Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
-----Y DRYCH.
Y DRYCH. A WEEKLY NEWSPAPER, ESTABLISHED 1851. 1"1104 Every Thursday Morning, t. J. OKIFFITHS, FBOFRIBTOR, UTICA, N. Y. --0-- IKfOBTAKT TO ADVXB71SBB81—Tbe sttentlon 01 men In general is called to Y DBYCH as hDertor sdvertislng medium, being read by who cannot be reached by any other AND HAVING A CIBOTJLATIOH OF 110.. THAN DOCBLI THAT OF ALL THE WZLSB "WUODIOALS PUBUSHWJ m TIlE UHITID STATE) IQbInD.
Y DIWEDDAR RICHARD IFOR PARRY,…
Y DIWEDDAR RICHARD IFOR PARRY, GRANVILLE, N. Y. GAN DEWI GLAN DULAS, WEST PAWLET. Wrth gysylltn y galr "oi weddar" a gwrth- rych y nodion brysiog hyn, ymdroa ynom deimladan o chwithdod a biraeth-teimladan siomedigaethus, canys gwyddom fod y pro. gram a dynssai ein hoffus gyfaill o fywyd i ddiweddu Yr; mhellach yn y dyfodol cudd. DeDgyi hyn mai anaicr yw dyddiau dyn, ac nad yw ei holl gynllnniau amgen na gweled- igaetbau nos-freuddwydiwr. Cyfarfu Ifor — dyna ftl yr adnabyddei ef—a dam wain angeu- ol yn chwarel Warren, ar y Heg cyesol, diwy fftwydrad pylor, aef i dwll danio, yn ol iaith yohwarelwyr. Oafodd y ddau oedd gydag ef ddiangfa wyrthiol, end ni dderbyniasant ond niweidiau ysgeifn. Ganwyd yr ymadawedig yn Llanrug, ger Caernarfon, yn 1845 Ei rieni oeddynt Rob- ert so Eliz ibeth Parry. Brawd iddo ef yw Robert Ifor Parry, Pwllheli, yr hwn sydd lenor hysbys a chyfreithiwr clodus Ym- fudodd o Gymrn yu 1869, gan yrusBfydln yn Fait Hiven, Vt., ond yn QracviUe, N. Y., y preawyiiai y 19 ?g diweddaf. Drwy ei far. wolaeth, coilss jai o'n plith ddyn tianodedig mewn Hawer ystyr. Wrth d&fln cipdrem yn 01 ar ei fywyd, metbwn a gweled ei ychydig wendidau, msent yo yrugo'li yn nghanol ei ami rinweddan-mor natnriol a'r dafnau gwlaw yn y gloewlyn clir. Çyfriiid ef yn ddyn o allnoedd anghyff redin; felly yr arferai ei gyd. ddymon edrych a mo. Drwy ei amgyifredion cryfion, ei chwaeth bur a'i farn addfed, bn'n ffodns i gasglu goludoedd meddyliol oeddynt werth fawrocach nag aur oiotb. Yr oedd ei awydd am wybodaeth yn angerddol. Yr oedd yn fyfyriwr diflin, yn ffefiyn athrylith-canym meddai alia i ymdraffarthn gyda phob pwnc net ei ddeall yn glir. Byddai bob amseftyn yatyried fod oes yn rhy fer i segura. Nid oedd ganddo ef oriau hamddenol; o horwydd yr oedd holl orian ei ces yn rhwymedig i amcanion da. Enillodd gryn aylw ar fecsydd llenyddiaeth, nid o herwydd ei hoffder o ymwthio i ddadlenon tanllyd, ac i drafod metarion dyrys na fyddai yn nnrbyw fantaig i neb en deall i fanylder, ond am y meddai allu a dehenrwydd i synio a dadrss yn glir byr cian sydd yn dal cysylltiad agos ao un- iongyrohol a bywyd a'i ganlyniadau. Fel bardd y gwyr y wlad am dano oren; ao ni phetrnawn ei alw yn wir awenydd, er na fyddai bob amier yn canu yn rhwydd a didrafferth-yr hyn efallai oltdd i'w briodoli i ymgaia am wreiddioldeb, canys nid oedd arno eiaiau ymdebygoli i neb ond iddo'i htm. Dillynder a tblyani ydynt y llinellau amlyoaE yn ei farddoniaeth. Nid oedd yn hoff iawn o'r mexurau caethion, ond byddai yn ei elfea gyda phryddest. Enillodd lawer o wobrwyen Eiateddfodol yn Nghymru ao Amerig. Ca y rhai na ohawaant ymgydnabyddn ag ef yn y cnawd weled darltm oywir o hono yn "Oriel y Beirdd;" dyma fe o fy mlaen y mynyd hwn, eilun o fardd fel yn fyw, ond rhaid fod yr enaid ar ol; oanya mud yw y genan a'm cyfarohaaant gynt. Wrth ymdroi a barddoc- iaeth ni chollodd ei afael o bethan llawer pwyaioaoh. Yr oedd yn un o aelodau hynaf a mwyaf gweithgar oedd gan eglwy. y T. O yn Granville, 80 efe yn ddiau oedd yr athraw mwyaf diwyd a lIaftunl oedd gan yr yigol Sabbothol yn y lie. Oydymdeimlir yn ddwyg a'i weddw alarua ac a'i blant, aef Mrl. Rob- ert E. Williams, Granville, a Robert Ifor Parry, o Goaben, Ind., yr hwn a ddaeth adref i hebrwng ei dad i dy ei hir gartref. Oladd- wyd ei weddillion yn mynwent Middle Gran- ville. Yr oedd ei angladd y mwyaf a wel- wyd exioed yn y oylohoedd hyn; blaenorid yr orymdaith gan yr Iforiaid a'r Odyddion, a gwaaanaetbwyd gan y Parchn. Evana, New YOlk; Morria, South Poultney, ao Edward Roberts. Teimlir chwithdod ar ei ol yn y eyloh teuluaidd ao yn rheng ei hen gyfeillion. Nid oedd wedi cyraedd 1 henatnt anhylryd, Un lllw oedd y gwallt a goronal ben, Pan ydoedd el haul yn y gorwel yn machlud A dwylaw oer angeu yn gostwng y lien.
