Y Tyst a'r Dydd

gollwng ei afael o hen wirioneddau sicr crefydd er mwyn derbyn rhyw ddamcaniaeth newydd ac anmhrofedig. Y mae yma lawer wedi bod yn nglyn a'i, marsiandiaeth hi' er's blynyddau lawer. Hen farsiandiaeth ddyogel yw hi, ac ni ehafodd neb erioed ei siomi ynddi, oblegid y mae yn seiliedig ar wirioneddau sicr y datguddiad Dwyfol. Marsiandiaeth ydyw hefyd sydd wedi talu yn dda i bawb a fu yn ffyddlon iddi—' Y can' cymaint yn y byd hwn, ac yn yr hwn a ddaw fywyd tragywyddol.' Ai tybed fod yroa rywun „ yn ddigon ffol i'w gwerthu, ac i anturio y cwbl ar ddameaniaethau dychymygol a disail? 'Pryn y gwir, ac na werth.' Dal yr hyn sydd genyt., f el na ddygo neb dy goron di.' Yn ddilynol galwyd ar y Parch J. MILES, yr hwn a ddywedodd :— Peidiwch a gwerthu eich breintiau. Yr oedd gwerthu breintiau yn hen beth yn y byd. Cafwyd rhybudd yn y Testament Newydd o hyn yn hanes .Esati. Dywedai Matthew Henry mai hwnw oedd y pryd drutaf ar ol y pryd hwnw yn Eden. Yr oedd ffordd o wrthod na feddyliai neb am ofyn drachefn, ac hefyd yr oedd yna ryw ddull o wrthod oedd yn ein calonogi i gynyg yr ail waith. Peidier a gwerthu y fraint o gynydd ysbrydol am lwyddiant bydol. Yr oedd yn anhawdd d'od yn mlaen a chadw crefydd yn loew. Yr oedd yn ddigon pruddaidd i feddwl fod ein heglwysi yn colli dynion fel y deuant yn mlaen. Credaimewn cael y dynion goreu yn y cylchoedd pwysicaf. Peidier a gwerthu y fraint o ddefnyddioldeb am bunan-foddhad. Yr oedd y mwynhad o gael walk ar ddydd yr Arglwydd yn costio yn rhy ddrud. Peidier a gwerthu cymdeithas y bobl oreu am ddyrchafiad amheus. Yn ddilynol cafwyd gair gan y Parch B. DAVIES, Trelech, yr hwn a ddywedodd :— Y mae yn wir bwysig i bob aelod o Eglwys Dduw bod cydymdeimlad mawr yn ei galon a gwaith Crist. Y mae perygl i'n gobeithion am y nefoedd, a'r duedd sydd ynom at lonyddwch a gorphwysdra, i beri i ni anghofio fod dyled- swyddau neillduol yn gorphwys arnom y dysgwylir i ni eu cyflawni. Nid yn unig y mae Duw wedi gorchymyn, ond y mae y byd yn dysgwyl wrthym. Y mae ffyddlondeb i'n dyledswyddau yn amod ein mwynhad o fendithion crefydd. Yo yr haf gwresog a sych hwn, gwelid llawer i ffynon oedd a'i tharddiad yn agos i'r wyneb wedi sychu am wythnosau, ond fe barhaodd rbai ffynonau i darddu, ffynonau oedd a'u tarddiad yn ddigon dwfn allan o afael dylanwadau. Mae pob un yn dysgwyl mwynhau bendithion ysbrydol crefydd, ond mae ffyddlondeb i waith crefydd yn amod ei dderbyniad. Ni allasai Duw oddef i Stephan farw o dan y ceryg heb agor y nefoedd i weled Mab y dyn yn eistedd ar ddebeulaw Duw. Y mae anffyddlondeb i foddion gras yn creu dyeithrwch rhwng yr enaid a phethau ysbrydol teyrnas nef- oedd. Yr oedd gwyr Tyrus a Sidon yn foddlawn gwneyd ymdrech mawr i gadw Herod ar delerau eyfeillgar, oberwydd y rheswm agos ac anwrth- wynebol, bod eu gwlad hwy yn cael ei ehynal.. iaeth o wlad y brenin. Ni byddai yn arwydd dda am was ei fod yn gofalu mwy am ei gyflog nag am eiddo ei feistr. Y mae Duw yn foddlawn