Llais Y Wlad

BEIRNIADAETHAU EISTEDDFOD J Y J20RD0FIGI0N. j BNGLYNION Y WINWYDDEN. Daeth dau englyn ar bymtheg i law. Englynion israddol ydyw'r eiddo, Yiwr Gwin," ".Cymmunwr,H Robert," "Cad- van," "Meudwy," "Garddwr," a "Charwr Gwin." Mae y saith nesaf yohydig yn well- "Robyn y Saer," U Glan Dwr," Per- llenwr," Un hoff o win," "Gwinwr," II Ab Dafydd," a Madog Benfras." Yrydys yn cael fod y tri iaod yn amlwg ragori ar y gweddill, ond ychydig y maent yn Jfcgori ar y naill y llall. "Gwinllanydd.—Y mae llawer o 61 ymdrech a chelfyddyd ar ei eoglyn, ac yr ydyntyn mawr ganmol yr awdwr am hyn, oherwydd heb yi-ndrech a chelfyddyd, ni wneir dim gwerth ei gadw. Onddylai eelf- yddyd wneud ei gwaiih mor lan fel na byddo dim 61 arfau aruo Prin y gallwn ddywetid hyn am englyu Gwinllanydd." A ganlyn yw Y Winwydden,—-lies ythUhl llawn—a Pren gwan, eiddil, ffrw>fcbUwu Yf tUyrddo gryf nodd ei trnwn Er cof a.m farw'r Cyfiawt Cawn bortread lied dda o r Winwydden ei hun yn y ddwy linell gyutaf, a cbyfeiriad at y defnyddiad cyssegredig o'r gwin yn y ddwy olaf. Etto rhannol yw y desgrifiad. "•Claret."—Y mae yn englyn Claret gyfeiriadau yn deffroi y syniad, ac yn eyn- hyrfu y meddwl i ehedeg yn ol. Portread I haniiiiol a chymhariaethol o'r winwydden yw. Rhoddwn yr englyn i lawr:— « Y Winwydden hen ei hanes a roed Ar wydd yn frenhines O'i Ilwythog rawn, yn Itawn lie-, Daw i'm min waed ei mynwe." Fel gwendid yn yr englyn uchod, y dryd- edd linellsyddyn ei dynu fwyaf i lawr. Er fod ystyr i'r ymadrodd Ilawn y mae yn ymylu artod yn eiriau llanw. Cymmedrolwr."—Portread o'r win- wydden yn effaith ei nodd ar ddynion ydyw. englyn Cymmedrolwr." Dyma efe:- "O dda nodd Winwydden—y daw gvin I wneud gwr yn llawen Hwn i'w ewydd sy'n was addien, Oud gwae'r dydd pan bydd yn ben." Prin y mae y gair addien yn ddigon deall- adwy i'w ddodi mewn englyn. Pan gym- meromolwg gymhariaethol ar y tri englyu uchod, oawn fod i bob un o honynt eii rhagoriaethau neillduol. Rhagora ycyntaf yn ei brortread i'r llygaid, yr ail yn ei bor- iread i'r meddwl a'r dychymyg, a'r olafyn ei berthynas &'r cynneddfau moesol. Cymmedrolwr It yw y mwyaf derbyniol ( gan Islwyn a uiinnau, so iddo ef y dy- farnwn y wobr. ELIS WYN 0 WYRFAI.

