The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser

LLOFRUDDIAETH ERCHYLL YN ABERTAWE. Taflwyd trigolion heddychol y dref uchod i syndod yr wytlmos lion, trwy i Zulu a ddaeth gyda Hong dramor i'r lie, ymosod mewn modd creulawn ar dafarnwr o'r enw Mr Kent yn ei ystafell wely ganol nos. Yniddengys iddo ymguddio dan y gwely gyda'r bwriad mileinig. Dyhunwyd Mr a Mrs Kent gan y swn, a neidiodd y blaenaf i lawr o'r gwely at y llofrudd dn, yr hwn a frathodd Mr Kent yn farwol «g ellyn yn ystod yr ymdrech. Cyn i'r llofrudd ddianc, sacthwyd ef yn ei forddwyd gan y wraig wrth geisio amddiffyn ei gwr. Y mae y black yspeilgar yn y ddalfa, ac y mae rbeithfarn 0 "lofruddiaeth wirfoddol" wedi ei phasio arno yn y trengholiad dydd Mawrth diweddaf. Yr ydym yn edmygu dewrder diail gwraig y trancedig wrth amddiffyn ei gwr. Caiff y gwr du deimlo penyd y gyfraith yn lied fuan. Dygwyddodd hyn boreu dydd Sul am bump o'r gloch. 6

FFOLINEB ydyw cynnilo wrth yr ysbigod, a gadael iddo redeg allan drwy y bwng.—Diareb Ysgotaidd. RIIODD IIYNOD MEWN CASGLIAD.— Adroddai y Parch. Mr Arnot yr hanesyn liynod a ganlyn mewn cyfarfod cyhoeddus ychydig wythnosau yn Yr oedd bachgenyn tlawd wedi myned yn ddiweddar i gyfarfod cenadol. Cafodd yr anerchiad effaith hynod ar ei feddwl, a buasai yn rhoddi pob ceiniog, pe bnasai ganddo geiniogau, yn llawen at yr acilos. 0nd er ei ofid, Did oedd ganddo gymaint a dimai i'w n rhoddi. Cododd dymuniad tnqllyd yn ei fynwes am fyned yn genadwr. Yn y man wele y casglydd yn myned a'r plad o gwmpas i gasglu. Elai heibio i'r bachgen bach tylnwd, wrth gwrs, heb estyn y plad ato; oncl gwnaeth y bachgenawgrym arno i ddyfod ato. Estynodd y boneddwr y plad, a dy- wedodd y bachgen, Rhoddwch ef i lawr." Plygodd y casglydd ei law. Rhoddwch ef ar law. ehe'l' bachgen eilwaith. Rhoddodd yntau y plad ar lawr ac er ei syndod, wele y oedd8611 y-U lny.net\ ac yn sefyll arno, fel yr huna'iw 61 dlocli a i Sarpiau- Cyflwynodd ei cenadol y mS'1"' i'r Al'Shv.v',d at ei waith ghvy.id ef. Y r„0'dul,'yniodd yr Ar- wedi tyfu yn ddyn Z ^achSe" l,w"" X" yn Uafurio yn llwy<MiZ" „g°^wr Jn gwerthfawr at 1!»n.»»y-Myg-dn;d bar gen bach garpiog ? 0 y bactl

