Y Tyst Cymreig

Y OIEXYDDIAI) CYHOEDDUS OLAF. Gwnaeth Mr Bright apeliad tacr nos Lun at yr Ysgrifenydd Cartrefol, i osod 13arrett, yr hwn a gondemniwyd am danio y gasgen bylor yn nghyflafan Clerkcnwell, cto ar ei brawf, or mwyn cael ymchwiliad manylach i'r holl dyst- iolaethau. Datganai Mr Hardy ei ofid nad allai gydsynio a'i gais, a'i fod ef yn rhwym 0 tidael i'r gyfraith gymerycl ei ffordd. Gohir- z, nv)"c1 y dienyddiad ddwy waith er mwyn gwnoyc1 ymchwiliad pellach i wirionedd y tyst- iolaethau ddygwyd drosto ar ci brawf, sef ei fod yn Glasgow ar adeg y gyflafan. Anfonwyd boneddwr pwrpasol i Glasgow gan yr Ysgrif- enydd Cartrefol i wneyd pob ymholiad angcn- rheidiol, ond tori i lawr yn llwyr a wnaeth y tystiolaethau 0 dy y earcharor. Yn yr ym- chwiliad caed allan yn fwy clir nag eriocd mai Burke oedd y prif symudydd yn y gyflafan— efe a gynlluniodd i ehwythu mur y carehar i lawr yn ddiystyr hollol o'r canlyniadau, er mwyn cael cyfle i ddianc. Ehoddwyd yr holl dystiolaethau gcr bron yr Arglwydcl Brif Faiii- wr, a Mr Barwn Bramwell, ond ni welcnt hwy un achos i newid y ddedfryd, felly gwnaod y parotoadau erbyn y dienyddiad. Arweiniwyd y carcharor i'r crogbren boreu ddydd ilfawrtli diweddaf, a gorphenodd Calcraft ei waith arno yn fuan. Yr oedd yno dyrfa fawr wedi dpd yn nghyd, ond ymddygid )ti fwy gweddus nag zn arfer. Yn yr adgof am erchyllder y gyflafan, dechreuwyd tuchanu a hwtio gan amryw yn y dorf, ond ni pharhaodd hyn yn hir. Yr oedd yr hyn a ddywedodd y carcharor wrth Dr Hussey, offeiriad Pabyddol, o dan sel y gyffes- fa, fel nad oes modd cael gwybod a wnacth gyfaddefiad a'i peidio. Yr unig beth a ddy- ,y 0 wedai Dr Hussey, ydoedd, fod y carcharor yn ymddangos yn wir edifeiriol, a'i fod yn tain y sylw manylaf i'w gyfarwyddiadau crefyddol. Arweinia hyn i'r dybiaeth fod y carcharor wedi cyfaddef ei drosedd. Dyma y dienyddiad ey- hoeddus olaf.

TERFYNTAD Y SEFYLL ALLAN YN Y DEHEUDIR. Ilhoddir ar ddeall i ni fod y strike a fu yn mysg y Glowyr mewn rhai parthau yn N oheu- dir Cymru am y 15 wythnos diweddaf, wedi llwyr derfynu. Y mae y dynion wedi dechreu gweithio ar bris y meistr, oddieithr arweinwyr y sefyll allan. Hydcrwn y trefnir rhyw fodd- ion yn fuan i roi tcrfyn ar y sefyll allan yma sydd mor ddinystriol i fasnach ein gwlad, ac ar yr un pryd sicrhau gwrandawiad teg i gwyn- Z7' ion y g-weithwyr. Dylid cad hyn, a rhaicl ei gael. Tylodi teuluoedd y gweithwyr, ac an- dii-yo siopwyr y mac y strikes yn gyffredin, ac eto nid oes un cydwybod i'r meistri gad yr oil o'u ffordd eu hunain. Trefner moddion i gadw y cyfartalcdd yn dog. JSTa adawer i hawl- iau y naill, gwbl ddinystrio hawliau y lleill. Yr ydym yn benderfynol 0 dystio yn gryf dros i'r gweithwyr gad cyfiawnder, tra ar yr un pryd na chcfnogwn ddim a dybiwn a fycld yn gam a'r meistri. Hyn a wna y cysylltiad rhwng y gweithwyr a'r meistri yn fwy sefydlog. Tra y bydd y gweithwyr yn gruddtan 0 dan ormes y meistri, byddant yn sicr 0 sefyll allan, neu ymfudo, a bydd hyn yn tylodi y wlad; ac o'r oehr arall, tra y bydd y gweithwyr yn ym- ofyn crogbrisoedd am eu gwaith, gwnant gam a'r meistri sydd yn sudclo eu cyfocth yn ad- nocldau y wlad, ac fdly ddyrysu masnach. Ni a obeithiwn y bydd y Reform Bill yn fath 0 beiriant mor rhagorol fel y try allan fcsurau a fyddant 0 fendith. arosol i'r gweithwyr a'u teuluoedd, heb ^aieyd un cam a'r meistri.

ITENIAETH: YN lDIERICA. Ymddengys nad yw y frawdoliaeth Ffeniaidd wedi hollol farw eto yn yr America, er ei bod bron a llwyr drengu yn y deyTnas lioi-i. Y mae y Cadfridog O'Niel, 'Llywydd y F. Ff. fol y galwa ei hun, wedi anfon cylehlythyr o ddeu- naw tudalen i'r holl centres, yn mha un y mae yn anog ei ganljmwjT i adnewyddu eu hym- drechion dros yr hyn a alwa y symudiad pwysig dros waredigaeth yr Iwerddon.' Gwna ymddiheurad dros fethiant y rhuthriad ar Canada, a phriodola hyny i ymyraeth Llyw- ociraeth yr Unol Daleithiau. Y mae yn awr ar ei daith trwy y Talaethau, yn anerch y cynliadl- eddau Ffeniaidd yn y prif drefydd. Tybir y bydd i ymosodiad gael ei wneud yn Mehefin neu Gorphenaf eto ar Canada, gan y tybia y Ffeniaid y bydd yn dda gan wleidyddwyr America brynu pleidleisiau y Gwyddelod, trwy eu gollwng- yn rhydd ar y wlad hono.

