Y Werin

Chwarel y Penrhyn. PWY FYDD Y RHEOLWR GWEITH- REDOL NEWYDD ? Pwy fydd! y rheolwr newydd yw yr hyn sydd yn tynu mwyaf o sylw yn Methesda a'r cyffiniau y dyddiau hyn. Y mae si wedi inyned allan fod un wedi cael ei benodi JulIe Mr Pritchard, y diweddar reclwr, ac mai milwriad o'r Fyddin ydyw, yr hwn, fel y dywedir, oedd yn y chwarel, ddydd Llun, yn taflu golwg dros ei faes newydd, cyn dechreu ar ei waith. Sibrydir hefyd fod y boneddwr hwn i gael holl lywodraeth y chwarel; ond yn ol pob tebyg, y mae hyn yn bur anhebyg, gan fed Mr Young o hyd yn dal y swydd o brif reolwr. Y mae si arall yn fwy tebyg o fod yn wir—sef mai brawd Mr Young fydd y rheolwr gweitliredol newydd, gyda'r hwn y bydd Mr Mills Roberts, Ffestiniog, gwybod- aeth ymarferol yr hwn o weithio chwarel fydd yn gryn gaffaeliad. Y mae cryn arwyddion, er yr holl ddiffyg mawr a achoswyd yn y farchnad lechi gan v sefyll allan maith ddwy flynedd yn ol, fod y farchnad yn dechreu teimlo effeithiau yr ymdrechion wnaed gan y dynion a.'r rheolwyr, er y pryd yma, mewn troi llechi allan, ac fod y farchnad yn awr ar fin cael ei gorlenwi. Os yw hyn yn wir, ac yn debyg o barhau, rhaid i'r rheolaeth ys- tyried y priodcldeb o gyfyngu ar y cyflenwad, ac fe all hyn arwain i "bedwar diwrnod yr wythnos" yn y chwarel, fel y bu mewn blyn- yddoedd a basiodd.

To Avoid Substitutes aik distinctly for I Dr. Williams' g r-nd pay no attention to any cubstitute. CD» WILLIAMS 'fa ((MILLS BC\ ■ FOR Bg JM M.E 1IT IkEOPUE, w C Have cured in many thousands of cases Paralysis, Consumption, j> Rheumatism, Indigestion, ■ Sciatica, Ladies' Ailments, I St. Titus' Dance, Neuralgia. I SUBSTITUTES i f never cured anything, « and if they are offered you can always send B direct to Dr. Williams' Medicine Company, C 46, Holborn Viaduct, London, E.C., and m obtain the Genuine PiUs that effect Genuine ft Cures. Price, 2S. gd.; six boxes, 131. 9d. ^iin^n mi ■iiiwi

Y PIa. yn China. Y mae y pla yn parhau i ymledu yn Hong Kong, a nifer yr ebyrth yn mwyhau. Dengys cyfrifon y Llywodraethwr fod nifer yr ach- osion yn fwy nag y tybid. Yr oedd 148 o achosion yn y Dalaeith yr wythnos ddi- weddaf, ac o'r nifer yma bu 138 ohonynt feirw.

Pryna Gath mewn Cwd." Darfu i nifer o bersonau cyhoeddus yn Aberystwyth roddi archeb am lyfr darlun- iadol, yr hwn a ddygid allan yn Swyddfa'r "Western Mail," Caerdydd. Wedi cy- hoeddi'r llyfr, a gweled nad oedd lluniau y bobl oeddynt yn ddisgwyl ynddb na lluniau eu hunain chwaith, gwrthodasant dalu y pris; a chan fod y casglydd wedi bod yn addaw pethau lied ryfedd, gorfu i'r "Wes- tern Mail" fyned heb eu harian. Gwers. Peidier prynu llyfr darluniadol cyn ei weled.

f Beibl yn Wir Wrth ddarlithio yn yr Amgueddfa Bryd- einig ddydd Sadwrn, dywedodd Dr Kinns fod can' mil o arysgrifau Assyraidd yn yr amcueddfa: yr oedd uerain mil ohonynt yn cael eu deall, ac elid yn mlaen gyda'r gor- chwyl o peisio deall y gweddill. Hvd vn hvn yr oeddvrt wedi cael tystiolaeth fFafriol i hanef y Beibl am: v Dilnw, am Sennacharib, I-fl am Illnes Daniel. Yr oedd yr arysprifau A-F^o^d yn cadarnhau hanes Joseph ac Exodus.

Dymchwdiad Cwch. Fel yr oedd pump o ymwelwyr o Lerpwl yn mwynhau eu hunain ar Lynau Abbey, ger Wigan, dymchwelodd y c\vch. Achub- wyd pedwar ar ol ymdrech fawr. Bu un foneddiges ieuanc foddi.

Pwnc Samoa. Yn y datganiad pwysig a wnaed ganddo yn Senedd yr Almaen, ddydd Llun, dywed- od y Prifweinidog Buelon ei fod ef, a'r Llyw- odraeth, yn tueddu i gymeryd golwg dra go- bcithiol ar ragolygon y cwestiwn yn nglyn a Samoa. Dywedodd fod y ddirprwyaeth undebol yn myned yn mlaen gyda'r gwaith yn brysur; a dylid gadael amser iddynt i'w orphen cyn pasio dim barn arno.

Tmgais at Hunanladdlad. Nos Wener darfu i ddyn o'r enw Constan- tine M'Glone, yn gweithio yn Ngweithiau Dwr Brymbo, ger Gwrecsam, wneyd ymgais i gyflawni hunanladdiad trwy dori ei wddf ag ellyn. Yr oedd y truan o dan ddylan- wad diod feddwol pan wnaeth y weithred. Aed ag ef i yspytty Gwrecsam. Y mae yn gwella cystal a'r disgwyliad.

