Y Drych

Y Feg!n. I Fegln yn wir fywloga-dan gwael, Dan el gwynt fe wrida; Ar wys hon yn elrlas a, Ac yn odlaith gynydda. Tanygrisiau, G. C. MOSES JONES.

Y Cecryn. cecryn a'i golyn gwelwlas-gwenwynlg Anlaaol ac atgas; Oegrwth anolieg a gwag ras, Gelyn-dyn yw'r cecryn cas. Oroes i bawb l'r esgawb fel y wrach-cranc Oroes ydyw o llnach; Croes 01 bwnc, cecrus a bach, Oroeshoeller y eras elach. JVDSBN, Minn. IOAN IDBIS.

Galargan Serch. Un dyner oedd fel molliion Mal, Un bur fel gwawr y boraa; Ac ar el phen~'roedd cwmwl aur, Ac hlilon el hamrantau. El harials tel tag farmor gwyn Dysgleirdeb ar el gru Idtau; A dlnlweldrwydd gyda serch O'l llygatd byiv a Claclilai. 'Roedd purdeb lon'd e! chaton wan, Felpurdeb net at huaan; Gwlrlonead ar ei bron fel gwén, In goron ar y cyfan. Os bu aDgyles fach erioed Mewn cuawd, 'rwyf ft yn coello Mai carlad fy leueuctyd oedd Y sirlol hawadgar hono. OI WenfaJr dlos, ml goflat byth Elu nosoi ymweltadau, Pan oedd y liaer a ser y nen Yn gfenu ar ein camrau. Ac engyl Duw, 011 goellaf fl, Yn gwrando ein aymdayddan, Oblegld purdeb gyda serch A redal drwy y cyfan. LlanddewilJrfji, D. C. D. BYRON LEWIS.

Troediad Engyl. KJyfielthJad o "Angel Footsteps" Longfellow.] Pan ddarfydda'r dydd arafol, Pan ddaw llelslau'r nos ddlgur, (Jan ddearot ein natur fewnol I fwyDbad santelddiol, pur; Cyn goleuo lampau'r c/fnos, Pan fo'r llewyreb gwlbtog, gwan, Yn dwyn prudd-gyagodau 1 aros Ac 1 ddawnslo o gylch y fan, Yna, lIurfia.u'r ymadawol Ddeuant o'r ysbrydol dlr; Hen gyfeilllon ca.lon-burol A ymwelant a nl'n wlr. Gyda sanglad dwys. arafaldd, Nef-genadau oddl draw Gym'rant y sadd wag yn wylaidd, Rhoddant i nl dyner law. Bwy elsteddant yn fyfsrlol, Gyda llygaid tyner, dwys, Fel y ser, mor bur, i;ior ddwyfol Tremlaut o'r fturfafen lwys. Dl-leferydd, ond deallol *W eu gweddlau llawn o rln; Senau serch yn trol'n feadithlol Do rant dros e'i hawyr fin. Alerthyr, D. C. IEUAN DYFED. tal""

Hen Gestyll Cymru, in«rt0ed<1' "r 8ad>" fel trelddlol daran groch, 6r«.w?Sall\ 8ynt yn nghrelglau gwlad y g&n, Pf>h^?eso1 trwy rl £ £ u'n nerlo'r dewr, o ayCrya glwys ddwg nod rhyw frwydr ercb. Hen gedyrn gestyll Oymru wen, Clysgog fel y gralg; Fry ar eu tyrau chwlfia Hen Dan arwydd goch y ddralg; Bu y Brythonlald gwrol gynt Dros eu hoff wlad dan gur, Eu harwydd sydd yn chwifi o'r hynt Fod Oymry eto'n bur. Diwyro fu'r gwladgarol wyr Yn ngwyneb trals a brad, Gan herlo saeth a dagr ddur Yr hyf ormeBOl g&d; Dros ryddld cwympodd llawer dewr Fu'n dalgryf a dlgryn; Bu pur frwd waed fu'n lllwlo'r llawr 0 gylch y cestyll hyn. Os cwympo wnaeth dewr arwyr gwych, Mae gwlad y gin yn rhydd I Hi Uwydlon furiau'n oesol ddrych I'w hanfarwoll fydd; Mae'r sangfa ruddgoch hoddywln werdd, A melb y g&a mewn hedd, Yn esgyn fry wrth nodau'r gerdd I'w hurddo dan y cledd. j^tarwol fydd enwau hen ddewlon y gad, frcedym goiofnau yw cestyil fy ngwlad, ryddld £ e floeddlwn nes ateb o'r gralg, "W'Wn rhyddld dyrchafwn hen faner y ddralg. LTENFACHRAETH. GWYNEDD VYCHAN.

Molawd i'r Rhlanod. jv Wyfansoddwyd y gan hon i'w hanton i Wyl Sant, Oaerefrog Newydd, Ma wrth, 1843, 1 Ofirt dlu am Hanes Oymru, gwerth$10, y gymdelthae yn el gynyg am y gan oraf o i'r Bhlanod, ar y don "Glan Meddwdod Yr oedd Robin Ddu yn y wlad hon ar y s £ yd. Oyfansoddodd yntau ar yr un testyn. "arn^ya gan y cysbwyllawd el £ od et yn drech ri^Wr merched na'l gydgystadleuwyr, felly caf- a y wobr a'r clod.] Jlanod y Oymry, Zoywyn dorf l&n, ioidrwslals o draserch l'ch anerch & chan; hlnas Oaarefrog, rhal serchog lei swyn, ?/ 11 Salw am folawd ar "L&n Medd'dod Mwyn j" S^doiiaoth sy'n dylya y testyn dwys, da, h&eltodd a'l helfen yr awen ber a, r anwyi rlanod o hyd a fawrha. aftddol a fyddant I'w galwad heb goll; ^ygald wasn'aethu ond parchu eu pen, i«iostwng i'w meistres heb rodres na sen; Q^anedd olygant ffordd hyn a ffordd draw, Q™ibant a'u hjsgubell 1 'stafell nls daw wybedyn pryfeopyn neu fymryn o faw. S^Wy fedr a dlwydrwydd enlllant I'w rhan enw a chymerlad na merched un man; da ga'dd y meddwl ya ddlnam a pher, awr wedl gwrelddlo, blodeuo yn der; nf^Vr ysgol Sabbothol boreuol I'w bro rjjptit addysg rinweddol na llthr byth o'u oo't bynag o'r ddaear eu c&rtref a fo. J'^lnas daeth duwles, un uchel o waed, £ uilysau a baner el gwlago a wnaed, j,fa.uual'r rhlanod I'w gwelnl'n mhob gwedd, I „ 0Qw yw Dlrwest, nl ayrth byth o'l sedd; ^Kanu'i chanladau mewn gwleddau mwyn glod, SCnarlo'i hardjstlad at feddwou drwy nod, 'tyddlon rlanod fu'n benaf yn bod. §ymdelthas Haellonus eln Syw Ddewl S ant, v,*y roddlon cefnogl el noddl a wnant; vi*1 goddef eu cenedl tan g'leil tyn glo liodion dyeithrol yn falch ar y fro; jj^anant o'u harlan yn rhwydd at eu rhald, IrJ?8en gwladgarwch yn cwrdd ynddynt gald, wy garant, hwy gerlr, hwy bercnlr heb bald. Jjor Uytryij eu gWeied yn dyrfa ddldwyll r' telau addollad, rai puraldd, mewn pwyll; fiu n yn weddus a peraldd yw ton, OoJlelslau sonlarus yn moll yr Ion; A'ii SUr eu ruoesau a'u dulllau yn llawn, meddallon heb serthedd a gawn U(1umant gymdelthas a'u dysg ac a u dawn. A?6** iddynt bob llwyddlant a mwynlant am hlr, ^.rt~6 £ yd gydmelrlald o felrddlon eln tlr; li,12,s°n am eu telthl am oesau 1 ddod, Uirt en Lueddog, neu uwch fydd eu clod; oes yn mm amser I'r amlwg I'w ddwyn v^Peth a all guddlo eu henwau a chwyn atal eu Molawd ar '"Lan Medd'dod Mwyn. David City, Neb. E. W. JOSS. J

