Y Werin

Y Strelc Fjthqofiadwv vn Amsrica. Mae y Bwrdd Gweinj^ddol Cenedlaeth- ol, perthynol i'r Mwngloddwyr Unedig yn yr America, wedi gv rthod1 cyhoeddi streic yn y glofeydd heb wneud ymgais yn gyn- taf at ddod i gyd-ddealltwriaeth ar y pwnc. Fodd bynag, os na fydd i'r meistri gyfar- fod a gofynion y dynion mewn amser pen- odedig rhoddir gorchymyn i sefyll allan.

"T Genlnen EisteddfodoI." Caniataer i ni ddyweyd gair am gyn- wys y rhifyn aml-weddog hwn. Maitli yw yr awdl gyntaf, ond er fod ynddi ddamau da, canodd ei hawdwr ddwsin o linellau rhyddion ar "Fywyd," gwerth y cwbl ohoni.-Cynghaiieddwr gwyob ydyw awdwr yr awdl ar "Ddydd y Farn:" ac y mae meddyliau tlysion yn yr awdl ar "Burdeb." Cywrain a naturiol yw "Dyff- ryn Teifi." Trinia yr awdwr yr "odl ddwbl" yn dra chelfydd. Yn y cyfansoddiad ar "Samson' gwelwn fod y Philistiaid yn arfer canu "Pdiyfelgyreh Gwyr Harlech." Y mae graddau o swyn yn y llinellau i'r "Mor, a hyfryj y^y sain y folawd ar "Ana Gnffiths. -Cryfton yw y meddyliau vn "Ffordd yr holl ddaear," ac y mae y dar- lun o "Brydferthwch y Gauaf" wedi ei dynu gyda medr a gofal. Y mae "Myfyr- draeth'' Bryfdir yn dda; ond gall ef ganu yn well ar destynau auqgen. na Judas Is- cariot. Pryddest fawr, mewii hydred a lledred, ydyw "Boreu'r Trydydd Dydd." Nid ydym yn hoffi y meSUT, ond y mae'r syn- iadaeth yn fIres, ac yn rymus mewn llawer man. Tipyn o arddull traethawd sydd ar bethau y "bardd newydd" byd yn hyn. Dichon y daw i feddu "cyffyrddiad" yr hen feirdd cyn bo hir. Ceir 01 darllen chwedloniaeth Groeg a llenyddiaeth Lloegr aT y bryddest—"Natur vn Dyst o Dduw; ond y mae awydd yr awdwr i fod yn ang- hyffredin, yn deimladwy drwy y gerdd. Y mae yn werth ei darllen, ac yn pron gallu awenydctol o radd lichel.-Pryddert a llawer o swyn ynddi ydyw "Caernarfon," gan Athron, yn enwedig yn y rhanau cyn- taf. Yr oedd defnydd barddones: yn "Nghaernarfon" y dyddiau gynt. Newydd i ni yw enw awdwr y bryddest— "Ac ni ddysgant ryfel mwyach; ond y mae ynddi ysbryd y peth byw, a dylai y beirdd eu huaain ei darllen a'i hystyried yn ddwys. Y mae delw y rhyfelgyrch yn Neheubarth Affrica yn amlwg ar feddyliau llawer o gynwys y rhifyn hwn. Ceir un or englynwyr yn canu clodydd brawd- fardd, gan ddywedyd mai "Fe ydyw Buller Eisteddfod y Bala." Dyn a'i helpo, ynte! Rhaid ei bod yn I eisteddfod druenus o anfarddonol! Gresyn fod man-bwyllgorau ein cyrddau llenyddol yn bradychu cymaint arnynt eu hnnain, «c yn tybied mai eilunod yr awr a'r wyth- nos sydd i fod yn destynau i'r beirdd i ganu am danynt.

Helvnt Ashantl Darfu i ddau benaeth perthynol i'r gwrth- ry felwyr, roddi eu harfau i lawr ddydd Gwener yn ddiamodol. Eglurwyd y can- lyniadau iddynt yn llawn, ond dangosent bertfaith ymddiiiedaeth yn y Llywodraeth Brydeinig. Hysbysir y bydd i ycnwaneg o beiiaethiaid ddilyn. eu hesiampi cyn hir, gan fod y colofnau cospedigol yn gweith- redu yn gyflym drwy yr holl wlad. Dywed y penaethiaid mai dyma yr ymgais gyntaf o'r eiddynt yn erbyn y Liywodracth Bryd- einig. Y mae rhyfelgyrch Wolseley yn aa3, adnabyadus i'r to ieuengaf, ond yn unig fel traddodiad; ac yn rhyfelgyrch 1896 ni chafwyd ymladd o gwbl. Ni chredent y gorcbfygid hwy gan fyddin frodorol, ond canfyddant yn awr mai ofer fydd ymdrech ychwanegol. Nid oes amheuaeth nad yw y diwedd yn ymyl. Lladdwyd tri o'r pen- aethiaid mwyaf yn ddiweddar mewn ys- gsrmes, ac y mae yr oil o'r amddiffynfeydd weds eu dinystrio.

Yr Ethollad Cyffredinol. Dydd Sadwm, mewn cyfarfod perthynol ilr Primrose League yn Shefnal, gwnaeth Arglwydd George Hamilton, Ysgrifenydd yr India, rai sylwadau gyda golwg ar yr etholiad cyffredinol. Dywedai ei fod ef yn gydswyddog rhy deyrngar i anturio tres- masu ar yr hyn a alwai ef yn waith y Prif Weinidog, ac nis gallai ragfynegi pa bryd y cymerai yr etholiad le. Fodd bynag nid oedd ganddynt amser i'w golli; felly dylai eu sylw gael ei droi ar unwaith at y gwaith oedd ganddynt o'u blaen. Nid oedd amheuaeth i fod pa fodd yr oedd yr ymdrech i derfynu. Os oedd arnynt eis- iau setlo y cwestiwn pwysicaf perthynol i ddiwedd y ganrif bresenol, sef sicrhau heddwch yn Neheudir Affrica, yr oedd yn angenrbeidiol nid yn unig sicrhau mwyaf- rif mawr, ond cael y wlad yn unfrydol ar y pwnc.

