The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser

YR ETHOLIAD CYFFREDINOL. CYIIOKDDIAD N'tt ARWKIXWYK UNDEBOL. Yn yr ymgyrcli presennol nis gallwn wneyd n yn amgenach na chyflwyno i'n darllenwyr n gyhoeddiadau yr Arweinwyr U ndebol i'w hetholwyr, Mr Balfour fel Uvwydd y Ceidwadwyr Undebol a Mr CKW«ptK" Rhyddfrvdwvr V, S* ~i--»iUerJajn yj .1 ( VN" apyi oici" u.a ei Undebol. Gwelir fod yr anerchiadau yn cyfiwyno andygiad llawn a phendant o hawl yr ym«eiswyr Undebol i 11 gefnogaeth pleidleiswyr y wlad ar gyfrif ZD n v gwasanaeth terfynol y Weinyddiaeth, ynghyd ag eglirhad diamwys o'ubwriadau gwleidyddol yn y dyfodol. Ni raid i neb felly betruso ar ddydd y frwydr ynghylch ei egwycldoi ion n 0 gwleidyddol. Y maent mor oleu ar haul ganol ddydd, yn gyfiawn a bendithiol i'r Ymerodraeth, ac yn dal cymhariaeth fwyat tarawiadol gyda hawliau y blaid Gladstonaidd, ddystrywgar bwriadau pa rai sydddywylled a'r fagddu. IR. BALFOUR A DUYWHD: FOSEDIJIGIOX, Y mae'n awr saith mlynedd wedi myned heibio er pan dewisasoch fi fel cynnrychiolwr cyntaf dros East Manchester. Yr wyf drachefn yu gofyn am eich cynnorthwy Z3 gan lawn gredu fod y Wleidyddiaeth a n ganlynwyd gau yr ochr Undebol yn ystod y Parliament hWll y cyft-yw ag a dderbyniodd, 1 0 ac a deilyngodd dderbyn eich cynllueratl w yaeth gwresog a dirwgnach. Drwy chwe mlynedll 5 It. 113 ddygwyddlawn fe safasom rhyngoch chwi ac amrywiol anghytiawuderau, peryglon, a tiblineb I unrhyw gynllun o Ymreolaeth Cartrefol. Gwnaeth pobblwyddyn o brawf gyiiwyno cyf- iawnhad adnewvddol dros y gelyniaetli anghy- modol a amlygodd y w}ad tuag at fesur anhyui- ig 1,S86, ac er goreu y cyfaddasiadau ammheus a phetrusgar drwy ba rai, wedi hyny, y ceisiodd y blaid Yraneillduedig feddalhau telerau eu cynnygion cyntefig, mor belled ag y inaent yn ddealladwy o gwbl, tueddant i'w wneyd byth yn fwy aughyfiawn peryglus a ffol. Y iiiae'ii amlwg na eill beirniadaeth cynllyn 0 y yr hwn mae ei awdwyr gyda challineb oanmoladwy wedi ymarbed rhag ei osod yn eglir on blaen, fod yn gydawn, ond dygwydd fe allau fod yn ddigonol. Gallwn ddweyd gydag ymddiried nad yw yn ddichonadwy i Bailiament Gwyddelig, yn rheoli swyddogion gweithredol Gwyddelig, gael iddo ei hun ei I In 7 Z5 reoleiddio gau Barliament Ynierodrol, ac mor belled ag mae diogelwch y teyrugarwyr Z, 0 In Gwyddelig yn myned, ni allai yr addewid o I Ot-uchafiaetli y Parliament Ymherodrot" yn y cyfryw gyfansodcliad fod yn ddim gwell na tfug. Gallwn ddweyd gydag ymddiried y byddai flurf o lywodraeth o dan ba un y sefydlid senedd yn Dublin i ymdrafod gorchwylion Gwyddelig, pan gynnorthwyai cynnrychiolwyr o'r Iwerddon yu Westminster i ymdrafod gorchwylion Prydeinig, y byddai i hyny ddvvyn oddi atngylch ganlyniadau annioddefol yn gystal i Brydain Fawr ag i'r Iwerddon. Yn Prydain Fawr, byddai yn ddichonadwy i aeiodau Gwyddelig, yn nieddu dim buddiant 1, mewn hyrwyddant gorehwylion Seisonig ac Ys^otaidd, i ddal y gloriau rhwng pieidiau, ac felly, i benderfynu cymeriad aci lunioGwleid- iadaeth Gweinyddiaethau Prydeinig olynol, pan na oddpfid i gynnrychiolwyr Prydeinig i ddylanwadi ar weithrediadau neu gyfansoddiad Y Llywodraeth Weithredol yn yr Iwerddou. Pan fyddau cyflwr felly ar bethan yn anterth a angliytiawn tuag at drigolion Prydain Fawr byddau yn greulon a gorthrymus tuag at y lleiafrif yn yr Iwerddon. Y mae cytnmeriad cyhoeddus y gwleidyddwyr, pa rai o dan y cyfryw gyfansoddiad wnaent benderfynu tynged y wlad hono, yr amcaniou syùd ganddynt mewn golwg, euogrwydd y 0 .11) Z5, n moddion drwy ba rai y ceisiwyd cyrhaedd yr amcanion byny, y maent yn sylwedd gwybodaeth gyffredinol, cawsant eu sefydlu o iluen y llysoedd barn cylioeddus a gellir eu harddangos yn helaethlawn