Y Boddl yn Mhensarn. Prydnawn dyd'd Llun, cynhaliodd Dr Hughes ymchwiliad yn y Cambrian Hotel, Pensarn, ar gorff Thomas Henry Becken- ham, Lerpwl, yr hwn a fu foddi rhyw wyth- nos yn ol yn Mhensarn. Ymddengys ddar- fod i'r trancedig fyned i ymdrochi pan oedd y llanw yn myned allan.—Awgrymai y Crwner ar fod cychod i gael eu gosod mewn lie hwylus ar achosion o berygl bywyd.

LiITH JEREMiAH JENKINS, TREGARTH. Mi ddaru mi ddeud yn fy llith gyntaf fod yma lawer yn mynd i Bethesda i yfed, ac y byddent yn methu cadw eu hunain yn effro yn y capel ddydd Sul. Mi gafedd rhai ohonynt hynt dda yn un o'r capeli yma y Sul o'r blaen gan bregethwr ieuanc. r oedd yn gweld amryw, er's meityn, fel pe buasent yn gcstwng eu penau yn radd- ol, raddol at yliiyl y seti, ac yn codi dra- chefn yn sydyn. "Wyddoch chi beth, bobol," meddai, 'pe buasai mwy o honom o ysbryd y tadau, buasai llai o gysgu yn y capeli wrth wrando pregethau." Da, 'machgen i, pe taswn i wedi dy weled ar 01 dod allan mi fuaswn wedi euro dy gefn. Gobeithio y bydd, i'r sylw amserol ddeffro tipyn ar v cysgaduriaid. Mi fum yn medd- wl mai cynllun da fyddai cymeryd snapshot o rai ohonynt, a'i osod yn ffront y cape] bawb ei weled. Mi welis i rai a golwg ryfedd arnynt. Mi allech gyfrif faint o ddanedd gosod oedd ganddytit yn rhwydd, gau mor agoied oedd eu genau. Ond hwyr- acu fed tipyn o fai ar y 'gethwrs yma hefyd na fyddont yn .gwaeddi weithiau. ;Tas- ach chi'n meddwl 'rwan fod yr hen frawd Morris Jones, Felin Hen, yn 'gethu, mi 'rwyf yn siwr 11a. ruat,ai neb yn cysgu yn agdt'; ato. Mae o yn siarad mor uchel, wyddoch. Mi glywis fod rhyw frawd yn gofyn iddo fo fod yn ddistaw iddo gael ei chlywed yn taranu! Y mae yn agosiiau at amser y cynhauaf, a mi fydd yr hen frawd Morris Jones yn cael mwy o help yn y cyn- haua na neb y mae o yn hen fachgan mor glen. Mi gewch t-gwrs mor ddoniol gydag o. Fiw i neb ddeud dim wrtho yn ang- hymeradwy am y Tories neu deulu'r Pen- rhyn, neu mi wylltith mewn munud. Mi ro i help iddo yn y gwair eleni eto fel arfer. Celwydd i gyd ydi deud mai am fod swycd- og yn yniwelydd a'r Post Office yma y daru mi ofyn i rai anfon llythyrau i mi i Ottift y "Werin." Fe ddywedwyd llawer c bethau rhyfedd yn y Pest yma flynyddau yn ol. Yma yr oedd yr hen frawd "Griffith Jones, Tregarth y mae pawb yn gwybod am yr enw yna. Welis i erioed y "Parch" o flaen ei enw ond r;i wn fod parch m^wr iddo yn yr ardal hon a'r wlad yn gyffredinol. Dwy ferch iddo ef sydd yn cadw y Post ar 01 eu tad, ac nid oes eisieu eu gwell. Gan fy mod wedi derbyn rhai llythyrau, mi wnaf sylw ohonynt: — "A.—Feallai y deuaf i Gaellwyngrydd. Os ydyw marwnad y Gath wedi cael ei har- graffu, bydd yn dda genyf gael gepi. Os ydyw y brawd y cyfeiriwch ato yn amlygu awydd mawT i fynd yn flaenor, y peth tebycaf ydyw na ddewisir ef." "B.—Ie, chwarelwr ydwyf; beth wnaeth i chi feddwl yn am,cn? 0 berthynas i'ch gofyniad, 'Pa un ai mantais ai 3nfantais i lwyddiant eglwys ydyw fod pregethwyr cynorthwyol yn aelodau o honi?' ni char- wn roddi atebiad. Ond byddaf yn edrych arnynt fel mam-yn-nghyfraith mewn i'ulu, yn gwneud mwy o ddrwg nag o deb yn gyffredin." "C.—Gi gvyddoch chi am rai yn cadw rhan o'u cvflog oddiwrth eu gwragedd er mwyn cael sbri yn y gynianfa ganu, eich dyledswydd ydyw rhoddi cerydd gonest iddynt." "D.—Nid arnaf fi roedd y bai na fuaseçh wedi cael y "Werin dylecli ofalu am dani yn gynt. Na, nid wyf yn meddwl fod dim a wnelo pobl yChwarel Goch a'rGorphv.'ysf.i a'r cymanfacedd canu. Os am fod y cyntaf wedi ei godi y codwyd yr ail, yn sicr nid am fod cymanfa ganu yr Annibynwyr ddydd Llun y mae y Wesleyaid yn cynal eu cymanfa yr un diwrnod. Peidiwch bod mor gul: ceisiwch ganu yr ysbryd hwn allan ohonoch. a byd'hveh o ryw ddefnydd i gymdeithas."

i C \V"Y1 /c-wtrt07' Y PPT*DFNTIATi, Cyf., Holborn Bars, London, E.C. Rhanbarth Arolygydd: J. W. Jones. 6J QMtle square, Caernarfon. 336,

