The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser

TRK\I AR BYNCIAU'R DYDD. AMERICA. Nid yw T awyrg: lell wleidyddol yn gli' iawn It" cll n'll eia cefnderwyr encaiiaidd y y(l,iia,i hyn. <'anfvddir difVyg unoliaeth w,iiiiii.u Nii yr "Ullol DaL irhi iu," a mylmi wgus yn ar flurfafeu glaer (!) Gwern. iy 'draerii. Nid wyf yn .ie -dwl y gallasai JO:¡jl Bull dda. fOil gwell "peacemaker" U debur galluog, Nir. zn Chamber!n, er terfynu yr ymryson yng nghylch y pvsgodfeydd, gyda boddhad i'r rldwy ochr, a tluwy hyny wueyd y I'd.: wvbistid ii,lig yn IIn." Yn wit-, yr oedd yr e-wyddorion h-ddychol ac undebol mor gryf YIll niynwes gynhes yr aelod anrhydeddus dros Birming- ,,y 111) ham, fel pan landiodd oddi ar gefn v weilgi trychionog ar diriogaethau eang ye Yankee, yr ennillodd serch ac ewyllys etifedoes a bon- eddiges deilwng o hono ei hun. Ond y mae ystyfmgrwydd yn medru herio argyhoeddiad rheswni yn ogvstal a dylanwad uaol cariad a thangnefVdd. Er hyn oil, goi.eii liiwn yn c t5 erhyn gobaith, y llifa lieddwch yn raddol fel yr afon, nid yn unig trwy y "Canadian Fisher- ies," ond hefyd o Samoa i Germani, pryd y troir y cleddyfau vn sychau" a'" gwaewffyn yn bladuriau. Y mae ya llawn bryd i r bidog, -y cleddyf a'r tnagnel, sydd hyd yma wedi achosi afonydd o waed, a dyfnderoedd o ofid a thrueni, i roddi lie i nerth rliesvvm a goleuni addysg yr oes freintiedig lion. Nid ydym yn crodu yr lien ddywediad, Every- a thing is fair in love and war." Swn am gynhyrfiadau glywir mewn hyd ac Eglwys yn uhYluhor y gwanwyn yma: ef allai fod mwy o ddylanwad nag a feddylir gan ystormydd bh\llg y hyd materol at- y byd moesol, o herwydd gwelir poh creadur ar ei "wrych" pan y bydd yr elfenau yn Ylll- gynhyrfu-gwynt y dwyi-aiii yn i-liuo a'i- dai-iiii Z5 yn caniir has yn nghor niawr natur. Beth ZD bynag am hyn, y mae y blaid Barnelaidd, fu yn wylo fel y baryod, yn awr mewn "high glee" o herwydd fod Pigott, yr liwn a saethodd ei hun yn Yspaen yr wythnos ddiweddaf, wedi twyllo perchenog y Times trwy y llythyrau a gyimeddwyd yn enw Mr Parn, 11 and credwa y byddai yn ddoetbach iddynt roddi eu "ftidl" yn y to am dipyn ptll, am fod cad welt gref o brofion yn eu herbyn, yn annibynol ar y "llythyran" crybwylledig. Gwelwyd rhai weithiau yn canu ni(,wii t ,,(jfid nid canu naturiol oedd, ond canu celtyddydol, er IIIwyn tattn yr agos vn mhell." Cyfaddefwn yn rhwydd fod -Alr. Parnell wedi cael ei gam- gyhnddo fel awdwr y llythyrau," ODd nid yw er hyny edi llwyddo liyd yma i wrthbrofi v cyliuddiadau a wdeir yu ei erbyn fel un o brif arweinyddion y "Land League" sydd wedi bod yn felldith i'r Ynys Werdd, ac yn "asgwrn cyn,.eii gwladwriaethol a chym- deithasol! Y mae yr achos yn y glorial1 gan y tri barnwr cydwytiodol. Y mae cyfraitli Prydain Fa- r yn d! gonest,a didderbya wyaeb. Caift' y cardntyn yr un eliw.ireu teg a'r M.P. Os ceir un o honynt yn euog o'i thros'ddu, caiff deimlo nerth .i dwni gor- letliol yn ngwyneh' haul a llygad goleuni ac o'r ochr arall, os rhyddheir hwy yn ei llysoedd awdurdodol, rliyddioa fyddant yn wir, a gwae i'r neh a gvffwrdd a hwy a'i fys b .eh. Aiaser a ddengys.

DRAMA FAWR Y "TI\TE.)' A PIUOTT YR « F XPEtl Dyraun.tf dyun sylw ein daillenwyr at v llythyran canlynol a yinddnngosodd yn y rail Mull Gazette mewn perthynas i Mr lnglis, yr "expert," \v h na fwriadai chwart-u ei r 11 yn achos pwysig svdd yn enill sylw yr lioll ty.1 gwleidyddol ar hyn I) I)ry d: At Olygi/dd y Pall Mall Gazette, SYR,— Tra mae prif actors yn DRAMA fawr y "Times at Pigott" wedi eiinill s Iw neill. duol y cyhoedd, y mae un person arbenig wedi os oi sylw, sef Mr. Inlis, vr expert. Pc ijyddai achos O'Donnell v. Walter wedi iiiyi-ed ya uilaen, bu isai Mr. Inglis wedi ymddangos ,tt 1 prif dyst y Times ac y mae yn eithaf postal y buasai ei dystiolaeth ^a !arn fod y llythyrau yn bur (genuine), yn t'oddion i sicr hau dyfaruiad ffifriol i'w jjyflogwr, a thrwy ttyny wneyd aii^hytiawnder anadiryweiriadwy a. dynion diniwed. Yn ddiammheu fod tys- tiolmetli Mr. Inglis vii gytiwybcxiol; ond gan fod yn bosibl y bydd mewn sefyllfa eto i roddi ei tarn ar y pwnc, dylai v cyhoedd wytiod yn mlaen 11aw ei bod yn hollol ddiwerth. Yr eiddocli yn ffyddlawn, X. TlUNIAETH Y CARCHARORION GWLEIDYDDOL. At Olygydd y Pall Mall Gazette." SYR,—Dywedir fod Syr William Harcourt wedi dyweyd (yn ol y Times am ddydd Sad- wrn diweddaf), ar ganol araeth Caa>hellydd y Trysorlys ar jiynnygiad Mr Moi-Iey nos Wener, "nad oddd aclios Mr. Davitt yn dros- edd (gwleidydilol y tro cyutaf." Y mae yr hae. iad yma o eiddo yr ail mewn llywodraeth