aiae y miliwnaer Flood wedi am- ?yiohu ei b&las godidog yn San Francisco a !*onze fence gwerth$30,000; ao mae yn awr a rif «osod x fyny ddwy lidiart o bronza yn c -/ysi yr un, ao i gostio$15,000 yn R Lwous.—"Mae yn well i ddyn taal en* yn lwons nag yn gyfoethog," ddai'r heri ddiareb. Ood mae "lwo" yn fldim amgen na ohanlyniad oh^J-v oaled, a dyftilbarhad ao ym- d er engraifft, hyn yw "lwo" Unj Ev^ns, darg»n £ yddwr enwog, ao i0l 8 ^nenthnrwr y Qainine Bitters gwreidd- ierti^clnabyddir fel y feddyginiaeth freint- cllg ort-u yn y byd.

Dyfod at y Pwynt. MRI. GOL. Yr wyf yn darllen gyda llawer o ddyddordeb yr ymdriniaeth yn y DRYCR dros ao yn erbyn y Drydedd Blaid, ond teim- lwyf fod llawer o hono yn ddibwynt iawn. Yn ddiweddar darllenais ateb yr Aarh. Wm. T. < Parry i ysgrif y Parch. John R. Jones,ond pa- ham na bussai yn son rhywbeth am ysgrif E. M. Owens, yr hon oedd yn oyfarfod yr hyn a ysgrifenodd ef (Parry) am yr ymdreoh in oes 01 yn Nhalaeth Wisconsin, ao aBl a wn i y mae Mr. O. yn gwneyd ei bwynt yn dda. Hefyd y mae ysgrifenwyr y Drydedd Biuid yn gwneyd cyhnddiadau ofnadwy yn erbyu y blaid Werinol. Dyma rai o honyrst: Fod Exist, llywydd presenol Wisconsin, a Foster, cyn- lywydd Ohio, ac amryw eraill o brif wleid- yddwyr y blaid Werinol, wedi oael osnmol- iaeth gyhoeddns gan y Brewers' Congress, am eu gwaeanaeth iddynt yn Neddfwrfa y Talaethan Unedig; fod y Liquor Dealers' Association wedi pasio penderfyniad o gym- eradwyaeth i'r ddwy hen blaid-y Werinol a'r Ddemoorataidd; nad oes ond rhyw dri neu bed war o brif wleidyddwyr y blaid Werinol wedi dyfo i allan yn gyhoeddutl dros yr anti-saloon movement; fod y prif tapyrfcu Gwerinol gydag eithriad neu ddan, yn erbyn gwaharddiad fel egwyddor; fod y Gwerinwyr yn ethol mwy o wirodwyr i swyddi pwysig nag o rai wedi datgao yn gyhoeddns a dyfod alian yn benderfynol yn erbyn y fasn.ach felldigedig hon, &-y, &c. A yw y pethau hyn a'r cyffelyb yn wsr ? Os nsul ydynt, y mae eisiea dangos hytsy. Mae miloedd o ddirwestwyr selog heblaw yr ysgrifenydd, y rhai sydd am aros yn y blaid Werinol, yn dysgwyi ar rywrai galiuog, fel y cyfeillion o Portage, i ddyfod allan a ohwalu y fath gy- huddiadau, yn lie sinrad rhywbeth yn y gwynt. 01 yw y blaid yn lan ac yn gwneyd ei goreu yn erbyn y fasnaoh feddwol fe ellir dangos hyny. Dawch at y pwynt, feohgyn. OR nad ydyw ni ddylid beio dynion gonest am ei gadael. UN AB Y FENCE.

