Yr Wythnos a'r Eryr

Ih^ES gan fx Jfab. fivii r ~;==:s:====^=^ «»wiiawr 22am, 1903, Pao it; hddeiliog Farm, CAs^W ^i^dMTleD a Chyw'4 Tas ° Tas o Wellt Haidd, &Hefrdd)'°ffe?v!!a,rA(yr h°U gnydaU 1 ^rd t Ty &■ Amaethyddol, rhau J* >di. tos.sviu' trBy Wf<™yddyd Mr lctioh U11t Jf d ymadael. Y coel Bw?d ™ ». 1Wr°od (yn Fachddeiliog), D,\ ROBERTS A'I FAB °s0d oYN S «*?* Auction *%d R u c# rCa^caDlyDoI: ^Is,Pcl>af a- '■ p- I ? 1| i ,th%^n •• 3 1 23}ss r 5 o 38 £ ^>uod E.8 3 •' 6 S% r 25ain Mawrth nesaf JSSr^, ^ol8eUau/

ADOLYGIAD. Boreu heddyw derbyniasom gyfrol fechan dlos gan yr Athro Owen M. Edwards. Cyfrol ydyw o farddoniaeth Huw Morus, Pont-y- meibion, Glynceiriog. j Dyma'r burned o gyfrolau barddonol beirdd hen a diweddar a gyhoeddwyd gan Mr Edwards er diwedd 1901, Cyhoeddwyd y gyntaf, Dafydd ab Gwilym, yn 1901, yn cael ei dilyn yn 1902 gan ddwy gyf- rol o Oronwy Owen, un o Geiriog, a'r hon sydd ger ein bron yn awr. Nid ydyw eu hawdwr yn addaw ond ryw bedair cyfrol y flwyddyn. Y mae ein hawydd ar ol cael un yn cynyddu i ddisgwyl un arall. Swllt yr un yw eu pris, ac y maent yn ddigoa rhad. Y maent yn gyfrolau bychain pert, deniadol a gwerthfawr, a phwy all fesur eu gwerth mewn blynyddoedd i ddyfod ? Credwn nas gall ieu- enctyd Cymru wneyd yn well na derbyn y rhai hyn. Nis gall cyfrolau o'r natur yma lai na chreu dyddordeb ieuenctyd ein cenedl at lenyddiaeth bur, Ychydig, os dim, a wyddem y Z" ni yr ieuenctyd am fardd mor odidog a Huw Morus, Pontymeibion, hyd nes i'r Athro Ed- wards ein goleuo trwy gyfrol o'i farddoniaeth. Y mae cyfrolau Ap Vychan a Beirdd y Ber- wyn yn y wasg. Peidiwch a'n cadw yn hir, Mr Edwards.

Marwolaeth Mr. T. J. Freme, G-lanceirw. Gofidus genym groniclo marwolaeth Mr TV J. Freme, Glanceirw, Corwen, yr hyn a gym- erodd le braidd yn sydyn ddydd Sadwrn, yn yr oedran cynarol o 28ain mlwydd. Yr oedd yr ymadawedig yn foneddwr caredig a hael, ac yn adnabyddus a mawr ei barch yn ardal Cerrigydruidion. Cydymdeimlwn yn fawr a'i weddw ieuanc a'r perthynasau oil yn eu prof- edigaeth chwerw

LLANDDERFEL. LLWYDDIANT. Llawen genym gofnodi llwyddiant Mr H. E. Ruddy, B.A., Pale, un o hen ysgolheigion Ysgol Ganolraddol y Bala a Choleg y Brifysgol, Aberystwyth, ar ei waith yn enill ysgoloriaeth o £ 100 yn Ngholeg yr Iesu, Rhydychen. Dymunwn iddo bob llwy- ddiant yn y dyfodol.—CYFAILL.