MR CHAMBERLAIN IN LIEFARU Hanes Helynt y Transvaal AMDDEFFVN SVR ALFRED MILNER. Ocdiad yn Bcryglus. Bu y Gwir Anrhydeddus Joseph Cham- berlain, A.S., yn anerch Cymdeithas Rydd- frydol Undebol Birmingham nos Lun. "Mr Chamberlain a ddywedodd ein bod fel gwlad yn awr yn nghanol argyfwng yn nglyn a heijTit y Transvaal. Beth, meddai, yw pwnc y Transvaal ? Nid cwestiwn neu bwnc newydd mohono. Bu y cwnwl yma yn hofran yn yr awyr am ugain nilynfdd. Nid cwestiwn mohono chwaith ynghylch rhoddi pleidlais i ddeiliaid Prydeinig mewn gwlad estronol. Nid pwnc arianol, ac nid un o ymosodiad ydyw. Y mae y nu';er yn fwy na hyny. Yna aeth Mr Chamber- lain dros HANES YR HELYNT er y flwyddyn 1881, pryd y darfu i Mr Gladstone roddi annibyniaeth i'rTransvaal. Ond er yr adeg hono nid yw pobl y Trans- vaal wedi ymddwyn fel ag y dylasent. 1"1" caniatau iddynt yr hyn a geisient, nid oedd boddloni arnynt. Y mae holl gwynion yr Outlanders yn codi o Gytundeb 1884. Dy- wedodd yr Arlywydd Kruger fod yr holl ddieithriaid yn awr, ac y caent byth, yn cael hawliau a chwareu teg cyfartal i fwr- deiswyr y Transvaal. Ac eto gwelir fod mwyafrif y trigolion—yn cynwys rhai di- eithriaid, deiliaid Prydeinig gan mwyaf- yn cael eu hamddifadu o'u cynrychiolaeth yn y W einyddiaeth, er eu bod yn talu Y BUMED RAN O CHWECH o gyIlid y wlad. Yr ydym wedi bod ar fin rhyfel bedair gwaith gyda'r Transvaal yn ystod y pymtheng mlynedd diweddaf: yn 1885, yn 1894, yn 1895, ac yn 1897. Ni bu ymddygiad y Boeriaid o gwbl yn ddymun- ol; yn wir, buont yn foddion i beri i'r wlad hon ychwanegu ei nerth milwrol yn Neheudir Affrica. Fel y dywedwyd, y mae yr Outlanders yn talu y pumed ran o chwech o gyllid y wlad and nid oes gan- ddynt lais yn llywodraeth y wlad. Ni chant gymaint a breintiau trefol. Ni chant gj'maint ag edrych ar ol carthffosiad en dinas eu hun, na rheoleiddo addysg eu plant. Gyda golwg ar rhuthrgyrch Dr Jameson a'i gwinni, beth amser yn ol, yr oedd efe (Mr Chamberlain) yn ei anghym- eradwyo. Dadleuai fod y Llywodraeth a'r wlad hon wedi dangos amynodd mawr, ac na wasgwyd yn drwin hyd yn hyn ar y Transvaal i ganiatau yr hyn nad oedd ond teg a chyfiawn yn cael ei ofyn. Gyda golwg ar y cyfarfyddiad rhwng KRUGER A MILNER, seid rhai beirniaid yn dweyd na ddylai y gynhadle-dd gymeryd He heb gael siccrwydd yn miaen llaw y derbyniai yr Arlywydd Kruger y telerau a osodid i lawr gan Syr Alfred Milner. Gwrthun yw peth fel hyn. Pa eisieu cynhadledd oedd os y gwyduid y derbynia Kruger delerau Milner ? Wedi talu teyrnged i alluoedd Syr Alfred Milner amddiffynodd Mr Chamberlain y boneddwr hvnw yn ngwyneb yr ymosodiadau a Avnaed arno. Ond yr oeddynt hwy fel Llywodr- aeth am sefyll yn nodded iddo, oherwydd fod ganddynt bob ymddiriedaeth yn ei Iluoedd a'i farn; ac yr oeddynt yn gwbl gyfrifol am yr oil oedd wedi ei wneyd. Dy- vvedai rhai fod Syr Alfred Milner yn cael ei lpvodraethu gan Ysgrifenydd y Trefed- igaethau (Mr Chamberlain). Nid oedd hyny yn wir; ac nid dyn i'w lywodraethu felly oedd Syr Alfred Milner. Rhoddwyd iddo bob rhyddid i arfer ei farn ar y mater. Y mae wedi rhoddi i ni y farn hono, ac yr ydym oil yn gwybod beth ydyw. Yr oedd Syr Alfred Milner eisieu cael cynrychiol- aeth i'r deiliaid Lfydeinig, ond go?:;eddodd yr Arlywydd Kruger hyn, a chynygiodd yn- tau rhyw amodau, ond a ystyrid yn rhai an- nheg. GOfYllid am gjmryenio; loth fnan, ond fe fynygiai Kruger i'r Ovitlanders aros AM SAITH MLYNEDD, ac yn ystod yr amser nid oes neb a wyr yr hyn a wnai y Boeriaid. Yr ydym wedi disgwyl dipyn ar i'r Arlywydd Kruger wneyd diwygiadau, a gallwn ddisgwyl yn amyneddgar eto. Y mae yn gwrthod yr hyn a ofynir ganddo, ac y mae oedi yn beth peryglus. Priodolai yr holl helynt an- nymunol yn Neheudir Affrica i gamlyw- odraethiad y Transvaal. Yr, oedd y Llyw- odraeth yn hollol unol yn eu gwladlyw- iaeth ar y pwnc yma. Hyderai y cai yr Arlywydd Kruger y synwyr i ganiatau yr hyn a gyfiawn geisiai y wlad hon.

Cynghaws o'r Rhyl. Yn llys sirol v Rhyl, ddydd Gwener, o flaen ei Anrhvdedd Barnwr Syr Horatio Lloyd, gwrandawyd cynghaws gan Richard Thomas, fu gynt yn was yn y Belvoir and Pier Hotel, y Rhyl, yn erbyn John Ed- ward Middlehurst,, y Rhyl a Manchester (cadeirydd cvfarwyddwyr Cwmni Rhyl Belvoir and Pier Hotel), a diweddar aelod o Gorfforaeth Salford. Hawliai yr achwyn- ydd y swm o gan punt gan yr amddiffyn- vdd am ymosodiad a chabldraeth. Ym- ddangosai Mr Ellis Jones Griffith, A.S. (yn cael ei gyfarwyddo gan Mr Bromley) dros yr achwynydd, a Mr Jordan, barsryfreith- iwr, Manceinion, dros yr amddiffynydd. Dywedodd Mr Ellis Jones Griffith fod yn dda ganddo hysbysu ei Anrhydedd nad oedd raid iddo wrando yr achos. Yr oedd ei gyf- aill, Mr Jordan, wedi cvdsynio i roddi dyf- I arniad am 40p i'r achwynvdd, a'r costau i gael eu trethu.—Rhoddodd ei Anrhydedd ddyfarniad fellv, a chaniataodd yr apel am dal ycl-v.-une^cl.