oddiwrth eu liitreitliiati a'u hysgrifeniadau. I law y dynion hyn os na wnewch chwi gyfryngu y mae y Rhyddfrydwyr Gladstonaidd yn bwriadu trosglwyddo lIelafnt (hgym borto, unig drosedd 0 CIY n pa rai yw en crefvdd a'u teyrngarweh. Beth bynnag fydd canlyniadau y fath Wleidyddiaeth 3 gallwn fod yn sicr o un peth y man lleiaf, y bydd iddi ddyrysu yn hytrach na sefydlu yr anhawsder Gwyddelig, mae dechreu ac nid terfyn trallodion mewn cyssylltiad i gario allan y bwriad yn rhwym o ohirio yn ddiderfyn ystyriaeth y cwestiwnau cynidei- thasol Uuosog sydd yn awr yn galw yn uchel am ymdriniaeth a hwynt. Y mae y blaid U ndeboI yn cyfiwyno i,ch derbyniad wleidyddiaeth wahanol iawn. Yr ydym yn cydnabod ac yr ydym erioed wedi cyfaddef, fel bo'r wladwriaeth yn tyfu a chyfnewid felly bydd yn angenrheidiol i'r Parliament gyflunio ein cyfreithiau a'n sefydliadau mewn eydfTurfiaeth a'r cyfryw dytiant a cyfnewidiad. Yr ydym yn hawlio i ni yn ystod yr ychydig flynyddoedd diweddaf gario rliagor o fesurau buddiol nag nn Parliament cyfartal ei hyd o fewn hanesydd- iaetl), He yr yJYIll yn e Irych ymlaeii tuag at barhad y gwaith da. Penderfynu y fath gwestiynau a'r cyfryw ag a gyfodant oddiwrth gyfrifoldrb meistriaid am ddamweiniau i'w gweLthwyi-j cwblhau cynllun y Llywodraeth leol "yn Lloegr, ei estyniad i'r Iwerddon yr amryw ddyrus gwestiynau pwysig cyssylltiedig 01 0 a chefnogaeth llafur waith y cynnildeb, yng ngltyd a chynnaliaeth y tlawd mewn henaint. Dadblygiad pellach o'r bwriad i wellhau cyflwr corflorol trigolion y parthau tlottaf ar ein gororau morawl gorllewniol, diwygiad y gyfundiefn bresennol o restriadaeth, ae, os cxlir y cwestiwn o ddiwygiad seneddol, addosraniad y gallu gwleidyddol rhwng y gwahanol etholaethau ar sail OJwy cytiawn, y rhai hyn ydynt ychydig o'r pynciau fydd raid Z5 eu by sty lied yn flaenllaw. Ond nid am ein deddfwriaeth yn unic; yr ydym yn seilio ein hawl i'ch diolchgarwch neu i'ch ymddiried yn y dyfodol. Yr ydym yn honi mai nid llai pwysig na diwygiad deddf- wrol ydyw doethineb gweinyddol mewn cyn- naliaeth cyfraith gwlad a rhyddid personol. Yn yr 3rmdriniaeth ddewr bresennol ag aclios- ion trammor, mewn darpariaeth ofalus dros amdditfynfeydd yr Ymerodraeth, y cwrddir a prif ddiogel well y tfyniant cenedlaethol. Cyd- nabyddir hyd y nod gan ein gwrthwynebwyr na fuom yn ddidaro yng nghylch yr egwydd- o- ion mawrion hyn yn ystod ein swyddogaeth. Ni wnawn eu hanghofio pan yr adnewyddir y tymhor hwnw. Yr wyf, gan hyny, yn apelio atoch chwi etholwyr East Manchester, cynnorthwy pi riti ni daelold erioed eto i mi ltIewn amseroedd o anhawsder neu berygl, drachefn i fy anrhyd- eddu gyda'r ymddiried yr hwn yn y gorphenol fu fy ymffrost i'w sicrhau a'i gadw, Ydwyf, &c., ARTHUR JAMES BALFOUR. MU CHAMBERLAIX. AT ETHOLWYR WEST BIRMINGHAM. Foneddigion, Y mae'r Parliament ar bwynt cael ei ddadgorffori, ac yr wyf unwaith eto yn gofyn i etholwyr West Birmingham am adnewyùdiad o r ymddiried a roisant ynof mor haelionus a r achlysuron blaenorol. Yn 1886, dychwelwyd fi yn ddiwrthwyneb fel Undebwr Rhyddfrydol rhwymedig i wneyd yr oil yn fy ngallu i amddiiiyn yr Undeb rhwng Prydain Fawr a'r Iwerddon, ac i wrthsefyll pob rhyw gynnyg a dueddai osod y lleiafrif teyrngarol a Protestanaidd yn yr Iwerddon o dan arglwyddiaetli y Cynghrair Cenedlaethol. Cedwais yr amcanion hyn yn gyson mewn golwg. Y mae fy ensyniad o'u pw.r~:c— wedi dyfnhju erydanr i' J,aiol'5Vycl(| WftrU;- *0 "ser, ac y mae protiad cadarnhau ac ychwanegu y rhesymau ar ba rai y maent yn seiliedig. RHYDDFRYDIAETII YR 1; XDEllWYH. Ond er mai cynnal yr undeb yw beunydd y cwestiwtl goruchaf ei bwys, nid wyf yn seilio fy hawl i'ch cefnogaeth ar y tir hwn yn neill- duol. Gallaf gyfeirio gyda