DEUWCH I'R FFAIR.
DEUWCH I'R FFAIR. Y Manteision Geir Wrth Ymweled a Chicago yn Awr-Y Frisian i Lawr. ODDIWRTH WILLIAM HUGHES. CHICAGO, Mehefin 26. -Mae yr Arddangcs- fa Golumbaidd yn awr yn ei llawn dyfiant, a'r bobloedd yn deohren dylifo i Ffair y Byd. Yr oedd yr amaethwyr yn dra lluogog yn y Ddinas Wen y ddwy wythnos ddiweddaf yn achub yr amser oyn y cynauaf, ao nid oea adeg mwy ffafriol i'w dysgwyl. Mae yr bin yn byfryd, gyda ohync-srwydd hafoJ, ondheb fod yn rhy boeth. Oddeutu ohwarter mil. iwn y dydd ydyw rhif yr ymwelwyr sydd yn taln haner dolar yr un am fyned i mewn i'r Ffair y dyddiau hyn. Yn ddiweddarach, diohon y bydd oludiad ar y rheilffyrdd ych- ydig yn rhatach nag yn awr, ond lied sior yw na bydd llety ac ymborth yn ddim Ilai nag ar hyn o bryd. Mae yma Ie i filiwn o ddy. eitbriaid, neu yobwaneg, yn ddigon hwylus; ao nJae xiomedigaeth llawer oeddynt yn dys- gwyl gwneyd arian o rentu ystafelloedd yn fawr. Trwy y mia diweddaf y Iwm lleiaf a ofynid, fel iheol, am le i gysgu oedd dolar yr un bob nos, nen $7 yr wythnos; ao nid oedd yitaiell weddol o gyiutua i'w chael am lai na $2, pa nn byoog ai nn ynte dan fyddent yn. ddi. Cadwyd y prisiau i fycy gan ddyngwjl y ceid cynouaf da yn Mehefin, ond dyifaa y mis hwn yn tenn at ei ddiwedd, a miloedd lawer o ystafelloedd paiotoedig eto yn wag. Yn awr, mae y priBiau wedi ets tori yn yr haner. 50 cents ydyw y pris cyffredinol am le i gyigU; ao 08 bydd dau mewn gwely, mae digon o leoedd glan i'w caei am 75 cents y noaon i ddau. With gwrs, a y prigiau i fyny yn union pe dygwyddai i'r ddinas fyned yn ddigon llawn i'w gwneyd yn anhawdd cael llety oysurcs; ao fel y bydd nifer yr ymwel- wyr yn oynyddu, a yn fwy oostus i weled y side shoics yn y Ffair. Lie y oodwyd 25 cents am fyned i mewn, ayrthiodd y prig i 10 cants; end yn awr mae y prisiau yn oodi, a rhaid talu o hyn allan am yr hyn oedd yn rhad ao am ddim-beblaw yr haner dolar sydd i'w dalu am fyned i uuvwn i diriopaeth y Ffair, ao i'r adeiladau oyhoeddua. Hyny yw, t-elir 50 cents am fyned i mewn drwy y porth i'r Ddinas Wen. yr byn a rydd ryddid i weled yr holl adeiladau oyhoeddus sydd yno, yn cynwy. yr adeiladau talaetboJ. Ond on bydd crai ciau oerddorol yn dymuno myn. ed i fwynbau cerddoriaeth Deuganiadaeth yn y Ohoial Hall, neu y Mcsio Hall, bydd raid talu y prill am fyned i mewn i'r nenadd yn ycbwanegcl, yr hyn yn gyffredin ydyw $1, heblaw ar ddyddiau pryd y rhoddir oyngi erddau rbAd yn y Neuadd Gorawl. Ond y ffaith ydym, nad oes ond ychydig awydd gan neb fyned i eiste^d mewn "twll yn y mm" i glywed canu, pa mor dda bynag, tra byddai y flith atdyniadau oddiaHan. Mae y wefydliadau sydd yn codi tal yoh. wanegol mor Uuoaog fel y cymerai dros golofn hyd yn nod i'w henwi. Gwelir rhegtr o boayiit yn ngbyhoeddiad Iwyddogol y Ffair, gyda'r prisiau awdurdededig am fyned i mewn. Mae y rbai sydd yn myned oddi- amgyloh yn gynil yn gwaiio oddeutu $2 yn y dydd yn y Ffair. Y mae dinas Chioago oddeutu 24 milldir o hyd, o'r gogleid i'r de, t c yn wyth milldir o led ar gyfartaledd. Saif Jaotson Park lie y oynelir Ffair y Byd, ar yr oehr ddwyreiniol o'r ddinas, aef ar lan Llyn Michigan, no o fewn naw milldir i derfyn deheuol Chicago Mae tiriogjeth y Ffair oddeutu milldir a ban. er o hyd, ao oddentu haner milldir o led sr gyfartaledd, Mae y darn tir a elwir y Mid way Plaisance, lie y cynelir y "dinascedd dwyreiniol," y "ddinas Wyddelig," ac atdyn- iadau eraill yohwanegol i'r Ffair, ar yr ochr orllewinol i Jacks-jn Paib, yn filldir o hyd, ao oddeutu un ran o bump o filldir o led. Nis gall ymwelwyr wneyd yn well na cheisio map o'r Ffair, os na bydd ganddynt y DRYCH yn yr hwn y oyhceddwyd un, yn dangos y lie y mae pob adeilad yn sefyll. A dyna y cynllun goreu gyda golwg ar ddinas Chicago hefyd—oeisio map. Prif heol fusnesol y ddinas, yn rhedeg o'r gogledd i'r deheu, yw State Street, a'r brif heol