The North Wales Weekly News

CHOICEST FURS AND FUR COATS from maker direct to wearer. I ALL MIDDLE PROFITS SAVED. WM. CREAMER & CO., I PRIZE MEDALISTS FOR GENERAL EXCELLENCE AND RELIABILITY. I n i' > o E-; ¡;¡;; C- ::r: ::e r 0 U) U) if; w 0 w moto^ m '^ats The Largest and Best Equipped Departments for Fur Alterations & Renovations in the Kingdom. Practical Advice and Estimates given for all Fur Work. ———————— 56, BOLD STREET LIVERPOOL. ————————

N odion Llywarch Hen Yn 61 y Parch. E-van, Jones, Caernarfon, yr oedd prydlondeb wrth y bwrdd cinio a the yn ras amLwg yn 11awer o gynrychiolwyr .Sasiwn Pwllheli. Rhai yn gofalu am y Corff," eraill yn gofalu am eu cyrff eu hunain. Neu'n ol ei eiriau ef, Yr ychen o.eddynt yn aredig, a'r asynod yn pori gerllaw." Y mae Cadair farddlol Eisteddfod Bau Colwyn i gael ei saernio yn y lie. Ni ddywedir ym mha wlad y tyfodd y coed derw. Gobeithia un cyfaill cynes galon. bob llwydd i feirdd y cylch i gadw'r gamp yn ei bro ei hun. Boed felly y bo.. Ond haws llunio coed yn gadair na llunio can o gymalau cynghaneddlion traws a chroes. Gan nad beth. Llwyddiant fo i'r seiri coed a'r seiri cydseiniad. Drama ddoniol oedd Cowrt cofrestru pleiid- leisiau Penmachno. Ceisiai'r Rector dori pleid- leisiau y Paxchn. W. Lloyd Davies a T. J. James. Anhawdd dirnad ystyr ymdrech o'r fath mewn lie fel Penmachno, lie nad oes gan Geid- wadwyr obaith i ddim amgenach na rhyw sathru sodlau o'r fath hyn. Ar ei gwyneb ymddengys yn debyoach i ddisodli o achos colli'r cawl, na gobaith elw yn yr ymdrech ei hun. Yr ydym yn cydymdeimlo'n fawr a'r Parch. Ben Jones ym methiant ei ryfel wleidyddol. Peth anafus i galon yw crechwen rhai y methasom eu codymu. Soniodd y Bargyfreithiwr am rhyw wr ieuanc ym Mon whose pdlitical keenness had ran away with his discretion." Rhyfedd mor aanl yw digwyddiadau teibyg yn y byd yma. y Cododd Mr. Thomas Roberts. Aber, ei lef yn erbyn i Gyngor Sir Arfon gymeryd rhan o ffarrn; dan Ddeddf y Man-ddaliadau, am y rhaid i'r amaethwr dalu'r un faint o ardreth ag o'r blaen. Ho,ll.ol deg. Ond beth yw ystyr y rheswm dros y gwrthwynebiad? Ai hon yw arfer tir fedstri cyfoethog Arfon? Cymerwyd ardreth newydd gan y iCyngor Sir, a nharhau 1 godi'r hen ar- dreth oddi ar y ffarm fel o'r blaen. Anghynawn- der noeth yw hyny, beth bynag yw ei amcan. Ac nid oes iddo ond un 01 ddau amcan, lladdi y ddeddf neu drachwant. Prin y gellir meddwl am dano fel anghof ac esgelustra. Pa un bynag, wele fantais i chwareu teg, gan i'r cwestiwn gael ei dadlenu, a diolch i Mr. Roberts am ei godi i'r gwynt. Am aden colomen y wylai Dafydd. Am longau adenog y llefa'r oes aniddig frysiog hon. Beth ond ffair ehedeg yw'r enw priodol ar fly- ing week y Saeson ym .Mlacpwl? Gwerir yn llawen ^15,000 0> bunau i hudo'r hedwyr yno. Ni feiddiwn adliw. iEr ein bod yn methiu'n lan a chysoni ein cwyno a'n gwastraff. Heuir arian ar newydd Ibethaua theganau dibwrpas am y clawdd a llochesau'r newyn. Pegwn y Gogledd ac ehedeg yw duwiau'r dyddiau hyn. Amcan'. y gwahoddwyr yw hudo gwerin canol Lloegr yn ganoedd 0 fiiloedd yno. Y mae'r gwr sy'n gwerthu'r dorth yn methu yn ei fasnach, am fod ei gwsmeriaid yn gwario ar wagedd fel geir ym Mlacpwl a Soutlhiport yn lie talu am ei fara beunyddiol. Onid yw'n, rhyfedd y medr dynion redeg i dldyled heb ofid i'w cydwybod? Rihaid ,cael bwyd, meddynt hwy, a rhaid cael gwario at oferedd. A rhwng y ddau raid, rhaid methu talu ffordd. Ciliodd y niwl oddi ar fryniau Meirionydd, a daeth Mam y Morwynion' Glan i'r dydd o.'i llwybrau dyrus. Os clwyfwyd rhai yn yr ym- rafael deulixaidd, tywallter cariad brawdol fel olew i'r clwyfau. Er nad un o feibion bro Llyn Llyn Tegid yw Mr. Haydn Jones, dewisodd ef fFeirionydd i fyw trosti, a bellach dewisodd hithau yntau i sefyll dros ei barn yn Senedd y wlad. Os collodd Mr. Hywel Williams y sedd. enillodd safle. Ciliodd yn dl yn dda ei natur