Yr Herald Cymraeg

Cynghor Plwyf Abererch. PWIC Y TLR. Nos 1"awi'th cyfarfu y Cynghor, dan lywydd- iaeth Mr John "Griffith, Bendrefimws icadeir- ydd).—<Bu siaiad ar y tynvent a. dywedai Mr J. H. Roberts fod hwn yn cael ei draiod er 6 ^imeer maith. a -nododd symudiadau y i treiso sicrhau dernyn o dir at sefydlu C addta. Yr oedd anhawsderau wedi oodi ynglyn ag .ansawdd y tir, oedd yn rhy garegog; ac yn rhy •WKVD. Pasiwyd yn untrydol na Ibyddo v M^TER i'w roddi ar ragleri y Cynghor hyd nes v byddo i'r iPwyllgor ddod ag adroddiad sylweddol, a phenodoil, i'w roddi ger eu bron—JJewiswyd Mr Robert Parry, Penbrynneuadl a Mr Jonn Robertsi IBrynyraur, i gynrychioh y Cynghor fel rheolwyr vstjolion Abererch a 'Phlasgwyn. Pasiwyd i ofy-n i'r PwyMgor wneyd, 1 fyny restr o l'wybrau y Cynghor, _yaighyd a. i- gweli- iannau a gerir yn mlaen arnynt. -DaWanodd y Oynglior led un sedd yni awr heb ei lIallw, a phenderfvnwvd dewis aelod yn y cyfarfod ateb i y Cynghor Sirol, pen- derfynwyd gohirno pwnc y rhandiroedd a r maru-ddaliadall; ond fod i'r Ysgrifenydd anfon i hybySll y Cynghor y cant wybod yn fuan bcdideriyniad v Lyngh'or ar y "cwestiynau.— Ga'vnai' y Cvnghor i'r Ysgrifenydd roi pob hyspysrwydd" i boll drigoiion y fod rbyddid 1 unrhiyw un yn v .plwyf apelio at y .Cvnghor am ddernyn o dir i wneyd gardd, etc. yn bieser gan v ILynghor roi yetynaeth galonog i holl geisiadau am y cyfrvw.— Pasi wyd fod i'r Vsgrifenydd roi cyhoeddiad o hyn yr "Herald.

Liys Siroi Dcigeliau. DYDD SADVVBM,—tieprbron y Barnwr William Evans* ACHOS Y QLO.—Yr oedd Cwmni y Nwy wedi erlyn James Griffin am ychydig eylltau oedd yn ddyledns am lo. Ymddangosai Mr Oswald Davies tros y cwmni, a Mr Jones Wil- iiams itros Griffin.-Dyw fod cyfrif y gla yn tael ei gydnabod, ond fod Griffin yn gofyn dwy gini oddiar y owmni am batratoi plan at y gwaith.—Dywedodd Mr Woodford nad oedd angen am blan at y faVl v/aith. Yr j oedd Griffin wedi bod yn gwneyd gwaith tebyg 1 hyn iddo, ao yn cael ei dalu am y gwaith. Dywcdodd y Barnwr ei fod yn caniatau gini am y plan, gan fod yn amlwg ei fod wedi ei IWNEYD*

Uys Sirol Porthmadog. GfWASANAETH MEDDYGOL. DYDD IAU.—Gerbron y 'Barnwr William Evans. PUIS ESGIDIAU.—Hawliai William Evans, orydd, Porthmadog, 17s 5c oddiar James James, Chapel-street, eef gweddill dyJedus am esgwl- iau a werthwyd i'r difiPyTnydd.—Dygodd gwnug y diffynydd dderbvneb am swm a dalwyd i'r llys, ond gwadai nachafod.d fil am 17s 6c.— Dyfarnodd y Barnwr yn ffafr y gofynydd. ARCHEB WiaNYDDLVDOL. -1 Gofynai William Jtones, (5lanllvn, Penrhjnn, am archeb weinyddiadol. Yrr oedd ei ddvledion tros 50p. —Dywedai y diffynydd mai 3p 8s y mis a enillai, ac wedi talu 9s y tren ni byddai yn weddill ond 2p 19s at dreulion yr holl deulu, a gynnwysai ddog o blant. 'Gorchymynodd y Barnwr ef i dalu 16s i'r"gofynydd, D. Jones a'i Fab, cyn y llys neeaf. GWASANAETH MEDDYGOL.—-Hawliai J. -Jones Morris a T. E. Morris, ysgutorion y di- ■weddar Dr Jones Morris, Porthmadog, 6p l'fls -6c eddiar William Ei chard fl, Greaves' Wliarf, am wasanaeth meddygol gan eu diweddar ¡ frawd.—Gwadai y diffynydd fod yr arian yn ddyledus.— Dyfarnwvd dros yr hawlwyr am y '1 swm a, hawlid, y diffynydd i dalu yn 01 4s y mis.—Yr oedd gan Mri Morris hawl arall yn orbyn Ellen Roberts, o'r Garn, am Ip 19s am wasanaeth meddygol gan eu diweddar frawd. DyfaTnwyd dros yr hawlwyr, y diffynydd I dalu yn 01 3& y mis. HAWL AM B>RIS DI'LLAD.—Gwysiai Mri Evans Bros., Paris House, dilledwyT, bedwar I 0 bartion am ddvledion. Mewn un achos, yn mha un yr ymddangosai Mr J. Jones Morris ■dros y tad. Dywedwyd mai y ferch gafodd y nwyddau.—'Rhoed dyfarniad yn erbyn y fercli am y swm a hawlid, sef 4p. Rhoed dyfarniad hefyd yn erbyn y tad, W. Jones, am 1p 15e. Yr oedd yr hawl yn 2p 10s.—Yn achos Owen Williams, Beddgelert, dangosai Williams dder byneb, a rhoed dyfarniad dros y diffynydd gyda'r costau. Gohiriwyd achos yn erSyn I Owen Williams, Penrhyn, er mwyn ychwanegn ■enw y ferch.

Wesleyaid Porthmadog a Ffestiniog. Y GYMANFA. Bu yr tichod ddoe (ddydd tLlun), yn Mhorth- madog. Yr arweinydd cerddorol oedd Mr Wil- frid Jones, R.A.M. organyddion, Miss Gwl- adys Thomas a Mast-er Iorwerth Evans, Porth- madog; llywyddion, y Mri R. Evans, Talsarn- au; Richard Roberts, Ffestiniog, ac R. "R. Ro- berts, Trawsfynydd. Cvflwynwyd i'r ysgrif- I enydd, Mr Hugh Jones, sydd wedi gwa^anaethu yr undeb a'r gymanfagyd.a. ffyddlondeb eith- Tiadol am 20 mlynedd, ei ddarlun ac anerchiad hardd, etc., yn datgan gwerthfawrogiad o'i lafur. Enillwyd gwobrwyon fel y canlyn — Cylchdaith Porthmadog Dosparth dan 8 oed VH. Charles Morgan, Porthmadog ac Owen Wil- liams, Talsamau; 2, Willie E. Morgan, Porth- madog; 3, Etobby Jones, eto. Dan 12 oed: 1, Mary Maggie Hanson, Porthmadog; 2, Bes- sie Lewis, etc. 3, E. A. Evans, Talsarnan, a Jennie Jones, iPorthmadog. Cylchdaith WaRn- au :-Dosparth dan 7 oed (marciau Dawn): vid Jones, Disgwylfa; Mary Jones, Ellen A. Hughes a John Evan Jones. Trawsfynydd. Dos- parth o 7-10 oed (marciau llawn) Ysgol Eben- ezer, Robert Roberts, Morlais Jones, Annie Roberts, Kate Jones, Sarah Nesta Evans; Ys- gol Rhiw, Willie a Maggie Roberts, Trawsfyn- ydd Evan R.j Evans, Gwen J. Evans, Polly) Williams, Jennie Williams, Lizzie Williams, Disgwylfa. Dosparth o 10 i 12 oed (marciau llawn) Ysgol Ebenezcr, Richard Roberts, Mag- gie Jbnes, Maggie Davies, Trawsfynydd; Jennie a Maggie Williams, Ellen Evans; Siloh, Fferltiniog, Memie Roberts. Dosparth 12 i 16 oed William Ellis Williams a Dinmer Jones, Traws Ed. John Roberts, Siloh, Ffes- iiniog; Jennie Jones, Ebenezer; William A. Jones ac R. n. Jones, Soar, 'Rhiw.

Ynadlys Bwrdeisiol Caernarfon. TORI FFENESTRI. TREMPYN BEIDDGAR. DYDD LLLTK.—Gerbron R. Thomas, Ysw., J. R. Pritchard, Ysw., 'R. Griffith, Ysw., a. D. Iloherts, ysw. HEB DRWYDDED,.—Am yru car motorhelJ drwydded dirwywyd J. W. Kinsley i 5s a'r costau. Yr oedd pythefnos wedi pasio cyn iddo gymervd ei drwydded. MEDDW AC AFREOLUS.—Addefai Ed- "Ward J. Griffith, Riaptist-street, ei fod yn euog o fod yn feddw ac afreolus yn mis Mai a dy3d Sadwrn diweddaf, ac anfonwyd ef i gaTchar am nfl. TORI FFENESTRI. — Cyhudd wyd George Wilson, Cong le ton, Sir Gaer, o achosi niwed maleisus i eiddo yn Marine-terrace, Waterloo Port nos S^dwrn diweddaf, a.c hefyd o gar- I dota.—Addefodd ei fod. yn euog o dori ffenestri. —Dywedodd yr Arolygydd Grimfhs fod y gost o adgyweixio y ffenestri yn 30s.—Profwyd y cyhuddiad gan Mr J. Parry Hughes a, Miss Iloyle.—Anfonwyd Wilson i garchar am ddau fis am y niwed maleisus, a mis yn ychwanegol am gar dot a. CARDOTA.—Am gardota ddydd Sul, an- fonwyd William Williams (Wil Llanefydd) i'r carchar am fe Dyma. y 96ain tro iddo gael ei an ton i'r carchar

Ynadlys Llangefni. DDOE. DYDD LLUN\—Gerbron y Mihvriad T. E. J. Lloyd ac ynadon ereill.— Cyhuddwyd W. Parry, Bryn Cefni, Llangefni, a T. Roberts, Cei, Liangristiotus, o dori yr hedd- wch drwy b ymladd, a rhwymwyd hwy i heddweh am chwe' mis.—Dirwywyd W. Thomas, Pare, Talwrn, i 5s a'r costau am beidio rhoddi goleu ar ei gerbyd.—Cyhuddwyd Owen Jones, Panterfyn, Penrhosllugwy, gan W. Owen, Penterfyn, Lianfihangel T.B., o ymosod arno. Dirwywyd i 5s a'r costau.—'Cyhuddwyd Ellen Griffith, Gatehouse B'ach, Llanfair M.E., o ladrata modrwy aur a chyllell, ac hefyd o ladrata ICp 2s. mewn arian. Tall wyd y ddau gyhuddiad allan o ddiffyg tystiolaeth.—Dirwy- wyd amryw o bersonau i wahanol symiau am esgeuluso anfon eu plant i'r ysgol yn rhoolaidd. Erlynid gan Mr R. H. Williams, clerc y Pwyll- gor Addysg.