fosnesol o'r dwyr- ain i'r goitllewin ydyw Madison Street. Mae Ffair y Byd ddwy filldir yn union i'r dwyrain o State Street, a chwe milldir a haner i'r de- heu o Madison Street. Un o achosion y fEwndwr anghyffredin, oa nad y prif achlysur, ydyw yr ymadrodd "down town" am y cyfeiriad gogleddol. Saif y Ffair rhwng heolydd 56th a 67th. Felly y mae heol 611t yn rhedeg yn ddwyreiniol ar gyfer canol y Ffair, a dyma'r cerbydau cyn. taf a welir, tu hwnt i'r Illinois Central Cars, ar ol dyfod allan o'r brif fynedfa (62nd St.), ac mae bwrdd ar yr Electric Cars yn dweyd "Englewood and Down Town." Brysia'r dyeithriaid at y cerbydau hyn; wedi cyraedd State Street, dylent drcsglwyddo en hunain i'r Cable Cars, ond yn lie hyny, arosant yn en lie, ac ant dros y viaduct ar 61at Street i Englewood—eithaf lie i fyned iddo, mae yn wir, ond mown oyfeiriad hollol gyfeiliornus i'r sawl sydd eisien myned "down town." Fel y orybwyllwyd, "down town" yw y ffordd i gyraedd y West Side, lie y mae llawer iawn o deuluoedd Oymreig yn byw, ac maent yn Uawn wyth milldir o'r Ffair, heb golli'r ffordd. "Down town" Chicago ydyw y business centre, sef y rhan gyntefig o'r ddin- 81. I lawr y dref y deuant o'r West Side i'r lie hwn; i lawr y dref y deuant o'r gogledd yma hefyd; ao er mor rhyfedd yr ymadrodd, myned i lawr y dref y maent pan yn dyfod i fyny o'r South Side yma. Nid oes y fath beth ag up town yn Chicago, fel yn New York, a dinasoedd eraill. I lawr y dref yw hi o'r gorllewin, y gogledd, a'r dehen. Nid oes y fath beth a rhan ddwyreiniol o'r ddin- as, oblegid mae ei "down town" hi ar lan Llyn Michigan, droa chwech milldir i'r gog- ledd o Ffair y B^d. Mae IlAwer o Gymry yn sefydledig yn South Chicago, lie mae K O. yn bod ac yn byw. Pentref gweithfaol oedd hwn yn arfer a bod, yn mhell tu hwnt i'r South Side. Yn ddiweddar fe estynwyd cylch terfynau dinas Chicago fel ag i gymeryd i mewn South Obj. cago, Pullman, a thu hwnt i hyny, ao maent yn awr yn rhan o Ddinas Ffair y Byd. Y mae Electric Road yn rhedeg yn sytb o South Chicago gyferbyn a'r 64th Street Entrance i'r Ffair. Y pellder ydyw pedair milldir. FeHy y mae y gymydogaeth a arolygir gan R. O. yn bur gyfleus o ran pellder, yr hyn a wna i fyny am anfanteition South Ohioago.
.EIN TRAFNODDWR I GAERDYDD.
EIN TRAFNODDWR I GAERDYDD. Croesa.wiad yr Anrh. Anthony Howells, yn Scranton, Pa, Mehefin 34, 1893. CTFABCHIAD J. H. POWELL. I. Hawddamor l'n Trafnoddydd, Fo'n adealn rhwng ein brynlau, A thaenwn flodau gwynlon Edmygedd ar el lwy brau; A boed 1 genedlgarwch, Yn ystod el ymwellad, Ofalu na chs rhagtarn Bol '1 bys ar el gymerlad. II. Oyhoedda hen ddlareb- "A tyno glod bid tarw;" Ond proflad gawn yn slbrwd- "Nld gwlr y eynlad bwnw;" 0. na. ar lwybrau bywyd Celr brl ac antarwoldeb; A chyfoeth gawn yn canlyn Dlwydrwydd a chynlldeb. III. Mae Gwalla'n coflo Howells Yn llanc; a'r cyfnod hwnw, N1 wybu ffawd, ac urddas, Na chlod lyth'renau'l enw; El gwmnl'n ngwanwyn bywyd Fu t'lodi a dlnodedd; Mae heddyw'n nghwmnl cyfoeth, Enwogrwydd ac anrhydedd. IV. Bu llwyddlant yn el wyllo Yn dringo bryn gwleldyddlaeth, A dyfal wylio'l lwybrau Am oesau bydd haneslseth; A choflwn Gymrelgyddlon, Wrth eu groesawu heno, fod Talaeth iftwr McKluley Yn hoffl el lendlthlo. V. Yn tuan cawn el weted Yn "Nghymru/acft fynyddlg," Yn gwylio hawllau deddfau Qwerlnlaeth fawr Amerlg; A phendefljaeth Prydaln Yn rhot gwarogaeth Iddo; Yn ymyl glan gymerlact, Ni raid 1 urddas wrldo. VI. .'Nol cefnu ar gyfetllion, Bydd Uu o ddymunladau, Yn nghwmnl serch, ac adgof, Yn dylyn 51 el gamrau; Ond cyfelllgarwch erys O'l ol. yn frlw el delmlad; Ac ambell ddelgryn hefyd Fydd yma'n dweyd el brofiad. VII. Tra'n ddelllad yr agerddlong Y byddo eln Trafnoddydd, Mewn hedd bo'r gelrwon donau Yn ymgofleldlo'u gilydd; Boei alsaln y "GoBtega," Yn nghlustlau'r gwynt a'r elglon, Nes caffo guano croesaw "Hen Wlad y Menyg Gwynloa."