Ar Ben y "Fence." MBI. GOL.: Gwyr pawb fy mod yn ddir- westwr selog, ac y carwn yn fawr gael dileu y fasnach feddwol, yr hon sydd yn brif fell- dith ein gwlad, yn wladol, foesol, a ohref yddol. Etu yr wyf ar bell y fenc, fal naa gwyr neb i ba blaid yr wyf yn perfchyn, ao nis gwn fy hUll i ba blaid i roi fy hunan, am fy mod yn methu a gwybod pa blaid ddaw a'r fasnach feddwol i lawr gyntaf. Yr vdwyf wedi arfer earu yr hen blaid Werinol o herwydd y mae y gorohestion a wnaeth yn sier o siarad yn uchel am daai yn mhen oanoadd o flynyddoedd. Mae rhydd- had y caethion, a phethau eraill, yn goronau ar ei phea heddyw; ond nid wyf yn gweled un arwydd ynddi yn awr am wneyd un orohest; y mae fel wedi blino, nen ei bod yn credu y dylid ei chadw yn fyw dros byth, o herwyda yr hyn a wnaeth. Ond mae medrlwl fod miloedd o'n oyd ddynion yn nghaethiwed y fasnach a'r ddiod feddwol, yr hon sydd yn eu caethiwo, yn gyrff ae en- eidiau, i gadwyn anwiredd, yn nghyd a phob tlodi, anghysur, gwae a thrueni, yn dweyd y dylai rhyw blaid ymdreohu i wneyd yr or- chest yma, sef liadd y fasnach feddwol, yna cai goron anniflanedig ar ei phen. Ond yn fy myw, nid wyf yn gweled ymdrech briodol at yr oohrest, nao awydd digonol am y goron,yn y blaid Werinol, a llai fyth gan y Democrat- iaid. Ie, er fod dileu y fasnach hon wedi dod yn bwno pwysig ar adeg gweinyddiaeth Cleveland, eto ni ohefais ar ddeall ei fod ef na'i blaid wedi oymeryd un sylw o'r mater pwysig o gwbl. Darfu Dr. Dsvies, Col- umbus, Wis., anfon i ofyn fy marn ddidn- edd am Mr. Cleveland. Fe addawodd fod yn ddyn diduedd, ond mae ei fod wedi troi cymaint o ddynion da o'n swyddi pan heb gael un bai ynddynt, yn brawf ei fod yn bleidiol i blaid, no o'r tu arall, y mae mor anmhleidiol i ddirwest. Ni fydd yn ddyn i mi yn '88. Eto nid wyf yn gweled y blaid Werinol ar ei goreu dros ddiddymu y fasnach feddwol. Nid yw Blaine, a biaenion y blaid, yn dang- os un ymdrech i siarad yn erbyn y fasnach, heb son am weithio, er fod eu oydwybodau yn galw arnynt wneyd. Ofnant wneyd rhag ofn colli ballot pobl y fasnach, y rhai sydd yn allu oryf,os nad llywodraethol y blaid. A thra y bydd y masnachwyr hyn yn oaru en masnaoh, yna bydd swydd-geiswyr yn ofni dweyd dim yn groes iddynt, feliy ychydig o obaith sydd am i'r blaid hon ddiddymu y fasnach. Ie, er fod rhai yn meddwl eu bod yn gwneyd gwaith da i'r achos dirwestol trwy alw am y drwydded nohel, beiddiaf ddweyd fod hyn yn fwy o fywyd iddi nag o farwol- aeth. Ie, po fwyaf o arian a ga ein llywod- raeth oddiwrthi, mwyaf oil fydd yr anhaws- der iddi i ollwng y fasnach i lawr. Hefyd y mae trwydded uchel yn urddasoli y fasnach i ddynion arianoi, felly byddant am lynu yn fwy wrthi. Eto heriaf neb i brofi fod trwydded uchel yn gwir leihau meddwdod, tra o'r ochr arall fod yn amlwg yr arferir mwy o dwyll i werthu pob sothach, yr hyn a achosa fwy o wallgofrwydd, afieohyd a thlodi. Ond addefaf fy mod yn llawenhau yn ngwaith dirwestwyr Kansas ao Iowa yn atal trwyddedu, ond byddai'n well genyf weled cyfraith i'w difodi yn dod o'r lie uwohaE. Pe yr addawai Blaine y gwnai ei oren dtfos ddileu y fasuaoh, yna collai pobl y fasnach oil, ond oredaf or hyny y byddai yn debyg- ach o fod yn llywydd yn 1888 nag a fydd wrth leohu o dan adenydd masnaohwyr y ddiod, a gadael i ddynion egwyddorol ffoi at y blaid Waharddol a'i adael iddo ei hun. Mae Dnw yn addaw dod o blaid gwir eg- wyddor, ond Did wyf yn gweled y blaen- ddynion yn y blaid Werinol yn ymdreohu, felly ofnaf y byddaf o gydwybod yn gadael yr hen blaid. Ond er troi at y blaid Wabarddol, ao er fod ei rhif yn cynyddu yn gyflym, eto fe fydd pethau yn hir iawn oyn enill digon o nerth i ladd y fasnach ofnadwy bon. Ond er iddi fod yn hir, eto y mae hi yn debyoach o gael y gelyn hwn i lawr, o herwydd y mae pob un yn y blaid hon yn unfrydol am roi eu traed ar ben yr hen saiff dorchog. Prif egwyddor y blaid hon yw gwir ladd y fas- nach feddwol. Mae gwaharddiaeth yn anelu at ei chalon, tra nad yw holl ymdreohion y pleidiau eraill ond anelu at ei haelodau. Bum yn edrych ar y Gwaharddwyr braidd yn fyrbwyll, ond gan eu bod yn gweled mor lleied o obaith oddiwrth y blaid, nid rhyf- edd eu bod yn penderfynu na roddant byth bleidlais i neb ond gwir Waharddwr. Ac y mae fy nheimlad personol inau, erbyn hyn, yn addef na hoffwn byth roi fy mhleidlais, yn lleol, gwladol nac eglwysig, heb i'r ym- geiswyr fod yn Waharddwyr. Pe gwyddwn na fyddai fawr o wahaniaeth rhwng dynion y ddwy hen blaid yn 1888, ni roddwn fy mhleidlais iddynt; byddai yn well genyf ei rhoi i ddyn da sydd yn egwyddorol dros ddi- leu y fasnach feddwol, er yn gwybod nad enillai. Ond pe byddai rhyw-an fel Nero gynt yn un blaid, a dyn fel Blaine yn y blaid arall, i Blaine y rhoddwn fy mhleidlais pe yn gwybod nad allai y Gwaharddwyr enill. Eto, er i ddyn y Drydedd Blaid fod yn ddirwestwr selog oddiwith ddiodydd medd- wol, ni roddwn mo fy mhleidlais iddo, os byddai yn gwneyd dim a tnybaco, o her- wydd y mae hwn yn demtasiwn genedlaeth- oJ, yD bechod mawr fel esiampl ddrwg, heb- law yr boll wario yn ofer sydd gydag ef. Mae'n bryd i ni ddangos gwrthwynebiad i'r arferiad isel a ffiaidd hwn. Dyltfi yr eglwysi gau eu pwlpudau rhag prr gethwyr y tybaco, o herwydd y maent yn esiampl ddrwg i'r ta ieuano. Hefyd ni ddylai neb o bobl y ty- baoo gael eu dyrchafu i swyddi mewn Oym- anfacedd; ao ni ddylern dderbyn neb i'r weinidogaeth sydd yn dylyn yr aiferiad dr*?g hwn. Ni ddylai neb o bobl y tybaoo ddigio wrthyf, o herwydd nid oes un teim- lad drwg at neb ar y ddaear ynwyf, eto sior- haf na roddaf me fy mhleidlais i neb sydd yn arferyd un arferiad drwg. Mae rhoi ein pleidlais i ddynion di sel dros ddirwest yn wadiad ar ein hegwyddor ddirwestoJ. Er fod llawer gweinidog a blaenor yo gailu yfed eu glasiad flynydden yn ol, a bod yn ddyn- ion oymev&dvy, nis gallant felly yn awr, telly, er fod dynion y tybsco yn galln mwyrihau aymdeith'tsar! da yn awr, y mao':r amser yn agos pryd na ctddtfir gan yr eglwysi I ddswis dynion y tybaoo i fod yn fügelhaid na biaenoriaid. Eto, peth isel iawn yw'r arferiad o fflaoo a'u gilydd trwy y wasg. Mae yn wrthyn o beth gw«?!ed pregethwyr, ie, golygyddion papyråv, yn defnyddio iaith isel am ddynion mor dda R hwythau, dim ond eu bod yn methu oydweJed pa biaid na pha ochr i fater i gymeryd. Mae codi oleddyfau at ein gil- yad yn ayddangos fod rheswm a'n miter yn darfod. Yr eiddoch yn oatyngedig, LOtI) Gap, Mo. H. X HUGHES.

Moesoldeb a Ffughoniad Crefyddol. MBI. GOL. Yr hyn sydd yn addurno cym- eriad y dyn-y rhan allanolohoDo-ydyw ei wcjithredoedd. ODid wrth eu ffrwythan yr adnabyddir hwynt ? Ond onewullvn yr boll (.ddurniadau gan Ddaw ydyw calon bur— ¡ ysbryd wedi ei ddiwyllio gan y Gwaredwr ei hunan—y meddwl yn eael ei ianwynbar- haus allan o ftynoaell awyfol darddiad Duw yn Nghrist, Dyn a edrycb er yr allaiiol. Duw ary mewnol. Nid fel yr edrxch dyn yr edrych Dnw; a llawer sydd wedi eu gaJw ond ychydig wedi eu dewis. Y crefycidwr ft'ugiol ydyw y oreadnr mwyaf rhyfygus yn nghreedigaeth Daw, gau ei fod megys yn hapohwarou a'r efengyl, ee xnae gwed gob- Bith am yr annuwiol, y di-Ddnw a'r di ifydd I nag am y dyn hwn. Am y dyn moesol, fel rheol mae y cymer- iad hwn yn ymgadw ar hyd llwybraa union- deb, yn onest geirwir, yn ddidwyll a di- ragrith, mae ganddo barch i ddyn a phaioh i Dduw—rhodia megys yn ngwyneb haul.Myg- adgoleuni,bob amser a than bob amgylchiad. I Myfyrm lawer ar dysiiolaeth yr Ysgrythyraa, ao ymgeisia at gyrhueddyd perffeithrwydd yr hnnan-lywodraeth hwnw sy-ld yn cael ei addysgu iddo allan o'r Gyfrol Sanotaidd; of- lyda yn hardd ond symi y preffwydi, yr ap" ostclion, ie, a bywyd yr archoifeiriad mawr ei hunan, eto nid ydyw y dyn hwn yn hon: honiadau y erefyddwr ffugioJ. Ao i'r byd fel cymdcv;thas, yn annibynol at: egwyddor- ion mawrion syifaenol orefydd yr Arglwydd Iesu Grist, mae y dyn moesol yn fyrdd o weithian yn fwy o werth nag ydyw y cref- yddwr ffugiol. Am wasanaeth y otefyddwr ffugiol i achos Mab Da nid ydyw ond rhwystr a maen tramgwydd. Am wiisauasth y dyn moesol i achos y Gwaredwr, bydd ef, fal rheol, yn tain teyrnged o barch i'r hcli wasanaeth yn ei wahaool adranau, gan gyf- lawni holl ofynion Oristionogaeth-YJ1 ol ei allu a'i wybodaeth-yn ddiwarafan a ( ,;i- fwlch, ac adgyfnerthiad i'w ysbryd ydyw ruynychu moddion gras, am fod ei anican yn gywir. Rhydd ei hatling yu y drysorfa yn llawen, ac ni welir mohono yn eistedd yn stol y gwatwor, nile yn aberthu i'r Duw BachuR na Baal. Mae ei fuchedd yn gyfryw ag y mae angylion yn ei admygu tra yn I tristhau nag ydyw eto yn eiddo Orist. Gwareder y byd a'r eglwys rhag y crefydd- wr ffugiol, a llanwer y byd a dynion moesol --yn ystyr eangaf y gair a feddylir. Chicago, Ill. DAFYDD RHXSIABT.