:aUIA.NGERDDI-" MJlRCH OAE'l\ MELWIt." Derbyniwyd saith o gyfansoddiadau i'r gystadleuaeth hon. Nid oes un o'r ym- geiswyr wedi gwneuthur nemawr fwy nag aralleirio y ehwedl wreiddiol, gan ei had- ys^rifenu ar ffaif cerdd. Nid oes yn un o henynt ddim llawer lawn o wir deimlad ymsercbiad boreu oes yn cael ei ddangos yn ei dynerwoh hudol a'i burdeb iraidd. ( Gellir sylwi arnynt yn ol eu teilyngdod eymbariaethf 1, fel y canlyn Morys Wynn."—Y mae yr awdwr hwn yn agor y garwriaeth rhwng Elen a Jack yn dra annaturiol, gan beri i'r rhian dlos, rinweddol, amlygu ei theimlad yn gyntf, a hyny hefyd pan oeid yn blentyn ar ei ffordd i'r ysgol. Ni chydwedda hyn o gwbl a lledneisrwydd teimlad ac urddas arwres y gâD. Heblaw y diffyg chwaeth hwn, y mae llawer o wendidau mydryddol yn y eaniad; ao er fod arno 61 llafar, jsraddol yw fel cyfanso^diad. "IeUan Wynn."—Tybiem fod yr awdwr hwn yn ysgrifenwr lied alluog. Y mae ganddp gyfansoddiad maith, wedi ei eirio a'i fydra yn lied ddiwall ar y cyfan. Ond nid ymddengys y gwyr yr awdwr ddim am ganiadau serch. Cyfansoddiad amrosgo, rhyddieithol,a diamrywiaeth yw, fel morfa maith, heb flodeuyn arno. Nid tloa yw y gymhariaeth a ddengys Elen— A'i Uyaid fel ser y ffurfafen." Annaturiol iawn y darluniad o Jack yn amlygu ei serch i Elen trwy gyfrwng ilythyr ar wyneb y Ilyn, a hyny yn neill- duol lie y dywed- 'Roedd Jack yn gweled Elen I A'r ftythyr yn ei llaw; Ymguddiai tan y dderwen Heb deimlo unrhyw fraw." Os nad oedd Jaek yn teimlo braw wrth weled Elen yn agor ei gariad-lythyr cyntaf atti, nid oedd mewn un modd yn ei charu. Y mae y gan hon yn Uwyr amddilad o nodweddion tyner a hudol rhiangerdd. Juvenis."—Yr oeddym yn tybio wrth ddechreu darll&n cyfansoddiad "Jurenis," j fod ynddo farddoniaefch lied dda. Egyr » ti destyn yn ddestlus mewn cyfres o liennillion llithrig a naturiol; ond buan y rhydd heibio bob ymdrech i greu dim newydd. Dilyn yr hanesyn mewn dull sr gwasaidd a difywyd a wna hyd y diwedd. I Nis gallwn roddi safon uweh na chyffred- ■ iaedd i'r gin hon. Ie Egremont." Y mae rhiangerdd Egremont yn un o'r rhai meithaf yn y I2$i^ft:dreuaeth, dengys iw1 o ¡niP!' at addurno y cyfansoddiad 4 ffrwyth dar- felydd yr awdwr nag odid yn un o'r lleill. n y Ond nis gallwn gymmeradwyo creadau ei awen. Y maent yn rhy w isgarog, gwerin- aidd, ac aflunaidd. Gwaith bras llif a bwyell, megys, sydd ar yr oil o'r cyfan- soddiad. Y mae yn y gin rai darnau lied dda, megys y darluniad o'r ysgolfeisfcres, ac o'r ystorm. Pe buasai yr awdwr wedit chWynuallyfnlrtu y cyfryw,buasai ynddyn. lawer o dlysrp. Gocheled rhagiiaw y fath linellau a hyn— A'r crochan ar y tan,a:t uwd yn llosgi." Adlais Cariad."—Y mae yn ngwaith yr awdwr hwn ambell i bennill, melus, megys— Y naill yn ngrudd y llall; A phlethai eu serchiadau Yn gad wan wen diwall." Cyfarfyddir a llawer o nerth, hoeiiusrwydd, a phrydferthwch mewn rhanau o'r gan hen; ond anafir hi a geiriau anarferedig ac ammwys, megys dain," "cedyrn Wad" "ysgol gUJ," "Conwy der," "Blodau eitraidd derch." Dylai rhiangerdd fod mor semi ei hiaith a llafar cariad ei hun. Sereli.Y mae Serch wedi cyr- haedd yn uwch yn safon rhiftngerdd nag un o'r rhai a nodwyd o'r blaen. Ysgoga yn lied hoew fel un yn chwareu ar edyn serch. Dywed am Elen:- Ail Gwendydd oedd hi mewn tlysineb, Fe wridai y rho.3 yn ei gwyneb, A c y sgafn ei throed Fel chwa ar ddail coed, A'i Kanadl mor bur oedd a phurdeb." Nid yw y gymhariaeth yn wir yn fodd- haol. Nid oes gymlisriaeth mewn ym- adrodd cyf}rs'Wr o'r fath. Ond gwendid y caniad yw ei iaith werinaidd, a'i ymad- roddion llipa. Rhaid condemnio y fath linella a hyn' Ae th heibio amser, fel mae 'i asfiii' ef." Ae- yp -rby s&l i fyn'd yu syi, "Fod Jack yr hwsmon, fel pa fcae." Ymrofeatit atti i dd'weud y drefa." Ni ddylai bardd ymostwng i arfer iaith werinaidd a charpiog o'r fath. "Emrys Wledig." — Ymddengys fod Emys Wledig yn gydii-tbyddus a rhian- gerddi godidog Ceiriog a Mynyddog; ond nid yw yn eu hefelychu yn rhy agos. Yn y caniad hwn yn ddiau y mae y f:irddon- itc-tll oren. Ceir ynddo rai darnau da, a d deil i'w ail-ddarlleij. Y mae yr iaith hefyd yn goeth, a'r syniadau ar y cyfan yn briodol. Prif ddiffyg Eimys Wiedig ydyw ei amddifadrwydd o dan sercliog- rwydd a thynerwch cariad. Dylai pob rhan o'r riangerdd fod yn llawn o swyn cariad pur, syml, dirodres, a dilychwin. Y mae yr arwr yn rhwym o weled eilun ei serch yn mhob peth, a chlywed ei llais yn mhob awel. Yn fy marn i, Emrys Wledig yw y goreu, ac y mae yn haeddu'r wobr, er nad yw yn rhagorol.—Yr eiddoch yn gywir, ELIS WYN 0 WYRFAI. (Cydwelai Islwyn yn nyfarniad y wobr i Emr18 Wledig.)

