisoedd yn hwy, a thrwy hyn y ceir tatws mwy na'r cyffredin. Mewn amryw barthau o Loegr ma-e dyfrio'r glwydd wedi dtod yn arferiad cyffredin, gan ei fod yn rhoddi atalfa a-r yr haint ac yn cryf- hau y glwydd. Yr amser priodol i gymwyso'r cymysgedd yw'r wythnos gyntaf yn Ngorftenaf cvn i'r haint vmddiaingos, ond gan tod1 y glwydd vn parhau i dyfu da fuasai cymwyso'r cymysg- edd yr wythnos gyntaf yn Awst, er nad yw hyn vn anghenrheidiol bob amser. Gellir gwneyd "Bordetauf Mixture" fel hyn. hodder 24 pwvs o "copper sulphate" mewn 120 galwvn o ddwr yngbvd a 30 pwys of soda golchi. Dylid bod yn ofalus yvrth ei gymysgu. Y cynllyn goreu yw defnyddio tri neu bedwar o farelau deugain galwyn. Llanwer uin a dwr, a chymerer bwcedaid o ddwfr o hono. I hwn todder deg pwys o soda golchi; yna todder deg pwys o "copper sulphate" vn y farel; a^ wedi i'r soda a'r "copper sulphate" doddi, tvwallder cynwys y bwced i'r gasgen, a phan vn ei dvwallt rhaid cym- vsgu cynwys y farel er i'r soda a'r "conner sulphate" "dioddi i'w gilydd. Dylid bo(i,n ofalus i ddilvn y cyfwyddiadau uchod gan gofio, os na fydd i'r soda golchi a'r "cooper sulphate" vael eu toddi ar wahan, ni bvdd i'r cymysgedd cael yr un efftaith. ET rhoddi Tvra-wf teg dvlid irtioddi cant ac ugain o alwvni i'r erw. Bydd y gost tua 4s 6c yr erw. -Gellir cymwvso'r cymysgedd a "water- ing can." ond bydd vrn ofynol ei ffiltrio trwy lien wrth ei roddi vn y can.
TREULlON TLOTAI GOGLEDD CYMRU
TREULlON TLOTAI GOGLEDD CYMRU Cynnaliwyd cytarfod o Fwrdd Undeb Bangor ddydd Gwener, dan lywyddiaeth Mr. Hugh Thomas (cadeirydd). Hysbysodd y Clerc fod yn weddill yn ffafr- y Bwrdd 2,119p. Yr oedd adroddiad i law oddiwrth Mr. R. H. Williams, arolygydd dan Fwrdd Llywodraeth Leol, yn nghlyn a chost cadw y tlodion yn y gwahanol dlotai yn Ngogledd Cymru. Yr oedd y gost ar gyfartaledd yn 5p 16s 7c, ac yr oedd y gost yn Mangor yn llawer iawn yn ia na'r swm ¡ hwn. Darllenwyd llythyr oddiwrth Fwrdd Undob yn Lloegr yn ymwneyd a blwydd-dal i'r hen, ond pasiwyd i beidio symud yn y niater, gan mai mater i'r Llywodraeth ydoedd yn bend. Darllenwyd adroddiad Pwyllgor Maesgarn- edd yn cynnwys gair oddiwrth un o'r swydd- ogion yno yn ymddiheuro am lythyr a anfon- odd i'r Bwrdd. Mabwysiiadwyd yr adrodd- iád. Ar gynnygiad y Cadeirydd penodwyd pwyll- gor o naw yn nglyn a Chynhadledd Deddf y Tlodion sydd i'w chynnal yn Mangor yn fuan. Penodwyd y pwyligor canlynol:—Y Cadeir- ydd, Is-Gadeirvdd (Mr. John Evan Roberts), i\Ir. Thomas Roberts, Aber; Mr. Thomas _Ed- wards,' Bangor; Mr. John Roberts, Bangbr'; Mr Joseph Davies, MLse Wallace, Mrs. Saun- ders, a Mrs. Edwin Jones.
GWARCHEIDWAID DOLGELLAU.
GWARCHEIDWAID DOLGELLAU. YMDDISWYDDIAD MEISTR A MEISTRES Y TLOTY. Cynnaliwyd ddydd Sadwrn, tan lywyddiaeth Mr. James Lewis. Dywedodd Mr. R. Guthrie Jones fod Ir. ta. Mrs. Lloyd (y meistr A'r feistres) wedi eu penodi i'r un swyddau i Un- deb Ellesmere. Pasiwyd i dderbyn eu hym- ddiswyddiad, a datganodd amryw o'r aelodau eu gotid, oherwydd eu bod yn ymadael. Pasiwyd fod y ty i gael ei ddodrefnu at y dyfodol gan y Gwarcheidwaid, fel na bydd y meistr a'r feistres newydd i ddod a dim dod- refn i'r ty. Penodwyd pwyllgor i ddod a rhestr i'r Bwrdd nesaf o'r hyn fydd yn eisieu. Ar gynnygiad Mr. John Evans, pasiwyd i roddi yr un cyflog ac o'r blaen, sef 30p i'r meistr ac 20p i'r feistres. Pasiwyd. i hysbysebu am feistr a meistres yn yr "Herald Cymaeg," & phapyrau ereill, ac i wneyd y penodiad Gorphenaf -4ydd.
DAMWAIN MEWN ANGLADD
DAMWAIN MEWN ANGLADD AiRGH Y!X TROI AR EI HOGHR ALEWN- KLORUEiRBYD- Dydd Merdher pan yr oedd cynhebrwng plentyn yn myned tua chladdfa Liawrbettws, ger Aitlin Rug, C-orwen, bu damwain i'T elor- gerbyd. Clodd y ddwy oiwyn flaerf i'r cerbyd tan yr hearse, ac wrth dreio eu rhvddhau, torood y ahalitiau ac aeth y celfyl ârrhaI ilaenaf yn ei llaen, ac ysgydwyd* v cerbyd mor drwm fel v trodd yr arch ar ei hochr, a dryll- iwyd gwydr y cerbyd yin deilchion, a malwyd y >wreath hardd a onrhegwyd gan atbrawon, athrawesau ac ysgolheigion i'sgoi y Cyngj»r, Corwen, o ba ysgol yr oedd y bachgt-n bach yn aelod ffvddlpn. Cafodd pawb yn yr angladd fraw. Bu raid cymmeryd y cerbyd i'r cae gerllaw, ac aed i'w nol ar wagen. Cludwyd y corff mewn cerbyd araB i'r rladdfa. Mae. cydymdeimlad mawr a'r fam weddw o dan y brofedigaeth lem.