LLYTHYR RHEIDIOL. Y MERTHYR" FFUGIOL. Nid oes dim yn hawddach i ddyn na chael coron nierthyrdod y dyddiau yma gall ei chael yn ddiboen ac hob ymdraffeithu llawer. Yr unig beth sydd yn eisieu yn awr yw tros- eddu y gyfraith, a chodi terfysgblaid i herio yr awdurdodan, a daw allan yn "glamp o ferthyr" ar unwaith. fel y gwnaeth y Gwyddel tafod-ddrwg w, ltitIEN. Mae y dyn hwnyn un o'i- arweinyddion mwyaf gweithgar yn y symudiad i gael chwyldroad cymdeithasol yn yr Iwerddon, a thori y cysyllt- iad sydd rhwng y ddwy wlad. Mae ef yn mlaenllaw yn y derfysgblaid. Mae yn wy- byddus pa foddion a ddefnyddir ganddynt i blanu eu crafangau. Llwyddwyd i ddinystiio rhyddid personol a phob cyfraith yn y rhan- harthau o'r wlad He mae yr ormes yn ffynn, O'r diwedd pasiodd y senedd, a etholwyd yn 1886, gyda mwyafrif mawr, fesur i ryddhau pobl yr Iwerddon oddi wrth drawsarglwydd- iaeth a barbareidd-dra y fradwriaeth yma, ac adferu uwchafiaeth y gyfraith. Yr oedd deddf- wriaeth y gyfraith yn hynod o lwyddianus yn 1887, a chafodd ei gweinyddu gyda gwroldeb digyflelyb gan Mr Arthur Balfour. Llwydd- odd i leihau troscddau i'r haner; boycottydd- iaeth a dorwyd i lawr i 75 yn y cant. Gall y dyn teyrngarol a gonest anadlu yn rhydd oddi C) t3 wrth ymosodiadau a dinystr, ac vn awr gall gyflawnu ei ddyledswyddau dyddiol heb fod mewn perygl parhaus. Mae gallu y Cynghrair ZD Z5 yn gwanhau yn mhob man; ac nid yw llafur- 1113 wyr a amaethwyr mwyach yn ofni ei bygythion I y tY gwanaidd, trwy fod y drysorfa yn myned yn wag. Gan hyny, mae yn rhaid cadw y cyn- hyrfiadall i fyny, deued a ddel, am fod rhaid cael yniborth i'r rhwygwyr i gnoi cil arno. Mae y papyrau Iladicalaidd yn achwyn am nad yw Mr Balfour yn rhoddi digon o ebran iddynt. Mae Mr O'Brien dichellgar, a Schnadorst, creawdwr y ceugydau, yn bwriadu ZDY cael tipyn o liwyl; yr oedd yr ymdrech yn y Ilys, ei ddiangfa. ei yinddangosiad yn Man- chester, a'i wrthodiad i gwisgo dillad y cai-eliur yn Clonmel, yn rhan or rhaglen. Mae tad y ceugwd yn cynnal cyfarfodydd, ond nid oes llawer o liwyl ac mac nierthyrdod ffngiol O'Brien yn achosi mwy o wawd na chydyra- deiinlad. Nid bai tad y ceugwd yw hyny Lwll ef ddarbod yr ystafelloedd, ond nis gall efe cnnyn bvwdfrydedd y wlad ac nis gall droi coegchwareu Clonmel i ddim ond sport i'r bobloedd. O'Brien yw golygydd United ZD ,y Ireland, y papyr ffieiddaf a gyhoeddwyd erioed. r) 0 FFL CYNIIYRFWR. Mae y dyn hwn yn annog ei gydwladwyr i droseddu y gyfraith, erlid a gormesu ar en ZD cymydogion gonest, ac herio Ilywodraetli y Frenhities. Trosedda ef y gyfraith yn agored, ac ymogonedda am yniddwyn yn an^hyfreith- Ion; yn lie llafur penydiawl am llynyddoe Id, yr hyn a gawsai mewn gwledydd gwareidd- iellig ereill, dihanga Mr O'Brien ydag ychydig 5 Z3 tisoedd 0 garcliariad. Ar ol arllwys ei lys- nafedd ar esgynloriau, ymladda a'r heiddgeid- waid yn y llys ac ar yr heol, yr hyn oedd yn galw am garcliariad. 0 6 GWRIIIOD UFUDDIIAU I'R RIIEOLAU. Yma eto gwrthododd ufuddhan i ddysgyblaetb, na gwisgo dillad y carchar. Eistedda ar ei wely a gwrthban drosto, fel plentyn drwg wedi cael gormod o'i IFordd: malu ewin mewn natur ddrwg a gwrthod cymmeryd bwyd y carchar. Yn ngwyneb hyn oil, ni ddylai gael ei ffafrio. Pa hawl sydd gan yr archgynhyrfwr hwn i osod ei hun uwch law y gyfraith, a chael gwell Z5 tD triniaeth na throseddwyr ereill ? Mae y gweithiwr sydd yn cael ei demptio i dori y gyfraith i gadw ei wraig a'i blant rhag newynu, yn haeddu deg cymaint o gydymdeimlad a'r cynhyrfwr hwn, sydd yn awr yn cael ei gaiimol a'i gegfoli gan Radiealiaid y wlad. MB. O'BRIEN PEl. "ACTon," Y mae y wlad wedi cael prawf hellach o'r sham ferthyrdod mwyaf llwyddianus a chwar- euwyd erioed mmvti un oes yn wir, y mae yn drueuu na bqasai tad Mr. O'Brien wedi ei ddwyn i fyny i'r stage, gan y gwnai actor godidog, trwy gadw llond cue o bobl i cliwer- thin, ac ambell i hen wreigan i wylo mewn llawenydd hysterical am ben ei ystranciau. Aeth yn wirfoddol i garchar Clonmel do, aeth yno a'i lygaid yn agored. Tynodd y Z.1.1 zn cynllun dyfeisgar, a gweithiodd ef allan mor dda nes ennill cydymdeimlad niiloedd o DUPES GWLEIDYDDOL, a chreu y fath gynhwrf mewn canlyniad nes y mae y gwersyll Gladstonaidd yn un floedd daranllyd 0 edmygedd o'r "merthyr" mawr; ond gwell y call trwy driciau y sham-actor. Pwy haw], yn enw pob rheswm, sydd gan O'Brien, neu rhyw M P. arall, i osod ei bun uwch law y gyfraith, trwy ei herio yn y modd mwyaf digywilydd ? A yw yn meddwl fod cyfreithiau Prydain Fawr yn derbyn wyneb M.P., ac ymddwyn yn fwy tyner tuag ato pan y trosedda, na throseddwr tylawd a diamddi- ffyn 1 Nid wyf yn tybied ni fuasai y fath ddeddfau yn deilwng or Senedd Brydeinig. Gallesid meddwl y buasai gan ddyn tylawd a ladrataodd ymborth er cadw ei deulu newynog rliag angeu, fwy o gydymdeimlad ar awdur- dodau y gyfraith na mock-martyr cadnoaidd o fath Mr O'Brien. LLOFRUDDIAETll INSPECTOR MARTIN. Dymunwn alw sylw ein darllenwyr at olygfa gyfi'rous arall. Ar y 3ydd cytisol cawn Police Inspector Martin, yn unol a'i swydd, yn ymdrechu cymeryd Y TAD M'FADDEN 0 GWEEDORE i'r ddalfa trwy tvarrant, yr hwn sydd yn derbyn dros Y,1,000 y flwyddyn oddi wrth ei blwyfolion ofergodus, gan fciddio dyweyd fod ei "air vn ayfraith yn Gweedore." Ond Cl cywilydd i'r Gwyddelod, wele hwynL yn ymosod iiiewii niodd barbaraidd ac yn llofruddio yr Inspector gwrol a gonest pan yn yr act o ddal y troseddwr beiddgar o liaeii ei ddrws; o ac y mae cwnstabl arall wedi ei anafu mor drwm fel nad oes gobaith am ei fywyd. Dy- wedir bod yr olygfa yn dorcalonus dros ben. Fel yr oedd y llofruddiedig yn gorwedd yn ei waed, ac yn cacl gwaith mawr i anadlu, gwelid un o'r mob cynddeiriog yn rhuthro yn mlaen ato, ac yn ei daro a'i holl nerth a phawl palis drwm ar ei ben, nes yr oedd yn gwbl anymwybodol; llifai ei waed yn ftrwd, a bu farw mewn ychydig oriau. Ow! farbariaid dideimlad, drylliwyd ei ymenydd, a thorwyd esgyrl1 ei benglog oddi eithr 1111, yn ddrylliau. Tra y mae AV. O'Brien yn acto ei tfugferthyrdod yn y carchar, a'r GUidstoniaid yn ci gegfoli mewn un chorus didor, gorwedda corph briw- edig yr Inspector Martin mewn heddrod oer yn Gweedore, ac ni ollyngir deigryn o gydym- deimlad arno gan Home Rulers ein gwlad. AIL DREIAL O'BRIEN. Dydd Mawrth diweddaf cymerodd ail dreial O'Brien le, pryd y symudwyd ef o garchar Tralee i garchar Killarneyyr ynadon heddwch oeddynt Mr Roche a Captain Massey. Penderfynwyd goliirio yr achos hyd dydd Llun, er mwyn i Mr O'Brien gael ymgynghori a Mr Healy, ei gynghorydd. tD