LLANWDDYN. CYFARFOB ABLOHIADOL.—Nos Wener di- weddaf, cafwyd cyfartod difyrus o'r natur uchod yn hen gapel y MethodistiaidCalfin- aidd. Llywyddid gan y Parch. T. H. Evans, a gwnaeth ei ran yn foddhaol dros berl. Treuliwyd y cyfarfod mewn canu, darllen, a dadleu, yn nghyda sylwadan byrion ac addysgiadol gftu y llywydd. Llawenydd genym allu hylsbysu fod gweithrediadau y cyfarfod hwn wedi cael ec,, Jwyn yn mlaen gan ieuesagctyd yr ardal. Cafwyd rh&i newyddion i wasan- aethu bron bob tro. Mae hyn yn beth newydd yn hanes cy/arfodydd adloniadol ein hardal. Lied gyndyn fyddant i arfer eu galluoedd yn gyhoeddus, ond yn y cyfarfod dan sylw daethant yn mlaen yn unfrydol. Gobeithio na bydd i neb o honynt dynu yn ol yn y dyfodol. Cafwyd cynnulliad da, ac ystyried gerwindeb y tywydd. Yr oedd yr elw oddiwrth y cyfar- fod i fyned i'r drysorfa tuag at gynnorth- wyo gweddw ac amddifaid y Parch. J. A. Jackson. Ar ddiwedi y cyfarfod, gwnaeth ein parchus lywydd hysbysiad dyddorol i la wer oedd yn bresennol, sef fod i Eis: teddfod" i gael ei chynnal yma yn Mal nesaf. Mentrwn ddyweud, heb ofni un gwrthwynebiad, fod dyfodiad Mr Evans i breswylio i'n hardal wedi bod yn dra phwysig mewn ystyr lenyddol. Os ydym yn cofio yu iawn, rhyw bum mlynedd yn ol, bu yn offeryn i gael eisteddfod yma— y gyntaf yma erioed, yn ol dim Q&nes sydd ar gael. Dwy flynedd yn ddiwedd- arach, llWyddodd i gael un arall. Erbyn hyn, yr oedd un o feibion Llanwddyn yn tynu y dorch gyda bardd cadeiriol, a Ilwydd- odd i ennill banner y wobr. Yr ydym yn deall fod tri neu bedwar o leiaf yn troi allan i ymgystadln yn mhrif ei&teddfodau Cymru, heb son am y lluaw8 o fan oheb- wyr sydd yn ymdrechu dangos eu hunain ar faes y newyddiaduron. Da genym fod ei ymdrechion gwladgarol yn parhau, er gwaethaf y min fwganod sydd yn ceisio ei ddychrynu, a a geisiant bardduo yr eisteddfod. Terfynwn, gan ddymuno iddo ef a'n cyd-ohebwyr flwyddyn newydd dda, ac 6isteddfod itddeudg.- Wddpi,

