Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

'" tR TFG OL_P ABBOTHOL-

Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share

tR TFG OL_P ABBOTHOL- Y WKltS ÏinfN G y-t UrVVHIAETHOI.. (International Lesson.) GAN Y PARCH D. OLIVER, TREFFYNON. Mehepjn 7fed.—Cenad ri Duw yn ei Fab. Heb. i. 1-8; ii. I-K Y Testyn Euraidd.—"Pa fold y diangwn ni, os {*strenltiS#m iachawdwiiaeth gynnint, yr hon wedi tff'SbrfiiJ ei thraetiiu t wy Vr Arglwydd, a sichawyd i ni gan jf fiial a'i dywaiiit Flf.PeD. ii. ado. 3. RHAGfiK^fJiTIOL. Y MAE awdurdod canonaidd y llythyf t*fi ytt cael ei adocf yn bur gyffredinol er fod gnahano faruaupwy y- yw ei awdwr. Y mae llawer wedi ei yagrifenu ar awduraeth y llythyr, end nid ydyw y cwestiwn wedi ei benderfynu i sicrwydd eto. Prif amcan yr epistol vdocdd dwyn yr Helreaid oddiwrth vr abe'than a'i S-^eraonian fudde ig, i gredu yn N«h»ist, a gorphwys arno Ef yn unig am iachawdwriaeth yn nghyda chryf- bsu meddyliau y rhai ovdd yn credn, i drfal eu ff'ordd, lieb gymeryd en digaloni yn < u gyrfa Gristionogol, yn wyneb y rbwystrau a'u cyfarfyddent. I'r dyben hwn dnngosir a pbrofir ihai oriaetb Ciist, o ran ei berson a'i Swyddau ar yr hi 11 bersonau a pbothau oedd yn gys- gorfati ohono dan yr hen orucbwyliaetli. Y/t gyntaf oil dängósir rhagoriaeth yr oruchwdiaeth efeogylaidd ar yr o uchwylialth tud Sicrbeir mai yr un yw gw.iwr y dfldgu^dind dwyfol o ( an bob gornchwyliaeth, Daw a Iefarodd iynt wrth y ta. au, Efe hefyd yw yr i,wn a Iefarodd witfiym ni yn ei Fab. Nid yn awdwr y dadguddiad J mae gwahan-aeth, ond yn y dull o dros- glwyddo y datguddiad i d"lnion, "Cvnwys'r y rhag- tffiaeth hwn yn y ffaith rod y dadguddiad cynt f yn (Jael ei roddi, nid yn unig trwy Gyfryngwr, ond trwy gyfrynaau y tuaUan i'r Cyfryngwr; tra y mae y dad- litlddiad o) 't yn cael ei roddi trwy gyfryngau yn ddi- eyfrivfiai t mae y Cyfryngwr ei bun yn gyfrwng hefyd. Y cyfrtfn<? ydyw y Cyfryngwr yn bre«enol. Yr oedd natu anehyflawn ac afimherflaith y dadguddiad dan yr Hen Destament yn cyfodi o'diar anmherffeith- twydd y cyfryn^au, y rha nid oeJdynt ond offerynau trit y mae y cyfrwng dan ynewydd yn weithredydd datguddiad*" UsSONXADOIii Adnod 1.—" Duw, wedi iddo lefaro lawer gwaitb, a llawer modd, sy"t wrth y tadau trwy y proflwydi, yn v dyddiau diweddaf hyn a ieffro id wrthym ni yn ei Fab." Cyf. Diw., Daw wedi iddo er's talm lefara wrth y U 4gti yn ypronwydi mewn llawer o ranau a llawer modd, alefarfldd yn niwedd y dyddian byn wrthym ni yn ei Fab!" Gosodir allan ragorineth yr oruchwyliaetb efengylaidd ar yr oruchwyliaetb Inddewig, trwy sym- haru tri o bethan. Yr amaeroedd-^y gwahanol ffvrdd o lefarn—a'r personan trwy ba rai y Uefarodd