YMNEILLDUAETH YN DDRWG. — — .*«,• Nid wyf am ddyweyd dim yn ammharchjjte am yr Ymneillduwyr; ond yr y'm am ddangw; fod Y mneillduaeth fel cyfundrefn wedi myived yn rliy eithafol—yn grefyddol, yn wleidyddol a chymdeithasol, yn enwedig er pan mae wedi mabwysiadu yr estron Gwyddelig a GIadston- aidd yn fab iddi ei hun. Ymneillduaetli ydyw I y prif achos o'r holl anghydfod crefyddolsyddyn ffynu yn ein gwlad. Mae Ymneillduaetli fel yr upas gwenwynig, yn lladd pob undeb. Nis I. gellir rhanu unrhyw gorff heb niweidio y coi-ff liwnw. Mae Ymneillduaetli yn gwneyd hyn yn Naliyiiii-u. Fd mae olwynion amser yn treiglo yn mlaen, mae yr ymraniadau yn cynyddu, a'r rhwyg yn ymeangu. Yr YUl- neillduad cyntaf a gymmerodd le yn nechreu y bedwaredd ganrif; y mae hon wedi gwneyd niwed alaethus i'r undeb Cristionogol. Nis gall neb weled y niwed sydd wedi tarddn o ymraniadau diweddarach. Pan dorir y corff a'i ranu, nid yw yn un corff mwyach. Un gorlan sydd i fod ond y mae dcfaid y goilan wedi cael eu gwasgaru un winwydden, ond mae ei changhenau wedi cael eu tori, ac wedi cael eu gwasgaru trwy y tir. Mae yn syndod i feddwl fod Cristionogaeth yn hepian mor hir, ac heb weled y niwed. Cymerwn derfysg- blaid y degwm, cenhadon liedd Dysgant y bobl i beidio talu eu dyledion Mae y gwahanol enwadau hyn yn erlid naill y llall, ac maent holl yn ymuno yn eu hymosodiadau yn erbyn yr Eglwys. Mae awdwyr y papyrau a ddarllenir mewn cymanfaoedd blynyddol yn cynwys yr ymosodiadau bryntaf ar yr Eglwys ac mae Ymueillduwyr duwiolfrydig yn arswydo wrth glywed y cam- ddarluniadau a wneir yn barhaus o honi. Nid ydynt yn gadael i gyrddau urddo eu gweini- dogion, na sefydlu gweinidog lyned heibio heb i'r ymosodiadau hyn gael eu gwneyd. Nid yw Ymneillduaeth yn gynwysedig mewn gwahanol farnau yn unig, ond cwerylant a'u gilydd mewn perthynas i bynciau'r ffydd, Yr y'm yn cofio y dadleuon rhwng y Wesleyaid a'r Caltiniaid; Ffair Fedydd Rliymni, pan oeddynt yn poeri tybacco i lygaid eu gilydd; pan oedd Jones, Llangollen, yn dadleu ar fedydd a phregethwr y Bedyddwyr. Y mae crefydd bur a dihalog yn addfwyn, ac yn liawdd ei thrin, yn peri i ddynion garn eu gilydd; ond mae teiinlad anghrefyddol yn nieithrin cynhenan ac yrnrysonau, balchder, I hunanoldeb, ac anghydfod. Mae yn ffaith hanesyddol i lawer o gapeli Merthyr Tydfil zn gael eu sefydlu gan rwygwyr oedd wedi ym- rafaelio mewn capel arall. Yn moreuddydd Cristionogaeth nid oedd ond un Eglwys, yr hon a sefydlwyd gan Ben yr Eglwys ei hun. Ni ddylai ond un fod eto. Mae y Testament Newydd yn condemnio ymbleidio yn y modd mwyaf pendant. Mae sisin yn drosedd yn mhlith Cristionogion yn bechod porphoraidd. Yn ol y Testament Newydd y mae yn rhwym- edig arnom i gadw yr undeb hwn yn gyfan. A ydyw Cristionogion y bedwaredd ganrif ar bymtheg yn gyfan yn allanol ? Mae yn rhaid i ni ateb yn nacaol. 0 cliwi, Gristionogion yn mhlitli yr Ymneillduwyr, mae yn bryd i chwi wrido, ac mae yn llawn bryd i ni ddyhuno ac ymdrechu adferu yr undeb hwn. Mae yn werth i wneyd deng mil o aberthau i'w ddwyn o amgylch. Pc buasai i'r holl gymdeithasau y zD ceuadol gael eu huno yn un gymdeithas, y fath allu fyddai o-flaen y gelyn cyffredin, er hyrddio i lawr gestyll y diafol, a muriau Jericho ysprydol i chwalu niwl paganiaeth, cymylau duon Mahometaniaeth, ac ofergoeledd Pabydd-, iaeth oddi ar wyrieb y ddaiar CRAIG Y FOELALLT.

TROEDIGAETH WLEIDYDDOL GWEINIDOG YMNEILLDUOL. Hysbysir yn y newyddiaduron Seisnig fod y Parch. George Brooks, gweinidog Y m ueill- duol enwog, yr hwn a safodd fel ymgeisydd zD r3 Gladstonaidd dros Durham, wedi troi yn Rhyddfrydwr Undebol, mewn canlyniad i'w yniweliad a'r Unol Daleithiau. Gwrandewch, chwi barchedigion doctoraidd a man bregeth- t5 wyr politicaidd Cyniru, ei eiriau difrifddwys —" Ychydig fisoedd yn ol glaniais yn yr Unol Daleithiau yn Home Ruler penderfynol; i ychydig wythnosau yn ol gadewais Efrog 1 z5 c Newydd a'm gwyneb ar Undebaeth Rydd- frydol. O ba le y daeth y cyfnewidiad, a pha ham 1 Wei, i ddodi y mater mewn brawddeg. Agorodd fy tnhrofiad yn yr Unol Daleithiau -d fy llygaid i ganfod yr elyniaeth faleisus a goleddir ac a feithrinir yno tuag at y wlad hon, nid yn unig gan y Gwyddelod yn America, eithr gan gorph mawr yr Americaniaid eu liunain Prydeiniwr pwyllog fel ag yr ydwyf, yr oedd fy ngwaed yn berwi; yr oedd fy ngwladgarwch wedi ei gyffroi i "3 zD "I raddau mwy nag a deimlais erioed; ac er fy mod yn caru heddwch (ct man of peace), ac yn cael fy attal gan fy swydd i ddwyn arfau, teimlwn y gallaswn ymladd dros yr hen fam- wdad anwyl. Cefais allan fy mod yn Brydein- iwr o flaen Home Ruler, ac os oedd Home Rule yn golygu cyticn wi yr I-werddotita arfau i niweidio Prydain Fawr, nad oedd dim a wnelwyf a hi." Well done rxnd icell said Piti garw nad elai ychwaneg o bregethwyr Ymneillduol Jiloegr a Chymru, geneuau cyhoeddus" Mr William Ewart i New York am cli llygaid i'w dwyn i weled n twyll y waedd am Home Rule i'r Gwyddelod an war. A wna y Doctor mawr o Lerpwl gychwyn ? OY

CAERFYRDDIN. YSGOL SUL GYMRAEG SANT PEDR.—-Mae yn llawenydd mawr genym i weled mor llwydd- iannus ydyw yr Ysgol Sul uchod. Y rhif presennol yw 106 flwyddyn yn ol nid oedd mwy na 40 neu 50. Dangosir gan yr 1 Z5 athrawon weithgarweh cannioladwy dros ben, ac mae hyn yn creu ftyddlondeb yn yr ysgol- heigion hefyd. 0 herwydd cynnydd yr ysgol yr ydym wedi cychwyn dau ddosbarth newydd, y i-hiit roddwyd dan ofal Mr Jacob Thomas a -Air John Davics.