i'w "blant edrych ar daledigaeth y gwobrwy, ond y mae gobeithio yn barhaus am nefoedd, heb ofalu ein bod yn byw o dan ddylanwad yr egwyddorion sydd yn arwain yno, yn peryglu colledigaeth yr enaid. Y mesur priodol ar eiddigedd dyn dros ddaioni yw, nid y swm a gyfrana yn unig at y Genadaeth aeachosion da ereill, ond yr ymgais sydd ynddo am wneyd daioni, y cydymdeimlad sydd ynddo a'r Efengyl i goncro llygredd. Ai tybed nad yw Eglwys Dduw yn apelio at y Llyw- odraeth i basio rhai mesurau, pe byddai yr eglwys i fyny mewn nerth i ateb ei rhif, y byddai ei dy- lanwad ysbrydol yn ysgubo ymaith yr anghyf- iawnder y cwynir o'i herwydd. Os yw yr Eglwys am fagu athrawon cymhwys i Ysgol Sabbathol y dyfodol; os ydyw am fagn cenadon teilwng ar gyfer anhawsderau y dyfodol, ymrodded i'w gwaith. Y mae bendith Duw yn addawedig i'r ffyddlawn. Y mae gwobrau crefydd yn nghyr- haedd yr isaf, y lleiaf, y tlotaf-I Cwpanaid o ddwfr,' ni chyll efe ei wobr. Y mae yr hwn sydd yn caru gwaith yn sicr o'i ffeindio, a derbynia dal yn ei fynwes—ond y mae y gweithiwr goreu yn teimlo mai anfuddiol yw wedi y cyfan. Yna cafwyd gair gan y Parch O. EVANS, D.D., Llundain, yr hwn a ddywedodd :— Dylanwad da, oedd y mater y tueddid ei feddwl ef i ddyweyd gair arno. Sylwodd fod gan bawb ryw gymaint o ddylanwad, ond fod gan rai lawer jpjwy na'u gilydd o ddylanwad. Yrydyrn trwy ein gweithredoedd, ein hymddyddanion, ein hysbryd, a'n tymherau, yn dylanwadu yn barhaus ar ereill o'n hamgylch, er da neu er drwg, a hyny byd yn nod pan na byddom yn ceisio nac yn meddwl ein bod yn dylanwadu. Mae o bwys i broffeswyr gofio fod gan eu dull a'u hagwedd wrth wrandaw yr Efengyl ddylanwad ar eu cydwrandawyr. Mae dylanwad mawr yn ami mewn pethau bychain- megys gair neu edrycbiad. Yr oedd un yn dyweyd nad oedd ganddo ef ddim mwy o ddylan- wad na cbanwyll ffyrling. Ond fe all canwyll ffyrling wneyd llawer o bethau-fe all roddi das o wair neu yd, neu dy ar dan neu, o'r tu arall, fe all sirioli ystafell y claf sydd yn ei wely yn methu cysgu ar hirnos gauaf, neu roddi goleuni i ryw Gristion tlawd i ddarllen penod o'i Feibl. Ac felly hefyd y gall un isel ei amgylchiadau a byr ei ddawn wneyd llawer o ddrwg neu dda yn y byd. Yr oedd yr hen bendefig anrhydeddus a dyngarol Iarll Shaftesbury yn arfer priodoli ei droedigaeth, a'r holl ddaioni dirfawr a wnaeth efe yn ei oes, i'r dylanwad a gynyrchwyd ar ei feddwl, trwy fen- dith y Nef,* pan yn blentyn trwy gynghorion yr hen nurse dduwiol oedd yn gwasanaethu yn y teulu. Ond mewn trefn i ddylanwadu yn dda, rhaid i ni feddu crefydd ddidwyll a diragrith. Ni byddai waeth dysgwyl i lun canwyll roddi goleuni neu lun tan gynesu dynion ar dywydd oer, na dysgwyl i rith duwioldeb ddylanwadu yn dda ar ein teuluoedd a'a cymydogion. Mae yn ofynol i ni feddu crefydd amlwg, a hawdd ei gweled, hefyd, fel na byddo dim amheuaeth ar feddwl neb am ein duwioldeb, mewn trefn i ddylanwadu yn dda. 