Y Tyst

ACHOS SEISONIG CYNULLEID- FAOL CASLLWCHWR. ~7— Mae y Parcli B. Davies-Williams, gwcinidog eglwys Seisonig Gowerton, wedi cychwyn For- ward Movement yn amgylclioedd Gowerton er's llawer blwyddyn bellach, ac y -niae yn parhau i fyned yn y blaen. Nid dyn yn gweithio heb amean uchel yNy. fy hen gyfaill, ac nid dyn yw, ychwaith, i gymeryd ei rwystro gan anliaws- derau. Rhyw chwarter caurif yn ol, amcanodd groesi y Werydd ond profedigaeth cliwerw a barodd iddo aros yn y wlad y ganwyd ac y magwyd ef ynddi, ac ymsefydlodd yn ardal ei enedigaetli—Waimarhvydd—ac ymgynierodd ag achos Seisonig Gowerton, yr liwn oedd ar y pryd fel llin yn mygu. Dim ond naw o aelodau oedd gauddo yn yr oedfa foren y Sul cyiitaf. Cafodd cldeuddeg 3-11 yr hwyr. Capel haiarn, dan faich o ddyled, oedd yno. Ymwrolodd fel un yn gweled yr Anweledig, a llwyddodcl yn raddol i gasglu cynnlleidfa. Adeiladodd gapel hardd yn y lie, ac y mae y ddyled yn d'od i lawr. Gwelodd flynyddoedd yn ol bellach fod eisieu aclios Seis- onig yn Gorseinon adeiladodd gapel prydferth 3rno, a sefydlodd eglwys. Mae yr aclios yn cryfhau, ac helaethir y capel yn bresenol. Sefydlodd aclios Seisonig yn ardal Grovesend, lie mae gwaith alcan, ac y mae yno gyiiyd(I da. Caclwai ei lygad ar gymydogaeth Casllwchwr, a cliyda cyyndd y boblogaetli pcnderfynoeld gy- chwyn achos yma. Pryaiodd ddarn o ddacar ar ochr y ffordd fawr, ac adeiladodd ysgoldy eang. Costiodd, rhwng y tir a'r adeilad, tua ^650. Mae lie yno i godi capel yn yr yniyl. Yr oedd wedi cychwyn Ysgol Sul yn y tai; mae eisoes yn rhifo tua thringain Sabbath a nos Lun, Medi 25aiii a'r 2Gain, agor- « yd yr 3-sgoldv. Pregethwyd i gyn ulleidfaoedd lluosog y Sabbath gan y Parch J. n. Flower, M.A., ijundain a nos Lun gan y Parch T. Johns, D.D., Llanelli, a'r Parch T. Sinclair Evans, Abertawe. Ymddangosai yr ardalwyr o bob euwad yn roesawgar i'r mudiad. Mae gweitliiau glo yn agor yn y cylch, llawer o dai da yn cael en hadeiladu, ac y mae eryn lawer o Saeson yn y lie eisoes. Mae yr argoelion yn galonogol iawn. Cofier nad yw Mr Davies-NVilliams yn cyrclivvyn aclios yn un man heb fod ganddo nifer o cleulu- oedd i gychwym. Mae yn gwneycl aberth fel hyn o'i bobl fwyaf ffyddlon. Mae eisieu llydd- loniaid i ddwyti yn rnlaen achosion llewyddion. Mae ein brawd yn bresenol yn gofalu am bedwar o achosion Seisonig, ond bwriada cyn bo hir raiiii y maes yn ddwy weinidogaeth. Mae yn meddu ar alln a medr neillduol i blann a magu achosion i'r En wad. Mawr lwyddiant iddo. TABORFKYN.