BODEDERN, MON, Mae haelioni a charedigrwydd tu"g at y tlawd wedi dyfod weithian yn ffaith ad- nabyddus, ac yn rheol sefydledig yn y I! plwyf hwn, yn ystod y blynyddoedd a aetlmnt heibio, ac y mae yn liyfrydwch genym allu dyweud na bu y tembor eleni yn eithriad. Mae ylnit glybiau mewn cyssylltiad a'r Egiwys, sef clwb dillal i'r plant, un Rorall i'r gwragedd tlodion, a chlwb glo. Ar eu rhaniad yr wjthnos ddiweddaf, rhoddwyd pedwar swllt o elw i bob aelod yn y cyntaf, banner coron i bob aelod o'r ail, a dau swllt i bob aelod o'r trydydd. Ac yn ychwanegol at hyn, rhanwyd rhwng y rhai tlottaf o'r gwragedd gweddwon ae ereill niter mawr o wlaneni cynhes tuag at leddfu chwerw- der yr hin yn misoed oerion y gauaf. Mae gofal a tbynerwch o'r natur yma dros y tlawd wedi acbosi i eaw teulu hen- afol a pharchus Treiorwerth fod yn anwyl gan bawb yn y plwyf; ac yn wir, nid yw y ffeithiau uchod ond rhan fechan o'r hyn a ellid fynegi am haelioni Mrs Wynne Jones gan lawer calon a gafodd ymwared mewn eyfyngder ganddi. Ein dymuniad gwresocaf yw hir oes i'r hybarch arch- ddiacon a'i anwyliaid, a gwenau'r Nef fo yn eu dilyn. Y NADOLIG.—Treuliwyd y dydd hwn yma eleni yn wahanol i fel y byddid ar- ferol. Mae'n wir fod yr eglwysi, er cyn cof neb sy'n fyw, yn cynat ar ddyddNadolig ddau wasanaelth eyhoeddumi-un yn y boreu am ddeg, a'r Hall yn yr hwyr am chwech; ond eleni, er mwyn rhoddi cam yn yr iawn gyfeiriad, penderfynodd rhyw gyfran, os nad yr oil, o'r enwadau Ymneillduol i uno er treulio y Nadolig fel y gweddai i Grist- ionogion, sef trwy gynnal cyfarfodydd pregethu, foreu, hwyr, a chanol dydd, yn yr Assembly Rooms. Mae 3 a hyfrydwch nid bychan gan bob Eglwyswr weled fod ei gyfeillion Ymneillduol, o'r diwedd, yn dyfod i iawn ystyried dyben y dyddiau gwyliau a gedwir gan yr "henfam" ers cannoedd 0 flynyddoedd. Rhwydd hynt iddynt, a gobeithiwn weled dydd Gwener y Groglith etto yn derbyn y cyffelyb deyrnged o barch oddiar eu dwylaw. Nis gall neb wadu nad gwaith da fyddai hyn, ac ni raid i neb ofni digio Duw tra yn gwneuthur yr hyn sydd dda. H GOLJlUNI YN YR HWYR."—Y mae Bod- edern yn prysur ymddiosg o r agwedd bentrefol, ac yn gwisgo nodweddion tref bron yn mhob ystyr. Un symmudiad pwysig yn y cyfeiriad hwn eleni ydoedd goieuo yr heolydd. Trwy ymdrechion di- flino Mr Lewis, LleTelyn Lodge, casglwyd digon o arian er pwrcasu lampau ar- dderchog, yn ngoleuni pa rai y gellir tramwyo ar hyd yr heolydd gyda. chjsur a diogelwch. Am hyn boed clod i'r hwn mae'n ddyledus.—Liangc o'r Plwyf.