Y GOHEBYDD A SUSPENSORY BILL íR. GLADSTONE. Dichon mai nid annerbynio1 gan ambell un o'n darllenwyr fyddai mymryn bach o egiurhtld ar y mesur hwn. Gwelwn, end troi i'r Geiriadur, mai y Cymraeg am suspension- Yclyw-caogiaci, dodiad heibio difuddiad dros amser; oediad. S/tsjwuse oediad, gohiriad, peidiad. oediad, gohiriad, peidiad. Dywedir am un a fyddo newydd ei godi o'r dwfr wedi boddi—ond heb foddi hefyd—mewn sefyllfa o rhwng byw a marw, ei fod mewn suspended anima- tion." Ac nid ammhriodol fuasai'r gair yna yn deitl i'r mesur yma- 'SUSPENDED ANIMATION ACT:' o blegid ar ol y pasia y mesur hwn yn gyfraith, os pasia hefyd, bydd yr Eglwys yn yr Iwerddon fel sefydliad gwladol mewn cyflwr tebyg iawn i gyflwr un newydd ei godi o'r dwfr wedi boddi, ac heb foddi hwaith, ond yn rhywle cyd-rhwng y ddau-neii mewn 8118penderl animation, ac i aros felly yn ol yr act hon, hyd ddechreu Awst, 1869. Nodir y pryd hwnw fel ag- i gael digon 0 amser iddi; digon 0 amser i'w chyfeillion i'w rhwbio, ac i chwthu yn ei ffroenau, i gymhwyso at ei.chorpws oer y Galvanic Battery a'r Electrifying Machine; i roddi Brandy idcli; potelau poethion wrth ei thraed, a gwlanenau cynnes wrth ei chefn. Ac fe wnant ymdrech ofynadwy yn ystod y chwe mis sy'n d'od i'w chael fymryn ati ei hun. Edrychir dim yn llygaid yr arian; can't fyn'd fel ceryg; ca'r Brandy a'r Eau de Cologne' redeg yn afonydd fel y Dyfrdwy er mwyn ei sa,fio rywsut. Ac am Gladstone, byddai crogi'r fath adyn twyll- odrus a melldigedig yn gosb rhy ysgafn o lawer iddo. Efe sydd wedi gwneyd yr holl ddrwg-! Ond y gwirionedd ydyw mai egwan ac eiddil, cwla, sieldy, oedd y sefydliad bob amser. 'Fu 'rioed nerth ynddo. 'Fedrodd o erioec1 gerdded ei hun; acymae gwaelabh, clafach, llesgach, salach, gwedd arno heddyw nag oedd banner can mlyncdd yn ol; ac mae'll lied ctebyg, ar ol yr holl rwbio a fydd arno y chwe mis nasaf, na bydd y cyfan ond llafur yn ofer; tebyg iawn i fel y gwelsom cyn hyn wneyd experi- ment- gyda'r Galvanic Battery a lyffant wedi ei flingo; 'fe ysgydwa ei goesau, ac fe sboncia beth ond marw oedd eyn dechreu, a marw oedd ar ol gorphen

AMCAN Y < SUSPENSORY BILL' ydyw hyii *OsOcl yr Eglwys Wladol yn yr Iwerdd- on mewn cyflwr o stispe,iw hyd nes y ceir hamdden i gwblhau y Scotch a r Irish Reform Bill, ac amser i ethol senedd newydd, a hamdden wedi hyny, hyd Awst yn y flwyddyn nesaf, i ystyried a phenderfyim ar ei chyflwr. Bydd pob peth yn y cyfamser i fyned yn mlaen megys cynt; megys yr oedd yn y dechreu y mae yr awr hon, ond tynu allan y gweddill, sef y, bydd yn wastad yn oes oesoedd." Ond pob peth i fyned yn mlaen fel pe na buasai dim oil wedi dig- wydd; pob esgob ac offeiriad i dderbyn ei gyflog fel arferol, heb uii gwahaniaeth pa un a oes ganddynt braidd i'w bugeilio, ai nad oes. Ond pe digwyddai yn y cyfamser i esgob, neu i ddeon, neu i beriglor un o'r piwyfydd farw, yna yn y fan yna daw'r suspensory act' yn mlaen, a gwahardda appwyntio neb arall yn ei le beth bynag hyd Awst 1869, ond gofelir am i rywtin yn y cyfamser i fuge lio I faid y gorlan hono am y tymmor o hyny hyd ddechreu Awst, neu hyd nes y ceir penderfynu y naill ffordd neu y llall beth wneir 0 honi. Dyna ddyben y Suspensory Act.