TABERNACL, CWMGORS. Gosod M eini Co-fltl.(iwrittethol.- Caiv Sol ii fel eglwys sylweddoli ein dysgwyliadau ddydd Iau, Medi 22ain, trvvy mai dyma y dydd apwyntiedig i osod nieiui coffadwriaethol ein capel newydd i fewn. Yr oedd yr hill yn ffafriol-yr haul o'i beledrau yn gwenu yn siriol arnom, a'r gynull- eidfa. yn lluosog. Yr oedd gweinidogion y cylch o bob enwad yn bresenol yn cydlawen- hau a ni ar yr aclhysur. Arweiuiwyd y cyfarfodydd gan y Parch H. J). Dayies, Carmel (ein lien weiuidog). Wedi i'r Parch H. S. Williams, Poutardawe, ddeclireu y cyfarfod trwy ddarllen a gweddio, Rlioddodd Mr J. D. Morgan, un o'r cliaconiaid, liaues yr eglwys o'i sefydliad er's pum' mlynedd yn ol. Daugosodd yr angenrheidrwydd oedd am achos Aunibynol yn C'nllgors, a'r unoliaeth sydd y 11 teyruasu o fewn yr eglwys oddiar ei cliyehwjni- iad, a sicr yw y gellir profi fod ei sefydliad dau feudith Duw. Yna rlioddodd yr ysgrifcllydd ychydig ffeithiau yn nglyu a'r draul oedd yr eglwys wedi imniecl icldi. Helaethwyd y festri yn gyntaf ar y gost o £ "500, a thalwyd y ddyled. mewn dwy flynedd ac yr oedd yn ymddangjs yn eglur oddiwrth gynydd y boblogaeth nad oedd gorphwys i fod hyd nes estyn cortynau y preswylteydd hyd yr eithaf, a plieuderfynodd yi eglwys yn unol i adeiladu. y capel newydd pres- enol (ar y gost ,rhwng y capel a'r organ, yn ynryJ /,4,<.)oo), yr hwn sydd i gynwvs eistedd'leoedd i 700 ond yr ydym yn hyderus gredu yr byddwn 311 alluog i gwrdd à lianer y draul ar ei agoriad. Y contractors yw Mri J Hancocks & Co., Caer- dydd, ac o dan arolygiaeth Mr Beddoe Rees, Caerdydd. Gosodwyd pedair o feini y tu fewn i'r adeilad ban y foneddiges a'r boneddigion canlynol, St-t Mrs A. Morgan, blwyuhen Mri S. jenlrius, Y.H., Cwmgors B. Evans, LhvYllrhidiau; a Benjamin Rees, blundain. Y mac 3r tri blaenaf yn aelodau gweithgar yn yr eglwys, ac yn dri sydd iddynt hwy a'u hynafiaid hanes 3-11 nglvn ag Annibyniaeth y cylch er's ugeiniau o fly.u- yddau a chredaf mai teg yw nodi amplr Evans, heblaw y rhoddion cyson y mae yn roddi at yr aclios, ei fod wedi rhoddi y tir i adeiladu y cape! arno ar brydles o fil o fl3rn3Td.dau am y swm o swllt y flwyddyn. Byddai yn fendith i lawer o cglwysi y wlad lieddyw pe baent wedi cyfarfod a. tiiirfeddiauwyr o'r natur yma, ac ni fyddai (wmaint o gynhwrf yn y wlad a.'r Senedd ag 3' sydd yn bresenol. Am Mr B. Rees, TJnndain, y mae ef yn adnabyddus i'r Ivuwad yn gyffrcd- inol; ac yn sicr, bydd iddo le eynes yn nghalon yr eglwvs 3-11 y Tabernacl byth mwy. Cynx-rwyd rhan hefyd yn y gwasanaeth gan y Pavclin J. R. Price. Rln^dvfro D. Thomas, Gibea H. O. Jones, Ebenezer J. H. Parry, Ivlansamlet a Mr Job Phillips, Bryn Seion, GIan- aniaii. Cawsom gyfarfod pregetliu yn yr IiiN-yy, pryd y pregethwyd yn nerthol gan y Parchn J. G. Parry, Llansamlet, ac Edryd Jones, Bethel, Garnant. Cah\yd casgliadau da tnag at 3r drysorfa adeiladu. Gwelsom hefyd yn bresenol, lieblaw a cuwyd, y Parchn J. Thomas (B.), R. Davies (M.C.), a Dayies, 15. A., Cwmgors. Gobeitliiwn nad oedd v cvfarfodvdd ond blaen- ffrwvtli o'r llyn a geir yn v deml newydd. YSG.

BETHLEHEM, LLANHARAN. CyfarJodydd Diolchgarwch. Cynaliodd yr eglwys uchod ei chyfarfodydd diolchgarwch ddydd Mawrtli, Medi 27aiii. Yn y boreu, cafwyd cwrdd gweddi yn y prydnawn a'r hwyr pregethwyd gan y Parch W. J. Rees, Porth, Cafwyd bias, addysg, a dylauwad y Nef ar yr oil. Cymdeithas y Beiblau .-Hydref 3ydc1, bu y Parch D.E. Walters, M.A., B.D., yma ar ran y Gymdeithas. Cadeiriwyd gan y Parch D. Richards, rheithor TJanharri. Rhoddodd y trysoiydd lleol, Mr T. M. Richards, adroddiad boddhaol iawn o'r casgliadau diweddaf. Yr ocdd hwn yn gyfarfod rliagorol. Yn sicr, y mae y Gymdeithas wedi bod yn ffodus yn ei dewisiad o Mr Walters fel cynrychiolydd. Rlioddodd anerchiad gwresog, dyddorol, a llawn o wybodaeth ar y Gymdeithas a'i gwaith.

CARMEL, ABERLLECHAU.—Cynaliodd yr eglwys uchod ei gwyl flynyddol nos Sadwrn, Sul, a Llun, Hydref iaf, 21], a'r 3ydd, pryd y cawsom was- anaeth Miss Rosina Davies, Treherbert, a'r Parch J. Elias Thomas, Llangadog. Cafwyd cyfarfodydd dymunol, pregethau ardderchog, a phawb wrth eu bodd yn gwrando.

