Llais Y Wlad

Vow Readil. PRICE THRKEPENCE. THREE HOURS IN' THE GLEN OF ABER. A cm=>sir>" rs<* account <4 Aber Fii-A its attractions, by Ihe autWof- A R-.s.ian Ghost Story &c. Published by Messrs. Donglaa Brothers, Bangor. News-agents can obtain supplies on the usuax terms. BANGOR EISTEDDFOD PAVILION. IMPORTANT TO BUILDERS, CONTRACTORS, FARMERS ANi) OTHERS. Extensive Sale of VALUABLE TIMBER and other useful BUILDING- MAiERIALS. messes, owbn and SON/ AM. favoured with the instructions oi Mr K. U, Williams, of Carnarvon, Huilder and Contractor, to SELL BY AUCTION on a Field close to GARTH ROAD, Bangor, on Tuesday, the 8th day of feertero^r, 1874, and following day if requisite, the whole of the SUPERIOR TIUHHR. and all and other materia s used in the construction of the above Spacious Pavilion, consisting of 680 1 ineal feet Spruce Deals 8 by 4 from 14 to 28. ft long. 560 do <1" t by 4 „ 23 „ 28 370 do do 7 by 4 14,, M 4(30 do do 11 by 4 ^0 ,> 2o „ 0,2 -ri do do 9 by 3 10 „ 28 „ 6,160 do do 11 hy 3, 12 „ « 4"0 Pitch Pine 8 by 4 „ 20 „ a 752 feet Scantling 4 by 2 4.680 do ->.i by 7,484 do by 400 do j> by 4 21,913 Boarding 7 by 1 4 8,000 Battens 1 by S DEAL ENDS AND SUNDFY GAS FITTINGS, w'th •, The whole of the above will he arranged in Lots of various sizes. Sale to coinmauce at'll a.m. For any further particulars please apply to Mr R. R. Williams, or to Messrs. Owen and Son, all of Carnarvon. 3085 -1. AT EIN GO'iEBWYR. IOA.N MADOO, SARPKDON, A PKRERIN.-YD ein beeaf. ) YNYS MON.—Ofuwu lias gailwn wneud detuyrfd or ysgrif, gau t'i bod wedi ei hygrife': u nor iâ.u fel y mae yn dra anhawdd gwneud y diwygiadau angec- rbeidiol yuddi. W. J. LEWIS.—Byddern yr. dra diolcbgar am eich gwas- anaetb. SlLAset-Nis gailwn gylioeddi eich eithygl ar Eglwys Loeizr ac YnmeilUtuMtfc," am y rb.swua syml nad vdym yu awyddus i aaor fin c.olofoou i ymgecraeth grefyddol. Bydd yn hvfryd genitym dderbyn ysgnf- -JII noiiticaidd oddiwithych. GWYLIEDYDD. — Cwyna y G diebvdd tain oherwvdd tf a gedwir yn anwoddwa yo Methesda ond Did y-.ym yn barod i gyho^d-d cabldi^eth, KALOLLO.-Dicho» y byddai yn well Robino ymddaog- osiad eich llytbyr y mao peth&u fel pe yn y fantol ni.i WIL LLAHBEBIS.—Nis gailwn ciaeail eich dytuyr er Co'Hecl ein^ffolaebwyr ysgrifunu ar un tu i'r ddaleu yn unig, a bod genym hawl i dalfyru eu hysgrifau. CYll belled ag y gallwn, .bwriadwn gau all an newyddiun Ileol dik)wys, er r-,wyn gwiei,t(i y "Llais" yn-iliob vstyr yn NgWYDDIAiHJR CYf I1 REDINOL a CHENEDLAETHOL. P"b gohebiaethau i'w haufou erbyu bore VJawrth, neu 08 gellir yu gyut, a'ucyfeirio, —The