MARW 0 JISIAU BWYD
MARW 0 JISIAU BWYD TYNGED OFNADWY MWNWYR. Dywed telegram o Toronto fod oorph mwn- wr Belgiaidd wedi ei gael gan nifer o archwil- wyr am fwnau yn ngw^rsyll y mwnwyr i'r gog- ledd o Cobalt, lle y mae arian wedi ei ddar- gajifod mewn helaethrwydd mawr. Yr oedd v dyn yn amlwg wedi ei ladd, ac yr oedd rhai darnau o'i gorph ar goll-wedi eu bwyta, fel y tybir. Ar ddarn o bapyr a gaed yn y onrer- syll, wedi ei ysgrifenu -gan y dyn, hysbysid fod iddo ef ddau gydymaith ond eu bod hwy wedi erwydro.o'r gwaith i chwilio am ymborth, ac wedi myned ar goll. Yr oeddynt yn newynu. Tybir mai yr Indiaid a lofruddiasant y truein- iaid angbenus.
1LLOFRUDDIO MILWYR TYRCAIDD
LLOFRUDDIO MILWYR TYRCAIDD EU CORNELU GAN YNYSWYR. Dywedir fod 1 ugain o filwyr yn Sames eu llofruddio gan yr ynyswyr. oedd gan y ddau cant o filwyr a alwyJ i'r ynys ddim arfan .i ymladd a ,^>ha ryfedd fod yr ynysvvyr, pan y glaniasant yn Vathy, wedi ar- nynt «.Crwydrodd ugain ohonynt oddiwvth eu cymd«5thion, gan;Coi am noddfa i dy ypT-gnefn y dref. Yma llofruddiwyd hwy, a dam;wyd eu cyryn ddvchrysallyd. Cad vyd y gyf- lafan yaa 4dirgel, rhag cyffroi y Mafcpmeu ui. Y mae y snil-wyr i gael eu dwyn o'r ynys yn ddiymdroi.
GWRTHJJABO A LLONGAU RHYFEL
GWRTHJJABO A LLONGAU RHYFEL DAMWAIN ^Ihwytliai y gwynt yn ,gryf yn mhorthladd 'Portsmouth v Sul drw«ddaf, ac aohosodd hyn, ynghyd a llaa>w Jicbed, amryw ddamweiniau. G^vnsj^d yr ageriong "Blenco.re Hea#j," a oettd ar ei Jtfordd allan, yn ei balast, i raddau hel- aeth. ya aberth i "gyndderedd yr eifenau. I ddechree. bu ajjos iddi redeg ym erbys rhyfel- l<mg, ac «redi nyny aeth yn erbyn rhyW-lcmg arall, gan siweddio crvit ia-yrer ami. Niweid- iwylt hithau hefyd, fel y bu am ennyd mewTi. perygl smddo, hyd otm ddeoth llusgiad i'%v chynnorthiwyo. Cymmerwyd hi i Svuthana- ton i'w badgywpirio.
BAICRT Y TRETHDALWYR ! -
BAICRT Y TRETHDALWYR CYFLOGAU SWYDDOGION CYNGHOR SIR CAERNARFON (At Olygydd yr "Herald Cymraeg." Syr, — nysoy.swyd ti 'Atddyw fod pwyllgor arianol y sir weal ptimwriy 11 u cymeradwyo lùo. Clerc y Cyn^HOV 1 101 ei null amser 1 r gwaitu. Pan gaiodd Mr Kobeits y swydd, rnoadwyd iddo gyilog o /00p y liwyddyii, os nad wyi yn camgyineryd, er iddo gael d godi wedi hyny, i oovp. Yinddoiigys uKifyd lod Pwyllgor y Aian-Udaliadau, wtui penuerfynu yn awr ei. apwyntio 1 gario allan dclaipariadau lJeddt y Man-Ddaliadau, a ttilir Luijp yn ychwanegol am hyny. )C r hyn sydd arnai eisieu ei wybod, ydyw, a r fyddai I r traith yma lsel fod clerc y (Jyngliior bir, drwy ddymuniad, yn rlioi heibio i weitii- redu tel cyfneithiwr preitat) achosi codiad arall yn ei gyilog? Bydd y sir yin awr yn talu 4-OOp y rlwyddyn, yn cynwys y swm a delir o dan Ddeddt y .\ian-Udaliaci/au, ac y mae hefyd nifer o swyddogion ereill sydd yn cael eu talu yn dda o bwrs y trethdalwyr. Ai tybed tybea. ei fod yn annebgoroi angenrhcidiol y swm hwn a dehrY Cytunaf yn hollol y byddai yn anniieg i ofyn i Mr J. T. Roberts roi'r goreu i'w ymiarieriad fel cyfreithiwr heb roi iawn iddo, ond tybia* fod y trethdalwyr hefyd yn haeddu rhywfaint o ystyriaeth, a hyderat y bydd i'r mater gael ei ddadleu yn drwyadl pan ddaw gertbron cyfarfod y Cynghor Sir nesaf. Yr eiddoch, z TRETHIDALWR TLAWD. Caernarfon, Mehefin 19.
GWASTHAFF ARSWYDUS
GWASTHAFF ARSWYDUS (At Olygydd yr "Herald Cymraeg.") Syr,—iGwelaf oddiwrth y "Carnarvon and Denoigh Hemld" fod y Cynghor Sirol eto yn symud i godi cyflogau eu gweision. Cotier, syr, nad oes ond y parch d.yfinaf i swyddog- ion y Cynghor Sir, oherwydd y maent un a-c oil, pan fyddaf yn gofyn cymwynas oddiar eu. llaw bob amser yn ymddwyn yn foneddigaidd tuagataf. Ond nid hynyna ydyw y cwestiwn. Rhaid edrych ar y mater oddiar uwcih safon na hynv. Dywedir mewn congl larall o'r "Garnar- vjn'Heraid" fod y trethi yn sir Gaernarfon yin myn'd i fvnv, a phawb ar bob llaw yn tuchan, dam eu beichiau. Mae yn deg i bob dyn gael ei dalu yn ollest am ei va-it)tl ond ai tybed fod aeljodau v Cynghor yn meddwl yn onest beth ydvw hyny. 0 dan yr hen drefn gwneid gwaith y sir oil gan un swyddog am gyflog llai nag a delir i un yn D'lestnol. Mae vn anhawdd ^vybod i ba le yr ydym yn myn'd. Swn lleihau oriau llat'ur a glywir ar dde ac aswv, tynu cyflogau y gweithwyr 1 lawr; ac nid oes rhy fedd yn< y byd pan y mae ein bvrddau cyhoeddus fel pe wedi ymgynddeir- iogi i wario arian ytn didiystyir i bob cyi- eiriad, sicr genyf, syr, pan ddaw yr amser cyfaddas, y gofynir oddiar law ein cvnrychiol- wvr resymaui Daham y maent yn gwario arian y trethdalwyr mor ddifraw. Y mae meistn gw;aith ar hyd a lied ein sir yn cwyno o dan eu beichiau, gyda'T canlvniad fod y gweitniwr yn gorfod dioddef. Y mae yn hen bryd codi llais \-n erbyn v gwastraiff arswydus ein boll o-vn<rhorau. Meddvlier am foment fod treth tlodion Caernarfon mewn demg mlvnedd wedi codi o Is 6c vn yr han«r blwyddyn 1 yr haner blwyddyn. Mae 'arnaf ofin, ^yr fod gormod o lawer o wir yn yr hen axwyddair hwtnw, "Hael yw Hywel ar gwrs y wlad. 1Pwv o gvnrvchiolwyr y gweithwyr, fydd ddi,,cln Lwr o-I 'i godi ei lef yn erbyn hyn tybed' GWEITHIWR SY'N TALU'R DRETH. Talysarn, Mehefin, 20.