a boneddigaidd ei gamrau. Gwnaeth ei ddiwedd yn well na'i ddechreu. Wrth ffarwelio mor hardd cymododd bawb ag ef ei hun. Diau fod rhyw wlad aflall yn ei wylio. A buan y delo galwad .arno ymtau i waith. Gobeithio fod Meirion wedi dewis gwas a'i gwasanaetha'n hir. Cafodd restr dda—Tom Ellis, O. M. Edwards, 'Syr Osmond Williams, a Haydn Jones. Mid da i'r ISir na'r Senedd yw newid gwas yn ami. Per arogl hir wasanaeth yw parch ac ymddiried- aeth. Y mae meistr ar Meistr Mostyn. Dadl fawr merched yr ysgrech dros eu gwaith yn peryglu bywydau dynion yw i'r meibion ddioddeLhyd at waed er enill eu hawliau hwythau. Anghofianrt. y gwahaniaeth. Dioddef hyd at waed, cymeryd eu merthyru wnaeth y meibion. Merthyru eu igwrthwynebwyr wnant hwy. A barnu'r am- gvlchiadau yn 61 eu hyrnddanghosiad. Rhodd- aisant bwyll euraidd o'r neilltu, a gyrant eu cerbyd y ffordd yr elo., Mynant eu ffyrdd eu hunain trwy deg a garw, gwendid naturiol hen ferched. Ant i garchar yn llawen, a gorfoledd- ant am gael eu carcharu o achos eu hawliau teg. Ond collant holl ogoniant dioddef pan wrthod- ant ymborth er cael dod yn rhydd, a phan ystyfinigant yn erbyn pob rheol. O'r diwedd ymddyga'r Llywodraeth atynt yn ol haeddiant eu hansyberwyd. Anfonasant wr profiadol i'w gorfodi i gymeryd ymborth. A thyna'r ffordd. -Rha,id ymostwng. A gwarth ar eu hanes yw cymeryd mantais ar eu rlhyw i gyfiawni pob galanas. Byddai mis yn Germani yn addysg briodol a da iddynit. Pa aflwydd bair i ddynion enwi lleoedd ar ol enw'r Gwr Drwg "? A pha fendith ddaw o'u cysegru i'w enw diswyn ef? Teitla'r Beibl ef yn dywysog llywodraeth yr awyr." Chwi dybiech wrth enrwau lljoedd ei fod wedi ym- guddio o dan graweri y ddaear hefyd ac y gwelir pegynau'i aelodau yn ymrithio'n awr ac eil- waith drwy'r croen. Y mae ei drwyn cam yng Nghernyw, ei benelin yng Ngwlad y Llynoedd, ei safn ar lan mor Scotland, ond yn yr I werddofi y clywir ei chwyrnu pan gysga'r nos. Ym mhlith mynyddau Arfon y mae ei gegin, a cheir un o'i hontydd yn Sir Aberteifi. A pha sawl hen ystafe'll a ga'n gwbl iddo ei hun yn hen balasau'r wlad? Ca ran idieg o'n daear, ac fel pob tywysog arall cribddeilia dreth drom oddi ar ei weision. Ce-nhadu heb blanu- eglwysi y mae cenhadon y Ddiwinyddliaeth iNewydd, hau hadau yn yr eglwysi eraip. Ceir eithriad hefyd. Symuda awdurdbdaur iCity* Temple i bwrcasiu Kig's Weigh House, a'i throi yn eglwys i'r achos newydd 0. dan nodded y City ei hun. Hen eg- lwys Anibynol yng nghymdogaeth fonheddig Grosvenor Square yw'r Weigh House. Bu'n nod,edig o lwyddianus o dan weinidogaeth efengylaidd y Parch. Thomas Binney. Collodd un o nodweddion amlwg ei hanibyndaeth dan Dr. Hunter pan fabwysiadodd Lyfr Gweddi Cyffredin," a than weinidogaeth yr un gwr fe gollodd ranau o'i ffydd. Anffawd i'r eglwysi yw gweinidogaeth amrwd. Llenwir hwy am amser, tra fo pob peth yn newydd. Siglant a gog- wyddant bob amser i'r tir 11 wm. Gweinidog newydd yr. hen eglwys newydd hon fydd y Parch. E. W. Lewis. Bydd dau Gymro bron yn yr un gymdogaeth yn efengylu, y Dr. Campbell Morgan yn eyhoeddi'r Hen Efengyl, a'r Parch. E. W. Lewis yn cyhoeddfr efengyl newydd. Y mae amser yn gorfodi Mr. Campbell i lunio ei amgylchiadau ei hun. Lefeinio'r eglwysi a'u meddianu yn araf deg oedd yr amcan ar y dechreu. Amlwg erbyn hyn na thyf y gwreido- iaui newydd ond yn eu gerddi eu hunain, d'an ofal eu garddwyr priodol eu hunain. Idealism as a practical creed sydd enw llyfr newydd grai o waith yr Athm Henry Jones. Gwahoddwyd ef i Sydney, Awstralia, i draddodi idiarlithoedd, a'r rhai'n yw'r rheini. Llawen chwedl i bob Cymro yw hanes llwyddiant ein brodyr enwog sy'n arwain meddwl eu hoes o'r tu allan i Gymru. Hona rhai fod y Cymro yn athronydd yn 61 natur, am ei fod fardd a breu- ddwydiwr. Y mae llawer o wir yn y gosodiad, ond athronydd naturiol ydyw. Llawer gwr i enill gradd a gafodd borfa fras ym maes athron- iaeth. Pan