BAGILLT. Dyddiau.Llun a Mawrth diweddaf, cyn- naliwyd cyfarfod misol sir Fflint yn y lie hwn. Matter y cyfarfod prydnawn ddydd Llun oedd gweddio. Cafwyd annerchiad- au gan ddynion gfilluog ar y pwngc, ac annogwyd i gynnal cyfarfodydd gweddiau yn nechreu y fl wyddyn a darfu i bump gyfarch gorsedd gras. Am chwech nos Lun, dechreuodd Mr R. Jones, Gellifor, a llefarodd y Parchn. John Jones, Mostyn, a Roger Edwards, Wyddgrug. Am ddeg, dechreuodd y Parch R. Griffiths, Brymbo, a llefarodd y Parchn. J. Jones, Rhiwabon, a John Hughes Symond, Southport. Am ddau, dechreuodd Mr J. E. Hughes, Bryn- eglwys, a llefarodd y Parchn. R. Winter, Llangollen, a John Davies, Nerquis. Am chwech, dechreuodd y Parch. John Jones, cenbadwr, a llefarodd y, Parchn. Hughes Parry, C, ewe, a John Jones, Rhosllanerch- rugog.

COLWYN. Dydd Llun diweddaf, cynnaliwyd te parti a chyngherdd yn yr Ysgoldy Brytan- aidd yn y lie hwn. Gwasanaethwydyn y cyngherdd yn gampus gan Misses Owen a, Tansur, Llandulas; Miss Abram, Conwy; a'r Meistri W. Williams, Bangor; Joseph Jones, Abergele; R. Jones, Conwy; J. B. Jones, Conwy; a'r cerddor ieuangc gobeithiol, Mr T. Evans (Eos Maen), Llysfaen a gwasanaethodd cor Colwyn hefyd mewn canu amryw anthemau. Cyflwynwyd yr elw at godi capel newydd etto yn Colwyn Bay, gan fod y lie hwn yn cynnyddu cymmaint yn barhaus.— Llwynaq Llwy fo.

EISTEDDFOD ABERGELE. Dydd Nadolig, cynnaliwyd y gylchwyl hon, o dan lywyddiaeth J. Roberts, Ysw., Bryngwenallt, a than arweiniad galluog y Parch. J. Williams, Rhyl, yr hwn, yn nghyda'r beirniad cerddorol, Mr W. Jar- ret Roberts (Pencerdd Eifion), oedd yn creu bywyd m&wr yn y cyfarfod. Dylid cael beirniaid cyffelyb y tro nesaf i fod yn bresennol mewn rhyddiaeth a barddon- iaeth. Yn ystod y cyfatfodydd, cafwyd annerchiadau gan Meistri P. Edwards (Pedr Dulas), H. Ll. Jones (Llwynog Llwyfo), a'r Parch. R. Roberts, Dolgellau, a chaneuon swynol iawn gan Miss Lloyd, Post Office, Abergele, a'r Pencerdd yn eu hwyliau gtoeu.^Chwarm T.

I "Y TORIAID DWL." FONBDDI«ION,—Cyfarfyddodd fy Ilythyr a ddygai y fceitl uchod ag anffawd nid bechan tua'r swyddfa yna. Anafwyd un aelod yn drwm, a pharwyd elywed. gwaedd na ddisgwyliasid. Fel hyn y bu YB- grifenais mai nid dwl 0 beth oedd pryn- iad nifer mawr o gyfranan yn Nghamlas Suez pnd argraffwyd mai dwl 0 beth," &c. Ond odid mai prysurdeb yltymhor gwyl ai hachlysurodd; ond gobeithio na fu neb tua'ch swyddfa yn ceisio jokes ar draul ei blaid. Gari, ddymuno blwyddyn newydd dda i chwi a'ch newyddiadur, ter- fynaf yn frysiog ar hyn. T. G.

