Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
TREFILAN.
TREFILAN. PRIODAG.-TR oedd dydd Gwener, y 23ain cyfisol, yn ddiwrood mawr yn Trefilan, Tal- earn, ac o gwmpas Felindre, a barnu wrth yr amryw owiutauau oedd yn groes i'r heolydd ar hyd y ffordd o Trefilan i Felindre-issaf, ac wrth y confetti' oedd yn gorwedd yn llhv. iog yma ac acw Hawdd oedd deall mai priodi oedd y gwaith gwych oedd wedi bod ar drued. Y briodaaferch oedd Miss Margaret Jane Thomas, nitb Miss Rachel Thomas, Felindre-issaf, a morwyn yn Rheithordy Tre- filan am 11 mlynedd. Y priodfab oedd Mr. James Daniel James, Dowlals, mab i Mr. James, Wexnfaoh Miss Mary Davies, Rheithordy, Trefilan, oedd y forwyn, a Mr. John Lloyd, Felindre-uchaf, y gwas priodas. Priodwyd gan y Rheithor yn Eglwys Trefilan. Parotowyd y wledd briodas yn Felindre-issaf gan Miss Lloyd a Mrs Jones, Felindre-uohaf. Hebryngwyd y pir ieuanc i'r orsaf gan Mr. t John Lloyd, ae ymadawsant am DowlaiB gyda'r trftn 11 a.m. gyda phob dymuniad da am ddyfodol diaglaer a bapus oddiwrth luawso gyfeillion y ddau. Rhoddwyd Bibl hardd iddynt gan aelodau Ilgol Sul Trefilan, a chawsant amryw roddion gwerthfawr eraill. Hir oes o ddedwyddyd i'r ddau sy'n awr 1ft- un. --AR. S. D.
YR EGLWYS YNG NGHVMRU.
YR EGLWYS YNG NGHVMRU. GAN EeGOB TTDDSWI. Y MAE y wlad yn fwy calonog ynghylch y Rhyfel nag yr oedd bythefnos yn ol. Cofier diolch i'r Arglwydd. Dangosodd buddugoliaeth Cambrai unwaith yn rhiagor nao ga,ll holl amddiffynfeydd y German iaid wrthsefyll ein milwyr ni, ac hyd yma y mae yr Eidalwyr yn dal eu tir yn ar- dderchog, ao os gallaiit wrthsefyll ychydig yn hwy bydd byddin gref o Brydain a Ffraino yno gyda hwynt a'r gwaethaf drosodd. Y mae byddin Prydain yn awr yn bur agos i Jerusalem a hyderaf y clywir cyn hir ryddhau y Ddinas Sanctaidd am byth o qiftael y Twrciaid. Colled fawr oedd marwolaeth Syr Stanley Maude ynghanol ei lwyddiant medrus ym Mesopotamia, a gobeithio y bydd i'r Cadfridog Marshall, yr hwn a fu yn gymhorth gwei-thfawr iddo, gwblhau ei waith yn llwyddiannus. Daeth terfyn buan ar y cyffro yn y -Senedd trwy araeth effeithiol y Prif Weinidog, yr hwn a ddangosodd yn eglur mai camgymeriad ynghyloh ei amcanion a harasai y cyffro. A gellir disgwyl Uawer o. les oddiwrth y trefniadau newydd a, wnaed yn Rapallo. Bydd etholiad Cynrychiolwyr a Llyw- odraethwyr yr Eglwys drosodd yr wythnos hon ymhob Esgofeaeth, a sylwaf fod rhestr dda, o wyr cymhwys a phrofiadol wedi eu hethol yn Esgobaeth Llanelwy. Yn ol yr argoelion presenol nis gellir gobeithio, y t rfyna y rhyfel yn fuan,, ac felly ni raid i'r ddau Gorph newydd frysio gormod gyda-'r mate-rion pwysig ag sydd ganddynt i'w hystyried. Cyn dechretu cyfeirio at faterion newydd dylwn sylwi ychydig ar ddau o benderfyniadau Cvnhadledd Caer- dydd. Bu dadl ddyddorol ynghylch y teitl goreu i'w fabwysiadu y teitl a roddir i'r Eglwys yn Neddf Dadgysylltiad yw "Yr Eglwys yng Nghymru." Cynyg- iwyd mabwysiadu yn ei le y teitl "Eglwys Cymru" ("the. Church of Wales"), a chaf- odd y cynygiad lawer o gefnogaeth, ond ar ol i'r ddau Farnwr dysgedig egluro anhawsderau oyfredthiol newid y teitl ar hyn o bryd penderfynwyd cyfarwyddo Ail Gorph y Llywodraethwyr i ailystyried