Ynadlys Sirol Caernarfon GWR A GWRAIG. DYDD SAiDWIRN. — Gerbron D. P. Wil- liams, Ysw., ac ynadon ereill. iClADW 01 HIEIB DRWYDDED—Am gadw ci heb drwydded, dirwywyd D. W. Pritchard, Newborough House, Cwmyglo, i 17s 6c yn cy.n nwys y costau. GIWtR A GiWRAIG.—Buwyd am hir amser yn gwrandaw achos a ddygai Gwarcheidwaid Caer- narfon yn erbyn Ellis Jones, 17, King's Head- street, Pwllheli, yn nglyn a chynnal ei wraig. Dywedodd Mr Trevor "Roberts i'r wraig a'i phlentyn bychan ar yr lileg o Chwefror gael eu derbyn i yspytty y tlotty oherwydd fod y wraig vn cael ffitiau. Yr oedd y draul o'u cynnal yno yn 8s 60 yr wythnos, one nid oedd y diffynydd yn dymuno i'w wraig fod yn yspytty y tlotty, ond yr anhawsder oedd cyfiwr ci hiechyd. 'Nis gellid ei gadael ei hunanj'ac nid oedd gan y di- ffynydd foddion i dalu i adynes am edrych ar ei hoi gan liad oedd ei gyffog ar gyifartaledd ond 18s lOc yr wythnos. Food bynag, yr oedd ei hiechyd wedi gwella, a'i gais ef (Mr George) oedd i'r achos gael ei ohir.io am fk fel y gellid gT^e'ed a fyddai y wraig ar derfyn y cyfnod hwnw mewn cyflwr digon da o ran ei hiechyd i ddychwelyd at ei gwr.—Penderfynwyd gohiriy yr achos am 'bythefnos er gweled a el lid dyfVxi i ddealltwriaeth.

ABERDARONF GWAITH SETTS.—Y mae adnewyddu eto yn y son fed Cwmni yn cael ei ffurfio yn Llundam er agor a gweithio allan waith .setts, sydd o ran ansawdd y graig a'i leoliad yn hynod o fanteisiol. Gan ei fod ar Ian y mor bydd allforio y eynnvrch yn hynod hwylus a. rhad.

ABERMAW. PltlXOIDTAD.—Y mac Miss Jennie LI. Jones (Dolgellau), clero yn y llythyrdy, wedi cael ei eymud i Aberystwyth. ILLYTHiYlRlDY NlEWYDD.—Mae is-lythyr- dy i gael ei agor yn rhan ogleddol y dref y dydd cyntaf o Orphenaf. YIXiADDYS ARBiENdG. — Dydd Mawrth, gerbron Hen. J. Evans a. T. Martin Williams, Ysw., cyhuddwyd crwydryn o'r enw Edward Jackson o gardota. Anfonwyd ef igarchar I am 14 niwrnod. Llun, syrth- iodd bachgen pedair oed o'r enw Griffith Grif- fiths, mab i Mr David Griffiths, Henblas, pan yn chwareu gyda phlant ereill, dros y cei i'r mor. Digwyddodd fodMr (Robert Morris, cychwr, gerllaw, a neidiodd .Morris yn y fan yn ei ddillad fel yr oedd ar ol y plentyn, a ilwyddodd i'w gael i'r lan heb fod yn llawer gwaeth o'r drochfa. YlMfW!EOIA!D Y OADtFRWDOG BOOTH. — Nos Wener, yn Ysgol y Cynghor, cynnaliwyd cyfarfod cyhoeddus dan lywyddiaeth Mr Wil- liam Owen, U.tH., cadeirydd y Cynghor Dines- ig, i'r amcan o wneyd trefniadau gogyfer ag ymweliad y Cadfridog a'r Abermaw yn necbreu Awst nesai. Pasiwyd i roddi i'r Cadfridog dderbyniad cyhoeddus ac i gyflwyno iddo an- erchiad, ac yn yr hwyr i gynnal cyfarfod cy- hoeddus (os caniata y tywydd) ar yr Adlonfa. lApwyntiwyd pwyllgor i gario allan bendei-fyn- iadau y cyfarfod. iCJOGfYIDtDlEiS AiFtRiEOLUS.— Prydnawn Ia.u cafwyd hyd i Lizzie Warner, Burton-on-Trent, hyd yn ddiweddar yn gigyddes yn Arthog Hall Hotel, yn feddw ar y traeth. Gan fod yr orsaf heddgeidwadol ar ganol ei helaethu a'i hadgyweirio yn yr Abermaw aethpwyd a WTarner, nid gydag ychydig o drafferth, gerbydres i'r DJyffryn, a bygythiodd neidio ychwaneg nag: unwaith o'r tren. Boreu Gwen- er dygwyd hi gerbron R. Prys Owen, Ysw., yn cael ei chyhuddo gan y Rhingyll Owen o fod yn feddw ac afreolus, ac hefyd o wneyd niwed i'r gell yn ystod y nos. Dirwy, 2s 6c a'r costau, ac i wneyd 1 fyry y niwed i'r gell neu ynte saith niwrnod. — Anfonwyd hi yn niffyg talu i garchar Caernarfon,

BALA. RHYL.—Aeth JIu o aelodau Ysgolion Sul Eglwysig y Bala a.'r cylch am bleserdaith i'r Rhyl ddydd lau, PERSON OL.—Yn Nghvmanfa Annibynwyr Meirion, a gynnaliwyd yn Ninas Mawddwy, ddydd Mercher a ddydd lau, dewiswyd Mr J. R. Jordan, <?yfreithiwr, Bala, yn IIywydd am y Hwyddyn nesaf. PERSONOL. — Y mac yr Heddwas J. E. Jones wedi myn'd am fordaith i Venice er mwyn iechyd, a'i Ie yn ystod ei absennoldeb yn cael ei lanw gyda medr gan yr Heddwas J. Francis Evans, o Ddolgellau. CLWB.—Cynnaliodd Clwb. Llanfor ei wledd flynyddoi yn y Bala ddydd Mawrth. Gorym- deithiodd yr aelodau o Lanfor i'r Bala, yn cael eu blaenori gan y Meddygon Williams, White Jones, a Price, a Seindorf Arian Dolgellau. Paratowyd cinio yn Neuadd Buddug, gan Mr Ingham, Onen Inn. Ymunodd 16 o'r llewydd. Y'NAD'IA'S.—Dydd Llun, gerbron Dr Wil- liams, cyhuddwyd Alexander Smith a James iaIlsfield o gardota. Profwyd yr achosion gan yr Heddwas J- Francis Evans, a dedfrydwyd y carcharorion i bythefnos o lafur caled. Dydd Mercher, gerbron Daniel Roberts, Ysw., cyhuddwyd John Mitchell o gyffelyb drosedd gan yr un swyddog, a dedfrydwyd vntau i garchar am bythefnos gyda llafur caled.

BANGOR. YNADLYS ARBENIG.—Dydd Gwener, ger- bron Capten Stewart, J. Evan Roberts, Ysw., a Willram Pughe, Ysw., dirwywyd James Dart, hen droseddwr, i 10s a'r costau am fod yn teddw. Yr oedd hefyd achosion ereill, ond gohiriwyd y cyfryw hyd heddyw '(dydd Mawrth). YMWELIAD MR. LLOYD-GEORGE.— Oherwydd galwadau ereill pwysicach, deallwn na bydd i Mr Lloyd-George, A.S., dalu ym- weliad a'r dref ar y dyddiad y penderfynwyd arno gan y Gymdeithas Ryddfrydol yr wythno.s diweddaf. Fodd bynag, bydd iddo dalu ym- weliad cyn gynted ag y gall. CORAWL.—Dydd lau, yn yr Eglwys Gad- eiriol, cynnaliwyd Cymanfa Ganu Egfwyewyr yr amgylchoedd. Yr oedd oddeutu 2,000 yn bresennol, ac arweiniwyd gan Mr John Wil- liams, Caernarfon. Gwasanaethwyd ar yr or- gan gan Dr Rowland Rogers. Cafwyd cyman- fa IKvyddiannus, ac yr oedd y canu o .safon uchel iawn. Y GYMDEITHAS RYDDFRYrDOL.—Cyn- naliwyd cyfarfod o'r Gymdeithas nos Fawrth, dan lywyddiaeth y cadeirydd (Dr Arnold). Yr oedd nifer dda iawn yn bresennol. Galwyd y cyfarfod i yetyried y cwestiwn a ddylid cymeryd politics i ystyriaeth pan yn ymgeisio am seddau ar y Cynghor Trefo!. Wedi peth giarad pasitwvd at gynnygiad Dr Evans i roddi y mater i ystyriaeth pwyllgor. Hysbysodd Mr T. J. Williams ddarfod iddo, pan yn Llundain, weled Mr Lloyd-George, yr hwn a ddywedodd wrfho y gallasai dalu ymweliad a'r diref yn lied fuan.—Yn ystod yr ymdrafodaeth .siarad- odd amryw yn uchel. am waith y Llvwodraeth oddigeTth 1A1, sef Mr Owen Owen, yr hwn a wnaeth ymosodiad ffyrrnig. Dywedodd mai dyma y Weinyddiaeth wanaf a welodd erioed. Yr oeddvnt. meddai ef, fel nifer o b'lant. Yn ei farn ef, Llywodtaet-h ddiog iawn ydoedd. Tf ] oedd ef o'r farn mai, ceryddu y Llywodraeth ddyiasent.—Pasiwyd i iroddi gwahoddiad i Mr Lloyd-George i'r dref, ac hefyd pasiwyd pleid- lais o ymddiriedaeth yn yr aelod anrhydeddus s d I II. 1 11 a'r Llywodraetih.—Pasiwyd yn mhellach i n'.v> copi o'r penderfyniad i JJoyd-Gcorge ar Prif Weinidog.

BETHESDA A'R CYLCH. YR YSGOL SIR.—Cynhelir yr avhoiiad am ysgoloriaethau 1 gael anynedaad IT yagol cldiwedd yr wythnos hon. Deallwn led cymaint a 87 vn" ymgekio, sef y nwer er pan sefydhvyd yagc. sir yu y gymdogaeth,. CYMAM A GANiU (M.C).—Piydnawn both ymgynullodd holl ^antorion eglwysi Methodistiaid yCylch i Jerusalem 1 gael ymarieriad a'r tonau a'r anthemau1, dan araveiniad Mr J. T. 'Rees, gogyfer a r Gymanfa ddydd Iau vn N ghaernarfon. BRAICHMELYN."Yn unol a threfniadau Cynghor yr E'glwysi iRhyddio-n, pregethwyd ya1 yr awyr agored, yn y rhanbarth uchod, gan V Parch J. R. Ellis, Siloam. Yn anffod!us t'rodd yr liin yn hynod anffafriol, ac er gynnullliad da ctded ynghyd Ibu orfod torn y cyfarfod i fynu, wedi ond prm hanner awn- o "wasanaeth. DilM TRWYDD'ED. —Yn Y-nadlvs Bangor dydd Mawrth cyhuddwyd un Morris Hughes, yn hamli o Langoilen, o bedlera heb drwydded. —Tystiodd yr Heddwas 68 y gwelodd y diffyn- ydd y LInn biaenorol yn ymyl gwesty y Douglas yn nedlera. Gofymodd iddo a oedd ganddo drwydded, ond ni 'chymerodd syliw o gwbl o'r heddwas. Ymddengys fod y drwydded1 wedi rjiedeg allan ac fod y diffynydd wedi anghefio ei yr aC5lARWnHE:N DlRIlStOOO,N. —Yrr wythnos ddiweddaf bu farw tri o'r hen ardalwyr. Un ddiweddaf bu farw tri o'r hen ardalwyr. Un o'r cyfryw ydoedd yr hen gynreriad adna- byddus, Mr lETtis Jones, Victoria^placte t'L'wlyn cynt). Un o hen gewri Ymneillduol Rliydd- i'rydig: yr ardal ydoeddi efe, ac un, o ddiaconiaid Eglwys iBcthania (A). Mab iddo vdyw Dr Jones, ^santtle. Mr Richard Patrrv. Parc- Moch, hensfgwr dros ei 84- mlwvdd oed, <-doedd yr ail; a Mr Shem Morris, y gwehydd', Cae VSt-ir, ydoedd y trydydd. 1 SAiD.VvRiN YR YS;B'YTTAI.—Dydd Sadwrn ymgymerodd liner o foneddi^esau a'r -orchwyl o gasg-lu d'rwy yr ardal tuag at Ysbytt-y Mon ac Aricu. Rhcddwyd byrddau allan ganddynt ar wahajMA groesffyrdd. Yn ymyl 'Garsa^ y Reilffordd, casglai M;re Dr Pritchard, Ogwen- terrace, a iMrs Davies, Hengoed ar Groeslon v Gornal yr oedd Mrs Ellis, Bryn Myfyr, a Miss Owen, (Jgwent-tcrrace; yn v^arneddi, gol'a.lai .Mrs Llnyd, Brynteg; yn Ty'n Twr ,L'ofaiwyd gan .Mrs Jones, Eicerdy, a Mrs Rhys J. Huws. Yn ymyl Swyddfa Chiwarel casglwyd. gan Mieses"Williams. Yr Office.