%U^======= fcVh 0 wffkedinol. "Jasjj » Uiae»r • L?, yn ffaith Pwy !d(1 hwnArc^esgob T" bTn mIynedd yn ^i^Ss«yn l*9S^6fld' °bH§id di" a* y dretk> d gosod ys%o1' Wyd^d ,aw y trethH^ g°lygU g0S0d « IVv? ^laen a 1 yr• Gofynwyd me<3dai ° ui efe wedi dweyd ftu*1'" W ^wydin oble§yd Qi ddarfu i yC^Wl' Pan ddaetheWSem y fath gynyg a'r Esgoh w c2nJ& ni safodd l" »»i! W £ 8hyfiaw0Sr Co? y" efrbyn r Aho' ^ydd ^of §eQyf am felPeI> Lfi' a'r Prv^ K yn prynu moch V ^r&ein ^wnnw edrychir >y'ybyd. Osgellid rhanu pisyn tair' yn dair ar ddeg o ranau, yr dedd y mochwyr yn debyg o wneyd. Ond erbyn hyn, Esgobion Eglwys Loegr, o dan arweiniad eu brawd o Manchester, yw y bar- geinwyr caletaf y gwn i am danynt. Mae Shylock maes o'r cownt." Yn union deg gosodir enw y Brenin a-r waelod y Bil, ac yna fe'i hanfonir allau i'r wlad i gymeryd ei gwrs. Ond cofier mai un peth yw rhoi gorchymyn, peth arall yw rhoddi ufudd-dod iddo. Sut mae dadwneyd cyf- raith ddiwg? ebe rhywun. "Cael dynion da I i'w thori," oedd yr ateb. Ac y mae miloedd o ddynion da ydynt a'u cydwybodau yn cael eu sathru gan y mesur anghyfiawn hwn, ac yn penderfynu na thalant y Dreth Eglwys newydd hon ond o dan wrthdystiad pendant a phen- derfytiol. Nid gwrthod talu out and out a wneir, ond gwrthod falu yn wirfoddol. Fe dalwn i yr arian, ond fe ga'r Hen Fam yr oruchel fraint o anfon y Bwmbeili ar hyd a lied y wlad unwaith eto i godi arian, er mwyn dysgu plant bach yr Ymneillduwyr i daflu anfri ar grefydd eu tad a'u mam. Dyna yw cenadaeth yr ysgol mewn miloedd oardaloedd yn Lloegr; ac os goddefwn hyn, cywardiaid ydym Daeth cyfraith newydd rheoleiddiad y fas- nach feddwol i rym dydd lau. Cafodd ei dodi mewn gweithrediad ar ganoedd o dru- .einiaid yn ystod y dydd yn ngwahanol drefi a dinasoedd y deyrnas. Dedfrydwyd trosedd- wyr a fuont ami i dro gerbron y llysoedd yn ystod 1902 i fis o garchar. Dodwyd eraill ar y rhestr ddu, a chafodd amryw wyr a gwrag- edd ysgariadau oddiwrth eu gilydd, oblegid na feddent ailu i reoli eu hamgylchiadau teu- luaidd. Y mae yn eglur y datodir miloedd o undebau priodasol gan yr Act. Teimlai y tafarnwyr fesnr o byder yn ngwyneb manyl-" wch y gyfraith y dyddiau cyntaf; cynefinant a hi ar fyrder. Teiralir eisoes mai sdran lied anymarferol yn y dinasoedd poblog fydd yr hyn a elwir yn rhestr ddu." Hawdd fydd ei llunio, nid mor hawdd fydd i'r tafarnwyr adnabod y personau a geir ar y rhestr. Gwel- wn fod rhai trefi hefyd wedi apelio eisoes at yr ynadon am leihau rhif y tafarnau. Cyd rhwng pobpeth, dysgwylir y bydd ol yr Act yn lied amlwg ar foesoldeb y wlad. Eithr na ddysgwylier gormod. Nid oes dim yn y gyf- raith tuag at wroli heddgeidwaid yn y cyflawn- iad o'u dyledswyddau. Ni welant yn well, ac ni chlywant yn rhagorach os na wna y cy- hoedd, yn arbenig yr ynadon, en rhan er eu cefnogi yn gyson, llithra ami i droseddwr yn groeniach megys cynt. Dywedwn eto, rhodded y cyhoedd gynorthwy dyfal i'r heddlu; os esgeulusant eu gwaith yn ngwyneb hyffordd- iadau pendant, rhaid fydd eu bwrw ymaith fel gweision anfuddiol.