YSGAFNHAU'R BAICH
YSGAFNHAU'R BAICH (At Olygydd yr "Herald Cymraeg.") Syr,—Diau fod pawb sydd yn teimlo pwysau baich y trethi y dyddiau hyn yn barod 1 ddiolch i'r neb a geisia ysgafnhau ychydig ar y baich; a diau mai dyna oedd amcan Mi- Job Owen, Llanberis, yn nghyfarfod Gwarch- eidwaid Caernarfon y dydd o'r blaen. Y mae pawb yn cydwel'd fod y dreth .yn llawer rhy uchel, ond diau nad yw pawb yn cydwel'd a'r moddion y cynnygia Mr. Owen i gyrhaedd yr amcan hwnw, oherwydd ffatriaefyr hen drein fel un rhatflch na'r un bresennol, fel pe yn awgrymu mai myn'd yn 01 at hono fyddai oreu. Y mae'I" drefu bresennol yn welliant er cysur a mwynbad y trigolion tu hwnt i bob dadl, ac y mae hyny yn brawf mai myn'd Thagddo at berffeithrwydd y mae'r byd, yn raf, ond sicr er hyny. Ac felly y mae di- wygiadau mawr yn cymeryd lie. Y fath wa- haniaeth welir yn y wlad heddyw wrth yr hyn oedd, dyweder, gan' mlyneddyn 01; a diameu y bydd gwahaniaeth mawr i'w wel'd yn mhen can' mlynedd eto, ond i r oes fyn d rhagddi fel y mae yn bresennol, a gochelyd peidio myn'd yn ol ar bob cyfrifyn ol Cyng- hor Job. Ond pa fodd i ysgafnh3.u y baich ? Atebaf yn glir mai trwy dynu i lawr y cyflogau aruthrol a delir o'n trethi i ddynion am waith y buasai llai na banner yr hyn y maent yn ei gael yn ormod iddynt. Diameu y ceid hyny yn hawdd pe newidid hwy bob rhyw ysbaid o tamser, dyweder, saith mlynedd neu lai. Onid oes cyflawnder o ddynion ieuainc a addysgir ar ein trethi y buasai yn dda ganddynt gael y gwaith, a'i wneyd lar lawer llai o gyflog (a chyda'r un boddlonrwydd, gan y buasai hyny yn help iddynt fyned yn mlaen i swyddi uwch), yn lie bod yr un rhai yn y swyddi ar hyd eu hoes yn casglu cyfoeth i ormodedd lar gyflogau miawr wedi eu cael trwy wasgu allan pob dyferyn 0 chwys o groen ac asgwrn y trethdalwyr druain? Methai ddeail hefyd paham nad ellid tallu y dreth yr un fath a thalu y rhent, trwy nodi adeg a lie i bawb ei dalu ar unwaith, lac anfon y rhybuddion allan i bawb yn ddigon buan. Arbedai hyny lawer o daul.-Yr eiddoch, etc., TRETHDALWR.
Y CHINEAID YN NE AFFRIG
Y CHINEAID YN NE AFFRIG BARN TORI AM WAlTH Y LLYWOD- RAETH. Dywed Llywodraethwr Cyffredinol y Trans- vaal, er yn Dori diymod, fod gwladweiniaeth y Llywodraeth yn y Transva-al yn nglyn a'r Chineaid, erbyn hyn wedi ei chyfiawnhau yn llawn. Dechreu yr wythnos ddiweddaf agorai Arglwydd Selborne Senedd y Transvaal; a .dywedodd hyn yn groyw. Dywedodd, hefyd, na welwyd yr aur-fwngloddia-u erioed yn fwy Jlwyddiannus nag ydynt yn awr, er colli gwaith y gwyr melyn.
MARW YNG NGHARCHAR --
MARW YNG NGHARCHAR YMHEN AWR A'R OL El BRAWF. Yn Mrawdlys Leicester yr wythnos ddiwedd- af cybuddid trank Parker, ar un adeg yn ias- naohydd adnabyddus mewn esgidiau, o dder- byn ewklo lladrad._ Gwadai y cyhuddiad yn y modd mwyaf pendant. Ond, yn euog y caed ef; a d^dfrydwyd ef i ddeuddeng mis o liafur caled. Cymmerwyd ef yn uniongyrchol i garchar. Orid, cyn Den yr awr wedi cyrhaedd yno, by farw. Y sibrwd ydyw, fod ganddo yntau, fel Whittaker Wright, weoiwyn wedi ei guddio 3U1 un o i logellau. Ar y treijal yr oedd yn iach hollol, ac ni ddamgosodd ddim cyffro peo yn derbyn ei ddedfryd.
LLWYTH 0 NADROEDD
LLWYTH 0 NADROEDD WEDI EU MAGU AH GYFER ARDDA-N-GOS- FEYDD. Y dydd o'r blaen VT oedd agerlong yn gadael Galveston am bartihladdoedd gogleddol Cnol Ðalaetnau yr America, gyda llwyth o bedair tunell o nadroedd cynffondrwst byw, ar gyfer amgueddfeydd, yn y gogleddbarth. Magwyd hwv ar ffermydd midroedd yn Texas. Ym- ddengys fod y fasnaeh ynddynt eleni yn brys- urach nag y bu erioed, am y rheswm, debvgld, fod y ga&af diweddaf wodi bod yn un ncpdedil"r o anffafriol i arddangoeiadau o ymluagiad gwenwyrrig o'r fath ywfl. ■
[No title]
Y dyddiau hyn, mae pro&ad gwledydd gyda golwg ar y faenach ddiod yn fwy dyddorol nag arfer yn y wiad hon. Ers rhai blynyddau mae teimlad cryf a chynyddol yn Carolina Ogleddol, Unol Dalaethau yr Araerica, o blaid gwahardd- iad hollol ar y fa»«nach wirodydd, Yn ddi- weddar bu y Llywodraeth yn cymeryd Ilais y bobl ar y pwnc. Mae hyvny newydd ei or- ffen. Den^ye fwyafrif o ddwy fil a deugain o blaid gwaharddiad allan o boblogaeth avoi i filiwn o rai mewn oed.