CAERGYBI. YSGOLORIAETHAU.—Yn y Pwyllgor Lieol o'r Eisteddfod Cadeiriol Mon, nos Farcher, pasiwyd i rhoddi lOOp o'r elw i'r Pwyllgor Canolog, 20p i gronfa y mamaethod, a 14p i'r Llyfrgell Gyhoeddus. Hefyd pasiwyd isefydlu dwy ysgoloriaeth gwerth lOp y flwyddyn, yn Ysgol Sirol Caergybi, am dair mlynedd, yn agored i blant y dref.

CAERNARFON. FFERYLLIAETH.—Deallwn fod Mr J. IJ., Jones (mab Mr J. Jones, Llanfaglan) wedi cymeryd trosodd fusnes fferylliaeth Mr W. H. Parry, y Maes, Caernarfon.—513. John Williams .organ- ydd Eglwys Crist) oedd arweinydd cymanfa gan,a Egiwyswyr y Sir a gynnaliwyd yn yr Eglwys Gadeiriol yn Ma?i"or ddydd lau. j GADAEL Y 'DREF.—Y mae Mr R. E. Owen, Ariandy y Metropolitan, wedi ei benodi yn glerc yn Ariandy Llundain a River Plate yn Euenos Ayres, a bydd yn gadael y wlad hon ar y 12fed o'r mis nesaf. j CYMANFA M.C.—Nos Iau, yo N'gha«pel Moriah, bu Mr J. T. iRees, Mus. iBac., anvein- ydd y gymanta gyffredinol a gynhelir yn y PaJiiion yr wyithnos hon, yn arwain yr adran leol o>'r oor, yr luwu fydd yn rhifo 6000. Y PERFECT THRIFT.—Nos Sadwrn, yn swyddfa'r gymdeithas, cynnaliwyd ballot, pryd yca-ed ga.n yr archwilwyr fod rhif 247 yn glir ar y llyfrau. Yr aelod a ddaliai y cyfryw gytran ydoedd Mr R. S. Rowland. Pentre. cast-ell, Llanberis. LLW Y DDI ANT.—Mae Mr G. R. Seager- Thomas, 0 Goleg Downing, Caergrawflt, a mab i Mr W. G. Thomas, U.H., o'r dref hon, wedi pasio yn lhvyddiannus yr aa-holiad cyntaf am M.B., wedi sicrhau lie yn y dosparth cyntaf mewn gwyddoniaeth yn yr arholiad gyd-goleg- awl, ac wedi enill exhibition gwerth 25p. MARWOLAETH MR D. W. DAVIES. LLYFRWERTHYDD.—Boreu tLlun, bu farw, yn ei bTeswylfod, Moss Bank, Llanbeblig-road, y boneddwr uchod, ar ol hyr ond blin gystudd. Errodor o Fangor ydoedd Mr Davies, yn mha Ie y ganwyd ef yn 1846. Bu yn egwyddorwa-s a gweithiwr yn swyddfa'r "North Wales Chron- icle," Bangor, o'r hwn Ie y symudodd i fasnach- dv llyfrwea-thvdd yn NghaeT. Yn 1874, pwr- casodd y busnes a gerid yn mlaen ganddo. yn Bont Bridd, gan y diweddar Mr John Davies (Gwyneddon), a bn yn neillduol o lwyddiannus. Daliai gysyiltiad hefyd a Chwmni v Wasg Genedlaethol Gymreig. Yr oedd vn aeiod selog a gweithgar yn^Engedi (M.C.), a thair blvnedd a gweithgar yn^Engedi (M.C.), a thair blvnedd yn 01 dewiswyd: ef yn flaenor. Yr oedd hefyd ¡ yn aelod selog o Rwyllgor y Cottage Hospital o'r cychwyn, ac yn danysgriiiwr cyson ati; yn gyfarwyddwr y Clwb ac yn Rhyddfrydwr aiddgar. Bu am flynyddau lawer yn aeiod o Urxld y Rhyddfaewniaid. Gedy weddw a eaith o blantyr hynaf, Mr D. R. Davies, yn Johannesburg; Mr W. H. Davies, yn gofalu am y gwaith argraphu a dau ereill newydd gyrhaedd America—yr ieuengaf yn bwriadu ymsefydlu yn Chicago, a Mr S. B. Davies, yr hwn a aeth am dro i'r wlad n- r<; er mwyn ei iechyd. Chwaer iddo ef hefyd ydyw Miss Da-vies, Pendref Post-Office, Ban- j gor. Cymer y gladdedigaeth Ie ddydd Gwener, angladd cyhoeddus. I

CARMEL. MARW HENAFn'oWR- AiD^AIBYDDUB.— I Yr wythnos ddiweddaf bu farw yr hen WTOIlJ, William Roberts ocdd yn byw yn Nhynrv\veir- ( glodd, yn 70 mlwydd oed. Yr oedd yn un o brif noddwyr yr achos newydd yn v. Bryn, Carmel. Yr ydoedd yn Gristion nodedig, yn dra hynod yn ei ddawn i weddio. Gadawodd bump o feibion yn gynvsgaeth i'r wlad1 ar ei ol, sef Mri John W. Roberts (Iolo Twroc), (dia^on yn iBaiadeulyn); W. W. Roberts 1 (diacoai yn Carmel), (Hugh W. Roberts 'diacon yn Cesarea); Richard W. 'Roberts. Cesarea; ac 'R. W. iRoberts. diacon yn JÆrpwL Heb- ryngwyd ei weddillion i Fyiiwent 'Pis^ih diydd Sadwrn gan dvrfa fawr. Gwasanaettnwvd wrt-h y ty yan ylParchn H. M. .Piul;:sh a. W. W. ao wrt-h y bedd gan v Parchn Morrjs Williams. Baladeulyn, a johji Pritciiard, M.A, B.D., Cesarea.

CLWTYB0NT. MA1RWOLAKTH.—.Boreu dydd, Sul. Meh. 9, bu; farw Lewis W. l/cwis, Tanyffoixldma-b v diweddar Mr William, Lewis, C'aerau. Clwtybont, yn 41 mlwydd oed. Dioddefod(t gystudd mait-h a chaled yn hynod o dawe). Cydymdeimlir a'r weddw ieuanc, a'r plant, a'r teulu oil. Dymunir ar i'r papurau American- aidd gofnodi yr uchod.

CRICCIETH. YNAD HEDDWCH.-HY8bysiy fod Dr. Livingstone Davies wedi ei ddyrchafu yn ynad heddwch. Ymneillduwr ydyw y meddyg, ac aeJod gyda'r Annibynwyr.

DOLGELLAU DERBYN RHEINTI. — Dydd Tau a dydd Gwener yr oedd rhenti ystad y Llwyn yn cael e-i talu. YMWEOAD Y CADFRXDOCx BOOTH. — Ymwelwyd a'r dref gan rag-redegyd < y gwr j uchod, a gwnaed trefniadau ei fod i arcs yn y dref, a boa cyfarfod cyhoeddus i'w gynnal i'w groesawu. ° YR AIRDDAN'GOSCETA AMAEITHY'DDOL. Mae pwyllgor wedi ei ddewis gan y gwahanol enwadau i gario allan y trefniadau i gael bwyd- ydd ar lineliau dirwestol ar faes yr arddangos- fa sydd i'w chynnal yma yn Medi nesaf. CYFARFOD ANRHYDEDDU. Deaih:1 fod. symudiad ar droed i gael cinio i i .rhyd- Jeddu penodiad yr Uch-Arolygydd Thoma" Jones yn brif-gwnstabl sir Feirionydd. Y mae Cymdeithas Gyfeillgar y Demvyddo" wedi pasio i wneyd rhywibetTn er dan-os en hlJimygedd ohono. Y mae Mr Jones yn aeiod ff ydd Ion iawn o'r gymdeithas.

GARN, DOlBENMAEN. iSYOYIN".—Y'r oedd Charles H. Williams, ail fachgen Mr John' Williams, Brymer House, yn ei iechyd arferol ac yn yr ysgol ddyddio-1 ddydd ILJun, ond yn marw yn sydyn yn mreichiau ei dad iboreu Mawrtli. Yn y cwest o flaen Mr O. Robyns Owen, -bwri wyd iddo farw o farwolaeth natiuriol, yn caeJ ei achosi gan lid ar yr afu. 'Parch Collwyn Morgan oedd blaenor y rheith- wyr.