boddlonrwydd at y ddeddfwriaeth-—Rhyddfrydol yn ystyr oreu y I gair, a efteithiolwyd yn llwyddiannus gan y Llywodraeth Lndebol, ergwaethaf pobgwrth- wynebiad a rhwystrau maleisus. Diolch i ysbryd diysgog, ac ar yr un pryd cymmodlawn ein gwleidiadaeth dramorawl, bn y llywod- raeth yn alluog i gyfeirio eu holl sylw tuag at achosion cartiefol. Estynwyd llywodraeth leol gynntychiol boblogaidd i'r siroedd cafodd addysg elfellol rydd ei sefydlu yn gyffredinol, In z;1 a rhoddwyd cynnorthwy i'r llafurwyr amaeth- yddol i sicrhau buddiant mwy uniongyrchol yn L, y tir. 0 dan ddarpariad y ddeddfwriaeth hon y mae yn agos i 150,000 o lafurwyr am y tro n y cyntaf, wedi caffael cyfraniadau, ac fe wna Mesur y Daliadau Bychain berffeithio y di- wygiad hwn drwy gyfiwyno hyrwyddebau hael i aelodau diwyd a chynnil o'r dosbarth hir esgeulusedig hwn i ddyfod yn ffermwyr bychain, ac o'r diwedd yn feddiannwyr y tir y maent yn feithrin. Gweinyddwyd cyllideb y wlad gyda medrusrwydda llwyddiant nodedig, a bu y llywodraeth yn alluog i efleitlilo gostyngiadau yn y trethoedd ag sydd wedi 0 ysgafnhau yn sylweddol beichiau pob dosbarth, ac yn neillduol y boblogaeth lafurawl. Yn ychwanegol at y mesurau pwysfawr hyn, fe ddygwyd i mewn a sefydlwyd yn gyfraith luaws o filiau ereill, effaith gyftVedin pa rai fu symmud ymaeth lawer anghysondeb ac anghyfartaledd, ac i ddyrchafu llesiant y bobl. Yr wyf yn dymuno cyfeirio yn benodol at y udeddt wriaeth er mwyn ychwanegu yn 0 sylweddol at .ddiogelwch ein tuwiiwyr a'n morwyr, ac at gysur ac iechyd gorchwylion mewn ffactriau a gweithleoedd fel prawf o'r gofalwch a goleddir gan y blaid Undebol dros fuddianau llafur, ac o'r yspryd cydymdeimlawl ym mha un y neshant at y dwfn destunau cymdeithasol mawrion hyny sydd yn hawlio ystyriaeth bnan yn y Parliament nesaf. Yn IWERDDON A'R UNDEB, Yn yr Iwerddon y mae y blaid Undebol wedi erlyn y Wleidiadaeth hono ag oedd yn amcan addefedig a sefydledig pob Rhydd- frydwr hyd nes gwnaeth Mr Gladstone ei ymddarostyngiad i JMr Parnell. Y maent wedi cynnal C, fyny gyft-aith y wlad ac wedi gorchfygu annhrefn ac ysgelerderau, ond y maent ar yr un pryd wedi bod yn awyddus i ddiwygio pub cam wedd profedig allai unrhyw gyfran o'r bobl yn gyfiawn achwyn o'i herwydd. Gwellhawyd Deddfwriaeth Dirol Mr Gladstone ac estynwyd eu breintial1 i ryw 100,000 o brydleswyr a gauwyd allan yn flaenorol o'i darpariadau. Darparodd Deddfau Pryniad Tir rwyddebau digyffelyb i'r ZIY tenantiaid Gwyddelig i brynu eu ffennau, a chymmerodd iiiferoedd mawrion o honynt fantais o'r cyntivg, a thrwy dalti swra llawer llai na'r rhent teg a osodir gan lys diduedd, y maent yn gyflym ddyfod yn berchenogion diamodol o'u daliadau. Dygwyd i mewn .0 Fesur Llywodraeth Leol yn rhoddi galluoedd n mwy helaeth i awdurdodau cynrychiolawl poblogaidd yr Iwerddon nag a fecldienir gan y j cyffelyb gynghorau ym Mhrydain Fawr, ac fe fabwysiadwyd egwyddorion y Mesur gan fwyafrif gorchfygol. Cyfeiriwyd rhwystraeth bygythiedig y blaid Gladstonaidd dros Home Rule, yr hyn a achosodd oediad pasio y mesur, yn hollol yn erbyn y rhagofalon angenrheidiol a rhesymol a gynhwysau er attal anhvfiawnder tuagaty lleiafrif, a chamddefnydd o'r galluoedd mawrion a ganiatteid. Hyderaf gweled y diwygiad mawr hwn yn dyfod yn ddeddf yn y YZ5 Parliament nesaf, o herwydd yr wyf yn argyhoeddedig y byddau iddo sicrhau i'r bobl 0 Wyddelig reolaeth deg a llawn dros eu C, gorcljwyliou Ueol. EFFAITH GWLEIDIADAETH UNDEBOL. I Y mae effaith cytfredinol Gwleidiadaeth Undebol yn yr Iwerddon wedi profi tu hwnt i'r disgwyliadau mwyaf brwd; ac ar yr adeg bresennol y mae'r Iwerddon yn fwy heddychlon, yn fwy llwyddianus, ac yn fwy boddlawn nng y bu er's blynyddoedd lawer, Y mae gennym hefyd bob rheswm i obeithio y bydd i barhad ymddygiad cyffelyb cyn pen hir amser symmud ymaith wividdiau dwfn dreiddiol anghymod londeb y rhaia blanwyd n vn nieddyliau y Gwyddelod gan amryfusedd y Llywodraeth Brydeinig yn yr amseroedd z5 aethant heibio. Cymylir y thywyllir y rhagolwg teg hwn os yw y wlad unwaith drachefn i gael ei suddo mewn dadleuaeth anffrwythlon Ymreolaeth Gatrefol. Y I)).