Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

6 articles on this Page

TELERAU GWERTHIAD LLAIS! *…

DOSBARTHWYR YN EISIAU.

AT EIN GOHEBWYR.

• DYDD GWEN^ER, IONAWR 7,…

News
Cite
Share

• DYDD GWEN^ER, IONAWR 7, 1876. YR HElq FLWYDDYN. Erbyn hyn, yr ydym'wedi grrrandaw ar y clychau eglwysig yn enulio trangc yr hentlwyddyn, ac yn llongyfarek dyfodiad y newydd. Yr ydym wedi gweled claddu y naiil a geni y Hall, ao yn bodoli, ryw- fodd, rhwng pradd-der a llonder-prudd- clor wrth adfyfyrio ar y gorphenol, a llon- aer wrtil-doreiii ein llewys moesol i ym- ltdd brwydrau bywyd jn y presennoi. Rywfodd, y mae y lleddf a'r lion" yn ym- dodeli i'w gilydd gyda chysseinedd bodd- haus ar dannau telyn ein teimladau yn y cyfnod hwn, a thrn, v i-titte y llygad yn eneinio bedd yr hen llwyddyn, y mae y genau Vl1 gwenu croesawiad i'r newydd. 10 Y mae yr hen flwyddyn yn y bedd, a lJ*wer.cyfaiU myaawegol gyda hi -yn lyv? ewn er)41.,liwyiaeth yn finig y 'J. a & i wedi ei hamddifadu o lawer addurn mewn trefn i iiiogi y iiefoedd-ac etto mae y byd yn hói, yn gymdeithasol felyn na- turiol, mor rheolaidd ag erioed. Ceir angeu wedi eyrchu Uawer o unfarwolion, wedi myned o honyiit drwy eu rhan ar chwarenfwrdd amser ond etto, y mae y chwareufa fynedol yn un. Tybiai llawer ardal nas gallasai cymdeithas fodoli heb ei horacl; ond wedi myned o'r cyfryw i ffordd yr holl ddaear, ceir y bwlch wedi ei lenwi can ysgutor ei fantell, tra y mae y cymmun-roddwr wedi ymgolli yn m6r tragwyddoldeb, mor ddisylw a gwlithyn y boreu. Fel y mae gwawrddydd tragwydd- j oldeb yn sugno ymaith wlith disglaer athrylith, y mae noa galar yn dilyn, gan fwydo deilen amser. Dyna hanes syml y byd yn y-gorphenol, ypreaennal, a'r dy- fodol. Fodd bynag, y mae terfyn blwyddyn, fel un orsafau pwysicaf cerbyd amser, yn hyfforddio i ni fath o seibiant er taflu trem yn ol ar y daith flynyddol, a chyflawni hyny yn fryiiog yw amcan ein herthygl hon. Ychydig o gyffroadau sydd wedi aflon- yddu ar keddweh y cenedloedd yn ystod y flwyddyn sydd newydd derfynu; a phe na buasai am ymrafaelion cartrefol Ys- paen, ac ychydig frwydrau dibwys mewn rhanau mwy disylw o'r ddaear, gallesid eoleddu gobaith am sylweddoliad ebrwydd y brophwydoliaeth o barth troad arfau rhyfel yn' gelft amsethyddol. Owir yw ddarfod i ambell gwmmwl bygythiol ym- rithio yn awr ac eilwaith yn yr wybren gydgenedlaethol, ond drwy ddoethineb gwleiJyddol llwyddwyd i wasgar y cyfan cyn esgor o honynt ar eohryslonrwydd rhyfel. Yn gynnar yn y flwyddyn, eaw- som Germani yn llygad.u yn fygythiol ar 8ymmudiadau milwrol Ffraingc, a throt ennyd gwylid y drafodseth gyda phryder; ond yn ffodus, eyn terfyna Mai, yr oedd y ddwy ymherodrae.th wadi dyfod i gyd- ddealltwriaet^, er mawr ollyngdod i gar- edigion heddweh. Yn ddiweddarach, eyfododd anghyttundeb rhwng Prydain a China o barth yr iawn a hawlid am lof- rnddiad cynnrychiolydd ei Mawrhydi yn y-wlad bono. Dros beth amser, ym- ddangosai awdurdodau llywodraethol China mor ystyfnif, ac ymarheus i gyfarfod a'n telerau, fol- yr ofnid y gorfyddai cyfiawnder i ni