y cwestiwn. j Y r oedd yn bertderfyniad doeth a bydd yn hawsi o lawer ym mihen ychydig flynyddoedd gael gweledigaeth eglur ar y pwno." Nis gwyr neb yn awr pa un a saif Deddf Dadgysylltiad fel y mae ai peidio, ac oherwydd hyny nis gall neb yn awr wybod pa, un a fydd y rhwyg a wneir yn y Ddeddf anghyfiawn hon, rhwng yr Eglwys yng Nghymru a'r Eglwys yli Lloegr, yn rhwyg parhaol ai peddio. Gan y gohiriwydy cwestiwn pa un a ddylid ffurfio Cymru yn Dalaeth Eghvysig buasai yn gnnoethineb mawr mabwysiadu teitl a olygai flfurfio Eglwys ar wahan yng Nghymru cyn gwynebu yng nghyntaf gwestiwn y Dalaeth. Byddai ffurfio Cymru yn Dalaeth Eglwysig yn cyfat- teb i'r cynygiad gwleidyddol am Lywodraeth Gart,refol (Horne Rule) i Gymru, ond byddai ffurfio yr Eglwys yng Nghymru yn Eglwys annibynol ar wahan i'r Eglwys yn Lloegr yn cyfatteb i gynygiad gwleidyddol i wneyd Cymru; fel gwlad yn annibynol ar Loegr; Bu Lhnvodraeth Gartrefol yn yr ] Iwerddon yn destyn dadl. ers dros 30 1 mlynedd, a phaadwyd deddf dair blynedd i yn ol yn caniatau hyn, er na ddaw i weith- < rediad hyd ddiwedd y rhyfel, end ni phas- < iwyd eto ddeddf yn rhoi Llywodraeth i Gartrefol i Gyrnru. Y mae plaid newydd < o Sinn Ffeiniaid yn awr yn galw am Arini- < byniaeth wleidyddol i'r Iwerdd.on, ond nid ] oea eto son gan neb am Annibyniaeth 1 wleidyddol i Gymru. Gan fod yr Eglwys 1 mewn gwahano] wledydd ar hyd ei hanes s wedi arfer cyfaddasai ei threfniadau i 1 raddau helaeth i gyfatteb i drefniadau gwleidyddol gwledydd gwnaeth y GYll- i hadledd yn ddoeth ohirio pwnc mor bwysig ] a dyrusi a phwnc ej thelitl hyd nes y gwelir ] pa gyfnewidiadiau gwleidyddol a ddichon I gymeryd lie ym mherthynas Cymru a I Ijloegr a'u gilydd. f Teimlad gwladgarol oedd wrth wraidd t yr awydd am y teitl 'Eglwys Cymru.' Da 1 a, naturiol yr awydd cadw mewn oof henaf- i iaeith didor yr Eglwys yng Nghymru drwy < ganrifoedd maith ei hanes. Y mae yr s Eglwys yng Nghymru yn hryn o ganrifoedd t na'r Eglwys yn Lloegr; ac yn hyn befyd, 1 cofier, na*r E.,olwya yn yr Iwerddon. Oher- I wydd hyn buasai yn wir ddolur i deim- i ladau gwladgarol Eglwyswyr Cymru pe ceisiasid yn "N eddf Dadgysylltiad ein gor- i fodi i dderbyn fel teitl, "Eglwys Loegr t yn £ Nghymru. Fel y dv wed odd Mr. i Gladstone unwaith. buasai mor gymhwys s son am "Eglwys Cymru yn Lloegr" ag am < "Eglwys Loegr yng Nghymru." Chwareu teg hyd yn nod i awdwr Deddf Dadgysyllt- 1 iad; y teitl a osododd yn Ddeddf oedd 1 nid "Eglwys Loegr yng Nghymru" ond 1 y teitl a arferid yn gysson gan Amddiffyn- I wvr yr Eglwys yn ystod y ddadl fath. sef t "Yr Eglwys yng Nghymrjj." Os nad i wyf yn canagymwyd, i'r diwftddar ddyeg- i edig Arohddiacon Be van yr ydym yn ddy ledua amroi pwys ar ystyr y tedtl hwn, fe] aim lawer cynghor doeth arall. Yr hyii a olyga, yn ol fy marn i, yw, "Yr Eglwys Ga,t,holig yng Nghymru. Yr oedd yr llawenydd mawr genyf ganfod gwlad- garwch Cymreig Cynhadledd Caerdydd. Y mae yn bwysig iawn, i ni gofio nad y Senedd ond Commisiiwn yr Arglwydd Iesu Grist at roddes ei ohenhadaeth genedl- aethol i'r Eglwys. Oherwydd fod Ei Gommisiwn Ef yn ddigyfnewid erys yr Eglwys yng Nghymru yn Eglwys Genedl- aethol ar ol Deddf Dadgysylltiad fel cynt. Commisiwn