EISTEDDFOD GENEDLAETHOL 1909
EISTEDDFOD GENEDLAETHOL 1909 Y TRlEiFNIAiDiAU YN LLiUNDAIN. Cyfarfu Pwyllgor Gweithiol Eisteddfod Genedlaethol 1909 nos Lun, dan lywyddiaeth y Cadeirydd (Ir E. Vincent Evans) er cyflfowni rhestr y testynau a phenodi beirnsaid. Ethol- wyd Syr C. V. Stanford a Dr M'Naugbt, gyda Mri Emlyn Evans, Daniel Price, a Harry Evans, i feirniadu yn y cystadleuaethau corawl a lleisiol; Sewiswyd Eos Dar a Mr LJoyd Wil- liams, Bangor, i feirniadu y canu penniJlion. Penderfynwyd ffurfio cor eisteddfodol dan ar- weiniad Mr Merlin Morgan, a rhoddwyd i lawr yn bendant n,a chai yr un o aelodau y cyfryw gor gymeryd rhan yn y brifgyetadleuaeth gor- awl na'r ail, na chvstadleuaeth y corau melib- ion na'r corau merched. Nid yw y manylion yn nglyn a'r cynherddau wedi eu penderfynu eto, ond gobeithir y perfformir "Caradog" (Elgar) a gwaith Cymraeg arbenig. Yny mesur- au cyflythyrol, yn cyn nwy 6 awdl y gadair, "Owlad y Bryniau," y beirniaid fydd Pro- ffeswr J. Morris Jones, Bangor, a'r Parch J. J. Williams, Pentre Rhondda, eniUydd y gadair yn Nghaernarfon yn 1906. Byd-d y Parchn iBen Davies, Ystalyfera, a Silyn Roberts, Tany- grisiau, yn beirniadu y bryddest a'r cystadleu- aethau ereill yn y mesurau rhydd. 06 bydd gwahaniaeth barn rhwng y beirniaid yn un- rhyw un o'r ddwy adran yma fe weithreda yr Archdderwydd (Dyfed) fel canolwr. Beirniaid y traethawd ar "Gymry yn Rhyfeloedd y Rhosynau" fydd Proffeswr Edward Edwards, Aberystwyth, a Proffeswr J. E. Lloyd, Ban- gor; Mr L. J. Roberts, Rhyi, a'r Parch T. !Shankland, Bangor, ar "Hanes y Myddel- tons;" Proffeswr Powell, Caerdyxld, ar "Ar- iferion a moe&au y Mabinogion;" Mr R. A. Griffith (iFlphin) ar "Y Ddrama;" Proffeswr W. Lewis Jones ar "Gyfres o ymddiddanion dyohmygol;" Mr Arthur Price ar y "Jacob- iaid Cymreig," a Mr David Davies, Abertawe, ar "Hanes yr ymdrechion wnaed i sefydlu trefedi.gaethau Cymreig dros y moroedd."
DAL CRWBAN Y MOR YN MHWLLHELI
DAL CRWBAN Y MOR YN MHWLLHELI YN MARW AR OL ÐI DDWiYN 0"1 ELEEN. Dydd lau gwelwyd y mor bysgodyn erYlf uchod, a bWYBai oddeutu can' pwys, yn chwai-eu yn Mau Pwllheli. Trwy dde- heurwydd eithriadol, caed ef i ben y cei." Rhaffwyd ef yn ddiogel, fel nad elai ymaith, ac yr oedd y cychwyr yn llu yn ei wylio am oriau, hyd nes y ciliodd y llanw ac y caed ef i dir sych yn ddiogel. Aeth cannoed i'w weled cyn nos. Gwelwyd ef i ddechreu yn y borthfa, tuag un ar ddeg y boreu. Yr oedd mor gryf fel y tynai bedwar o gychod a chychwyr ar ei ol, nes ei gael i "Ben y cei." Wedi hyny, symudwyd ef i iaxd yr hen lythyrdy. Pwrcas- wyd ef gan Mr. E. Robyns Owen, yr hwn a wna defnydd masnachol ohono. Dywed y pysgotwyr a'r morwyr mai hollol estronol yw i'r parthau hyn, ac mai yn y moroedd Indiaidd y ceir ef amlaf. iBu terfyn ar ei hoedl tuag un ar ddeg dydd Gwener. Bu fyw ranau o ddau niwrnod ac un noson ar "dir sych," a buwyd yn dyner ohono mewn dyfrio, etc., ond allan o'i elfen yr ydoedd wedi colli ei for. Erbyn hyn deuir i'r farn mai o wyth cant i hanner tunell oedd ei bwysau, ond ei fodyn gryf odiaeth yn ei symmdiadiajj. rCaÍioddy dyn ieuanc, Eillis Jones, a'i gwelodd gyntaf, gyda Mr White, drochfa hwylus ganddo wrth y "Tocyn Brwyn," ger yr Imibill. I'w feistroli a'i raffn bu raid arfer y "dryfer," ac yr oedd ol amryw ymosodiadau ar ei gorpws, yr hyn, yn ddiau, a ibrysurodd ei farw wedi ei 6ymud o'i elfen. Bu llawer iawn yn ei weled hyd nos Sadwrn. Golygir clirio cynnwys y gragen oedd wedi ei llanw a mater, a dyogelu yr hyn fydd yn aroe rhag ei tygru, er ei ddangos eto, a bydd yn ddiau yn deetyn llawer o sylw naturiaeth- wyr ac ereill.
LLADRATA ODDIAR El MHAM
LLADRATA ODDIAR El MHAM Yn Llanrwst, yr wythnos ddiweddaf, cy- huddwyd Eleanor Owen, Back Watl.ng stre-et, 0 ladrata gorchudd gobenydd a thywel, eiddo Airs Hughes, Cambrian Boot Store. Yn ol y tystiolaethau ymddengys fod Elizat- beth Owen, 4, Tanygraig, yr hon sydd yn fam i'r garcharores, yn arferol a golchi i wahanol bersonau yn y dref, a phan oedd dillad wedi eu dodi mewn ba&ged yn barod i fyned adref, bu i ddau ddernyn gael eu colli, a chafa-yd hwy yn meddiant y garcharores. Ty6t.iodd Mrs Hughes, Cambrian Vaults, i'r garcharores ddod i mewn i'w gwesty banner awr wedi wyth nos lau. Gwelodd rhywbeth ganddi, a chyn iddi gael cyfle i'w gynnyg i neib yn y Ile, gorchymynodd hi allan ar un- waith. .Dywedodd yr Heddgeid wad Morgan Ervan 'Roberts iddo mewn canlyniad i'r hyn glywodd gan y tyst diweddaf fynoo. at y garcharores ar yr heol. Holodd hi yn nghyloh yr hyn oedd ganddi vn ei meddiant. 'Gwadodd fod ganddi ddim, ac ar ol hyny tynodd ddau ddilledyn oddi dan ei chesail, a dywedodd ei bod yn myned i'w gwerthu i ffrynd. iRbwymwyd hi o dan Ddeddif y Trosedd Cyntaf i ddod i fyny J?an elwir arni, ac i dalu y coetau o 18e.