Editors, LLAIS Y WLAD, Bangor. W Pob taliadau, ke.. i'w cyft-irio at Mr K W. DOUGLAS, LLAIS Y WLAD Office, Bangor. TELERAU GWERTHIAD "LLAIS Y WLAD." Pris pob copi nnigo1 yiv Un Ddiraai, neu un Geiniog gytia'r post. Os bydd rhai o'n derbyuwyr yudt-wis ei gael trwy y Hythyrdy yn rheolaidd, anfonir ef iddynt bob noa ittti am Is 3c y chwarter, os tf!Jir ymlaen Haw. Aufotiir svpynau i Dd<isb-»rthwyr am bedair cein. iogadimai y dwsiu wyia'r trAY!,& pbutticeiui,E, gyda'r post DOSBARTHWYE YN EISIEU. CaTem glywed gyda thrond y post ortdiwrth y rhai a ddymunent gael eti peunodi yn ddosbarthwyr LLAIS Y WLAD. Cànt. vr elw arferol, a cliaii ein bod wedi DYBLU MA lNTIOLI Y rAPVri, y mae hyay, ynghyda'r pris isel yn sicrha>i CYLCHREDIAD ARUTHROL. "Anfoner yn ddioed at y Perchenog, Mr K. W DOUGLAS, Bangor.

CRYNNODEB WYTHNOSOL. Gwnaed dinystr dychrynllyd drwy dan ynystod yr ychydig ddyddiau diweddaf. Eoreu Sul torodd tan eehryslon allan 5Xi Wn liaw-weithfa bertbynol i Mr S. Morley, .A.S., yn Nottingham, a chyn Uwyddo i attal en rhwysg yr oedd gwerth tua chan mil o bnniiau o nvvyddau wedi myned yn ebyrth i'r mal11an. Yn ffc) d us i'r perchenog yr oedd yr eiddo wedi ei yswirio mewn arnrywioi swyddteydd. Nos Sadwrn digwj'ddodd daniwain Kyffelyb inelinta Ijapyr herthynol i Meistrt R'chardson, ya SpringweH, Cyfi-ifir fod y golled rhwng deng mil ar hugain a dengain mil o bunnau. Ymddengys nad ydyw chwarelwyr Bethesda ac Arglwydd" Penrhyn wedi llwydclo i ymgymodi a'u gilydd etto, serch fodymgais at hyny wedi ei gwneud ddiwedd yr wythnos ddiweddaf. Cyfarfu Mr Pennant Lloyd bwyllgor y chwarel- wyr, ac eglurodd iddynt gynnygion ei arglwyddiaeth gyda golwg ar y dyfodol, ond hyd yn hyn nid ydyw y eyfryw gyn- nygion wedi cael derbyniad. Wrth egluro syniadau ei arglwyddlaetb, cymmerodd Mr Lloyd fantais i weinyddu cerydd Uym ac haeddianol i ymyrwyr y wasg, pa rai a fynent wneud y rhwyg yn fwy drwy y camliwiadau mwyaf dybryd a'r haeriadau mwyaf disail. Gresynwn fod y wasg Gym- reig wedi diraddio cymmaint ag i gael ei gwneud yn offeryn i elyniaeth bersonol wenwyno teimladau mewn cyfwng mor bwysig. Yr ydym ni yn ystyiied yn ddoeth ymochel rhag^rhuthro yn fyrbwyll i'r adwy, mewn hyder y bydd i'r ddwy blaid ymwueud â'u hachosion personol heb gael chwerwi eu hysbryd gan gabledd newyddiadurol. Dathlwyd dyfodiad larll Grosvenor i'w oed gyda rhialtwch mawr yn Nghaer yn ystod yr wythnos ddiweddaf, pryd y cyf- iwynwyd annerchiadau Ilongyfarchiadol i Duo Westminster ac lai-lf Grosvenor. Cedwid gwyl gyffredin01 drwy yr holl ddinas, a dygwyd y gweithrediadau dy- ddorol i derfyniad