-e cynnhadledd Ulster y fwyaf lIuosng ar fwyaf. cynnrychiol ag erioed a gynhali wyd yn y Deyrnas Gyfunol, wcdi amlygu yn ejir na wna y lleiafcif Protestanaidd o baltl yr Iwerddon ynghyd a llawer o'n cydwladwyr ym ^ihlith y Pabyddion mwyaf (lealltis iL dylanwadol, na wnant byth gydsyniad i drusuhvyddo eu teyrn wasauaeth oddiwrth y senedd" Ymerodrol i senedd yn Dublin, yr hon a gynwys ddirprwywyr y Cynghrair Cenedl- n zD aethol y rhai a ddetholir o dan gyfarwyddyd yr Offeiriadaeth Babyddol. Ond gan adael o'r y c5 neilldu y rhagolwg bygythiol am ryfel cartrefol os gwneir unrhyw ymdrech i oifodi Ulster i dderbyn llywodraeth yr hon y mae mwyafrif pobl Ulster yn benderfynu ei gwrthod, füaitf ail ago-iad y cynhwrf ei gan'yn gan y terfysg yr anrhefn ar troseddau a nodwedclasant ei agwedd blaenorol. Ni fyddau caniatau Home Bule mewn nn modd yn sefydliad terfynol, o herwydd y mae y cenedlaethwvr Gwyddelig wedi taeru amrywiol weithiau eu bwriad i ddefnyddio unrhyw fesur a syrth yn fyi, o'it gofyniou mwyaf eithafol fel moddion i dreisio rhagor o oddeliadau oddiwrth wendid y Llywodraeth Brydeinig, ac yn y cyfamser ni ellid gwneyd un cynydd mewn etlti th io divvygiadau ereill, yr oil o honynt dywedir wrthym ar awdu rdod uniongyrchol Mr Gladstone, fydd raid eu gohirioyn anmh?nodol gyn hired a,, y caliit- i fvtiy y fro I dd gan yr lwerddoii. Yd%vyf, die. JOSEPH CHAMBERLAIN.

AT Y MORWYR. Yn y blynyddoedd gynt, yr oedd danfonia I allan longau anghymhwys i'r mor yn cael ei ganlyn a cholled arswvdus o fywydau. Mr Samuel Plimsoll, aelod Gladstonaidd y pryd hwnw dros Derby, adrodd ei sylw at y mater hwn, ac yn y flwyddyn 1876 a ddarbwyllodd Lywodraeth Geid wadol A l'gl wydd Beaconsfield i basio Cyfraith y Llongau Masnachol." Gwnaeth y mesur hwn ddanfouiad o longau anghymhwys i'r mor yn drosedd cospadwy fd camwedd drygionus: rhoddodd awdurdod i'r Bwrdd Masnach i gadw yn ol longau anniogel gofynai i ragocheliad gael ° ei gymmeryd yn symudiad llwythi y llong rhoddodd mewn grym fare eglur y Bwrdd a'r llinellau llwythi; a gwaharddodd ymsuddiad y llinellau hyn dan benyd cosb drom. Rhwng y blynyddoedd 1876 a 1890, attaliwyd 701 o longau fel rhai anniogel, o ble-id eu gwneuthuriad,a 562 oblegid bai IT 1 n ■ > Jn y llwytlnad. Un ar bynifcheg yn unig o'v, f .)r.,J n i f -1 l,Jo.3 gae l allan, ed. archw.liad, )iw» iv Galhvn wrtl..lutj, ff„rti0 |)aril muJ lvaH|i Mr PJl" ac am ddeddfwriaeth y Blaid GeidwadoL Yn y flwyddyn 1887 diwygiwyd y Gyfraith, a gwnaethpwyd darpariaethau at achub bywyd ar y mor yn betli gorfodol. j Yn yr un flwyddyn, galluogwyd Cymdeithas Lloyd" i gael tir yn orfodol tuag at wneuthur gorsafbedd nodol (sijv/d stations), a hysbysiad pellebvol o amgylch glanau y mor. t,Y Yn y flwyddyn 1889, yn mhlith darpar- iaethau eraill tuag at les pellach y morwyr, gosodwyd cosb ar ddefnyddiad pilots anghymhwys, acyn 1890 diwygiwyd Cyfraith 1876 yn mhellach trwy reolau ychwanegol, parth y llwyth linell (load line). Yn" Nghynadledd Undeh Unol y Morwyr a'r Tanwyr," Hydref 5ed, dywedodd Mr Pliti),soll "'iNTis gtllaf orphen yr anerchiad hwn heb eto ddatgan fy niolchgarwch i Weinidogion (Ceidwadol) Ei Mawrhydi am y cydymdeimlad a'r cynihoith y maent wedi roddi i mi, ac i'r morwyr bob amser. Yr ydwyf yn credu, os ceidw Gweinidogion presennol Ei Mawrbydi y gallu yn eu