The Rhos Herald

Cheap Prepaid Advertisements in the Rhos Herald. Words One Two Three Insertion. Insertions. Insertions 20 Is lsQd 2* 88 ls6d 2s§d 3" 86 2" 3s3d 4s 44 2,,9d 4 a 5s 52 3" 5g 6s THE DRAW for the benefit of Moses Williams has been postponed until April 2nd. WANTED ANTED an Improver in the Grocery WANTED an Improver in the Grocery VT and Provision trade—Edw Richards Rbos. BOOK Debts purchased, cash\down, any district.—W Jackson, 26, Cor- poration street, Manchester. WANTED GOOD INSURANCE AGENT for a so'id ^5 book all at Rhos. Salary and Com Rhos man preferred. -Apply by letter to X, Herald Office. LONDON'S LATEST Premier Hotel, Southampton Row, magnificently appointed 150 rooms from 3/6 with break- fast, bath and attendance (if room pen- sion 6/-). Imperial Hotel, Russell Square, London. Meetings & Entertainments SILOS. (CM.) JOHNSTOWN. A SALE OF WORK Will be held in connection with the above place of worship, on Wednesday & Thursday, March 16th and 17th, 1910. Capel Mawr, Rhos. A Grand Performance ot 'THE MESSIAH' (HANDEL) Wednesday, March 23rd By the Ctpel Mawr United Choral Society Conductor, Mr G W Hughes, G & L. Particulars to follow. Public Hall, Rhos Grand Performance of the Drama 'RHYS LEWIS,' On Wednesday, Feb. 9, 1910 By the "HYFRYDLE' C.M. PARTY, CEFN. Tickets, Front Seats, is: Second, 6d. Proceeds in aid of Hill st English Chapel. CYFARFOD LLENYDDOL Annibynwyr Bethlehem a Salem, Rhos. DYDD LLUN, EBRILL 11, 1910 RHAI O'R TESTYNAU. Parti 25 -30 mewn nifer, Gorphwys I Don," (o'r Cerddor, Medi, 09.) I Parti Plant, Hail, Hail." £ 1 ] Pedwarawd (T.T.B.B.) I Ser y Boreu.' 16sJ Prif Draethawd, Y Cynghorau Eglwys- ig Cyntefig a'u gwasanaeth i Grefydd. I2s6ch All Draethawd, dan 25 oed, Manteision ac anfanteision Uenyddiaeth Rad. 8s6ch Traethawd Merched, "Cylch Famaeth," {District ivurse.) 8s6ch Barddoniaeth, 50 llinell, Yr Awyr Las." 7s6ch Rnglyn, "Llindys." 35 Rhagleni yn barodyn Juan. TONTINE Club Cards, &c. cheaply and promptly printed at the HERALD OFFICE, RHOS. _8 Meetings and Entertainments ._p_ EISTEDDFOD Gwyr leuainc Bwlchgwyn Llungwyn, Mai 16, 1910. -"0- 1—PRIF GOBAWL—Meibioc, heb fod dan 30 mewn nifer, Maeyrt offche Arena," (De Rille) Gwobr 520 2—ATL QOBA«^L—Cymygg, heb fod dan 30 mewn nifer, Ni phlygwn byfch i Iawr." (Handel) Gwobr. £ 15. 3—PARTI MF.J"PrIlN-"1eb fod clan 16 mewn nifer Cydgan y Morwyr," (Dr Parry). Gwobr, 25. 4—PARTI CY2iY3G—16 i 20 mewo nífert" Hnna buna, Bi«-ricyL. v., t-U D Lloyd). Gwobr 25 5-CORAU fod dun 30 mewn nifer, a than 16eg oed Cromw, Waawyn," (J P Hughes, Gwobr, £ 4. 6—ACTION 50NO—" The Railway Train," (Fa- cer). I b!&nt ysgol olfano!, 20 i 30 tnewn nifer. Gwobr, 4_2 10a. Cyatadlenou—Deuawvl, Unotwden, Adrodd, Areithio. a Chelf, Beirniaid—MR DAN PRICE, London, a IIr:W. M. KOBSHTS, Wrexham. -0- Rhèstr gyflawn o'r tostynan a'r manylicn, i*w cael oddiwrth yr Y., drwy'r Post, lid, ALUN THOMAS ROBERTS, Miuflbrdd, Bwlchgwyn. Business Announcements DANISH HAMS! DANISH HAMS! DANISH HAMS! ♦ Provisions being high, there is no better value on the market than our Real Danish Hams which we slice for Is. per lb. We have just received a nice lot cf these, very mild cured, and are confident that we have the nicest samples of Boal Danish, in the District. See that you get the Dnt. All our Danish bears the (JoVOTBIIlWli Stamp, and guaranteed the very Vinat Quality. Try our Danish Hams to-day, Sliced at Is. per lb. J. WILLIAMS, '"j Tea & Provision Merchant, BANK STORES, RHOS. J. Pritchard and Son, COAL MERCHANTS, JOHNSTOWN, BEG to thank all for their kind patron- age in the past, and hopes by strict attention to business to have a continu- ance of the same in the future. Best Household Coal brought round to your door daily at very j lowest prices. Quotations also given for oads or truckfuls. ( mmmmmmmmmmmmmmmm—mmmrn <