yn y blaid Rydclfr-ydol, yn adlewyrchu yn an- liafriol ainnf fi. Os nad oedd fy nhrosedd yn 1870 yn un gwleidyddol, atolwg, Ilet-h uedd 1 Cyhuddwyd ti o deyrafradwriaeth, yr un fath a John MitcViel o dan weinvddiaeth Syr Robert Peel. Y mae yn wir i'r Rhyddfryd- wyr, again liilynedd yn ol, i fy narostwng i level carcharorion anwleidyddol, fel y gwnaeth y Rhyddfrydvyr wyth mlynedd yn ol, i lawenychu pan gafodd fy ail'alltudiaefh ei ddatgan yn gyhoeddus ya Khy y Cyftredin gan yr un Syr William Harcourt ar y 3ydd o Chwefror, 1881. Ar yr achlysuv vii-ii, y dti-fu i'r Syr W. Hai-court pivseaol i geisio cyliawn- hau fy ail-garchariad, trwy haeru fy mod wedi tori annuodau y ticket-of-leave a gefais, set ticket-of-leave fy uedfrydiad cyataf Os nad oedd fy nhrosedd yn un gwleidyddol y tro cyntaf, pa fodd y darfu diddymiad or drwydded "Ol'O I'leyd yr tin ddedfryd yn un w leidyddol yr a1 Walth y i <nid< 1 h?^ r William Harcourt X!d v >on oddi wrth ei blaid vn y y "uu u;aii! mlvnedd »„ 1 R 1 J a 1 ->u ''1 yn w\n ludovw. AUlev rc.iid 't vvy ^lnv f,T 1 fld ar y b.'aid Rvdd- IIY«'«>I pe bu;.seia yn <.n\IO0s ■, a/walM'„, vir. md ocs un ind- yn n?w«„ytWiwj,h Mr Baltbur nad oes ei gyflHyb yn hanes y blaid Ryddfrydol, pan oeddynt mewi, g-llu ac nis gall sel bartiol Syr William ei hun ddileu y tfaith anttbiins oddi ar g"f y bobl. Fel mater o ffaitli, nid oedd Mr Gladstone ar dir geir- wiredd paa y dywedai fod "fy aliriaiaeth i, wrtli orcliymyn Syr W. II., pan yu Portland, 1881-2, o ran hynawsedd, yn bob petli ag y gallesid ei ddymuno." Gwisgwyd n fel convict, zn ac ymddygwyd tuag ataf fel y cyfrvw, ond mewn 1111 peth. Yr oeddwn fel convict gosod- (I it,, mewn ysbytty carchar p(-.i,t,hynol i un wedi ei brofi yn eu"g. Yr oedd hyn ycliydij: yn fwy dynol nag ymarferiad creulawn Dastmoor o wiu yd i tiii "gyddf-dorch" a'm cysyllti a qart 1 wneyd gwaith anifail Yr wyf yn ysgrifeau y Uytliyr hwn gycla Ilawet- o aiiewyllysgarwch. Nid oes ynof ddrwg- -leinil,i(i am gam-driniaetii oddi ar law Lly- wodraeth Ryddfrydol, a gwell genyf gladdu. y gorphenol; ond pan y mae dyn o sefyllfa gyhoe idus Syr W. Harcotiit yn haeru fy mod wedi bod yn y carchar am droseddau anwleid- yddol, yr wyf yn rhwym mewn hunan-am- ddiftYlliad ac anrhydedd personal i wrthbrofi ei haeriadau disail a dialw am danynt. M ICHAEL DAVITT. Llundaiu, Mawrth 2, 1889.

BYD AC EGLWYS. (GAN HUGAN HIR). ENWOGION OVMRU. Yr wythnos cyn y diweddaf yr oedd y .Faner yn codi "colofuau arweiniol ercof am Joseph Harris (" Gpmer"), Christmas Evans, a Henry Richard. Dau wpinidog yn mhlith y Bedyddwyr oedd Harris ac Evans, a gweini- dog Annibynol, wedi troi yn wleidyndwr wrth swydd, oedd Richard. Yn un o ddyddolion Caesdydd yn ddiweddar, mae rhai wedi bod yn ymannog en gilydd a chymljell y wlad i wneyd rhy wbeth tuag at fytholi coffadwrinetli Harris a Christmas C, Evans. Fel rheol, cychwynir mudiadau coftadwriaethol fel hyn gan ryw oliebv.icl ymyrnar ef allai, ac wedi rhoddi'r bel i fyned felly, cicir hi diMS y wlad o'r naill ben i'r Hall. Yr ydvm yn methu yn lan a gweled pa liawl ar logell y genedl sydd gan gotf'adwr- iaeth yr un o'r tri. Mewn rhyw ffordd gwnaeth Henry Richard ejiw iddo ei hun, ond 5 nis gellir ei gyfrif yn gyuimeriad cenedlaethol. Dyn plaid oedd, ac nis medrodd erioed anghofio hyny. Dylai enwogrwydd cenedl- aethol yinddyrchafu uwch law bychandra felly. Ac y mae'r ffaith fod yr arian at y golofn a fwriedir gyfodi ¡dolo yn Nhreyaron mor araf yn dyfod i mewn, yn dangos nad yw llais ei edmygwyr yn cydblethu yn dda a llais y genedl. Dyna Go-iier," eilwaith yr oedd yn ddyn diwyd, yn ysgrifenwr Cyairaeg gwych, ac yn meddu ei arddull ei hun. Y sgrifpnodd dwysg.nl pan oedd y wasg gyfnodol Gymreig yn ei habandod.; ond yr ydym yn methu gweled y nodweddid ef gan athrylith uwch nag eidolo ugemiau na sonir fawr am danynt. Cyfyngodd ei alluoedd i gylch ei enwad, sef y Bedyddwyr; ac yn awr, liS yw ei enw yn teilyngu colofn neu gofladwriaeth well na'r cyftredin, do,-thacli fyddai i'r enwad a wasan- aethodd .yfyngu y mudind o fewneu terfyaau y t, eu liunain. Gobeithio na fyddant or wyneb i geisio '• bedyddio" y mater yn genedlaethol. Gellir dyweyd yr un peth am Christmas Evans. Yr oedd yn meddu 11awer o allu naturiol, a chynyrchai ei bregetliau lawer o effaith dramayddol ar ei wraadawyr. Gwnaeth gynimaiut a nei. yn ei oes i lielaethu ty y Redvddwyr o Fon i Fynwv ond nis gallwn ddwyn i'i) cof ddim a wnaetli er lies y genedl, na dim a rydd drwydded iddo i balas aufar- wold. b cenedlaethol. Mae ugeinian o'n bechgyn enwocaf, athry- lith y rhai a losgai'n fflam olew, a nerth y rhai a dreuliwyd er lies eu gwlad, a chyfoeth y rhai a r iddwyd i'w dvrchafu ym mhob modd, a,c enwau y.rliai sy fyth yn harchus genym, ond a adewii- genyni heb gymmaint a chaft-eg hedd i nodi'r fan y claddwyd. Y gwir am dani yw, mae ein. Sectyddiaeth wedi ein dallu i't fatli raddau, fel nas gallwn weled gwahaniaeth rhwng yr hyn sydd gyffre- din a'r hyn sydd fawr. 0 boh peth drwg a ddyg.),Id Sectyddiaeth i Gymiu, credwn iiiai y lywa.