Y Glowyr a i C-vaith., Mae bywyd yn y glofeydd yn ddyddorol a pheryglus. Ysgrifenwyd cyfrolau yn des- grifio bywyd y glowr, ac ni raid i ni droi i weithiau dychymyg am hanesion rhyfeddol ac anghyffredin. Mae preswylwyr y wlad ddu yn ddiweddiar wedi cael eu synu gan am- gylchiad tra rhyfeddol yn mywyd glowr o'r enw Earnest Thomas Newman, yr hwn sydd yn byw gyda'i rieni yn Chapel street, Hales- owen, yr hwn sydd yn ddwy ar hugain oed. Rhyw ddwy flynedd yn ol, pan wrth ei waith mewn glofa laith ac afiaeh, cafodd anwJd trwm, yr hwn a droes yn glefyd crydcymalau arno. Pan adawodd' y clefyd ef, cafodd ei hun yn dioddef gan y St. Vitus' dance. Coll- odd yn hollol bob llywodraeth ar ei aelodau, a gorchudid ei wyneb gan ysmotiau anolygus, a ymledent yn raddol dros ei gorph. Ffaelodd pobpeth a gymerai a gwneyd lies iddo. Mis neu ddau yn ol, fodd bynag, cynghorwyd ef i dreio Dr Williams' Pink Pills for Pale Peo- ple, a phrynodd flychaid ohonyn. Cymer- odd y pelenau yn rheolaidd, a phrynodd ail flychaid ac yna dechreuodd yr effaith oddi- wrthynt. Cyn ei fod wedi cymeryd haner yr' ail flwch teimlai nerth yn dychwelyd i'w ael- odau, wedi iddo waghau y trydydd blwch, diflanodd yr ysmotiau, dychwelodd ei arch- waeth, a theimlal fodi ei iechyd yn adferyd. Cymerodd o gwbl chwe' bljchaid o Dr Wil- liams' Pink Pills, ac heddyw mae mor gryf ac iach a'r un glowr yn y wlad. Gwnaeth cynrychiolydd y "Birmingham Weekly Mercury" ymchwiliad personol i am- gylchiadau yr adferiad rhyfedd hwn, a der- byniwyd ef yn garedig gan fam Mr Newman. Ar ei galwad daeth dyn ieuanc cryf ac iach i'r ystafell, a chyflwynoddi y fam lawen ef i wr y wasg, fel un fu ychydig fisoedd yn ol yn wael ac yn hollol ddiymadferth. Sylwai y gohebydd nad oedd ei ymddang- osiad ar hyn o bryd yn awgrymu hyny. "Nag ydyw," atebai Mr Newman "yr wyf yn hallol iach yn awr, er fy mod cyn cymeryd Dr Williams' Pink Pills mor ddiymadferth a baban. Nid oes genyf nerth, fy archwaeth wedi 11 wyr ymadael, ac yr oedd fy aelodau yn symud i bob cyfeiriad. Gelwid ef yn St. Vitus' dance. Teimlwn yn wael iawn, nis gallwn wneyd dim gwaith, ac ni chymerwn ddyddordeb mewn dim. Fel y cymerwn y pelenau teimlwn yn cryfhau, a chawn fwy o lywodraeth ar fy aelodau. Dychwelodd fy archwaeth, ac yn awr teimlaf mor iach ac y bu'm erioed, yn gweithio rhwng dieuddeg a phedair awr ar ddeg y dydd." Mae clefyd y crydcymalau, fel yr anwyd- wst braidd yn mhob achos yn gadael rhyw afiechyd ar ol—yn fwyaf cyffredin gwendid v galon. Y feddyginiaeth oreu i wrthweithio y perygl yma ydyw Dr Williams' Pink Pills, y rhai oherwydd ei heffeithiau cryfhaol ar y nerfau a'r gallu a feddant i gyfoethogi y gwa sydd yn arnddllcmfwyp cmecshrwormm gwaed, sydd yn amddiffyn y cyfansoddiad rhag ymosodiadl gan afiechyd. Maent yn ddigyffelyb fel tonic, ac fel meddyginiaeth at effeithiau gwanychol y tywydd poeth yma iyn yr haf.

Boddiad Ataethns yn Llyn Cowlyd Tra yn pysgota yn Llyn Cowlyd prydnawn Sadwrn, collodd boneddwr ieuanc o'r enw Dr Phillips Hughes, Llundain, ei droed ar graig, a bu foddi yn ngwyddfod ei frawd. Bu agos i'r brawd hefyd foddi wrth geisio achub y meddyg ieuanc. Deuwyd o hyd i'r corff nos Sadwrn. Cynhaliwyd trengholiad o flaen Mr L. R. Thomas, ddydd Llun, a dychwelwyd rheithfarn o "Boddi yn ddam- weiniol."

Anwybyddu yr hen Ialth. Mae'n syndod gynifer e achosion cyfreith- iol Cymreig sydd yn cael eu trin yn yr uchel- lys bob blwyddyn, a'r nifer o dystion Cym- reig a holir yno yn eu hiaith eu hunain; ond nid yw y syndod hyn yn ddim o'i gvm- haru a'r ffaith mai twrneiod Seisnig sydd yn cael y gwaith o'u holi a'u croesholi. Paham nas gofelir am rai o'r bar-gyfreithwyr Cym- reig i eymervd rhan mewn achosion hollol Gvmreig? Yr wythnos hon yr oedd achos o Laugollen yn mlaen yn yr ITchel Lys, ac er fod rhai o'r tystion yn Gymreie: nid oedd neb o'r twrneiod yn abl i'w deall ond trwy gymhorth Mr Foulkes Jones, y cyfreithiwr, yr hwn ddarfu gyfieithu yr achos. Eto, paham na fuasid yn gofalu am dwrne o'r Gcgledd?