Llythyr oddlwrth M'Kinley. lOyhoeddwyd llythyr oddiwrth Mr M'Kinley yn America, ddydd Gwener, yn rhoddi ar ddeall ei fod yn bwriadu sefyll fel ymgeisydd Gweriniaethol am Arlyw- yddiaeth yr Unol Dalaethau. Y mae cynwys y Uythyr yn rhoddi amlygrwvdd i bwnc y Philippines.

Y Cigarette Farwol. Mae Mr Treves, y meddyg enwog, yr hwn sydd newydd ddychwelyd o Ddeiieudir Affrica, wedi ymuno a gwrthwynebwyr y cigarette. Mewn ymddiddan, a gyhoedd- wyd yn y "Sandow Magazine," dywed fod yn syn ganddo weled cyiuaint o hogiau ar heolydd1 Llundain fel pe buasent yn medd- wl fod bywyd yn cynwys cael dillad da ac ysmygn cigarettes. Os buasai unrhyw ddyn kuanc yn cymeryd dyddordeb mewn camp- au a pbethau olr fath, buasai ef yn sicr o'i gvnghor i beidio ysmygu dim yn ei ddyddiau boreuol. Mor ddifrifol yr oedd y drwg yn ymddangos iddo ef, ac mor fyg- ythiol oedd i henaint ein gyrfa, fel ag yr otdd o blaid i'r Senedd gymeryd camrau a chymeryd y mater i ystyriaeth.

Cyjirychiolaeth IN eirionydd. CYMRY BIRMINGHAM A MR W. EVANS. Mr Gol.,—Gyda dyddordeb y dyddiau hyn y dilynwn symudiadau etholwyr Rhydd- frydol Meirion yn eu dewisiad o ymgeis- ydd Seneddol. Nis gallwn ymatal heb ddatgan ein llawenydd digymysg wrth gan- fod yn mhlith eraill fod enw y boneddwr caredig a'n cyd-ddinesydd parchus a phob- logaidd, Mr William Evans, yn cael y fath dcierbyniad csHonog a haeddianol yn ei sir enedigol. Fel rhai sydd Wedi cael cyfleusderau i'w adnabod yn dda, yr ydym yn awyddus i fanteisio ar yr amgylchiadau presenol i ategu yn gyhoeddus y syniadau uchel a goleddir am dano gan Gymry Birmingham yn ddiwahaniaeth. Pe y tybiem yn angenrheidiol gallasem ddwyn tystiolaethau amlwg a digonol i'w Ryddfrydiaeth drwyadl ac egwyddorol. Yn y cyfeiriad hwn, credwn ei fod yn bobpeth all Meirion ei ddymuno. Dyna yw ein barn ostyngedig. Gwyddis yn cpda. iawn am ed garedig- rwydd dihafal a'i gydymdeimlad llwyraf a phobpeth Cymreig, yn nghyda'i frwdfryd- edd yn mhlaid prif bynciau'r dydd a dyr- chafiad ei gyd-genedl. Hawdd iawn fuasai ymhelaethu. Cyfaill calon yw ar bob adeg i Gymru, Cymro, a Chymraeg. Hyderwn yn fawr y gwel Meirion "ei dyn" ynddo. Gwyddom fod etholwyr Rhyddfrydol Meir- ion yn y mynedol wedi profi eu hunain yn hollol alluog i famu a dewis drostynt eu hunain. Er hyn, ein hawyddfryd a'n pleser yw dwyn y dystiolaeth onest uchcd parthed Mr Evans a chroniclo ar gyhoedd ein hedmjgedd trylwyr o hono, yn nghyda ein dymunipdau goreu a phuraf iddo. Derbyn- ied y boneddwr anrhydeddus y gefnogaeth a lwyr deilvnga—Yr eiddoch yn gywir,— (Parch) Hywel Edwards (A.), 153, Freder- ick road, Aston; (Parch) Maurice Morgan (B.), 40, Clarence road, Hairboruc; E. Watkin, 66, Varna road, EdgbasLon; Ed- ward Jenkins, 104, Anglesey stfeet, Lo- zells; R. Jervis (Gwynonvvy), 109, Gerrard street; Edward Lloyd, 130, Wil's street, Lazells; E. Stephen Jones, 109, Murdoch road, H;indsworth- O.Y.—Ewyllysia y Parch John Pricbard (M.C.) ychwanegu yn ei eiriau ei hun: — "Yr wyf yn adnabod Mr William Evans yn dda, ac wedi cael digon o brawf arno fel meddyliwr clir, ciyf fel Rhyddfrydwr am- gylch-ogylch, ac yn wr o yni a gweithgar- wch anarferol. Pe buaswn Feirionwr, rhoiswn fy llais yn ddibetrus dros Mr Evans fel cynrychiolydd y sir. Y mae Meirion i'w gweled a'i theimlo ynddo. 0 bawb sydd yn y golwg, efe a wasanaetha y wlad oreu." Dymuna. Mr Edward Jones (E. Evans & Co., Whitehall road, Handsworth), Rhydd- frydwr amlwg ac adnabyddus, ychwanegu —"Gwn yn dda am gymhwysderau neillduol Mr Evans i gvniychioli ei sir enedigol. Y mae ei agweddiad personol gyda golwg ar amryw symudiadau perthynol i'r dosbarth gweithiol a fu gerbron y wlad y blynydd- oedd diweddaf, megis belyntion y chwarel- wyr a glowyr Deheudir Cymru, yn profi yn amlwg ei fod mewn cydymdeimlad agos a theimlad gwerinol pablogaeth a'u gwlad, ac yn meddn ar wroldeb a gonestrwydd o godi uwchlaw y dosbarth hwnw o fasnachwyr sydd bob amser yn gwrthwynebu hawliau y gweithwyr. Nid dilyn yn unig fel Rhydd- frydwr y mae Mr Evans drwy'r blynydd- oedd wedi bod. ond blaenori ar bob adeg."

