Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

5 articles on this Page

Advertising

UNIVERSITY COLLEGE OF SOUTH…

CWRS Y BYD.

News
Cite
Share

CWRS Y BYD. YN mhrif faes y rhyfel, yn Ffrainc, teimlir y dystawrw ydd llethol ragftaena ystorin o daranau. Cymer rhuthr gyrchoedd ar ryw adran fechan o ffosydd y gelyn le yn ddydd- iol. Ond cadw y ruilwyr yn foddlon ydyw amcan y rhai hyny. Er's wythnos neu ragor mae y gelyti ^r eucit, gwyr tiinau yu dilyn ar ei ol. Ond nid ffol y mae, eithr ad drefnu ei fyddinoedd a cbwtogi ei reuc, fel ag y gall llai o wyr ei hamddiffyn. Dros y cyfan teifl yr ymosodiad mawr agoshaol ei gysgod. Yn Mesopotamia, lie mae lluaws o fechgyn Cymru, mae uwchafiaeth arfau Prydain wedi adferu. Goichfygwyd y Tyrc- iaid, ao y maent ar encil o fiaen ein byddin, a'r encil wedi troi yn ffoad pan y teflir arfau ac y gadewir gynau mawrion er prysuro. Yn yr America y bu y oynwrf mwyaf yr wythnos a aeth helbio. Taflwyd yr holl wlad i syndod a digter drwy ddadgud^iad cynllwynion Germani. Yu y rhagolwg am ryfel gyda'r Taleithiau, ceisiasai Germani ymgyngheirio i Mexico, gwlad welir ar y map o'r tu dehau i diriogaeth yr Unol Dal- eithau, ac yn ymestyn ar draws y cyfandir. Er's dwy flynedd neu fwy, anrheithir Mexico gan ryfel gartrefol, pleidiau yn ymladd am y llywyddiaetb, a gwnaeth yr Arlywydd Wilson amryw geisiadau i ddwyn petbau i drefn, gyda'r un canlyniad i'r America ag a ddilyn bawb ymyro yn nghweryl teulu-dwyu pob plaid yn ei ben. Driugain mlynedd yn ol dygodd America daleithau eang oddiar Mexico. Dyna yr abwyd gynygiai Germani iddi, enill ei thirlogaethau yn ol. Pa fodd y gallai anfon oymorth i Mexico draws y Werydd nid eglurasal. Eto byddai rhyfel a. Germani ar un tu, gyda Mexico yu ymosod o'r tu cefn, yn gosod yr America mewn lie oyfyng, yn enwedig am y ftwyddyn gyntaf, oyn gallu o honi drefuuei byddiuoedd. Ao uid ymfodd- lonai Germani ar hyny ceisial gan Mexico gael Japan iymuno&hwy. Ffynacryn eidd- igedd rhwng yr America a Japan, a chynyg- lai Germani ei chyfleustra i Japan setlo ei chweryl. Ar yr olwg gyntaf, synwn at allu rhyfedd- 01 Germant i weu ei chynlluniau. Trydd moment o ystyrlaeth ein hedmygedd yn ddi- ystyrwch o'l dallineb penbylaidd. Y wlad ddiweddaf ar wyneb y ddaear i ymuno & Germani ydyw Japan, heb son ei bod, ar hyn i 0 bryd, yn rhyfela yn ei herbyn. Mae'r fath beth yn bosibl a bod yn rhy ddoeth-ya el feddwl ei hun. A dyna ydyw haties Germani er dechreu y rhyfel. Edrycha yr. America ar waitfi1 Bernstoff, llysgenhadydd Germani, yn ceisio cynnyrfu gelynion o'r tucefn iddi tra yn oyfranogi o'i llettygarwch fel bradwriaeth o'r fath dduaf, a dechreuwyd parotol yn ddiymaros at ryfel, er y gobeithiai yr Arlywydd osgol. Gofynai, modd bynag, am ganiatad ac arian i aifogi llongau er uyfarfod I submarine' Germani. A thalwyd y pwyth iJdo am ei ymarboad a'i gefuogaeth o'r rhai fyneut heddweh am uu- I byw bria. Toiai y senedu i fyuy haner dydd ddydd SuL Aethai y bii i awdurdodi yr Arlywydd i gymeryd mesur&L, er aicrhau dyogelwch y wlad, yn enwedig ei llongau, drwy y ty isaf gyda mwyafrif anferth. 