ddydd Sadwrn. Yr amgylchiad hwn, fel y gwyr lluaws o'n darllenwyr, a analluogodd y Dac i lyw- yddu Eisteddfod Freiniol Bangor ar ddydd ei hagoriad. N rhyfd 1 > 1 y Maeslywydd Bazaine yn cael y derbyniad mwyaf brwdfrydig vn mhob lie yr ymddangosa, oblegid os coleddwyd amheuaeth am ei wroldeb yn Metz, nid oes dadl na chydnebydd y sawl a ddarllencdd banes ei ddiangfa ddi- weddar ei fod yn feddianol ar ddigonedd o ddewrder. Ysgrifenodd at y Gweinidog Cartrefol 'i'w sicrhau na chynorthwywyd ef i ddiangc gan neb oddigerth ei briod a'i nai, a chyfiawnha ei ymddygiad ar y sail na chondemniwyd ef yn gyfreithlon. Am na chydnabyddir geirwiredd yr hanes yn ol adroddiad Madame Bazaine, tybiodd yr awdurdodau gwladolyn ddoeth wahardd i ii(wyddiadaron gynnwys darlunian, n'v Anfynych y cofnodwyd hanes llofrudd- iaeth mwy erchyll na'r un a ddigwyddodd ychydig amser yn ol yn nghymmydogaeth Llaneurwg, a boreu dydd Llun gweinydd- wyd y gyfraith yn ei boll lymder yn nien- yddiad Gibbs, yr hwn a euogfarnwyd o'r trosedd ysgeler. Parhaodd y dyn truenus i ardystio ei ddiniweidrwydd hyd yr eiliad olaf, ac aeth i dragwyddoldeb heb gyf- addef ei euogrwydd. E dry id gohebydd un o'r newydàiaduron Seisnig foH sibrwd yn cael ei daenu am un Rogers, yr hwn a gafwyd ychydig ddyddiau yn ol wedi cyf- lawni hunanladdiad ger llanerch y llof- ruddiaeth. Ar yr unfed-ar-ddeg cyfisol cychwynodd boneddwr o'r enw Mr Wilton, Llundain, ar ei daith, gyda'r bwriad o esgyn y Wyddfa, ac hyd ddydd LInn methwyd er pob ymchwil i ddylod o hyd. iddo, Modd bynag, yn hwyr ddydd Llun darganfydd- wyd ei gorph ar ochr Capel Curig' i'r Wyddfa. Bernir oddiwrth y llanerch ar ba ufl. y darganfyddwyd y corph ddarfod i'r boneddwr anffodus esgyn y mynydd, a'i fod ar fedr dychwelyd drwy ffordd Capel Curig i Bettws-y-coed pan ddi- gwyddodd y ddamwain ofidus. Crewyd cyffro anarferol yn Manchester ddydd Mawrth drwy hysbysrwydd am lof- ruddiaeth a hunanladdiad arswydus a gyflawnwyd yn y Prince's Club. Ym- ddengys fod dau foneddwr o'r enwau Mi- Herbert Barge, a Mr M'Lean yn aelodau o'r clwb, a thua phump o'r gloch arwein- iwyd Mr Barge i'r ystafell iie yr ydoedd ei gydaelod yn ysgrifenu. Nisgwyddirpa beth a gymmerodd Ie rhyngddynt, ond cyn pen ychydig eiliadau clybuwyd swn ergydion. Rhuthrwyd i mewn yn ebrwydd, pryd y cafwyd y ddau foneddwr yn farw. Yn llaw Mr Barge cafwyd dryll, o ba un yr oedd tair ergyd wedi eu gollwng allan. Yr oedd dwy o r ergydion wedi en gollwng at Mr M Lean, a chyda 'r drydedd saeth- odd Mr Barge ei hun drwy ei ben. Bernir mai cweryl carwriaethol a arwein- iodd i'r gyfiafan eehryslon.