Y Philippines. Yn ol y newyddion o Ynysoedd y Philip- piniaid, y mae y gwrthryfelwyr yn parhau i beri blinder i'r milwyr a'r awdurdodau Am- ericanaidd, a'r gwrthryfelwyr, yn fynych, yn cael yr oruchanaeth ar fyddinoedd disgyb- ledig yr Unol Dalaethau.

Can Gweithiaa Alcan yn America. Yn ol y newyddion o Pitteburg, America, bydd i boll weitbiau clcan y wlad gael eu cloi am haner nos nos Wener, oherwydd methiant y gynhadledd yn Chicago i reol- eiddio y cyflogau. Bernir y bydd i'r sy- mudiad daflu oede-dtu haner can' mil o bobl allan o waith.

Y Diwyglad yn Efrog Newydd, Yn ol yr arwyddion o Efrog Newydd (New York) y mae cyfarfodydd diwygf.adol grymus yn cael eu eynal yn y gymydogaeth. Er cyfarfod a'r dyrfa. sydd mewn ymchwil am bleser yn Coney Island a manau ereill, y mae yr arweinwyr crefyddol wedi ymuno i gynal cyfarfodydd crefyddol. Y prif ganol- fan yw pabell enfawr yn Upper Broadway, ac yma y darfu i Dr Foster, duwinydd enweg unwaith, a'r hwn a ddiangodd ymaith gyda'i gogyddes, wneyd cyfaddefiad cyhoeddus. Tynid sylw yno ddydd Sul gan y Llyngesydd Philip, yr hwn a Iywyddai y "Texas" yn Santiago. Parodd i'w bresenoldeb yno i wyth mil o bobl ymferwi mewn brwdfrydedd. Dywedodd Moody yr Efengylydd na welodd erioed o'r blaen y fath syched am y Beibl.

Damwain i "Stemar Bach" Sir Fon. Digwyddodd damwain foreu dydd ilawrth i'r "stemar bach," yr agerlong sydd yn rhedeg rhwng Caernarfon a Thalyfoel, sir Fon. Aed a'r "Arfon" drosodd i ochr Mon i'w morio dros y noson, a rhwymwyd hi wrth y lanfa lie y glenir pan fyddo'r dwfr yn isel. Y mae y llanw yn uchel yn y dyddiarr hyn. Drwy rym y llanw, ymddengys i un ochr i'r agerlong fyned ar y colofnau sydd yn dal y lanfa, ac wrth i'r dwfr ei gadael derbyniodd niwaid mawr i un ochr iddi, a drylliwyd y paddle-box. Dygwyd hi drosodd i Gaernar- fon, a dechreuwyd ar unwaith ei hadgyweirio gan nifer o weithwyr.

Achos Cymreig yn yr Uchel Lys Yn yr Uchel Lys ddydd Sadwrn daeth yr achos Abrahams yn erbyn Griffiths eto o flaen y Barnwr Darling. Cynghaws yd- oedd hwn yn erbyn Richard Griffiths a Grace Griffiths, Caearion, Llandegai, Bangor. Honai yr achwynwyr ddarfod i Grace Grif- fiths ddyfod i feddiant o 200p trwy dwyll. Y mae manylion yr aches yn hysbys, mae'n ddiau, i'n darllenwyr. Ar ran yr achwynwyr ymddangosai Mr J. Bryn Roberts, A.S., a Mr Cadwaladr Da- vies dyn cael eu cyfarwyddo gan Mr J. Glynne Jones), a Mr Arthur E. Hughes dros yr amddiffynwyr. Cwestiwn o log oedd yn awr o flaen y llys. Dadleuai Mr Bryn Roberts fod gan yr ach- wynwyr hawl i cfderbyn llog o'r dydd y rhoddwyd yr arian yn 1882, a byddai i 5p y cant ar hyny ddyfod 1 400p. Y Barnwr Darling, wrth roddi dyfarniad, a ddywedodd nad oedd gan Mrs Griffiths hawl i'r arian. Bu yn defnyddio y 500p i'w mantais ei hun, a thybiai ef mai rhesymol iddi dalu y Hog. Rhoddodd ef ddyfarniad o blaid 2n o log er y laf o Orphenaf, 1882.

RYFHEW-CH Y CYFANSODDIAD. Mae pawb yn barod i werthfawrogi a chroesawu yr awelon tyner a balmaidd ddis- gwyliwn yn naturiol eu mwynhau yr wyth- nosau dyfodol, ar ol lleithder ac afiachus- rwydd y tymlior sydd wedi myned heibio. Yh ystod misoedd diweddaf mae lluaws wedi bod yn dyoddef dan yr anwydwst ac anhwvlderau ereill, ac eto yn dihomi mewn gwendid a Ilesgedd tra yn ymdrechu adenill y nerth a'r iechyd a gollwyd. I alluogi y cyfryw i gael adferiad i'w hiechyd cynefin ac i fwynhau iechyd da y tymhor dyfodol, dy- lent gymewd rhyw feddyginiaeth adgryfhaol a symuda ymaith effeithiau niweidiol yr afiechyd ac a grvfha y cyfanscddiad i wrth- sefyll yn llwyddianus ymosodiadau dyfodol. Meddyglyn o'r fath, a'r goreu sydd eto wedi ei ddarganfod, yw Bitters Gwilym Evans. Gwelir hyn ar unwaith os ystyriwn am foment yr etffeithiau y mae yn gael ar y cyfansoddiad. Dyma rai o honynt:—Mae Bitters Gwilym Evans yn cynorthwyo, a hwylusu gweithrediadau natur, trwy gyn- orthwyo bwyd dreuliad, a chryfhau y cyfan- soddiad a thrwv hyn wella a hwylusu cvlch- rediad y gwaed, &,c. Alae v Quinine' Bitters hyn hefyd yn cryfhau v riau a'r cyhyrau, yn puro a ffrwythloni y gwaed, yn bywiocau yr ysbryd, yn adloni y meddwl, ac yn symud ymaith rwystrau ac atalfeydd yn yr ermigau bywydol. rawf o effeithiolrwydd Bittets Gwilvm Evans yw fod pawb sydd wedi ei ddefnyddic unwaith yn ei gymeradwyo i'w cyfeillion. fel y mae yr alwad am dano yn cynyddu o flwyadyn i flwyddyn, a lluaws o efelychiadau gwael o hono yn cael eu cynyg i'r cyhoedd. Gocheler y rhai hyn trwy edrych fod enw Gwilym Evans ar y label, y stamp, a'r botel. Pris Poteli, 2s 9c a 4s 6c yr un. I'w cael -an bob ffervllydd, neu trwy y post yn union- gyrchol," oddiwrth y perchenogion —Quin- ine Bitters Manufacturing Co., Limited, Ll&nelley, South WaleP