gafodd hamdden yng Nghymxu anghofiodd y gelf gain hon. A fagodd Cymaru ragorach athronydd n:a'r Athro Henry Jones? Atebed y nef faidd ac a fedro. Er yng ngwlad yr estron, car Gymru, a hoffa ei chan a'i hawel. Barhaed i wilio ei chynydd a'i gogoneddu trwy ei weithiau galluog. Y mae nodwedd' y Cymro.'n amlwg ar y darlithiau hyn;ogwres ei natur, ei naws farddonol. a'i hoffter o gydmariaethu tlws y Beibl. Yn 61 yr efengyl yn ol Balfour, y mae Masnach Rydd wedi braenu a chracio trwyddi draw, a bothau ei holwynion wedi warpio. A bellach nid rhwng Diffyndollaeth a Masnach Rydd y mae'r dorch, ond rhwng Diffyndollaeth a Chyllideb Lloyd George. Y mae Masnach Rydd yn rhy oedranus, a llesg gan helgwn Diffyndollaeth ei chyfarth. O'r goreu. Mil gwell genyf i dolli statiau'r boneddigion arian- gar na tholli bara a chaws y dyn tlawd. Taled y Duwciaid am eu llongau rhyfel, eu teganau ofnadwy hwy y-diynt. A rhodder i'r gweithiwr fodd a mantais i fagu ei blanit. Tyr y Gyllideb wraidd pob anturiaeth, medd Mr. Balfour. Yn 61 yr athroniaeth hon1, oil yn oil y wlad hon yw tir y boneddigion. Anghofiodd yn ddiau ym mha le'r siaraaai. Dylasai pobl tref Mr. Chamberlain wybod nad yw'r Gyllideb yn Yill- yraeth a gynau, cyllill, a nodwydidjau. Bwgan y show Geidwadol yw Sosialaeth. Darlunia Bal- four ef fel rhyw aflwydd a Iwnc bob peth i'w geudod yn y man. Chwareu plant yw twyso asyn yng nghroen Hew. Y mae'r werin, hen. gynefin a'r bwbach hwn. Rhai yn ei hoffi, Ilu yn ei gashau, a phawb yn gwybod ei fod yn ddigon diniwed. Jit n n Yn 61 yr arweinydd diddaneiriog hwn, bon- eddwyr bach tawel yw Rhyddfrydwyr yr oes- hon, yn rhy foneddigaidd i feddwl drostynt eu hunain. Pobir eu holl fara beunyddfol gan ddyrnaid y Sosialaid, yng nghornel Ty'r Cyff- redin. A chaniatau fod ebychiad o.'r fath yn wir, onid gwr ofnus, yn byw ar syniadau ei daid, yw'r un ddywaid mai Sosialaeth wedi tyfu '.n wyllt yw Deddf y Daliadau Bychain "? Yn enw rheswm. pa wylltineb sy'n y ddeddf fach ddiniwed a difudd ho-no. Er yn chwareu bw«an a Sosialaeth y Rhyddfrydwyr, geilw hi ar yr un gwynt yn Slipshod Communism," felly pa niwed sydd ynddi, a pha ddiben i Mr. Balfour lefain perygl a chwifio ei gadach coch yn bl gwyn-eib? Nid Ty'r Arglwydidi setla dynged y Gyllideb, medd Mr. Balfour, ond y wlad. Can croesaw iddi fod felly. Ond nid felly y bydd. Gwyr Mr. Balfour yn dda y caiff ef a'r Duwc- iaid gurfa gampus os apelir at y wlad. Gocheled ef mai trwy ddrws y cefn heb eu Capten yr a'r Ceidwadwyr yn ddyrnaid bat;h i'r Senedd eto. Er llawer o bethau rhyfedd, y mae Mr. Balfour yn osodwr ffenestr godidog i'w blaid. Bellach dyma bedwar o osodwyr ffenestri gwleidyddol Prydain wedi trefnu eu nwyddau i bobl yr heol 'Hoelion, wyth oedd yn flenestr Mr!" Lloyd George caws Caer yn ffenestr Arglwydd Rose- bery; Iledr cartref wrth bwys .a mesur gan Mr. Asquith, a fine feathers Tariff Reform gan Mr. Balfour. °

The Sons of Bishops. VICAR OF BANGOR'S COMPLAINT. .Speaking at the meeting of the clergy of the Arfon Rural Deanery at Bangor last week the Rev. W. Edwards, Vicar of Bangor, referred to the dearth of candidates for holy orders, and mentioned a complaint which, he said, mipht reasonably be made by the laity, namely, that it was becoming a somewhat rare occurrence for the sons of Bishops and other leading clergy to seek holy orders. As far as he could recollect no sons of a Welsh Bishop since the dayfl 01 Bishop Campbell and Bishop Hughes had taken holy orders. This was much to be regretted, as the Church could never hope to get a sufficient number of well-trained candidates from the working classes, still less fj-om the ranks of the aristocracy, unless the principal clergy set a lead in this respect. A resolution was passed protesting against the Acts of divorce and separation and against the attempts made to set up divorce courts in every county.