Daw. Wedi iddo le/aru. Set dadgnddio ei ewyllys, neu drefn iachawdwriaeth. Lawer gwaith, yn fwy priodol llawer o ranau. Datgnddiwyd rhaB<n i un proflwyd a rhanan i broffwyd arall. Yr oedd dyddiau yr lien omchwyliaeth yn debyg i wawr y boren, a rhyw radd o o euni ychwanegol yn ymddangos gyda phob adnew- yddot ddat/nddiad o'r Messiah. Llawer modd, yn golygu y jZwaDanól ffarfian trwy ba rai y rhoddwyd y d'tgaddiad, megys trwy wele Jigaethau, breuddwydion, Urim a Thummiin, petban cysgodol, &c. Gynt wrth y tadau. Yn cyowye yr boll anis^r a Adda hyd Malachi. Trwy y proffwydi, nen yn y proffwydi. Golygir pswb trwy ba rai yr amlygodd Duw ei ewyllys dan yr h^n omchwyliaeth. Yn y dyddiau diweddaf hyn. Dydd- iau goruchwyliaeth yr Efengyl. Yn ei Fab. Yn y Mab fel Cyfryngwr. Gelwir yr Iesu yn Fab i ddangos ei nrddas a'i berthynaa swyddol &'r Tad. Yn y Mab y mae y dafenddiad yn '"0 cyfiinwaith, ac wedi ei roddi inewn ffurf berffaitb. Fel y mae dwfr yn cymervd ffu f y llestr y dodir ef ynddo, felly hefyd yr ordd y gwirionedd yn eymeryd ffurf anmherffaith meddwl y proffwydi oe id yn ei lefaju ond yn y Mab, y mae y ffurf yn berffaitb oherwydd perffeithrwydd y ddynol- iaeth sydd mewn unrteb a'i berson. Dynoda hefyd fwy o agosrwydd rhwng Duw y Tad fel awdwr datguddiad a chyfrwng y dadguddiad, nag, oedd rbwng Duw a'r proffwydi—agosrwydd mor fawr fel nas gellir eu gwa. h»nn, gan fod. yr un banfod yn pertbyn i'r naill a'r Hall. Htinfod y rbagoriae h a berthyna i'r datguddiad hwn dan y Testament Newydd ydyw ei fod yn un per- SI nol yn gystal a eeiriol. Yn y dadblvgiad rbyfedd a gymerodd le ar berson tragy>*yddol Fab Duw, fel y darlunir Ef yn yr adnodau dilynol, rhoddwyd y dat- guddiad ucbaf o Dduw. Yma. fe lefnroJd Duw, nid yn nnig trwy eiriau, ond mewn person, a hwnw yn neb llai Da'i briodol ac un'ganedij Fab. Yr oedd holl raddau ei ymddarostyngiad, ac y ma,- boll raddan ei ddyrchaf- iad ar ol hyny, yn fynegiad a dadguddiad o hanfod, meddwl, ac ewyllys Duw." Adnod 2.—" Yr hwn a wnaeth Efe yn etisedd pol) peth, trwy yr hwn hefyd y gwaaeth Ete y bvdoedd." t'yf. Diw., I- Yr hwn a opwyntiodd Ele yn etifedd pOl, pfth,1 trwy yr hwn, &c." Yr hwn a wnaeth, neu a apwyntiodd Efe. Cyfeirir at Grist yn ei sefyltfa gyf- r yngol. Cafodd ei wneuthur yn et f' dd pob peth yn 01 trefn a^faeth dragywyddol. Ma" Crist yn ei sefyilfa gyfryngol yn mediliann pob peth, yn gystal ago jin l'yw- odraeihu pob peth. Y mae yr ymadrodd pob peth i'w gymeryd yn yr ystyr holaethat—yn weledig ac anwel- edig-yn y byd hwn ac yn y byd ysorydol. Trwyyr hwn hefyd y gwnaeth Efe y bydoedd. Mae y treiriau yma ya dangoa cymhwysder ac a ldas wydd Crist i fod yo etifedd pob peth, gan mai tr^yddo lif y gwnaeth. wyd pob peth. Gwel loan i. 1-3. Y bydoedd, yfl Qtcsi yr oesoedd. Y gris cyntat yn y datguddiad, ac hefyd yn y llwybr trwy yr hwn y d;-eth i fod yn etifedd pob petb, ydoedd, y rhan a gymerodd yn nghreadigaeth y bydoedd." Adnod 3.