at "yr holl genhedloedd" fel cenhedloedd yn gysfaa-1 ag at "bob creadur" unigol yw commisiwn yr Eglwys ym mhob gwlad, ac ym mhob oes, ac y mae yn holloj annibynol ar bob Senedd. Commisiwn Gatholig neu gyffreidiuol yw. Y mae yr Eglwys yn genedlaethoJ oherwydd ei bod yn Gatholig. Y mae ganddi gommisiwn cenedlaethol yng Nghymru fel ym mhob gwlad arall. Gofyn Cenhadaeth Genedl- aiethol vr Eglwys yng Nghymru i ni fel Eglwyswyr gydymdeimlo o galon a holl nodweddion doaiouus ein oanedl. Trwy ddaioni yn wastad y mae gorchfygu dryg- ioni, ac nid yw ein cenedl ni mwy na chen- hedloedd ereill heb ei diffygion a'i phech- odau. Dengys Germani y dyddiau hyn wrthuni a niwed balchder cenedlaethol. Ar oi y rhyfel y mae gwaith mawr o flaen cyfundebau crefyddol Cymru i gadw yr Efengyl yn ei lie ar orsedd-ealoil ein cenedl a'n hawydd pennaf yn awr a ddylai fod- am i'r Eglwys wneyd ei rhan yn ffyddlawn yn y gwaith anhebgorol hwn er lies y genedl. Tuag at hyn y mae sylweddoli gwir Gatholigrwydd yr Eglwys yn y cyfwng hwn o ddirfawr bwys. Adgofir ni yr wythnos hon gan Wyl St. Andreas mai yspryd Ceiihadol yw yspryd Catholig. Nis gall yr Eglwys wasanaethu cenedl ueillduol yn iawn os esgeulusa ei Chom- misiwn Catholig i'r "holl genhedloedd" i'r "holl fyd." Nid rhyw attodiad i waith yr Eglwya yw y gwaith ce,nhadol i fod, ond dyma ydyw ei gwir waith. Y mae cenhadaeth yr Eglwys ym mhob gwlad yn gienhadaeth gartrefol a thramor. Un genhadaeith yw, nid dwy. Os anghofiwn ei hochr dramor nis gallwn wir gyflawni byth ei hochr gartrefol. A chofiwn wrth barotoi yn nhymhor yr Adfent at Ddydd Gweddi Gen hed 1 aethol y Sul Cyntaf yn y Flwvddyn Newydd mai nid er ei lies ei hun y oyfododd iJiv Ymherodraetli Prydain ond er lies yr holl fyd, a bydd yn haws i ni weddio mewn ffyddam i'r Arglwydd roddi buddugoliae.th i'n gwlad yn achos cyfiawilder os ymostyngwn ger E; fron mewn. edifeirwch oherwydd i ni esgeulu^o x'^maint o'n gwaith cenhadol. 1" '7 J
The Church Convention at Cardiff
The Church Convention at Cardiff MR. JUSTICE SANKEY'S SPEECH. (Continued). I now oometo a question which was debated at my own conference of Llandaff. I desire to say a, few words about it- whether it is strictly in order we shall sde later on, but I am sure my lord will allow ine to say a. few words. The question that is agitating the Llandaff Conference is the question of the, communicant test. Now, we have adopted it as thei qualification for sitting on the Governing Body, on the Representative Body, on the, Diocesan Con- ference, and on the Ruri-decanal Con- ference, and for the office of Church- warden. It will thus be seen that every person who holds office and has a, voice in bhe affairs of the Church must be a com- municant. We, have not adopted it as the. qualification for an elector of the Paro- chial Church CbunciL; but we have said u bhat such an elector must be either (1) a jommunicant, or (2) admissible to the Communion and not belonging to any re- < igious body which is not in communion >vith the Church in Wales. Now this ques- tion was very carefully, considered, may I j !ay, by the best brains in England and Wales some years ago, and we have fol- owed the conclusion