MOEL HEBOG. Miti GOL,Hyfrydwch mawr yn y dydd- iau hyn ydyw adrodd yr hyn a aeth heibio, a.c yn enwedig ar noson fel y Nadolig. Un o'r dynion hynotaf yn niwedd y ganrif a aeth heibio a dechreu hon ydoedd Twm o'r Nant,"er fod llawer yn yr amser hwnw, ac ar ol hyny hefyd, yn ystyried fod dar- llen gwaith Twm yn bechod o'r mwyaf, a hyny yn neillduol yn mhlith y sect fan- ylaf. Ond erbyn hyn y mae goleuni gwybodaeth yn llewyrchu o amgylch Moel Hebog yn y fath fodd nes bod adroddiad 0 waith Twm, sef yr ymddiddan a fu rhwng Syr Rhys y geiriau duori," ac Arthur drafferthus y cybydd," yr hwn sydd i'w weled yn Interlude Twm ar y tl Pedair colofn gwladwriaeth,"wedi cael ei adrodd, a hyny gan bregetbwr mewn ty addoliad non Nadolig diweddaf, er mawr foddhad y gwrandawyr. Er nad oedd yn ei hadrodd air yn air, etto dyna oedd y sylwedd. Yr oedd y eyfarfod yn fywiog, y chwerthiniad yn uchel, a diamheu genyf fod yr adrodd- iad yn endithiol i ddyrchafu moesoldeb, rhin, eld, a, sobrwydd, yn mhlith ieuenctid ] yr ardal. Ond gresyn yw fod gwaith Twm allan o brint. Byddwch, Mri Gol., mor garedig, er mwyn yr ieuenctyd yn gyffred- inol, a phlant yr Ysgolion Sabbothol sydd yn amgylchynu Moel Hebog, a dwyn argraffiad rhad o hono allan ar frys yn tilanau,-un Interlude ar y tro. Pen y Moel. HEN WR O'R GARN.

LLITH ALARCH GWYRFAI. FONEDDIGION,Bu y testyn y bwriadwyf alw sylw holl ddarllenwyr y Llais atto yr wyfchnoa hon dan sylw gynnifer 0 weith- iau, fel mai gorchwyl pwysig yw traethu arno, sef y "darIlenilldau ceiniog." Nid wyeyn ambou me vn modd yn y byd nad oes llawer yn erbyn y sefydliad hwn. Y mae i bobdaioni ei wrthwynebwyr. Y mae yn syndod meddwl fod neb yn gallu bod o'r wyneb i wrthwynebm y fath sefydl- iad, sydd mor ddydderol yn ei wrth- ddrychau, daionus yn ei amcan, a diniwed i bawb, gellir meddwl, wrth goisio cyrhaodd yramcan hwnw ac y mae hyn mor 8yn genyf fi, fel y mae yn- anhawdd genyf gredu fod neb yn wirioneddol yn ei erbyn ond dynion ffol. Nid ydwyf nnnau am amddiffyn pobpeth perthynol i'r darllen- iadau ceiniog, 0 ran eu dygiad yn mlaen, a phethau ereill cYlisylltiédig a hwynt, fel perffeithrwydd hollol; a bum yn teimlo, fy hun nad yw pob can a genir yn dangos y chwaeth oreu, ond pa ddaioni digym- mysg a geir ar y ddaear ? "Nid oes neb cyfiawn ar y ddaear a wna ddaioni, ac ni phecha." Gweith^ «loedd perffeithiaf dyn ydynt fel efe ei bun; yn gymmysgedig o dda a drwg. Fel yna y rhaid dyweud am y darlleniadau ceiniog yn eu sefyllfa bre- sennol, nad ydynt, wrth gwrs, yn amgen na pherffeithrwydd cymmysgedig o an- mberffeithrwydd i raddau mawr. Ond, er y cyfan, wele da iawn ydynt, nid yn unig yn eu hamcan, ond hefyd yn y dull y dygir ef yn mlaen. Gan nad beth a ddy- wedir am boblach anwybodus a. as ac yn erbyn y cyfarfodydd a elwir y "Penny Readings," ymddengys fod y bobl am danynt, ac yn eu gwerthfawrogi drwy eu cefnogi &'u presennoldeb yn mhob lie y cynnelir hwy. Anmhossibl ydyw gallu amgyffred y daioni a'r lies a all ddeilliaw oddiwrthynt yn y djfodol i'r ieuengctyd ac ereill sydd yncymmeryd rhan ynddynt, yn ogystal ag i'r gwrandawyr sydd yn eu mynychu. Y mae y cyfarfodydd ceiniog yn tra rhagori ar y man gyfarfodydd llen- yddol sydd mewn bri mewn Iluaws o fan- au yn Nghymru, yn ol fy marn ostyngedig 1. Rhaid i bawb sefyll nr eu gwadnau eu hunain yno. Os eregin fydd yn y cwd, cregin ddaw allan;" ni bydd yn bossibl twyllo ar yr esgynlawr hwnw. Y mae y cyfarfod ceiniog yn rhoddi cyfleus Ira rhagorol i fechgyn ieuaingc i ddadblygn eu talentau, os bydd ganddynt rai, a'u rhoddi ar goedd er ymarferiad iddynt eu hunain a budd i'w gwrandawyr. Terfynat, gan ddymuno llwyddiant i'r sefydliad 1 fyned rhngddo, ac i fod 0 ddifyrwch i'r cymmydogaethau. Disgwyliaf na fydd i'r maen tramgwydd na chraig rwystr roddi attalfa ar barhad a llwyddiant y symmud- j iad gwir werthfawr hwn am flpaijddoedd i' -==.I:> ddyfod, ond y bydd iddo ychwanegu cryf- der, a magu cewri a fyddont yn anrbyd- 4dd i iiyuiau ilwydion Cymru, ac yn was- inaethgi»r i'w cydgenedl. Os caniatta y golygwyr, traethaf ychydig ar y testyn uchod etto yn y Llais am yr wythnos nesaf. Llanberis. ALARCH GWYRFAI.