NASAL CATARRH & ASTHMA. THEIR COMPLETE HOME CURE. Post Free to Sufferers who apply at once. Just published, the second edition of a 48 page book fully describing Nasal Catarrh. Asthma and Chronic -Bronchitis, and how these dangerous deceases may be completely cured at home. The most practical work ever issued, and which should be in the hands of sufferers who desire to speedily cure themselves. This offer stands open for 30 days from this date. A postcard giving your name and adress will bring y°u the book by return post. Address Dept. x 36, Dr. Cassell s Co., Ltd., King" Street West, Manchester. MS*

'Newyrth Huw yn Llanymor Mae 'Newyrth yn hen wr ystalwm, ac wedi byw am dros 70 mlynedd yn un o'r lloedd pellaf I o'r byd yng Ngogledd Cymru. Pan ddywedaf fod agos i ddeng milltir o Gwmygog i'r dre farchnad agosaf mi ddeallwch hyny. Nid yw yr holl gwm yn fawr. Ryw chwech o ffermydd sydd yn j ei lenwi. Un: o'r chwech yw Llainymenyn, fferm 'Newyrth ac yno y bu cartre) 'Newyrth ar hyd ei oes. Yno yr oedd ei dad, ei daid, a i hen daid o'i flaen ac nid yw dodrefn dyddiau'r hen daid wedi troi'n llwch i gyd, er mai tipyn o gamp fyddai symud yr un ohonynt yn gyf.an. Dywedais fod 'Newyrth yn hen wr." Nid yw felly drwy briodas; ond y mae felly mewn ystyr fwy-yn yr ystyr ry-,Id y Beibl i wr." Y mae yn uniawn fel y saeth, yn onest fel y dur, yn gadarn fel y graig, ac yn ddidderbyn wyneb fel yr haul. Rhaiid dweyd ei fod yn dipyn o lenor yn ei ffordd. Darllenodd1 yr "Amserau tra y par- haodd, a Baner ac Amserau Cymru o amser eu priodas hyd heddyw. Gyda hyny y mae wedi darllen y: Drysorfa a'r Dysgedyda," y Geiniogwerth a'r Cronici Bach," tra y bu y rheiny. Darllenodd y Traethodydd am ddegal1 o flynyddoedd, ac yn enwedig yn ei oes euraidd." Yn ei lyfrgell y mae Dr. Lewis a Gurnall," Geiriadur Charles a'r "Gwyddoniadur," Traethodau Lewis Ed- wards a Charles Davies," Pregethau 'Henry R,ees a David Roberts, Edward Morgan a John Thomas," ynghyd- a Hodge's Systematic The- ology yn dair cyfrol, &c., &c. Nid oes ganddo 9 1 fawr o espondadau, am nad yw yn credu fawr ynddynt. Y mae yn flaenor seiat ers 50 mlynedd; ac nid mor hawdd i bawb fedru dweyd pa un a'i blaenor Senters ynte Methodus ydyw. Y mae yr Eglwys fechan y mae yn perthyn iddi yn cynwys rhai o'r ddau enwad, ac y mae pregeth- wvr y ddau wedi arfer llefaru ynghapel Pen- craig ac y mae 'Newyrth mor adnabyddus yn y Cyfarfod Chwarter ag yn y Cyfarfod Misol. Ond perthyni i'r Cyfarfod Misol mae. y capel, ac y mae yntau yn aelod o Gyfarfod Misol ei Sir, er ei fod wedi arfer mwynhau breintiau'r Cwrdd Chwarter, ac yn iiiedru anadlu, yn rhydd a hyfryd yno. Gwrandawod'd lawer ar Henry a William Rees, I^ewis Edwiards a Michael Jones, Owen a John' Thomas, John Parry ac Ab Fychan. Ctherwydd ei ffyddlondeb a'i daerni ef, bu pob un o'r emwogion hyn yn pregethu yng Nghwmy- gog, ac o ran, hynny John Jones, Talysarn, ac Arthur Jones, Bangor, unwaith neu ddwy bob un. Mwynhai yr oil ohonynt synwyr cyffredin a chrefydd ffresh 'Newyrth, a phrisiant ei wybod- aeth eang a dyddorol yn ulchel iawn. O'r holl bregethwyr a wrandawodd, Henry Rees ydyw yr un y car son o hyd am dano. Ni phaid a dweyd fod ynddo ef rywbeth nas gwel- odd, nas clywodd, ac nas teimlodd erioed yr un fath mewn neb pregeithwr arall. Bydde r nerth o'r uchelder am dano fo- bob amser," meddai wrthyf y dydd o'r blaen. Flwyddyn yn ol rhoes 'Newyrth ofal ei fferm ar nai iddo, gan drefnu; i beidio gwneud fawr eto ar y tir, ond tipyn wrth ei bwys. G wnaeth ei feddwl i fyny hefyd i roi ambell dro oddi- cartref yn awr ac eilwaith. Ychydig iawn erioed fu oddicartref, ag eithrio ohwe mis yn Nerpwl mewn ysgol pan tua 18 oed. Bryd hwnnw nid oedd fawr o dren drwy yr holl wlad. Gwelodd y tren yng Nghaer ac yn Nerpwl yr amser hono. Ar ol hyny bu heb weled ei ffurf na chlywed ei swn, hyd nes agorwyd y lein i'r Bala. Yn y gauaf diweddaf gwnaeth ei feddwl i fyny i_ ymweled a mi yn Llanymor. Mi fyddwn i'n myned i Lainymenyn ambell i wyliau, a,c yr oedd 'Newyrth a minau wedi dod i ddeall ein gilydd, ac i hoffi ein gilydd yn fawr ac nid oedd drafferth fav^r i'w berswadio i ddod i edrych am danaf, er mai