they arrived a.t, and t is the basis for the elector- of the Re- i >resentative Church Council. Some of ny friends in Lllalndaff-I hope they are 1 ny friends still—desire to apply the com- nunicant- test to the electors. To that I im opposed. I do not intend to discuss it it length, because it, is not really a ques- tion to be decided by this Convention; but t is a question to be decided by the Governing Body. I am, however, a little iurprised at the Llandaff view considering hat the Llandaff Diocesan Conference has ■ Jeffll acting under the rule for some years. May I quote the words of a great English theologian upon this matter. Whether /ou agree with all his views or not, I do lot know. I do not. But at any rate ,he Bishop of Oxford is a great theologian, md his view is this. I quote from his 'pooch at the joint meeting of the members )f the Convocation of Canterbury and ork and the House of Laymen on July [Oth, 1903, when this quest-ion was de- J a ted. He says thii:Moreo .ver that )ody of persons, somewhat indefinable per- laps whom we allude to sonletimeg as the. canonists, who, whatever this assembly nay think of them, exercise a considerable nflueace over a considerable ntimber of persons, has assured me that the Con firmation suffrage is from the most strictly t ecclesiastical point of view the correct on* a P(>l —that is to say that baptised and con firmed persons hold a certain status in th Church which admits them to all the privi. jeges of Communion and Churchinanship. and that if they are to be deprived of any particular privilege—for example, that oi Communion—it is for the Church to de- prive them. But if you ask, how do you define the status of a full Churchman, you define him by saying thab he is a baptised and confirmed person who has not been deprived of any of his ecclesiastical privi- leges." Why should you deprive a, bap- Ir in tised and confirmed person of his right to vote for a.parochial Church Council? The Bishop of Oxford goes on to say:—"I ad- vocate thek confirmation suffrage partly on the ground that the higher suffrage is im- practicable; secondly, that on the strictest ecclesiastical principles the Confirmation suffragel represents the right one.' One other short quotation. In another speech which was made at the Representative Church Council on November 23rd, 1905, Dr. Gore says:—"Secondly, the status of a communicant means that a person has complied with all the conditions of Com- munion, but that no inquisition should be made as to the frequency with which he presents himself. The Committee pro- poses to admit all persons who are con- firmed and are admissible to Holy Com- munion. I wish t defend the require- ment of Confirmation, that rite being the act by which an individual undertakes the responsibilities of his Church citzenship. I also defend the proposal that no inquisi- tion should be made into the question of whether a person actually communicated. The inquisition would be an impossible one, and I think that it would be very undesirable. There is a considerable pre- judice against making the Act of Commu- nion a condition of anything else." (To be continued).
Y Drefti Newydd .