YN CAEL EI GANMOL GAN GYMRY. --Canmolir Dr Williams' Pink Pills gan bob dosbarth o bobl, o'r iselaf hyd yr uchaf yn y tir, am y modd y maent wedi gwella y parlys, locomotor ataxy, crydcymalau, a sciatica; hefyd pob clefydon yn codi oddi ar wendid gwaed, scrofula, rickets, chronic erysipelas, darfodedigaeth y cylla a'r ysgyfaint, diffyg gwaed, gwynebpryd llwyd a saiw, gwendid gieuol cyffredinol, coll archwaeth, curiad y galon, poenau yn y cefn, poen pen a neuralgia, pob ffurf ar wendid benywaidd, a hystyria. Tonic ydvw y Pills hyn, nid purgative, ac y maent yn gywir yn unig pan geir yr enw llawn Dr Williams' Pink Pills for Pale People; a gwerthir gan fferyllwyr, a chan Dr Wil- liams' Medicine Company, 46, Holborn Viaduct, London, E.C., am 2s 9c y blwch, neu -obwel blychaidi am 13s 9c. Nid Dr Williams' Pink Pills ydynt os gwerthir hwy yn rhyddion neu allan o ddysgLau gwydr; derbynifth hwy yn unig yn yr aml-en binc-gauedig fel y'i desgrifir.

Mygn yn en Cw sg. Yn Birmingham, dydd Alawrth; cafwyd dyr. ieuanc o'r enw Lyons a'i wraig-y ddau wedi dyfod i'r ddinas y diwrnod blaenorol i arolygu gwesty—yn eu I.ystafell wely yn mron wedi mygu i farwolaeth gap nwy. Ym- ddengys fod yr hyn a gloai y nwy i mewn yn y bibell wedi syrthio i ftwrdd; ac felly, ei fod wedi cael agorfa i ddianc allan, nes llanw y Ile. Bu y dyn farw, er pob ymdrech i'w waredu; ond daeth y m raig ati ei hun ar ol awr 0 ymgeleddu dyfal ami.

Ffrwydrad Ffwrnas. Digwyddodd ffrwydrad nwy ddydd Ma wrth, yn y ffwmeisiau blast yn Askam, yn Furness, yn agos i Bairow. Dau wneu- thurwr berwedyddion., o'r enw Turner a Kendal, oeddynt ar ben y ffwmeisiau ar y pryd, a chawsant eu nnveidio yn dost. Caf- odd y blaenaf ei hvrddio oddi ar y ffwrnais, gan ddisgyn mewn pelldor 0 ugain Uath o'r fan, a chael hoIh ei benglog. Y llall a 9- losgwyd yn drwm, ac a gafwyd mewn cyflwr o ddideimladrwydd hollol.

Ar Gon yn mvsg y Beddau. Gwefreb o Rufain (Router's) am foreu ddydd Mercher diweddaf a ddywed:- "Aeth mintai o efrydwyr, yn cynwys cant a haner o wyr ieuainc o'r Unol Dalaethau, Belgium, a'r Almaen, i archwilio y bedd- gelloedd tanddaearol. Pan yn dychwelyd cafwyd fod dau o'r Americaniaid ar goll. Cliwiliwyd am danynt ar hyd y nos gan finteioedd o weithm-yr. Tuag wyth o'r gloch boreu ddydd Mercher cafwyd hwy newn rhan anghysbell, ac mewn cyflwr di- ff giol a thruenus."

Ysgotlald Haaan-ymwadoi. Y mae y Due Sutherland wedi cydsynio i fed yn llywydd "Cymdeithas yr Hunan- reolaeth," aelodau yr hon ydynt Ysgotiaid. Amoda. pob un, yn gyntaf, i beidio yfed dim meddwol cyn canol dydd, neu ar adegau eu prydau rheolaidd; yn ail, i beidio "treatio" ac yn drydydd, i beidio rhoddi di&dydid alcoholaidd yn dal am wasanaeth a wneir iddynt.

Braw Disail yn Llundain. Achoswyd cyffro mawr yn Llundain gan furmur a redodd fel tan gwyllt trwy y ddinas fod y pla a gychwynodd o Glasgow wedi tori allan yno hefyd. Wedi ymholi yn yr ysbyttai, buan y gwelwyd mai anwir oedd y chwedl. Er hyny, mae'n ffaith fod trefniadau rhagocheliadol yn cael eu dwyn yn mlaen yn nociau Llundain yn gystal ag mewn trefi morlanol eraill. Ond mae y perygl yn llawn cymaint jdjrwy deithwyr gyda'r rheilffyrdd, ao mae llygaid gwyliad- wrus swyddwyr y wlad eisoes ar bob peth a phawb o awyrgylch y pla yn Glasgow.

fstori Hynod Geneth. Yn Battle, Sussex, dydd Mawrth, dygwyd labrwr a'i enw Harry Grover, 26 mlwydd oed, o Bexhill, o flaen yr ynadon dan y cy- huddiad gohiriedig o geisio llofruddio gen- eth un mlwydd ar bymtheg oed, o'r enw Olive Wilmshurst, yn Crawhurst, ar y 18fed o'r mis blaenorol. Yr eneth, gwddf yr hon oedd wedi ei amdoi mewn eadachau gan feddyg, a ddywedodd ei bod hi, y diwrnod a ncdwyd, yn digwydd myned trwy faes; fod y carcharor wedi ei dal; ei fod ef wedi ei thaflu i lawr, ac yna ddarfod iddo ei threisio. Wedi gwneyd hyny, torodd ei gwddf; ac ymosododd arni drachefn. 4o\J- nahyddwyd dillad y carcharor a gwaed ar- nynt, a'i gyllell: a thraddodwyd ef i tefyll ei brawf yn y frawdlys nesaf.