DADL FFERMWYR MYRDDIN A PENFRO. [Nid ydym yn gyfrifol am syniadau ein gohebwyr]. Ifor—Y mae yn dda genyf weled fod Mr Gee a'i gyfeilliou yn bwriadu i'r degymau i fyned i'r tylodion ac at addysg. Nid cynllun Z3 drwg fyddai rlioddi puiii swllt y pen i'r tylodion ar ol dadgysylltu yr Eglwys. Beth ddaw o'r z,Y .5 offeiriaid pan gyiuerir y degwm oddi arnynt 1 Byd tylawd fydd hi ar lawer wedi iddynt golli y degwm. Gwitym- Y mae Mr Gee a'i frawdoliaeth vn srallu bod yn liaelionus iawn ar gost ereill •" T\ Uji i.; tffitl ni lwydda eiddolledrad." Yrydycliyn siarad yn barhaus fod yr Eglwys yn ymddi- bynu ar y degwm, ac mai yr offeiriaid sydd yn rhoddi yr holl ddegwm yn eu llogellau eu huhain. Dim o'r fath beth y maey lleygwyr yn dal degymau yn eu dwylaw eu bunain; mae rhan o ddegwm plwyfi mawrion Llan- ddewi-Brefi yn. perthyn i deulu Radicalaidd, ac mae degwm Llanbadarn-fawr yn perthyn i leygwr. Y mae yn wir fod yr holl ddegwm unwaitb yn perthyn i'r Eglwys; ond cafodd ei ysbeilio a'i werthu, ac yr ydych eh wi am ysbeilio yr hyn a adawyd ar ol. Gall y sawl a fyn brynu y degwm, am mai tal ar y tir yw. Gall Matthews, Abertawe, cenhadwr y Liber- tiniaid, Dr. Pan Jones, nen Thomas Gee ei brynu. Gall y Radical mwyaf ch wilboetb fod yn berchenog degwm, os gall ei brynu. Deivi-Dyieni ni fel Ymneillduwyr gael rhagor o'r degwm. Z5 Grujjydd-Ië, dyma wraidd y drwg, sef ariangarweh. Yr ydych fel Ahab yn chwellyeh 0 y u gwinllan Naboth ddiniwed, yr hwn a ladd- odd Naboth er cael meddiant o'i winllan ac ilid oes genym fawr- o drust i wane y Liber- .tiniaid Cymreig. Nid oes dim terfynau ar eich gelyniaeth at yr Eglwys 3 nid oes dim Efengyl lie mae gelyniaeth yn hanfodi; dim gronyn o Gristionogaeth. ,Ifoi-us-Pa hawl a pha sail sydd genyt dros y fath haeriad ? Hytl)el-Y mae eich gweithredoedd yn eich barnu. Dywedodd Dewi nad oedd yr Ym- neillduwyr yn derbyn un geiniog o'r degwm. A ryfeddwch chwi glywed fod rhan o vvaddol- iadau L-Adi Ilewley i'r EgI wys yn cael ei dalu 0 i'r Ymneillduwyr allan o'r degwm oedd yn perthyn iddi. Beth feddyliwch chwi am hyny 1 Dafgdd-Pwy oJdd y Ladi Hewley ? Nid wyf wedi clywed dim an dani o'r blaen. Os gadawodd hi yr arian i'r Ymneillduwyr, hwy ddylai eu cael. Gwilym-Gadawyd y degwm i'r Eglwys, ac yn ol dy resymau di, yr Eglwys ddylai gael eu meddu. Ymneilldues gyfoethog oedd hi a adawodd swm fawr o arian i waddoli yr Ym- neillduwyr uniongred. Am yr arian yma bu yr Enwadau ereill a'r Undodiaid yn ym- gyfreitliio am flynyddoedd. Yr oedd yr en- wadau ereill yn gwadu hawl yr Undodiaid i'r gjyaddol, am nad oeddynt yn uniawngred ond ytfawr yr ydych yn canmol yr Undodwyi yn ymgwplysu yng nghyd i ymladd yn erbyn yr bu yn lilanwenog ddiweddar. Dewi—Mae yr offeiriaid yn hawlio y degwm yn groes i'r Ysgrythyr. r5 In Cadwgan—Mae yr Ysgrythyr yn dysgu i ddynion i fod yn onest a thalu eu dyledion. Nid yw yr offeiriaid yn gofyn dim ond yr hyn sydd yn ddyledus iddynt. Addawodd pob tfermwr, wrth gymeryd ei fferm, dalu y degwm. Pa ham rhaid i chwi fVio yr offeiriaid am hyn? Nid oes son am un lleygwr pan mae ef yn llusgo dynion i'r Cwrt Bach, ac yn gwerthu y t, n gwelyau dan ei gwsmeriaid tvlodion. .ilforw- -t,rad i ni gael un esampl an-, un lleygwr yn gwerthu meddianau am y degwm. Gruffydd—Gwnawd hyny yn Llangeitho, Llanpennal, Eglwyswrw, a lleoedd ereill. Dafydd—Yr y-,n ni fel enwadau yn gwadu hawl yr offeiriaid i goJi y degwm o gwbl. Gwilym—Mae hawl vr offeiriaid yn grvfach ua. hawliau y lleygwyr ond ni chlywodd neb fod hawliau yr olaf yn cael eu hammheu hyd yn ddiweddar. Dewi-Yr y'm niyngwrthwynebu y degwm oddi ar egwyddor. A wyt ti yn meddwl nad oes gan neb egwyddor ond Eglwyswyr ? Gruff ydd—Yr unig gasgliad a ellir dynu .#Y 0 C5 oddi wrth ryfel y degwm yw eich bod yn gvveithredu oddi ar ragfarn, Hid, a malai, ac In nid oddi ar egwyddor. At yr offeiriaid a'r Eglwys mae yr elyniaeth. Yr ydych yn gweled yr Eglwys yn llwyddo, a'r Ymneill- duwyr yn ymuno a hi; yr offeiriad yn weith- gar, ac yn cyffawnu eu dyledswyddau. Nid oedd dim son am y degwm na dadgysvlltiad pan oedd yr Eglwys yn hepian ac yn ddiwaith. Ei llwyddiant sydd yn eich lladd. Yr ydych yn cadw llawer o swn y dyddiau yma am etholiadau Byrddau Ysgolion. Pa le yr oedd yr enwadau yn cadw eu hunain cyn i'r Byrd.lau ddyfod i fodolaeth ? Pwy glywodd son eich bodyn cyfranu dim at ysgolion ? Y11 awr yr vdych yn hael iawn ar bwrs y wlad. Mae pob crydd a theiliwr diddysg yn ystyried ei hun yn ddigon o ddyn i fod ar y Bwrdd ac i rcoli ysgolion Morus—Sefydlodd yr enwadau y Coleg Novmalaidd yn Aberhonddu i hyfforddi aturawon; a sefydlwyd ysgolion Normalaidd ar yr egwyddor wirfoddol. I Gwitym-Do, mae yn wir i'r coleg gael ei 0 zn sefydlu gyda sain udgyrn a chwibanogly n 11 scctau ond gwanaidd oedd ef ar y dechreu, ac aeth yn wanach, wanach. Er cadw bywyd ynddo, symudwyd ef i awyr iacli y mor, Aber- tawe ond trengodd heb ddiwallu Cyniru ag ysgolfeistriaid. Penderfynwyd yn Llanym- ddyfri mewn cymmanfa i ymwrthod a'r grants fel diofryd beth; nid oeddynt yn myned i gyffwrdd a hwy a gefail guf. Methodd Syr "Y Voluntary" ddwyn yd i'r felin; a'r diweddar Barch. Dafydd Bees, Capel Als, Llanelly, oedd y cyntaf i fyned a'i het" yn ei law i ofyn i'r llywodraeth am grant i gadw yr Ysgol Nor- malaidd yn fyw ac v mae yr aiian iiior fclus fel y cnoir cil arno byth oddi ar hyny. illy ivel-' Nl, to yr holl lid a'r malais y cyn- hyrfiadau diddiwedd yma. yn gwneyd niwed aruthrol yn Nghymru maent yn ymlid cref- ydd o'r wlad-diiii brawdgarweh, dim cariad yn ffynu rhwng Cristionogion nid Cristion- ogaeth yw hyn. "Cerwch eich gitydd" yw y gorchymyn dwyfol Caseweli eich gilydd" yw y iaith Radicalaidd. C(((Itig(tit-Ev cymaint yw yr elyniaeth, mae yr Ymneillduwyr yn dychwclyd i'r Eg- lwys.