LIVERPOOL A'R CYLCHOEDD. CylFrous iawn ydyw amgylchiadau y byd yn y dydd- iau hyn, ac nid yw ein trefninau heb ei chynyrfkdau. Mae eifeithiau yr ystorm ofnadwy a wnaeth'yma yr wythnos ddiweddaf yn fwy nag a dybiwyd ar y dechreu. Mae y dynion hynaf a mwyaf craffus yn dyweyd na wnaeth fwy 0 ystorm o wlaw, a mellt, a tharanau yn nghof neb sydd yn fyw. Goleuai y mellt mor danbaid, a dilynent eu gilydd mor fynych, fel y gellid darllen y signs ac enwau yr ystrydoedd yn gystal ag wrth oleuni haul. Ysgubai y llifogydd bob peth o'u blaen, a thrugaredd fawr nad oedd y difrod- iadau yn llawer mwy pan gofiwn y fath dymhestl ofnadwy a fu. Cwynir yn fawr mor isel ac araf vw masnach y dref. Yehydig daro sydd am ddynion, ac nid yw y tal a roddir iddynt, er ei fod yn uchel mewn cydmax- iaeth i'r peth y gwelwyd ef, eto nid yw yn ateb i'r codiad sydd yn mhris angenrheidiau. Bu cyfarfod pregethu yn y Tabarnacle newydd N ethertield Road y Sabbath diweddaf. Pregethodd y Parchedigion :—E. Evans, Llangollen, J. Rowlands, Rhos, J. Roberts, Brymbo, a W. D. Williams, Deerfield, America. Cafwyd cyfarfod lluosog iawn, ac yr oedd y gweinidogion mewn hwyl dda. Casglwyd yn rhagorol pan gofiom nad oes ond ychydig fisoedd er cyfarfod yr agoriad, pan y casglwyd mor ar- dderchog. Daeth y Parch. W. D. Williams, Deer- field, oedd yn y cyfarfod, diosodd 0 America y dydd Iau blaenorol, yn y City of Boston. Bwriada aros yn y wlad hon am ychydig fisoedd, y rhai a dreulia i ymweled a gwahanol fanau lie y mae hen gyfeillion a chyduabod iddo. Er nad oes ond ychydig o honynt yn aros, oblegid y mae 36 0 flynyddoedd er y gadaw- odd Gymru, ac am yr ysbaid maith hwn y mae wedi llafurio yn mysg ein cydgenedl yn America, gyda chymeradwyaeth mawr. Daeth y Parch. Mr. Lewis Rhesycae, a Mr. John Griffith, Cincinatti (mab y diweddar Barch. S. Griffith, Horeb), a'r wraig, a niter eraill 0 gyfeillion gyda hwy drosodd yma. Cyfarfyddais a hwy ar eu glaniad, ac yr oeddynt oil yn edrych yn dda iawn. Ar yr un Sabbath yr oedd cyfarfod yn Nghapel Sion, Oliver Street, yn Birkenhead, pan y pregethodd: y Parchedigion: —N. Stephens, J. Rowlands, Rhos, J. Roberts, Brymbo, a Josuah Davies, Birkenhead. Y Sabbath diweddaf oedd yr olaf i Mr. Davies yn Birkenhead cyn ei ymadawiad i Lundain. Dymunaf iddo Iwyddiant mawr, ac yr wyf yn sicr mai dyna. deimlad pawb yma. ^ae Cymanfa Sulgwyn y Methodistiaid yma y Sabbath nesaf; a disgwilir nifer fawr 0 bregethwyr. Nid wyf wedi gweled y rhestr eto, ond nid llawer o'r hen ddwylaw yn ol y cywais sydd yn dyfod ond o retn hyny ychydig o'r hen weinidogion sydd i'w cael, maent gan mwyaf wedi myned, a llenwir pwlpudau pob enwad yn awr gan do newydd o bregethwyr. Ofer cwyno ar ol yr hen dadau; gwell ydyw vm- roddi i gynal breichiau y rhai sydd, Canys gwell yw ci TIYW na Hew MARW." Y society fawr ydyw grand show y gymdeithasfa. Os gallaf mewn un modd af iddi y waith hon, a chewch ei hanes vr wythnos nesaf. Dyfodiad "°^m Bright i Liverpool ydyw y di- gwyddlad mawr y sonia pawb yma am dano y dyddiau yn. ilodus iawn fu y gymdeithas i sicrhau ei bresenoldeb. Bychan feddyliais pan grybwyllwyd yn y Tyst ychydig fisoedd yn ol am sefydlu cym- duithas o'r fath, y deuai i'r fath gyhoeddusrwydd mar ,p Erthygl neu ddwy a ymddangosodd yn y 1 yst wedi eu hysgrifenu, fel y clywais gan Dr. Rees, oeda y symbyliad cyntaf yn er ei furfiad; wedi hyny galwodd y Parchedigion Thomas a Stephens ar Coun- cillor Williams i edrych beth a allesid wneyd; ac oddiyno y galwyd y cyfarfod cyntaf, at yr hwn y bu yn worth gan Disraeli gyfeirio yn y Senedd. Syn oedd genyi weled rhyw greadur eiddigus yn rhywle yn gofyn beth sydd a fyn gweinidogion a bod mor gyhoeddus yn nglyn a'r gymdeithas. Wel oni buasai i'r gweinidogion ymysgwyd a deehreu gweithio ni buasai genym gymdeithas 0 gwbl. Mae llawer yn barod i bob anrhydedd pan y mae unrhyw achos wedi dyfod i sylw, end rhaid i ryw rai weithio yn ddyfal yn y dirgel cyn y daw fi lly. Aeth CounciUor Williams yn ei unswydd i Lundain i gyfarfod a'r Parch. J. Thomas, yr hwn oedd eisioes yn y Brif Ddinas, ac aeth y ddau at Mr. Bright i lobby yr House of Commons, a'chawsant ganddo addewid i ddyfod i Liverpool. A nos Fercher nesaf yw y noson. Bydd cynhadledd am ddau o'r gloch yn Hope Hall, lie y disgwylir cefnogwyr blaenaf rhyddid a diwygiad, i ymgynghori pa beth i'w wneyd, a pha fodd i weithredu. O'r gynhadledd yr wyf yn dis- gwyl mwyaf 0 dda-oni parhaol mewn cynllunio at waith ond am y cyfarfod y nos yn yr Amphitheatre y mae y disgwyliad