Hunanladdiad yn y Fyddin. "Nid ydyw hunanladdiadau yn anadna- byddus yn myddin Ffrainc; ond pan y cyf- lawnodd rhingyll yn ail gatrawd y mor fil- wyr ddinystr arno ei hun yn mhen ychydig ddyddiau wedi i chwarter-feistr yit yr un gatrawd gyflawni gweithred gyffelyb, tyb- iodd y milwriad ei bod vn amser iddo yntau gyfryngu. Nidi ydyw liunetnladdiad gan filwr yn ddim amgen na dianc ymaith o'r f ddin. Ffoedigaeth i'r wlad nad oes neb yn dychwelyd o honi ydyw. Y mae hunan- laddiad, gan hyny, yn drosedd. Ymadaw- iad o'i le ydyw ffoedigaeth o flaen y gelyn. Am y Theswm hwn, arfer boenus, ond cyf- iawn, yn y fyddin ydyw, na byddo anrhyd- edd milwrol yn cael ei roddi pan yn claddu hunanleiddiad. Ni byddai y milwr sydd yn credu yn Nuw, ac yn cam ei wlad, o dan unrhyw demtasiwn o gwbl i gyflawni hunan. laddiad.

UK E2YFEL02IIL TRANSVAAL Mae y cenadwriaethau diweddaraf a xldsanfomvyd gan Arglwydd Roberts i'r ) Swyddfa Ryfel yn profi yn eglur fod sef- yllfa pethau wedi cyfnewid 'yn hollol, a bod y Boeriaid, os y buont yn rhoddi cryn lawer o drafferth i'n corphluoedd yn ddi- weddar, yn awr yn gorfod symud yn mhob man trwy'r tiriogacthau newyddion. Hvs- bysa y Cadfridog Clery fod cylchwylwyr o'r Thorneycroft Mounted Infantry wedi bod yn ymladd a'r Boeriaid ar y 6ed. Sy- mudodd Clery ei hunan allan o Stander- ton, dydd Sadwrn, gvda chorphlu i ymosod ar y gelyn; nine Hildyard wedi sefydlu safleoedd" amddifiynol yn Wakkerstroom, ac wedi sefvdlu cymvndeb pellebrol gyda Volk-rust; gadawodd Methuen Mafeking am Lichtenburg, dydd Sadwrn, cyfarfydd- odd ag vchvdig o wrthwynebiad, a liwyda- odd i gymeryd tair o wageni 3 £ h**n./n ystod yr ymdaith. Symuda y Cadfridog Clements yn mlaen yn nghymydoga.eth Hekpoort tua'r gogledd i Krugersdorp, a claw i gvfavfyddiad parhaus a chwmmau bychain o'r Boeriaid. Oafodd y Cad- fridog French, yr hwn a adawodd Carolina ddydd Sul, am Barberton, wrthwvnebiad gan y gelyn drwy yr ymdaith i gyd, a llwyddodd i'w yru allan o dair o safleoedd yn ddilynol, ac vr oedd i barhau ei ym- daith tua Barberton dydd Llun. Ymun- odd Button gvda Henri's Mounted In- fantrv mev.n prvd i gymeryd rhan mewn brwydr ger Wettetreden. Gyrwyd y gelyn o'r safle gadarll a feddianent, y rhai encil- iasant yn frysiog. Mae'r Cadfridog Knox, yr hwn svdd yn symud tua'r gogledd-or- llewin i Kroonstad, wedi dal dau o frys- negesyddion perthynol i De Wet, y rhai oedd yn cario llythyrau dyddorol oddiwrth y Cadfridog hwnw. Mewn perthynas i'r gweithrediadau yn erbyn Botha hysbysa Arglwydd Roberts fod' ymosodiad wedi cael ei wneyd ar safle y Boeriaid rhwng Lydenburg a .Bpitzkop, dydd Sadwrn, gan golofnau Lyttleton a Ian Hamilton, pryd yr enciliodd y gelyn tua Spitzkop. Croesodd y Cadfridog Buller y Machberg dydd Sadwrn, ac ymos- osodd ar safle y gelyn, yr hwn oedd ar gribvn serth oddeutu pymtheg cant o droedfeddi o uchder, ar ffurf pedol ceffyl. Cariwyd y safle gan y Devons, y Gatrawd Frenhinol Wyddelig, a'r Royal Scots Guards. Enciliodd y gelyn wedi cael coll- edion trymion. Yr oedd ein colledion ni yn cynwys tri ar ddeg o laddedigion, a phump ar hugain o glw-yfedigion, ac yr oedd tri o'r blaenaf ac un ar bymtheg o'r olaf yn perthyn i Gwmni Gwirfoddolwyr y Gordon Highlanders. r, NEWYDDION DIWEDDARACH. Hysbysrwydd o Maseru, ddydd Llun, a ddywed fod ffirm, ag yr oedd eu hadeiladau wedi cael eu hanreithio tra yr oedd y Boer- iaid yn tanbelenu y gwarchae yn Lady- brand, wedi darganfod swm 0 u nwyddau yn meddiant Boeriaid teyrngarol yn y dref. Darfu i frodor o Ladybrand, yr hwn a aeth allan i wersyll y Boeriaid i dderbyn tal am nwyddau gymerwyd, dderbyn 1050p .,ewn blue bacles, y rhai ydynt yn ddi- werth. Adroddid yn Pretoria ddydd LIull y bydd i'r Transvaal o hyn allan gael ei had- nabod fel y Vaal River Colony. Hysbysrwydd o Colesberg, ddydd Llun, a ddywed i Danie Oosthnizer, mab, ac Ogri, mab-yn-nghrfraith, porthmyn ceffvl- au enwog yn y He, yru i Colesberg, ddydd Sadwrn, a rhoi eu hunain i fyny. Darfu fw gwaith yn gwneyd hyny beri cryn syndod, gr.n y credid eu bod gyda'r Cad- fridog Botha yn ymladd y naill du i Pre- toria. Sut y Hwyddasant i ddyfod drwy y Transvaal a'r Orange River Colony sydd ddirgelweh. Gadawsant Colesberg gyda byddinoedd y Weriniaeth pan yr encilias- ant o Cape Colony. Y mae'r ddau yn awr yn y carchar cyffreddn., Hysbysrwydd o Pretoria, nos Lun, a ddywed na chafodd y fyddin Brydeinig nemawr wrthwynebiad wrth ymdeithio yn mlaen i gymeryd meddiant 0 Lydenburg. Y mae pob newyddion a dderbynir yno yn dangos fod yr Arlywydd Kruger a'i gym- deithion wedi encilio i Pilgrim's Rest. Os gwir hyn, barn y trefedigaethwyr a'r Boer- iaid yma yw fod y rhyfel drosodd. Gan i'r ffoedigion fethu sefyll yr yosodiad yn y saflecedd cryfion o amgylch Lydenburg, ni byddant yn alluog i wneyd hyny yn un- man arall gyda dim gobaith o lwyddo. Pretoria, dydd Sul. Mae y Cadfridog Baden-Powell weci ei apwyntio yn ben ar y Transvaal Police. Oddiwrth y desgrifiad o gorph a ganfydd- wyd ar ol y frwydr ger Krugersdorp, fe gredir mai Theron ydoedd. Yr oedd cyn- efmdra y diweddaf yn eglur ei fod yn mysg y Boeriaid a laddwyd yn yr achlysur hwnw. Gchebydd y Standard a enfyn o "The Hague": Y mae Mr Boeschoten, Is- Ysgrifenvod y Dalaeth dros Iransvaal, wedi cyrhaedd yma o Ddeheudir AffTica, Yn ystod ymddyddan, dywedai ei fod wedi bod yn ymweled a Mr Kruger, yr hwn oedd yn llawn gobaith gyda golwg ar i'r rhyfel ddiweddu i'w foddlonrwydd ef. Dywedai Mr Boeschoten mai dyfeisiadau hollol ydyw yr adroddiadau gyhoeddir gyda golwg yn mha le yr erys Mr Kruger. Y mae yn ymguddio mewn man perffaith ddirgel, lie y gwylir arno gan ddwy fonedd- iges. Triga mewn dWy ystafell fechan, ac y mae wedi tyngu na bydd iddo eillic byd nes y dychwela yn ol i Pretoria.