YSBEILI0 CYMWYNASWR
YSBEILI0 CYMWYNASWR TRIC GWAEL BIACHGiplN 0 FFESTINIOG. Yn Ynadlys Porthmadog, ddydd Liuil, cy- huddwyd W. Daviies, 17 oed, o New-street, Blaenau Ffestiniog, o ladrata oriawr a chad- wen o dy cymwynaswr iddo yn Mrynteg, sef Mr Thomas J. Williams. Daeth ei gymwynaswr ar ei draws gyda. thraed dolurus, heb geiniog yn ti iogell, a chymerodd ef i'w dy. RhodJodd jety iddo tros y noson a Is 6c yn ei logell i dalu y tren i F.festiniog. Yr oedd wedi dod ar ferleii o ymyl Corwen, lie yr oedd yn gwasanaethi. Yn lie myn'd i Ffesltiniog aeth gyfeif;id gwahan- ol a daliwyd ef yn un o'r gorsaloedd rhwng Afonwen a Chaernarfon. AddeUxkl ei dros- edd'. Yr oedd wedi ei rwymo trosodd ddwy- waith yn Ffestiniog, fel yr hvsbys'.d. Rhed iddo ddau fis o garchar gyda liafur caled.
SYRTHIO I LAWR 50 TROEDFEDD
SYRTHIO I LAWR 50 TROEDFEDD DAilWAIN AiNGBUOL I GYMRO 0 DINORWIG YN NE AEFfRICA. Bydd yn d'drwg gan luaws oyfedllion Thos. John Roberts, Talwaen, Dinorwig, ddeall iddo gyfarfod a'i ddiwedd yn Nourse Mines, De Affrica, ddydd Gwener, y 29ain o Fai, trwy syrthio i lawr y stope, dyfnder oddeutu 50 o droedfeddi. Claddwyd ef ddydd Sadwrn, Mai y 30ain, yn ilynwent Bramfontein. Yr oedd dvyfn deim- lad ar y mine trwy fod Mr Roberts mor adna- hyddus. Nawdd y Nef fyddo dros ei fam oedranus a'i frodyr a'i chwiorydd oil.i. M. ,ones, gylit o Fethasda.
PLENTYN YN BODDI YN ACRFAIR
PLENTYN YN BODDI YN ACRFAIR Nawn Llun, canfyddwyd corph Sidney J. Meyers, 13 mis oed, unig blentyn Mr a Mrs J. Meyers, Aerfair, mewn dyfr-lestr yn ymyl ei gartref. Ymddengys i'r bychan fyned i'r iard i chwareu fel arfer. Tn yr iard yr oedd dyfrJestr bychan, o dan y bargodion, yn cyn- nwys oddeutu pum" modfedd o ddwir gwlaw. Rhywfodd nen .gilydd 4syrthiodd y plentyn a'i ben yn gyntaf i'r dwfr. Gwelwyd ef yn. fuan. gan forwyn Mrs Hughes, cymydoges, oedd yn dychwglyd o fod yn hoiigian dillad ar y llineH. Gwaeddodd am help, a rhedodd y fam allan o'r ty, a chyda help cymydoges tynodd oi phle-ntyn allan o'r Uestr. Antonwyd yn ddioed am y meddyg, ond cafwyd fod y plentyn. wedi marw.
DAMWAIN AN6EUOL YN Y DE
DAMWAIN AN6EUOL YN Y DE Y Pasg symudodd Mr. Richard Jones, ø Ee--t-,avenue, Porthmadog, gyda'i deulu i Lan- h.(hch. Yr oedd tf yn daniwr mewn glofa !yno, a thra yn gwneyd ei waith yr wythnos ddiweddaf cyfarfu a damwain a drodd yn ang- euol iddo, ]
DIANGFA GYFYNG YN NYFFRYN'…
DIANGFA GYFYNG YN NYFFRYN' NANTLLE PYSGOTWR YN YMLADD AM EI FYWYD. Fel yr oedd Mr Owen Hughes, un o bysgot- wyr goreu Dyffryn Nantlle, yn pysgota mewn. ewch ar y liyn yno yn ngenau'r afon sydd rhwng y ddau lyn, cipiwyd y cwoh gan y lif, oedd yn gryf iawn, ac onibai iddo gael gafael q, mewn ooeden ar lan yr afon, buasai, yn tier, wedi boddi. Er giwaethaf rhyferthwy y dwfr, daliodd ei afael hyd nes y clywyd ei waeddiadau am help gan weision fferm gyfagos, y rhai a'i gwared- asant. Ellbyn hyn yr oedd y Hit wedi cario y cwoh ymaith, a Mr Hughes at ei hanner yn y dwfr. Yr oedd yn lluddedig iawn pan y tyn- wyd ef i'r lan.
LLONG A RHEW YN GWRTHDARO
LLONG A RHEW YN GWRTHDARO Y "MISS MORRIS," 0 BORTHMADOG, MEWN HELBUL. Enfyn y Capten Jones fryseb fod y sewner "Miss Morris, tra ar ei thaith i St. John's, Newfoundland, wedi dod i wrthdarawiad sydyn a darn o rew, a alliasai yn y niwl fod yn y llwyr ddinystr iddi. Yn ffodus, ni bu hyny, er y derbyniodd y rhanau blaen ohoni gryn niwed. Deuai dwfr i mewn iddi, ond llwydd- wyd i gyrhaedd y porthladd, ac ni bu niwed i un o'r dwylaw, chwech mewn nifer. Eiddo teulu y di'weddar C'apten R..Morris, Snowdon Street, yw y "Miss Morris."