Crachfeddygon. MBI, GOL. Oefais bleser a mwynhad anghyffredin wrth ddarllen eioh sylw ar y dosbarth uohod, ond drwg genyf i ehwi gyf. yngu y cyfryw i Illinois a Chicago. Y mae lie i ofni eu bod yn mhob tref o'r Undeb. Y drwg ydyw, y mae yn anhawdd iawn oael gan y Oymry ymwrthod a'r twyllwyr hooed- us hyn sydd yn gosod en hunain alia a fel meddygon. Gwn am ddyn ieuano o Gymro yn ngwasanaeth un o fasnaohwyr oyfrifol y dref, wedi oael hysbysiad yn un o'r papyrau am ryw feddyg medrus, yr hwn oedd yn allu- og i wella pob math o ddolurian, ao yn add- aw anfon y eyfarwyddyd yn gyfrinachol ar anfoniad $5 iddo yn mlaen llaw. Dyohym- ygodd y llano ei fod yn teimlo rhyw anhwyl- deb, ao anfonodd at y meddyg i ofyn ei gyngor gyda'r fee a ofynid. Derbyniodd lythyr yn ol oddiwrth y meddyg, ei fod yn ystyried ei aohos yn un pur ddifrifol, ao nas gallasai roddi ei farn heb ei weled yn ber- aonol, i wneyd ymchwiliad manwl arno. Oychwynodd y gwr ieuano yn bryderus oddioartref; a ohyfeiriodd yn ddioed at dy y meddyg yr hwn a'i hysbysodd nas gallai wneyd dim hab $10 o dal oyn deohreu, yr hyn a roddodd y llane yn ddioed. Daeth y meddyg i mewn, gan dynu gwyneb prudd- aidd, a dywedai yn gwynfanns wrth y gwr ieuanc ei fod mown sefyllfa hollol beryglus; fod ei afieohyd yn un o'r ihai gwaethaf, ac os na weinyddid iddo feddyginiaeth ddioed, y byddai yn ddyn marw. Brawychodd y llano drwy ei galon. "Ond," meddai y meddyg, wedi yohydig fynydau o ddystaw- rwydd, "peidiwoh abrawyohu; gallaf eich gwella yn holliach, ond bydd y draul yn fawr lawn. Nis gellir cael defnyddiau y feddyginiaeth ond mewn gwledydd ebtronol, se y maent yn brin iawn YDO." "Pa faint fydd y draul?" ebe y llano. "$150," ebe yntau. Yr oedd y swm yn ymddangos yn anferthol, eto "pob peth a ddyry gwr am ei einioee." "A ydyoh yn meddwl y gellwoh gael y swm ?'' ebe y meddyg. Tr wyf yn meddwl y gallaf wedi ymddyddan a'm oyf- eillion gartref," ebe yntau. Tynwyd papyr allan, ao ysgrifen wyd cytundeb yn y fan fod i'r gwr ieuano dalu$150 iddo ef. Fally ym- adawsant, i'r gwr ieuano gael gwneyd v goreu o'i ffordd i fyned at ei gyfeillion i ymofyn arian. Oyn gadael y dref, galwodd gyda chyfaill iddo oedd mewn masnachdy ovfrif- ol, a dywedodd ei helynt wrtho. Dywedodd hwnw i'w feistr; ac wrth weled y gwr ieuano yn edrych yn dda, yr oeddynt yn drwgdybio ei fod wedi ei arwain ar gyfeiliorn gan rvw ffugymhonwr. Anogasant ef i fyned at ryw feddyg oyfrifol, a ohydsyniodd yntau. Dy- wedodd y gwr ieuano wrth y meddyg y dy- munai iddo wneyd arohwiliad manwl arno, a dweyd y gwir wrtho am wir sefyllfa ei ieohyd. Oymerodd y meddyg ef i'w ystafell, edrychodd ef yn fanwl, ao wedi gorphen dy- wedai: "Yr ydyoh yn holliach, heb un perygl yn y byd arnooh." Dyohwelodd y gwr ieuano adref wedi ei argyhoeddi o dwyll yr hysbysiadau, ao wedi talu yn lied ddrud am y wers. Oymered darllenwyr y DRYCR rybudd, a gocheiwoh y owacs. Denver, Col. GWHJM ÐDU o WENT.

Pwy a Etyb? MRI. GOL.: Carwn gael eglurhad gan rai o ddarllenwyr goleuedig y DRYCR ar y gofyn- iad a ganlyn: A ydyw dweyd fod mesur yn anamserol yn awgrymu yr ystyrir of yn dda a theilwug gan yr hwn a ddywed hyny? J. D. PRIOE. .v

ANFONWYD oopi o gyfieithiad Mr. D. Rees o "Aloestis," chwareugerdd Euripides, i Mr. Gladstone yohydig ddyddiau oyn ei daith i'r Deheudir. Fel hyn yr atebodd y gwr anrhydeddus: "Yr wyf yn derbyn eioh oyfieithiad gydachydnabyddiaeth ddiffuant, ac yn cael boddhad mawr oddiwrth unrhyw ymgais fyddo yn tueddu i gysylltu yr iaith Gymreig, allenyddiaeth ardderohog a god- idog gwiud Groeg." Y mae yr ail argraffiad o'r ilyfr yn awr ar werth gan Trubuer & Co., Ludgata Hill, London. Ei bris yn y wlad hon yw 75o. -Mae llawer geneth ieuanc yn ymgadw o gymdeithas o aohos fod ei gwyneb yn or- clinddiedi g a th wddiadau a phlorynod. Symudir v cvfryw trwy baro y gwaed gyda Sarsaparilla Ayer. Dyma y meddyglyn di- ogelaf a mwyaf sior a ellir gymeryd. )