RHOS. DARLITH AMAETHYDDOL.—Nos Wener diweddaf traddododd Mr R G White, B.Sc., Coleg y Brifysgol, Bangor, yr ail o'i ddarlith- iau amaethyddol yn Ysgol y Cynghor, Rhos. Mae y rhai hyn dan nawdd Cynghor PIwyf. ol y Rhos. Cyfyngodd y darlithydd ei hun y waith hon i ymdrin a u Thyfiant Pytatws." Yr oedd nifer lied dda yn bresenol ag ystyr ied fod materion eraill yn y cylch. CYMDEITHAS RYDDFRYDOL Y MEBCHEB. Cyhaliwyd cyfarfod cyhoeddus o'r uchod yn y Maelor Restaurant dydd Mercher (wyth- nos) o dan lywyddiaeth Mrs R A Jones, Ruabon. Siaradwyd gan y Parch J MowelJ, Mynydd Seion. Etholwyd Mrs Roberts. Post Office, Ponkey, yn Drysoryddes am y flwyddyn, a Mrs W R Hughes, Trade Hall, Rhos, yn Ysgrifenyddes. Hefyd yn Ysgoldy Bethlehem, prydnawn Llun, cynhaliwyd cy- farfod arall, yr hwn a anerchwyd gan Mr a Mrs Hemmerde. )

Cynyddai'r dyddordeb yn yr etholiad fel yt elai'r diwrnodiau yn mlaen, a chy- farchiad cyntaf pawb pan gyfarfyddent oedd,-Beth feddyliwch o'r sefyllfa erbyn t hyn ? Erbyn diwedd yr wythnos yr oedd y brwdfrydedd wedi codi yn dra uchel, a hyny yn ddiameu am fod yr etholiad Ileol yn agoshau. Er nad oedd yr amheuaeth leiaf parthed y canlyniad yn Nwyrain Dinbych, eto yr oedd gryn ddyfalu pa le y safai y fantol,-a fyddai y mwyafrif wedi cynyddu ar yr hyn ydoedd yn Ebrill diweddaf. ♦