Nos Fercher diweddaf, yn Neuadd y dref, Caerfyrddin, cynnaliwyd cyfarfod cyhoeddus I o blaid dadgyssyllti a dadwaddoli yr Eglwys, Maer y dref yn y gadair. Druan a'r hen Eg- lwys ond llwyddo y mac tnvy'r cwbl.

CAIO. DATIILIAD PRIODAS SYR JAMES H. W. DRUMMOND. — Diwrnod llawen oedd dydd Mercher, Ionawr 29ain, mewn rhan helaeth o'r pi wyf uchod, pan y dathlwyd priodas Syr James Drummond, Barwnig, gyda'r brwd- fiydedd mwyaf. Nid yn ami y gwelwyd teim- ladau y deiladon a chyfeillion wedi ymgodi i gywair mor uchel, ac nid oedd hyny yn un syndod, gan fod gwron y dydd mor anwyl ganddynt oil. Yn unol a'i garedigrwydd arferol, gwa'noddodd Syr James ei ddeiladon yn mlilwyf Caio, yn nghyd a chyfeillion cymmjdogol, i fwynhau gwledd o'r fath oreu yn ngwesty y Bridgend. Wedi i bawb wneyd perffaith gytiawnder a'r giniaw flasus, ac i'r z,Y zn byrddau gael eu clirio, etholwyd Mr James James, Ynysau—un o'r deiladon henaf, ac un sydd wedi ei eni a'i fagu ar yr ystad—i fod yn gadeirydd. Cafwyd is-gadeirydd campus yn y dawnus Mr T. Watkins, Llanymddyfri, yr hwn yn ddamweiniol a ddaethai i'r lie ar y dydd, ac a ymunodd a'r cwmni; a rhwng arabedd y naill a phwyll y llall, treuliwyd gweddill y prydnawn yn y modd mwyaf dyddorol. Ar ol anerchiad pwi*pasol gan y cadeirydd, yn egluro achlysur eu cyfarfyddiad, awd drwy y llwnc-destynan arferol, yn mysg y rhai gallwn nodi y canlynol:—Cynygiwyd llwnc-destyn o iechyd da a hir oes i Syr James ac Arglwyddes Drummond," yn nghanol y gwresowgrwydd mwyaf. Siaradwyd am rinweddau Syr James fel boneddwr, tirfedd- ianwr. ac- fel un yn meddu ar gymeriad pur. ny Yn ystod y sylwadau dywedwyd ei fod, pan yn fachgen, yn.rhagori ar ei gyfoedion o'r un zY safle, yn ei diriondeb a'i garedigrwydd, "Mae y plentyn oedd tud y dyn," ac nad oedd efe ond wedi cerdded yr un llwybr prydferth byth oddi ar hyny. Dymunai pawb iddo ef a'i briod y cysur mwyaf ar ddydd eu priodas, yr hwn, a hyderwn, fydd ond megys ernes gwan o ddedwyddwch pur a pharhaol mewn oes hir yn y dyfodol. Y11 nesal, llwnc-destyn teulu parch us Rhydodyn." Crybwyllwyd yn dyner am rinweddau yr hen deulu enwog drwy'r oesau, ac er bod y teulu presenol wedi cael eu hamddifadu o'u rhieni pan yn ieuainc, eto eu bod wedi ychwanegu at urddas a chlod eu y zn hynafiaid yn mliob modd, o hyny hyd yn bresenol. Wedi hyny, llwnc-destyn D. Long Price, Talvllychau," goruchwyliwr galluog a thyner-galon yr ystad am hir flynyddau. Dy- wedwyd ei fod yn un o'r boneddigion goreu yn ei weithrediadau cydrhwng meistr a deiliad parod bob amser i'w cynorthwyo mewn unrliy w achos. Dymunwyd iddo fywyd hir adedwydd yn yr 1111 cyfeiriad. Ar ol hyny, cynygiwyd llwnc-destyn, "y Deiladon a'r Cyfeillion oedd yn bresenol," a chydnabyddwyd ef yn briodol iawn gan ainryw. Coffiiwyd am garedigrwydd Syr J ames tuag atynt fel deiladon yn ystod y dirwasgiad amaethyddol yn y blynyddau diweddaf ac hefyd am ei ymlyniad diysgog wrth hen arferiad dda ei hynafiaid o roddi ei ffermydd allan i blant neu berthynasau ei hen ddeiladon, hyd y gallasai. Amlygwyd llawen- ydd ei fod wedi ei anrhj'deddu a sedd ar y Bwrdd Sirol yn ddiwrthwynebiad. Yna il wnc- destyn, Mrs Jones, y westy-wraig," a ddar- parodd wledd flasus y dydd. Cydnabyddwyd ei bod, er heb deimlo oddi with y dyddiau blin, eto wTedi llwyddo i roddi arddangosiad cywir a rhagorol o deimladmi da Syr James tuag atynt ar yr achlysur. Diweddwyd gyda llwnc-destyn y Cadeirydd a'r Is gadeirydd," yr hwn a gydnabyddwyd yn ddiolchgar gan y naill a'r llall. Ond cyn i'r cwmni yniwasgaru dyma blant ysgol ddyddiol Crugybar yn dyfod i'r lie, yn osgorddlu drefnus o dan arweiniad a gofal Mr G. Davies, eu hathraw, a'u baneii a'u harwyddnodau yn chwifio yn yr awelon. Wedi bod yn gwledda yr oeddynt hwythau yn ysgoldy Caio, ac yn awr ar eu ffordd gar tref. Safasant yn un dorf fawr o flaen y gwesty, gan ddatgan dwy neu dair o donau yn rhagorol; ac wedi nifer o floeddiadau taranllyd gan y plant ac ereill, yn nghanol ffagliadau llachar y tanbeleni a ymsaethai drwy'r awyrgylch o bob cyfeiriad, yr ymadawodd pawb ain gartref wedi treulio diwrnod dedwydd.-—DEILAD.