CYMANFA PLANT DOSPABTH LLANRWST
CYMANFA PLANT DOSPABTH LLANRWST Cynhalilwyd CymanflaPlant yr ochir Orllew- inol i Ddosparth Ysgolion Llanrwst yn NIlref ri)Nv, ddydd Merdiier. Cyfarfui plant yr oil ysgolion wrth y lie lie Vue Hotel, ac aed yn orymdaith trwy y peintref i'r capel. ing lighylarfod y prydnawn llywyddwyd gan Mr V\. Hughes, U.H., Gwernfor, Llan- rwst, gain yr hwn y cafwyd anarchiadi dyddor- ol a buddiol i'r plant. Holwyd y plaint yn "Hanes lesu Grist" gan Mr R. Davies, Taiy- bont. Llywyddwyd cyfarfod yr hwyr gan Mr T. W. Jones, illaenaii, a holwyd gan Mr J. Wil- liams, Carmel. Cafwyd canu rhagorol, dan arweiniad Mr D. D. Parry, Llanrwst, a chyfeiliwyd yn feistrol- gar gan Miss Potter, Primrose Blank, Llanbedr. :Rihwng y ddau gylkrfod oafodd yr oil o'r plant wledd o de a bara bri'th yn y Neuadd Gyhoeddus. —*
01 WELY I SEFYLL ARHOLlAD
01 WELY I SEFYLL ARHOLlAD Un o'r pethau hynotaf sydd. wedi dod i'r goleu yn arholiad y tripo.4 eleni yn Nghaer- grawnt yw gwaith Mr. Daft lvor James, gynt o Goleg Aberystwyth, yr hwn a lwyddodd i enill yr tanrhydedd uchaf yn yr ail ran o ddos- I parth arbenig, ar ol enill rbagoriaeth cyffelyb yn y rhan gyntaf llynedd. Cyn terfynu yr arholiad cymerwyd Mr. Jlaroea yn wael gydag afiechyd heintus, ac ofnid na fyddai yn alluog i eistedd, ond gwnaed trefniadau arbepig ar ei gyfer. Clud- wyd ef i'r ysgol mewn car motor, tal rhoddwyd ef mewn ystafell ar ei ben ei hun, gyda mam- •aeth i weinyddu arno. Cymerodd bet-hau at j ei gryfhau yn ami, ac iar derfyn yr arholiad cludwyd yr ymgeisydd dewr yn ol i'w wely. j
BEDYDDWYK SIR GAERNARFON
BEDYDDWYK SIR GAERNARFON Cyfarfu Cymdeithas Bedyddwyr Sir Gaernar- fon yn Nefyn yr wythnos ddiweddaf, y Parch John Frimston, Talysarn, yn llywyddu. Llongyfarchwyd Mr Lloyd-George ar ei ddyrchaiiad i'r Trysorlys; pasiwyd i gefnogi Mesurau Addysg,Trwyddedau, a Bl/wydd-dal ;a chafwyd ymddiddan ar wneyd llwyrymwrthod- iad yn ammod aelodaeth eglwysig, ond gohir- iwyd y mater. Etholwyd swyddogion am y ftwyddyn fel y canlyn: — Llywydd, yr Henadur Robert Ro- berts, Llandudno; is-lywydd, y ,Farch H. Ed- wards trysorydd, y Cynghorwr D. S. Ed- wards ysgrifenydd, y IParch D. W. Lewis.
DYLEDION CYFREITHIWRI
DYLEDION CYFREITHIWR MR. JOHN ROWLANDS MACHYNLLETH YN LLYS Y METHDALWYR. Bu achos Mr. John Rowlands, cyfreithiwr, Machynlleth, clerc y Cynghor Dinesig, ger- ,bron Llys Methdalwyr iSberystwyth ddydd GweneT. Yr oedd ei ddyledion yn 12,000p, a dywedai y dyledwr iddo golli 5,2000p yn Chwarel yr Era. Yr oedd 169p yn ddyledua i reolwyr Ysgol Sir Machynlleth, a 1,311p Wr ystad Ann Evans. Gohiriwyd yr achos.
GTfRWYR GORWYLLT
GTfRWYR GORWYLLT DYFAIS HEDDGEIDWAID SAN FRANCISCO I'W DAL. Y mae dull hollol newydd wedi ei ddyfeisio gan Mr Biggy, penaeth yr heddgeidwaid yn San Francisco, i ddal y rhai a yrant yn orwyllt ar feisicls trwy yr heolydd. Trefna nntai o heddweision ar feirch i daflu rhaff dros benau y gorwylltion hyn, ac felly i'w dal. Dywedir fod ganddo nifer dda o rai medrus ar daflu -haff- au o'r fath, a bod eu harswyd yn ddirfawr ar droseddwyr.
LLADRATA BEIS^CL
LLADRATA BEIS^CL TRI MIS 0 GARCHAR" I WAS FFERM 0 FON. Am ladrata beisicl a chot perthynol i lane o'r enw Pritchard, o dy yn Llangefni ychydig ddyddiau yn ol, anfonwyd Henry Hughes, gwas fferm, brodor o Walchmai, i garchar am dri mis. Gwrandawyd yr achos ar y cyntaf gan ynadon Bangor, ond dedfrydwyd y cy- huddedig gan ynadon Porthaethwy.
IGWARCHEIDWAID I SEFYLL EU…
GWARCHEIDWAID I SEFYLL EU PRAWF Yr wythnos ddiweddaf terfynwyd prawf y deg gwarcheidwad o Mile End, Llundain, ar y cyhuddiad o ymgyngrairio i gael arian drwy dwyll. Parhaodd y prawf am bedwar niwr- nod ar ddeg, ac anfonwyd yr oil o'r carcharor- ion i eefyll eu prawf. iCahiatawyd meichniaeth. (EJiwau y gwardhe^idwiaid ydynt: Thomas Gould, Samuel Gilder, Joseph Gibson, yr Hen- adur Rowland Hirst, Walter Tratt, yr Hen- aKiur J. G. Warren, A. W. A. Ridpath, J. E. ILoftus, J. F. Stammers, a J. E. Kemp.
ETHOLlAD PUDSEY
ETHOLlAD PUDSEY Dyma oedd canlynad y pleidleisio yn Pud- Sey, dydd Sadwrn: Mr. Oddy (C.) 5,444 Mr. Ogden (R.) 5,331 Mr. Benson (Llafur a 80s.) 1,291 Y mae hon yn sedd wedi ei henill gan y Ceidwadwvr. Yr oedd mwyafrif Rhyddfrydol Mr. Whiteley yn 1906 dros y Ceidwadwr yn 3,502.
PRIF ARHOLWR NtWYDD
PRIF ARHOLWR NtWYDD Y mae y Bwrdd Addysg wedi penderfynu fod Mr L. J. Roberts, Rhyl. yn cymeryd gofal dosparth eiroedd Arfon a Mon, yn lle Mr Ed- tward Robecti;, yr hwn a ymneillduodd yn ddi- weddar. C,me-ii Mr Roberts ofal sir Feirion- ydd hefyd, a chynnwysa ei staff Mr W. C. R. Johns, Mr J. W. Matthews, a Dr G. Prys Wil- liams. Cymer olynydd Mr Roberts (Dr W. Williams) ofal siroedd Fflint, Dinbych, a Threfaldwyn, a bydd Mr E. Morris, Mr T. H. Johnson, a Mr Rhydderch yn ei gynnorthwyo.
DYRCHAFIAD I ORSAF FEISTR…
DYRCHAFIAD I ORSAF FEISTR AMLWCH Deallwn, er nad ydyw wedi ei hysbyau yn awyddogol, fod Mr Martin, gorsaffeistr yn B»raxton, Hir Gaer, wedi ei benodi yn orsaf- feistr BeeFiton CaAle, ac fod Mr Mitford, sydd yn awr yn Amlwch, yn olynu Mr Martin yn Braxton. Ni fydd y cyfnewidiadau uchod yn cael eu dwyn i weithrediad hyd ganol Gorffenaf.