tipyn o flinder iddo oedd taith yn y tren o'r Bala i LanymoT. Tranoeth wedi cyraedd yr oedd mor fywiog a phlentyn, ac aeth o gwmpas i weled lleoedd ag y mae tipyn o hen hanes iddynt, ac wedi i mi gyraedd adre ar ol noswyl, nid oedd ball mewn adrodd yr hyn a welsai. Faint sydd oddyma i Gonwy, Nyw," meddai cyn hir (Ednywen yw fy enw yn llawn, ond Nyw y bydd 'Newyrth yn fy ngalw i bron; bob amser). Ryw bump neu chwe milltir, 'Newyrth." Yn ymyl Conwy y bu farw Henry Rees, ynte? meddai.. le," meddwn inau, mae'r Benarth yn bur agos i Gonwy." Yn wir, mi hoffwn i weld y ty hwnw, Nyw. Ddoi di ag efo fii-nor ben ag yno brydnawn dy haner gwyl? Do i, dof; mi fydd yn: dda geru i weled y lie fy hunan. Ni gawn y tren i Gonwy." Felly fUi yr half holiday cyntaf. Wrth fynd drwy Gonwy un o'r pethau cyntaf ges i ddangos iddo oedd hen gartref Osborn, Morgan. Wei taw, Nyw," meddai 'Newyrth, d chofiais i'r un- waith mai dyma dre geni y gwr. Hen dy go dila hefyd; ond ba waeth, dyma gartre gwr grymus, a gwr y dyle ni son: mwy am dano. Diolch i ti, 'Nyw, am golfio i ddangos 0> i mi." Wredi troi i gael golwg ar Eglwys y dre, a chrybwyll am Gibson, ymlaen a ni, gan droi i lawr drwy Borth y Felin. Yr oedd 'Newyrth mewn perlewyg, ymron, wrth edrych ar y castell. Cawsom ein ffordd i gyfeiriad Benarth yn rhwydd; ond wedi cyraedd y fynedfa yr oedd private arni fwy nag unwaith. Aethom drwodd er hyny, a 'Newyrth. yn dweyd, "Awn yn ol os bydd raid, Nyw, a rhaid. fydd hi, os ni'n ol heb weld v Benarth, 'machgen i." Aetthom i fyny hyd ffordd, drwy goed tewfrig, nes dod at y palas cyn gweled neb ond yno yr oedd gwr lied foneddig ei agwedd yn sefyll, a gofynodd' i lle'r oedden ni'n hwylio? Atebodd 'Newyrth mewn Saesneg gwlad pur dda, mai blys calon oedd arnom am gael un golwg ar ffrynt y plas, os gwele fo'n dda. Rhoes yntau ganiatad i ni gerdded i'r ffrynt, ac edrych faint fynen ni o'n cwmpas, ond i ni beidio niweidio llwybrau na llwyni. No danger, dear sir," medd,ai Ne,wyrth, thank ye kindly." Wei dene dda, ynte, Nyw? meddai wrthyf finau, wedi ychydig gamrau o gefnu ar y boneddwr. Aethom i'r ardd o flaen y ty, a throisom ein wynebau ato) ar unwaith, 'Newyrth yn. tynu ei het tra y dywedai: A dyma'r He o'r hwn yr aeth ysbryd Henry Rees i ogoniant!" Bu'n ddystaw am enyd. Yina troes i edrych o'i am- gylch, ar afon Gonwy islaw, a'r brN-ni--u y tuihwnt iddi, ac meddai: Ond oes yma le propar, fachgen? Arost di, be di enw'r pentre acw sy dros yr afon? Llansantffraid," meddwn inau. Dyn,, dyn a dacw Lansant- ffraid. Fan acw'r oedd y band hwnw'n chware ryw gyda'r nos Sadwrn braf, ac ynte efo'i wyres bach hyd yr ardd—yr ardd yma, mae'n debyg- yn dweyd wrthi mor hardd oedd yr olygfa, mor dawel oedd yr afon, mor glysion oedd y brynie tu draw iddi, mor felus oedd miwsig y band, ac mai ar brynhawn braf felly y base fo'n leicio cael marw-brynie Canaan yn y golwg, yr afon yn dawel, a'r angylion yn canu. Yn un o'r rwms yma'r oedd o'n dwrdio'i feddwl am fod yn ddireswm. 'Roedd o wedi dechre gwneud pregeth ar Sancteiddhad, 's wyt to'n cofio, cyn dod yma o Nerpwl, a'i feddwl o efo hi o hyd. Er i fod erbyn hyn. yn ymyl y -diwedd, a'r hen gorphyn yn gwanio bob dydd, yr oedd i feddwl o'n cau bod yn llonydd i'r bregeth Y mae 'meddwl i yn ddireswm,' meddai fo, mvnu myn'd at y bregeth a fine mor wan.' Dene i ti sialmpl dda, Nyw, <¡¡'r ruling passion strong in death." Üddiwrth y ty aethum ychydig o gwmpas drwy lwybrau yn. y coed, a 'Newyrth yn dychmygu ei fod yn cael rhoi ei droed He yr oedd troed Henry Rees wedi bod lawer gwaith. Dechreuodd dywyliu broil yn ddiwybod i ni, a chyn ein bod ni yn ol yng Nghonwy yr oedd hi yn nos. Gan fod digon o amser, cerdded wnaethom i'r Junction. Yr oedd 'Newyrth yn dotio ar y pontydd. Nid oedd erioed wedi bod a'i droed ar y bont o'r fblaen. Safai o hyd i edrych ar y pontydd, a'r castell bob yn ail, yng ngoleu'r lampau. Pan oeddym yn cyraedd allan o'r bont, dyma dren 0> Fangor i mewn i bont y relwe yn sydyn, igyda thrwst ofnadwy. Dychrynodd yr hen ewyrth, a chydiodd vn dyn yn fy mraich, gan ofyn yn gyffrous: By be sy 'na, Nyw anwyl? Ond y tren, 'Newyrth," meddwn inau; a chyda hyny yr oedd y