Anrhegwyd llyfrgell Coleg y Brifysgol, Aberystwyth, a nifer o lyfrau gwerthfawr yn ddiweddar, gan Mr James Jones, Abertawe, yr uchel-sirydd am v flwvddyn bon. Yn mhlith nifer y llyfrau yr oedd dros dri el,iiit o T',j tri a VeHaw nifer fawr o bumphledau a hen draethodau.

Ba lawn, Abertawe. Safcdd Cyngor Trefol Abertawe bron fel un gwr dros benderfyniad i wrthwynebu rhoddi trwydded i Barnum a Bailey i werthu diodydd meddwol yn y Victoria Park iddycklia eu harddangosfa fyd-enwog. Os na wrthwvnebwvd gwerthu y pethau medd- wol yno adeg at Eisteddfod flynyddau yn ol, mae arwyddion fod Abertawe yn deffro o'r diwedd.

Offeiriad 0 Ordd Pharaoh. A all beiddgarweh dynol ddod i'r golwg mewn ffurf waeth na. hyn ? Ymladdfa yn New York rhwng dau-Jeffries a Fitzsim- moiifi—am y swm o 20,000 o ddoleri. Yn ol pob hanes, yr oedd yn un ffyrnig a gwaedlyd iawn. Beth bynag, Jeffries orchfygodd, ac wele dad hwnw, yr hwn sydd yn gweinyddu fel offeiriad Eglwys y Duw byw mewn rhan arall o'r Talaethau, yn pellebru i'w fab- "The Lord was in the fight" (Yr cedd yr Ar- glwydd yn yr ymdrechfa). Pa ryfedd fod y gelyn yn cael lie i gablu ein crefydd ?

"Ddim yn ei chael yn hafo hyd.' Nid vw Clwb Pel-droed Castellnedd yn ei chael yn haf o hyd. Mae yr ysgrifenydd a'r trysorydd wedi bod yn cymharu cyfrif- on. Talwyd yn ystod y tymhor 852p 13s 9c, ond gorfu iddynt godi 173p 17s 7c o'r bane dros ben y derbyniadau er bed yn ddiddyled, ond yn nyled v bane o gymaint a hyny. Peth newydd, gredwn, yw hyn. Y capeli, &e., sydd yn arfer bod mewn dyled, ac yn gorfod pwyso beunydd am gasgliadau, ac yn galw am wasanaeth pob math o bethau i gy- northwyo, megis nodachfeydd, eisteddfod- au, cyngherddau, &c., tra y mae clybiau bydol fel hyn yn llwyddianus iawn i dvnu arian crefyddwyr a. phawb. Tybed nad yw yr amser wedi dod i achos crefydd i hawlio mwy oddiar grefyddwyr eu hunain P Ac ai nid yw yn bryd i erefyddwyr i fod yn fwy gwirfo-ddol nag erioed gyda'u crefydd?

Cyoydl Pabyddiaeth. Cyhoeddcdd y "Times" ranau o erthygl vmddangosodd yn ddiweddar mewn papyr Italaidd gan y Pabydd enwog, Mr Bagot, ar gynydd Pabyddiaeth yn Mhrydain. Dylai ei gvnwysiad fod fel "balm o Gilead" i John Kensit a'r penboethiaid Protestanaidd hyny sydd yn gweled Pabydd mewn pob canwyll obiegid dywed yr erthygl nad ydyw Pab- yddiaeth yn cynyddu yn y wlad yma, oher- wydd fod cyffesu i'r offeiriaid yn arferiad nas gellir cyfnewid dim arno, obiegid ei fod yn un o brif erthyglau cred y Pabydd; ag fod yma wrthwynebiad traddodiadol i uwch- afiaeth Pabyddol.

Plentyn yn yfed Wisci ac yn Marw —:— Dydd Ian, jai Nhreherbert, Deheudir Cymi-u, o flaen Mr R. J. Rhys, cynhaliwyd ymchwiliad i achos marwolaeth Mary Gwe« EVnns; merch fach deir blwvdd oed William Evans, 37, Hopkin street, Treherbert. Bu y plentyn farw boreu dydd Llun oddiwrth effeithiau yfed wisci. Dywedodd y tad iddo rhwng naw a deg boreu dydd Sul ad- ael haner llond cwpan fech-an o wisci ar y bwrdd, er mwyn myned i geisio dwfr poeth i'r gegin, i wneyd "pwnsh" i'w roddi i'w wraig oedd yn ei gwely wedi cael anwyd. Pan ddaeth yn ol o'r gegin, yr oedd y wisci wedi diflanu. Yr oedd yr eneth fach yn yr ystafell ei hun. Bu yn chwareu am haner awr, ac yna syrtbiodd i gysgu. — Rhoddodd Dr Grant dystiolaeth. Gwnaeth ei oreu i achub bywyd y fechan. Pe bu- asai wedi cael ei alw yn gynarach, diau y buasai wedi llwyddo.—Dychwelwyd rheith- farn o "Farwolaeth drwy wenwyniad alco- holic." Rhoddwyd cerydd i'r tad am ei esgeulusdra.