Y Drefti Newydd (Parhad). Sylwyd yn niwedd yr erthygl fUenorol mal'r cynrychiolwyr a ethollr sydd i dderbyn yn ol hyny o elddo a adewir i'r Eglwys, a'i drafod ar ol ei dderbyn. Ond heblaw hyn oil, y mae yna nifer o fatUrlon pwyaig eraill ag y maeyn rhaid i'r Pwyllgor Arianol hwn yudrin & hwynt ar unwalfcb yo unol 4'r ddarpariaeth a wneir yn Neddf y Dadwaddol- iad. Eu gwaith hwy hefyd ydyw derbyn yn ol i feddiant yr Eglwjri yr-oil o'r hen fynwent ydd ag sydd wedi eu cau, a hwynihwy sydd i bendorfynu pa faint o'r tlr ddygir oddiar yr Egiwys ddylid ei brynu yn ol. Fel y cry- bwyllwyd eisoes y mae pob offeiriad plwyfol (yn ol y ddeddf), i dderbyn ei gyfiog tra y parba i wasanaethu yr Eglwys yn Nghymru. Yn awr, cynygia'r Llywodraeth brynu hawl pob offeiriad plwyfol yn y wlad am awra peri- Idol o arian. Nid ydyw ond oynyg, ac y mae yo gorpbwys ar yr Eglwys i'w dderbyn neu ynfee ei wrthod. Ond nid yr Eglwy. yn gyff- redinol sydd yn gweithredu mewn gwirionedd ynglyn a'r mater hwn, ond y Cynrychiolwyr sydd i weithredu daos yr Eglwyo, ac i bender- fynu a'i gwell i'r Itlla mown yetyr arianol fydd derbyn y 8wm hwn neu ynte gadael i bob offeiriad dderbyn ei gyflog fel y mae yn ..1. T mae'r wlad bon fel y gwyr pawb, mewn argyfwng arianol pwysig, ac y mae hyny yn gwneyd y cwestiwn olaf hwn yn fwy difrifol fytb. Bydd yn rhaid PWYIO a mesur ao ystyried pagyfieulterau a geir (yn ol pob bebyg), ar ol y rhyfel i fudd-soddi arian er lies yr Eglwys, ao o bosibl, y gofynir barii, pob offeiriad plwyfol ar y.pwno, T DDAU PWRDD Ond paham na wnai yr uu pwyllgor y tro i odryoh ar ol cyllid yr Eglwys a'i llywodraeth a mewn ystyr mwy oyffredinol < Y mae'r ateb fn eglur ddigon—oherwydd mai cymwysder- hu gwabanol sydd eisieu i lauw'r ddwy swydd. Fel y sylwyd, gmtr o wybodaeth at- laool drwyadl sydd eisieu i ddiogelu eiddo yr Eglwys, ond gwyr profiadol gyda gwaith ym Lrforol yr Eglwys sydd arnom eisieu yn benaf fel Llywodraethwyr. Ac nid bob am- ler y eeir y eymwyederau gwahanol hyn yn ft un person, Y mae'r gwr aydd wedi gwoeyd y pwnc pwysig o drin arian yn brif waith ei oes wedi gorfod, o angenrhoidrwydd treulio Hawer iawn o'i amser ynel swydd fa. Tra y mae ef yn oael ei gareharu yno, y mae ereill na feddant ei alluoedd cyfrin ef, yn brysur gyda gwaith ymarferol yr Eghrys-yn llanw pob awydd Eglwysig a syrtbia i'w rhan, ie yn gwneyd eu goreu i hytwyddo treigliad olwynol yr Efengyl. Y mae ar yr EglwYI- yn nydd et ohyfyngdra—angeti am wasan- aeth y naill a'r Hall o'i meibion, ond nid yr un offrwm sydd gan y ddau i'w gyflwyno. Am hyny, gosodir hwynt i wasanaethu bob un wrth ei allor briodot el hun. Gwneir y naill yn Gynrychiolwr i ddiogelu meddianaa'r Eg- lwys, tra y gosodir y Hall yo Llywodraethwr I wneyd deddfsu a rheolaa iddi. Ond 01 nad oesangen, yn ol y ddtddf., am wneyd dim ond dewl. y Cynrychiolwyr, paham yraeth yr Eg- lwys rhagddi i ddewia oorph arall-sef y Llywodraethwyr,—a hyny pan y mae eynlfer o'i goreugwyr yn absenol ar faes y frwydr fawr ao felly yn analluog i'w chynghorl na'i ohyn- orthwyo. Fel y gwelsom yn barod, y mae'r. Cynryohiolwyr, o angflinrheidrwydd, i fod ya is wasanaethgar i ryw awdurdod uwoh, ob i legid sefydliad