llaw, ein bod ar y ftordd oreu i symmud oddi wrthym y gwartli cenedlaethol dwfn a berthyn i ni yn bresennol o blegid ein hesgeulusdod o'n cyd-ddeiliaid ar y mor. O'm rhan fy hun, gan hyny, er fy mod yn Radical, yr ydwyf yn arswydo yn fwy nag y gallaf ddywedyd unrhyw gyfnewidiad yn sefyilfa y pieidiau politicaidd, am fy mod yn teimlo yn sicr y bydd yn rhaid i'r gobeithion uchel yr ydym yn awr yn eu mynwesu ar ran y morwyr, gael eu rhoi i fyny os collwn y lly- wodraeth bresennol; ac yr ydwyf, o ddifrif, yn argymell y morwyr, a phob dosbarth gweithiol arall sydd yn gofalu am wragedd a phlant y morwyr, i wneuthur eu goreu oil yn yr Etholiad Cyffredinol nesaf i gadw y Ceidwadwyr mewn awdurdod." Wele yr hyn a ddywed Mr. Plimsoll mewn llythyr at gyfaill ar yr Etholiad Gyffredinol:-— Dymunaf gymmeryd rnan- tais ar fy hawl glir i gynghori y rhai sydd 1-1 cy o yn tueddu at dderbyn fy nghynghor o bartli y cwrs y dylasent ei gymmeryd yn yr ymdrech boliticaidd sydd yn awr ar ddechreu, Tra yn siarad yn achos y dynion gwrol sydd yn byrddio ein llongau Masnachol, ac yn achos eu gwragedd tlodion a'u plant, yr ydwyf yn cynghori yn gryf bawb i bleidleisio dros yr ymgeiswyr hyny, etholiady rhai a gynnorthwya i gadw Gwein- idogion presennol Ei Mawrhydi mewn swydd. Fy rhesymau dros hyn ydynt a ganlyn Yr ydwyf yn credu, ac yr yd wyf yn sicr, nad oes genyni ddim i'w ddisgwyl oddi wrth Mr Gladstone a'i gyfeillion, os deuanti swydd, ond difaterweh ac esgeulusdod torcalonus o hawliau y morwyr ac yr ydwyf mor sicr a hyny, os cedwir y Llywodraeth bresennol mewn swydd, y gallwn ddisgwyl yn hyderus am ddiwygiadau pellach, y fath ag y n C5 gellir dangos eu bod yn angenrbeidiol ac yn m ZD C) c Z5 rhesymol, yn gystal ag yn weinyddiad teyrngarol a flyddlawn o'r Deddfau sydd eisioes n wedi eu pasio Yn flinedig a chalon glwyfus oblegid difaterwch ac esgeulusdod gohiriedig o hawliau cyfiawn y morwyr gan y Rhyddfrydwyr blaenaf, y troais at y Ceidwadwyr, a chefais eu cydymdeimlad a'u cymhorth gweithredol trwy Syr M. H. Beach, ac j yn ystod y tri eisteddiad diweddaf yr ydwyf wedi fy ngalluogi i wneuthur daioni gwirion- eddol." Y mae Mr Plimsoll yn gwneuthur appêl grymus at ei gyd-Anghydtfurfwyr i bleidleisio dros y Llywodraeth, ac yn ychwanegu :—■" Yr ydwyf yn meddwl y dengya yr etholiad agoshaol nad ydyw hen yspryd yr Anghyd- ffurfwyr wedi marw nid ydyw ond wedi ei wnet tliut-yti gysgedigtrwy ddylanwad rhyfedd- ol Mr Gladstone, ac fc ail aicldelwa ei hun gytl", ehanlyniadau cynhyrfus yn yr etholiad cyffredinol sydd yn agos. Yr ydwyf, o'r hyn lleiaf fel un, yn gwrthod dilyn ei anveiniad yn mhellach. Yr ydwyf yn rhy hoffus o'r egwyddorion y dygwyd fi i fyny ynddynt i'w cylchdroi a'u sathru, hyd yn oed wrth gais Mr Gladstone. Ymddengys i mi y byddai yn beth eithaf isel ac anghyfiawn i fradycliu ein cyd-grefyddwyr Gsvyddelig. Ymddengys i mi befyd y byddai gwneuthur felly yn w.;diad oerllyd o'r gorchymyn Dwyfol, y dylai pob dyn gai u ei gymydog fel efe ei hun. At- y 14eg o Fai, 1873, yn Nhy y Cyffivdin, ac yn siarad gyda phrotiad chwerw o 11 ddifateiwch y Rhyddfrydwyr tuag at les gwirioneddol y dosbat thiadau gweithiol, dywedodd illi- ydwyf yn Rhyddfrydwr o'r Rhyddfrydwyr. Yr ydwyf wedi cefnogi mesurau Rhyddfrydig er pan y daethum i'r Ty IIwn, ond y mae wedi ei ddwyn i'm meddwl fod buddianau y dosbarth- iadau gweithiol, pan IneWIl dadl rhyngddynt eu hunain a'r cyfalafwyr, yn n ddiogelach gan y Ceidwadwyr na'r Rhyddfrydwyr. Yr ydwyf yn meddwl na fydd dosbarthiadau gweithiol y wlad hon yn hir yn dyfod i'r un penderfyniad a minau." Y mae Mr Plimsoll wedi gwneuthur mwy dros y morwyr na'r un dyn sydd yn fyw, a dylasai ei eitian hawlio sylw y dosbarth y mae wedi llafurio drostynt.