j FFESTINIOG A'R CYLCH. GROES AWU YN A.MiEtRICA.—Bu i Gymry Utica roddi derbyniad croesawgar i 26 o'u cyd- wladwyr yno, a't doraeth ohonynt oddiyma. Y Kll'CbYDL.—Deal!wn mai Mr Ellis Ro I berts, ISaron House, y Llan, eydd wedi ei ben- odi yn olynydd i Mr Wm. Roberts, IJan froth- en ,iel cyhifydd y chwarel. DYlR-QIiAiiIAD.—Y7 mae Mr Davies, o ar- ia-ndy Gogledd a De Cvmru yn y Llan, yn symud i Ddinbych. Bu yn dra defnyddiol I, yma, vn enwedig yn Shiloh (W.). ATEB Y GALWADLAU.— Dechreua y Parch Moses Roberts (E.) ar ei wsinidogaeth yn Llan- gollen yn Medi; a Air Robert.Williams (M.C.), Garegddu, yn Manchester, mor fuan ag y gall. hen gartref y cewri bregethwyr rhwng yma a phentref Do!- Avyddelen yn myned tan adgyweiriadau pwysig gan deulu enwog Llandinam, a golygir iddo gynnwys cryn lawer o gywrain betha-u per- thynol i'r teulu. YMFUDO OH "ildjAN."—Y mae eto y Mri John a Henry Cunnington yn ymfudo oher- wydd caledi yr amseroedd, at eu brawd. Wm. Cunnington, yn Nevada, America. Colled fawr i'r ardal yw colli y tri a anwyd, ac a fag- wyd yma ac a fuont ddefnyddJol Gymreig, er mai Seisnig yr enwau. AlRIB'HNlIG.—JMewn ynadlys arbenig cyhudd- wyd Evan John Ellis,'Bachgen 12 oed i Daniel Ellis, Park-square, o gymeryd arian o shop Mr John D..vies, gwerthwr ffrwythau, Church- street, nos Wener. lLlwyddodd i lechu mewn He yn seler y ty nes yr aeth pawb i orphwys, pan y cymerodd SWill mawro arian. Gwranda- wyd yr achos a'r cyhoedd allan, a phasiwyd i anion y ibachgen i ysgol hyfforddiadol. 'OOF.—Y Sabbath, bu farw un o wyr mwyaf defnyddiol ac ad nab ydd us yr ardal yn 51 mlwydd oed. Cvfeiriwn at Mr R. Wil- liams, Calf aria, brodorol o Garn Dolbenmaen. R.hagoTai fel creifyddwr a blaenor. Bu yn ym- drechgar ao ar y blaen fcl dirwestwr yn yr ardal, yn Rhyddfrydwr pybur, ac wedi bod yn ysgriftrr.d lieol am ffynyddoedd yn yr ardal. Yn ei angladd, dydd Ian, gweinyddai y rarchn E. Cefni Jones, Moses Roberts, etc. AIMIRYWION.—iDisgwylii- y bydd y tele- phon mewn llawn gwaiti yma yr Awst. Y mae y Cor Meibion a'r IScindorf yn paratoi at gystadlu yn y Drenewydd.—Bu mesur o rwystr gwaith yn y Llechwedd Mercher, pan v torodd un o'r peiriannau yno.—A mae Mr Ro- berts, goreaf-feist-r y L. „nd N. W. wedi de- chreu ar ei waith yma.—-l>u gan Gymdeithas Ddirwestol y Merched, pan y lIywyddiÚ Mrs j R. II. M.riE, cyfarfod ta llwyddiamius yn ISalem (A.). | O DANYGIRITSIIAU.—Y mae yma lawenydd am ddau beth, yn gyntaf fod y Cynghor Sir am ^T'dfypio trwy Gynghor i stiniog i wella y brif-Torod yn Mhonthwf;, c. yn yr all, am fod y pysgotwyr a fu edd yma trwy eu cyf- reithiwr medrus, "Ir W. George, wedi 11 vvyddo i ?rgyhoedd: ynl1.1;;n Pettwsyc-oed nad oeadynt droseddw^r wrth bysgotu n afon neillduol yno.- Trymder pydd yma ar gyfiif ympdaw- lad cyfeillion or ardal yn raihaus oherwydd gwendid m2.snach, O R ''LEAN.—Canmohr yn awr arierchirri Mr W. H W diamB, Bethesda, ysgrifenvdd I Undeb y Chwarelwyr, yma. Yr oedd yn ddoeth ac aniseroi yn yr argyfwng presennol.— Y Sabath j-regethai j Parch R. x. Phi' ips leA.) mewn cyfariod mawr yn i.erpwl. — Amryw. iaethol cyfarfod d'v.eddaf CymdeiMiat Cymru'Sobryma.—Bu gan y "eindorf gyngherdd yn cael eu cynorthwyo gan gwmni o 1,2d war, tan arweiniad Mr J. 1..1. Prodgor. Yn y gys- tad'.euaeth ar o/feryn chwyth, y ooreu oedd Mr John Morris, Ty'nymaes. Caed adroddiad gan Mr J. Roberts, Sun-st- jet, ac unawd gan Miss M. E'. Roberts. IPER'SOiNOiL. — Y mae Ir E. D. Uoyd, R.A.M., gynt oddiyma, wedi sv m.d yn awr o Bethesda i Fangor.—Yr "All y 1ri E. Ffestin Jones, A.IC., a D. Francis, y te'ynor dall, yn eisteddfoda trwy ganu a chwareu yn Mhont- rcbert, Maldwyn, nos la a dydd Gwener.—Y mae Mr W. T. Jones, A.C., wedi ei gyflogi fel baritone gyda chwmni cerddorol Abermaw am ran o dymhor haf.—-Bu Mr Tom Davies yn arwain yn Ebenezer cyn y Cymanfa vn Mhorth- madog duoe.—Drwg genym fod Mr T. J. Ro- berts a Mrs Roberts, Aelybrvn, mewn ■■ rofedig- aeth am sefyllifa eu mab, L yv.elyn, sydd yn bur wael mewn yspytty yn America.-Y mae Miss Williams, Ty Ca,pel loriah (E.), yn bur wael.

LLANAELHAIARN. MARWOLAETH MR. THOMAS HUGHES. ] —Drwg genym am farwolaeth Mr Thomas PUghles, gynt o Penj^chaini, pifion, yn 63 mlwydd oed. Llanwodd y .swydd o flaenor yn Mrynbachau am chwarter canrif, ac yr oedd yn drysorydd Cyfarfod Misol Lleyn ao Eifion yr un amser. Yr oedd yn un o mwyaf defnyddiol a dylanwadol y C.M. Yn ddiwedd- ar y symudodd yma, ac yma y claddwyd ef yn barchus iawn dydd Sadwrn.

LLANBERIS A'R CYLCH GWAELEDID. — Mae Mr a Mrs William Griffith, Goodman-st-Teet, wedi eu goddiweddiyd a gwaeledd tnnn. AiDFERiTAD—Yr Parch G. Tecwyn Parry wedi cael adferiad i'w iechyd. Hvderwnfod. iddo flynydda-u: lawer i gyflawni ei waith yn y cvlchoedti hvn. YMWiilLIAD Y BRENIN.—:Ma\vr y gor- hoiia.-n sydd am lod y Brenin yn bwriadu dod trwy y cyichcedd hyn yn fuan, a deallwn y gwnay Cynghor 'Ptwvf nos Fercher Dairotoadau gogyfer a'r ymweliad. CJAiNU MAWL.—'Dydd Iau, er garwed yr liin yn y boreu, aeth amryw o'r E-glwyswyr i'r 'Gymanfa a. gynhelid yn, Eglwys Gadeiriol Bangor, o dan arweiniad Mr John Williams, Caernarfon a doall'wn fod yno ganu da. REHJiAR|SAiL. —Nbs JSaibnoth yn "Nghapel Coch, o dan arweiniad Mr John H. Lewis, Bethesda-street, cynnaliwyd rehearsal gogyfer a'r Gyman'a fwriedir ei chynal yn Mhalilicm Caernarfon dydd nesaf. Oynorthwyid pan ge.rddorfa ynghyd a Mr J. Brwynog Jones, "Pencerdd iPeris," ar yr organ. MARWOLAETH. — Nos Fercher, yn y .Manchester House, bu farw Mr Thomas (Roberts, ma.b i Mr Griffith Roberts, cigydd, yn 33ain mh-ydd oed. Nid oedd ond ychydig amser er pan ddneth gartref o dueddam Llun- dain, a daeth v diwedd yn bur anisawyliadwy. Cymer yr angla,dd Ie heddyw (Mawrth) yn L lan rug. CWIEiST.—Prydnawn MawTthi o flaen Mr J. iPent-ir Williams, crw-rer y Sir. cynnaliwyd cwst ar gorff Mr Wfn. Williams, Dwyran, Mon. yr hWTI a gyfarfu ddiwedd vn mhonc Virginia, Chwarel Dinorwig. Blaenor v rheit-hwyr oedd Mr Job Owen, Cambrian House. Bwrhvyd rheithfarn o farwolaeth | dda.mweinio! a c.bydymdeimlwyd a theulu y traneedier. ANIGIJADD.—I'rydnawn Mawrth dygwyd yr i hyn oedd farwol o'r blaenor ffyddlawn Mr'john Evans, Llain-wen uchaf, i briddellau mynwent y Nant. Da.eth liosoe i dalu y gym- wynas olaf iddo. Wrth y tv rhoddodd v Parch Tecwyn iParry benill i'w ganu. Darlllenodd y Pn.rch Robert Williams. Graig, ranau o'r Y sgrythyr ac arweiniodd y Parch Thorna Lloyd, Capel Qoch, mewn gweddi. Blaenorid yr orymdaith hruddaidd gan ei gvd-swvddcg- ion egilwysig a chantorion Gcrphwyisfa: a dad ganwyd emyna.u pwrpasol i'r amgy-lchiad gan; v Cor. TEM'LYDDTAETH. —os Fercher c^na.l- iwyd Teml v Plant yn Festri Gorphw-sfa. Y llvwydd oedd Mr David John Owen. Williamst terrace. Cymerwyd rnaJl mewn datganu ac adrodd gan Misses E. Thomas, Lizzie Thomas. Mr Robert iJohn Owen: a gwobrwy- wvd Mifp NelT Davies, Charlotte-street, am ddad'gan ton ar vr olwir p-v-ntaf. Etholwvd y rhai canlynol yn swyddoaion am v chwa-rter Demlydd, Mr Robert John Owen. Bodafon Tyodste: Is-Demlydd. Miss Yell Davies. Charlotte-street-; Rhincn" Mr ■Pwilvm Davies, ClandivT: Ts-Rin^yll, Mr Pierce TThomas, Tinner-street: Ys^rif- p-vdd. Mr \1j; John Evans: Caiolan. Miss Peris Turner-stwet: Ysg Arianol, M -»-¥? G'wvnrth Rees Jones, I-iverpool FTouise; iv^'edvdd, Mr 'Mvrddin E. Jones, Boder- v

LLANERCHYMEDD. mac ein pwyllgor lieol wedi cass-in eisops dros 20n i'w rhoddi vn wob- rwyo'i neillduol yn yr Arddangosfa Amaethydd oi qvnnelir yn Awst nesaf. nWYL GAN.—Lhwddiant Ilmlwg fu Cy- manfa Ganu Sirol yr Annibynwyr yn ein tref eleni. dan arweiniad y cerddor ieuanc addaw- oJ. Mr Trevor Hughes. Tv.T.S.C.. Caergybi. Dygwyd i'r wyl hefyJ gcrddorfa. o Gaersvbi, a'r aerddorcs adnabyddus. Miss Williams (Fur- gain). yn gofalu am yr oTgan. Llywyddwyd v cvfarfodydd gan Mr Tom Owen, JJanfair P.O., a'r Parch T. Evans. Amlwch. Y eiarad- wyr oeddvnt y Parchn H. R. Cadwaladr, G. and L., D. Rees. Capel Mawr; J. S. Evans, Ccmaes: E. Rl Jones. Caergybi; R Morris, Tdane-chymedd; Mri E. D. Jones, a Ellis Grif- fith, Caergybi.

I LLANKWST, | MARW.—Dydd Llun, yn ei phreswylfod yn J Brynconwy, Martha, priod Mr Peter Davies, j yn 67ain mlwydd oed. Claddwyd yn Mynwent Capel 6eion, dydd Iau, pryd y gwtinyddwyd I gan y Parch Abel J. Parry, D.D., Rhyl. (Dymunir ar i'r Drych godi yr uchod). AIL-BENODI.—Mae'r Hen. W. J. Williams, j Regent House, iwedi ei ail-benodi yn gadeirydd ) Pwyllgor Addysg Dosparth Llanrwst; a'r Cyngh. William Hughes yn is-gadeirydd. Yr oedd cyfartaledd presennoldeb y plant yn ys- golion y desparih yn ystod ,y mis diweddaf yn 90.5 y o'i gyferbynu a 89.2 y cant am y mis biaenoiol. Ymddengys fod cyiarfodydd pregethu yn dyweyd ar bresennolcfeb y plant yn yr ysgolion ar brydiau, a. doeth, yn ddiau, fyddai awdurd-odi yr uwch athrawon i gau yr ysgolion ar aclilysuron o'r fath. Y CYNGHOR DLESIG.-Yn nghyfarfod misol y Cynghor uchod, nos Wener, gwnaed treth ddosparth o 35 yn y bunt.—Derbyniwyd cynn^^giad Mr John Griffith, cariwr, i ddyfrio yr jieolydd am da-1 o 8.3 yn y dydd, 4s am banner diwrnod, a Is yr awr.—Derbyniwyd cynnygiad y Mri Hughes a Burrow's, i gyf- lenwi dau ddwsin a ysgubau i ysgubo JTT heol- ydd af 25s 6c y dwsin.—Penderfynwyd gofyn i'r awdurdodau iechydol ereill 0 fewn yr undeb i nodi cynnrychiolwyr gyda'r amcan o drafod y priodoldeb o ymuno i ddarparu ys"yty i neillduoli achosion o glefyd- on heintus. — Bu dirprwyaeth yn cyfarfod Mr Harper, peirianydd y llinell ysgafn, gyda'r amcan o anog y cwmni i estyn y cyfryw reilffordd o Drefriw i Llanrwst, a dywedwyd iddo addaw cyfarwyddo ei beirian- ydd i a-rchwilio a mesur y tir sydd yn gorwedd lihwng y dref a Threfrriw. Mae ceisiadau yn cael eu gwneyd at Gwmnt Cledrffordd y London and North-Western a'r Mil. Higson i gefnogi y mudiad.