tren allan o'r bont yn ein hymyl, a'i fwg a'i dan yn ymgordeddu drwy eu gilydd, nes yr oedd yr hen gar yn gwelwi ac yn crynu. Cyn ein bod deirllath dros y bont, cyn bod cynffoa y tren prin heibio i ni, dyna gar motor oddiwrth y Junction i'r golwg ar darawiad, gyda thrwst mawr eto, a'i oleu tankald yn dallu ein llygaid, ei Iwch 3m llenwi ein g3*ddfau, a'i arogl drwg yn llenwi ein ffroenau. "yw anwyl, b'le'r yden ni," meddai ^Newyrth, yn fwy eyffrous nag o'r blaen. By be oedd hwna eto "Car motor, 'N,ewyr'th," meddwn inau. Dyna'r cynta "rioed weles i, a gybeithio ma'r dywaetha byth. Fydda i ddim yn meddwl fawr am gar- tre'r tan a'r brwmstan, Nyw; ond yn wir, ddyn, am y lie hwnw y meddyliais rwan, wel di, ac mi ddylies mai' r ysbryd drwg 'i hun oedd yn y car ene, a'i ddau lygad mawr o yn fflame tan. Ddychrynes i 'rioed gymin, Nyw bach. Ma' nghalon i n euro nes: bron y 'mddaru i. Nid byddigio-ns sy'n gyru ceir fel ene, Nyw. Nid gwaith .b3'ddigions ydi dychr\-n pobl'a'u tagu nhw efo llwch ac ogle drwg." Aethom yimlaen, yn araf ar hyd y cob, a daethom yn sydyn i olwg gorsaf y Junction—y lluoedd goleuadau eochion, gleision, a gwynion yn dod i'r golwg ar unwaith, a thrwst y peir- ianau yn symud yn ol ac ymlaen, a'r tryciau yn curo yn erbyn eu gilydd-twrwf na thorodd o erioed ar ddistawrwydd Cwmygog—a 'Newyrth druan wedi ei syfrdanu eto, ac yn dweyd nad alle fo ddim peidio meddwl am byrth uffem ar ei wir. Daethom adref yn rhesymol gynar; ac wedi cwpaned, a dechreu mwynhau catied ar ei hoi, o'r hwn y mae yr hen ewyrth braidd yn hoff, aed i fwrw golwg dros y daith. Prin yr oedd o yn ghr oddiwrth gryndod y br-aw a gawsai; ond anghofiodd y cwbl wedi dechreu son am v !3en- arth a Henry Rees, ac mor falch oedd o'r cyfle 1 weled y He a i ly'gaid ei hun. Aeth i son am ddiwrnod claddu Henry Rees, diwmod o wlaw mawr, fel pe buase'r holl gymylau wedi ym- ollwng i wylo'n hidl. Crybwyllodd am yr orym- daith drwy dre Conwy, y toirfeydd oedd vm Mangor yn cyfarfod y gladdedigaeth, y cyfarfod coffadwriaethol yn y Tabernacl, Bangor, yr or- ymdaith o Fangor i Borthaethwy, a bod rhanau blaenaf yr orymdaith wedi cyraedd y fynwent yn y BortJh cyn bod y rhanau olaf ohoni wecti gaaaetl Bangor, er bod y ddau le dair milltir oddiwrth eu gilydd; y canoedd lawer oedd yn, wylo yn y dorf, ynte'i hun, er mai vng Nghwm- ygog yr oedd o, yn crio fel babi, wel"(Ii gwaith person y plwy yn gwrthod caniatau i neb 01 frodyr yn y weinidogaeth gael dweyd gair wrth ei fedd. le, Nyw, felly gwnaeth o. Ond mi wnaeth dda drwy wrthod. Fuo'r Ym- neilltuwyr ddim yn hir iawn wed'yn heb ryddid drwy gyrfraith i gael eu gwasanaeth claddu eu hunain ym mynwentau'r Eglwys, diolch i Os- born Morgan. Mi dorodd Person Llanysilio dwll ym megin yr hen Eglwys y diwrnod hwnw, weldi, sy' heb ei drwsio eto, ac ma hi'n chwvthu'n wanach bvth." Yna aeth ymlaen drachefn "Yi" hen dade, Xyw anwyl, Hari Rhys, a llu ohonyn nhw Pa le y maent Ma pryigethu campus eto, debyg iawn; ond machgen anwyl i, ma rhywbeth wedi colli ohono fo. Belled ydi Cwmj^gog o bobman, mae'r hen goese yma wedi 'nghano i lawer gwaith yr igien mhmedd diwaetha 'ma i'r BaJa, i DdolgeIle, ac i'r Blaene, ac mae'r tri He mi wranta, yn cael hufen pregethu'r gwledydd; ond nid < fel yn y dyddie gynt a fu y mae hi'n slwr I ti. 'Dydw'n ddim wedi crybachu ym meddwl na chalon, nac wedi gwvfo i fad yn gul f'ysbryd; nac ydwy' i'n wir. Ond pulpud a phxegethu—pregethu wyddost, fydde yn nyddie Henry Rees a'r rheiny; ond yrwan mae mwy o stage ac actio yn y golwg. Ys gwn i ai yn y "Faner," neu b'le, v gweles i am barti drama vm myn-d hyd y wlad, a phregethwr, mwyn dyn, yn Iben y parti. Mi 'chrynes nes. chwyddes i, ac mi ddechres ofyn, i b'le'r yden ni'n myn'd? Be pe doi hii hyn rwbryd—Sion Dafvdd ar nos Sul yn y Cwm acw yn cyhoeddi: Mi fydd yma ddrama yn y capel yma nos Sadwrn nesa, dan arweiniady Parch. Faniti Wyn. Dowdh yma i gyd. Am ddeg bore Sul nesa, mi fydd y Parch ^arnt! Wyn >TOa yn pregethu.' Mae eisie'r hen dade, Nyw, eisie i hysbrvd nhw. 'Ryden ni ar yn ffordd i Germani, ac o Germani i Ffrainc Dyna 'Newyrth Huw. Os caf amser hwyrach y cewch dipyn yn ychwaneg am dano. EDNYWEN.