-tllhf yw y culni a'r rhajfarn aiifaddeilol a fed iwn. Ni thrig dim mawredd yn ngolwg 11 0 13 y naill sect mewn sect arall. Nid ydym yn adnabod ein hunain. Yr ydym wedi byw mewn rhyw gornel ar walni«t oddi wrth ereill, fel nad ydym wedi cael cyfl**usdra i fesur ein hunain ond wrth y mesurau bychain a feddwn ui; ac ai wna y floedd H'ol breseanol "Cymrn i'r Cymry," ond ein cadw eto yn hwy oddi wrth wir ddyrchafiad a dadblygiad inewa celf, mewn gwyddor, mewn gwleidyddiaeth, mewn crefydd, ie, ac mewn m iesoldeb hefyd. Nid yw ein holl dwrw yn nghylch cadw a defnyddio yr iaith Gymraeg ddim yn amgen nacadeiladu Clawdd Otfa o'r newydd. Y WASG A'R TIMES." Mae tuedd mewn rhai newyddiaduron ar hyn o bryd i ymosod ar y Times, a phentyru dirmyg arno ef a'i swyddogion yn herwydd y petliau a ddadguddiwyd yn ddiweddar yn nglyn a chynghaws Mr. Parnell. Pe gellid dinystrioy Times, a'i ddangos yn annheilwng o yuiddiried, byddai hyny yn el,v niawr mewn rhvw ffordd i rywrai. Pe beth bynag fydd dedfryd y CommissiwlI yn achus Parnell, mae y Times wedi ymgvmniHryd a gorchwyl costus, a gotidus a diddiolch, heb neb yn gvnnorthwy Z!1 t). iddo, ac heb un amcan dichonadwy mewn golwg yn amgeti na cliyflawnu ei ddyledswydd 1 Z5 y at y wlad, ac y mae yn teilyngu ein parch am hyny. Y mae yan reolwr y Times ym- aiaiiit o hawl i enaill yiiidtlit-i, d a chaa uol- iaeth goreuwyr y wlad hon ag sydd gan yr Arglwydd Ganghellwr neii y Prifweinidog. Y mae yn llywio a threfnu ymgymmeriad o'r pwys mwyaf-yttictyiiitiieriad sydd bob mym- rym o bono yn gymmaint o sefydliad a Thy y Cyffredin—ymgynimeriad sydd wedi bod yn un a Lloegr, trwy'r tew a'r teneu, am y can mlynedd diweddaf. Os credai rheolwr y Times y gallai broti y cyliuddiad a wnaelh- fud plaid chwyldr.iadol o wleidyddwyr yn y wlail hon wedi plygu i ddefayddio uioddion is a mvaeth na «'liai chwyldroadol—wedi gwneyd bnxd-lofi'uddiaeth ya arf i ddwyn eu bwriad i ben ac yn rheswm dros eu gwaith, yn ddiau nid oedd ceisio ei br"fi, ,,pb arbed na thraul ua thrafferth, yn ddim ond gwroldeb ynddo. Yui^yniniei-iidd y Times a gwaIth lhddiolch, am nas g--Hir g "eled y rh -Nvm dv ..to h.b edrych aruo yng ngoleuni goreu swyd log -eth a dvben newyddiaduiaeth. Mae gr.ddaa niewn newvddiaduraeth. Mac. y l imes yn bal-yi- cryf, cyfoethog, a dylar.wadol, heb ddim i'w ennill trwy gynhyrfu dadl, na .,im i'w golli trwy fod yn Idystaw a gallasai fyne I ym mlaen a'r gwaith o groniclo dygwyddiadau, crynhoi ariall a thalll llogau mawrion i'w herchenogion, a cliael byd (b, helaethwych, a diog, heb fod yn gyfrifol i neb, na uialio diiii pa 1111 ai yn Heol Downing neu yn y. Twr y byddai Mr. Parnell, tra dylifo i mewn a wnai yr arian. Dewisodd ef y ddadl a'r frwydr, a brwydr boeth ydyw hyd yn hyn; symiau mawrion o arian wedi eu treulio, heb obaiih ennill cyinmaint a derbyniwr nen hysbysiad o'r newydd. Gan nad beth am ganlyiadau y pethau a ddaethant i'r aiiil, yn y prawf yr wythnos ddiweddaf, :.ellir dyweyd yn rhwydd a gonest fod y Times wedi gwneyd ynidrecb benderfyaol ac anrhydeddus, a rhydd oddi wrth gybydd-dod, ac yindrech y byddis vn sicr o gofio am dani er anrhydedd y new- yddiaduraeth hono, yr hon, pan fyddai gwir les y wlad yn y fantol, ni theimlodd erioed eto unrhyw waith yn ormod o aberth a cholled i'w gymmeryd mewn lIaw, Y WASG GYMREIG. MR. R. FOULKES GRIFFITHS AC ESGOB NEWYDD LLANELWY. Yn y Faner (Chwef. 27ain) ceir lythvr oddi wrth Mr Foulkes Grifliihs, yr ymgeisydd aflwyddianus, fel y tybiwn. yn yr etholiad seneddol diweddar yn Merthyr Tydfil. Mae yn eglur fod Mr Griffiths a'i Jygad ar Gymnt eto, a'i fod am ennill ffafr duwiau y wasg Gymreig. Yr ydym yn edmyu ei dd -ethineb a'i ragolwg y tro hwn. Y me awdurdo 1 ucliel wedi cyrnmeradwyogwneuthui cyf^illion o'r niainnion anghyfiawn. A ydym yn clvwed swn diolch yn ei lythyr 1 Ychvdig attis--r yn ol derbyniodd "wpan cysur," ar ol ei r degfa l Z5 aflwyddianus ddiweddar ym Merthyr gan ei luaws edmygwyr, a dyma ei ffordd yntau, a ffordd sydd yn rhwydd ac yn rhad vw, i gauu pennill mwyn i'w nain. Trueni na chanodd I yn iaith yr hen wraig. Gosodwn