PENBRYN. Erbyn heddyw mae y teimlad politicaidd braidd wedi cyrhaedd ei highest pitch. Gwelir y meddygon Gladstonaidd fel pe wedi pen- syfrdanu yn ei dyfeisiaeth pa physygwriaeth a rydd estyniad i fywyd Miss Murphy y fiinwen Home Reolaidd; ond rbywfodd, clafychu wna'r llances Wyddelig er holl feddyg- iniaeth a chynghorion yr Archesgob Walsh, a'i assistants Ymneillduol yng Nghymru. Mae cyflwr y fetch hon tnhwnt i adferiad nid oes digon o eff'eithiolrwydd yng ngweddiau pre- 0 Z5 gethwyr a holl benderfyniadau sasiynau a chyfarfodydd tnisol gwahanol enwadau Gwalia i'w galluogi i godi o'i gwely byth mwy. Nid Z5 In oes yr un feddyginiaeth i'w chael ar glawr daiar a wna yr un lies iddi, ac yn fuan bydd mor farw ag egwyddorion ei meddygon. Mae pob quack am dreio ei Jaw i'w hadferu, ond parotoi i dynu ei tliraed ati wna dyweddiedilf Mr Gladstone a hudoles aniryw o'r cenadon hedd yn. sir Aberteifi a manau ereill. Amser yn ol cynnygiwdd Gwilym Evans ei wasanaeth iddi, ond dywedodd, Dim Quinine Bitters i fi.' Deisyfodd Mr Lewis Morris o Penbryn No. 2, ami i ddarllen cyfrol o'r Epics, ond cyfaddefodc1 Miss Murphy na wnai ffrwyth yr awen yr uu lies iddi, ac amlwg yw, na wna poetry Lewis Morris na ptose Major Jones dycio dim. And iawn cyn hyn y clywsoni son am Y uineillduaeth a'i hegwyddorion, ac yshryd y Puritaniaid, ac yr oeddym wedi arfer gredu mai gwenwyn marwol i bob peth Rhufeinig oedd .rl'jii hvn on.J ° 'j •* wu J.Vlttiy v» mewn r^yV*ffbrdd annealladwy i ni, gwelir y -tr\rchedigion Thomas Jan>es, Llandyssil, a Evan Phillips, Castellnewydd-Emlyn, yn ceisio eu defnyddio fel warming pans neu hot water bottles, i gadw ychydig o wresogrwydd yug nghyfansoddiad y ferch Wyddelig o gredo Babyddol. Er yr holl ofal mawr am dani nychu a marw wna. Nid oes digon o allu yn enaid Morgan Evans, Pontbrenddu, nag chwaith ddigon o sel ym mynwes Thomas Levi, Aberystwyth, i rwystro rhediad yr Home Rule i dranc. Dyddorol iawn y dyddiau hyn yw gwylio arwyr Puritaniaeth (?) yng Nghymru, ac amcldiffynwyr y ffydd a'r gredo Babyddol yn yr Iwerddon, yn ddiwyd yn y gwaith o gyd gymmysgu y moddion, pa un a n Z3 n obeithiant a rydd adferiad bywyd i un o bendefigesau gorthrwm. Ar ol hir bronad o wahanol fodau mewn gwahanol fanau yn y sir hon, mae yn rhaid cyffesu uvai y dynion uwchaf eu lleisiau yng nghylch cyssondeb yw y rhai mwyaf anghysson a welsom erioed. A 0 chyfaddefwn ein bod cyn hyn wedi dyfod i gyffyrddiad a thyrtaoedd o ddynion egwydd- orion oedd dechreu a diwedd eu parabl; ac nid oes yr un ammheuaeth heddyw nad yw y rhai hyn y bodau rnwyaf anghysson, dieg- wyddor a di-enaid, a droediasant" drothwy yr un capel erioed. Nid ydym yn gwybod pa un ai deviling pure and simple yw yr achos o'u hymddygiadau, ai ynte arweinir hwynt gan anwybodaeth a rhagfarn. Beth bynag yw yr In C5 achos, dymayw y ffrwyth a welir yn codi oddi ar y fath egwyddorion (?) ar niferoedd yn y sir heddyw. Mae yn wir fod yma lawer o bregethwyr ag ofn arnynt i lefaru yn eglur ac n Z3 yn gyhoeddus dros yr hyn sydd gyfiawn a chyson, a gwir egwyddorol, rhag ofn iddynt r, 0 golli rhai o'u haelodau. Ystyria Hawer iawn o weinidogion na allant fiorddio i ddywedyd vr un gair dros eu brodyr crefyddol yn yr Iwerddon rhag ofn y bydd hyn yn milwrio yu erbyn credo boliticaidd rhai o'r ddeadell. Yr ydym yn ddiweddar wedi gwylio a thalu sylw manwl i weithrediadau y gweinidogion hyn. Dengys y rhai hyn sydd yn galw eu hunain yn frys-negesyddion di-os y Goruchaf gyfrwysdra 11 zY a challineb y sarff" heb fawr iawn o ddiniw- eidrwydd y golomen. Rheolir egwyddorion y bugail yn ol llawnder a phwysau lloo-ell yr aelod. owingia egwyddorion ami bregethwr 0 Z5 ZD yn ol ae yii nilaen fel pendulun, cl,, yn ol ewyllys, gwammal a chyfnewidiol fympwyon a rhagfarn perchenogion y seti. Gwrthun i bob dyn gwir-egwyddorol yw y political trimmer, ond mwy atgas fyth yw y trimmer crefyddol. Trimo eneidiau er mwyn ei logell a hunanles. Yr ydyrn yn gwybod am lawer capel lie gweithreda'r gweinidog gyda chyfrwysdra Nihilaidd gelynion y Czar o Rwsia. Rhoddwn uii eii,,Iirailft zieillduol o gapel tua thair nen bedair milldir o'r gymrnydoga.eth hon. Teimlir tipyn o ddyddordeb yn yr etholiad presennol gan yr aelodau, ac mor agos byth ag