"Llywarch Hen a'r Gynhad- ledd Eglwysig. AT OLYGYDD Y Weekly News. Syr, Goddefwch i mi fel un o weinidogion yr Eglwys wrth-dystio yn erbyn sylwadau Llvw- arch Hen" ar Gynhadleddau Eglwysig Llan- elwy yn eich rhifyn diweddaf. Gyda llawer o iwymiant y byddaf fel rheol yn darllen. ei golofn alluog, ond gofidiwyd fi yn fawr pan yn taflu go-lwg arm yr wythnos hon. Nid wyf yn dy- muno cychwyn dadl gyda Llywarch "Hen, y ond gadawed i mi ddweyd fy mod yn hollol anghydweled a llawer o'i haeriadau. Er engraifft, dywed fod yr Eglwyswyr yn ddeg mwy gwleidyddol na'r Ymneilltuwyr." Ymha Ie y mae tegwch arferol y "L!v-arch"? Tarewir fi yn syn gan y fath haeriad. Sonia netyd am waddoli un enwad rhagor y llall." Hoffwn wybod pa bryd y dangoswyd y ffafriaeth j»oa. j ybiaswn fod pawb erbyn h\rn 3m gwybtxi ddarfod rhoddi degymau fel rhoddion sjwir- foddol i'r Eglwys fil o flynyddau cyn ym- adanghosiad Ymneilltilaeth yn y wlad. Cyd- nebydd Mr. Asquith nad gan v Wladwriaeth y cafodd yr Eglwys ei gwaddoliadau Drachefn, cyfeiria at yr Eglwys fel yr enwad eiddilaf yn y wlad." Pan ddaw adroddiad y Ddirprwyaeth Eglwysig allan ca "Llywarch H"n weled fod yr Eglwys eiddil yma yn, grvtach nag unrhyw ddau enwad gyda'u gilydd. 1 mae arnaf ofn, Mr. Golygydd, na chania- taech i mi le i ymdrin a holl haeriadau anghar- edig Llywarch Hen," felly ymfoddlonaf ar wneud un, sylw pellach. Cwyna y Llywarch ein bod fel Eglwyswyr yn Geidwadwyr. Y prif reswm—a'r unig reswm yn aml-paham yr ydym felly (pe bai rhyw niwed mewn perthyn i un blaid mwy na'r Hall) yw hwn Gorfodir ni i oohn gyda'r Ceidwadwyr ganddo ef a'i fath a geisiant ein hamddiifadu fell Eglwys o'n cyfiawn eiddo. Goddefer i mi derfvnu gyda geiriau pwysfawr ein Hesgob" To many sensitive minds much of the work entailed by Church defence is hateful. So is war; but the defence of the Fatherland is not only a necessity, but a sacred dUt37.I,-r elcfdoch, &c., T ELLIS DAVIES. ■Rheithord^ Llanddoget.

Colwyn Bay Territorials. ANNUAL SHOOTING COMPETITION. The annual shooting contest of the G (Co'lwyn Bay) Company, Royal Welsh Fusiliers, was held at Foryd Rang.e on Saturday. The officers present were Captain T. H. Morgan and Second Lieutenants Borthwick and Gordon. Second Lieutenant Gordon was in charge of the range. o. i event: i, Lance-Corporal A. P. Duck- ers, 44; 2, Lance-Corporal W. Hodgkins, 41 3, Lance-Corporal H. W. Pegler, 38; 4, Sergt. D. Davies, 38; 5, Sergeant T. W. Jones, 36; 6, Prirvat,e A. Clutton, 35; 7, Colour-Sergeant T. 0. CxriffithiS!, 34; S-Sei-geant J. T. Owen, 3,1 q, Lance-Sergeant T. Barden, 30: 10, Private J. D. A. Hughes, 28. Recruits' event: i, Lance-Corporal Gregory, 31 2, Private A. D. Davies, 20: 3, Private All- mutt, 29 4 Private R. Gill, ?7';3's, Private A. Davies, 24; 6, Private Hutchings, 23 • 7 Private Justice, 22. n Cup evenit: i, Sergeant D. Davies, 33; 2 Lance-Corporal Pegler, 30; 3, Lance-Corporal Hodgkins, 29. Team event: i, Sergeant J. T. Owen's sec- tion, 29; 2, Colour-Sergeant T. O. Griffiths' section, 27; 3, Sergeant T. W. Jones' section, 24.