+ Llwyddodd Mr Davies i orphen ei ar- aeth, ac yn ddilynol cynygiwyd pender- fyniad o ymddiriedaeth yn Mr Hemmerde gan Mr Thomas Hughes, Ponkey, a Mr W R Hughes, High St, yn eilio, y ddau yn cyflawni eu gwaith mewn areithiati. byrion hynod bwrpasol. Tra gyda'r gor- chwyl hwn gwnaeth Mr J Herbert Lewis, A.S., ei ymddangosiad, yn union o fod yn gwrando ar ganlyniad et etholiad ei hun, yn yr hon y cafodd fuddugoliaeth, mor ardderchog. Yr oedd hyn yn arwydd iir dorf ddangos ei chymeradwyaeth a'i hed- mygedd o bono. Cododd Mr Lewis i siar- ad, ond wedi anerchiad fer o tua deg munyd rhoddodd y goreu iddi gan ei fod yn ddiftygiol wedi ei waith caled, a'r lie yn annioddefol gan y gwres a'r tyndra. Siaradwyd yn ddilynol gan Mr Thomas Sauvage, Cyn-Faer Gwrecsam, a tbra yr oedd efe yn brysur daeth Mr a Mrs Hemmerde i mewn, ac ar unwaith Ilam- odd y gynulleidfa ar ei thraed, ac yD. nghaool dwndwr cymeradwyol rboddw d derbyniad ardderchog iddo. Yr oil a wnaeth oedd diolch iddynt, a rhoddi cy- farwyddyd at y dydd canlynol. Wedi ychydig eiriau pellach gan Mrs Hemmerde terfynwyd cyfarfod. nodedig ar gyfrif ei frwdfrydedd uchel.

< Un peth a ychwanegodd gryn lawer at y brwdaniaeth oedd yr hysbysiad fod yr ymgeisydd Ceidwadol, Mr David Rhys, yn dod i gynal cyfarfod yn Rhos nos Wener, a'i fod yn dod a'r Aelod Newydd dros Fwrdeisdrefi Dinbych, yr Anrhyd- eddus W Ormsby Gore, i'w ganlyn. Yr oedd y ffaith ddiweddaf wedi achosi gryn wrthwynebiad, a haerai llawer os efe ddeuai wedi ei gyfeiriadau annoeth a sarhaus at y Rhos, a'i sylwadau beiddgar am Mr Lloyd George, y byddai ei le yn boeth. Yn gynar nos Wener ymgynull- odd tyrfa anferth wrth y Public Hall,— tyrfa na welwyd bron ei chyffelyb erioed ar gyfarfod politicaidd yn Rhos. Dim ond troi yn mysg y dorf, a hawdd oedd teimlo fod rhyw anesmwythdra dieithr wedi ei meddianu,—anesmwythdra oedd ar unwaith yn arddangosiad o'r gwrth- wynebiad estynid i'r llencyn beiddgar- faleh hwn. Clywsid amryw yn datgan y cawsai Mr David Rhys bob chwareu teg, i [}nd y byddai raid i'r llall fwyta ei eiriau < aeu eu galw yn ol. ]