ysprydol ydyw'r Eglwys o ran ei hanfod. Rhaid iddi wrth fesur o adnoddau gweledig fel pob sefydliad daearol, ond oJd yw'r rhai hyn ar eu goreu ond moddion a ddefnyddir er cyrhaedd ei phrif amcan. Rbaid, felly, oedd oael meistr i edryoh ar ol y gwas. Y mae gwas sydd wedi byw bob feistr am dynimor yn ddiarhebel o anbawdd el drin. Am hynuy penderfynwyd y dylid ethol Llywodraethwyr yr un pryd ag y dewis id y Cyurychiolwyr, ao nid ryw adeg amhen- odol ar ol hynny. DADOTSSTLLTIAD TR UN MOR ANGHYFIAWN Wrtb reawm, nid ydyw y ffaith fo.1 yr Eglwys yn gwueyd darpariaeth fel hyn rh&g dyfod y dydd blin yn golygu ei bod uieAu un modd yu cydsyuio k (llai fyth yu oymer- adwyo)gwaith y Llywodraeth yn dryllio cy- fundrefn yr Eglwys, ac yn dwyn ymaith ei buddianan bydol oddiarni trwy drais. Y mae trefn a chyfansoddiad presbnol yr Eglwys yn hen iawn, ac nid yw yn anmhosibi na fedrir cynlluuio rhai ychydig yn fwy oydnaws ag angenion neillduol yr amseroedd hyn Ond hyd yn oed pe byddem yn sicr y byddai rhyw effaitb uniongyrchof daionus o'r fath yma yn dilyn, ni fyddai hyny aiii foment yn eyfiawn- bau gwaith y Dadgyesylltwyr yn ymyraeth fel hyu ft chyfansoddiad a deddfan henafol ein Heglwys. Yatrad Vleurig. D. J. JONSS.
Digon Wedi ei Ddweyd.
Digon Wedi ei Ddweyd. Sicrwydd Adnewyddol yn boddhau Llanbedr. Nid, oeB unrhyw reswm arall yn angen- rheidiol. Yr oil oedd gau bobl Llanbedr eisieu gwybod ydoedd a fyddai i fynegiad Mr. Jones Y11 1909 gael ei wireddu yn ddwbl gan amser. Profodd hyny. Beth amgen sydd yn angenrheidiol na'r prawi dwbl roddir yma. Dyma brawf Llanbedr: Ar Chwefror 5ed, 1909, dywedodd 1h. D. Jones, o'r "Britannia," gerllaw Ysgol y Bechgyn, Bryn Road, Llanbedr:—"Yr wyf wedi bod yn dioddef poenau yn fy lighefn, ynghyd ag ymosodiadau achlysurol o bensyfrdandod. Ar yr adegau hyny, blinwn yn hawdd, ac nid oedd genyf awydd o gwb) at waith. "Priodolwn yr arwyddion hyn i all- hwylder yr elwlenod, ac wedi i mi ddarllen hanes am Doan's backache kidney pills, gwnaethum fy meddwl i fyny i roddi prawf arnynt. Cariais allan fy mwriad, a hyny gyda'r canlyniadau goreu. Ciliodd y poenau yn fy nghefn yn ddioed, a chefais waredigaeth lwyr o'r arwyddion ereill. Da 6 b genyf hysbysti n-w. chefais ail-ymosodiad or Bydd i beleni Doan gael fy nghlymeradwyaeth galionog, "(Arwyddwyd) D. JONES." Ar Chwefror lleg, 1916—mith mlynedd lliI ddiurddara^h—^yvredodd Mr. Jones:— Ar ol fy mhroflad am saith mlynedd o beleni Doan, yr wyf yn eu cymer- adwyo gyda phob hyd«r ar gyfer anhwlderau yr elwlenod." NID yw Doan's backache kidney pills wedi eu bwriadu ar gyfer rhwymedd, an- hwylder yr afu, nac anhwylder yr ystumog. Maent yn hollol at anhwylderau yr elw- lenod a'r yswigen, megis dropsi, grafel, gwaddodion yn ý-dwfr, adihwyldeiau dyfrol, poen yn y cefn, y gymalwst, cryd- cymalau, a dyfroedd gwenwynig. Rhwydd- gwe .iit yr elwlenod a'r yswigen fel ag y gwna cyffeiriau rhyddhaol yr ymysgaroedd. Pris, 2s. 9c. y blychaid, gan yr holl fas- nachwyr, neu oddiwrth y Foster-McClellan Co., 8, Wells Street, Oxford Street, London, W. Peidiwch gofyn am backache neu kidney pills,- ofyiiweli yn bendant 9 am backache, kidney pills, yr un fath rai ag a gafodd Mr. Jones.