Y CYNGHOR SIROL. i RHANBARTH CONWIL GAIO A LLANWRDA. Derbyniwyd y newydd groesawus o ddewis- iad Svr James Hills Jolnies, K.C.B., V.C., yn Henadur (Alderman) gyda y fath fwyafrif ardderchog yn Nghynghor Sirol Caerfyrddin, Z5 yn y cymydogaethau hyn, sef Crugybar, Caio, Pumpsaint, a Llanwida gyda brwdfrydedd arbenig. Pe daethai estron-ddyn i'r parthau hyn nos Iau (Chef. 7fed), diau v tarewid ef a .syndod, os nid ag ofn, tra'11 clywed taran ar ol tarau o enau magnelau (cannons) a drylliau, nes adseinio bio a bryn gan eu rhu. \rn y modd hyn y penderfynodd ugeiuiau o edmyg- wyr a phleidwyr y gwron haelfrydig o lys Dolaucothy ddadgan eu llawenydd ar dder- byniad y newydd da hwn ar y noson grybwyll- edig. Yr oedd cannons Mr Danit;l Rees, Penrhock, ger pentref Crugybar, yn tystio llawenydd trigolion y parth hyn gyda right good-will, nes oedd llanerchau mad Dyffryn yr Anell yn diaspedain gan gawrfloedd enfawr eu tafodau tan; tra yn Pumpsaint yr oedd yr un gwaith yn cael ei ddwyn yn mlaen, ac hefyd yn mheutref Llanwrda—pob ard il fel yn ymgystadlu i anrhydeddu a datlilu parch i ii Cadfridog dewrgalon. Gwir iddo gael ei

CAIO. DATIILIAD PRIODAS SYR JAMES H. W. DRUMMOND. — Diwrnod llawen oedd dydd Mercher, Ionawr 29ain, mewn rhan helaeth o'r pi wyf uchod, pan y dathlwyd priodas Syr James Drummond, Barwnig, gyda'r brwd- fiydedd mwyaf. Nid yn ami y gwelwyd teim- ladau y deiladon a chyfeillion wedi ymgodi i gywair mor uchel, ac nid oedd hyny yn un syndod, gan fod gwron y dydd mor anwyl ganddynt oil. Yn unol a'i garedigrwydd arferol, gwa'noddodd Syr James ei ddeiladon yn mlilwyf Caio, yn nghyd a chyfeillion cymmjdogol, i fwynhau gwledd o'r fath oreu yn ngwesty y Bridgend. Wedi i bawb wneyd perffaith gytiawnder a'r giniaw flasus, ac i'r byrddau gael eu clirio, etholwyd Mr James James, Ynysau—un o'r deiladon henaf, ac un sydd wedi ei eni a'i fagu ar yr ystad—i fod yn gadeirydd. Cafwyd is-gadeirydd campus yn y dawnus Mr T. Watkins, Llanymddyfri, yr hwn yn ddamweiniol a ddaethai i'r lie ar y dydd, ac a ymunodd a'r cwmni; a rhwng arabedd y naill a phwyll y llall, treuliwyd gweddill y prydnawn yn y modd mwyaf dyddorol. Ar ol anerchiad pwi*pasol gan y cadeirydd, yn egluro achlysur eu cyfarfyddiad, awd drwy y llwnc-destynan arferol, yn mysg y rhai gallwn nodi y canlynol:—Cynygiwyd llwnc-destyn o iechyd da a hir oes i Syr James ac Arglwyddes Drummond," yn nghanol y gwresowgrwydd mwyaf. Siaradwyd am rinweddau Syr James fel boneddwr, tirfedd- ianwr. ae fel un yn meddu ar gymeriad pur. Yn ystod y sylwadau dywedwyd ei fod, pan yn fachgen, yn.rhagori ar ei gyfoedion o'r un safle, yn ei diriondeb a'i garedigrwydd, "Mae y plentyn oedd tud y dyn," ac nad oedd efe ond wedi cerdded yr un llwybr prydferth byth oddi ar hyny. Dymunai pawb iddo ef a'i briod y cysur mwyaf ar ddydd eu priodas, yr hwn, a hyderwn, fydd ond megys ernes gwan o ddedwyddwch pur a pharhaol mewn oes hir yn y dyfodol. Y11 nesal, llwnc-destyn teulu parch us Rhydodyn." Crybwyllwyd yn dyner am rinweddau yr hen deulu enwog drwy'r oesau, ac er bod y teulu presenol wedi cael eu hamddifadu o'u rhieni pan yn ieuainc, eto eu bod wedi ychwanegu at urddas a chlod eu hynafiaid yn mliob modd, o hyny hyd yn bresenol. Wedi hyny, llwnc-destyn D. Long Price, Talvllychau," goruchwyliwr galluog a thyner-galon yr ystad am hir flynyddau. Dy- wedwyd ei fod yn un o'r boneddigion goreu yn ei weithrediadau cydrhwng meistr a deiliad parod bob amser i'w cynorthwyo mewn unrliy w achos. Dymunwyd iddo fywyd hir adedwydd yn yr 1111 cyfeiriad. Ar ol hyny, cynygiwyd llwnc-destyn, "y Deiladon a'r Cyfeillion oedd yn bresenol," a chydnabyddwyd ef yn briodol iawn gan ainryw. Coffiiwyd am garedigrwydd Syr J ames tuag atynt fel deiladon yn ystod y dirwasgiad amaethyddol yn y blynyddau diweddaf ac hefyd am ei ymlyniad diysgog wrth hen arferiad dda ei hynafiaid o roddi ei ffermydd allan i blant neu berthynasau ei hen ddeiladon, hyd y gallasai. Amlygwyd llawen- ydd ei fod wedi ei anrhj'deddu a sedd ar y Bwrdd Sirol yn ddiwrthwynebiad. Yna il wnc- destyn, Mrs Jones, y westy-wraig," a ddar- parodd wledd flasus y dydd. Cydnabyddwyd ei bod, er heb deimlo oddi with y dyddiau blin, eto wTedi llwyddo i roddi arddangosiad cywir a rhagorol o deimladmi da Syr James tuag atynt ar yr achlysur. Diweddwyd gyda llwnc-destyn y Cadeirydd a'r Is gadeirydd," yr hwn a gydnabyddwyd yn ddiolchgar gan y naill a'r llall. Ond cyn i'r cwmni yniwasgaru dyma blant ysgol ddyddiol Crugybar yn dyfod i'r lie, yn osgorddlu drefnus o dan arweiniad a gofal Mr G. Davies, eu hathraw, a'u baneii a'u harwyddnodau yn chwifio yn yr awelon. Wedi bod yn gwledda yr oeddynt hwythau yn ysgoldy Caio, ac yn awr ar eu ffordd gar tref. Safasant yn un dorf fawr o flaen y gwesty, gan ddatgan dwy neu dair o donau yn rhagorol; ac wedi nifer o floeddiadau taranllyd gan y plant ac ereill, yn nghanol ffagliadau llachar y tanbeleni a ymsaethai drwy'r awyrgylch o bob cyfeiriad, yr ymadawodd pawb ain gartref wedi treulio diwrnod dedwydd.-—DEILAD.