CHIN A. Hysbysai y Cadfridog Gaselee, mewn pellebyr dyddiedig yr 2il cyfiaol, fod y milwyr Prydeinig wedi meddianu y rheil- ffordd yn nghysylltfa. Fengtai, ac hefyd y ffordd ar bont yn Linkochao, yr hyn sydd yn rhoi v ffordd yjj glir iddvnt ar linell y • Paoting-'fu. Disgwylir i Li Hung Chang adael Shanghai am Pekin heddyw. Ei neges ydyw gwneyd trefni&dau o heddwch, ac fe ddywedir ei fod wedi ca-el awduTdod i weithredu yn hollol yn ol ei ddoethine,j ei hun, heb ymgyngbori o gwbl a'r Ym- herawdwr.

NEWYDDION DIWEDDARACH. Shanghai, dydd LIun. Mae Li Hung Chang i bob dyben wedi rhoddi i fyny ei fwriad o fyned i'r gogledd. "Y mae yn jrmddangos fel pe yn meddwl cy- meryd rhan i geisio sefydlu heddwch, er I ei fod yn dal i wTthdystio fod ei dyst- lythyrau yn ymosodol.

rep mm monvmmimnorn of LADIE8. SOUTH AH-s,_ 8ANITARY TOWEILS MawwUlBPHMi eoBttlBlW"1"* stm t at sizveno& Gwerthir SOUTHALL'S SANITARY TOWELS yn awr mewn pacedi o haner dwsin o'r maintioli lleiaf am chwe cheiniog.. Ar werth gan Evans Brothers, House, Porthmadog; D. O. Price, P°st Office, Criccieth; J. G. Simpson Jones, Shop Caerhydderch, Pwllheli. Gwertnir hwynt hefyd mewn pacedi o ddwsin fel y canlyn: Maintioli 1, Is; 2, Is 60; a 3 a 4, ya wahanol ttewn ffurf, 2s. Gan werthwyr dilladau merched, fteryllwyr, &c., drwy yr boll fyd

Arddangos.a Amaethvddol Cwcli- aled. Cynbaliwyd yr arddangosfa fiynyddol ttchod yn Cerrigydruidion dydd lau. Tybir .Y fod y swm a dderbvniwyd wrth y drysau yn fwy nag arfer. Llywydd yr arduangosfa y flwyddyn hon ydoedd, y Milwriad Parr Lynes, Garthmeilio a'r is-lywyddion oedd- ynt Mri J. Ellis, Llaethwryd, a G. Rice Jones, Bettwsycoed. Yr ysgrifenydd yd- oedd Mr W. D. Jones. Ystyriwyd gwelliant yn ansawdd yr ystoc a ddangoswyd yn am- ryw o'r dosbarthiadau. Y beirniaid oedd- ynt: —Ymenyn a chaws, Miss Roberts, Din- bych; gwartheg, Mri W. Jones, Chwilog, ac R. Ellis, Llangollen; ceffylau, Mri T. Jones, Corwen, a J. Jones, Llandudno; defaid, Mri R. Williams, Harlech, a W. Davies, Rliuthyn; moch a chwn, Mr J. V. Williamson, Corwen.

Huaanladtllad ger Tref-vaoii. Dydd Sul darfu i hen wr o'r enw Hans Andersen, yr hwn a drigai gyda'i fab yn Bagillt Hall, lie y gwasanaethent fel gardidwyr, gyflawni hunanladdiad. Ym- ddengys i'r tad a'r mab fwriadu myned allan am dro foreu Sul gyda glan yr afon. Cyn gadael y ty, fodd bynag, aeth Hans Andersen i firydo y ci, ac yn mhen ychydig amser wedi hyny aeth y mab i'r ardd i alw ar ei dad, pryd y daeth o hyd iddo yn hongian oddiar un o gangau y coed. Tor- odd y rhaff oedd am ei wddf, a phrysurodd i gyrchu cynorthwy meddygol, ond yn ofer. Nid o<es wybodaeth beth a achosodd iddo gyflawni y weithred.

Trenglioliad yn Ngliaernarfoo. Dydd Llun, cynhaliodd Mr Bodvel Ro- berts, trengholydd y sir, drengholiad ar gorph bachgen pedair mlwydd oed, o'r enw Robert Jones, IVxOuntain street, Caer- narfon, yr hwn a laddwyd gan gerbydres ar linell y rheilffordd o Gaernarfon i Lan- beris, ddydd Sadwrn. Dywedwyd fod y bachgen yn nghyd a bechgyn ereill yn casglu mwyar dtion, a cheisiodd groesi y llinell o flaen cerbydres, ond tarawyd ef i lawr, a derbyniodd niweidiau difrifol i'w ben a maiiau ereill o'i gorph. Bu farw mewn canlyniad i hyny, yn Ysbytty Y Tlotty. Dychwelwyd rheithfarn o farw- olaeth ddamweiniol; a mabwysiadodd y rheithwyr benderfyniad i anfon at Gwmni r Rheilffordd i adeiladu pont yn y fan Fe y cymerodd y ddamwain le.