tidiweinioy cledd; ond wrth ganfod y penderfyniad gyda phaun y glynem wrth ain hawliau rhesymol, dygwyd hwynt yn amserol i bwyll, fel erbyn nyn y mae y gyflafan arswydus a fygythid wedi ei hysgoi heb amhariad ein hurddas cenedlaethol. Fel hyn y mae Mr Disraeli a'i gydweinidogion, wedi llwyddo, drwy ddoethineb, i hwylio llestr y Llywodraeth Brydeinig hyd derfyn y flwyddyn heb ddyfod i unrhyw wrth- darawiad difrifol a galluoedd tramor. Wrth droi ein golygon at amgylohiadau-i cartrefol, cawn bobpoth yn gwisgo agwedd led ddymanol. Yr unig bwngc y gofid- iwn o'i herwydd ydyw y mynych ymrafael- idh rhwng oyfalaf a llafur a gymmerasant le yn ystod y rhan flaenaf 6'r flwyddyn, oddiwjth effeithiau pa rai y mae masnach y deyrnas etto heb gwbl ymadferyd. An- fynych y cafwyd blwyddyn yn cael ei dynodi a chynnifer o feth-daliadau enfawr, yi hyn a brawf fod rhywbeth yn ddiffygiol etto yn eia cyfundrefn fasnachol; ond nid yw yr anffodion hyn wedi ymyraeth nemawr a'n eyllid gwladol, tra y mae Twrci a pliarthau ereill ar drothwy meth- daiiad cenedlaethol. Gyda golwg ar lafur seneddol y flwyddyn, y mae wedi bod yn llawer mwy sylweddol na thrystfawr. Nid yw ein clustiau wedi eael eu merwino a thrwst dymchweliad sefydliadau henafol daionus ond yr ydym wedi cael cyfres o fesurau cymdeithasol ag y mae eu ben- ditbion yn dechreti cael eu sylweddoli I eisoes gan bob gradd o gymdeithas Bryd- einig. Wrth ystyried hyn, nid annatur- i iol yw cael poblogrwydd y Ceidwadwyr ar gynnydd, a'r Llywodraeth yn gryfach ar I derfyn y flwyddyn nag ydoedd hydyn nod ar ei dechreu. Yn ystod y tymhor o aegurdod deddfwrol presennoi hefyd, ceir y Ceidwadwyr wedi rhoddi prawf pellach r o'u treiddgarweh a'u doethineb yn mhryn- iad y cyflanau Aiphtaidd o Gamlas Suez, drwy yr hy" y sicrhant ryddid trafnidiol ag India, ac y bwriadant amddiffyn tramwyad didramgwydd i holl genedloedd y ddaear r- dr?"y brif-iiordd fordwyol y byd. Wrth son am India, clicbon, y dfylld c^ybwyfl' mai meddylddrych gogoneddus o ciido y Ceidwadwyr hefyd ydoedd, ymweliad Ty- Wysog Cymru &'r diriogaeth gyfoeth,,)g hono. Nid oes amheuaeth na bydd i byn wresogi ymlyniad teyrngarol y brodorion at oraedd Prydain, ac y mae genym ernes foddbaol o hyn yn y derbyniad rhwysgfawr a estynir i etifedd y goron Brydeinig. Gyda golwg ar Dywysogaeth Cymru, ein dyledswydd flaenaf yw cydnabod ddar- fod iddi yn ystod y flwyddyn gadw i fyny ddisgleirdeb ei chymmeriad yn foesol, crefyddol a feheyrngajol. Mewn ystyr boliticaidd nid yw wedi amlygu nemawr etagraifFt o fywyd, eddigerth ambell rimyn 0 annerchiad gan y Gwron o Laiadinam," 'i gym-mrodyr yn y ffydd Radicalaidd. Yn y byd crefyddol, cawn yn flaenaf oil adeilad colofn geffadwriaethol i Charles e'r Bala," sylfaenydd anfarwol yr Ysgol Sabbothol yn Nghymru. Cawn hefyd i'r Mothodistisid gydnabod llafurffyddlon Dr. Edwards, prif-athraw Coleg duwinyudol y Bala, Yr unig amgylchiad arall haedd- ianoi o tiylwywterfyniadymrafael-eglwysig Dinbych. Erbyn hyn, y mae eyd-ddeall- twriaeth wedi ei gyrhaedd, a'r adeilad wedi ei gyssegru yn ddyladwy. Nid yw