'Llewyrebed felly eich goleuni ger bron dynion, fel y gwelont eich gweithradoedd da chwi,' &c. Ni bydd eisieu i ni fyned i lawer o drafferth, fel y Phariseaid, i geisio rboddi argraff ar feddyliau dynion ein bod yn grefyddol, os bydd genym grefydd dda. Plentyn bach a watch gein- iog sydd yn ei thynu allan i'w dangos i bawb. Nid yw y boneddwr byth yn gwneyd felly gyda ei watch aur, ac eto y mae pawb yn deall fod ganddo oriawr aur. Ac felly, y pwnc i ninau yw bod yn grefyddol, ac nid ceisio ymddangos felly. Mae dylanwad da yn beth sydd yn gweithio yn ddys- taw a dirgelaidd, ac eto yn nerthol ac effeithiol iawn. Wedi i'r pendefig digrefydd Arglwydd Peterborough fod yn aros am ychydig ddyddiauo dan gronglwyd y duwiolfrydig Archesgob Fenelon, fe ddywedai fod yn rhaid iddo frysio oddiyno, neu y deuai yn Gristion er ei waetbaf. Bydded ein dylanwad ninau yn gyfryw ag a fyddo yn tueddu i wrthweithio pob arferion drwg yn y cylchoedd yr ydym yn troi ynddynt, ac i enill ereill i gof- leidio crefydd wrth weled ei beff eithiau bendithiol a dedwydd arnom ni sydd yn ei phroffesu. Yn olaf cafwyd gair gan y Parch D. ROBERTS, Wrexham, yr hwn a ddywedodd:— Gofynwyd i minau adrodd fy meddwl, a dys- gwylir bod genyf air o gynghor i'w draethu i'r bobl. Traethwyd geiriau doetbineb i wahanol ddosbarthiadau y gynulleidfa. Bydd yr ychydig a draethaf fi yn cyfeirio yn benaf at wyr ieuainc a gwyryfon yr eglwysi. Nodwedd brydferthaf gwr ieuanc ydyw adnabod y Tad;' a 'benyw yn ofni yr Arglwydd hi a gaiff glod.' Yn wir, y mae yn rhaid i bawb wisgo rhyw gymaint o gymeriad crefydd Iesu Grist cyn y baidd ddal ei ben i fyny mewn cymdeithas. Y mae y bleiddiaid' gwaethaf yn ymddangos yn ngwisgoedd defaid,' ac nid defaid yn ngwisgoedd bleiddiaid byth. Y mae llawer, ysywaeth, yn ddigon boddlawn, ond yn unig bod enw crefydd yn cael ei alw arnynt. Mae Satan yn eithaf boddlawn i bawb gymeryd yr enw. Ond peth gwael iawn ydyw enw yn unig. Yr oedd gan eglwys Sardis enw o fod yn fyw, ond marw oedd. Gwelwyd llong newydd yn troi allan i'w mordaitb. Ei henw oedd Happy Return, ond ni returniodd byth-ei mordaith gyntaf oedd ei diweddaf hefyd. Fe ddaeth newyn i ganol enw bara yn nyddiau Ehimelech a Naomi. Ty bara' oedd ystyr yr enw Bethlehem. Cymaint a hyn am enw yn unig. Daw dydd o brysur bwyso Ar grefydd cyn bo hir Ceir gwel'd gan bwy bydd sylwedd, A pbwy fydd heb y gwir. Yr ydym ni i rybuddio pob dyn, a dysgu pob dyn yn mhob doethineb, fel y cyflwynom bob dyn yn berffaith yn Nghrist Iesu.' Y mae ar ddyn angen ei rybuddio, a chynghorir dynion i rybuddio eu gilydd bob dydd tra galwer hi heddyw. Gwelais y dydd arall y papyr sydd ganddynt i ddal gwybed yn y tai; yr oedd yn argraffedig arno, Death to flies;' ac yr oedd un gwybedyn diniwed wrthi yn prysur wledda ar y gair death!' 