MENAt BRIDGE. TAFARNWR AT Or I W I'R.— Dydd lau, yn Nghaerileon, cynnaliwyd cyfarfod o ofyn- wvr David Henry Williams, Prince of Wales Vaults, Porthaethwy, tafarnwr. Cyrhaedda yr holl ddyledion y swm o 397p, ac at eu talu mae ganddo IHp, ac ymddengys fod diffyg o 277p. Gadawyd yr achos yn nwylaw y Der- bynydd Swyddogol.

NANTLLE A'R CYLCH. D AM WAIN. — Cyfarfu Mr Evan Pierce Jones, cigydd, Taly^an, a damwaan tra yn I gyru yn ei gerbyd Thwn Baladeulyn a Drws- ycoed. I.'LWYDDIANT. — Mae Miss Lizzie J. Thomas, merch. Mr R. J. Thomas, G. and L., Groeslon, wedi sicrhau. tystysgrii (mtitncuJia- tion) Prif ¡ys.gal Cymru. Anmbyuiol Gosen, J Carmel, wedi 1 jddi gahVad. i Air Ambrose Evans, o lien> bent (Maldwyn), a myi'yriwr )11 Ngholeg 1B&la-lrlangor, i'w bugeilio. I CYFARFOD PRKOETHU. ^os Sadwrn a'r Sabbath cynnaliodd IBedyddwyr rAenezer, Llanllyfni, eu cyfa.rfod pregethu blynyddol. Yr efengylwyr eleni. oeddynt y Parchn D. James, Tony retail a J. D. Hughes, Blaenywaen. MiARW YX IEUANC.—Wedi ychydig waei- edd bu farw Kitty, merch Mr a Mrs L. Bow- ness, Tanybryr., Penygroes. Yr oedd yn bnofedigaetii chwerw i'w rhieni, a thaenodd prudd-der a thnstwch dros y plant gan mor hoffus oeddynt ohoni. REiHM\RSAl S.—.Nos Wener, yn Methel, be caaito-rion Clynncg ao Uwchgwyrfai yn ymarfer a'r tonau a'r anthemau genir yn Nghymanfa M.C. YU1 Nghaerna.ri"on dvdd, la-uoo Arweinid gan Mr J. T. Rees, Mus. Ba-c., a llywyddid gan Mr Joim W. joins, Talysa-rn a chafwyd anerchiad' gan Mr Menander Jones, Talysarn. He-yu Ibu yr AnnibynAvyr yn para- toi a.r gyfer Cymanfa Lleyn ac 'fciiionydd a gynhaliwyd yn MhenygToes ddoe. Mr Norman MeLeod, A.R.C.M., Pwllheli, oedd eu harwein- ydd. Yr oedd y Seindorf Linynol yi\ gwasai> aethu yn y ddau le. Y GWIRFODIDOil/WYR. — Dydd Sadwm aeth Gwirfo-ddolwyr Penygix>es i fwynha-u hoddiiid gawsant 1 breswyliod v Capten J. H. Addie, Mount Hazel, Dinas Dinile. Blaenorid hwynt. gan Seindorf Deulyn. Cawsant wledd ragorol, a chyHwynwyd ajnryw w-obran i'r goreuon. ytlwYiIlid y wledd gan Mrs i.adie, merch y diweddar Tom Robinson, TalyBam. Yr oedd yn bresenol Major a Mrs Jones Roberts, Penygroes; 1rs Robinson, Talysarn Hall; irs Dr M. G. Davies, Penygroes; Mr Tom Dyson, Talysarn. RhoddVyd anerchr iaaau gan Major Jones-Roberts, C-a-nten, a Mrs Addie, ac ereiii. Y PiWYLL/GOR PLWYFOL. — Cvfarfu Pwyllgor 'Plwyfol lLla.n!lyfni yn Mbenygroes nos Fawrth, Mr Thomas H. Griffiths, Nebo, vn y gadair. Yn unol a ph,ender:yniad Cvnghor Dc^barih Gwyrfai, hysbyswyd nad oedd, hawl i Gadeirydd y Cynghor Plwyf fod yn aelod yn rhinwtedd ei swydd, a dewiswyd Mr W. R. Wiiliams ar y pwyllgor arianol yn ei 10.. Ca.f- wyd adroddiad Arolygydd y gwaath, dwfr am v chwarter. Yr yuoedd wedi casglu o ran- barth LJanliyfni elp 10s 7d Penvgroes. 60; Talysarn, lip 9s. Bu trafodaeth fr\Cd ar fater yr ol-ddvledion am y dwfr, a theimlad fod v trethdalwyr yn cael cam am fod' cvnnaint vn peidio talu yn rbeolaidd am v dwfr. Yr oedd swm yr ol-ddvledion yn uchel iawn. Pasiwyd i gymeryd camrau i sicrhau y cyfryw ar fyrder.

PENMAENMAWR YNADON 3JEWYDD—Dywedir fod Dr J. R. Williams a Mr John Dowell (Goleufryir) wedi eu pencdi yn ynadon heddweh. Cynnrych- iolydd llafur ydyw y diweddaf, a bu y blaenaf yn gadeirydd y Cynghor Dinesig am tua tair blynedd, a chymer ddyddordeb neillduol a blaenllajw mewn materion lieol. Iae y penodj iadau yn boblogaidd iawn. "EW YLLYS DR. HUGHES.—Mae ewyllys Dr Robert Hughes, Bronwendon, newydd ei phrofi gan ei ferch, Mrs Ifa Richards, priod y Parch Thomas Henry Richards, M.A., curad hynaf y I phvyf, ac ymddengys ei fod yn werth 13,2p., o ba swm y mae ll,822p. 14s. yn eiddo personol. Ar ol gadael 200p i'w nith, Miss Lizzie Williams, Glan M-enai, Caer- narfon; lOOp i'w nai, Mr Aneirrin Williams, Glan Menai; a lOOp yr un i'w nithod, Septima a Janet Jones, Bodidda, Gyffin, C{)nwy..1 gadawa weddill yr ystad i'w ferch.

PENRHYNDEUORAETH. íOAIEI PIWYtLiLGCR AIXDYSG DOS- I PARTH.—Gweithiodd yr hen Fwrdd Ysgol yn I lieol yma a theimlai trigolion y rhanarth mai hollol briodol fuasai gadael y cylch fel yr oedd, ac nid ei uno a Ffestiniog, ond addewid ar y pryd y cynnelid rhai o'r cyfarfodydd yn y Penrhyn, yn gystal ac yn Ffestiniog ond wedi yr uniad ni chynnaliwyd yr un. Rhaid cyrchu 1 Ffestiniog o'r dosparth isaf ar gwario arian ac amser. Dydd Iau, bu y cais am ranu y dosparth tan syiw, pan II y llywyddai y Parch J. Rhydwen Parry. — Dywedodd Mr R. T. Jones fod CVnghorau Plwyfol y gwaelod o blaid y I peth. a'r rheswm oedd, anhwylusdod i'r aelod- au cidyfod i fyny i Ffestiniog.—Cefnogai Mr Thomas Morgan fod y dosparth yn cael ei ranu. —'Sylwodd y Cadeirydd iod y mater wedi bod dau bylw y Pwyllgor SiToI, ac ei fod wedi gT -rU!od ei ystyried heb gael barn y Pwyllgor Dosparth i gyd.—C'Vnnygiai Mr Andreas Ro- berts beidio rhanu, a chefnogai Mr David G. Jones; a sisradwyd yn mhellach gan amryw. —Pie idle: si odd tri dros y cynnygiad gwreiod- iol, sef y cynnygydd a'r cefnogydd a M- C. 1 P ,Jor.es; a'r gweddill, sef, deuddeg, y ^(wo'liant, ef nad oedd rhaniad yn cael 11 ganiatau. Gwelir fod y gwrthwynebiad wedi dod oddiwrth bobl Ffestiniog, ac mai y cefnog- wyr y dadgysylltu oedd aelodau y Penrhyn, yr hyn oedd yn eithaf teg. Ni buasai yn an- mhosibl i Tra.w.sfynydd 'fod gyda Ffestiniog, er i ranbarth eang v gwaelod fod fel y bu, ond trechaf treifiied a'gwa-naf gwaedded.

PENYCAE Y DDFWiEIDiDAR MRIS WILLIAMS.—Boreu Mawrth 'bu farw Mrs Mary Williams, priod Mr Wm. Mora an Wi liams, Heol y Bont, Penycae, yn n; mlwydd oed. (Jan wyd a mag. wyd yr ymadawedig yn Mrynsiencyn, Mon, ac y mae iddi lawer o berthynasau yn y sir hono. Brodor o Foil hefyd yw Mr Morgan Williams, ond wedi treulio y 58 mlynedd diweddaf yn yr ardal uchod. Bu rhai o bregethwyr penaI y Bed- yddwyr yn aros yn ei thy, o bryd i bryd. Fei gwraig a ma.m, profodd yn fendith i'w phriod I a'i phlant. Bydd bwlclTar ei hoi nas gellir ei lenwi byth. Cymerodd ei hangladd ie yn Myn- I went Salem, nawn Gwener. ac yr oedd yn Huos- og a pharchus. Cynnah rrvd gwasanaetli yn 7 ty ac ar Ian ybedd, o dan lywyddiaeth y Parch .W. n. Jones (gwejnidog'). Cymerwyd rhank gan y Parchn J. W. Humphreys, Ponciau O." 1M. Pirtchard, Gwrecsam E. Williams, Rhos; Thomas Roberts, Llanelian (hen gymydog a chyfaill i'r teulu), a'r Parch E. Mitchell, Ponc- iau.