ef am un- waith o dan rwymau i ni am drosglwyddo ei benuill i iaith "gwlad y menyg ^wynion. Mae mor dda, fel y dylai darll nwyr y JOURNAL ymfoddloni ar ran o hono yn unig. D ma fel y dywed :—"Syr,—Darllenodd y Pi i-eii. Alfred G. Edwards, esyob dyfudol Llanelwy, b 'pvr yng Nghaerfyrddin ar y 12fed o II, dref di- weddaf. yn yr hwn y gwnacd v cyfeiriadau a ganlyn at y wasg Gymreig. Galhvu grybwyll mai y papyr sydd ar y blaen yng Ngogle d Cymru yw y laner, golygydd yr hwn vw Mr Gee, a etholwyd vn ddiweddar yn gad in d I Cynghor Sirol sir Ddinbyeh. Dr Thomas, d weddar lvwyild yr Umleb Cy uileldf sydd brif ysgrifenwr i un araL a elvit- Y Tyst, yr hwn, yn nghyd a'r Darim a'r Gioeithiuv, a gylioeddir ym Merthyr, gan ddynion cyfrifol ac anrhydeddus, a denant allan wrth y myrddiynau. Pa fodd bynag, Mr Edwards a .n;grifenodd Yn v papyrau Cymraeg. wyth- nos ar ol wythnos, gwneid gosodiadau y rhai y gwyddai eu hysgnfenwyr eu bod yn an ir- ddus, a dysgid athrawjaethau y rhai ped arferid hwy, a drawsffurfient hobl Aia wd a llonydd yn haid o yspeilwyr. Yr oedd pawb a diieallent yr iaith Gytnraeg yn gwybod yr ymddang"sai y nail! wytlnios ar ol y llall yn y wasg Gymreig gynnyrchion ysgrifellau wedi en trochi mewn celwydd a chynddaredd.' Dyma'r math y cyfrifa Arglwydd Salisbury sydd orcu at gymmodi Cymru." Dyna'r dyfyniad. Yn awr, yn mha le y mae y gwirionedd i'w ga 1 ? Pwy sydd gymhwysaf i farnn ai Mr Foulkes Griffiths nelt Esgob newydd Llaiielwy ? Y naill mor anwybodus o'r papyrau a enwa, fel nas gwyr pa le y mae dau o honvat yn cael eu cyhoeddi (yn Aberdar ac nid Merthyr y ey- hoeddir y Darian a'r Giveithiicr). a than orfod i seilio ei dybiaeth ar y ffydd sydd ganddo fod goJygwyr y papyrau y cyfeiria attynt mor anrliyrdeddus fel nos goddefent na chas na chelwydd o fewn eu colofnau a'r llall yn byw ac yn bod yng Nghymru erioed, ac yn hen gyfarwydd a derbyn a darllen cynnyrchion y wasg Gymreig. Nid yw "darllenwyr" y dyfyniad uchod o angenrheidrwyld yn can allan nac yn cynnwys "olygwyr" y papyrau. Nid gan y "golygwyr" yr ysgrifenir yr oil. Ni a obeithiwii y goreu am danynt, a'u bod oil fel trywanydd Cesar, yn "ddyuion anrhyd- eddus." Darllened Mr Foulkes Griffiths, os na fedr ddarllen Cymraeg nodiadau wythaosol y tiouth Wales Daily News a'r Western Mail ar y wasg Gymreig, a chasgled—gan y den.'ys gymhwysder i gasIu -oddi wrth fauitioli y traed yno beth yw gwir fesurau yr Hercwlff y cyfeiriai yr Esgob newydd atto. Mae tair melldith wedi dal y wasg Gymreig, y naill 0 ZD wedi dilvn y llall mewn trefn hanesiol, sef diffyg gallu, iselder chw teth, ac ammharch i'r Z5 gwirionedd. Ag eithrio dau neu dri, anhawdd 0 Z3 nieddwl am ddim yn fwy dibwynt ac eiddil na'r rhan fwyaf o gynnwysiad ein newydd- iaduron. Yn llanw eu colofnau, fel mae'r wythnos yn d'od, ni cheir ond cymmy <gedd o ganmoliaeth wag, a checraeth a chvnhen eis- teddfodol, ymosodiadau personol yn nglyn a gwleidyddiacth ae (,,nwada-eth, can, idarluiiiadau o'r Eglwys, cyfeiriadau gwawuus at yr offeiiy iaid, adroddion htini,ero-, er creu rliagfarn at ein tirfeddianwyr a'n hynadon, yn tlleddu at dditodi parch i'r gyfraith a threfu ac ymdeiui- lad o ddyledswydd dyn at ddyn, a sylwadau anaddfed a rhag'arnllyd ar weitlnediad u y Senedd. Dy"a'l' un cylch dwl y rhaid i'r rhan fwyaf o'n darllenwyr uniaith droi ynddo. Un o brif jiodv e I (lion y wasg Gyrnivig vw aifcr gormodiaeth—weir.hiau yn is ac weithiau yn uwch, fel bo'r yspryd yn cynhyrfu. Fel y dy- wedodd rhywun am ddynes, y mae hiihau bob amser naill ai yn caru neu gasliau. Mae hwu yn b^nc difrifol a plnvysig. Broil gyda bod y wlad wedidysgu darllen, (I i- y offerynoliaeth yr ysgol elfeiiol, dyma'r fath ymborth a roddir o flaen y myrddiynau." pwy SYDD WRTH Y LLYW 1 Yn y franer am Chwefror 27ain, cawn v paragraph cysurlawn a ganlyn Y niae marchnad llafur o bob math wecli gwellhau yn ddiweddar. Y mae adt-iladwaiuli llongau a pheirianwaith yn hynoJ fywiog ar hyno b'yd, ac y mae melinau a llaw-weithfeydd cad-ddar- pariaethau Birmingham, a lleoedd ereill, yn liynod brysur. Y mae peii iant-weitliiau Leeds a lleoedd ereill yn fywiog ac mewn 1Ia", n 0 waith. Y mae gweithiau mawrion esgidiau Leicester yn gwellhau yn gyflym, ac y mae y canglienau masnachol a llaw-weithfaol a ddygir ym mlaen yn Halifax, Huddersfield, a Dewsbury yn dr.t bywiog. Araf ydyw y a waith o arleiladll wedi bod yn ddiweddar; pri idolir hyny yn fwy i'r tymhor o'r flwyitdyn eira liwe idar, nag i ddiffyg anturiieth a gwaith." Dyna dystiolae h y pahyr blaeuaf yng N goglcdd Cymru i gvflwr masnachol y a wlad ar