Y CYNGHOR SIROL. i RHANBARTH CONWIL GAIO A LLANWRDA. Derbyniwyd y newydd groesawus o ddewis- iad Svr James Hills Jolnies, K.C.B., V.C., yn Henadur (Alderman) gyda y fath fwyafrif ardderchog yn Nghynghor Sirol Caerfyrddin, yn y cymydogaethau hyn, sef Crugybar, Caio, Pumpsaint, a Llanwida gyda brwdfrydedd arbenig. Pe daethai estron-ddyn i'r parthau hyn nos Iau (Chef. 7fed), diau v tarewid ef a .syndod, os nid ag ofn, tra'11 clywed taran ar ol tarau o enau magnelau (cannons) a drylliau, nes adseinio bio a bryn gan eu rhu. \rn y modd hyn y penderfynodd ugeiuiau o edmyg- wyr a phleidwyr y gwron haelfrydig o lys Dolaucothy ddadgan eu llawenydd ar dder- byniad y newydd da hwn ar y noson grybwyll- edig. Yr oedd cannons Mr Danit;l Rees, Penrhock, ger pentref Crugybar, yn tystio llawenydd trigolion y parth hyn gyda right good-will, nes oedd llanerchau mad Dyffryn yr Anell yn diaspedain gan gawrfloedd enfawr eu tafodau tan; tra yn Pumpsaint yr oedd yr un gwaith yn cael ei ddwyn yn mlaen, ac hefyd yn mheutref Llanwrda—pob ard il fel yn ymgystadlu i anrhydeddu a datlilu parch i ii Cadfridog dewrgalon. Gwir iddo gael ei orchfygu yn yr ynigyrch etholiadol ddiweddaf gyda rhyw ychydig fwyafrif, ond pan gofir i ba ddosbarth y perthynai eu wrthwynebwyr, sef v dosbarth hyny o ddynion penboethlyd a diddysg sydd yn byw gyda godreuon craig Twrch, ac yn galw eu hunain yn Radicals, nid yw yn syndod yn y byd am ei fod yn rhan o'u credo liwyi wrthwynebu pob gwir foneddwr, yn lieillduol os y bydd wedi dygwydd gwein- yddu yn ei swydd o Ynad Heddweh. Y mae yn destyn llawenydd fod y rhai svdd vn V" adnabod Syr James oreu, ac yn gwyuud ei 'j ) werth fel boneddwr addas yn mhob ystyr i'r swydd o Gynghorwr, wedi rhoddi eu pleid- leisiau iddo. Dywed y Gair-" Nid oes anrliydedd i brophwyd yn ei wlad ei hun," ond nid felly oedd hi yma, fel y dangoswyd yn lighyfrifiad y pleidleisiau dydd yr etholiad o blegid yr oedd mwyafrif o ddigon ganddo yn n ZD n ngliylchoedd ei gartref, sef yn y lower hamlet. I n Ystyrir fod Syr James wedi enill buddugol- I iaeth ardderchog wedi'r eyfan, gan ei fod yn gymharol ddyeithr i rai o'r etholwyr mwyaf pellenig yn Ysgotiad o rancenedl, er nad oes zn t5 yr un Cymro yn ngwyllt Walia yn edmygu mwy, nac yn dwyn. rhagor o sel dros bob petli a berthyn i "Gymro, Cymru, a Chyuiraeg," 0 nag y gwna ef. Defnyddiodd y frawdoliaeth (1) bregcthw rol Ynmcillduol bob art a allasent godi yn ei erbyn. Gwelir wrth hyn, dan y fath anfanteision yllafuriai yn ei ymgeisiaeth. Ond lion ydyw cofio iddo gael y fath nifer dda o bleidleisiau wedi'r cyfan, ac fod Cyngliorwyr Sirol Caerfyrddin wedi canfod ei deilyngdod a'i gymhwysderau arbenig trwy ei ddyrcLifn mor unol i eistedd yn y gadair henaduriaethol yno. Buom broil ag anghofio crvbwyll i gynifer fawr o ewyllyswy'r da Syr James Hills-Johnes fyned i Dolaucothy nos lan. sef diwrnod ei appwyntiad yn Henadwr, i ddad- ganu amryw ddarnau tlysion eydnaws a'r amgylchiad ni anghofiwyd cadw i f.), IIN- el 11 nodwedd gerddorol gened!aethuL canys w)th derfynu, canwyd mewn hwyl gyaihas Gy-oireig, Hen Wlad fy Nhadau." Hefyd yr un noson, «r dathlu yr amgylchiad, bu clychau henafol Eglwys Caio yn cael eu cnulio mewn modd llawen, a'r oil a wnaed yn tystiolaethu ae yn dadgan, "Parch i'r hwn y mae parch yn ddyledus."—Vox POPULI.