FFAWD DDA DYN 0 DROED- IV R IW. Dywed dyn o Droedyrhiw yn y paragraff can- lynol am ei ffawd dda. Nid yn unig cynygiwn iddo ein Iloligyfarchiadau, ond diolchwn iddo am ei adroddiad gwyneb-agored. Bydd i lawer ohonom ninau, hefyd, enill trwy ei brofiad. Mr E. Ansell, yr hwn sydd yn byw yn 26, Cardiff-road, Troedyrhiw, ger Merthyr, a ddv- wed Arferwn ddyoddef poenau llym yn f y nghefn, a dywedai y meddyg mai yr achos o hyny ydoedd crydcymalau. Yr oeddynt mor ddrwg ar adegau fel y teimlwn hi yn galed iawn i weithio, ac os buaswn yn plygu, gwaith anhawdd iawn oedd ymsythu drachefn. Mi a dreiais foddion a phlasteri, ond ui rodd- asant ryddhad i mi fel ag y darfu Doan's Back- ache Kidney Pills. Gwnaeth ychydig flychaii o'r pelenau hyn y byd o les i mi—yn wir, amheuaf a fuaswn yn abl i ddilyn fy ngorchwyl oni bai i mi ddefnyddio y pelenau. (Arwyddwyd) E. Aiiseii.' Os ydych yn dyoddef oddiwrth y gravel, pocn yn y cefn, anhwylderau troethol, chwyddiadau y dyfrglwyf yn y fferau a'r aelodau, crydcymalau, lludded, gwendid, penysgafnder, dwylaw a thraed oer, nen unrhyw arwydd o anhwylder yr arenau nCll y bledren, bydd i Doan's Backache Kidney Pills eieh iachau, fel y macnt wedi gwella llawer o wvi- a gwragedd yma yn y dref hon. Mac Doan's Backache Kidney7 Pills yn ddau swllt a naw ceiniog y blwch, neu chwe' blwch am dri swllt ar deg a naw ceiniog. Gan yr holl fferylhvyr, neu yn rhydd drwy y post oddi- wrth y Foster McClellan Co., 8, Wells-street, Oxford-street, London, W. Byddwch yn ofalus i gad yr un fath o belenau ag a gafoddMr Anscll. Z!1

.gwestiwn Home Rule dd'od eto yn amlwg ffrynt fel rhan hanfodol o gwestiwn Ty't Arglwyddi. Felly, hefyd, yn mhellach, nid rhwystro na gwanhau, ond helpu a chryfhau y cri yn erbyn Ty'r Arglwyddi y mae ac a wna J cri o blaid Ymreolaeth, pa tin bynag ai «fos y Werddon ai dros Gymru y codir y cri. Pa le gan hyny y saif Cymru ? A ddylai hithau godi y cri am hawl i setlo ei chwest- tynau ei hun, neu ynte ai bod yn dawel a dystaw fydd oreu iddi ? Cyn ateb y Cwestiwn yna, rhaid cofio 1. Fod Cynadledd y Veto, gan nad beth a ddaw ohoni, wedi codi holl gwestiwn Home Rule i'r amhvg yn fwy nag y bu er's Ugain mlynedd. 2. Fod y Werddon mor benderfynol yn awr ag erioed i fynu cael Home Rule. 3. Pod yr Alban yn gwasgu ei hawl hithau am yr un peth, ac Aelodau o'r Wein yddiaeth yn ei chefnogi. 4. Fod llawer ydynt yn wrthwynebol i Home Rule i'r Werddon ar ei phen ei hun, yn foddlon caniatau Mesur helaeth o ^evolution i wahanol ranau o'r Deyrnas. 5. Os caniateir Home Rule i'r Werddon, i'r Alban, yna, rhaid i Gymru, naill ai Whau yn un a Lloegr, neu ynte iddi hithau hefyd gael yr un Mesur o Home Rule ag a ganiateir i'r Werddon a'r Alban. A oes yr un ohonom a foddlonai gweled Cymru yn rhwym wrth olwynion cerbyd SMdeidyddiaeth gartrefol IJoegr ? Lloegr ? bob rhan o'r Deyrnas Gyfunol vw'r fwyaf foriaidd a gwrth-Gymreig, a'r lleiaf ei ehydymdeimlad a syniadau Cymru niewn refydd, mewn moes, mewn cymdeithas- 12Leth, mewn gwleidyddiaeth, mewn pob- Peth sydd yn agos at ein calon. Mae yn ddigon anhawdd i Gymru gydfyw a gwleid- yddiaeth Lloegr yn awr, pan y cawn gefn- Ogaeth gyson yr Ysgotiaid; byddai yn ^aeth ganwaith pe y gorfodid ni i wynebu Toriaeth Lloegr heb help neb. Ymddengys felly i ni yn fater 0 reid- rwydd hunan-amddiffyniad, ar wahan i bob Ystyriaeth arall, i Gymru ddanfon i mewn yn awr mewn pryd ei hawl hithau i Ym- reolaeth Gartrefol — a mawr hyderaf y gwneir hyny yn nghyfarfod blynyddol CYnghor Rhyddfrydol Cenedlaethol Cymru yn Mountain Ash yr wythnos nesaf. BERIAH GWYNFE EVANS,