AMRYWION TRiMOR. PETHAU HYNOD A DYDDOROL, [WEDI EU LLOFFA O'R NEWYDDIADUBON.] AB y 9fed a'r lOfed o Fedi nesaf cycelir cynadledd ddirwesiol fawr rhycg-genedl aethol yn Zarich, Switzariaud. Pfif byneiau y gynadledd fydd rheoleiddiad y fuBDach feddwol, maethlonrv/ydd hortedig diodydd eadriru, ac ys-t^degau owmniisu cocoa rooms, a Hecedd OJ ffjiyb a sefydhvyd er gwertho. diodydd dirwestol ynddynt. MAE y damweiniau angeuol diweddar mewn glofeydd yn Lloegi* BC Ysgotiaud wedi arwain Mr. Ellis Levsr, Manchester a Chol- wyn Bay, i ail gynyg ei rodd o 500p. am lamp drydanol beiffeithianig i fwngloddwyr i'w chario gyda h-?y. Mae cSroa 50,000 o 3t>- wyr wedi oolii eu by wyd drwy ddamweiniau mewn pyliau g10 yn ystod yr haner canrif o deyrnasiad y Frenines. DYWED awdw-r etthygl a yiadclengys yn y Westminster Review fod yn awr yn Llo'egr o 45,000 i 50,000 o ferolied wedi yaatino i am- caDion politicaidd, allan o'r hwn nifer y ceir dros 10,000 yn a-ilodau o Gymdeithas Rydd- frydol i'r Merohea, Dyvssd y bydd i'r marched gael effaith rsgorol six wladlywiaeth Prydain ond eu dwyn fal hyu wyneb yn wyn",b a'r diwygiaclaa ag y mae cymaint o'u haagen, ac a'r anhawsderan sydd ar y ffordd i'w c.:teL Yc artit, y mae y pleidiau politic- aidd yn dyfod j. wehd buddioideb yr hyn y dadleuodd Mill a Fawcett, nc erarll, gymaint o'i bUdd. Y mas yma awgrym hefyd. i GYlll- deithasau Rhyddfcydig yn Nghymru. GWEBTHU LLYTHYKAO ENWOQION -—Yn Llrmdain, ddecv rou y mis hwn, cymerodd arv/erthiant dyddorol Ie ar ivthyrau >irnryw o enwogion Boj3;.i!g Gweithwyd y rhrti a g^niyn: Livthyr o eiddo Coleridge, y bardcl, £ 5; .Uythyr y Cadben Cook, £ 11 12.5.; ih th- yr Abraham' Cowley, y bardd, at J hn Evsl- yv., y dvddiadurwr, Mai 13sg. 1G67, £ 31 10^; llvihyr Crabbe, y bardd, 1829, £ 8; llythyr David Garrick, yr actiwr, £ 3 15s.; llythyr Daniel Defoe, awdwr "iiobiosca Crusoe," 1711, IC)5; llythyr Drydsit, y bardd, 1699, £ 45; llawnodiad y Frenines Eb'z.ibeth, X15 15s. IUDDEWON LLUNDAIN.—-Cjfrifir fod inowm blynyddol Iuddewoa Llunaain yn bum rnii- twn o buoau. Y cyfrif iselaf ydyw 3,808,- 430p., yr hwn a ddyry 82p. at gyfer pob un o'r 47,000 o honyut sydd yno. Cyfavtaledd incwm blynyddol yr hoii genedlcedd eraill sydd yn preswylio y Deyrnas GyfunoJ ydyw £ 35 fel y mae yr "mwaediaid" yn gyfoeth- ooach ddwy waith a haner na'1; "dianwaed- iM.d." Nid oes dim llfti na chant o deulu- oedd Inddewig yn y brif ddinas yn derbyn deag mil o bunau yn y flwvddyn; pedwar o;u t ar ddeg o deulnoedd f.'a hinewic dros filo bunau; ao wyth gant yn dfrbyndroa bnû:l' oant o bunau. Yn wasgaredig yn mysg tyiwythftu y ddaear, hwy a Iwyddant i ben- tyru goiud yn ddibrin. YNYS SEIRIOL-Y mae Ynys Seiriol wed.i ei meddianu gan gwmril gwyddocol i leoli gor- sat ami. Diohon na bu yr hen ynys er dyddiall Sant Sairiol hyd yn breeanol o fawr werth i neb ond i'r ewninged a'r adar. Bn, fodd bynag. yn enwog unwaith. Gwnaeth Seiriol Ap O .vaiu DanwYD Ap Eloion Urdd yr ynys yn gartref iddo pan ymneillduodd o wydd y byd, a dywedir iddo godi oapei ami ttH.'r ilwyddyn 630. Dywed traddodiad fod pont yn oysylitu yr ynys a sir Giernarfon cyn gorlifiad traeth Lafan, a bod ffordd oddiyno hyd droed y Penmaenbaoh. O/mer yhbi o'r morwyr cyfarwydd arnynt ddangos olion yr hen ffordd hon ar draws y traeth hyd heddyw.' Ar hyd y ffordd hon deuai pereriDion o w&hancl fanan i ymweled a'r hen Sant, ao i addoli yn ei gapel. Yn agos j, os nad ar yr ynys hon hefyd y byddai Tadno wyn a Chybi felyn ya oydgyfarfod unwaith yn yr wythnos i woddio. Daw i'n oof amryw draddodiadau cysylitiedig a'r ynys, oud rhaid ymatal. O'i benwogrwydd henafol syrthiodd i feddiant pal-ednod (puffin) a chwningod, a rhwng y rhai hyn a'r gwydd- onwyr y oerir yn mlaen ryfel goresgynol nes y bydd i un o'r ddwy blaid orohfygn, neu ddod i gytnndeb heddyohol i gydfaddiann. GWESTT ANFEBTH YN LLUNDAIN. -Mae y Victoria Hotel, yn Llundain, newydd gaelei gorphen, ao y mae yn un o'r gwest-ii. mwyaf, os nad y mwyaf, yn y Deyrnas Gyfnnol. Oeir yn y gwesty saith gant o ystafelloedd gwely, ao y mae ei pharlyrau a'i hystafeli- oedd oyhoeddus wedi eu dodrefnu yn y modd gwyohaf. Er mor anferthol o fawr ydyw, oeir rhai hotels yn v Talaethau Unedig lawer yn fwy na hon. Un o'r rhai hyn ydyw y Palace Hotel, San Franoisco, yn yr hon y gall dros fil o bobl gysgu mewn "ystafelloedd gwyohion. Y mae yn un ar ddeg uchder llofft; oynwysa ystafeil giniawa i ohwe' chant o bobl, ao un arall i dri chant; byddin o gogyddion, gweinyddwyr, a waiters, a phrif gogydd, yr hwn a dderbynia gyflog o 1200p. y flwyddyn. AI FFBWYTH MASNAOH RYDD ?—Yn ei an- erohiad agoriadol yn y Gynadledd Gyd- weithiol yn Lloegr, defnyddiodd Mr. G. J. Holyoake eiriau hynod i'r perwyl a ganlyn: "Yr oedd rhagolygon y dosbarth gweithiol yn Mrydain haner can' mlynedd yn ol mor oerllwm a Siberia ei hun. Yr oedd bwyd yn brin, ao yr oadd y genedl Seisnig yn deneu. Yr oedd hyd yn nod y genethod yn ym- ddangos yn anolygns o herwydd nad oedd- ynt yn oael digon o ymborth. Mewn ychyd- ig fiynyddau wedi diddymiad Deddfau yr Yd yr oedd pob miliwn o bobl mewn oed yn Lloegr yn pwyso 12,000 pwys yn fwy nag a bwysent cyn y diddymiad, ac yr oedd y bobl ieuaino ddeng waith yn harddaoh." Dyma gneuen arall i'r grwgnachwyr i'w thori, a phluen arall yn nghap y rhydd fasnaohwyr. -Herald Oymraeg. ESGOB "SODOR A MAN."—Yn ddiweddar, bu farw y cywir Barohedig Rowley Hill, D. D., Arglwydd Esgob Sodor a Man. Gan wyd efyn 1836. Addysgwyd ef yn Ngholeg y Drindod, Caergrawnt, lie y graddiodd yn B. A. yn 1859. Ordeiniwyd ef yn ddiaoon ao yn offeiriad yn 1860 ao 1861. Safydlodd yn ei guradiaeth gyntaf yn Dover, ond sym- udodd yn fnan i un o eglwysi Llundain. Yn 1868 penodwyd ef yn gaplan i Ardalydd Abeigafeni, yn mhen tair blynedd ar ol hyny derbyniodd reithoriaeth Eglwys St. Miohael, Belgravia. Yn 1877 penodwyd ef i eagobaoth Sodor a Man. Yr oedd y diwedd- ar esgob yn wr o gryn allu fel siaradydd oy- hoeddus, a byddai oryn gyrohu ar ei ol pan fyddai yn siarad yn Neuadd Exeter. Oy- hoeddodd amryw o draethodau a phregeth- au yn ystod ei fywyd. YMFUDIAETH ANABFEBOL 0 ITAT.T.—Dywed yr Herald of Peace fod yr Italiaid yn ymfudo er's blynyddan yn Uuoedd anarferol o luos- og, y rhai a gynyddant yn ararthol y naill flwyddyn ar ol y Hall. Yn 1883 ymfudodd 169,000 o honynt o'u gwlad, ao er yr adeg hono y mae y rhif wedi ychwanegu o 10,000 i 15,000 bob blwyddyn. El mwy na haner y rhif mawr yma i Ddeheudir America, a ber- nir fod dros 750.000 o Italiaid yn awr yn preswylio yn Nyffryn y Plate, at ysgolion yr hwn Ie y tala y L!ywodraeth Rufainig 50,- OOOp. yflwyddya. Dywed Syr Horace Hum- bold fod Buenos Ayres wedi ei lenwi gan Italiaid. Nid yw yn anmhosibl, yn wir gall fod yn lied debygol, y bydd i Dalaethau y Plata oyn bo hir ddod yn drefedigaethau It- alaidd, os parha yr ymfndiaeth anarferol yma am amser eto. Hyd yn hyn, .odd bynag, y mae y gallu gwleidyddol yn nwylaw Ys- paenwyr. Mae y lie hwn yn na o wledydd oymydogaethol Patagonia. ETTFEDD YSTAD TICHBOBNE.—Mae paroto- an mawrion yn cael eu gwneyd yn Tioh- borne, Lloegr, er dathlu dyfodiad Syr Henry A. J. D. Tichborne i'w oed, yr hwn a anwyd ar yr 28ain o Fai, 1866, ao a ddaeth i'w oed y mis diweddaf. Bu ei dad farw yohydig cyn i'r barwnig presenol gael ei eni. Y mae yr etifeddir.eth yn werth oddentu 24 OOOp y Ilwyddyn. Cofus gan lawer o'n darllenwyr, mae'n ddiau, i'r teitl a'r ystad gael en hawlio yn 1671 gan Thomas Custro, alias Orton, yr hwn a gymerai arno mai efe oedd Syr Roger Tichborne, ac i'r cyngaws droi yn erbyn yr hawlydd, yr hwn wedi hyny a gafwyd yn euog o dyngu anudon, i,c a ddedfrydwyd yn 1874 i bedair blynedd ar ddeg o beuydwas- anaetb, Mae datbiiad dyfodiad yr etifodd hwn i'w 08d i gymeryd He ar y 13ag, y 14eg, a'r lofed o'r mis hwn. RHYFKL LONG BEBYGLUS.—Lansiwyd yn Southampton, Lloegr, y dydd o'r blaen, long rhyfel o gynl!uniad cywrain—un hynod ar gyfrif ei gallu i ymsnddo islaw y don, a gwneyd ei gwaith erchyll ac angeuol pan allan o olwg dynol. Y mae y Hong hon yn awr wedi cael rhoddi prawfion celyd ami, ac nid yn unig y mae wadi ateb y dyben hyd yn hyn, ond hefyd wedi profi gymaint yn fwy effeitbiol na'r hyn a ddysgwylid, fel y oafodd hyd yn nod ei hadeiiadwyr a'i beirn- iaid eu synu yn fawr. Caria naw o ddwy- law, a phan ar wyneb y mor gall ageru yn ol y cvflymdra mawr o ugain milldir yr awr. Pan yn dynesu at longan gelynol cymerir ei chorn rowg i mewn iddi, gollycgir 23 tunell o ddwfr i mewn i daaciau heiyrn o'i mewn, ac ymsudda mewn moment nes bod o fawn yohydig fodfeddi alian o'r golwg yu hcilol yn y dwfr. Os dymunir iddi ymsuddo yn is na hyn, fei eg i fynod c dan longnu rhyfel Rrails, new. fyned st unrhyw amddiffynfa, &0., yn ddiarwybod i'r gelyn, so yn hollol allan 0'1:1 golwg, gelJir gwneyd iddi ddisgya i'r djfnderoedd gyda chjflyindra a sydyn- rwydd mawr, ond rhoddi peiriant neiiiduol sydd vtiddi i weithio, yr hwn a ryda ysgog iad cyflyaa i dro6ll-olwynion yn mhen blsen a phen ol y llestr. Drwy hyn sn.jnir ni i lawr, a gelJir ei gyru yn mlaen pan o daa ddwfr fel hyn yn ol y cyflynidra o oddentu chwe' mfildir yr awr, a gall arcs i lawr o dan ddwfr am ysbaid pain' awr. Nid yw v llong jma yn un beryglus i'r rhai a deithiant yn- ddi ychwaith. Perygl mawr y liongau yqa- suddol a gynlluniwyd o'r blaen ydoedd i rywbeth ddygwydd i'r peiriaiiau pan o dan ddwfr, ac iddynt fethu chwythu y dwfr ali- an o'r tanaiau er mwyn ysgafnheu y llongau a'u dwyn i'r wyneb drachefn, ond pe torai peirianau y liestr newydd hon yn deilchion pan o dan y dwfr esgynai i'r wyneb o honi ei hun nes y byddai yohydig fodfeddi o honi allan o'r mor, ac yna geliid bwrw y dwfr o'r tanciau fesur tunell a chwarter y mynyd, Be esgynai y llong hyd nes y nofiai ar y wyneb fel rhyw long arall.