PORTHMADOG. j liYtiiSYSIADAU A NEW YDDION.—Dwbyaw uy buy biu-ctau, «nciieUiOii, a uewvadioii yu I 4-aycidiol ya i'leryiifa Ar iror J. Jonus, yu iMio w-aon-oLreet, gstnuoo e1 I u ■■varu vciiioi van. lontiaiaD. I MORWROl..—Y mae Mr John William Grif- fith, mab Air William Griffith (Eos AJawj, 30, I Chapel-street, wedi pasio fel male. -K ain Eu Croeu Celt at goesau drwg, y pries, piorod, exze-ma, etc., tic a Is lc, ifor Jones, Snowdem-street, Porthinadog—lid O'R BORTH.—Y mae Eglwys yr Annibyn- wyr yma ne,wydd dderbyn cymunrodd o 20p yn ol ewyllys Airs Jones, Berwyn, a In farw J tua dau fis yn ol. 00 adD .c a sv-Ulass DrtMSsea, W. H. Evana I aaud Co., London Wai'^hoiuiw, yw j lie îCU I litij-u poo iiiikt-A! o uwjactfcu j bJiowdon-street, Portmadoc.—439. CODWM POENLS.—Tra yr ai Mr R. G. I Prichard, Liv.-yn Onn, i fyny grisiau y llofft, a'i blentyn ar ei fiaich, cafodd godwm, ac wrth wneyd ymdrech arbenig i arbed yr ieuanc bu i ddwy o'i asenau gae! eu niweidio yn boenus. ARWERTHU.—Dydd Gwener, yn Tuhwnt- i'r-Bwlch, bu gan Mr Henry Roberts arwerth- iant hynod lwyddiannus ar eiddo hynafol dodrefn, etc., y diweddar Dr Henry Evans. Y cyfreithwyr oeddynt y Mri Charles E. Breese a'i Gyf. APWYNT1AD.—Allan o hanner cant o ym- geiswyr, y mae Dr. John Richards, gynt- o Gorphwysfa, Tremadog, a nai i Dr. S. Griffith, wedi ei benodi yn Uwch Arolygydd Gwallgof- dy Sir Gaerfyrddin. Yr oedd y meddyg wedi bod yn dal safleoedd meddygol. o bwys mewn gwallgofdai yn Lloegr. CYDNABOD G WAS A N A E TH.—Yn ei gylch nid oes neb yn fwy gwasanaethgar i'r cyhoedd 11a.lr David Williams, Ivy House. Y mae Pwyllgor y Darlithiau Gwyddonol yn feddylgar wedi ystyried en rhwymau i gydnabod Mr Williams, trwy ei anrhegu a llestr a bwrca.s- wyd gan y Mfi. B. Thomas, Bank-place. ER COF.—Yn Cornhill bu farw Mrs Owen, gw-eddw y diweddar Mr W. Owen, o firm Elizabeth Owen a'i Meibion, a'r cerddor en- wog, a mam y diweddar Mr R. Owen, y treth- gasglvdd trefol. Yn Mhenmorfa, lie yr oedd gweddillion ei gwr adnabyddus, y claddwyd hi, pan y gweinyddodd y Parchn. Hughes, J. Z, E. Williams, a Collwyn Morgan. YN ADL YS.-Dy.dd Gwener. dirwywyd R. E. Jones, labrwr, Garn, i 13s 6d am feddwdod ac afreolaeth.—Cyhuddwyd W. A. Pugh, Snowdon-street, Porthmadog, o yru beisicl heb oleu yn Nghriccieth. Dirwy a'r costau, lis.— Gofynai Mr Thomas Roberts, clerc Undeb Ffestiniog, am archeb i orfodi Hy. Prichard, o Benmorfa, yn zwr yn y De, i gyf ranu at gynnal ei wraig. Yr oedd yno er's diwedd mis ¡ Medi.—Yn ateb i Mr Roberts, dywedai Mr R. Parry, swyddog elusenol, y derbynjai y wraig I 5s yr wythnos gan y Gwarcheidwaid, a go'lygai y ryfanswm er mis Hydref, y cyfan yn 6p 17s. -Gwnad archeb.

PWLLHELI. YN I)DIWR.THWY-NEBIAD.-Dycliwelwyd Mr A. Ivor Parry yn ddiwrthwynebiad fel Cynghorydd Sirol ac olynydd i Mr Maurice Jones. SYDY'N.—Ni chafodd James Dobson, mab Mrs Dobson, 11, Ncrth-street, ond pedair awr ar hugain o gystudd yn Llanfaelrhys. Bu l'arw y Sabbath, a dygwyd ei gorph adref nos I Iau. YR EXILL YDD.-Dyfamodd Mr H. Grif- fith, A.C., Mr Evan Jcnes, Cambrian Music Warehouse, yn oreu o nifer luosog am gyfan- soddi ion yn Nghymanfa M.C. Dc-spart-h PwJl- lau. ANGLADD Mr H. Williams, Shop Goch, Y11 JjJoy/nda. YD nhy ei ctiwaer y bu Mr Williams farw. yn 59 nllwydd oed. Yr oedd yn frodorol o Foil Yn Mynwent Ymneillduol Penrhos, ger y dref hon, y claddwyd e1: ddydd Sadwrn. Dangoswyd arwyddion o barch neill- duol a gaiar yn y dref adeg yr angladd. I PWYSIG i rai yn priodi ac yn dodrefna tal. Does dim snileuae-th mad yn Pretoria Ware- house, Pwllheli igyferlqii a Tram S. Andrews), y ceir y dewisiaa goven yn Nghymru. Dvv&iruMi o cwpbyrddau gwydr o bob maiiit, na welwyd eu hardd a ch emood. rlb matii o chests of drawers, byrddau a ciiadeiriau, sofae, etc. Hefyd, ugeinlau o bediroom, drawing & dining- room suites ugeuuau o wiau heiyrn, fioefcs « phta, yr oil yn cael en g-we-rtiiu am brJSa-a teg » ^oneefc.—Johu C. Jonea, Ptnctienog—696

RHOS A'R CYLCH I)LkRLITH.-Dyd-dorol dros ben oedd dar- lith Pedrog ar "Hwfa Mon a'i Amserau," yn Bethlehem (A.), Rhos, nos Fercher diweddaf. Cafwyd cadeirydd di-ail hefyd yn mherson y Parch T. Pritchard, ficer Rhos. OYlFAIRIFOD DBWYGIADOlL. — Bu Miss Rosina Davies, yr efengyles enwog, yn cynnal cyfr-s o gyfarfodydd diwygiadol yn Bethel fA.), Rhosymedre, y Sul, a'r pedair noson ddi- lynol. Can wyd unawdau gan Mrs Kivkha.n Jones, Misse.s H. Eigan a Sallie Jones, a'r Mri David Ellis ac Arthur D-avies, Cefn. Arwein- wyd. y canu cynnulleidfaol gan Mr Bates (diacon a blaengeiniad y:r eglwys), a, Mr Arthur Davies wrth yr organ. Cafwyd amser da yn y cwbl. ffi'L\"GlHIEIRiD:D.-Yll y N.G., Rhcs, nos lau, er budd Mr John EKranis, oariwr, Heol Fawr, Rhos, yr hwn yn ddiweddar a gollcdd geffyl. Y cadeirydd oedd y Meddyg G. F. Jones, Rhos a'r Ponciau cyfeilyddion, Miss H. Duce a Mr J. C. Powell, Rhos; celfyddion, Miss Nellie Thomas, Rhostyllen (soprano) Miss Eliza Griffiths, Ponciau (contralto) Mr Ted Lewis, Rhos (tenor) Mr J. Williams, Ponciau (bari- I tone) Mis.s Gertie Duce, Rhos ('cell()) a'r "Rhos Welsh .Melodies Glee Party," o dan ar- weiniad Mr Sam Evans, A.'C. Canodd y parti yr hen alawon Cymreig 'Yii Nyffryn Clwyd "iSerch Hudol," "Toriad y dydd, "Ccdiad yr Ebedydd," a "Dafydd y Gareg Wen," vn nghyda lhan-ganau, hero swyn ryfeddol. f]ISTED'DFlO(DO(L. Nos Iau, yn Ysgoifa IBethlehem (A.), Rhos, cynnaliwyd cyfarfod ¡ dyddorol o Bwyllgor -Ile-,iyd(iol Eisteddfod Gadeiriol Rhos. lyn abse-inoideb anochelad- wy ca-deirydd y pwyllgor (IMr Glyn Humphreys) cymerwyd ei le gan y Prifathraw W. M. Jones. Ponciau. Dyben y cyfarfod oedd penderfvnu ar y priodoldeb o gynnal gorsedd foreu vr Eis- teddfod. Gwedi cryn ymdrafodaeth pasiwyd j'w ohynnal yn "ngwyneb haul, Llyaad goleu- ni," yn Heol Led an, am 9 a.m. Cytunwyd ar y Parch E. Isfryn Williams i arwain yr or- sedd, os methai Eifion Wyn (un o feirniaid y t^rddoniaeth) fed yn bresennol. Cytunwyd i ■L apten Davies, Plas-yn-dthos, am wasanaeth jei gleddyf, ac i Bwyllgor Cyrn y Rhos am y corn gwlad.^ Disgwylir y ceir y "maen Hog"' o I .of a r Hafod. Wedi gweithrediadau yr or- st-ud, ffurfir gorymdaith yn cael ei blaenori gan Gym Arian Rhos, trwy ystrydoed-i y Rhos i Bare Llanerchrugog, lie y cynnelir cyiarfodydd yr Eisteddfod. Pasiwyd fod Mr J. Edwards (lago Ddu) a'r Parch Isfryn Williams i dynu rhaglen ar gyfer yr orsedd. RHYDDFRYDWY1R Y RHOS.—Cynnaliwyd cyfarfod cyffredinol o Gymdeithas Ryddfrydol y Rhos a'r cylch nawn Gwener. Llywyddwyd gan Mr W. M. Jones, prifathraw Ysgolion y Ponciau, yn ca-el ei gynnorthwyo gan yr ysgrif- enydd, Mr S. Rowley.—Argymhellwyd yr holl aelodau i wneyd eu goreu t-uagat ychwanegu eu rhif o hyn hyd y cyfarfod blynyddol.—Prif waith y cyfarfod oedd ystyried adroddiad y p wyl gor ddew-iswyd i ad-drefnu rheoiau y gym- deithas. Cvnnwysai yr adroddiad y cyfnewid- iadau a ganlyn yn y rheolau (a) Fod pob aelod i dderbyn ei doeyn aelodaeth ar dderbyniad ei gyfran flynyddoi i drvsorfa y gymdeithas (b) fod cyfarfodydd cyirredinol y gymdeithas i gael eu cynnal yn Ebrill, Medi, a Rhagfyr— y qv far fod yn Ebrill i fod yn gyfarfod blyn- yddol (e) ifod cyfarfodydd dadleuol ac an- erchiadau gwleidyddol i gael eu cynnal yn fisol yn ystod y gauaf (d) fod y pwyllgor gweith- iol i gael ei gvfanscddi o'r holl swyddogion, wyth o gynnrychiolwyr dros rbanbartii y Ponc- iau, pump dros y Rhos,.a phedwar dros y Pant j (c) fod y gymdeithas fel vyfangorph i ddewis ei ymgeisydd Seneddol, a bod cyfarfod arbenig i gael ei gynnal gan aelodar! o'r gym- deithas yn mhob rhanbarth, i ddewis eu hym- geiswyr ar y Cynghorau Sirol, Dosparth, a Phlwyfol. Hefyd, fod yr enwau a ddewisir yn mhob rhanbarth i <Yael eu cyflwyno i gyfar- fod cyffredinol o'r gymdeithas, ile y bydd idd- ynt gael eu cadarnhau (d) r.ad oes unrhyw gyfnewidiad yn y rheoiau i gael ei gynnyg heb rybudd ysgrifenedig i ysgrifenydd y gymdeith- as dair wythnos yn flaenoTol i'r cyfarfod blyn- yddol. Pasiwyd pleideb o ddiolch gwresog i'r •pwyllgor fu yn ad-drefnu y rheoiau am y gwaitb llwyr a boddhaol a wnaethant. < BEff)YDD HY^'OD.—Ychydig wyth-.<.sau yn ol ymwelodd eiengyles o'r enw Barne. a'r Rhos a'r cylch eyda/r amcan o sefydlu ::g- hena-u o "The International Old L.wtl: si- ion" yn y cylch. Hyd y gal!.vn ddea; ,,1;0 adfer vlwys; i'r un a'r eglwys a blan- wyd gynt^if gan yr Apostolion y w noo eu Itvm- drechion. Credant vn^wn 1 .diad dwv- l&w," "eneinio y claf," a "gweddi y l?vdd* 1 iachau y claf, etc. Deallwn 'fod rhai o le log- ion diwygiad 1904-C5, gvdag ereill, yn gt- \gol i'r sect newydd a thebyg ydyw y bydil ped- v.-eiydd eanghen o Fedyddwvr y Credinio; wedi ei sefydlu yn y cylch cyn pen hir. Nos LIll, gweinyddwyd trocliiad gan y Parch H. Dcall, Macclesfield, yn medyd-dfa Salem, Pcnycae -y gan:at-ad earedig). Y ddau ymgeisydd oeddynt wr a gwraig, a-c aelodau o'r Comb yn y Ponciau. Nos dnuioeth, yn Sion y Bc lyd'd- wyr Seisnig, (iroes, bedvddicdd yr un ^eini- dog wraig un o'r ffermyod mwyaf yn Miieny- cae, yn nghyda merc.h i'r ddau a nodwV' gvnt- :to ai. Ar ol y bedyddio gosodai y Par. it H. Deall a'r Parch H. W. Froud. o S-tocfcpo t. eu dwylaw ar y bedyddedigion, etc. Pi-eg-;J-cxld Mr Deall yn oleu a nerthol ar y "Tr<.c!iiad Cristionogol" y ddwy noson. APUHOLJAD. Daeth adroddiad ai'-oliad Undeb 1 s'joiion Sul Bedyddwyr Cvmru, a cyn- naliwyd ar yr 21 a in o li- s Mawrth <liwedd;. 1. i ddwylaw yr ysgolion y Sul diweddaf ac y mac yn wir ddyddoro!. Rhif yr ym^iswvr drw v yr oil o Gymru oedd 301-10. 0 l;;deb Dyiiryn Maelcr, iC4. Dywed yr arholwr Mr J. 'Lewis, Amanford) fod y gwaith a wnaed yn y ;Safon 1. yn ardderchog, ac yn tailynu"u v clod uwcliaf. Cwyna arholwr Safon TI. (Mr Car uwcliaf. ICwyna arholwr Safon TI. (Ir Car cihv Williams, Glyndyfrdwy) fod y (JynM-aeg I yn colli tir IN,ii' y gyst-adlenaet-h, hyny" vdvw, mewn eywirdeb. Yr oedd eafon y cynnyrch- ion anfonwyd yn Saesneg yn uwch nag ydoedd yn y Gymra-eg. Cwyna arholwr Safon III. (Parch D. W. Hopkins, Cast-ellnedd) yn erbyn siroedd !Ponfro, Caerfyrddin, ac Aherteifi—sir- oedd ag y mae v Bedyddwyr yn lluosog iawn jnddynt—mai truenus o ychydig oedd°y pa- pyrau anfonwyd ohonynt^i'r' arho'iarl. _eth mwy o bapyrau i'w Jaw o sir Foii nag o'r tair sir a enwyd. Fel hyn v dywed am Gymanfa Dinbych, Fffint, a Aleirion :—' Y mae aeos gy- nifer o bapyrau wedi dyfod ohoni ag or Cy- manfaoedd ereill i gyd. Y mae nifer maur o'i phapyrau isaf yn well na phapyrau goreu rhai siroedd. Gwnaeth yn rha'goix)! iawn." Dy- wed arhohvr Safon IV. (Parch D. Price, Aber. tawe) y derbyniodd 465 o bapyrau, a y mwyafrif mawr ohonynt yn rhai ardde -cho^ iawn. Llongyfarchwn vr ymgeiswvr a P: vylL I gor Undeb yr Ysgolion Sul ar wa :h y flwyddyn. i