0, druan, meddwn, nid wyt yn gallu darllen y gair yna sydd dan dy boll filoedd o lygaid sydd genyt; ac nid oes neb wedi dy rybuddio di, onide ti ledit dy adenydd i ddianc am dy fywyd Ond gynifer o bobl ieuainc a ganfyddem ni yn gwledda! O y mae yn felus, medd y truan, ond y diwedd yw ffyrdd marwolaetb.' Y mae death' o dan y plyg melus, difyr yna. Y mae y gelyn yn temtio y gwr ieuanc i fyned am walk ar y Sabbath; ac mor ddiniwed y mae yn ei ddangos! Er mwyn iechyd, trwy fod i mewn ar hyd yr wythnos, pa harm sydd ynddo? Chwi ddylech ofalu am eich iechyd. Cymysgu a. chymeriadau sydd heb fod mor ofalus am foesoldeb, er mwyn parch a respectability. 0, nid oes dim perygl; y mae y dosbarth mwyaf eu parch yn y dref yn gwneyd. < Chwi ellwch fwyn- hau y ddau' ydyw yu y dechroti. Nid oes dim rhaid i chwi adael y bobl grefyddol yn hollol. Gallwch fwynhau y capel a'r gyfeddach-y society bob yn ail a'r gymdeithas lygredig-y billiard- room a chyfarfod gweddi y gwyr ieuainc— amusements y byd a'r Cymundeb—cwpan y gyf- eddach a chwpan yr Arglwydd-bwrdd yr Ar- glwydd a bord cythreuliaid. Ond, coflwcb, nis gellwch eich rhanu eich hunain. Gyda, neu yn erbyn. Y mae y gelyn fel yn awgrymu bod Duw yn rhy galed yn hawlio yr oil o ddyn bob amser. Y mae efe yn foddlon compromiso llawer Ydyw yn y dechreu ond am yr oil o'r dyn y mae yntau yn y pen. Nid yw y gelyn yn dangos y cwbl yn y dechreu. Pe daliai Satan y cwbl y mae am i'r gwr ieuanc yna wneyd yn y golwg, byddai yn barod i ofyn, I Ai ci yw dy was?' Y mae mis- appropriatio eiddo y meistr yno (ond heb ei ddangos eto), default, swindlo, abscondio, suicide- y cwbl ar gard y gelyn Ymogelwch, gwyliwch, a gweddiwch.' Pwy ydyw y pechaduriaid caletaf yn Liverpool ? Hen wrthgilwyr Mae mark wedi ei roddi arnynt nad ellir byth, byth ei ddileu. Dywedir y gall y cyfarwydd tracio ar y ddeilen ar ba goeden y tyfodd. Bydd ol yr addysg grefyddol ar yr aelwyd yn y golwg byth! Gwelsoch un wedi disgyn o sefyllfa barchus yn isel yn ngolwg ereill, ac wedi colli ei hunan-barch. Y mae wedi ymollwng i'r gymdeithas isaf ond er fod ei wisg yn llom, y mae yn dwyn arwyddion o'i hen sef- yllfa gynt. Nid ydyw yr hen wisg broad cloth, er fod y penelinoedd a'r penliniau drwyddi, ddim yn taraw gyda gwisgoedd llymion y corduroy a'r fustian sydd gan y lleill. Na, na, nid all yr hen oruchwyliwr ddim cloddio. Ni wna yr hen steward byth navvy. Arddela y navvy mohono fel un ohonynt hwy-israddol iddynt raid iddo fod- yn gymynwr coed a gwehynwr dwfr y caiff fod. Gwas gweision a fydd ef mwy. Nid yw y bya fu yn gwisgo y fodrwy ddim yn taraw i drin y gaib. Ni all y gwrthgiliwr fod byth fel dynion ereill. Y mae ei gwymp yn fwy. Gwelais flynyddau yn ol ar ol ystorm fawr amryw geryg wedi treiglo i'r ffordd. Yr oedd rhai ohonynt ar wyneb y tir; ond yr oedd yno un wedi ymgladdu droeddfeddi i'r ddaear, a'r rheswm paham oedd, nid ei bod hi yn drymach, ond yr oedd wedi treiglo o le uwch. Rhai wedi eu dyrchafu hyd y nef oedd Capernaum yn cael eu bwrw i lawr hyd yn uffern. Cofiwch na ellir byth ddileu yr enw oddiarnoch. Cafwyd cyfeillach ragorol, ac er nad oedd unrhyw fater arbenig wedi ei roddi i lawr yn destyn ymddyddan, eto cymerodd pob un ei lwybr ei hun, a chafwyd ganddynt oil' air yn ei bryd.' 0