mawr. Bright fydd yr ha-il, ond bydd yno leuadau a ser o'i gylch. Sonir am gael Dr. Rees, Liverpool, a Dr. Edwards y Bala, i siarad yn Gymraeg, oblegid eyfarfod i'r Cymry ydyw, ac nid i'r Saeson. Mae cais hetyd wedi ei wneyd i gael Henry Richard a Watkin Williams i'r cyiarfod, Nid am y bydd amser iddynt i areithio yn faith, ond oblegid eu bod wedi eu derbyn yn ymgeiswyr am gynrych- iolaeth dwy fwrdeisdref bwysig, un yn y De ac un yn y Gogledd. Os myn rhyw rai fod yn y cyfarfod yr unig ffordd i gael hyny ydyw dyfod yn aelodau o'r gymdeithas, a gellir gwneyd hyny trwy ohebu a'r ysgrifenydd. Ni ollyngir neb i mewn ond aelodau- sefirat hyny. Cynllaliwydcyfêlrfoddydd Llun gan y rhyddfryd- wyr Seisonig, pan y darllenwyd llythyr oddiwrth J. O. Ewart, ysw., yn yr hwn yr ymwrthodai ddyfod yn m'aen eto fel cynrychioiydd seneddol dros y dref. Ni ddygwyd un enw arall ger bron, ond y mae dau enw ar dafod bron pawb, sef GLADSTONE. a RATHBONE. Y mae y cyntaf yn frawd i'r Soneddwr enwog o'r un enw, a'r olaf ynfab i'r Seneddwr Rathbone, yr hwn. oedd mewn parch a dylanwad mawr yn y dref.. Amser i weithio ydyw hi yn awr. Y mae Cymry Birkenhead yn effro. Furfiwyd yno Gan.qen o'r Gym- deithas llyd-dfrydig Gymreig nes Fawrth diweddaf. Dylid sefydlu cangen o'r fath yn mhob cymydogaeth. Gwneir ymholiad mawr am Docynau Cyfarfod Bright, ond dylid cofio nad oes neb i'w cael ond a enroliant eu hcnwau trwy dalu swllt ac uchod, fel aelodau blynyddol o'r Gymdeithas Ddiwygiadol; nid oes dim coel yn cael ei roi—felly anfoner yr arian yn ddioed. Na ddigied neb 0 Ryddfrydwvr Cymru wrth yr ysgrifenydd egniol am na fuasai yn eu gwahodd bob un i'r Cyfarfod Mawr. Rhoddir yn awr Wahoddiad i Bawb. arall ddyfod; gofaled pob cymydogaeth anfon rhyw rai i'w cyarychioli. >■

BRYMBO. Marwolaeth Hynod Merch Ieuanoc.—Dydd Gwener y 15fed o'r mis hwn, cafwyd dynes ieuangc, merch i Peter Jones o'r lie uchod, wedi marw mewn ty bach. Yr oedd y drangcedig wedi bod mewn gwasanaeth yn Manchester, ond yr oedd hi wedi bod adref am ychydig fisoedd yn ddiweddar. 0 ddeutu wythnos cyn ei marwolaeth, gadawodd gartref, a dywedid ei bod yn myned i Manchester yn ol. Ar 14eg, dychwelodd i Wrexham, a gwelodd ei cliwaer hi yito yn lied hwyr. Adroddid yn y gymmydogaeth ei bod wedi prynu cryn swm o Ictdanaum ond beth byiiql, boreu ddydd Gwener, canfuwyd hi gan ei chwaer ieuengaf wedi marw mewn ty bach yn Brymbo. Cytmaliwyd trengholiad ddydd Gwener diweddaf, yr hwn abarhaodd amryw oriau. Holwyd pertliynasau y drangcedig, a'r meddyg, yr Iiwn oedd wedi gwneyd ymchwiliad post mortem ar y corph. Y Crwner a ddwedaifodyr holl dystiolaethau yn hynod o'r aiifocldhaol er mwyn eu cynnorthwyo i ddyfod i benderfyniad. Yr oedd y meddyg yn analluog i ddywedyd beth oedd yr achos uniongyrchol o'r far- wolaeth. Nid oedd y dystiolaeth yn dcligon, eglur i'w cynnorthwyo i ddyfod i benderfyniad ddarfod iddi gyfiawni hunanladdiad. Ar ol ychydig ystyriaeth, dyehwelwyd y rheithfarn ganlynol: Ddarfod cael Mary Jones wedi marw, ond pa fodd y cyfarfu a'i marwolaeth nid oedd tystiolaeth i ddangos.

BOOKS., ASHOET LIST OF BOOKS from a Stock of 30,000 Yolumes ou sale Cheap by HENRY YOrNG, 12, Scratfe Castle Street, LIVERPOOL. CHANNING'S (W. E.) Works, complete in 6 vols, 1840, "best edition, cloth. Frazer terms-Ghanning- the first writer of the age-, one who looks through the external forms of things, whose works are full of the richest poetry, and richest con- ceptions. 16s 6s, sells 36s. GIBBON'S History of the Decline and Fall of the Roman Empire, edited-by Bowdlcr, 5' vols. "This edition is reprinted with the careful omission of all passages of an irreligious or immoral tendency, so that it can "be freely used by families or young persons; it is very setree. The editor advises like Hamlet— 0 throw away the worser part of it, And live the better with-the other half.' cloth, 1826, 21s. BIBLE Pictures, one hundred and eight, from designs by C. B. Birch, 12mo, half morocco,.gs, sSlis 12s. In outline on tinted paper, with descriptions on the opposite page. Published by Bagster. BUHYAN'S Pilgrim's Progress, edited by Southey, with Life, and engravings,, sm. Smo;Murray, 1889,*calf-gilt," 8s 6d. This is the edition reviewed in suchiigh terms of praise by u This is the edition reviewed in suchiigh terms of praise by Macaulay. Some-of the engravings are. by 7. Martin. BROWN'S (Rev. J. Baldwin) The Soul's Exodus and Pil- grimage, crown 8vo, 1862, morocco extra, gilt edges, 4s 6d, cost 13s 6d. BEXGEI,'SØ-nomon of the New Testament, translated with notes by Faussett, 5 vols, Clark, 1860, cloth, 25s.. TUCKER'S Light of Nature Persued, edited, with Life, by Mildmay, 2 vols,, 1S52, cloth, a.work celebrated for its origin- ality and depth. Paley was largely indebted to it, 10s 6d, cost 24s. HANDBOOK of Christian Symbolism, by W. & G. Auds- ley, 8 plates in guld and colours, and numerous cuts, small 4to, new, cloth, 7s 6<1, sells at 12s Gel. 