[No title]
COLEG BANGOR AC AMARTIRYDDIAETH, MaE) C, mdeithas Amaethyddol FreDinol Lloegr newyod gyhoeddi rbestr yr ymgeisvyr budd- ugol yn eu Qarholiad Ujh^f gfualiwyd yn mis Mai. Yiuidengys yn y rhestr enwau y myfyrwyr a ganlyn o Goleg Bangor fa yn fcstudio yn Adran AmaetbvddoLy Coleg: Y d< sbaith cyntaf-Frank Virgoe Jcnpf, Ty. CHell, Mon; E Montf que Arnold, Welling, Caint. Yr ail ddosbarth WiJJiem Edwards, Llanfair P. G. Oyn fyfyriwr vv. Mr. Arnold sydd wedi bod yn atiudi.) am y 6 mis diw. eddaf yn Mhrifysgol Edinl u'nh. Ba F. V, Jot eg yn dal ysgoloriaeth Amaethyddol y Coleg (gwerth lCp. y flwyddyc) yn ystod y tymorau 1890-91 a 1891-92 Mr. Edwards oedd Ystolor Amaethyddol 8ir Fon (gwerth yr ysgolorioeth, lOp. y flwyddjn) yn ystod y tymor 1891-92 Y mae yn awr naw o fyfvr. wyr, so yn eu plith bedwar o yegolorion S r Gaer. yn dylyn yn y Coleg y cwrs amaeth- yddoL
LLYFR Y LLYFRAU.
LLYFR Y LLYFRAU. Anew chiad Draddodwyd yn Nghyfarfod y Feibl Gymdeithas yu Judson, Minn. II. — GAN YR ANRH. WILLIAM B JONES. DYLANWAD Y BEIBL-Pan groesodd Paul y culfor o Asia i fyned tna Philippi, oafodd holl Ewrob wedi ymroi i eilunaddoliaeth. Trwy loddest a thywallt gwaed, a'r oyffelyb, yr oeddynt yn talu addoliad i iawer o'r duw- ian hyn; o g&nlyniad, yr oeddynt yn myned waethwaeth o dan ddylnnwsd angecrheidiol eu haddoliad. Yr oedd eiiunod, mewn rhai manau yn Ewrob y pfyd hwn, mor amled a'r trigolion, felly hyd yn nod yn Athen, prif eiateddle dysgeidiaeth ddynol y byd yr adeg hono. Ond 'pan dybiasant eu bod yn ddoethion, hwy aethant yn ffyliaid." Eto yr oedd rhyw aflonyddweh yn meddyliau y bobl hyn yn nghanol eu holl ddnwiau. Nid oedd- ynt yn teimlo fed eu dnwiau yn cyfateb i'w hangen. Yr oeddynt yn rhyw synied y gall- ai fod Dnw tto yo rhyw!e nad oeddent hwy yn ei adnabod. 0 dan yr argraff yna daeth ant i'r penderfyniad o adeiladu allor, a'r geir- ian canlynol yn argraffedig arni-"I'r Duw nad adwaenir." Eto, nid oedd yn holllyfrau y bobl hyn ddim yn eu dysgu am y Dnw byw; eithr am y Beibl, hysbysu y "Duw nid adwaenir" y mae. Digon gwir y dywediad y gall plentyn mewn pum mynyd ddysgu mwy gyda'r Beibl yn ei law, nag allodd holl philosoffyddion Groeg a Rbufain ddysgu hebddo am ganrifoedd. Pan gyfranodd Paul y ddysgeidiaeth sydd yn hwn yn Philippi, Thessalonica, Beiea, Oorinth, lihufain, Ath- en, ao hyd derfynau Illyiicum, fe weithiodd yn gyffdlyb i surdoes mewn blawd, a'r can. lyniad fu, dinyatiio y delwan, a thynu i iawr demlau paganaidd, nell y Ilwyr lanha- wfd Ewrob oddi wrthynt er's llawer blwydd- yn belisch. I ddysgeidiaeth y Beibl y mae iddi ddiolch am hyn oil. Bu amser pryd yr oedd temlau i Apollo a Diana yn y manau lie yn awr y aaif Eglwyai Oadeiriol St. Paul yn Llundain a St. Peter yn Wentminster. Y fath oedd tywyllwch yr amseroedd hyny fel yr oedd rhieni yn Mhrydain yn lladd eu plant ao yn eu haberthu i'w duwiau. Yn yr hen amseroedd byddai y Gwyddelod bob am. ser yn lladd aa yn offrymu en cyntaf-anedig- ion yn abeithau i'w prif dduw—"Orom Orri- aoh." (Gwel "Moor'ij History of Ireland.") Ie, byddai ein henafiaid ni gynt yn aberthu dynion i'w duwiau. Bath yw yr