Nid pobl y Rhos yn unig oedd wedi eu meddianu gan y teimlad gwrthwynebus hwn, fel y gellid barnu oddiwrth y can- oedd dieithriaid oedd wedi dod i'r ardal o bob than o'r etholaetb-o Wrecsam, Coedpoetb, Brymbo, Ruabon, Penycae, Cefn Mawr, a lleoedd eraill. Gallem dybio fod disgwyliad cyffredinol am ryw- beth mwy na gwrthwynebiad, ac y dang- oeid nad oedd y aprigyn' pendefigaidd hwn i gael penryddid i ddweyd yr hyn a fynai am ardal gyfan 0 bobl. Diau fod teimlad wedi codi yn llawer uwch hefyd oherwydd y ffaith ei fod wedi taflu Mr Clement Edwards allan. Rywfodd yr oedd Dwyrain Dinbych wedi cymeryd gorehfygiad y Bwrdeisdrefi fel anfri per- sonol, a gwrthun i'r eithaf oedd y syniad am i'r gorchfygwr Toriaidd ddod i'r Rhos Ryddfrydol Pan agorwyd dtYBâÚ. y Nieuadd gwnaed riiuthr ar uuwaith g'J.U y dorf. Da i'r heddgeidwad fod yn tidi *<m doeth i beidio ceisio rhoddi atalfa an oblegid amlwg oedd ei bod mewn tyn>htr na oddefai un gwrthwynebiad; yr arrdygiad lleiaf o hono fyddai yn ddigon i beri cythrwfl. Llanwyd yr ystafell m!wu ychydig funyd- au fel nad oedd troedfedd o le sefyll yn- ddi. I ddisgwyl dyfodiad y siaradwyr cymerwyd yr amser i fyny gan dalentau Ileol, rhai yn anerch, ac eraill yn canu. Cai y dorf fwynhad mawr wrth ganu aralleiriad etholiado: (i i ddigrif-gerdd- "Has anyone here seen Kelly ? Ie Dafydd" yn mytied a-m cc Kelly" yn mhen y llineli Trwy hyn yr oedd y dorf mewn tymered hoou,4s yn hytrach na, gwrthwynebus, oud yn f-i.ati cafwyd am- lygiad o beth oedd ei gvrir deiuilad pan godwyd cri gan y canoed d oddiallan eu bod yn dyfod. Gyda, fud y cri wedi ei godi peidiodd y canu, ac mewn amrantiad yr oedd pawb ar eu traed, a chyffro dwfn i'w deimlo yn arnlwg oddiwrth y dorf. Teimlai llawer heblaw ein hunain yn ddiolchgar mai ffagiol oedd y cri, oher- wydd hawdd canfod nad oedd mewn un modd yn ddiogel i wynebu y fath dorf cynhyrfus.

Wedi aros am oddeutu awr a haner, ac I yn canfod yr un arwydd fod y siaradwyr Toriaidd yn dod, cynygiodd rywun fod y cyfarfod yn cael ei droi yn un Rhydd- frydol. Derbyniwyd yr avvgrymiad gyda chymeradwyaeth, ac appwyntiwyd Cad- eirydd yn y fan. Traddodwyd anerch- iadau tanbaid ar faterion politicaidd gan amryw, ae ar y diw edd pasiwyd pender- fyniad unfrydol o ymddiriedaeth ya yr ymgeisydd Rhyddfrydol, Mr Hemmerde. Wedi tori'r cyfarfod i fyny yr oedd golyg- fa frwdfrydig ar yr heolydd, yn neillduol Hall Street a Market Street, y rhai oedd yn orlawn o bobL Dywedir mai y rhes- wm am absenoldeb y siaradwyr Toriaidd oedd cais oddiwrth Prif Gwnstabl y Sir ar iddyot beidio anturio, gan na fyddai efe yn gyfrifol am unrhyw beth ddigwyddai. Gan nad beth am hyny, yr oedd llawer iawn yn Rhos yn diolch am na ddaethant, rhag digwydd o'r gwaethaf, a thrwy hyny niweidio enw da yr ardal. ♦