ydym 5 0 wedi cael allan, mae tua thri ugain o honynt yn Undebwyr, a thua pedwar-ar-ddeg yn addolwyr Bowen Rowlands a Michael Davit. Dan yr amgylchiadau hyn, dysgwyliai llawer un mai tueddol i'r bugail fyddai fod o ochr y tiiwyafiif, ond diiii tebyg ditti ar un cyfrif. Dyma ddyn egwyddorol meddai rhywun am ei fod yn sefyll allan yn erbyn y mwyafrif. Nid oes yma egwyddorion o gwbl ond eg- wyddor y llogell. Mae y cenad hedd sydd yn bugeilio yn y fan hon yn gwybod pa beth yw trumps yn y whist grefyddol yn ogystal ag y gwybydd y diacon meddw y ttordd i'r dafarn a throthwy anlladrwydd. Yr achos fod y gweinidog yn ochro gyda'r pedwar-ar-ddeg yw er mwyn eu can w yn dawel a pheidio rhoddi yr un achos trauigwydd iddynt. Y mae wedi deall y sly dog, na. chyll y tri ugain Undebwyr o'i gapel wrth wenieitho o flaeti y lleiafrif • ac hefyd, mae yn llawn mor sicr pe buasai yn gyhoeddus yn pleidio y mwyafrif, a dangos fclPyn o gydymdeimlad a Phresbyteriaid" a Methodistiaid yr Iwerddon y rhedai ymaith yr yr aelodau Home Rwlaidd o'r gorlan, heb yr un gobaitlt o gf el eu godro i'w logell ef ei t, 15 hun byth ac yn dragywydd. Mae yn eithaf gwir fod hawl gan bob un i gymmeryd yr oclir a fyno, ond y ddichell, y twyll, yr hoced, y Phariseaeth ddau-wynebog, a'r sleight of hand yn enw egwydcloi-ioll a cbrefydd ydym ni yn gondemnio. Z5 Galleui gofnodi hanesion amryw gyfarfod- ydd a _gynnaliwyd yn ddiweddar yng Nghymru He mae yr uuld bregotUwrol i'w gweled yn llawn blast ei dodges ond gan mai yn sir Aberteifi y teimlwn fwy;:f o ddydrlordeb yn bresennol, cyfyngw/J ein hunain i'r meusydd hyn. Mawr fu'r tuciiau a'r ocliain yn y Cei- newydd yr wyi hm>s ddiweddaf am gynnorthwy i Luwen Bowlands, ac Vmr' uiaeth i Dennis McCarthy yn absenoldeb yr aelod dros y sir. Nid ydym yn gwybod yn gywir yr achos o ahseiioldeh yr anrhydeddus Rowlands, ond y tarn gyffredin yw ei fod yn ofni yr arholiad oedd yn ei ddysgwyl yno. Dywedodd un witiiym mai prysur oedd yn Llundain yn ysgrifenu ewyllys a pharotoi erbyn dydd claddedigaetli Miss Murphy ond beth bvnag am hyn, pa tin ai yn Llundain, ai ynte yn Jericho oedd, gofalodd ddanfon Thomas Ellis, A.S. i lanw ei le i guro y drwm Gladstonaidd, ac i waeddi Erin-go-Brah. Cadfiriwyd yng nghyfarfod absptioldeb y Q.C. gan y Parchedi,' John Jones, Tabernacl, o'r lie, gynt o Gastellnewydd-Emlyn, a chyn hyny o Gapel Dewi; a dywedodd y pererin politicaidd hwn ei fod ef wedi proffesu y -i-t-(Io G adstmiaidd dros banner can mlynedd, a Z5 Z5 datganodd gyda llais crynedig ei fod yn bwriadu rhedeg yr un yrfa yn yr un slippers I hyd nes y cicau'r bucket. Flynyddau yn ol, bn y Parchedig yma i lawr yng nghapel Penmorfa, plwyf Penbryn, yn ceisio tawelu rhyw anghydfod odù wedi cymmcryd lie rhwng y diweddar David Jones, Park-y-hrag. a Timothy o Rhydser. Daeth crefyddwyr pererindodol y Morfa i'r penderfyniad nad oedd yn bosihl cael gwared ar y eythruul o'r set fawr heb gynnorthwy John Jones o'r Tabernacl, i'w felldithio. Yn ystod traethiad ei farn ar y mater, gwaeddodd yr Home Ruler o'r Ceinewydd, na laddai efe yr un chwanen byth ar air D. Jones, Park-y-brag." Terf'ynodd y fusnes yn fuan iawn ar ol y frawddeg ryfedd hon, ond gwelir olion yr :mghydfod y dytld hwn. Heddyw buna D. Jones yn ei fedd, ac erys yr Home Ruler a'r gwrthddegymwr o'r Rhydser, tn allan i'r set fawr, truthwy pa un ni throediodd oddi ar noson yr ynichwiliad i gael gweled a oedd ei weithredoedd yn cyd-fyned a deddf fosol y Goruchaf. Ond i droi at y Parchedig o'r Ceinewydd, nid ydym yn gwybod yn bresennol ar bIt delerau nac ar air pwy y rhydd derfyn ar fywydau yr antelopes duon y soniodd am danynt yn set fawr Penymorfa ond un peth ydym yn sicr o hono, nad yw ei hanner can mlynedd o brotfes yng nghyffes flydd y G.O.M. yn cael fawr iawn o ddylanwad hyd yn nod ar aelodau y labernacl. Nid oes genym ni fawr iawn o ffydd yn yr hyn a dddywed y y cyfaill hwn i Tim Healy ar y platform politicaidd, o blegid pe buasai wedi cadw at yr hyn a draethodd arno, yn Ianci land y byddai yn bresennol. Ysgrechodd y duwinydd hwn cyn hyn yn amser etholiad y damweiui >1 aelod" Richards dros sir Aberteifi, os elai yr un Tori i mewn byth dros y sir, y buasai efe a Mrs Jones (dear girl), yn fuan iawn yn gwynebu