Papur Pawb

RACHEL, Arglwyddes Russell, ac ail ferch larll Southampton, a anwyd yn y flwyddyn 1636. Priod- odd, am yr ail waith, yn 1669, gyda William, Ar- glwydd Russell, trydydd mab y, Due o Bedford- hen doulu anrhydeddus i ba un y perthynai y di- weddar wleidyddwr enwog, larll Russell. Cyhudd- wyd Arglwydd William Russell o fod yn nglyn a'r Due Monmouth, Algernon Sydney, John Hampden, Iarll Essex, ac Arglwydd Howard, mown ccisio rhwystro olyniad y Due o York i'r orsedd. Ffodd y Due o Mon- mouth, fel llwfrddyn; ti-odd Howard yn fradwr i'w gyfeillion a daliwyd y lleill ar ei dystiolaetll f r atl w r u s. C yliuddwyd hwy hefyd o fradlunio marwolaeth Siarls II.; eithr nid oedd i'r cyhudd- iad hwn un rhith o sail. Amean gwladgarol y gwyr hyn yd oedd cae] Protestant yn olynydd i'r orsedd, a rhwystro gormes rhag eyfyngu ar ryddid ac iawn derauy werin. Dygwyd Arg] wydd Russell i sefyll ei brawf ar y ddau gyhuddiad a enwyd. Yr oedd y llys yn hynod am ei waseidd- dra anghyfiawn, ac oher- wydd hyny, anffafriol yn wir ydoedd aehos y cy- huddedig, yr hwn ydoedd foneddwr o ddealltwriaeth anghyffredin, o wroldeb diamheuol, yn wladgarwr twymn a diffuant, ac yn wr o gymeriad dilychwin. Ar ddydd y prawf, gofynodd Arglwydd Russell gan- iatad y llys i rywun gy- meryd eofnodion ar ei ran, o'r tystiolacthau a ddygid yn ei erbyn. Hysbyswyd ef y gallai gael cynnorthwy un o'i weision at hyny o orchwyl. I'r hyn yr ateb- odd y pondefig, Y mae w fy ngwraig yma, f' ar- glwydd, i wneuthur hyny" (gweler y darlun) ac md cynt y canfu y gwydd- fodolion ferch y rhin- weddol larll Southampton yn beiddio cymeryd ei lie fel ysgrifenydd ei pliriod yn y Ilys, nad oeddynt bron i gyd yn foddfa o ddagrau. Yr oedd yr olwg arni hi—y foneddiges gall, goeth, dduwiolfi-ydig yn gwasanaethu ei gwr yn ei gyfyngder gyda holl angenddoldeb gwrhydri, holl nerth fflyddlondeb, holl danbeidrwydd serch. yn toddi pob calon—oddi- gerth calonau celyd swydd- ogol y barnwyr. Nid oedd na ffug wyleidd-dra, na gau-syniadau am yr hyn oedd ddyledswydd gwraig, na dim oil yn ,v c, yn ddigon i gadw y fonedd- iges brydferth, urddasol, d yn ochr ei gwr yn awr ei gair, yr oedd Arglwyddes arddeichocaf ei hoes. y PRIODARDDERCHOG. Iduwiol rhag cymeryd ei Ik i fawr gyfyngder Mewn Russell yn un o ferched Cafwyd ei gwr yn euog, modd tynag, a dedfrydwyd e £ i g$el ei ddienyddio. Er i'w briod fyned ar ei gliniau o fl4en Siarls II., ofer fu ei herfyniad. Sercla tyny, wedi t'w .itrg'lwyddiaeth lifarwelio a'i wraig ffyddion, dywedodd fod chwerwdcr angau wedi myncd hsibio," ac aeth i'r dienyddle gyda dewrder arwr, a hyder Cristion, ar y 2lain o Orphexiaf, 1683.