'VYCLIFFE'S Tracts and Treatises, with Translations from his iliSS. aJll Latin Works, bv Vaughan, 8vo. 1843, cloth, 3s, ells 10s 6d. BOUP,DALO-U S Sermons and Moral Discourses, trans- lated by Carrol,- 2 vols, 1843, half calf, antique, nice copy, 8s 6d. BLAYNEY'S New Translation and Commentary upon Jeremiah, 4tt, 1784, clean and sound; boards, 4". COUSIN'S History of Modern Philosophy, .translated by Wright, 2 vols, Svqs 1852, 7s 6d. SLADE'S (Rev.- Plain Parociiitl Sermons, 4 vols, 12mo, 18& calf gilt, 8s Gd,.cost 36s. Fine copy of theseemmcntly devout, prated, and evangeli- cal sermons. ART of Illuminating as practised in Europe from the Earli- est Times, illustrated by Borders, Initial Letters and Alpha- bets, by Tymms, with Essay and Instructions, by Digby 'Wyatt, 4to, cloth, 7s fid, sells 21s. Contains 1,008 Illuminated Figures, Letters and Borders. BLEDSOE'S (Prof.);T'heodiey, or Vindication of the Divine Glory, 1864, a very able book against Jonathan Edwards and others, cloth, 3s 6d, sells 10s 6d. BLUNT'S (Rev. J. G., Essays contributed to the Quarterly Review, Svo, 1860, clothes, sells 12s. SPENCER'S Things New and Old, or a Storehouse of Illus- trations also Cawdry's Treasury of Similes, in 1 vol, roy 8vo, 1867, cloth, 12s 6d. A large, handsome, and cheap book, with Prefaces by Thomas Fuller and Pilkington. The two books recently sold at £ 3 and upwards. BYFIELD'S (Rev. N.) Exposition upon the Epistle to the Colossians, folio, calf, 1649, scarce, 7s. Another copy, old cali, 1615, poor copy, 4s 6d. An esteemed work, being (as the author says) the substance c* neerc seven veares Weeke-ilayes Sermons. CHRISTIAN Treasury, containing contributions from ministers and members of various evangelical denominations, 13 vols, ray 8vo, 1847, 28s, 18s. CLARKE'S (Rcy. A.) Ocnjiaentarv on the Old and Navy testaments, 8 vols, 4to, 182-5,iiejf pirrple calf, £3 5s. Capital St." of this largest tY]se edition, strongly and wsll èomd. (Rev. DE.} Complete Works, 1.6 vols, «mo, 1S52, ciorn, clean copy, .egjjal to new, 2-ls, sells 5Ss. BENECKB' Exposition of St,.?aurs epistle to the Romans, To, 1854, (A«3LEBEATED Gkkmas;Divine), 3s, sells 12s. BENSON'S -{Rev. J.) CommeEiJary on the Old and New Testaments, with the text, marginal readings, &c, 5 vols, 1818, iialf calf, good-copy, excellent Ckaiaiaentary, 30s. =- GLEYS (,:Rev. C.) National Subjects, 12mo, S352, cloth, 2s, sglls 5s. HISTORY of ;lne Recent in Cyrene, by Lieut. Murcioch Snjith and Commander irorter, E.N., frith Ktimerous double«tinted lithographs: from sketches taker, diir- i ng the Expeditipti, folio, new, cloth, £ 1 8s, sells, at £ 6 6s. WYCLIFhE, a Monograph, by Dr. R. Yauffban, square F?o, 1853, numerous ensravings, calf, red edges, 9s Bd, cost in cloth, 16s. Practical aco roffiHifr Cannons, 7 TCls, 12mo, 1.1 9, 1-,N ub fl- Cs. C2TI'ICJ\L anl Explanatory Oommestasy on tfce Old and r,7 TestamentFi, by eigon and Fausaett, with the text at I- 1-r!Te, 4 vols, 1861, elai' new, 10s 6d, seils;14s. BP.IGHTMAH S -(Re, T.) Commentaries on the Apoca- DmubI, and Castries, 4to, 16-14, halt,calf, rare, wants •Jiiie, asui.a iiutie water,stained, 2s 6d. Co^fJuAKS'S Dietiooi of Practical Medieine, 4 large vols, 1833. forms,a,complete:Medical Library, and is t/'S .t*eip5st.afea most extorsive of its kind, £ 2 6s, sells £ 5 15s., A W 2lC5?S Bible:; Student's Concordaace, roy Svo, ISi;, c19fh., 128 6d, sells 3.Es. »*OX-H Cyclúpedia or- Arts, Sciences, listeratwre, Bio- graphy, Hiwtory, Political Ecauomy, &c, &c, 14 vols, roy Svo, m. i} huso.. ;d illustrations, ck.th, 1859, 50s, pub £ 7 15s. This esteemed work is based.,mpon the celebrated Conversa- tions Lexicaa, the editors beiag Sir D. K. Sandford, Dr. 'lliomson^jiEi. Allan CuaniagliaEi. FAUSSETT S InventorjumiSej.ulchrale, an Account of An- nuities dug-ttp at Giltonan(L other places, edited by C. R. f- viich, ito, ISci, numerous plates^ome colored, Clothj scarce, r 6d. G. SMITH'S.sfEstory of "Rreslfti'a5 Methodism, 3 vols, Wes- Ir.y and lias TiBic-t;, the Middle Ag'e,nd Modern Methodism, jj-jdotli, 1850y. i-5s, sells at Sis @. "WILSOST'S i History and ArHqtiitic-I -)f Dissenting Churches ia ll-ondon, ,-&e,;Jp.