hyn o bryd. A barnu oddi wrthi, nid oes mo id i hen lestr y Llywodraeth hwylio yn fwy llwyddiaiius a chalonog. A thueddir ni i ofyn, ac ar yr un pryd adgofio y Faner, Pwy sydd wrth y llyw? Pa fodd y mae cyssoni y dyfyniad uchod a'r hyn a geir ym Aliner Sad^ra, Mawrth 2—dau neu dri diwrnod ar ol hyn-sydd tn hwnt i'n cyrhaedd Lly- wodraeth li-.b wladlywiaeth ydyw, mor bell ag y mae yr hyn sydd fuddiol, dyrchafol, a g -ei'thfawr i'r bobl mewn modd cyffredinol yn nlylle < ac fel cyfryw, perffaitTi annheilwng o urd las ein gwiad, ac o ymddiriedaeth a I pnarch y bobl." Pa un a goeliwn—ai fficsiwn y F >nes,. neu ffaith eglur y bywiogrwydd diweddar o bob math? Gyda Ilaw, a ydyw golygi idau gwleidyddol y "v fawr" o Z3 I (Mp. Cllel ) yr un yn gywir ag eiddo y Vfach" (Sadwrll) 1 Y FYDDIN A'R LLYNGES. Yr ydypi. yn dyfynu eto o'r Faner (Chwefror 27ain)—y V f^-wr :—" Cawd ar ddeall yn fuaft yn y Ty (y Senedd) fod y Llywodraeth yn bwriad 11 g-)fyii am nid ychydig o arian i ,tilicaniott rliyfelgar Pa fodd y gall eiii llywodraethwyr feddu gwyneb i ofyn y fath beth, nis gwyddom." Ni a ym- drechwlI oleu, y Faner ar v pwnc. Kid oes ef allai genedl YI1 Ewrop na cliwenychai estyn ei therfynau. Nis gallai wneyd hyny heb ddwyn eiddo ei chymmydog. Ni chaniatteid iddi wneyd hyny yn ddiwrthwynebiad—a dyna lii yn fflam o ryfel Gosodwn ytua daflen o'i- Rwydclogion a'r inilwyr naw o'r prif alluoedd Ewropaidd :— Prydain Fawr 208,357 Awstria-Hungari 309,659 Ffrainc 525,711 Germani 492,000 I tali 265,889 Rhwssia 763,858 Spaen 144,664 Switzerland 201,828 Twi-c.i 158,810 Dengys y daflen hon ein bod ni wedi syrthio yn ol i'r chweelied fel gallu milwrolyn Ewrop, a bod cenhedl edd dinod fel Twrci, Spaen, a SwiiZerland yn meddu yn agos yr un nifer o 0 tilwyr a 111, Ar hyn o bryd yr Ymherodraeth 6 ol Brydeiniy yw yr eangaf a inwyaf potdog, a'r h-daetliaf ei chyfoeth a'i iiia,iiaeli o'r un a gcved yn y byd erioed. Y mae y drydedd ran o fasllaeh y by" yn eill dwylaw y mae IIIWY nal, bum ned -an o bo logacth y ddacar o dan gysgod t.eyrnwialen Victoria, ac y lllite y faner 1 11 Pl..ydeiiiig ii ciiwyfio dios yr wytlifed ran o dir eyfalitip,itiol y glob. Y Ilg ngwyueb y ff ithiau uchod—y niferi aruthiol o vvyr ai-f- ac ucliel eisiol sydd o'n hamgylch, a'rgwledydd a'r m'ddianuau aneirif eu gwerih sydd genym i ofalu am danynt—y ewestiwn yw, Pwy sydd yn meddu gwyneb i warafun rhoddi ychydig Z5 1 113 tiliynau i'r Llywodraeth tnag ar ddwyn y Fyduin a'r Llynges—eai gwyliedyddion ar for ac ar dir-i gyflwr effeithioU Yr ydym II ran ein hawddfyd girtref a'n 1wdd wch oddi cartref yn wrthddrych edmygedd Ewrop ar hyn o bryd. Dyma yr hyn a ddywed GERMANI (iVorddeutsche) :—" Y mae rliaglen araitli y Freniues yn gynwvsfawr, ac yn gefnogaeth i waith liesol yn y Senedd. Yn ol talfyriad y gwefrebydd, rhoddir pwys neillduol ar achus- Ion tra mor. Y mae gwladly wiaeth gyd- geHedLwthol Lloegr yn sefyll ar dir diogel a he ;dychlawn. Y mae y pynciau sydd yn awr i'w tri" vn yysgodau o ddadblygiad pellach a zn n ffafriol i lwyddiant a lies y genedl, os—fel y mae yn deg i ni dybio y gwneir—y ca y Llywodraeth gydweithrediad y Senedd i gvflawnn ei dy ledswyddau. A gorphwysa'r cydweit'n-ediad hWll yn benaf mewn caniatau nioddion i .ddwyn nertlioedd Lloegr ar tor a thii* i gyf tifo • an^enion yr amser." Dyma yr hyn a ddywedit, am danom gan AWSTRIA (Ncu Freie Presse):—"Y mae Lloegr i'w heiddigeddu am ei llwyd iant. Ni chwrddir a un o'r helhulon a rwystrant gynrydd cenedlaethol a chymdeithasol ar y Cyfandir yr o,-Il" draw i'r culfor, lie mae mawredd a dioelwch y wladwriaeth yn dibynu llai ar fil wyr a llongau nag at- fywyd cryf yn y cyf- soddiad Ilyw(.)drae,lii)l. PI, mor j,yflym bynag yr a gwledydd ereill yn eu ,bla-n, parha yr Y-iiherodraetli Brydeinig i arwain y cenedloedd." Dyma eiriau papyr arall eto, y Fremdenblatt Y mae cynnydd Lloegr mewn nerth yn lies i'r cenedloedd hyny, uni amcan y rhai yw dilyn lieddwch. Mae ei galluoedd rliyfel, yn liytrach na chreu y dychrvn lleiaf, yn ychwaneyu diogpl wch pob or wlad." Ond er ein bod yn y modd hwn yn flwyddiauus, ac uch^l ym mhell »c yn niae rhai i'w cael yn ein plitli yn ddigou an- wladgar en liysl-ryd fel ag i geisio dymch wclyd y weinyddif-eth bresenol, drwy greu teimlad yn y bobl yn ei heri,yn, fel yn acllos O'Brien ac eidd,) Parnell. Heb law hyn, y niae rhyw ddosparth i'w cael sydd yn reddfol anfoddog. y niaent fel draenogod, boed eu byd y peth y bo ar eu gwrvch v niaent hwy o hyd. Yn blaenori a chynnrychioli y dosbarth hwn y caWll.Y prifatluaw, M. D. Jones, a Dr. Pan Jones.