Tywysog yn gorfod tala lawn Yn Nosran Maine y Frenhines, Llundain, ddydd Gwener, gwrandawyd cynghaws gan Mr Meyer, cigar merchant a goruchwyliwr yswiriol, am 250p o iawn am niweidiau a dderbyniodd drwy esgeulusdra gyrwr cer- hyd Tywysog Dolgorouki. Yr oedd yr ach- wynydd yn marchogaeth deugylch, pan y daeth cerbyd yr amddiffynydd i wrthdar- awiad ag ef, drwy droi congl heb fod ar yr ochr iawn. Torwyd coes yr achwynydd, a derbyniodd niweidiau ereill. Caniatawyd iddo y swm a ofynai.

Darllen Nofelau. Y mae yn debyg fod mwy o ddarllen nofelau yn awr nag a fu erioed o'r blaen vn hanes y byd. Mae drwg ami i beth! yn y camdctefnydd neu yn v gorddefnvdd wneir o hono, ac yn gyffredin y camddefnydd neu y gorddefnvdd yw yr un cyntaf a'r amlaf wneir o hono; ac wedi hir brofiad y daw pobl i amgvffred gwir wasanaeth y peth. Mae hyn yn wir umlwg yn nglyn a'r nofel. Ystyr y gair yw "newydd," a galwyd y cyf- ansoddiad, feallai, yn hyny ar v cyntaf am v rheswm fod chwedl o'r fath yn beth' new- ydd yn y byd. Yr oedd hanes yn hen beth ond peth newydd oedd "ffug"-hanes. Yr oedd yn beth newydd hefyd i gyfyngu hanes yn gy fan gwbl i ddesgrifio v serchiadau an- ianol, neu yn hytrach y serch ystlenol mewn cyflwr o gyffro parhans eithafol. 0 hyny hyd yn awr, y mae y nofelau wedi gweithio serch am yr ollsydd yndd: ftC, felly, ail-adroddiad neu ail-dwymniad yw cryn lawer o honynt y dvddiau hyn. Mewn difrifweh, paham na ellid troi y nofel i gvfeiriad arall ac i wasanaeth mwy cyffredinol, sef, er engraifft, i ddarlunio gwahanol serchiadau y galon ddynol ac am- rywiol ganlyniadau andwyol chwantau a nwydau anghymedrol? Yn y cyfamser, gellid rhoi hce i serch mab a merch am dy- mor, i oeri, fel tase, ac ymwastadhau i'w lefel gweddus. Gellid dilyn esiampl chwed- lau fel "Taith1^ Pererin" John Bunyan, lie y dysgir egwyddorion prydferth yr efengyl a chrefydd gyda gallu a swyn anghyffredin. Tra nad yw nofelau eyffredin ond o ddydd- ordeb arwynebol, y mae chwedlau fel "Taith y Pererin" o werth a dys, blacth crefyddol, moesol ac ysbrydol, ac yn gymhorth i ddad- blygiad sylweddol yr enaid. Gellir defn- yddio y ffurf nofelaidd ar lenyddiaeth i fagu a meithrin sereh. at ddoethineb, gwybodaeth, at ddarganfyddiadau gwyddonol a pheirianol, egwyddorion gwladyddiaeth ac amrywiol bynciau eraill. Gellir amgylchu llawer o bethau sylweddol moes a chrefydd a swyn a phoblogeiddrwydd dyddordeb y chwedl. Mor swynol ac adeiladol fyddai nofel yn rhoi hanes campau bendigedig Ffydd, Gob- aith, a Chariad yn y byd; neu fuddugol- iaethau Gras a Gwirionedd ar beehol nc eilnn- I addoliaeth. Llai o chwedleua am serch mab a aerci, a- mwy g-r:ad Duw at dclya.

Yr Yd yn America. Y mae yr adroddiadau swyddogol, a rhai heb fod yn swyddogol hefyd, yn datgan fod y cynyrch o yd yn yr Unol Dal- datgan fod y cynyrch o yd yn yr Unol aethau yn rhagorol. Deaigys arwydd- ion y bydd i brisiau Chicago ostwng 65 cents yn ystod y triugain niwrncd nesaf.

LIadd Defaid ar y Rhe Iffordd. Crwydrodd gyr o ddefaid, perthynol i Mr Dickins, ffarmwr, Watford, ar linell y Lon- don and North Western rhwng Rickmans- worth a Watford, nos Iau. Lladdwyd un ar ddeg o honynt gan y gerbydres ddiwedd- af o Rickmansworth.

Yr Hen Oedfaon yn Lleyn. Gymaint o wabaniaeth sydd heddyw vn nglyn a phregethu yn Lleyn ragor yr hyn fodolai 50 mlynedd yn ol! Campus yw y symudiad sydd ar droed i adferu yr hen gyf- arfodydd pregethu bendigedig geid yn yr hen amser' Mae eisieu pregethu tanllyd y dyddiau hyn. Mae hyfdra a phechod- au ereill yn uchel en penau. Nid oes dim ond yr efengyl a all roddi eu penau i lawr.

Tolli Siwgr yr Indiaid. Mae r rhyfeddol Joseph Chamberlain, er yn proffesu credu mewn Masnaclf Rydd, yn llwyddo i roddi toll ar siwgr tramorol ddygir i fewn i'r India. Dygwyd cynyg yn mlaen gan Syr Henry Fowler i wrthod caniatau gosod v tollau hyn. Os yw tolli peth o hvyd y bobl ddygir o wledydd ereill i'r wlad vn dda yn India, paham na, ddechreuir gwneyd hyny a'r bwyd ddygir i Brydain Fawr r meddai. Eiliwvd ef gan Mr J. MacLean, yr aelod dros Caerdydd. Chwareu teg iddo am fyn'd yn groes i'w blaid. Cawsant- 152 pleidlais, ond yr oedd 293 yn eu herbvn. Felly, toll sydd i fod ar gyfran fawr o siwgr India.