|tuding Lir.os of.;th^r Ministers, from (the The of NoKCOnfci'ijiity to the present, 4 vols, 1808, -oloth, scarce, 10s (Xi. BASNETS «iii:tli(srtYhole of tha NewTostament, edited by Cobbia, 11 vdis, cloth, 19s^jd,?ells>47s. _4R cloth, BIEMOIRS tsf\Wfflfem Wordswrthj by J.-is Brother, 2 arplg. Svo, 1851, cloth, 30s. ISAAC BARaO-WS yhaological -Works, ;•?, vols, the stan- edition pubjished-tin Oxford, Tie works of thie- •f reat divine are «h#c^!terised by and mascu^qei fertile in-sjention, clearness, jgad: bqJt. and majestic ifji/- »gc. lie was she^ri^d of TUtot&m, Thomson says; She two— Afor the and elegopf k ath A Barrow a 1 tson are thiue.' An ex-0-ellent. sci, half Œdf,<1qi;3Jlc let j. d i^c tvne, C2 10s, ecstfe* 10s. BIOGHAPHICAL Skefafces-af the Queens^5 Engfcnd, from the Norman Conquest to tllp reigci of Yictfm-^sdited yy Mary Jiowitt, royal 8vo, 1856, 28 finished pojjtsraits. aji steel, (,'0 green moivcco, gilt leaves, bwde^xif oalc leaver,, thistks, and. shamrocks, and crown and in centre,, cost £ 2 ;2s, ArATTJCEF Henry's Commeastfljjj- on the Holy Bcriptpes, i with the T,ext &t large, 9 vols, t&5;Z, ^fisbet's exo^ljejit large type, and.yet handy edition, clotli, .oltsin as tie-4»y; it "» as published. 11 -discern new beauties ;ia Henry; ev$r?r .day.— Hall. 'As long as the Bible contiRwsin Engl'aa€, Expositions will be przed:Lo¡;,g..1.1. column oi «imilar eulog-ies might, i.)C;feuoted. o»s. OLD E?TGLA|i"i:, a Pictioral Museum ft? Regal, sti- cal, Baronial, Municipal, and Popular Antiquities, 2 rar-gejaaid, iatcronting vols, illustrated by no less than. 2488 eng..Ss«s%gs, and 2 illuminated froijtispiccefis, a perfect record of that 'Dear Country! oh how cJeariy dear, Ought thy remesibrance, and perpetual band Be to "wry foaterTCJiM.' lialf morocco, gilt, 1845, 288. fiOst £2 10a. DARWIN'S Origin of Species by means of nattmcti selection, 12mo, New York, 1860, cloth, 6s. BACON'S (Lord) Works, lo.vt's roy Srs, 1S03, moiled calf -S-.j o J~».e copy in beautiful old lind-iiiff, £ 2 EBRARD'S Gospel History, a w of critfeid in- vestigations in support of the historical eharacter of the vl/û' Gospels, 8vo, cloth, Clark, 1863, 6s, sells 108 Gd. LAW—Blackstone's Commentaries abridged and adapted to,the existing state of the Law and Constitution, by S. War- ren, thick Svo, 1855, cloth, scarce, 9s fid, sells 18s.' MiX'AULAY'S (Lord) Lays of Ancient Rome, I860, cloth, 3s, seils 4s 6d, DENitJAM & Clapperton's Travels and Discoveries in Northern and Central Africa, 2 vols, Sir-o, xwtiaerous steel plates, 1&8, call extra; nice copy, Ss. ATKINSON & Harriet Martineau's Lettere on the Laws of Man's Nature and Development, sin. Svo, 1851, half mQrocco, scarce, 4s 6d, sells 9s without binding, A curious hCfV'k, in which Mesmerism, Clairvoyauce, and the Jike are set many mysteries, OXTON & Co. 's SEWING MACHINES, for DRESSMAKERS & TAILORS, with stand, ^5 5s OXTON'S REPAIRING M A C, HINE S, for REPAIRING OLD BOOTS, £ io ios. complete. TI TILLCOX & GIBB S—N O I S E L E S S V V FAMILY SEWING MACHINE from £ 8. It is the simplest; least liable to get out of order best made runs the stillest runs the easiest runs the fastest requires the least mechanical skill to use it; has the best hem- mers and feller has no equal. O XTON & Co., 122, BOLD STREET, LIVERPOOL, Importers and Exporters of A ALL KINDS OF SEWING MACHINES, NEEDLES, STRINGS, THREADS, TO SUIT ALL MACHINES. MACHINES REPAIRED. AGENTS WANTED. (53 AIS AR WERTH. DYMUNWYF hysbysu Adeiladwyr, Masnaclr wyr, ae eraill, a ddefnyddiant Ais, fod genyf yn wast ad Stock dda ar law yn un o'r lleoedcl mwyaf cyfleus at Stations y Rheilftyrdd, i'w hanfon i bob 1;lan. Pris rhai 4 troedfedd 13s. y fil. Eto 3 eto us. y fil. Cyfeiriet at DAVID ROBERTS, 14, Victoria Road, Tranmere Park, Birkenhead. (■Gynt o 41 Great Ploward St., Liverpool.) U R D D I A D CYNHELIR Cyfaifod Urddiad Mr. James Edwards, o Goleg Aberhonddu, yn Libanus, Pomygof, Glyn Ebbwy, dydd Sul a clydd Lluii, Melaefin 2§ain a'r 29am, 1868. Bydd yn lion gan yr eglwys i gael presenoldeb pawb a all fod yn gyfleus i ddyfod. JOHN TONES, JOHN REES, Diaconiaid. Wcwydilci (jyhocddi, lihnn \af, Pris Swl/t, 0 RHYDD-WEITHIAU HIRAETHOG; Sef GWEITHIAU LLENYDDOL Y PARCH. W. REES, LIVERPOOL. TIIV gwblhau mewn 12 Rhan. Danfonir pob Rhan trwy y Post ar dderbyniad 13 stamps. LIVERPOOL Cyhoeddii- gan ISAAC FOVLKES, Peter's Lane.