CLEVELAND, OHIO. El Safle Foesol a Chrefyddol-Pwne y Gwirod -El Phobl. NEWBUBG, Mai 18.—Yn Eghyfarfod blyn- yddol y Congregational Club, a gynaliwyd I yn Cleveland yn ddiweddar, traddododd y Parch. John Doane anerchiad gwir ddydd- orol, yn cynwys cryaodeb manwl a gofalus parthed sefyllfa foesol a chrefyddol y ddin- as—yn fwyaf neillduol yn mhlith tramorwyr: Dywedai fod 80 y cant o rif poblogaeth y ddinas Yll: dTamorwyr; allan o 214,000 yn y flwyddyn ddiweddaf, 171,210 o honynt yn enedigion tramor. 0 eglwysi Protestan- aidd tua 131, ac yn cynwys e steddieoedd i tua 65,500. 0 eglwysi Pabyddol, 23, a lle- oedd ynddynt i 50,000 i eîstedd -felly o eis- teddleoedd rhwng y owbl, dyna 115,500 ar gyfer y nifer hyny o drigolion-rbyw ych- ydig dros haner y boblogaeth, beth ynte, am yn agos yr haner arail ? Dyna faes eang a phwysig i'w ddyfalu. "Allan o'r nifer eg- lwysi a nodwyd," meddai Mr. Doane, "y mae pump o rai Oymreig," a bod yr un sydd allan yn Newburg yn gref a blodeuog. Ni bu Mr. Doane yn ddigon manwl yn hyn, oblegid y mae iair eglwys Gymreig yr, y lie, sef yr A., B. a'r M. 0., a'r ddwy arall yn nes i ganol y ddinaa—y naill yn Lake Shore a'r llall ar Ontario Street, yn ymyl yr ysgwar. Dywedai yn ei gyfriflad o wahanol genedl- oedd fod yn y ddinas dair mil o Gymry, deng mil o Iuddewon, a bod rhwng Iuddew- on a ohenedloedd o dramoriaid 82,000 yn myned i gyffyrddiad a dylanwad crefydd. Am y flwyddyn 1885, yr oedd 1,600 o salwns a 75 o dai godineb. O'r 6,882 a gymeryd i fyny am droseddan yn yr un flwyddyn, yr oedd un haner o honynt yn dramoriaid genedigol, ao agos yr haner arall yn deill- iaw o deuinoedd tramor; bod un rhan o bedair o rif Gwyddelod y ddinas wedi eu cymeryd i fyny yn y flwyddyn am drosedd- au; fod 70 y oant o'r troseddau yn deilliaw yn uniongyrchol oddiwrth y fasnaoh fedd- wol, heblaw llu mawr o droseddau yn an- uniongyrohol. Gosodai bwys arbenig ar y ffaith fod yn agos i haner poblogaeth y ddinas heb gael eu cyraedd gan gyfryngau a dylanwadan uniongyrohol yr eglwysi. Yr oedd anerchiad Mr. Doane yn ddiau yn gosod allan agwedd foesol a chrefyddol dinas fel Cleveland yn y modd y gwnaeth, yn sior o fod yn destyn cyffroad i holl gar- wyr purdeb a llwyddiant yr efengyl a chref- ydd, ae eto nid yw ei adroddiad am Cleve. land, ond adroddiad oymarol wan am saf- yllfa y mwyafrif o ddinasoedd ein gwlad. Prysured, gan hyny, yr efengyl ao addysg cydweddol a hyny, i ddwyn oymysgfa fawr cenedlaethau ein gweriniaeth i fod yn ddeil. iaid teUwng o ddiwylliant meddyliol a ohymdeithasol, a bywyd dyrchafedig oyf- undrefn ysbrydol y person a anwyd yn Methlehem Judea. Diau nad oes ao na ddaw yr ua cyfrwng arall byth a wna hyn. Yn nghyfarfod undebol gweinidogion y ddinas, ddydd Llun diweddaf, gwnaed ym- driniaeth helaeth parthed masnaoh y gwir- od no agoriad y salwns ar y Sul. Y Parch. L. Oooley, y gweinidog hynaf yn y dref, yr hwn agorodd y maes i'r ymdriniaeth, a ddy- wedai, y dylai owestiwn y gwirod gael ei ysgaru yn hollol oddiwrth wleidiadaeth a ohrefydd, am mai owestiwn moesol ydyw, yn yr hwn y mae holl garwyr oymdeithas yn ymhyfrydu — orefyddwyr ao anghref- yddwyr, a rhai o bob plaid wleidyddol. Ffafrai yr hybaroh dysgedig i ranu y owest- iwn i dri phen. Yn gyntaf, pleidlais gyff- redinol o blaid Gwaharddiad; yn ail, L)oal Option; ao yn 3ydd, High Lioense. Ystyr- iai fod y salwns yn gyfrifol am ran dra hel- aeth o dlodi a throseddau ein gwlad, ao y dylid, gan hyny, eu gosod i gyfranu yn hel- aeth tuag at y oamwri a'r melldith y maent yn eu oytlawni yn ddyddicl; a'r modd y mae gwneyd hyny yw trwy eu huchel-drethu. Oafodd yr henadur parohus wrandawiad as- tud a ohymeradwyaeth wresog i'w gynllun, a'i ymdriniaeth ystyriol o'r owestiwn gwir- odol. Parha y Demooratiaid sydd yn awr mewn awdurdod bron yn holl ranau y ddinas, yn nghyda'u hoff gyngrair gwirodol, i ymgod- ymu a'r pwno o agor y salwng ar y Sul, ond y mae'r Dow Law Gwerinol yn dal ei dwrn wrth eu trwynau, ao yn bygwth eu eadwyno tu ol i'r barau heyrn, a gosod rhan o'u golud yn nhrysorfa y Dalaeth, Y mae adeg yn dod yn fuan, pan y ceir prawf ar local option yn y wards, ac yna oaiff yr hen Bacchus deimlo fod brwydr Gettysburg ger Haw. D. F. LEWIS.