Achos o Berwela yn Mettws- ycoed. (.. 'f Oyhuddwyd David Hughes, Cae Awr, Capel Curig, gan Frank Carrol Cobden, Cobden's Hotel, Capel Curig, o herwhela ar dir Theophilus Jones, Cae'nycoed. Dy- wedai Mr Cobden, tra yr oedd ef yn gyru heibid'r lie crybwyHedig, Awst 20fed, canfu y feyhudldedig gyda gwn yn ei liw, a dy- wedodd yntau y buasai yn ei wysio. Wedi i Mr Cobden roddi tystiolaeth, darllenodd Mr Roberts lythyr oddiwrth Mr Theophi- lus Jones yn rhoddi caniatad i David Hughes i saethu ar ei dir, a thystiodd Mr Jones iddo ysgrifenu y llythyr crybwylled- ig yn mis Mai diweddaf. Taflwyd yr achos allan.

At Blorynod, Pendduon, croen ooch, garw, a seimlyd, y peth goreu ydyw Sebon Cuticura. Mae hwn yn sebon puraf a pheTeiddiaf hefyd at ymolchi, y baddon, a'r nursery. Cynyrcha y croen cliriaf a gwanaf, ydwylaw meddalaf. Mae yn hollol bur, ac wedi ei berarogli yn ddymunol, yn dra effeithiol. Mae ei werthiant gymaint a holl sehonau ereill at y croen. Gwerthir drwy yr holl fyd.

Dydd Sadwrn, yn Ngholwyn Bay. cy- merwyd Thomas Homan, gwerthwr tybaco, a TWilliajn Tinsley, eilliwr, i'r ddalfa gan vr heodgeidwaid ar y cyhuddiad o gadw ty ar gyfer hapchwareu. Yr un dydd dygwyd I hwy gerbron yr ynadon, a rhwymwyd hwy drosodd yn y 6wm o 5p i wneyd eu hym- cdansosiad eto.

Y Gwres vn America I Dywed y "Central News" fod Bwrdd Itchydol Efrog Newydd wedi cyhoeddi ys- taaegau, pa rai ddangosant fod cymaint a 152 o farwolaethau wedi digwydd yn y ddinas hono trwy y sunstroke yn ystod mis Gorphenaf diweddaf.

T Pla Dydd Sadwrn, yn Glasgow, hysbyswyd yn swyddogol fod dau achos newydd o'r pla wedi eu derbyn i'r ysbytty, ac fod naw o bersonau ychwanegol wedi eu gosod dan wyliadwriaeth. Y mae Llywcdraetli Groeg wedi rhoddi pum' diwrnod o quarantine i longau perthynol i Glasgow.

Damwain ar Faes v Bel Droed Prydnawr. ddydd Sadwrn digwyddodd demwain mewn ymdrechfa bel droed yn v Rhyl. Tra yn chwareu yn erbyn y Rhyi United darfu i J. Rowlands, perthynol i'r Holyhead team, syrthio fel y rhoddai gic c bel, a thaflodd ei ysgwydd o'i Ile. Clud- wyd ef ymaith, ac awd i chwilio am feddyg.

Trengholiad yn Nghefn y Bedd. Cynhaliwyd trengholiad yn Nghefn-y- bedd, ger Gwrecsam, ar gorph glowr o'r enw Edward Phoenix, 65 mlwydd oed, yr hwn a laddwyd yn nglofa Brynmally, drwy i n6nfwd syrthio arno. Dywedir fod y tan- iwr wedi ymweled a'r He ychydig cyn i'r ddamwain gymeryd lie, a. chanfyddodd ei fod yn ddiogel. Syrthiodd careg o'r top ar ten y trancedig nes y derbyniodd niweid- iau mor ddifrifol fel y bu farw yn mhen yrbj'jig o fynudau. Dychwelwyd rheith- farn o "farwolaeth ddamweiniol."

Llofraddiastli rchyll vn Birkenhead, Cymerodd trychineb Ie yn Birkenhead ddydd Sul. Fel yr oedd dau glerc perth- ynol i',r Ilythyrdiy yno yn myned at eu dyledswvddau, methasant a detfro y gwyl- iwT. Rhoddwyd hysbyiiad i'r heddgeidwad, a gwnaethpwyd ymchwiliad, pryd y deuwyd o hyd iddo yn gorwedd yn farw yn ystafell bredfat y postfeistr, gydali ben wedi ei dc-ryllio yn ddychrynliyd. Nid oes amheu- aeth nad ei gaxio a gafodd y trancedig i'r lie y deuwyd o hyd i'w gorph gan fod gwaed i'w weled mewn gwahanol fanau o'r lie. Lladratawyd nodau arianol ac arian i'r swm o 144p o'r safe, yr hon oedd wedi ei dryll- io. Nid yw yn wybyddus eto pwy gyflawn- odd y weithred. Enw y trancedig ydoedd George Feil, ac yr oedd yn 56 mlwydd oed.

Damwain ar v Rhellflordd Cymerodd damwain hynod le yn Aber- mule yn agos i'r Drefnewydd, ar linell y Cam- brian, yr wytbnos ddiweddaf. Ymddengy5 fod Mr Charles Miller, ffermwr, Brynder- wen, yn cario yd o faes cyfagos, pryd yr oc-dd yn rhaid iddo groesi y rheilffordd g7^a gwagen, yn cael ei thynu gan dri o geffyl- au. Fodd bynag, fel yr oedd yn croesi daeth y gerbydres gyflym o'r DrelnewvJd, gan falurio y wagen yn chwilfriw. Yn ftodus yr oedd y ceffylau wedi croesi, ac felly ni dderbyniasant niweidiau o gwbl, a'r gyrwr yr un mcdd. Pe. buasai y wagen yn llwytbog, tebyg ydyw y buasai y gerbydres yn cael ei dymchwelyd.