Seddargraph HS nod yn Ysgelfidg Yn mynwent eglwys Ysgeifiog, sir Fflint, y gellir gweled ybeddargraph caiilynol:- "Here lyeth the body of the late Hugh Hughes, of Coedybrain, Esquire, in hopes of ablessed resurrection, rle had the honour in 1743 to servethe Publick in the office of high sheriffe for this County. In private life his manner was constantly to attend the Publick Worship as by Law established, heartily to declare against the upstart sect of the brain- sick Methodist that would take men off from it; timely to compose differences between Neighbours e're they became exasperated. By wbich Behaviour, He was valued when Living, & when Dead much lamented. He departed this life July 7th, 1752, aged 44, leaving an only daughter & a widow behind Him." Y mae periglor Ysgeifiog heddyw yn wr fagwyd yn Fethodist.

Afiechyd yn ddim ond dychymyg Rhaid fod dychymyg rhai pobl yn afiaeh, pan y maent yn coledd pob math' o ffol dyb- iau. Mrs Eddy yw da r gan fy d dwr a ig y gelf Gristionigol wyddonol o iachau. Dycklorol iawn yw golygiadau Mrs Eddy mewn perth- ynas i fodolaeth clefydau ac anhwylderau. Yn ol ei dysgeidiaeth hi, nid peth sylweddol 1 yw clwyf, clefyd, neu anhwylder, eithr dychymyg niti gysgofl ar bared; ac, fel y gwyddis, yr unig foddion angenrheidiol i symud icysgod yw symud y goleu. Ym- ddengys fod pob peth yn wirioneddol, felly yn dda fel v dywedir yn nechreu Genesis, ac nid yw pechod a'i amrywiol ganlyniadau andwyol a melldigedig ond cynyrch "y meddwol marwol." Nid oes i'r pethau hyn fodolaeth sylweddol. Dychymygion ydynt. Cvsgodion ydynt ar barwydydd y meddwl dynol. Ffrwythau hygoeliaeth ydynt. Yn y man y defnyddir y ffydd iachaol "wyddon- ol" o ddarganfyddiad Mrs Eddy atynt, dif- lanant yn ddioed ac yn ddidrafferth. Nid oes eisieu dweyd mai dychymyg yw y dar- ganfyddiad hefyd. Cynyrch coel y meddwl marwol hwn hefyd yw fod gwenwyn yn lladd. Y rheswm fod gwenwyn yn difetha bywyd yw y coelir hyny gan bawb yn gyffredinol. Pe y gellid argvhoeddi pobl nad yw y gcel hon yn han- fodol gywir, ai gwenwyn o bob math cyn ddiniweidiad a glasdwr. Dyna yw athraw- iaeth y gwyddoniaid. Athrawiaeth gampus yw ond yr anhawsdra y^v cael pobl gymer- ant wenwyn i gcelio nad yw yn gwenwyno, neu ddolur rhydd yn rhyddhau. Y gwrth- wvnebiad difrifolaf yn erbyn yr athrawiaeth yw y giveithia gwenwyn a phethau andwyol eraill yr un mor effeithiol yn ddiarwybod i'r dioddefydd a gwrthweithia dau wenwyn eu gilydd i droi allan yn ddiddrwg heb wy- bodaeth y cymerw r ac heb eisieu iddo weith- io ei goel na'i anghoel yn yr ymrafael o gwbl. Mae gweithrediadau yn natur sydd yn hollol anesboniadwy drwy ddysgeidiaeth cred ac anghred Mrs Eddy.

SYMUDWCH YN MLAEN. 0 wyll y cysgodau Symudwch yn mlaen, A byd y croesbrenau Symudwch yn mlaen; Mae gwel'd YmneiUduwyr Yn pleidio'r Eglwyswyr Yn warth ar grefyddwyr, Symudwch yn mlaen. Mae Cymru'n dadfeilio, Symudwch yn mlaen, A'r Babaeth yn llwyddo, Symudwch yn mlaen; Rhag dilyn y "Person" r, Yn 01 i drallodion Y "Stanc" a.'r "Merthyron," Symudwch yn mlaen. 0 swrn "Gweddi 'Ffeiriaid" Symudwch yn mlaen, Yn ngoleu gwareiddiad Symudwch yn mlaen; Yn lie gwawdio'r tadau Ar laswellt eu beddau Drwy bleidio defodau, Symudwch yn mlaen. Yn erbyn y "degwm" Symudwch yn mlaen, Y diafol yw gorthrwm, Symudwch yn mlaen; Yn erbyn v chwedlau Argreffir mewn llyfrau I dwvllo eneidiau, Symudwch yn mlaen. Yn ol yr Ysgrythyr Symudwch yn mlaen, Er gwaetha'r "Dyn Papyr," Symudwch yn mlaen; Pan ddelo dydd trallod, Nis gall "gwedkli barod" Dtiwelu cydwybod, Symudwch yn mlaen. Yn nes at yr Iesui Symudwch yn mlaen, Yn lie haner cysgu Symudwch yn mlaen; Yn ngrym anorchfygol Y dynol a'r dwyfol I fywyd anfarwol Syu.

MAZAWATTEE MAZAWATTEE TEA IS AND ALWAYS HAS BEEN OF FULL WEIGHT. ,-n i THE MAZAWATTEE TEA CO., LTD., hereby guarantee that their packets contain the full weight of Tea stated on the labels, without any deductions whatever for the wrappers. The objectionable prac- tice, disadvantageous to the buyer, adopted in certain other proprietary Teas, of including the wrapper or bag in the weight of the Tea, is not, and never has been, followed by the Mazawattee Tea Co., Ltd. MAZAWATTEE MAZAWATTEE TEA IS AND ALWAYS HAS BEEN OF FULL WEICHT.