Nos Sadwrn trefnodd y Rhyddfrydwyr gyfarfod cyhoeddus. yn Yagal y Oynffhor Johnstown. Profodd yn un hynod bob- logaidd, er fod y tywydd yn enbyd oer a drychinog. Llywyddwyd gan y Cynghor- wr C Morgan. Y siaradwyr oeddynt Mr Geo T Davies, Cobden Flour Mills, a Mr R A Jones, Ruabon y Parch T Arthur Thomas a Mr George Lea yn cynyg ac yn eilio penderfyniad o ymddiriedaeth yn Mr Hemmerde. Hefyd daeth Mr F Neilson, A.S., yno, a phan wnaeth ei ym- ddangosiad mor ddiweddar wedi ei fudd- ugoliaeth yn Hyde, ger Manehester, caf- odd dderbyniad nad anghofia yn hir. Yr oedd Mr Neilson yn dioddef yn fawr oddiwrth anwyd, yr hyn a dderbyniodd gyda'i waith caled yn ei ymgeisiaeth ei hun. Er fod y meddyg wedi gorchymyn iddo beidio dod, dywedodd na fedrai atal rhag rhoddi ei gefnogaeth i Mr Hem- merde. Tm yr oedd yn siarad daeth Mr Hemmerde i mewn, ac wedi distewi o'r croesaw, rhoddodd anerchiad yn cyfeirio at y modd yr oedd yr etholiad yn gweith- io, a'r hyn ddisgwylir i'r Prif Weinidog a'i Gyfrin Gynghor ei wneyd gyda'r Ar- glwyddi cyn cymeryd swydd. Tystiai y byddai y mwyafrif fyddent yn debygol o gael y tro hwn yn fwyeffeithiol mwyafrif ar gyfer gwaith na'r un diweddaf, gan fod mwyafrif mawr fel rheol yn peri fod Lly- wodraeth yn esgeulus. Dywedai na omeddai rhengoedd y Rhyddfrydwyr i Mr Asquith fod yn wlanenaidd gyda'r Ar- glwyddi, ac y gorfodent ef, pe byddai ei hun yn anewyllysgar, i gario allan ei addewid i beidio cymeryd swydd hyd nes y ceid diddymu gallu yr Arglwyddi. 0

Ond araeth oreu y cyfarfod hwn oedd I an Mr George T Davies. Yr oedd yn )rlawn o ymresymiad cryf a ffigyrau eg- ur yn erbyn ffug-boniadau diffyndollwyr. Cyflwynodd y rbai byn yn y ffordd fwyaf deniadol a hawdd eu deall a'u canfod Parodd ei ddarnodiad o'r hyn ydyw raw material, y mae'r diffyndollwyr gymaint o eisiau ei drethu, chwerthiniad eyffredinol. Beth bynag o'r cyfarfod saif yn meddyliau y gynulleidfa yn sicr ahosa ei bortread byw o'r gwahanol ddirprwyaethau ymwel- sant a'r ymgeisydd diffyndollol adeg eth- oliad. Clywsom lawer yn dweyd fod hon yn un o'r areithiau gyfranodd fwyaf 0 i oleuni iddynt ar y pwnc yn ystod yr ym- gyrch presenol. Genedigol o Rhosymedre ydyw Mr Davies, ei dad yn arferyd cadw busnes y Bee Hive. Gwnai ymgeisydd Seneddol rhagorol.

Cyfarfod hir-ddisgwylidig oedd un nos Lun yn y Public Hall, Rhos. Hwn oedd y cyfarfod terfynol cyn yr etholiad. Yn mhell cyn adeg dechrau yr oedd y lie ei lanw hyd yr eithaf. a »we).wyd yn man na fyddai trefn arno oherwydd y nifer enfawr oedd wedi ymwtbio i'r ystaf- eil Cymerwyd y gad air yn brri/^n gan air 4 E Powell, Gwrecsam, gwroit llawer brwydr yn y Bwrdeisdrefi, ac i'r hwn yn ddiau yr oedd y fuddugoiiaeth Doriaidd yno yn ergyd drom. Cafwyd araeth gref ganddo, ond nid oedd y gynulleidfa yn medru ymdawelu i wrando, a hyny oher- wydd y tyndra a'r poethder ofnadwy oedd yn y neuadd. Galwyd wedyu ar Mr Geo T Davies, ond nid oedd yntau wedi bod yn siarad yn hir cyn i'r dorf fyned yn bollolallan o law. Methai gynyrchu dim dy tan wad, tra y cynyddai anesmwythdra ei wrandawyr. Nid oedd un rheswm am hyn ond a geir mewn afioriyddwch torf fawr wedi ei gwthio i le cyfyng, a buwyd am tua chwarter awr yn methu gwneyd dim, tra y cynyddai twrw'r dorf yn bar-, haus. Yn canfod byn penderfynwyd cynal cyfarfod gorlanw yn Ysgoldy Beth- lehem, a cheisiwyd anog y rhai oedd yn Befyll yn y neuadd, a'r canoedd oedd oddi- allan i fyned yno, gan y trefnid i'r siarad- wyr fyned yno hefyd i anerch.