achos nad ydynt yn gwneyd hyny yn awr ? Y Beibl aydd wedi eu dysgu am y gwir a'r bywiol Dduw, yr hwn a anfonodd lean Grist, yr ab- erth mawr difai, gan roddi terfyn bythol ar y man aberthau. Rai blynyddan yn ol, gwelail lythyr a gaf- wyd mewn hen fonachlog yn Naples, yn rhoi hanes yr Apostol Paul a Gwladys yn oyfar- fod a'u gilydd yn Rhufain. Oymraes oedd Gwladys, o deulu Bran, fel y mae yn hysbys, Mae yr Apostol, yn nghwra yr ymddyddan fu rhyngddo a hi, yn ei holi am ei chrefydd Mae hithau yn adrodd, ao yn mhlith pethau eraill yn dweyd y byddent yn aberthu dynion ar adegan yn ei gwlad hi i ddyhuddo llid y duwiau. Ar hyn mae yr Apqstol yn adrodd iddi am ei ddull yntau a'i bobl o grefydda, fel y byddent yn aberthu, &3. "Ond," meddai, "yr ydym ni wedi peidio aberthu ar hyn o bryd." "Paham hyny?" gofynai Gwladys. "Am," meddai yntau, "ein bod wedi cael un aberth mawr digonol yn lie yr boll aberthau.eraill." "O," meddai Gwlad- ys, "na byddai modd i ninau gael aberth felly!" I hyn atebai Paul, "Mae yr aberth mawr a gawsom ni yn ddigon ei faint i fod i chwi a ninan," &c so ar hyn deohreuodd bregethu Crist iddi. 01 ydyw hyn yn wir, fel y mae yn ddigon tebyg ei fod, dyma ddechrenad cyntaf toriad gwawr efengyl ar genedl y Cymry. Modd bynag, mae yn bur debyg mai trwy deulu Bran y daeth yr efeng- yl i Brydain, canys yr oeddynt yn garoharor- ion yn Rhufain yr un amser ag yr oedd Paul yno, a dychwelasant i'w gwlad enedigol ar ol hyn. Mae enw Gwladys, o dan enw Claud. ia, wedi ei groniolo gan yr Apostol Paul yn ei ail Epistol at Timotheus, yr hwn a ysgrif- enodd pan yn Rhufain. Wrth hyn gwelwn fod un enw Cymreig o leiaf wedi ei gofnodi yn y Beibl. Ond mae y rhan fwyaf o lawer o drigolion y ddaear eto yn yr un cyflwr truenus ag yr oeddym ni yncfdo, heb ddeall dim am Dduw, nac am drefn Duw i ddyfod i gymod a dyn oolledig trwy yr aberth mawr, ao o ganlyniad yn dwyn penydiau, a phererindodau, ao yn aberthu eu hunain a'u gilydd i dduwian dychyuiygol. Mae yr afon Ganges yn yr India yn cael ei cbydnabod yn dduw, ac yn oael ei haddoli fel y eyfryw gan y trigolion cymydogaethol. Aberthau cymeradwy y duw hwn ydyw yr hen a'r ieuanc. Bydd yr hen a'r methedig un ai yn bwrw eu hunain i'r afon neu orwedd ar ei glanan nes marw o newyn, mewn dull o addoliad iddi. Hefyd bydd can oedd o blant yn cael eu bwrw iddi bob blwyddyn i'r un dyben; ac eraill yn oael eu orogi wrth frigau coed uwchlaw iddi mewn cewyll, a'u gadael yno i drengu. Mae y C'lnol oed yn cael eu hystyried yn aberth- an eymeradwy duwiau eraill, On bydd marw gwr neb o'r canol oed yn y wlad annedwydd hon, bydd ei weddw yn cael ei chladdu yn fyw gyda'i gorff marw, neu ei llosgi gydag ef. Mae oanoedd o wragedd gweddwon yn diweddu eu dyddiau yn y wedd hon yn yr India bob blwyddyn. Mae yn y wlad hono ryw eilnn.ddnw a elwir Juggernaut-darn mawr o bren du, wedi ei wneyd ar lun dyn, a cheg goch fawr w&edlyd ganddo, a breiohiau o aur, ao wedi ei addurno yn wyoh. Mae y geg waedlyd yn arwyddo ei fod yn cael boddhad mawr mewn llofrnddiaeth a thywallt gwaed. Cedwir ef yn gyffredin mewn teml fawr, ond ar ddydd- iau nodedig bydd yn cael ei