yr wybren fasnachol wedi bod ar wn cyfrifyn un ddigwmmwi. Ar ddechreuad y flwyddyn, taflodd oddeutu banner can' mil o weithwyr y Deheudir ew harfau i lawr; ac wedi pum' mis o segurdod gwir- foddol, bu orfod iddynt ail-ymaflyd yn eu gorchwylion ar delerau y meistriaid. Yn nghorph y misoedd hyny, rhaid oedd fod nghorph y misoedd hyny, rhaid oedd fod cyfyngder miloedd o deuluoedd yn annir- nadwy; ac hyderwn y bydd i trofiad y gorphenol yn hyn.o beth arwain i ochel- garwch| yn y dyfddol. Yn nglyn 4'r pwngc hwn, hyfryd genym sylwi ddarfod i'r bwrdd cyfryngol, a sefydlwyd mewn canlyniad i'r annfhydfod hwn, lwyddo cyn terfyn yr hen flwyddyn igyttuno ar ammod- au ydynt yn debyg o roddi attalfa ar gloi a sefyll allan o barth cyflogau yn y dyfodol. Yn y Gogledd befyd, cawsom ffrwgwd ferhoedlog rhwng y glowyr A'u meistriaid; ond oblegid iddynt amcanu ymwrthod a dyfarniad eyflafareddwr o'u pennodiad eu hunain, nid gofidus genym iddynt orfpd ystwytho i gyfiawnder cyn pen nemawr amser. Anfynych y gwelwyd blwyddyn a ych- wanegodd gynnifer o enwau disglaer at ein marw-restr genedlaethol. Yn mysg y lluaws, cawn enwau Dr. Thirlwall, cyn- esgob Tyddewi; 1. D. Ffraid, Thomas Stephens, Merthyr; Parch. James James, St. Dewi, Lerpwl; Parch. Dr. Davies, Bangor; Parch. Dr. Pritchard, Llan- gollen Cynddelw, Alfardd, Llanerehydd, Meurig Idris,, Canon Jackson, Canon Jones, Llandwrog Parch. S. Roberts, Bangor; R. 0. Williams, Ysw., Q,C.; Cromwell, ae i gloi y rhestr bruddaidd i fyny, wele yr hen eisteddfodwr selog, y Cymro gwladgarol, a/r lienor addfed Meilir wedi ein. gadael megys ar hiniog y flwydd- yn newydd. Y mae rbyw brudd-der an- orfod yn ymlithro drosom wrth ond yn unig enwi ein hen gyfeillion ydynt wedi ein rhagflaenu ar y llwybr tywyll; ond y mae amser yn treiglo yn mlaen, a phwys gozchwylion bywyd yn erchi i ni sychu ein dagrau, gan dorchi ein llewys moesol i ymladd drosodd y brwydrau cymdeitbasol a wynebasant hwy mor wrol yn eu dydd. Cyn terfynu ein nodiadau brysiog, dichon y disgwylia ein cyfeillion i ni ddyweud gair o brofiad y Llais yn ystod yr hen flwyddyn. Yr ydym wedi cael cenfigen a chulni yn mynyoh ddadlenu eu cilddan- edd; ond ymladdasom dros ein hachos I gogoneddus yn gwbl ddifraw, heb brisio gwg Da gwên, ganwybo4 fod seiliau eed- yrn gwirionedd a chyfiawnder yn ddisigl o dan ein traed. Wedi dyblu o honom faiotioli ein newyddiadur, nid esgeulusodd ein cyfeillion llenyddol ddyblu eu gweith- I, garweh, a bydd yn hyfryd iddynt gael ar ddeall na fu eu llafur'cariad yn ofer, gan fod ein cylchrediad ar derfyn y flwyddyn yn llawer uwch nag ydoedd ar ei dech- reuad. Gyda eu haddewion calonogo] hwy am barhad eu cynnorthwy gwerth- fawr, yr ydym yn gwynebu ar y flwyddyn newydd gyda chalon lawen a phenderfyn- iad i ymwregysu ar gyfer unrhyw frwydrau gwleidyddol a ddigwyddont fod ar ein rhan. Cyn sychu yr ysgrifell, goddefer i ni o galon ddiolch i'n gohbwyr galluog, ein dosbarthwyr ffyddlon, a'n darllenwyr j cysson am eu ce £ noga#th, a dymuno idd- ynt hir hoedl a ll^ddiant.

LLOFFION O'R DEHEUDIR.

| MACHYNLLETH.