CYFRINION A CHWEDLONIAETH Y CYMRY. Difynir a ganlyn o draethawd. arobryn a gyhoeddir yn y Wasg Americanaidd :— Y mae yn sicr y byddai v Cymry, fel yr I oil o'r hen Geltiaid, yn cadw colfadwr- iaeth am y dylif, os nad oecldynt yn dwy- fol bersonoli Noah a'i deulu a'r Arch. Y mae hen clraddodiadau yn dyweyd y byddai yr hen Gymry yn ystyried llawer o lynau ac afo'iydcl yn gyssegredig er cof am y dylif, a dywed Myfyr M6n, yn gwneud rhyw fath o ynys nofiadwy, goediog, yn yr bon y byddai y coffr cyssegredig a gynnrychiolai yr Arch yn guddiedig," ond nid ydyw hyn ond dychymyg gwag, heb yr un sail iddo. Y mae lie cryf i feddwl y byddent yn ystyried rhai o'r afonydd yn gyssegredig, yn enwedig yr afon Dyfrdwy, a'r ffrydiau Dwyfan a Dwyfacb, pa ral sydd yn ymarllwys iddi, a chredent fod dyfroedd y Ddyfrdwy yn rhedeg drwy Lyn Tegid heb ymgymysgu ag ef, fel yr ystyrial yr hen Wyddelod yr afon Shannon, yr hon, meddent hwy, sydd yn rhedeg drwy Lough Rea heb gymysgu a'i ddyfroedd, yr hyn sydd yn arddangos ffrydlif einioes yn rhedeg yn esmwyth drwy ddyfroedd din- ystriol y dylif yn mhersonau Noah a'i deulu yo yr Arch Y mae gan bob cenedl, braidd, eu hafon- ydd cyssegredig. Yr Qpdd yr hen Tliefisa- Ionians yn talu dwyfol barch i'r afon Peneus am ei bod yn afon mor dlos. Yr oedd y Scythians yn addoli yr afon Ister; yr oedd yr Aiphtiaid yn ystyried dyfroedd y Niles yn gyssegredig yr oedd y German- iaid yn rhoddi dwyfol barch i'r afon Rhine; ac y mae y Ganges, yn yr India, yn cael ei haddoli gan filiwnau hyd-y dydd hwn. Y mae llawer o'r beirniaid hanesyddol gaIlu- ocaf yn dyweyd mai ystyr y geiriau Dwyfan, Dwyfach, a Dyfrdwy, neu Dwy, ydyw dwyfol (divine); ac y mne lie cryf i gredu hyny, canys ceir fod llawer o'r ysgrifenwyr Lladinaidd yn crybwyll am afon Dyfrdwy o dan yr enw Divona. Hefyd, y mae Giraldus yn dyweyd yn ei ysgrifen- iadau, fod y Cymry yn ystyried yr afon hon yn ddwyfol, acy mae Spencer, y bardd Saesonig, yn dyweyd am dani: And following Dee, whioh Britons long by gone, Did call DIVINE, that doth by Chester tend." Ac y mae y bardd Drayton yn rhoddi darluniad mwy cyflawn o'r afon hon, ac o syniadau yr hen Gymry am ei dwyfoldeb, a'i rhagoriaethau cyfareddol a meddygin- iaethol. Fel hyn y dywed am dani:— "Again Dee holiness began Bv his contrasted front, aud sterner waves to Phow That he had things to say that profit tbern to know; A brook that was suppm/d much business to have seen, Which had an ancient bound 'twixt Wales and England beeD, And noted was by both to be an onimous flood, That changing of his fords, the future ill or good Of either country t ld of either war or peace, The sickness or the health, the death < r the