0 513 aelodau y ddau dy yr oedd 500 o blald. Eto methwyd a'i basio. Yn y ty uohaf, nid oes rheol I ranu y ty hyd nes y bo pawb yno wedi siarad, aq nid oes fodd rhoi terfyn ar- neb. Cymerodd unarddeg o aelodau ffiifrlent Germani fantais ar y rheolau hyn, -dallasant slarad o ddeg o'r gloch foreu Sadwrn hyd neB y tarawodd y cloc ddenddeg brydnawn ddydd Sul, pan ddiffoddodd y setiedd wedi llosgi ei thymor megls cauwyil. Ac ois gelHr 0 13 n cael cynyg eto hyd nes y delo y senedd newydd yn nghvd Gadewir }r Arlywydd ¡ yn llwyr ddi-ymadferth yn ngwyi eb y per- yglon. Te'rnla'r wlad ei bod, nid yn un'g yn analluog i amddiffyn en huuan, ond hefyd yn | destyn gwawd than lielaeth o'r byd, ac vn enwedig el gelynion. ) I Ddydd Llun, oyboeddodd yr Arljwydi mal y peth cyntaf raid wneyd fydd newld rheolau y ty uchaf. Gan na ellir gwneyd hyny ond drwy gadw y ty i elatedd ddydd a nois vies crygu o'r unarddeg, gellir disgwyl pethau dyddorol. Yn y cyfaruser, ymrodda y Germaniaid ydà.'u 'subrl¡luins.' (lyda iiiiiati gartref ymwinga plaid gyffelylo. Prin y gellir eu gdlw ya blaid Aisquith, cauys nichrediry cydsynia y eyiibfifweiiiidog & hwyut. Medd yr adran hon o'r hen blald ryddfrydol bapyr w ythnosol chwe cheiniog, y mg Nation." ac yn hwnw ceir eu syoiadau. Addefa fod dirnet ymgiis ar droed i wneyd bedrl weh ar ilelerati Hero.ald pan aetb gweln. yddlaeth Mr. Asquith yn deilchiou. Amheuid hyn o'r blien, a" rtial dylauwnd lefain yr hen biaid radicalaidd eithafd wnai i ol»yi;ion cerbyd y weinyddiaetti hono yru yn drwm." 0 wythnos i ythitOIt rhYlIa a grwgnacha yn erbyn pofipeth w lIa y weinyddiaeth newydd, yn enwedig pabpeth wna Mr. Lloyd George. Darogana. na cheir terfyn ar y rhyfel bellaoh nes bo ieuenetyd Ewrop wedi gwaedu y* wyn," ac wedi hyny ymladda byddinoedd ar eu bagUu." Dro arall bychnnant ein cad- fridogion n'n byddinoedd, ac ediiwiant eu hyniwerthiad er rnwyu Mwydd i aelodau plaid llafur. I'r adran hon o'r hen blaid mae buddngoliaeth etholiad 1916 yn anrhaethol fwy obwysna brwydrau Mona, y Marue, a'r Somme. Dechreua iau gri ymddangos yn eu beb. ychiadau y dylid yn ddiymdroi dalu sylw iddynt. Ensyniant yn barhaus fod mwy na digon o ddynion wedi eu cael at y fyddim. Weithiau oynieraiit arnyut set dros y llynges, a dad leuant mai YUG y mae y prinder. Cais ydyw hyn oil i ddrysu cynlluniau y Weinydd- iaeth osodwyd mewa swydd i- ddwyn y rhyfel i ben." Y pwnc arall gymerant mewn llaw ydyw niannfich rydd," fel y gal wan t y fasnaok rydd unllaw ffynai yn y wlad hon cyn y thyfel,-yfafiviach rydd adawal i lechi Ger- OIani gael eu dadlwytho ar gei Caernarfon tra yr oedd chwarelwyr y air yn dyoddef eisiau bwyd. Cyhoeddwyd yr wythnos hon fod ein lla- oedd ni wedi cymeryd gofal rban helaetbaek o'r ffrynt. Daliwn yn awr rywle tua 133 o filldiroedd o'r rhenc. Hawdd dealt paham y, mie hyn. Ffraiuc ddaliodd yeagyrehoodd ofnadwy y Germaniaid am y chwe* mil cyntaf, ac er hyny mae wedi amddiffyn corph mawr y llinell tra y oasglem ae y parotoem ni ein byddinoedd. Erbyn hyn, mae ei nerth hi yn dechreu gwanhau, ei dynion wedi eu Iladd neu eu clwyfo. Nis gall ofalu am Igymaint o'r rhenc, a'n tro ninau wedi d'od I roddi terfyn ar rathrau y bwystfil. Nid adeg i gadw dynion yn ol ydyw yr argyfwng hwn. R.C. W.

PORTAMADOG A'R CYLCH.

LLANDWROG.