ddwyn allan, a'i oaod ar oraedd 60 troedfedd o cchder, a hono drachecn yn cael ei dodi ar gerbyd olwynog anferth; yna mae offeiriaid yr eilnn yn es- gyn yr oreedd ato ao yn adrodd rhyw ribyn o ganeuon gwageddus. Yn y cyfamser mae chwech o raffau mawrion yn cael eu baohn wrth y cerbyd, a'r bobl gyda'r rhai hyn yn ei araf dynu ar hyd y ddaear, ao fel y mae yn myned yn mlaen gwelir rhywrai o hyd yn ymdeimlo i fwrw eu hunain o dan ei olwyn- ion yn aberthau byw iddo. Adroddwn hyn er dangcs trueni gwlad heb Feibl ynddi; ond teg yw dweyd fod y ffolinebau a'r creulon- derau uchod a'r oyffelyb yn prysur ddarfod yn India er's blynyddoedd bellach trwy ddyl- anwad cniongyrohol y Beibl a'r efengyl, a dylanwad Hywodraeth wladol Prydain Fawr, yr hwn ddylanwad eliir yn ddigon priodol ei alw yn ddylanwad anuniongyrchol y Beibl. Tebyg i'r hyn oedd India oyn i'r Beibl fyn- ed yno, a'r hyn hefyd ydyw eto i raddau mawr, ydyw oytiwr y rban fwyaf o lawer o'r byd heddyw; canys mae trigolion y byd er. byn hyn tua 1,500,000, OW. Rhifedi y oyf- rolau o'r Beibl a rhanau o hono oydd wedi eu gwneyd eto yw tua 200,000,000; oddiwrth yr hyn y gwelwn fod tua 1,300,000,000 o bobl eto yn amddifad o Air y bywyd. Mae dros dair mil o ieithoedd a chaogen-ieithoedd yn y byd, ond nid yw y Beibl wedi ei gyf. ieithu ond i yohydig dros ddau cant o hon- ynt; felly yn gadael 2800 o ieithoedd heb Feibl wedi ei gyfieithu iddynt o gwbl. Oyn sefydlu y Feibl Gymdeithas nid oedd ond tua phedair miliwn o gyfrolau o'r Beibl wedi eu gwneyd mewn tua dwy fil o flynyddoedd, a'r oyfieithadau yn yr un cyfnod oeddynt tua
PARCH. JOHN GOMER LEWIS, D.…
PARCH. JOHN GOMER LEWIS, D. D. GAN Y PABCH. JOHN EVANS, M. A. WESTERLY, N J Pziodol yn awr yw yohwanegu y D. D. at enw gweinidog capel Gomer, Abertawe, D. C. Yr wythnos hon yn ei gwyl flynyddol, gwelodd athrawon ac ymddiriedolwyr Alfred University yn iawn i raddio eiu brawd a'r an- ihydedd o Doctor of Divirity. Nid oes neb yn Nghymru yn fwy addoa, o leiaf yn enwad y Bedyddwyr, i willgo y teitl anrhydeddus. Mae yn weinidog un o eglwj siblaenaf yr en- wad, yn biegsthwr galluog ao efengylaidd, yn meddu oymeriad teilwng o weinidogaeth y gair, ac yn ddyn o feddwl llydan a theim. lad carnaidd. Mae Alfred Univertity yn sef- ydliad byw, Be yn cyichu at ddyfodol dJs. glaer. Llywydd y Coleg yw y Parch. A. E. Main, D. D. Mab ydyw i ddiacon gyda'r Bedyddwyr, so o ochr ei fam yn gallu ym ffroatio mewn gwaed Cymreig. Graddiodd yn RochEster Uaiveraity yn y celfyddydau a duwinyddiaeth, u tbraobefn yn Leipsig, Ger- mani. Alfred University yw unig goleg y Seventh Day Baptists yn y wlad. Er nad yw yn enwad lluosog, eto mae yr holl gortf. yu canoli ei g5 foeth a'i ddylanwad er gwneyd y sefydliftd hwn yn deilwng o gyflwr addysg a gwrtaith yr oes. Mae y D. D. i olygn Doeth awr Duwinyddol a Dyn Da. Ya Mr. Lewis mae y ddau ragoriaeth hwn yn cydgyfarfod. Ar ol hyn bydd y byd yn dysgwyl rhagor oddiwrtho fel pregethwr yr efengyl, ao ar- weinydd eneidieu at y Ceiivrad graaol. Llwyddiant i ti ein brawd i Wii:t;O yr fmrhyd edd er clod i bwlpud enwog Hea Wlad ein Tadau.
RHYFEDDODAU Y DDINAS WEN.