decrease." Ac nid ydyw yr anfarwol Milton, wrtb ddarlunio. yr hen Frutaniaid, a'r hen Drloi'wyddoii, wedi anghofio yr afon Ddyfrdwy Nor yet when Diva spreads her wizard stream." Rhaid i ni adael y Ddyfrdwy yn awr, a dychwelyd yn ol at yr hen Dderwyddon. Y mae Syr S. R. Mayrick, yn ei Mythol- ogy of the Irish, yn dyweud y bu y grefydd Archaidd am amser maith eyn rhoddi ffordd i'r grefydd Heulaidd, a dywed mai rhyw gymysgfa o'r ddwy gyfundrefn gref- yddol hyn ydoedd Derwyddiaeth yr hen. Gymry,, a dywed i'r grefydd Heulaidd fod am saith mlynedd-ar-hugain cyn cael ei sefydlu yn fawn yn yr ynys, a dywed fod y fath elyniaeth yn bodoli rhwng coleddwyr y ddwy grefydd, sef yr Archaidd a'r Heulaidd, fel yr oeddynf yn cael eu cadw mewn cyfriniol goffadwriaeth gan yr hen feirdd, ac mai unig amcan yr hen Fabinogion ydyw gosod allan yr hen ym- rysonau crefyddol hyn, ac y mae lie cryf i gredu mai dyna ydyw amcan meddwl y Trioedd canlynol Trioedd 30.—" Tri gwrtbfeiqhiad Ynys Prydain, Drystan ab Tallwch a gedwis moch March ab Meirchion, tra aeth y Muchiat y erchi y Essyllt dyfot y gynnadl ac ef, ag Arthur yn ceisiaw un hwch, ac y twyll, ac y treis ac nys cafas. Å Phryderi mab Pwyll amwys a getwis mqch Pen daran Dyfet yn Glyn Cuwch yn Emlyn, a Ciioll mab Collfrewi a getwis Henwen Hwch a a0th yg gorddodo byt y Mhenryn Awstin yg Caerwys, ac yna daeth yn y mor, ac yn Aber Torrogi yg Gwent i dodwes gwenithen a gwenhynen, ag er hyny y mae goreu lie y wenith y lie hwnw. Ac oddyna ydd aeth hyt y Lion- wen ym Penfro, ac yno y dodwes ar heidd- en a gwenhynen, ag er hyny y mae goreq ac haidd Llonwen. Ac oddyna y cerddes hyt Riw Gyfarthwch yr Eryri, ac yna y dodwes ar genaw blaidd ac ar cyw eryr, ac Eryr a roddea Collfrewi i Frynaeli Wyddel o'r Gogledd, a'r Blaidd a ddodesi Fenwaid o Arllechwedd, ar rhai hyny fu fleidd Menwaid ag eryr Brynach. Ac oddyno ydd aeth hyt y Maendu yn Llan- fair yn Arfon, ac yna y clodwes ar cenaw cath, a cenaw hwnw a fwrwys Coll mab Collfrewi y Menai, a hono wedi hyny fa cath Palwg." '■■■■" Trioedd ioi.-Tri Gwrddfeichiad Yiiyq Prydain, cyntaf fu Pryderi fab Pwyll Penr daran Dyfed, a getwis foch ei dad tra yttoedd yn Annwn, ac yng Nglyn Owen yn Emlyn y cetwis efe hwynt. Ail, Coll ab Collfrewi a getwis Hwch Dollwaen Dalben, a ddaeth yn ngorddodwy hyd yn Mhenrhyn Penwedic yng Ngherniw, ac yna myned yn y Mor, a'r no y dathoedd i dir Abertarogi yng N'gwent Iscped, a Choll ab Collfrewi a'i law yn y gwrycb ffordd bynag ydd elai, ai ar for ai ar dir, ac ym maes Gwenith yng Ngwent y dodges dri gwenhithyn a thair gwenhynen, ac er hyny y mae goreu gwenith a mel yng Ngwent; ac o Went y cerddai hyn yn Nyfed, ac y dodwes ar Heiddyn a Phorch-