EST" I 1536 VON I FIRE, LIFE, ACCIDENT, BURGLARY, &c. ASSETS EXCEED £ 11,000,000. For particulars apply to the Head Office, I, DALE STREET, LIVERPOOL. Applications for Agencies invited. Scholastic. GLAN AVON, Cadnant Park, Conway.—Girls Boarding and Day School. Preparatory for boys under 10. Excellent care, diet and education. Fees moderate. Principal Miss Shaw. Languages and Music. Term began Sept. 21st. 168 LONDON and Bangor Matriculation, Lampeter Civil Service Examiations. MR. W. BEZANT LOWE, M.A., F.C.S., has classes in Bangor and Conway; also private Tuition or Classes in Classics, Mathematics, Modern Languages, Natural [Sciences in Bangor, Llandudno, Conway, Colwyn Bay, Abergele, &c. —Apply, Cae Carw, Llanfairfechan. MR. F. GURNEY BARNETT, L.R.A.M., A.R.C.M., Teaching Singing, Teaching Pianoforte, (Former pupil in London of R. J. PITCHER, Esq., Mus. B., F.R.C.O., &c., Professor at the Guildhall School of Music). CONDUCTOR of the Colwyn Bay Philharmonic Society, and Colwyn Bay Ladies' Choir. LESSONS GIVEN IN VOICE PRODUCTION, SOLO SINGING, PIANOFORTE AND ORGAN PLAYING, HARMONY, COUNTERPOINT, ETC. Candidates prepared for all recognised exam- inations and competitions. ADDRESS: NORMANHURST, LLANERCH-ROAD, COLWYN BAY. 48 ART & CRAFTS CLASSES MISS HOLMES Certificated Art Mistress, South Kensington Exhibitor at the Principal Exhibitions in England and Wales; Instructress for the past 12 years to the Technical Art Classes, Colwyn Bay. RECEIVES Pupils for instructiom in Draw- i»g, Shading., Painting in Oils iand Water Colours from Life, Models, Casts and Natural Objects; Sketching from Nature, Modelling-, Casting, Design, Embossed and Cut Leather, Metal, Marqueterie, &c., Ac. Special arrangements for Private Lessons, Pupils at a distances, and for Visitors. LARKFIELD, STUDIO: COLWYN BAY. PENRHYN ROAD. 47 HIGHER GRADE SCHOOL AND PUPIL TEACHERS' CENTRE, COLWYN BAY. HEAD MASTER: E. GRIFFITHS, C.M. SCIENCE MASTER S. GLYNNE JONES, B.A., L.C.P, ASSISTANT MASTERS J. HENRY ROBERTS, B.A. LL. WILLIAMS, B.A ASSISTANT MISTRESSES: M. SNODDY, B.A. L. C. JONES, B.A. S. PARRY. COOKERY MISTRESS: J. P. WILLIAMS (Diploma of Training School of Cookery, Chester) T^HE School is pleasantly situated, has a large Assemo.y w I v BeParate Classrooms, Science Laboratories, Workshop, and a large Kitchen well adapted for the teaching or Cookery and Laundry Work. The School also possesses extensive Recreation Grounds. Pupils must be twelve years of age on admission. ihe- course of instruction provides preparation for London and Welsh Matriculation Oxford Local Examination (Pre- minary, Junior and Senior). Particulars °f Fees on application to Head Master, or to Mr. r. j. Holmes, Bank Chambers, Colwvn Bav. 45 MISS MALDWYN PRICE, f.S.M., R.A.M., Cert., gives lessons in voice prodnctkm' solo singing, piano. Terms Ot application to A. J. Fleet, Musfic Waneihouse, Colwyn Bay, and Welbeck House, Colwyn Bay. 49 GIRLS' OOLLEGE, "Gorphwysfa," Old Colwyn. Principal: Miss M. M. MELLOR. Assisted by an Efficient Staff of Resident English and Foreign Governesses and Visiting Professors. Pupils are prepared for the Oxford & Cambridge Local and London Matriculation Examinations. The College, which commands an extensive view stands within its own grounds of li acres. Spacious and Well VentilB-ted Class Rooms. Tennis and Croquet Lawns. 46 H. L. SCOTT, DRESS AND COSTUME MAKER, ANNEDDLE, WOODLANDS, CONWAY. Charges Moderate. 1482 H p THE TStJB tTBIC ACID SOLVENT. ■ gRfl IITHEKI4, GRAVE!. PROqPHA IS gjag TTTRIfl URIC ACID ECZEMA and aH dteOTders K Q ansfng:from an accumulation of Uric Acid ii the Body. E El CHEMISTS AND DRUG STOKES fc □ °NE PRICE ONLY, 2/9. R THE MARTHU CO., A XMI US TEE, DEVON. Hi I!l'fii M A PHOTO FRAMES See our Extensive Stock. R. E. JONES & BROS., The Weekly News OfEces, 8, Station Road, COLWYN BAY, AND Rose Hill Street & Bangor Road, CONWAY PARENTS DON'T MISS THIS ? T JV7\ H0RPKrliLUOPPKRUt^d7^tiSedI)0llS I BjE lw SpKGIAL .OFFER at following low I ITW jlfl Prices:—15 in., 1/6; 20 in., 2/ 30 in M I «J « ready stuffed, carriage paid in- € 11 Wd eluding Free Gift of 2 Life-like Cats? I w « Order now before the rush I UNBREAKABLE DOLL CO fi 3 265, Commercial Road, Portsmouth.