Corvmt Bvchrvnllvd vn America TAIR MIL 0 FYWYDAU WEDI COLLI. TREF 0 DAN DDWFR. Dydd Sadwrn, oddeutu pump o'r gloch yn y prydtoawn, ymwelodd ystorm ddyeh- rynliyd a Galveston, Texas, yn yr America, yr hon a barhaodd yn ei grym hyd haller noe, gan achosi difrod aruthrol ar fywydau ac eiddo. Yr oedd Galveston wedi ei gorchuddio yn hollol gan ddwfr, a thorwyd pob gohebiaeth cydrhyngddynt a'r wlad oddiamgylch. Dechreuodd yr ystcrm trwy i gorwynt dychrynllyd chwythu diros y lie, yn cael ei ddilyn gan don anferth, yr hon a ysgubodd bobpeth o'i blaen. Chwythwyd adeilad uohel ir llawT, a lladdwyd amryw o ddinasyddion cyfrifol gan y malurion. Dinystriwyd sefydliad i blant amddifaid a dwy ysbytty gan y gwynt, ac y mae y Sabine Pass wedi ei ddinyatrio yn hollol. Y mae tref Alvin, yr hon sydd oddeutu dan gant o filldiroedd i'r gogledd o Galveston, hefyd wedi et dinystrio i raddau, ac amryw fywydau wedi eu colli, Hysbysir fod Port Arthur oddeutu pedair troedfedd o dan ddwfr. Yr oedd yr olygfa, meddir, yn un annes- grifiadwy. Gwelwyd oddeutu cant a haner o gyrph yn nofio ar wyneb y dwfr gan ddyn yn Virginia. Dilynwyd yr ystorm gan wlaw trwm, a dinystriwyd y cnydau cotwm i raddau helaeth. Y mae amryw o drefi ereill ar wahan i'r rhai a enwyd wedi cael colledion mawrion, sef Houlston, Cypress, Hockley, Waller, a Hempstead. Cyfrifir colledion Houlston yn unig yn agos i fil o ddoleri, tra mae y lleill yn debyg. Nis gellir rhoddi eicrwydd eto pa faint o fywydau gollwyd, ond y mae y newydd- ion diweddaraf yn rhoddi ar ddeall fod yn agoe i 3000 wedi eu colli yn Galveston yn unig. Cyfrifir1 y golled ar eiddo yn agos i 10,000,000 o ddoleri.

Y mae y dyniou oeddynt wedi sefyll allan yn y Weavers' Flour Mills, Casnew- ydd, oddeutu pythefnos yn ol, wedi ail- ddechreu gweithio ddydd Llun. Mewn cysylltiad a thelerau y cytundeb diswydd- wyd y dynion oeddynt yn gweithio yno yn ystod' y streic.

TO THE DEAF.—A rich lady cured of her Deafness and Noises in the Head by Dr Nicholson's Artificial Ear Drums, gave £ 5000 to his Institute, so that the deaf people unable to procure the Ear Drums may have them free. Address: The Ncholson Institute "Longeott," Suraners- bury, London, W-

Ymosodiad Erchyll ar Briodfaii I Aeth Mr J. Cooper, masnachwr, Helmel Hempstead, i Newcastle, ychydig ddydd- iau yn ol, i briodi. Fe gyohwynodd, ond 111 chyrhaeddodd dy y briodasferch tan ddydd Gwener, ac ar ol rhoddi hysbysrwydd o achos ei absenoldeb, cymerodd y briodas e, a chyrhaeddodd Mr a Mrs Cooper, Helmel Hempstead, ddydd Llun. Ym- tidengy? iddo dryde. Mawith adael ty ci dad-yn-nghyfraith presenol oddeutu haner r.os, ae yr oedd yn myned yn mlaen yn araf ar hyd y Great North road i'w letty, pan yr ymosodwyd arno gan dri o ddynion. Cy- merasaut ef i gerbyd ar ol rhoddi peth ar ei lygaid rhag iddo weled, a tharawasant ef yn galed ar ei ten er mnyn ei wneyd yn anymwybcdol. Pan ddaeth o'i anymwyb- ydaiaeth cafodd ei hun wedi ei gloi i fyny mewn ysgubor. Yr oedd y cwbl o'i arian wedi eu lladrata. Cadwyd ef yn y fan hon tan foreu ddydd Gwener, ac nid oedd wedi cael tamaid i'w fwyta. Yr oedd bara a dwfr wedi cael eu roddi trwy dwll yn y mur iddo i'w fwyta, ond ni chyffyrddodd a dim tam- aid. Cyn ei ryddhau rhoddodd y dynion yr un peth am ei lygaid, ac aethant ag ef ych- ydig o ffordd, ac ar ol hyny taflasant ef i gae, yr hyn y sicrhaodd oedd ger Sunder- land. Mae yr heddgeidwaid yn chwilio i mewn i'r mater. Edrycha Mr Cooper yn ddrwg, a dangosai ei wyneb ei fod wedi dioddef helynt ddifrifol.

Lladd gan We-yn-,n. 0 dan amgylchiadau gofidus i'r eithaf y bu farw Margaret Carter, baban deng mis oed llafurwr amaethyddol yn nghymydog- aeth Northwich. Tra yn ei chryd, pigwyd y fechan gan wenynen; a chyn pen ychydig o oriau yr oedd hi wedi marw. Gwnaeth un o feddygon yr ardal archwiliad ar ei chorph, a chafodd ei bod wedi ei phigo yn union ar wythien yn ei gwyneb, effeithiau yr hyu a ddygodd "glytiau" o waed ar yr ynienydd.