Gwawriodd diwrnod yr etholiad yn bra" uwchben a'r ddaear dan gloion iâ, Yl) ddiwrnod dymunol ac eithriadol ar gyfer polio. Gan fod dau o'r gweithfeydd gno 111 chwareu am y dydd yr oedd golwg fyw- iog ar yr ardal yn lied gynar. Er fod yr ystafelloedd polio yn agor am wyth o'r glochf yr oedd rhai etholwyr yno yr adeg hono vrt disgwyl yr anrhydedd o gael croniclo eti pleidlais gyntaf Yn fuan rhoddwyd pckb. peth ar ei echel briodol, ac ar hyd y dydd rhedent yn esmwyth a didramgwydd. Nod- weddid y pleidleisio gan gysondeb trwy dydd,—deuai yr etholwyr yno barhaus, heb or-brysurdeb nac ataliad. Allan o restr 0" 1066 yn Ponkey ychydig bach o hbnynt oedd na phleid:asant, a'r rhai hyn oil yn impossibles. Tua chwarter wedi saith yir oedd nifer lied fawr yn Ponkey heb bleid- leisio, ond rhoddodd y negeseuwyr bob egni ar waith, a chyn adeg cau yr oedd pob un wedi eu cyrchu. Daeth Mr Hemmerde ar ymweliad a'r ystafelloedd oddeutu saith o'r o'r gloch, a datganodd ei foddhad am y gwaith trylwyr oedd wedi ei wneyd. Yo mhellach hysbysodd ei fod newydd ddod o gylchoedd eraill, ac fod y rhagolwg yo ardderchog.

Anhebgor dydd etholiad yn Rhos ydyw cael digonedd o'r lliwiau Rhyddfrydol. Pol) peth coch dygir ef i wneyd gwasanaeth fel baneri a phontydd, a doniol iawn yw sylwi yr hyn ddefnyddir,-Ilieni byrddau, cwiltiau, peisiau, &c. Heblaw fod y tai fel hyn wedi eu gwisgq yn goch, rhaid i bob dyn a dynes, bachgen a geneth wisgo ysnoden o'r un lliwr ac hyd yn oed rhaid i'r anifeiliaid hefyd fod wedi ymwisgo yn goch. Yr oedd y plane wrthi yn brysur iawn, yn gorymdeithio yr heolydd, yn canu caneuon etholiadol, ac, yn rhwygoyr awyr a'u. banllefau. Y gan fwyaf poblogaidd ganddynt oedd yr un a ganwyd yn y Public Hall-y noson flaenorol gan Llew Llanerch, byrdwn yr hon ydyw :— Lloyd George, David Lloyd George, Fofciwch i gyd i David Lloyd George." Gallem dybio fod hon wedi dyfod i aros, gan fod cymaint mynd ami., Er fod tyrfaoedd o gwmpas trwy'r dydd, aeth pobpeth yn mlaen yn y modd goreu,—digon o hwyl a chellwair diniwed, pawb mewn teimlad da a goddefgar, heb yr arwydd lleiaf o frynt- waith ac adgasedd, ac ond ychydig arwydd- ion o feddwdod i'w ganfbd. Yr oedd rhai newyddiaduron Seisneg yn cyhoeddi fod llaid wedi ei daflu at fodur Arglwydd Raglaw y Sir, yr hwn oedd yn Rhos y diwrnod hwiiw, Ond anwiredd dybryd ydyw hyn, fel y tystiai yr Arglwydd Raglaw yn N gwrecsam pan yn cyhoeddi canlyniad yr etholiad.

Ymgynullodd miloedd i Wrecsam boreir Mercher i wrando y canlyniad. Amlygid ;z pryder mawr gan y dyrfa fel yr agoshai yr