CLADDEDIGAETH SYR JOHN MOOllE Cyficithiad 0 The Banal of Sit John Moore (yo.ii Charles Wolfe.) [Lladdwyd Syr John Moore ym lin-ivydr Corruua yn 1809, ar derfyn ei enciliad medra- a c'aofiadwy, a chladdwyd ef ar ffrwst yn ei ddillad milwr- aidd, fel y dysgrifia'r gAn. Mawr ocdd galar y fyddin a'r deyrnas yn gyffredinol arol eu gwron a chymmaint oedd parch hyd yn nod ei elyoion tuag ato, fel y cododd y Maes Lywydl Ffrengi^ Soult golofn hardd ar ei fedd. Barnal Arglwydd Byron y gan hon yr odidocaf yn yr iaith Seisonig.] Ni cbtywid swn tabwrdd, na galar-saiu chwaith, P-ib a'i gorff i'r rhagfnriau brysinsom t, Gollyngodd ddim milwr yr un ffarwe -saeth Dros y bedd, lie ein gwron gladdasom. Claddasom e'n nyfnder y nos dywell oer, Y tyweirch a droem â'n bidogau Wrth niwlog belydrau anamlwg y lloer, A llewyrch annysglaer llusernau. Ni ro'wd arch afreidiol yn gysgod i'w lUll, Nis rhwymwyd mewn lien nac nsewa anido; Gorweddai fel milwr yn seibio mewu hun, A'i glogyn milwraidd am dano Anaml a byr ein gweddiau ar hyn, Ni dd'wedwyd un gair am flinderau Ond syllem ar wyneb y mirt yn syn, Gan feddwl yn ddwys am y borau! Meddyliem wrth godi o'i gul-fedd y pridd, A llyfnu ei unigol wely, Fe'i setbrid gan elyn ac estron mor rhydd, A ni draw yn mhell ar y weilgi! Ond haner ein blindasg gyflawnwyd mown jTrwst, Pan gnuliai'r gloch awr i'n neillduo, A chlywem y magnel pellenig a'i drwst- Y gelyn yn ffyrnig wrth danio. Yn araf a phruddaidd rhoddasom ef lawr, Yn waedlyd o ruddfaes ei lwyddiant; Ni cherfiwyd an llinell ar gof-faen i'n cawr, Gadawsom ef gyda'i ogoniant! Crugybar. ANELLVDO.

LLITH YR HEBOG. S\R,—Mae aelodau y Cynghor Sirol wctli 0 cyfarfod am y waith gyntaf. (i wneir y Cynghor i fyny o fwyafrif mawr o'r bonedd- igion hyny a al want eu hunain yn H hydd- frydwyr ac o herwydd hyn, gellir dvsgwvl mesurau bendithfawr i sir Gaeifyrddiii cyn y byddo amser y cymhwynaswyr (1) hyn i fvny. Ni chaiff yr haul dywynu mwy ar neb ond y cyfryw sydd yn perthyn i'w plaid hwy ac ni chaiff y lleuad roddi ei llewyrch i neb ond i ganlynwyr y G.O.M. He ni chaiff y cwmwl cynwysfawr ddyferynu ar faes neb ond Radi- ealiaid pur. Am y Ceidwadwvr, druain o honynt hwy bydd y tair blvnedd dyfodol iddynt hwy fel y cyfryw yn amser v pro- phwyd—heb na gwlitli na gwlaw, na dim o r cyttejyb. Betli ddaw o'r pethau hyn, tybed i Caiff yr Eglwys, yr hon sydd wedi bod "vn llawen fam plant," ac wedi gwasgar ei daioni trwy'r blyiiyddoedd-caiff bon ei dadgv.-svlltu a'i dadwaddoli; caiff y degwm ei (Iroi it anaeth y gwahanol gapelau (?), a chaiff vr offeiriaid i fyned lie by nag y byddont hwy vn dewis, a mynant hwy y cyfan iddynt eu hun- ain, a'r sawl a fyno y. gweddill^ ?). Gellir dyweyd eisoes— Mae'r hyfryd wawr yn tori draw, Yn dweyd fod dyddiau braf ger liaw." Yr ydym ni, Mr. Gol., yn yr awvr yma, yu hoff iawn o'r enw Rhyddfrydwr," oni bai am yr anfri mawr ddaeth i ran plant ilvnion trwy'r oesau, trwy y 11 rhyddf rvdwi- cyntaf, set Satan. Efe oedd y Liberal •" cyntaf mewn bod ac aeth fel v cyfryw at y garddwr liwnw gynt., a pherswadiodd ef H I briod, a'i eiriau teg, a'i addewidion gwyéh radicalaidd, i foneddigeiddrweh liljtirrtltiiddj i fwyta. yr hyn na ddylasent; a r canlyniad i wrando ar y libet-al twyllodrus hwn, fu syrthio ac y mae etlaith y cwymp yn aros hyd heddyw. Ofnwn, cyn y terfyna amser y Cynghorau hyn, y bydd llawer i etholwr yn crafu ei am fod pethau wedi troi allan yn hollol wahanol i'r addewid felus a'r wen siriol cyn dydd yr etholiad. Credwyf y bydd yr Hebog a'i gv- feillion yn clywed canu pruddglwyfus gan ami i un yn y 11 eywair lleddf," ar ryw eiriau tcbyg i hyn— ° Dysgwyl petbau gwych i ddyfod, Croes i hyny maent yn d'od Meddwl bod heb dalu trethoedd, Heddyw talu mwya' erioed, &c. Aeth dyn yn ddiweddar at feddyg medrus, gan gwyno fod rhywbeth yn ei ben allan 0 le. Dywedodd y meddyg fod eisieu glanhau ei synwyr ei fod yn hynod wael; y dylasai yr oruchwyliaeth hon fod wedi ei dwyn yn mlaen ei ys tro. Gyda hyn, tynodd v muddy"1 vr ychydig oedd ganddo i flwch bychan, a gor- chymynodd i r dyn i alw Ylll uilien pythefnos ond ni wnaeth y dyn alw ar yr amser ap- pwyntied'.g. Y11 mhen tua cliwech wytlmos, daeth y meddyg i gyffyrddiad ag ef, a" gofyn' odd, Pa ham na ddeuwch i gyrclm'r syn- wyr O," ebai'r dyn, nid oes cymaint o angen am dano yn bresenol, 0 herwydd cefais y dydd o'r blaen fy ethol yn gadeirydd chvb Radicalaidd, a byddai yn gwneuthur hebddo ii O.\l<I1,-J1Q istwn f i.O."rJH. J J OJ" iou amryw yn em Cynghorau Sirol, am yr anrliydedd y maent wedi gael, y gallant adael yr ychydig ^ydd dan yr het gartref, niewn bhveh myglvs, a bod yr un mor ddefnyddiol aelodau. Da genym fod genym foneddigion yn eu plith, ac y mae eu pwy sau yn sicr o gael ei deimlo ar yr olwyn. rhag i r cerbyd fyned yn rhy bell. Gofynwvd y dydd or blaen, "Pa ham y mae -Ili-. Ulad- stone v 11 debyg i by taten ?" Ateb: "Am ei fod bob aillser iiiewli li-isli sfcH: Beth fydd sten' y Cynghorau Sirol, wvs t- -N \'i YI: HKHOC.

0 hyfi allan cyfeirier pob ysgrif, goliebiaeth, a barddoniaeth, fel y CaJlIYll The Welsh Editor, Llanybri, Llanstephan." Dylai yr oil fod mewn llaw erbyn boreu dydd Mawrth yu ddiffacl. Ysgrifcncr un ochv i'r ddalcn.