[No title]
Yn ol y gyfraith, mae deng niwmod ar hugaia ymhob mis.
SON AM ANRHYDEDDU SENEDD-WR…
SON AM ANRHYDEDDU SENEDD- WR CYMREIG S&brydir fod Mr J. H. Rtoberts, yr aelod Cymreig dros Orllewin Dinbych, i gael ei wneyd yn bendefig yn fuan. Yn ngwyneb hyn y mae y Ceidwadwvr yn paratoi at etholiad. Eu hymgeisydd yw Mr Sam Thomson, a fu yn flaenorol yn gweithio fel mwnwr yn Nyffryn Rhondda. Cynnaliwyd cyfarfod brwdfrydig ganddynt yn Ngholwyn Bay nos Wener, a phenderfynwyd yn unfrydol i gefnogi ymgeis- iaeth Mr Thomson.
CYHOEDDIADAU CAERNARFON
CYHOEDDIADAU CAERNARFON METHODISTIAID CALFINAIDD. Engedi: Morris Williams, Baladeulyn. Moriah W. R. Owen, Bethesda. Beulah Griffith Owen, Portdinorwic. Shiloh Hugh Williams, Gwalchmai. Castle Square: J. Pritchard, Cesarea. ANNIBYNWYR. Salem Z. Mather, Abertnaw Stanley Jones Pendref Stanley Jones; Z. Mather Abermaw BEDYDDWYR. Caersaiem R. G. Robertte. WESLEYAID. Ebenezer: R. Morgan; R. Jones, Penisa'r- waen. Castle Street: B. E. Hawkins. PABYDDION. St. Helens": Father Gouzer. EGLWYS RYDD Y CYMRY. Cysegr: Hugh Jones.
I ICLERCOD YNADON ARFON
CLERCOD YNADON ARFON Ychydiig amrez yn ol anfonodd clercod yn- adon sir Gaernanfon gais unedig at Bwyllgor yr Heddlu am gyflogau mwy, yn benaf ar sail y gwaith ychwanegol ofynir ganddynt mewn cysylltiad a Deddf y Cwn. Dydd lau, der- byniodd yr oil o'r boneddigion hyn lythyr oddi- wrth glerc yr heddwoh yn gofyn a ydynt mewn unrhyw gysylltiad, yn swyddogol neu oher. wydd eu gaJwedigaeitShau, a;g unrhyw gym- deithas, megis Cymdeithas y Tafarnwyr, cym- deithasau dirwestol, neu unrhyw gymdeithas i amddiiffyn eiddo.
YNADLYS YR ABERMAW
YNADLYS YR ABERMAW Oynnaliwd yr Ynadlys fisol ddydd Gwener, geTlbron H. J. Wright, Ysw., ac ynadon ereill. lOyhuddodd yr Beddwas .Thomas Parry LlwyngwriJ, Alexander Francis Hall, Wke- field-road, Hiiddersfield, o yru oar motor trwy Ajbermaw ar y 7fed cyfisol heb ganddo drwy- dded. Dirwy, 10s a'r costau. T Taflwyd allan gyhuddiadau yn erbyn W. R. K. Mainwaring, Hartsheath Hall, Wyddgrug, a B. J. Angus Shaw, Oaks-crescent. Wolver- hampton, o or-yru eu ceir motor yn nghyin- ydogaeth yr Abermaw ar y 6ed oyfisol. Oyhuddwyd Robert Davies, Penlan, Dol'geil- au, gan yr Arolygydd Owen o r,>d yn feddw yn y Refreshment Room, Barmouth Junction, ar y 16eg 0 Fai. Dirwy, 2s 6c a'r oostau. Am ymo6od ar Thomas Roed r gorsaf-feietr Barmouth Junction, ar y 16ag o Fai, dirwywyd Iwbert Davies i lp a'r ooetau. Aim roddi diod i Rolbert Davtiee yn y Re- axeebment Room, Biarmtouth Junction, ar y '16eg o pai, dirwywyd Emeet Frederick EBugler i lp a'r costau.
COMMISSIWN CREFYDD CYMRtJ
COMMISSIWN CREFYDD CYMRtJ •Mewn eyfarfod o'r aelodau Seneddol Cym- reig dydd Mawrth, penderfynwyd, gan fod Goimsiwn Crefydd Cymru wedi darfod cymer- yd tystiolaeth, wneyd ceisiadau at yr Ysgrifen- ydd Oartrefol er cael cyhoeddi yr adroddiad cyn diwedd y Scfnedd-dymhor.
[No title]
Y mae y fedal aur am ymddygiad da, rhodd- ^yn//nyudo1 lgan Mrs H»Hand, er cof am ei diweddar bnod Mr Samuel Holland, A S wedi ei dyfarnu dwvvy bleidlais i Angharad Jones, Llanrhaiadr, Croesoswallt.
Family Notices
GENI, PRIOOI A MARW GENEDIGAETHAU. J'iehelin 17fed, yn Brynleiod, Caer- mab 11 Uyilff"oryad a J- O. Eivaais, L^VIE^chefinS, priod Mr W. E, Davies, Bethel Shop. Aiebnycoed, Llannvst, ar ferch -tyntaf-anedig. W1 ^Y^fv o' CrowJn S^eet^ Caernarfon, Mehefin 8, 1908, priod Mr T. T. iRoberts ar iao. J ar iao. J PRIODASAU. RI1 CHiiE PA'RiRY—Mehefin 16, yn Eglwys y plwyl, Caergybi,.gan y 'Parcla* iE. bd,WLU fe f/,A William Alexander Kitchie, Glyngarth, Gaergybi, mab hynaf W. A. Ritchie, Porthlethen, Aberdeen, i Lizzie' ail ferob J. H. IParry, Holhorn 'RQad, Cae r- gybi. LLOYD—MO'R'RIS^—Mehefin 17, yn Nghanel Colwyn, Bay' y Parch «o- beit <Koberts, gtweinidog, yn cael ei gynortb- wyo gan y Paix;h William Thomas, danrwst y pnodfab,, .Morris Wyn, mab hynaf y diweddar Edward Lloyd, (Morvan, i Gatherine icissie), unig ferch yn fyw y di- weddar William a Mrs Morris, Et. fEnoch Prance's Drive, Colwyn Bay. iRCXRElRTS'—^ICE—Meihefin 20, yn swyddfa'r cotrestrydd gam Mr IJ. R. Jones Mr Wil- liam-Roberts, Carregygat'h, Rhiwlas, a Miss Maud Miary Price, Brynrhug Cottage, Pont- rug. WILLIAMS—ILLTA M&—Yn Nghapel yr Annrbynwyr, Bethesda, gan y Parch J. T. Job, yn mhresenoldeb Mr D. Griffith Davies, cofrestrydd, Mr Robert Hugh Wil- liams, 55, Tanycoed Street, Penrhiwceiber, a Miss Hannah Ellen Williams, 9 peny- graig, Bethesda. MARWOLAETHAU. ROBFmTSp-Mr John Roberts, ''Refail Newydd, Pontrhythallt, (tad y Parch W. J. Roberts I Warrington) yn 70 oed. j JONiES-N[ohetin 14, ym ei bresiwyl, 148 Cockbuirn Street, J. H. Jones, arolygydd) Herculaneum Graving Dock, J^rpwlf am Tar hngain yn wasanaeth- ydd ffyddlawai y .Mersey Docks and Harbour iBoard, ac nnig fab y diweddar H. Jones, pilot, Beaumaris. WILMAMlS-^Meh'efin 17. yn Arvon House, Waenfawr, Mr Chven Williams, yn 42 mlwydd oed JONES^Capt. Bingh Janes, Windsor House SSKffiT- »■ 56 0i>d- oi»«wyd°T; lau, Mrs Laura Pieroe, High Street, Criocieth, yn 37 oed. -P,ODERTS--jiMn iltoberts priod Mr Samuel Roberts, Talaifan Shop, yn 54 oed.