YSTRAD.
YSTRAD. ANGLADD.— Yr wythnos > ddiweddaf, bu far. un o frodorion henaf y plwyf, sef y ddlweddar Catherine Evans, Ffosygaseg. Pe buasai wedi byw hyd y Nadolig, buasai yn 91 mlwydd oad. Claddwyd ein hanwyl ehwaer ddydd Llun, y 19eg eyfisol, yn nghladdfa y teulu, yn mynwent Ystrad. Cafodd yr ym- adawedfg oes hirfaith, tuhwnt i lawer. Ganed hi dan deyrnasiad' George IV., a ehladdwyd hi wedl byw trwy amBeroedd Victoria ac Edward VII., yn nheyrnasiad George V. Bu ein chwvar fyw yn wraig dda, yo fam dirion, ac an wyl iawn i'w phlant a'i hwyrion by wyd pur, dichlynaidd, a llawn oaredigrwydd. Yr oedd hi yn Eglwyswraig selog a ffyddlon. Cerddodd lawer i eglwys Crib in: yn nyddla ein uerth ai hiechyd a phan wedi methu o oed- ran, ei mwynhad penaf oedd galw yn ami ar offeiriad y plwyf i wasanaethu gartref a'i galluogi 'trwy weinyddiad o'r Cymun Sanot- aidd i gofio am ei Gwaredwr. Yn ddiddadl, y mae Efe yn cofio ae yn gofalu am y oyfryw ral. ac yn eu nerthu yn eu henaint a'u pen- llwydni, iel y credwa iddo wneyd ft'n hen ehwaer barohus ao anwyl. CJadawodd esiampl ddisglaer o ffyddlondeb duwfot i bawb ei di- lyn. Cadwodd yn ffyddlon hyd y diwedd. Daeth tyrfa luosog, o beil sdagon, i'r angladd. Gadawodd un miab a thair meroh, ac amryw wyrion i alaru yn hiraethus ar ei hoi. Mae lie gw&g lawn yw Ffosygaseg ar ei hot. Gwein- yddwyd yn y tj*, lie y pregethwyd gan Fieer y plwyf oddlai 2 Tim. IT. 7, 8. Yn yr eg- lwys, ohwareuodd Miss Daties, Fieerdy To- trad, y C Dead March fel arwydd o barcb i'r i ymadawedig. Bydded i'r Arglwydd fenditbio I y teulu a'r holl bertbyuasau, a pbawb oil ft bendithion yr iachawdwriaeth, ac i'r an ffyddlondeb a lledneisrwydd ysbryd duwiol- deb ag a barddai gymeriad ein hen ehwaer. Yr oedd gwr yr ymadawedig yn un o brif syl- faenwyr yr Eglwys yn Nghribin. Huned ein ehwaer mewn hedd hyd forou mawr caniad ndgorn yr archangel, pan y. bydd hell ddorau beddau byd ar un gair yn agoryd, a ohysured yr Arglwydd bawb o'r galarwyr yn eu hir- aetb a'u trallod o golli un oedd anwyl iawn iddynt oil. CopirA. -Dydd Sul, y 25ain cyfisol, cyn- haliwyd gwaaanaetb coffadwriaethol ar 01 y diweddar Private Davfd Aeron Jones, y Welsh Regiment, anwyl wr Mr&. Margaret Jones, Arfryn, Cribin. Magwyd ein gwron gan Mr a Mrs. Jones, Rhosmouot, ac yr oedd iddynt fel mab, ae I Misi Jones, Rhos, a Miss Jones a Mrt- Jones, (jreengrocers, College Street, Lampeter, ac i Mr Walter Jenkins, Rhos, fel brawd. Pan gartref yr oedd ein cyfaill yu aelod defnyddiol yu Eglwys Cribin a'r Vagol Sul, yn gantwr dit, ac yu gymorth bob amser ymhob dim yni^l^n "r Eglwys Bu yo dosbarthu y Perl' pan gartref, acyn gofalu am y Blychau Cenhadol dros y C. ki S. Teimlwn y golled yn fawr, a chwith yw