RHYFEDDODAU Y DDINAS WEN. Adeiladau Hynod y Ffair-Llechi Toi-Gor- ymdaith Fabelaidd—"Y Fourth." GAN B 0, SOUTH CHICAGO. CHICAGO, Meh. 28 -Pan yn ymweled a'r adeiladau Talaethol yn y Ffair, ein hoff waith fydd edryoh dros restr yr ymwelwyr, a'r hyn a'n tery yn rbyfeJd ydyw, mai ychydig iawn ydyw rhif yr ymwelwyr Oymreig hyd yn hyn. Beth, ai gwrando y maent ar lais y DBYCH i arox hyd adeg yr Eisteddfod ? Wei, gadawer iddi fod yn Gymry a Chymraeg oil yr wythnos hono, sef y gyntaf yn Medi. Drwy garedigrwydd swyddfa y DBYCH yr yd- ym yn cael nifer o honynt bob wythnos, ao yr ydym ninan yn rhoddi un ar y bwrdd dar- len yn y gwabanol adeiladau Talaethol er mantais i'r ymwelwyr Oymreig. Yr ydym am ei roddi o fiaen holl Gymry y Talaethau fel prif newyddiadur y genedl, ao adnabydd- ir ni gan luaws o'r awdnrdodau Talaethol fel "Dyn y DBYCH Y dydd o'r blaen, pan yn agoryd yn ftorfiol adeilad Talaeth Maine, canai pedwaritii o blant y Dalaeth, bedwarawd yno, yn y fath todd, nes y bu raid iddynt ail ganu, ao wedi ail ganu, bu raid iddynt drydydd ganu, ac ar ol trydydd ganu, bu raid iddynt bedwerydd ganu, a bu agos iddynt orfod oanu o hyd. Yr oedd yno luawa o bobl Chicago, yr hyn sydd yn galondid i'r oantorion, y gallant os canant yn ida gael en gwerthfawrogia'a can. mol yn fawr. Llamai ein oalon o lawenydd yno y dydd o'r blaen tra yn y Mines Bailding, a gweled yno leohan toi o Poultney, Vermont, a Ban- gor, Pa., lleohau rhagorol, a slabs da iawn. I hen chwarelwr, wedi bod yn hollti a naddu lleohau am dros 20 mlynedd, yr oedd yn deimlad cartrefol iawn gweled am dro leohi, yn lie haiarn, a mwg a than. Gallir edrych ar hwn fel arddangosiad Oymreig, a dioloh o galon i fecbgyn Ponltney a Bangor am anfon llechi a gwaith mor ragorol arnynt; mae yno rai canoedd (o gyfrif) o honynt. Y mae pump adeilad y oarem wneyd sylw byr, i alw aylw y darllenydd atynt. 1.—Adeilad y teilwriaid, a dywed yr hen air "mai'r diUad yw'r dyn." Oeir yma yr ar- ddangoeiad goreu,harddaf a mwyaf drudfawr a fu erioed o ddillad, a dylai pawb weled y gwaith rhagorol a wneir gan wyr y nodwydd. Y maent i fyny ag rmrhyw ran o'r celfydd- ¡Jau. 2 —Adeilad y lledr, o'r hwn y gwneir op gidiau. Ceir yma gyflawnder mawr o'resgid- iau harddaf o brif fasnachdai y byd, a'r lledr o'r hyn ydyw cyn ei wneyd, a'r darnau goreu ar ol ei wneyd, yn mhob ffurf a liun. 3. -Adeilad gwych y coedydd, lle cawn ddarnan dewisol o goed o wahanol ranau y byd, amrywiol lestri, ao arfau, a phob peth a all aychymyg ei wneyd o goed. 4 —Adeilad lie yr addysgir yr .Indiaid, gwir Indiaid yn eu pobpeth. Oeir un yn deiliwr yno, yn gweithio ei oreu.a cbryddyn gwneyd esgidiau, un arall yn gwneyd harnees anif. eiliaid, nifer o enetbod yn gwneyd gwaith edaa a nodwydd, nifer o feohgyn a genetbod yn yr yagol yn dj s jfu darllen a rhifyddu. Yn eu bjinyl oeir nifer mawr o fetinau gwynt yn troi fel y bo'r awei yn myn'd, a golwg wir Gjmreig so Americanaidd arnynt. 5—Adeilad y babanod ydyw un o'r adeil adau goren, lie y gall mamau adael eu plant o dan ofat mamaetbod priodol, rhag eu oario gyda hwy ar hyd y dydd. Oeir pathaa pwr- pasol iddynt ddifyru eu hunain, achjmerir y gofal mwyaf o honynt. GORYMDAITH FABELAIDD FFAIB Y BYD. Yr oedd dydd Sadwrn, Mehefin 17, yn ddydd hynod, nid yn hanes y Ffair ond yn hanes y byd, yn ei orymdeithiad. Rhodd- odd yr awdardodau waboddiad i'r hon am. rywiol genedloedd sydd yn y "Midway Plai- sance"—rhan a goatia i bob ymwelydd dros $16 i'w gweled oil, i ymuno mewn gorym daith drwy y Ffair. Mae yr adran hon yn Ail argraffiad, feallai yn rhagori ar y gwreidd- iol, o Dwr Babel, yn yr am rywiaeth ieithoadd a siaredit yno. Yn yr orymdaith yr ydoedd y oenedloedd a'r dosbaithiadau a ganlyn, ao ynawr am amrywiaeth ddaillenydd: Chin. eaid, Laplanders, Japaniaid, Aifftiaid, Arab- MH, Israsliaid, me, ched Jernlllkm, Persiaid, y Bedouiaid o'r anialwch diffaetb, Tyiciaid, gwragedd o Bethlehem, merched ffasiynol mewn carbydan o Japan, Ital Spaen.Ffrsinc, yr Eidal, Lloegr, a rhianod tlyaion y pentref Gwyddelig, Algeriaid, Soudaniaid, Hacgar- iaid, Dahomiaid, Indiaid Acnerioanaidd, Ind iaid gorllewinol, Mooriaid, Alpwyr, Natator- iaid, a bwystfilod o arddangosfa Hazonback. Gwelsom yr ben Suooi Abraham ar heol yn Cairo, ar ol iddo fod yn yrnladd, a golwg an- nymunol iawn arno. Yr oedd oddentn 2 000 yn