DEONIAETH WLADOL LLANBEDR. Ychydig ddyddiau yn ol, cyfarfyddodd pwyllgor yr adran hon o Gymdeithas Amddi- ffvnol y Eglwys. Llywyddwyd gan y Deon Gwladol (v Parch. Daniel Jones, M.A., Ficer Llaiibe lr) ac vn mhlith ereill vn bresenol, yr o.d(t v Parchn. D. D. Evans, B.D., Ficer PenOHi-reg; H, Jones, Llanybyther; D. Morris, Silian; Jones, Cellan a T. M. Evans, B. A., Prifathraw Ysgol y Coleg, 0 ;n) LIanberlr a'r Meistri D. Lloyd, Peterwell, Llanbedr; D. F. Lloyd, B.A., yr ysgrifenydd, 0 a J. G. Marsden, Duffryn, Silian. Uafwyd cyfarfod brwdfrydig. Penderfynwyd gwahodd Mr IV. Richards (" Afonwyson") i'r ddeon- iaeth i draddodi cyfres o ddarlithiau ar yr "Eglwys yn Nghymru," yn ei gwahanol Hgweddau. Dysgwylir y hydd Mr Richards yn gallu rhoddi yn agos i wythnos o'i amser— o'r lleg hyd y 16eg oFawrth—rrddeoluaeth a threfnwyd cynllun trwy ba un y bydd iddo ddarlithio yn Llanbedr, Coed more (Pencarreg), Llanybyther, Cwrt Newydd (Llanwenog), a Chellan. Teimlai pob aelod or pwyilgor bwysigrwydd y mudiad, ac aditlwodd pawb yn wresog i wneyd eu goreu er coroni y cyfar- fodyddd a llwvddiant. Traether y gwir am yr Hen Fam," a hi a oroesa yr holl ymosod- iadau a wneir ami yn y dyddiau hyn Doed pobl o hob c ed, HC yn etiv-e lit yr Eglwyswyr, ;;) y i'r cyfarfody id t (-rvT)Iieli i glywed beth ydyw Z5 ZD y gwir. Yn ai-f),, a'r gwirionedd, nid oes Z5 15 eisieu ofni utl) pwy bynag.

YR ASSIZES YN LLANBEDR. BWYTA. HANER CAN PUNT Y mae tref fechan Llanbedr Pont Stephan yn un o'r rhai mwyaf ffodus yn y byd. Yn wir, ni byddai yn ormod i ni ddweyd ei bod yn y blynyddocdd diweddaf yn neillduol wedi cynnyddu mewn ffafr, yn wladwriaethol ac eglwysig, a barnu oddi wrth yr anirywiol fendithion sydd wedi eu tywallt arni yn ystod yr haner canrif diweddaf. Er nad ydyw ei phoblogaeth dros rhyw 1,400, eto y mae ei safle yn Nghymru yn un bwysig iawn. Y mae wedi cael yr anrhydedd o tod yn gartref i (ioleg Dewi Sant, yr hwn sydd yn enwog drwy Loegr a Chymru, ac efrydwyr yr hwn sydd yn dyfod "0 Gaergybi i Gaerdydd," ac hefyd o'r ochr draw i Glawdd Ofta. Y mae hefyd yn fwrdeisdref, ac yn ddiwcddar wedi cael ei livmoot-pholi fel tref (incorporated town). Yma hefyd y cynhelir y Llys Chwarterol (Quarter Sessions) er pan ddygodd yr an- rhydedd hon oddi wrth Aberayron; yma yr eistedda y Cynghor Sirol dros sir Aberteifi, ac yn ddiweddaf oll, y mae yn awr wedi llwyddo i gael yr Assir.es oddi wrth dref henafol Aberteifi. Dydd Gwener, Chwefror 22ain, fe gynhaiiwyd yr assizes yma am y tro cyntaf erioed, a mawr oedd y parotoadau a'r rhwysg a wnaed yma. Aeth y gair allan fod y barnwr (yr anrhydeddus Syr William Grantham) i gyrhaedd y dref prydnawn dydd lau ac yr oedd yr holl dref a'r wlad oddi amgylch wcdi troi allan i'w gyfarfod. Yr oe-ld tyrfa fawr wedi ymgynnull i ddangos parch i'r hwn y mae parch yn ddyledus a rhoddwyd croesawiad calonog a rhwysgfawr "I ZD anghyffrerlill i'r barnwr ar ei ddyfodiad cyntaf I i dref Llanbedr. Ar yr orsaf, cyfarfyddwyd ag ef gan y Sirydd (y Cadben Stewart, Allty rodin); y Maer (Mr J. C. Harford), acamryw ereill. Yr oedd gan y barnwr, wrth reswm, Z5 amryw weision ac attendants, a chanIynwyd ef gan far-gy freithwyr, megys Mr Arthur Lewis 0 (mab Esgob Llandaf), Mr Dillwyn, Mr Lloyd Morgan, &c. Yr oeddynt oil yn cael eu blaenori drwy y dref gan ddan ddyn yn bloeddio udgyrn yn hynod o aflafar. Yn yr liwyr, cynhaliwyd gwasanaeth yn yr Eglwys blwyfol, yrr hon oedd yn orlawn o wran- dawyr. Pregethwyd ar yr achlysur gan gaplau y sirydd (sheriff's chaplain), sef y Parch. Rees Lloyd, rheithior Troedyraur. Agorwyd y Llys am un ar ddeg boreu dydd Gwener, yn Neuadd y Dref, pryd yr oedd cannoedd wedi ymgynnull yn nghyd. Yr z:,Y 11.1 oedd yn bresenol IarII Lisburne, a bron yr oil 0 ustusiaid lieddwch y sir; Prifathraw Eflmondes, a Phroffeswyr Tout, Davey, Walker, Scott, Thomson, o Goleg Dewi Sant, yn nghyd ag o ddeutu cant o'r efrydwyr. Ar yr esgynlawr hefyd yr oedd prif foneddigesau y sir, megys Mrs Davies-Evans, Highmead (gwraig Arglwydd-Raglaw y sir), Mrs Harford, Falcondale, &c., &c. Barn y cyhoedd am y I barnwr oddi ar ei orsedd oedd, ei fod yn YlH- ddangos yn ddyn hynaws a charedig; ac yn wit, yn ystod y gweithrediadau, profodd ei fod yij ddyn graslawn a thrugarog, hwyrfrydig i 1\ lid." Yr oedd ei foneddigeiddrwydd i'w wel'd yn fwy ainTwg wrth ei gydmaru a'r hunan- bwysigrwydd a'r mawredd a arddangoswyd n gan y nian swyddogion. Yn wir, tra yr oedd 5 L, y barnwr yn llefaru yn addfwyn a boneddig- Z!1 aidd wrth bawb, yr oedd y minor officials yn bi,lliu y tystion fel pe bae'nt ryw fawacb neu sothach anwybodus. Dylai y