LLITH M,R PUNCH.. rrl FONEDDIGION,- Yunol a'n haddewid, dyma ni yn cyhoeddi "Can newydd." yr dy w Archfardd, yr hon a gyfansoddwyd gan- ddo ar wahanol destynau. Dechreua fel y canlyn :— -CAN Y LANDLADY A'R TENANT. LANDLADY (yn gofyn am y rbent). tCH" Mae rhent chwech wythnos imi'n cifte; A rhaid ei thalu'n union deg 'Rwy'u gwel'd eich bod yn medrii byvs-, Am hyn nid gwiw yw agor c* £ r I

TENANT. i; cuno; AT Nis gallftf dalu i chwi'n awr, •r::1 Treiwch aros am ychydig; s plnv Er nad yw r ddyled yn un fawr, Rf ch chwi yn brysur felltigedig t;, ■iZ

TENANT. t C We!, ie, Mrs hon a hon, '<• Rhaid cael tamaid bach i'r teulu, Nie gallwa fyw am wyfebn^e gron Heb fwyd, chwi wyddoch hyny. c r/j!? {if

LANDLADY. 0 taw a dwndro gyda'th fwyd, A thfti i mi yr byn sy'u due, Ae onile caiff Wuaffi-a LINid I r I)y roi yn ngbarchar, fel dwi'u fyw. -•dtf

TBNANT. I Wei, rhosweb dipyn Mis bach, r, Peidiwch arfer iaith mor chwerw, Mi dalai'r rhent os byddaf iach Yfory, neu cyn fy marw. (Y tsstyn yn newid.)