TOWYN. I CYNGHOR TREFOL. Cynnaliwyl yn Aberdyti ddydd 'Gwener, Capten E.icch" i.- wis yni y gadair.— Pa.?iwyd i adaei pob pe;v; yn nglyn a'r \sgoi Ganolradd hyd nes yr ad- :ced- if ysgol newydd ac yna fod vr h^n vu,- :'w rhentu i'r prifathraw i fvrddio •vsgo^.icn, etc.—Bu cryn ddadleu ar pa faint* fyd-da, vr aidreth am yr Ken ysgol yr oedd un cvmivg 1 r ardreth fod yn lOOp. Dadleuai ereill iod hyn yn rhy isel.—(Hohiriwvd. CYNGHOR ADDYSU Y DOSPATJ'l'H". Cynnaliwyd ddydd Gwener, dan lywyddiaeth y Parch R. R. Williams.—Bu cryn ddadleu vn nghylch y lie i gynnal cyfarfodydd y Cynghor. Cynnygid fed yr holl gyfarfcdydd i'w yii Towyn, fet ite canolog.—(^wrthwynebaf aeiodau o Aberdyfi hyn, a chynnygient fod y cyfarfod- ydd i'w cynnal yno ar yn ail; ond collwyd y cynnygiad ond rhoddodd aelod o Aberdyfi rybudd y bydd yn dod a'r mater yn mlaen eto. Nid oodd y presennoldeb lawn cystal eleni.— Yr oedd Ilythyr wedi ei anfon at Bwyllgor presennoldeb Machynlleth yn cwyno nad" oedd plant Esgaerceiliog yn presennoli eu hnnain yn yr ysgol mor foddhaol ag y gellid disgwyl addawai Pwyllgor Machynlleth gymeryd v pe:h 1 ystyriaeth.—Nid oedd digon o athrawon yn yr ysgol yn -Abergynolwyn i ateb i'r plant? Yr oedd meistres y babanod yn dyweyd fed g.T,- ddi 63 dan ei gofal, ac yr oedd yn gymaii.! a allai eu cadw yn llonydd heb son am ddvstru dim arnynt.-jPashvyd i a) w sylw Addysg y Sir at hyn. Trefnwyd fod gw:41.n I haf yr ysgol i dde.chreu yn mhen pum' t j, YR EISTEDDFOD—A ganlyn .sydd n'dr o ffugenwau ar y gwiahanol destyriau yn yr Eisteddfod tioliod --Trpk,*hawd, "Me Cei- \,g yn mysg Beirdd Cymra," Hyw'Ø} ap E i Alun Wyn, H.R.W. Tnvethawd aroe; "Ystyron Enwau Lleoedd," Aneurin. MaiS- wyn, Plus Ultra. Chwedl -Romald!, Haws, Jeuan, Bugail iHafod yiCwm, Tanvlr.-yn, Rhosyn Gwyn. Y Cyneithiad 30 o evi'an- soddradau. Adrodd: Lvdia, Elisabe Dora Jenme, Madog, O.W.J., W.E., Morfadd, i"gall, Beatrice. Adrodd (Saesneg) Nana Recitar, Jolm Gilpin, C.A.P., Lleweivn' Beatrice, Maiy Chan worth. Pryddest" y Viadair Blinedig, Bilaengwaw'r, Ar y Trothwy Arnnathead, Peiydr y Warwr, (I ]>n' Mwyndjr Mai, Aden ILesg, CwL'iadwr, 1y¡yr, Afradlon, CUetxphas, loan Alare, Yn y Nos. Ar y Dai.ib i Erw Dnw. M;>"fynwr, Plentvn Gorid. Marwnad Cantab, Cvfoed, Trist Hen Gyfaill Boreu Oes, a Hen Gyfaili I)Wy Delyneg: Alun Mabon. Lleddf, Tua- Vd-ef Glaji DysRvni, Ar y Traeth,, Bu<rai], Di< cy' Hoffwr Can, Molwr, 'Gwylant tingjvn "Dychymyg. 46 o ymfreiswyr. Mae sails o gorau wedj anfon eu aenwau i mewn pedwasr o enwau ar y pedwarawd chwech o ym.geis- wyr ar y deuawd unarwd soprano, 4: nnawd tenor, 7; unawd bass, 8; unawd i ferched, 6; I unawd i fa-b (dan 14), 5 unawd perd-oneg. 4. Mae dros 200 o ymgeaswyr i gyd.

TREFRIVV. GWIBDEITHIAU.—Dydd Llun aeth cyfeill- ion Peniel am wibdraith i Landudno; a dydd lau aeth yr Eglwyswyr am gyffelyb daith i'r un lie. Y GOLEUNI CYHOEDDUS.—Talwyd 57p 19s 7c am oleuo y pentref y llynedd, ac y mae 8p 15s mewn llaw at yflwyddyn hon. Gwneir tfret-h o dair ceiniog a ffyrling y bunt, at yr un amcan y flwyddyn hon fel yr un diweddaf. MORWY FEODUS.—Gadawodd y diwedd- ar Mr P. M. Vaughan, rwsycoed, gynt o New Brighton, ei holl eiddo i Mies Catherine Edge, oedd yn ei wasanaeth fel housekeeper. Alae'r ewyllys ,wedi ei phrofi yn werth 16,256p. 1.

Bydd person iach yn anadlu o 14 i 20 gwaith mewn mynyd. Nid yw ffwl byth yn "wrong:" ychydig ohonom sydd. Mae owns o gynnorthwyo yn werth mwy na I phwys o gynghor. Dylid b-erw,"r dwfr fwriedir at y gwyneb, ac yiia gadael iddo oeri. Mae Mr Chamberlain, pan yn ei iecliyd, yn ysmygwr mawr ar sigars. yw ei feio, ond y mae rhai pobl fel yn cael llai I o fwynhad wrth ei ganmol. I Fo: Mi coelia'i o. 'Roedd o yn myn'd i iodi chwe' gwaith-o'r blaen. iMae llawer o bobl na wyddarr; fceth niaert eisieu nes y mediant a'i gael. O'r flwyddyn 1778 i 1834 cauwyd boneddig- esau allan o orielau Ty'r CyffTedin. I Mae ymenydd morgrugyn yn gymharol fwy I nag cid-do unrhyw greadur arall. Mae'r mwyafrif yn disgwyl gwerth ewll't o I ddiolch am anrheg chwe' cheiniog. Xid oes ond y bummed ran o wy iar yn faeth- lon. Dwfr yw dwy ran o dair ohono. All gwraig byth ddeall pam y darfu i wraig Noah oddef i'w gwr ddyfod a llygod i'r arch. Gallai holl drigoiion y byd sefyll yn gym* fforddus ar bedwar ugain Hath ysgwar o dir. Byddai pobl briod yn hapusach pe cofiai pob un mai bod dynol yw'r Hall, ac nid angel. F'fordd rwydd i lanhau darluniau a drycilan yw cymeryd darn o lian wlanen a whiting sych. Mae llawer o frwmstan mewn wy, yr hwn a bura'r gwaed ag sydd dda hefyd i'r co^.lexion. "Mae rhywbeth o'i le ar y bachgen bach fydd yn cadw ei wyneb yn la.n," ebai Shani Sylwgar. 1 '"Os nad yw dyn yn 'neb' ei hun, bydd yn ymffrostio yn ei hynatiaid,"ebai F'ewythr Eben. Dau gasbeth bywyd dyn—darllen hen lythyi caru a ysgrifenodd, a rhedeg ar ol ei het yn yr lieel. At anhwylder o unrhyw fath ar y llyeraid annogir eu golchi gydag un ai te oer neu lefrith ffres. Dros yr Hafrcn yr adeiladwyd y bont haiarn I fawr gyntaf yn y byd, a hyny yn y -ffwyddvr 2.777. Peidiwch a disgwyfl i physic a tonic eicb cadw yn iach os ydych yn esgeuluso deddfau iechyd. Wedi i ddwy wraig "ddechreu helynt," bydd- ant fel rheol yn gadael i'w gwyr "ei hymfadd. hi allan/' Nid oes gan wraig "bwynt hanner ffordd"— 7uae un ai yn haelfrydig iawn neu yn gybydcl- lyd iawn. Arferwch eich plant i ymyfed ar ol bwyd. ao nid ar ei ganol; mae hyn yn llawer gweJl at eu treuliad.

klAnW SYOYN MEWN CERBYD. Iijdnrwn ^MercJ'-cr bu Mr Henry Wilson, Clapham Park, Llundain, farw yn sydyn yn un o'r -ooaclies sydd yn myned trwy .svehnant 'rass i Benmaenmawr. Clefyd y g,aion oedd yr achos. Yr oedd yr ymadawedig yn aroii yn un o wcstai wraig a'i njth.