HELAETHIAD Y TYST.' Nicl oes angen galw sylw ein darllenwyr at helaetliiad y TYST-niae y ffaith o flaen eu llygaid yn y rhifyn hwn. Mae wedi bod yn gryn lawer o lafur a thraul ychwan- egol i ni; ond y mae y gefnogaeth gref ydym wedi gael, a'r gymmeradwyaeth uchel sydd wedi bod i'll gwasan- aeth hyd yma, yn ddigon o warantiad genym na adewir ni yn golledwyr yn yr hyn a wmaethom. Cychwynwyd y TYST yn hollol oddiar amcanion cy- hoeddus i wasanaethu ein hemvad a'n cenedl. Wrth reswm nid oeddym yn barod i fod yn golledwyr; end nid elw oedd yr amcan cychwynol; ond cael papur o nodwedd uchel i wasanaethu egwyddorion rhyddfrydig mewn gwladyddiaeth; s. meithrin ysbryd fconeddigaidd a diragfarn mevm crefydd.—Pa- mov bell yr yclym wedi gwneyd hyny hyd yma, gadawn i'n darllenwyr farnu. Ni bydclai yn wecldus i ni gsnmol ein hunain, "ym- ffrostio yn vrir nicl yw fuddiol." Mae pob dyn o chwaeth yn ffieiddio hunanganmoliaeth. Nid ydym. wedi udganu o'n blaen o'r dechreuad, ac nid ydym am wneyd hyny yn awr—ond caiff yr HANER CAN' rhifyn sydd wedi ym- ddangos lefaru drosom, ac yr ydym yn foddlawn sefjdl neu syrthio wi"th eu tystiolaeth hwy. Yewbl cldywedwn ydyw y gwnawn ein goreu rhag llaw fel yr ydym wedi gwneyd hyd yma; a hwyrach, gyda phrofiad, ein bod wedi ciysgu rhywbeth, fel y gellir disgwyl i ni wneyd yn well o hyn allan. Bydd pawb sydd wedi bod a llaw mewn gwneyd y TYST i fyny hyd yxr>p-, gyclÐg ef yn y dyfodol: ac yr ydyra, oblegid y bydd genym ychwaneg o le, wedi sicr- hau gwasanaeth nifer o lenorion galluog, nad ydynt wedi bod yn gohebu i ni hyd yma, Bydd genym fwy o le o hyn allan i newyddion Cymreig; er nad ydym am i neb o'n gohebwyr gymciyd martais ar byu i'nbeichio a hanesion meithion—digon o amrywiaeth sydd yn fwyai cymeradwy mewn newyddiadur. Ond yr ydym am roddi y rhzii fwyaf o'r lie ychwanegol sydd genym i hanesion gwladol, cartrefol a thramor. Ychydig iawn o bob! sydd yn cymeryd dyadordeb mewn mAn gwerylon personol. Mae gormod o lawer o'r fath bethau wedi bod yn ein llenyddiaeth Gymreig. Mae pawb wedi blino arnynt, ond gwehilion y bobl; ac nid ar gyfer y rhai hyny y bwriadwyd y TYST, ond ar gyfer y rhai sydd wedi llwyr ddiflasu ar y fath bethau. Yr ydym, hyd y gallem, wedi cadw pob sothach o'r fath allan; ac yr ydym yn penderfynu bod yn llawn mor ofalus, ac yn fwy gofalus rhag gollwng dim o'r fath i mewn. Mae cwestiynau pwysig iawn, yn wladol a chym- deithasol, yn cynhyrfu y byd yn y dyddiau hyn; ac addysgu ac addfedu meddyliau eu darllenwyr yn y materion hyny ydyw prif orchwyl newyddiaduron. Erfyniwn am help a chydweithrediad ein holl ohebwyr ffyddlon i wneyd y TYST y peth y teimlai pawb ddylai newyddiadur fod. Yr ydym yn ddiolchgar iawn i'n dosparthwyr, y rhai a/u harchebion ychwanegol a'n cynorthwyasant i ddyfod i benderfyniad i wneyd yr helaethiad. Byddwn yn disgwyl clywed yn fuan oddiwrth y rhai nad ydynt wedi anfon atom hyd yma. Anfoner yr archebion oil i Mr. Arthur Powhouh, 19, ,Cli((I,el Walks, South Castle Street, Liverpool. Mae y cyfarwycldwyr wedi cymeryd yr argraph-wasg yn eu llaw eu hunain, ac wedi sicrhau gwasanaeth Mr Bowlands, i arolygu y swyddfa. Byddwn yn sefyll yn yr uil bei-thynas a'r TYST ag o'r blaen; ond gyda chyn- Y, orthwy yehwanegol, yr ydym yn hyderu y gallwn ni ei dt-<D.i allan yn fwy effeithiol. Defbynied ein holl gefnogwyr ein diolchgarwch mwy- af diffnant. Mae eu gwasanaeth wedi bod yn hvf- rydweh i lli, a gobeithio fod ein gwasanaeth ninnau wedi bad felly iddynt hwythau.

AT EIN DOSBARTHWYR FFYDDLON. Mae yn ;ddwg iawn genym fod y TYST yr wythnos h^n ddiwniod yxi .ddiwsddarach, Achoswyd hyn gan y cyfnewicliad yn y swjrddfa, a'r helaethiad. Methasom, er gweithio ddydd a nos, a'i anfon ar y dydd arferol. ;Grwy<§dom yr esgusodir ni am y tro hwn. J.Yid yn y | Mvyddgkt, y mae y bm f-od y sypynau yn ddiweddar yn mrhaedd i unrhyw le, Anfonir ef oddiyma, bob wythnos feil y dyl^ai fod yn Raw pob dosbarthwr, o bellaf, foreu ddydd Cfmrner. Caiff y rhan fwyaf ef ddydd Gwener yr wyfhnosbon; ond dylai fod yn llaw pob dosbarthwr yn y ctnaglau pellaf, foreu Sadwrn. Gwyddom yn dda nad oes dim yn fwy pwysig i gymeradwyaeth papyr na'i brydloildeb. Byddwn ddiolchgar am air oddiwrth ein dosbarthwyr na byddont yn ei gael yn brydlon, fel y gallom wneyd ymchwiliad i'r achos. Y GOLYGWYR. O.Y.-Er mwyn cael hanes y Gynnadledd ddydd Mercher, a chyfarfod Jtb. BRIGHT yn yr hwyr, ynglyn a'r Gymdeithas Ddiwygiadol Gymreig, gwyddom y goddefir i ni fod tUUwrnod yn ddiweddarach yr wythnos nesaf eto.