7 GWEAGKDD PHILISTAIDD A'R BARDD." !JJ; Wei, awen, tyred at dy waitb, ,ft.1, C«i gymhorth iaith i ganu ><&»- Na hidia win, Dac ofna '^g, a ? tot'tTf Ni ddaw it'ddrwg o byny. T. Yn awr, fy moneddiges fwyu, Tyr'd gwrsndo'r g&yn 8y'geny' Am ymddygladau'r gwragedd blin. Sy'n byw wrth^drin a th'ranu.v Vf ff Un boreu, wrth fyn'd heibio'r plao, u" jA}l. Daeth dwy hen g'nawes" attaf, .> i rjnqi Gan dyngu 'mod i'n Iki na. dyn n[.TwLf> Am guro'r hogyn hynaf. 1 Edliwienfc 'mod i'n lleidr mawr, Yn tori lawr y ooedydd, ii/tff' I'w cario gar tref yn eu gwydd, .i '"H Er mwyn cael tanwydd beunydd, r:' 'Roedd eu tafodau ar lawn wane, ) S i flY" Yn myn'd fel "cranc y ffatri"- [ .¡. ¡ h £I ')r Nid gwiw oedd ceieio rhoddi gair r I mewn, tra'r pair yu ber.vi. 2 t ¿;r,n.r Am hyny penderfyn ns wneud r Ryw bill i'w dd'weud H( ganiad. J Er mwyn cael bod am fymryn bach <7 W Mewn awyr iach i'm teimlad. Oa eir i ffrwgwd fawr neu ffrae, i Ar ganol cae neu rywle, „ Peth goreu wneir yw ysgwyd llaw A rhedeg draw hyd adre'. • BAEDD Coccti A'r CAST. O.Y.—Blwyddyn newydd dda i ti, Pwns, os rhoi di'r gan tu-bod yu dy lith, ac onide.B.C. NEWYDDION.—Mae yr hen Dyrchwrwedi dod yma ers wythnos bellach. Disgwyliwn gael ymgom gydag ef ar ol iddo gael ei wynt atto. Y mae o yn fardd a lienor gwych-yn un o'r rhai mwyaf gwreiddiol felly; a dichon y cawn bill ganddo i'w gyhoeddi yn y Uith yr wythnos nesaf. Mae yr hen foneddiges hono a'i henw c Cydymdeimlad wedi cilio i ffordd o'r G ardal hon ers misoedd, a'r hen ddyhireu arall hono a elwir Calongaled. wedi dyfod yma yn ei lie hi. Y mae hyny yn golled fawr i ni, y tylodion, oherwydd, er eng- raifft, y dydd o'r blaen yr oedd dyn tlawd yn yr ardal hon (wedi bod allan o waith am bedwar mis) wedi llwyddo o'r diwedd i daro ar job. gyda'r hon y gallai ennill ych- ydig geiniogau tuag atei gynnaliaeth ef a'i deulu. Ond mor fuan ag y dechreuodd efe ei chyflawni, canfyddwyd ef gan rai o wasanaethyddion Mrs Calongaled, a hwy a ddeehreuasant aflonyddu arno, a'i an- mharchu yn y modd mwyaf bawaidd, gan ei alw yn lleidr, ac ynbob peth gwaethaf a allent feddwl am dano. Ac nid heb gryn anhawsder y gallodd efe ddiangc ymaith heb dderbyn niwed corphorol, gan eu bod oil yn ysgyrnygu dannedd arno, ac yn galw ar eu duwiau i ddyfod yn8 i'w fellditbio. Dymunir ar rywun galluog i atteb y cwestiynau dyrys a ganlyn: Pa un ai y sawleydd yn lladratta ya y nos, ai yr hwn sydd yn lladratta y dydd yw y lleidr gones- taf? Pa un ai y crefyddwr distaw, didwrw a diymffrost o'i weithredoedd da, ai ycref- yddwr enwog, tanllyd, a thrystfawr (yn enwedig ar ddydd Sul, a dim rhith o honi ar hyd yr wythnos) yw y goraf ? Pa sawl hoelen oedd yn mhedolau meirch Pharaoh yr adeg y collwyd iwy yn y Mor Coch ? Pa le yr oedd Moses p,an ddiffodd- odd y gauwyll oedd ganddo ? Pa sawl gwaith yr edrychodd Jonah faint oedd hi o'r gloch tra yr oedd efe yn mol y morfil ? Pa beth a wnaiff dyn wedi iddi fyned i'r pen arno ? Pwy ymae pawb yn ofni ei ddigio. QWAS M* Funoh, ."11>