DAP*IWAfN DD^FRsFOL YN r\iGHAcrtGVBi. Y PLANT A'R WAG EN. Nos Sa.dwrn, fel yr oedd nifer o fecb^yn yM chwareu gyda gwagen yn Nghaergybi, do6 pen un ohonynt, sef, plentyn Mr William Evans, Oecil-street, rhyngddi a phriddfe-ini, M anafsvyd ef yn ddifrifol iawn. Boien ddoe. (Llun) y daeth ato ei hun gyntaf.

I I. Y MEDDYG A'R BWRDD. j Bu ciadl t'n\d iawn yn Nghyngor Gwlodjg I iilaneiwy ddydd Gwener. Daeth y .Meddyg (Dr J. LWd Roberts) *g adroddiad am gyflwr iechydol Dyserthj Rhudd^ lan. ac ardaloedd ereill. Maentumiai lr Conwy Bell fod yr ^droddlsRI yn d-d sail ac anghywir. Ceiiiodd amryw o't aelodau gan y Meddyg dyna ei eiriau yn ol. G rrthododd yntau a. dywedodd ei fod yU cre,tal mai gwir oedd yr hyn a fynegai. Penderfynwyd gofyn i'T meddyg ail-ystyriedl ei adroddiad.

NEWYDD PRUDD BACHGEN 0 GAERGYB1 YN MARW Ait Y MOR, Dwy flynedd yn ol gadawodd bachgen Mr A rr.s Griffiths, 17, Queen-street, Caergybj, i gartref i iynLd yn forwr. Pan ar fordanh i Australia yn ddiweddar torodd ei goesT CII chychwynodd adref gydag agerlong oedd i pyr-t haedd Southampton yr wythnos ddiweddaf. Yjl oedd ei fam yn falch iawn wrth feddw] am ei Ti'eled, oTid daeth yr agerlong hebddo, a phaik wiiaed yp'holiad am dano, çafwyd ei fod wodi marw ar y daith, ac wedi ei gladdu yn 11 mor.

MAWR BERYGL AGERLONG AR Y (4RAIG GER CAERGYBI. Tua un O'T gloch boreu Sadwrn aeth !D agerlong Anglia" ar "y-t-reigian ger y North,' Stack, Caergybi, mewn nrwl tew. Yr oeddl pum' cant: o deith,wyr ar y bwrdd, ac oni bai am hunanfeddfant y icapten a'r criw, buasai atihrcfr. ma wr wedi rodi yn eu plith, gan eu bod wedi dychryn yn fawr. Yr oedd twll 25 troe& fedd yn ngwaelod yr agerlong, ond gaai fod 7 Hanw yn codi ar y pryd medrodd forio ya glir o'r graig, a daeth i Harbwr Caergybi ya ddiogel. Yr oedd y niwl mor dew fel nas galJai j; morwyr y goleudai oedd yn ymy).

I Y CHWARELAU. CWY:) YN METHESDA. Dywed gonebydd o Fethesda "Cwyno niawi sydd yma o hyd, a sibrydir fod nifer () yn gweithio yn Chwarel y Penrhyn yn bwriadu gadael yr ardal am y DcTieudir, He, y dywi-uir^ nia-e gwaith glo newydd i gael ei agor." C IT W A RE LAU ':B'\FETllOG. Ysgrifena Mr J. U. Aistmore, gor.Riiwyiiwu Chwarel Oiikiley, fel y -can,yn:Yii e-ich Thif" yn diw^idaf mynegasoch fod perchenogion Chwarelau Ffestiniog, mewn cyfarfod ya Miiorthmadog, wedi penderfvnu arois am ii. cyit gostwng prisiau llecni. Ni goniwyd o gwbi asi ostwng y prisiau. a gofynaf yn garedig j vblti wneyd hyn yn hysbys.

"UNo I GODI GWRTHRYFEl". CLOELVNU Y CHWABEUTOl fel y dywed Ellis o'r Nant yn )i Dryx^ii" am chvvaivlwyr Cymruu ar 01 cyfeLro at y caledi sydd yn bod yn awr yn ell plith: -Bu amser rhagorol yr adeg a t'tu. Ga-llesid gwneyd cynauaf rhiagoixyl. Nis gellir eu cyhuddo o ddiogi na segurdra. Nitv gelli* eu cyhuddo o beidio "arddu oherwydd oerdeg y gauaf, na chwa.ith o esgeuluso dylyn eu gv>rchwyl, ond gwnaethant yr hyn nas gellir, ei ystjTied yn ddini am gen. Buont ar nyd yr amser da yn "hel gwair i'r cwn, ac yn gWlbet.a. ,H.uont yn gwairio eu henillioai < liawlio yr hyn a elwir yn iarwnderau iddynt: hwy 1 ej gweithwyr, yn llefain ac yn geraitt am gA'tHog teer am daiwrarod o wai-th teijwng, Bucnt yn ynruno i god'i gwrthryfel, w i gelnofti eu cydweithw.yr i sefy il allan tra y ceid digora o waith a ehyflog gweddol am lafur. IVuont wrthi ar liyd y ^olynyddoedd, tra yr oedd yn haf tesog, 'toreithiog, sic yn gy.ilauaf o'r fath fwyaf. cynyrchfawr. TybiasaJit hw: y g;JJa»Sr- ant letrüh, ond nid teUy y ,bu. Bu i'T ymrafael. y mae yn wir, golledu v cvfalafwyr, ac ymlid y farn-ach i raddau i wledvdd ireill. Nid" wyl yn y mesur lleraf yn awgrymu nnd oedd yr hyn a elwir c.yfiawnder a chwareu teg o'u piaid fel g-weithwyr gonest a diwyd, onct nid v pwnc ydyw pa beth vdym yn haeddu, ae a ddylem gael, ond yr hyn a allwn gael. Man amser erbyn hyni wedi profi tu hwnt i ajneuaeth,1 i'r pleidiau ymladd aan. gysgod y naiiJ yn gystal a'r llall. Dyna ni headyw vn nghanol dyfyngder a chaledi—dim diwrnod o waith i'w gael. niciv am bris teg, ond o gwt>l—nid yt ymfoddlcnid i weithyj—fei yr adeg y soaua Dewi Wyn o Eifion am dano—am geiniog; yj dvdd- "Dwyn ei geiniog dan gwynaw, Rhoi a-ngen un rh-wng y naw." 'C\v<V i ni ddwyn y trybini a wyddoim. na rhutnro ymait-h i'r aflwydd na wyddotm am dano. -Gallesid gyda phwyll ac ychydig ddoethineb osgoi yr hafog a'r ast-rusi ivwu Kjxld wedi gorJifo tms yr holl wlad. Dyrn» nid diwrnod na, dvddiau gwlawog, ond misoedd os nad hir ffynyddoedd o wlaw a drygfydi wodi ein goddiweddyd, heb un math o arlwyaeth. Beio. grwgnach, cadw s-wn a dwrdio, dyna ydyw rhan nwysig o falch yr Ebion o'* "Hen Fyd. Nid oes diwedd ar tfarau, beio, cwyno, a chadw swn. Ni raid dim ond rwran- dav.1 ar^ y werin a.'r miloedd ar yr heoJ, yn v cong'au, v cilfachau a' ceribydeui, yn y, ffeiriau a'r marchnadoedd, ac yn v gwah.'i(in>| gyngorau a. e hyr ddau yn meddu rhyw fath o awdarded 'deddf i gadw y cyfryw mewn grymi na, choir tine gwynfa.nus a. grw-gTiachlyd yni yr oil o r lleisiatu. Ni fu erioed trai yn cael imiwy 0 farn, a.- yn gorwedd pi fwy dan huaiau gorthrwm v ma wrion Ceir hwy -oddiar y. safle a gymeraint hwy ar y ipwno-~vn llwyr argyhoed dedig fed y cyni a'r adfyd y dyg-->VT.Y'ct hwy iddo lW briodoli i arwedd ortlirymus yr ucn-d v.y r. y rhai sydd yn moddu ipeIDi ffyrfiaS y fion yn eu dwylaw. Gellir tybio nad! ydyw yr ucheiwyr .bdb copa wwlJtog yn meddu un tuedd na theimlad tuag a.t v werin a'r miWvid, ond un diga-sog a ^elyniaethns, yn dvhen va awchus a gwastad am fathru godfo cyindeit&w yn clrwilfriw.

"Ch-viliwch am y goreu, a bydd i'r goreu droi ] fyny i'eh gwobrwyo boh amser," eooi'r Ar- Iywy-dcl Jordan. Ni fydd dynion yn gwneyd eu dillad "i gar tu nol, ond byddant yn g-wnevd Lawer o bethau yr un mor ffol Mae un peth yn debyg mewn priddfaen fnea fricsan) a chawrfi] neu e'iffant)—'dall 'run o r dau ddringo pren. 1<1 oes ond 12.56 bobl wynion yn yr oil o R-odesia. IllKxhlwyd cymai; r>443 o drwyddedau allan yn y Devrnas nol y ffwyddyn ddi- weddai Yn ol yr amcangyr n diweddaraf mae (y- maint, a dau can' mil o Fahonnmedaniaid yn y byd. Gresyn na bai mv ohonom yn foddion i gario allan y c,ynghl' J? ydym yn roddi i ereill. nFydd rhai genod byth yn fflirtio. ebe'r hen lane, "ond hwyrach ma nid eu bai bvy yw hvny." Geneth ddoeth yw hono nad vw'n dechreu bwy'a, wynwyn nes y bydd wedi priodi," obaf dracheth. "Na tyd-i gyfaill i r lyn anmhrTd.Tn," ebat fad wrth ei falb oedd m, in-yddo, "onide bydd: va ddigon sicr o dy ar- ain i ddiofalwch a dinystr.' Puw Gyda llaw, Pari, ddar'u mi a.da.'l fy, ngwlawlen yn 'ch ty ch neifhiwr" Pari Fe 'dawsoch 11 w1 pn new. ond 'dwn i ddim ai eich un ch": -^o»dd a'i peidio? Wedi iddi fyw gyO'1ï srwr am rai oivnyddaa I hvdd wraj vn medH" 1 fod "rhvwbe'h o'i le." ar ei fywyd os na bvdd iddo gwyno yn ei gylch.

iad ar ran pobl Bethesda.Rhoddwyd_ ystyr- iaeth i adroddiad Dr Eraser, y swyddog ^echyd- ol s,M newy<M «i wlH-to. « V> "«* fellv i'r rhan bono yn vmwneyd ar Cjfii„hoi ]iwn. It hoes Mr Hugh Thomas, L^nllecwd, ■adroddiad o'r hyn a gymerodd le yn Mhw; oor Iechydol. y Sir yr wythnos doiweddat. Dangosai adroddiad y trysorydd fod dr°s 274p yn weddill yn. ffafr y Cvnghor.Lyttwynodd y clerc gytriflen yn dangos y gwahauol sym1^ fiontlrwiwyd gaii y Cynghor o bryd l bry hefvt; v ■-> weddill oedd eisoes yn aros heb eu talu, ac hefyd y derbvniadau a'r ^euliau liir'lyn a'r gwaith nwy am y flwyddyn yn ter fvnu Mawrth Slain. E'isteddodd y Cynghor am dair awv, -a gohiriwyd am wythnos.