Gobalth am Ostynglad yn Mbrls y Glo. Cynrychiolydd un o'r cwmniau glo mwy- af yn sir Gaerhiifryn a ddywed fod pris y glo yn awr wedi cyrhaedd "pen llanw" yn y sir hono, a dweyd y lleiaf; ac y gellir dSegwyl gweled "trai" yu dechreu yn lied ftian bellach. Mor gynted ag y daeth yn hvsbys nad oedd unrhyw godiad ar y pris- iau oedd mewn grym yn mis Aw-st i gael ei v/neyd, y mae y galw mawr gan deuluoedd wedi lleihau i raddau amlwg; ac ar yr un pryd llai o alw am lo ager, hefyd, mewn rhai cymydogaethau. Fel arwydd o'r lleihad hwn mewn bywiogrwydd gellir dweyd fod llawer o lofeydd yn mharthau de-ddwyrain y sir nad ydynt yn gweithio ond pum' diwrnod yn yr wythnos.

Yn Hgbndd mewn Tstafell Welv. Dau glerc parseli yn un o orsafoedd Leeds ydynt yn awr yn y ddalfa mewn cy- sylltiad ag ysbeiliadau honedig ar raddfa pur eang yn yr orsaf. Dydd Mawrth, go- hiriwyd prawf y ddau am wythnos. Yn eu hystafell wely yn y ty y llettyant ynddo cafwyd, yn chwanegol at yr hyn a nodid yn arbenig yn y cyhuddiad, bedair ar ddeg ar hugain o oriaduron, dau bar ar bymtheg o esgidiau, chwe' ysten arian, dau lal"- ddrych arian, dysgl ddal ymenyn, chwech o fodrwyau arian, Gladstone bag a'i gyn- wys, nifer luosog o focsus sigarenau, a dau foes cerddorol. Yn mocsus un o'r car- charorion cafwyd sigarenau, ellynod, blwch t llawn o dybaoo, a dwy oriawr arian merch. Gwrthodwyd cymeryd meichiafon dros- tynt.

csc Balmoral Castle, Scotland, o Sirs, 25th Sept, 44PIease forward to Balmoral Castie 4Ione dozen 2/6 Tins of Render's MFood for H.I.M. The Empress Mof Russia, addressed to Miss 41 Coster. We have received the box "ordered from Peterhoil. 44 Yours truly, 41F. Ccsier." by Sjt'cio-l f-ennission of the Russian Court,} moral Castle, Scotland, 25ain Medi, "Svrs, "Gwelwch yn dda anfon B ilmois "al Castle un dwsin I Tiniau 2s 6p "o Benger's Food i H.I.M. "The Empress of Russia, cyfeip "iedig i Miss Coster. Yr ydyn "wedi cael y bocs a archwyd odds "wrth Peterhoff. "Yr eiddoch yn gywir, "F. Coster." Bender's Food Benger's Food Benger's Pood For Intants, invalids and the Aged. Dywed yi "Edinburgh Medical Journal" am Tachwedd, 1899:- Mae gair da yn mhob teulu i Fwyd Benger. Heblaw bod yn llesol i fabanod, pan wedi ei gy- llesol i'r oedranus a'r claf, yn mysgu a llefrith, mae yr un mor ffurf pwdin, blanc-manges, a jellies, &c. Wedi ei gymysgu a llefrith cynhes, gellir ei roddi yn rhwydd i fabanod gyda photel sugno gy- ffredin, a gellir ei yfed gan gleif- ion mor rhwydd a llefrith. Dytted y "Medical Heeord," Llun- dain "Saif pan y gwrthodir pofc WyJ arall." Benger's Food In TIM, Bonger's Food Benger's Food cm For Infants, Invalids, and the A Uyfyniad v y,nyr y Lady Cham- pion de Crespigny: — "Yr oedd fy mhlentyn ieueng- af yn eiddil dros ben rhoddwyd ef i fynu gan ddau feddyg. Wedi treio pob math o laeth, dywedwyd wrthvf am eich bwyd chwi, a defnydd- iais ef gyda'r canlyniadau goreu. Y mae yn awr yn fachgen cryf. aa ya bump mlwyid oed Benger's Food In TTnc, Be I's Food of nget omnfttml &&, Benger's Food mmaftm For Infants, Invalids, and the Aged, Dywed y "Medical Times": — "Mae yn meddu cymeriad ucho-, ac yn ei deilyngu." Rhan o lythyr Countess of —— "Nis gallaf beidio dyweyd an ganlyniadau rhyfeddol Benge4 f Food. Nid yn unig v mae cwpan aid ohdono yn fv adnewyddu bob boreu, ond mae fy merch yn ei gymeryd ac yn cael lies mawr od wrtho." Benger's Food in Tfm, Benger's Food Benger's Food cap For Infants, Invalids. and the Aeect. Dywed v "British Medir-a^ Jour- "atitte wedi sefydlu ei gymeriad trwy ei ragornldob." Ysgrifena Mam —"Nid wyf yn meddwl y buaswn yn gwneyd fy nyledswydd pe buaswn yn feidij dweyd yn dda am 'Bonder's ood.' Mae wedi bod yn fodd- ion i adferyd fy machgen 1 iechyd Amgauaf ei ddarlun Benger's Pood I.i Tina, Benger's Food Benger's Food. °""ywh'~ For infants, Invalids anio the Aged a y 1) lancet ef fel "Parotoad rhagorol Mr Benger." Y sgrifena Boneddiges: — A siarad yn dn Arbedodd 'Benger's Food' maban yn hollol. Yr oe<29» £ ^di ^re^° dwar o fwydycX «eill adna- dus, ond nis gallai dreulio dim nes y cafodd 'Benger's.' Mae yn awr yn wridgoeh ao yn tewyenn yr gyflym." Benger's Food Benger's Food Benger's Food For Infants, Invalids and the AgedL "Seawm Carew, Rhag. Bed, 1890. Syrs,—Amgauaf ddarlun o 1/ mab, yr hwn a gymerwyd pan yd- oedd yn naw mis oed, a phwysai 221 pwys. Porthwyd ef yn unig a 'Benger's Food' er pan yd- oedd yn 14 diwrnod oed. Mm yn bleser mawr genyf ddwevd iddo dreulio eich bwyd chwi wedi iddo wrthod bwydydd ereill, gallaf ddy- weyd fw fam farw pan ydoedd yn 28 awr o oed. Yr eiddoch yn gywir, WM. BARNETT." BENGERS FOOD For Infants, Invalids, and the Aged. Sold in tins by Chemisfo, Ac., everywhere i »