yr orymdaith. Yn cymeryd rhyw ranau o honi gwelem yr Americanwr, y Sais a'r Gwyddel, ond ni wel. em Gymro o gwbl; yna neidiesom i'w oanol, a cherddasom am. yohydig "fel na pherffeith- id hwy hebom Binau"—y Oymry (aa nid R. 0,). Nid oedd dim i'w weled yn ddymunol yn merohed Jerusalem. Prio y bnesai beirdd yr oes oleu hon yn barddoni iddynt, ond gwnaeth Solomon lawer; offeiriadon Aifft. aidd, wedi gadael en teml am aur, ae un yn cario baner, ao arni yr argraff "Gweddiwcb dros heddwoh Jerusalem." Caem yno y oamelod, mulod, llewod, &o. Cariai mamau Arabaidd eu plant, rhai yn en breichiau, a rhai ar eu cefnaa. Ua o'r golygfeydd mwy- af rhamantas ydoedd eiddo Bedouiiid o au. ialwoh Arabia ar gefnau eu ceffylau, yn myned nid ar drot ond ar galop. Ar ol rhed- eg am bellder troent yn ol gyda ohyfiymdra Arab gwyllt. A gadael allan arddangosfa merohed hardd a dillad ffosiynol gwahanol wledydd, y rhai oedd mewn cerbydan yn cael eu tynu gan tefylau porthianus, y Chineaid oedd yn gwneyi yr arddangosfa oreu. Oar. ai30 o honynt ddraig 100 troedfedd o hyd, a ono a'i safn yn agored, ei chynffon yn ys- g wyd, a'i holl gorff yn ymnyddu. Yr ydoedd yn wir hardd. Yr oedd yno ferched Obine- aidd yn cael eu cario ar geffylan a cherbyd- au, a'u traed byohain yn y golwg. Brawych. us iawn ydoedd yr olwg ar drigolion Ynys- cedd Mor y De. Nid oedd ganddynt ond ychydig grwyn am eu lwynau, yn ben a throed noetb, a'u cleddyfau a'u bidogau yn eu dwylaw. Yr oeddynt o liw choc late; a gwallt y meibion a'r merched fel gwrychyn mochyn da ar i fyny, a chanent a dawnsient yn wyllt wrth gerdded. Yr oedd 200 o'r rhai sydd yn gweithio yn y gwaith gwydr yno, a ffon wydr yn llaw pob un.* Yr oedd brass band pertbynol i'r Ar. ddangcsfo yno yn chware eu hofferynau, ocd yr oedd yno bob math o swn ar enw oerddoriaeth. Gallem feddwl ar ami genedl nad ydyw oerddoriaeth ddim wedi gwella dim er dyddian Jubal, y cerddor oyntttf, a braidd na chredem nad ydoedd yno rai offer- ynan oerdd er dyddian Tubal Gain, y gwnenthurwr offerynau cerdd oyntaf. Saf- em yn ymyl y pentref Gwyddelig, a gwelem ferched y pentref yn troi o'r orymdaitb, er bod yn llygad-dyat o Weled ein maer Gaiter Harriion yn dadorchuddio y "Blarney Stone" oedd newydd gyraedd yno o'r Iwerdd- on, ao yn rhoddi cusan iddi, a rhaid talu 10 sent am roddi cnlan-y gareg galed oer! 0 drueni! DATHLIAD BBWYDB BUNKER HILL, Yr un diwrnod ydoedd dydd dathlu brwydr Bunker Hill gan ddeiliaid Talaeth Massa- ohusetts yn benaf. Yr oedd yno hynafgwr, J. W. Hutchison, Lynn, Mus. Yr oedd yn ddigon oedianus i fod wedi oael ysgwyd Haw a'r rhai a daniodd rai o ergydion y frwydr hono. Edrychai fel patriarch, a'i farf wen laes, fel barf Aaron. Oanodd gan Banker Hill, mewn ysbryd gwron a melus, net oedd pawb fel yn cael eu oodi ar en traed, ac nid tynu'r ty i lawr fel Tenorydd Maohno, ao ys- bryd annibyniaeth y wlad fel yn tanio ynom. Olywsom Apmadoo a Tenorydd Machno yn oanu ygan hon, ond dim cydmariaeth i'r pat- riarch o Lynn. 01 fel yr oedd ei wallt liaes a'i farf wen yn yøgwyd pan waeddai ar ben nohaf ei lais y nodau sydd dan Bunker Hill. Ni welsom neb yn ouro yn fwy oymeradwyol na Chauncsy M. Depew; ni chlywsom ef er. ioed yn fwy hapas wrth areithio. Dywedai am frwydr Bunker Hill, mai un o'r brwydrau lleiaf mewn hanesiaeth ydoedd, eto nad oedd yr un mor bwysig. Ei hergydion a greodd y Weriniaeth. Y maa cleddyf Bnnker Hill wedi ei forthwylio erbyn hyn i haiarn rheil- ffordd, cables, plates o amrywiol fathau, a detholiad o'r amrywiaeth yn cael ei ddangos yma heddyw mewn gwahanol ffuifiau, fel y mae y byd yn plyga o'i fiaen. Oyfarfod rhag. orol oedd hwn. Y CYMBODOBION A'B FOUBTH OF JULY. Y mae'r Fourth of July i fod y diwrnod mwyaf yn ei hanes, dyma lie y bydd amryw- iaeta. Bydd darlleniad cyhoeddiad annib- yniaeth y wlad hon yn cael ei wneyd mewn 20 o dafodieithoedd yma; gresyn na fuasai y Oymry yn ea plitb, yn lie hyny cawn hwy oil yn mynod i Raoine i'r picnio. Greayn na fuasai y Cymrodorion weditrefnu i gyhoedd- iad annibyniaeth gael ei ddarllen yno yn Gymraeg, dyweder gan y Parch. Dr. H. O. Rowlands, fel y buasem yn dod i mewn i Ileohres y oenedloedd yma, buasai yn fantais i'n dwyn i sylw at yr Eisteddfod. Bydd holl glychau y wlad yn canu am haner dydd y diwrnod hwnw, amser Ohioago yn rheol- eiddio y wlad am yr haner dydd hwnw.