tua gwlad y gorllewin, o bh-gid buasai cywilydd arno fel Cardi gael 1 gynnrychioli gan yr un Ceidwadwr. Dipyn ar 61 nyrr, aeth Mr Lloyd y Coedmore i mewn fel shot; ond anghotiodd y Rabiti o'r Tabernacl i hwy]io am ororau gwlnd y stars and stripes, a chyfandir y gin sling a'r plug tobacco. Gwelodd fod rhoddion y ddeadell yn y Cei- newydd yn fwy sicr na doleri a greenbacks cyfreithwyr Philadelphia, a Mornioniaid Llyn yr Halen. Dywedodd y diweddar Kilsby mai 'cute iawn yw guinea pigs Capel Drindod. Certainly Darllenasom heddyw anerchiad maith y G.O.M. at etholwyr Midlothian, ond nid oedd ynddo yr un awgrymiad tuag at y diwygiad a ddymunai Mr Plimsoll i'w weled yn cael ei gario allan er lies a diogelwch morwyr y Cei- newydd a phob Cei arall. Y mae yn dda genym weled fod Mr Wm. Jones yr Ymgeis- ydd Undebol yn cydweled a Mr Plimsoll yn y cyfeiriad hwn, ac yn barod i cynnorthwyo y llywrdraeth bresennol i gario allan welliantau er diogelwch bywydau, pa rai a esgeuluswyd mor hit- ac mor resynus gan Mr Bowen Rowlands. Yr ydym yn gobeithio ac yn credu y bydd i bob cadben a mate pob boatswain ac A. B., a phob cook a steward o Aberystwyth i Llandudoch, yn rhoddi y nod y marc yn gywir gyferbyn ag enw Mr Jones, ar ddydd yr etholiad, fel y dygir oddi amgylch y cyfnewidiad a ddymunem ei weled yng nghynnrychiolaeth y sir, ac er mwyn rhoddi treial i aelod newydd, o blegid dyn a wyr mae llawer o honom erbyn hyn wedi cael digon ar Bowen Rowlands, a'r dawnsio parhaus yma yng nghylch Home Rule fel loto Wyddelod lueddw yn Donnybrook Fair. Dywedodd fleiiiiwv o ymyl Capel y Fadfa withym yn ddiweddar, mai yr unig beth a wnaeth Bowen Rowlands yn ystod y chwe' mlynedd diweddaf oedd gofyn cwestiwn yn yr n House of Commons yng nghylch symmudiad y Post Office o un ty i'r llall ya Talgarreg. Er ei fod yn lefarwr da meddir, ac wedi siarad amryw droion yn y ty, eto nid oedd fawr yn gwneyd yr un sylw o'r peth a ddywedodd, o blegid ychydig oedd, ac ychydig iawn oedd yn aros I wrando. Well done y Fadfa. Nid yw o r pwys lleiaf pa beth a ddywed Thomas Levi, a'i gyfaill y Whiskey Dealer o'r Queen's Z5 Hotel. Pregethed Tom James, Llandyssil, ac Evan Phillips, Castellnewydd, eu hunain i Siygni ttn wawriad diwrnod goruchafiaeth a got-mes y Babaeth yn yr Iwerddoa, ac arbed. igaetli eu cyd-grefyddwyr i'r eithafion a fynont, nid oes eisieu i'r un dyn synwyrol, ac ni wna chwaith, i wneyd yr un sylw o honynt, o bIegid nid yw eu hoernadau yn y cyfeiriad hwn ( A!"1 mwy eu pwys na ebychiadau aflafar Morgan Pontbrenddu. ai ened y Cardis unwaith eto yr attodlen IR JOURNAL am yr wythnos ddiweddaf, a'r pamphledau sydd wedi dyfod allan o dan ddwylaw y Golygydd, a chredwn y bydd hyn yn help iddynt i gymmeryd sight fel y dywed y iiiot-wyr ae i ddeall eu longitude a'u lati- tude ar ddydd yr etholiad, ac ond iddynt wneyd hyn, bydd pob peth yn all serene, a 'a piege iwyr y Ceinewydd ac amryw eno ogau o t fath, ddigon o amser i "fod yn bresennol yng nghladdedigaeth Miss Murphy, ac udo eu gwala a'u gweddill poor old souls.- CYMHO.

DARKEST WALES. — [GAN YMNEILLDUWR.] Cynnahwyd cwrdd blynyddol Cymdeithas vjennadol yr Oruchwyliaeth Newydd yn Terrell Street, Bristol, yr wythnos ddiweddaf. Amcan y gymdeithas yw lledu y goleu newydd yn Lloegr a Chymru yn beuaf; Cymdeithaa ansectol vdvw yn uno gwahanol bieidiau fel y Weinyddiaeth l'lldebol mewn politics. Yr Hybarch Isaac Pitman arwr Phonetics, yw y President, ac aelud selog yw y cenadwr oedranus \V. Debenham, esgob-> aethwr o Weston. Rhifa hefyd ffyddloniaid wedi. eu dwyn i fyny gydar Bedyddwyr, Wesleyaid, Atinibynwyr, &c. In peth nodedig ddygir i'r golwg gan y gymdeithaa hon ydyw, fod mwy o ryddid 1 CIVMIIO a datgan dirgeledigaethau yr- Efengyl yn yr eglwya esgobol, nac sydd yn holl enwadau gyda'u giiydd. Fel cynnrychiolwr^ a c ena nr yr oruchwyliaeth newydd yng CtaiS gytie 1 gadarnhau y dystiolaeth p 1 y am gulni a gorthrwm coteries cyfieithu y geiriau yn y cwrdd heb eu 'THE NEW DISPENSATION IN WALES.' Mr Chairman, &c :—" I have looked forward to this meeting with intense pleasure-the pleasure of meeting wise, intelligent and proved brethren in the Lovo and Faith of the new dispensation, aud willing co-workers in the grandest wiasiouary