meddwl nas gwelwn ef mwy yn ei le yn ein plith. Cafodd ei glwyfo yn y dwyrain, a chafodd yr anrhydedd o gael gor wedd yn ei huu olaf yu ngwlad Palestina. Ei ddymuniad oedd cael d'od yu ol, ac fel yr ysgrifenodd at gyfaiil, ac befyd i gael y fraint o fwynhau gwasanaeth fereu a hivvr yn Eghvy. Cribin yn fuau iawn.' Ond hyn nis oafodd, ond hydermvei fod yn ntwynhau gwasanaeth rhagorilch nag un ddnearol yn y Gaanan sy' fry. Daeth cynulliad mawr yagbyd ucii gotlenwi'r Eglwys Pregethodd Ficer y plwyf oddiar Lyfr y Pregethur vii. 2, gan wneyd cyfeiriadau oymwys at tagoriaeth- < au y gwron ymadawedig. Can w yd dwy o'i emynau gydag eneiuiad gan y dorf fawr, 'Drol y bryniau t,11 niwlog,' a 'Daw miloedd ar ddarfod am danynt,' ac hefyd y don Moab ar y geiriau melus Ar lati lor- ddonan ddofll,' &c. Cbwareuwyd 1 0 rest in the Lord a'r Dead March gan Miss Davies, Ficerdy, Ystrad. Yr oedd piethdorebau heirdd wedi ea hanfon gan Mr. a airs. Barrow Griffith; Mrs. Rees, Mr. Evan Rees, Panty- eerdiu, a Mr. Walter Jenkins, Rhoonioutit. Chwith iawn yw meddwl fod lie D. Aeron Jones yn wig yn yr Eglwys ac ar yr, aelwy. gartref, ond eysur yw cofio ei fod wedi gwneyd ei ran yn wrol, a'i fod ymhhth y gwron laid dewr dros ryddid gollasant eu gwaed. Bydded i amddiftyn Duw < fod dtos y teuluoodd sy'i) galaru ar ei ol, a cbyaured hwynt oil t fdiddanweh gwerthfawr Ei iach- awdwriaeth. Terfynwyd drwy ganu, ar ol ■ f y feuditb, yr Anthem Genedlaethol.—R ED.
CEI NEWYDD A'R OYLCH.
CEI NEWYDD A'R OYLCH. GWASANAETH COFFA.—Cynhaliwyd gwasan- aeth coffadwriaethol i'r diweddar Pte. Charles Wilson, M.M., Coybal, yn eglwys Llarl- Uwcbaiarn ddydd Llun, Tacbwedd I9eg, ant 2 yn y prydnawn Cymerwyd y gwasanaeth gan y Parch. E. Lloyd a'r Parch. D. Evaus, a phregethwyd gan y Parch. O. H. Evans, Coybal, curad Llanrhaiadr-yn-Mochnant. Bu farw Charlie o'i glwyfau yn Ffraine. Yr oedd yn amddifad ac yn ddigartref, ond yr oedd wedi gwneyd eartvef yn Coybal, lie yr oedd yn gwasanaethu cyn uno i'r Fyddin, ac yr oedd pobl dda y Coybal wedi bod yn garedig iawn iddo. Dywedodd wrth gyfaiil, pan yn ymadael i uno A'r Fyddin, nad oedd yn oredu y byddai neb yn galaru ar ei ol ef. Eto, pan ddaeth y newydd trist o'i farwolaeth, teiroltd hiraeth mawr yn Coybal, ac yn yr ardal, a chafodd wasanaetb coffadwriaethol parchus •' Darllenodd y Rheithor lythyr yn hysbysu ei fod wedi enill y Military Medal' wrth gario y olwyfedigion o dan shell fire.' Heddwoh i'w lwcb. MILWBQL.—Daeth mUwr araU adref o faes y gwaed yr wythnos ddiweddaf, sef Pte. v Johnny Jones, Mason Street. Gwelsom rdref hefyd Sub-Lieut. E. Lloyd, Roae Hill; Sub. Lieut. Griffiths, Maenygroes, a Lieut. Commander Henry Thomas Davies, R.N.R. (Indian Marine), Rose Villa.-D.B.