ROSSLYN, WASH. TEBB., Meh.-Lle ydyw hwn ar yr ochr ddwyreiniol i'r Cascade Mountains, yn oyn wys tua 700 o drigolion; a phrif fywyd y lie yw y gwaith glo perth- ynol i'r U. P. R. R. Co. Agorwyd y gwaith yn Hydref diweddaf, a'r pryd hwnw nid oedd yma gymaint ag un ty. Mae y gwaith yn debyg o fyned yn mlaen yn llwyddianus, canys y mae y glo o ansawdd rhagorol,'a dyma yr unig lofa sr yr ochr ddwyreiniol i'r Cascades. Telir i'r mwnwyr $3.00 am 8 awr o waith; drivers,$2 50; labrwyr, $2.25. Nid oes yma eto ond yohydig o Gymry, a'r rhai hyny o New Castle, ar yr oohr arall i'r mynydd.-B. Griffiths.

"MYRTHIN" PROFF. RHYS. SYLWEDD PAPYB PBOFF JOHN BHYS 0 FLAEN CYMDEITHAS D. AP GWILYM, BEYDYCHAIN. Un noson yn ddiweddar cynaliodd Oym- deithas Dafydc! ap Gwilym gyfarfod yn ys- tafell Robert Williams, Merton College, Rbydyohain, pryd y darilenodd Proff. John Rhj s, M. A., bapyr ar "Fyithin." Dilys ys- tyriai mai yr un yw Myrddin y Cymry ag Angus nen Engwat y Gwyddelod; yr un hefyd ag Emrys, ac mai Myr 5-a Emrys, o bosibl, oedd yr enw yn llawn. Daw Pagan- aidd ydoedd i ddeohreu, Mercarius y Oelt- iaid. Y mae temlau iddo yn ngwlad Gelli (Ffraino). Oafodd ei enw oddiwrth un o'i drigfaoedd yn Nghymru, lljrddin, Dinas y Mor, Caerfyrddin erbya h:"u. G) anhawdd ydyw cael hyd i ohwediau Pagansidd Cym- reig, a hyrsy o herwydd dau beth. Yr oedd y beirdd Cristionogol bore b rai id yn swil i ar- ddel y cyfryw chwedlau fel traddodiadau Pagacaidd. Hoffent ddoohrea pryddest o hanes dnwiau y cynoesoedd gydi gweddi ef- engylaidd a dyfod yn ol tui'r diwed^ hatyd wedi erwydro aniaiwoh Paginiaeth, i ddinas gyfaneddol ffydri Crist. Peth arali, a dyma yr anhwjlusdod mwyaf, y mae enwau rhai o'r dnwiau ar wyr hynod mewn hanesiaeth. Barn y Proffeaor ydyw fed Arthur yu 6DW ar Ddnw ac yn enw ar frenm. Yr un modd y mae Eoirys, heblaw bod yn un o deitlau Myrddin, yn enw brenin, Eaarys fab Gwrth- eyrn. Hyd y gellir dadrys y chwedl oddi- wrth hanes, a'i chysoni a'r cawedlau cyfoch- rog yn Ngeili a'r Iwerddoa, ymddsngys mai Dnw yr EfipJ. ydyw Myrddin Emrys; oblegid y mae Iau,dnw goleuni a Iiic>reh6r,duw ilafar ill dau'r un gan y Celt. Parotodd Elen e-j ddywfddi drigfa iddo, wedi iddi hi yn gyntaf ei ddodi i gysgu yn debyg fel y rhowd Samson i gysgu gan ei wraig. Mewn rhai chwedia i darlunir ei drigfan fel ty gwydr yn symud gyda'i symnd yntau. Bryd arall coeden a eheuedd yn ei chanol ydyw; bryd arall bedd. Efo mae yn debyg, a elwid gan y Cymry y Gwr a legair o'r bedd.Bob am- ser y mae yn fyw, a phob amser yn methu gadael ei drigfan oleu, megys na all yr haul ddisnc o'i oleuni llaohar ei hun.