Advertising
+- MONUMENTS. Largest Stock ia Walea. Before Buying Call at HUGH JONES, MARBLE WORKS, CARNARVON The Trade supplied with sawn Anglesey Stone- Curbing, also Slate Lintela ap to 12 feet long. MONUMENTS. Large Stock. RICHARD WILLIAMS, LLANFAIRTECHAN AND LLANGEFNI. Mason M8lb!e IUggf EVANS & JONES, |&|S BT HELEN'S ROAD CARNARVON. given fo Dressing on Baildings. Stones renovated A YDYCH WEDI EiROI PRAWF AENOh QS NAD YDYCH, GWNEWCH YN AWR. JITTERS GWILYM jgVANS. Dyma y Feddyginiaeth Gydnabyddiedig sydd yn rhoddi NERTH I'R GWAN. BYWYD NEWYDD I'R LLESG. MWYNHAD MEWN BYWYD I'R MELANCOLAIDD. Dywed y Meddygon ei fod yn Feddyginiaeth; ddiogel, sicr, ac yn un y gallwch roddi ymddiriedaeth ynddi. COFIWCH MAI JglTTERS Q.WILYM EVANS." YW Y FEDDYGINIAETH OREU AT WENDID, NERFUSRWYDD, DIFFYG TREULIAD, COLLI ARCHWAETH, GWYNTOGRWYDD, ISELDER YSBfRYDi COLLI CWSG." JITTERS Q.WILYM EVAN& CYMERADWYAETH. Coed Talywern, Dyffryn, Foneddigion,—Yr wyf yn., falch o alTu dwyn tystiolaeth i'r lleshad yr wyf wedi ei dder- byn drwy gymeryd Quinine Bitters Gwilym Evans. Yr wyf iwedi cael physygwriaeth > oddiwrth amryw feddygon bob. Gwanwyn am flynyddoedd, a GWENDID bu yn rhaid i mi gymeryd. GWENDID physygwriaeth drwy y Gaiaf GWENDID diweddaf, ond, gan i mi dder- byn ond ychydig o leshad, penderfynais roddi prawf ar Quinine Bitters Gwilym Ev- ans, ac, er nad wyf wedi cy- meryd ond tair potel 2s 9c, wyf yn barod yn abl i fynvMi o gwmpas. Bu'm. yn dioddei' oddiwrth \vendid, etc. Yr eiddoch yn gywir, M. A. WILLIAMS. JJITTEBS GWILYM EVANS, CYMERADWYAETH.. Tanyard-terrace, St. John's, Worcester/. Anwyl Syr, — Yr wy.1: iwedi. dioddef poen yn fy mrest, Nerfusrwydd a. Gwendid am ameer maith, ac wedi cymeryd llawer o physygwriaeth, or ni chefaLs ryddhad. Gan y cymhellwTyd fi i brofi Quinine Bitters Giwilym. Evans, cymerais un botel, NERFUSRWYDD a derbyniais leshad mawr NERFUSRWYDD yna cymerais botel arall, NERFUSRWYDD ac yn awr nid wyf yn. debyg i'r un person. Gall- af fyned at fy ngwaith yrti rhwydd, yr hyn nad oedd- wn wedi ei wneyd talm yn flaenorol. Bydd- yn.dda genyf gymeradwye- Quinina Bitters Gwilym Evans, a theimlaf ya, falch o gael dweyd fy mod i wedi ei gael y [ath) feddyginiaeth gyflym ar oil dioddef mor hir. eiddoch yn ddiolchgar, K. FISHEit j^ITTEBS GWILYM .h VAN$. CYMERADWYAETH;. 44, Liwvdarth-road, Maesteg-, An wyi Syr,— Yd iy, marn i, y mae Quinin&> Bitters Gwilym Evana-; yn un or Rhoddiorii Goreu roddwyd i.. Ddynoliaeth. Yr v yf fi, fy hunan, wedi der- DIFFYG TREULIAD rwydd, Diffyg Treul- iad, Colli Archwaeth, a Gwendid. Yr wy-t; wedi profi, ar mhenson fy hunan, fod Quinine Bitters Gwilym Evans vn; llwyddo pan y m.a0-> pob maddyginiaetb, arall yn methu. Yr eiddoch yn gywir, T. POWELL. gITTEKS GWILYM JgVANS Pan yn gofyn am Bittaro PnrRVT w/'ti Evans> gwelwchi GOGHELWCH eich bod yn ei cael gvda'r .EFELYCHIADAU enw "Gwilym E™s" a GOCHELWCH yr amlen, ar y stamp, EFELYCHIADAU ar y botel, lieb ba un nS oes yr un yn wirioneddol. EFELYCHIADAU Gwrthodwch yn ddigllawn. efelychiadau, a mynweh gael JITTERS GWILYM JgVANS Gwerthir d darpariaettt f y d enwog hon yn mhob- GWERTHfR YN MHOBMAN man meWIL GWERTHIR YN MHOBMAN poteku 2s 90 GWERTHIR YN MHOBMAN i 4s 6c yr neu anionic hwy yn un- i o n g yrchol oddiwrth ya- Unig Bercb*- enogioo: — QUININE BITTEB& MANUFACTURING COMPANY, LIMITED. jMINCINQ LANE, LLANELLY, SOUTH WALES. JJITTERS GWILYH JgVANS "%■ mae Archeb Bar ham nvedi ei chaniaf ARCHEB BARHAUS tau yn erbyn M W ARCHEB BARHAUS James, Llanelli" ARCHER BARHAUS eoefcffu, yn j Bwystro i baeio ei nwyddan fel Quinino RiWera Gwilym Evans Argraphwyd a chyhoeddwyd droa y perchenoaj gan PIOTON DAVIB8, yn Swyddfa'r- "Herald," y Maes, Caejaifl«fon,