rhai hyn gofio geiriau y bardd Yn llariaidd boed i'th eiriau di, Ddiferi 'n ddafnau lawr Can's lUis serchogrwydd, llariaidd lion, Sv'u fwyn fel ywlith y wawr." Nid oedd ond dau achos i'w trafod yn y llys I ond yr oedd un o'r rhai hyn o ddyddordeb neillduol, ac yn creu llawer o ddifyrwch i'r rhai oedd yn bresenol. Yn yr achos cyntaf cyhuddwyd John Evans, Dihewid, ger Aberayron, o fod yn enog o anudoniaeth (perjury) yn y Llys Sirol yn Aberayron yn fills Rhagfyr diweddaf. Mae yn debyg fod y dyn hwn wedi rhoddi promissory note i'w frawd, David Evans, am haner can punt; ond pan yr oedd ei frawd yn hawlio yr arian, ac yn dangos y note i John, fe gydiodd John ynddi; gwthiodd hi i'w geg, a chyn pen eiliad, yr oedd wedi ei bwyta! wedi ei llyncu, fel y gwnaeth y pysgodyn niawr a Jonah Yr oedd John ar y llaw arall yn honi ei fod wedi talu yr arian yn ol ond ni chredwyd ef gan y Harnwr Beresford yn llys Aberayron. Cawd John yu ddi-euog o'r troscdd o perjury, o herwydd diffyg digon o brofion. Swper ddrud, onid e ? oedd y papyr haner can punt, er ef allai, wHh'r cwbl ei bod yn gostus, cliwerw a diflas yn y pen draw, os darfu iddo lynclI'r note, Yr ail achos a driniwyd yno oedd un yn Ullw. un yr oedd Miss Margaret James, mercli i amaethwr yn byw yn fferm Pengam ger Aberteifi, yn gofyn am ped war cant o bunau oddi wrth Thomas Phillips, gwlanwr, Whitchurch, sir Benfro, am iddo dori amod priodas (breach of jn'omise) a hi. Ymddangosodd Mr Dillwyn a Mr J. Lloyd t, y Morgan dros Miss James, a Mr Arthur Lewis a Mr Rees Da vies dros yr amddiffynydd. G wnaeth Mr Dillwyn araeth nerthol ar y dechreu dros y ferch (yn null Serjeant Buzfuz yn Pickwiek "'), ac wrth wrando arno, yr oedd pawb braidd yn teimlo drosti, ac yn gofidio yn achos ei chyfyngder. Rhoddid y felldith yn gryno ar hen y dyhiryn Phillips, yr hwn a'i ymadroddion dengar, a'i dafod twyllodrus, a'i eiriau fel y diliau mel, oedd wedi enill serch y ferch, ond yr oedd wedi ei gadael a phriodi merch arall. Yr oedd pawb bron yn credu fod yma eto un esampl yn rhagor o wirionedd yr hen chwed], "Nad oes ar y ddaear greadur mwy twyllodrus na dyn." Yrna rhoddodd y ferch a dwyllwyd ei thystiol- aeth, a darllenwyd amryw lythyrau tyner oedd wedi pasio rhyngddynt yn ystod eu carwriaeth, y rhai ocdd yn llawn o ymadrodd- ion, megys, Fy nghariad anwyl;" Rwy'n gobeithio y byddwch yn ffyddlawn i mi;" Chwi ydyw'r goreu a welais erioed Alae fy nghalon a fy llaw yn crynu gan gariad atoch a clianlynwyd yr ymadroddion tyner I hyn yn mhob llythyr gaii groesau aneirif, yn arwyddo cusanau, &c. Fel hyn ar y dechreu yr oedd poDpetti yn arddangos o ochr y lodes, ac yr oedd pawb yn credu mai rhyw adyn gwael oedd y dyn. Ond ow ow Megys y 1 Z5 gwelwyd yr haul lawer boreu yn ymddyrchafu mewn mawrhydi goruwch bryuiau y dwyrain heb un ewiiiinwl, ar wybren yn glir drwy yr eangder mawr, ond erbyn yr hwyr wele y cvmylau yn crynhoi, y gwytoedd yn chwythu, a'r wybren yn edrych yn guchiog iawn felly hefyd yma. Nid wrth gvfodiad yr haul y mae barnu ei fachludiad, ac nid wrth wrandaw ar rhan gyntaf o driniad achos yn y llys y mae barnu y dynged. Wedi clywed tystiolaeth yr amddiffynydd a'i dystion ef, yr oedd lie gan y ferch i ofni y buasai yn rhaid iddi fyned adref heb un ddimai yn ei phoced am ei harchollion. Yn wir, gallasai erbyn hyn ddweyd- Du yw'r dwyrain, da yw'r gogledd, Du yw y gorllewin draw, Du yw'r dehau, du yw pob-uiau, Du yw'r sweethearts ar bob llaw." Ni chafodd y ferch, druan, garedigrwydd neu diriondeb neillduol ar law Mr Arthur Lewis nid oedd ef yn liynod o gynnil wrth ymdrafod a'i briwiau nid oedd ef yn tywallt o)ew a balm arnynt, ac nid oedd yn ofalus iawn wrth ymwneyd a'i harchollion. Yn wir yr oedd ef mor galon-galed fel y galwodd amryw dystion yn mlaen i wrthbrofi hacriadal1 y ferch. Profwyd ei bod hi wedi bod yn tlirtio a llawer llanc arall yn ystod ei charwriaeth a Phillips. Daeth un o'r enw Morris yn mlaen i ddweyd ei fod ef ei hun wedi bod yn ei hebrwng adref o ryw de parti, a'u bod ill dau wedi treulio dwy awr i gerddedchwartermilldir. Addefodd yr amddiffynydd ei fod wedi prynu modrwy, ond tyngodd ei fod yn feddw fawr aryr achlysu' hyny, ac ni wyddai pa beth yr oedd yn ei wneuthur a chadarnhawyd y dystiol- aetli hon gan y toatchmaker. Gwnaeth y barnwr ei gydgrynhoad yn hollol yn erbyn y y t, ferch, ond dyfarnodd y rheithwyr (jury) ugain punt iddi am y twyll a gafodd. Er iddi felly ofyn am bedwar can punt, ni cbafodd hi ond ugain punt. Swm anhraethol, onid e? Ferched ieuainc, rhifweh naw cyn tynu bechgyn i'r llys gwladol o hyn allan, os na ellwch eu denu o flaen allor Hymen.