Y BRXTHONIALD AT BRWYDRAU. ADOLYGIAD AB YSGKIF Y PARCH, JOHN A. JONES, S. YALLEJO, CILILFOENIA. Mae y Parch. J. A. Jones yn ei amddiffyn- iad i'w ysgrif ar "Julius Ctesar y Saxon," &o., yn syrthio i'r un camwedd ag yr haera i mi fod yn eucg o hono tra yn adolygu goe- odiad neu ddan o'i eidao. Cyhudda fi o "adolygiad annheg a chastiog, -I a diwedda ei ysgrif yn y modd mwyaf sajhaus, sef "nad oes ganddo aooser i sylwi yn mhellaoh ar un sydd yn ghlw y Br^thoniaid yn Buri- taniaid." YsgubeHawg iawn yn wir Mr. Jones! Ar y cysodydd y gorphwvs y bai o roddi Buritaniaid, a chredwyf y gwyddech hyny, ond eich bod yc hoffi rhoi dogn o goegni i mi. Bydded hysbys i chwi Mr. Jones, fod fy ysgrif yn unol a ffeithiau han- esyddol; hyny yw, nid creadigaeth o'm heiddo fy hunan oeldynt, ond fei eu dysg- ais yn rhai o brif ysgolion Gwrexham, G. 0., mewn llyfrau a ystyrid y pryd hwnw yn safonol, wedi eu dethol o weithiau prif han- esyddwyr yr oesau. Hefyd, i bob meddwl diduedd yr oedd fy ysgrif yn llawn mor "foneddigaidd," beth bynag am "ddysged- ig," a'r eiddo chwithau. Son am "gastiog ac annheg;" ymdrechwch ohwi Mr. Jones fod felly. Dywedasoch yn eicL ysgrif gyntaf y Hbu- asai meusydd Lloegr fras hyd heddyw yn meddiant y Oymry;" yn eioh ail, "nas gall- asai y morladron Saxsonaidd ein difeddianu, Ac., pan adawodd y Rhufeinflkid yr ynys." Dyna lie yr oeddwn yn gweled (?) eioh gallu proffwydoliaethol am'y 15 oanrif dyl- ynol. "Oastiog ao annheg" iawn begio y owestiwn, fy mod yn gwadu dewrder y Cymry ar gyfrif en dillad a'u credo Lol i gyd. Tystiais yn ddiamwys i'w dewrder, gan ddwyn yr hanesydd gonest Josephus i gadarnhau fy nhystiolaeth. Gyda gol wg ar i'r Rhufeiniaid fethu gorchfygu agoresgyn y Sootg, mae eu gwaith yn oodi y olawdd ar- nthrol o for i for yn profi hyny; buasai eu darostwng yn llai o waith, ond methasan gyda'r fyddin oedd ganddynt yn yr ynys Cofiwoh, Mr. Jones, mai yn mhen o 300 400 o flwyddi ar ol Orist y daeth y Gothiaid a'r Piotiaid i'r wlad, felly gyda'r hen Celts y bu y Rhufeiniaid yn mesur breichiau. Addefaf i mi anghofio mai y Picts a'r Goths oeddynt gymydogion agosaf y Cymry ar ymadawiad y Rhufeiniaid, a u bod yn y ffrynt yn ymosod ar yr hen Frythoniaid. Yn ol yr awdurdod hanesyddol oedd genyf pan yn ysgtifenu, dywedaf eto, mai nid fel "mor ladron" yr adnabyddid y Saxons, pan alwyd am danynt i gynorthwyo y Brythoniaid, ond fel milwyr dewr ar faes y gwaed ar gyfandir Ewrop. Yr oedd en gwlad yn anfanteisiol iddynt fod yn pirates tr ganol y cyfandir yn mhell o'r mor, ond addefaf iddynt ddod yn pirates tra yn oynllwyn i Brydain, a medd- iann pob peth a allasent gael fuapai o gyn orthwy iddynt oresgyn Prydain. Ni fuaswn yn amddiffyn dim ar fy ysgrif oni bai fy mod yn anfoddlon goddef cael fy niymwybyddn, a'm hyrddio yn ddiystyrllyd i ddinodedd bol y olawdd, am i mi feiddi traethu fy lien inau ar yr achos gofidus. Gorphwysaf yn heddyohol a chenedlgarol. Ymyl Alun.

Cyfarfod Chwarterol Cynalleidfaolwyr Gog- ledd-Ddwyrain Pennsylvania. Oynaliwyd y oyfarfod uchod yn Spring Brook, Mehefin 15 a'r 16, 1887. Y gynad- ledd prydnawn y dydd oyntaf-y llywydd am y flwyddyn yn y gadair. Dechreuwyd gan y Parch. J. Williams, Bangor. Yr oedd yr eglwysi canlynol yn cael eu oynrychioli Providence, y gweinidog; Tabernacl, Hyde Park, W. Edwards, J. D. Jone3, John J. D. Jones, John J. Howells, a'r gweinidog; Spring Brook, Wm. W. Jonas; Bangor, y gweinidog; Miners, y gweinidog; Wilkes- barre, R.Hughes, D. T. Lewis, B. H. Evans; Warrior Run, H. Humphreys; Alden, y gweinidog; Plymouth, R. Williams, W. Charles, D. W. Thomas, R. W. Davies, W. E. Jones, W. A. Richards, J. Phillips. Darllftnwyd cofnodion y cyfarfod dl wedda £ mabwysiadwyd hwynt yn unfryd- ol. Etholwyd yn bwyllgor arholiadol y Parchn. J. Williams, R. S. Jones a W. Charles. Bydd y oyfarfod nesaf yn Ply- mouth; nid oedd yr un lie arall yn gofyn am dano. Derbyniwyd y Parch. D. P. Jones, Tabernaal, Hyde Park, i'r undeb; hefyd, ar gymeradwyaeth eglwys y Tabernaol, der- byniwyd Mr. Wm. Edwards, yr hwn sydd bregethwr oynorthwyol yn yr eglwys yn ael- od rheolaidd o'r undeb. Gohiriwyd derbyn- iad y Parch. ELJ. Whitby hyd y cyfarfod nesef; nid am fod un ameuaeth o berthynas i gym- eriad y brawd. Gwnaeth y brawd ieaano David H. Jones, Bangor, gais am aelodaeth fel pregethwr oynorthwyol, ao ar gais eg- lwys Bangor, cymeradwywyd iddo fod dan sylw hyd y cyfarfod nesaf. Nid oedd gan y Paroh. J. Williams ddim ond gair da i roddi iddo; felly, os bydd eglwysi gweigion mewn an gen am bregethwr, gallant roddi gwahoddiad calonog i Mr. Jones i lanw eu pwlpudau. Pasiwyd ein bod vn anehvm- eradwyo gwaith aelodau eglwysig yn ar- wyddo oeisiadau am drwydded i werthn pethau meddwol. Yr oedd yr adroddiad „g n° n^g w?81 ?n bur foddhaol. Goll- yngwyd gan Mr. Jones, Bangor. Pr«reth- wyd yn yr hwyr a thrwy y dydd dranoeth. Cafwyd hID. ddymunol, pregethau da, a gwrandawiad astud. J: W. MOBBIS, Ysg.