CHARGES FOR ADVERTISING IN THE WELSH WITNESS. For six lines and under Is. 6d. each insertion. For every additional line 3d. Long or continued Advertisments subject to special contract. TELEEAIT AM HYSBYSIADAU. 'Ühwe' llinell a than hyny Is. 60h. y tro. Am bob llinell ychwanegol 3c. Hysbysiadau am chwarter blwyddyn a throsodd am 15risiau is. AT EIN GOHEBWYR, Edrychwr—Y mae y gohebydd hwn wedi ein anrhegu ag ysgrif fongleraidd ar rhywbeth a eilw yn Ail. y Blondin" yn Cenarth. Nis gallwn hebor amser i gymro ei waith.— Try again Un o'r rhai sydd am gael gwybod—Y mae ein cyfaill yn cyfarch y Parch. Simon Evans, Hebron, ac yn ei alw i gyfrif am yr hanesyn a roddodd i ni am ddegfed" cyfarfod undeb cerddorol Whitland. Gofyna—Pa le y cynhaliwyd y naw blaenorol P Pa bryd y sylfaenwyd yr uncleb l' Ac yn mha le ? Howel Hopkins—Disgwyliwn gael eich pedir/rec cyn ystyried teilyngdod eich Dydd-lyfr. Nis gwyddom yn y byd mawr pwy Ydych-yn mha le yr ydych—o ba Ie y daethoch—nac i ba le yr ydych yn degyg o fyned! J. W. P.—Hwyrach y caiff eich pennillion ar Efynnon Trelath ymddangos yn un o'n rliifynau nesaf. Cyf- Iwynwn hwy yn y cyfamser i sylw yr hybarch feirdd Bro Gwalia, Bardd Berw, lorwerth Clemwnt, Ten- nyson, a Thalhaiarn. Adolygiad y Wasg- Y mddellgys adolygiad ar Breg- ethau y Parch. J. Rowe, a Llyfr Tonau ac Emynau Stephen a Jones yn ein rhifyn nesaf. Dirwestwyr a'r Etholiadau-Y Parch. J. Thomas, Liv- erpool, at y Parch. Simon Evans, Hebron, yn ein nesaf. Daeth lliaws o ohebiaethau i law, a cha'r teilwng sylw yn eu tro.

YR WYTHX08. DYLAXWA D LI. VFK.Vl' DJIWG All BLA.NT. Cafodd dan frawd o'r elnv Edward Barrett, 13eg a John Barrett, 14cg, cu dwyn gcr bron Brawdlys Middlesex, ddydd Llun diwcdda.f, ar y cylmddiad o dori i nu-wn i ystordy Henry Kelly, a lladrata 6p. 10s. o'i arian. Addefas- ant cu bod yn euog. Dywcdai ou tad eu bod wedi bod unwaith yn blant da, ond yn ddi- weddar yr oedd en meddyliau in-e(li cael oil gwenwyno wrth ddarllen llyfrau drwg, tobyg i'r Juvenile IB j(immy man. Cafodd yr heddgeid- waid gymerasant yr hogiau. i fyny, yn eu meddiant lantern dywyll, pistol llwythog, a gwahanol ofFerynau at clori tai—y petlian y darllenent am danynt yn meddiant lladron mcdrus yn eu crdft uffernol. Os bydd eu tad yn myned i'r America fcl y tystiai y dadleu- ydd, M. Williams, ei fod, caiff y bochgyn fyned gydag ef yn nghorff y mis nesaf. Y mae o bwys mawr i rieni wylio pa lyfrau y mae cu plant yn eu darllcn. Groehelcr pob math o lyfrau drwg fel rhag yr haint mwyaf dinystriol,

y CNYDAU. Y mae y cawoclau macthlon sydd yn disgyn agos yn ddyddiol y pythefnos diweddaf, yn ad- fywio yn fawr wYlleb y ddaear, fel y mae golwg obeithiol am gnydau ardderchog. Newydd da. sydd yn ein cyrhaedd o bob parth o Loegr, yn gystal ag o'r cyfandir. Digonir y ddaear a ifrwyth gweithredoedd Llywydd haelfrydig natur.

YR ACHOS 'YSPRTDOL.' Cyhoeddodd yr Is-Ganghellydcl Gfiffard, ei ddedfryd yn yr achos Ysbrydol,' ddydd Gwenor diweddaf. Cychwj-nwyd y cyngaws gan foneddiges o'r enw Lyon, yn erbyn yr ys- brydonwr enwog Home, i gcisio eacl yn ol y rhwng arian ac eiddo gwerth 60,000p., a rodd- odd hi iddo ar yr adeg pan yr ydoedd 0 dan ddylanwad erediniaeth yn ei alluoedd ysprydol. (xwraig weddw gyfoethog yw Mrs Lyon, a galwodd yr ysprydonwr ar ysbryd ei pliriod ymadawedig i fyny, yr hwn ar ol dywcyd ei J b. J', J fod yn caru Daniel (Mr Home), a'i hanogodd hi i fabwysiadu Daniel yn fab iddi ei hun. Gwnaetli hyny, a chyflwynodd ar wahanol adegau yr arian a geisiai yn awr gael yn 01. Cyhoeddodd y llys ddedfryd yn ifafr y fonedd- iges.