AMDDIFFYNIAETH YR EGLWYS YN LLANDEDR. Da genym weled fod amddiffynwyr yr Eglwys yn y parthau uchod mor wresog yn yr 0 el achos da hwn. Da genym hefyd weled oddi wrth eu cynllun a'u penderfyniadau, eu bod yn bwriadu cynlial cy farfodydd mewn rhai manau sydd yn awr yn dra phell o fod yn gryf mewn ystyr eglwysig. Credwn eu bod yn iawn yn hyn, a llongyfarchwn hwynt ar eu dewrder a'u doethineb. Wrth edrych o gylch ar gyflwr pethau yn Nghymru gyda golwg ar y pwnc o Ddadgy- 0 im n 0 sylltiad yn y dyddiau presenol, ymddengys i ni fod y gencdl wedi ymranu yn ddwy blaid fawr—y naill yn bleidiol, a'r llall yn groes, i Ddadgysylltiad yr Eglwys. Bu amser pan y ceid rhan arall, bwysig iawn mewn rhifedi a dylanwad—y blaid ganolog, yn cynwys llawer n r3 o bobl gymedrol, a otidient am lfaeleddau yr y Eglwys, ac a dybient na wnai dim llai na chwildroad, megys Dadgysylltiad, ddadebru ei bugeiliaid cysglyd; ond y mae y diwygiad rhyfeddol sydd wedi ac yn cymeryd lie yn offeiriadaeth yr Eglwys ar y naill law, a gelyn- iaeth gynyddol gwrthwynebwyr yr Eglwys ar y llaw arall, erbyn hyn wedi ein hargyhoeddi fod braidd yr oil o'n cyd-wladwyt, a bertbynent gynt i'r rhan ganolog hono, wediymuno ag un o'r ddwy blaid wrthwynebol a enwyd. Bellacb, ymddengys dwy blaid fawr—a dim ond dwy —ar y maes, y naiU dros a'r llall yn erbyn y cysylltiad. Elawen genym gydnabod fod gorenon ein gwlad yn bleidiol i gadwraeth y n zn cysylltiad. Ond nid gwiw i ni gau ein llygaid ar y gwirionedd, a rhaid i ni gyfaddef fod rhan luosog iawn, os nad y mwyafrif o'n cyd- wladwyr, yn awyddus i dori y cysylltiad, doed a ddcl. I Eglwyswyr. yn wir, y niae eu gwrth- wynebiad yn ymddangos yn afresymol ac yn anonest i'r pen. Yn awr, pa ham mae hyn yn bod ? A oes rhaid i ni gyfaddef fod rhan mor a 0 zY luosog o'r genedl Gymreig yn ddigywilydd yn eu henllib, ac yn ymffro&tgar yn eu hanonest- rwydd Credwn nad oes. Credwn fod y mwyafrif mawr o'r gwrth-Eglwyswyr yn Nghymru yn berftaith onest yn eu hymgais am ddadgysylltiad a dadwaddoliad. Ein barn CIY ni ydyw, fod miloedd o Gymry unieithog yn credu yn gydwybodol fod y cysylltiad presenol rhwng yr Eglwys a'r wladwriaeth yn warth nas dylid ei oddcf yn hwy; ac nid dynioll anystyriol a thrachwantus yw y rhai hyn ychwaith gwell genyni ni gredu mai dynion anwyhodus ydynt. Rhwydd ddigon fyddai esboaio eu haawybodaeth mewn hanesiaeth eglwjTsig. Nis gwnawn yn awr ond cyfeirio at ddylanwad crach-wleidyddwyr a bregethant haner y gwir at eiddilwch y wasg Eglwysig Gymraeg hyd yn ddiweddar; ac at y newydd- iaduron anwireddus a chwildroadol hyny sydd yn gwenwyno gwaed y Cymry unieithog fel y prif achosion. Digon i'r perwyl presenol ydyw y ffaith fod gwrthwynebwyr yr Eglwys yn ddiarbed yn eu gelyniaeth, nid am eu bod yn fodau afresymol, ond am eu bod yn an- wybodus, ac am eu bod yn credu yn llwyr yr hyn na sydd wir am dani. Y mae yn ddyled- swydd bwysig ac orphwysedig ar yr Eglwys i ddad-ddysgu ac addysgu y Cymry twyrugalon hyn. Afraid ydyw dysgu pader i berson," a chamsynied o'r mwyaf ydyw i amddiffynwyr yr Eglwys gyfyngu eu hymdrechion, darlithiol zn m ac ereill, i ardaloedd sydd eisoes yu gryf yn yr y Z5 hachos. Dd genym weled fod Deoniaeth Wladol Llanbedr yn cydnabod hyn, A gobeith- iwn y eoronir eu gweithgarweh a llwyddiant mawr.—[Ati o ddifrif. Deuparth y gwaith yw dechreu."—GOL.]

ESGOB NEWYDD LLANELWY. Dydd Sadwrn diweddaf cyfarfyddodd offeir. iaid ac amryw leygwyr dylanwadol o Ddeon- iaeth Caerfyrddin yn vestry Sant Pedr, er cytuno ar ffurf y tysteb o barch a fwriedir ei gyflwyr.o i'r Gwir Barchedig A. G. Edwards ar ei ddyrchafiad i Esgobaeth Llanelwy. y 0 Daeth cynulliad da yn nghyd, a darllenwd amryw lythyrau oddi wrth y l'hai ocdd yn gorfod bod yn absenol. Cynierwyd y gadair gan yr Hybarch Archddiacon Caerfyrddin, yr hwn oedd yn dda gan bawb ei weled ar ol ei gystudd blin. Penderfynwyd yn unfrydol, trwy gynygiad y Parcii. S. Jones, Ficer Llangunnor, ac eiliad y Parch. T. Hughes, Ficer Llanfihangel-ar-arth, i gyflwyno i Esgob Llanelwy anercliiad addurnedig godidog gan offeiriaid y Deoniaeth, yn datgan eu parch diftuant tuag ato, a'u dyniuniad am ei ddedwyddwcli, yn nghyd a llwyddiant yr Eglwys o dan ei nawdd a'i weitbgarwcli n 0 yn Esgobaeth Llanelwy. ZD

0 hyn allan cyfeirier poh ysgrif, gohebiaeth, a barddoniaeth, fel y canlyn The Welsh Editor, Llanybii, Llanstephan." Dylai yr oil fod u-iewn Haw erbyn boreu dydd Mawrth yn ddiffael. Ysgrifener un ochr i'r ddalen. | TRETHDAL^YR (Llangain).—Yn ein UESAF,