—" Yr hwn, as Efe yn nysgleirdeb ei oaon- iant Ef; etc ya wir lun ei berson ef, ac yn cynal pob peth trwy aif ei Hferth, wedi para ein pechodau ni trwvddo ef ei hun, li eifft-'ddo'dd ar d'ieheui iw y Mawr odd yn y goruwehleoedd/j Cyf Diw., Yr hwn ac Efe yn ddysjleirdeb allan o'i osjou'jfnJ, ac yn wir lun ei syl" edd ef. ac yn cynal pob peth trwy aif ci iferth, wedi iddo wnenthar pnredigaeth o bechodau, a eistefddoeid, ^tc Dyma yr ail ris yn y datguddiad, sef y gwaitb o buro pechod. Yn ddysgleirdeb ei ogoniant, neu yn dd'ysgl irdeb allan o'i ogoniant. Cyfeirir at ddysgleir- deb pelydr yr haul, yn rnba rai y mae gogoniant yr haul yn ymddangos. Felly y mae yr Arglwydd Iesu yn gyfrwng trwy ba un y mae Duw yn cael ei ddatguddio YII tesn Grisi y eantyddir go^oniant Duw amlycaf yn boll briodoliaettlaa ei natar, Perthynas Crist a'r Tad sydd vn cael ei osod allftft ytaa. Ac yn wir lun ei ber- son Ef, nen yn fwy prio-iol ei s/lwedd ef. Y mae yma gyfeiriad at argraff sSl ar yr hyn a selir, Yn cyfateb iddo yn mhob peth, tel y cyfateb* yr argrafl i'r sdl Ei sylwedd, neu panfodion ei iiatur. Y mae yr un perlfeithderan Dwytol sydd yn b iodoI i'r Tad, yu bri odol i'r Mab yr uti modd. Yn cynal pob petit, trwy air ei rierth. Cawu yn y geiriau hyn ei berthynas A'r greadigaetb. Efe sydd yn cynal pob peth mewlI bod, ac yn t'yvodraethu p"b pdb. Y moddion a ftrtora ydyw Gah' ei nerth." Wedi iddo buro ein pechodau, neu, wedi iddo wnenthur .pnredigaeth o bechodau. Cyfeirir at yr hyn a wnaeth Crist ar y Groes trwy roddi ei hun yn iawn am bechod. Pan ddarllenom am buro pechodau, ac nid puro pechaduriaid oddiwrth eu pech. odau, rhaid i ni feddwl am waitb Crist droB ddyuiou t.iag at Dduw, ac nid am ei ftaitb, trwy ei ysbryd, dros Dduw at. ddynion. A eisteddodd ar ddeheulaw y Mawredd yn y goruivchleoedd. Nodir ei ddyrchafiad uchel ar ol ei ddarostyngiad a'i ddyoddefiadau. Adnod 4—" Wedi ei wneuthur o hyny yn well na'r angylion, o symaint ag yr ntifeddodd efe enw mwy ihagorol." Cyf. Diw., Wedi dyfod o vymaint a hyny yn well na'r angylion, ag y mae wedi etifeddu enw mwy rhagorol na hwvnthwy." Gosodir allan an- rhydedd Jesu Grist uwchlaw yr boll angylion. Fel cyfryngwr y mae wedi cyrhaedd Bafle uwch na'r angyl- ion. Wrth yr enw mwy rhagorol y meddylir yr enw gogoneddus Mab Daw. Ktifeddodd Ele yn y ddynol- iaeth ae mewn cysylltiad a hi, y fabolaeth a berthynai iddo er tragywyddul;ieb. Adnod 5. Canys wrth bwy o'r angylion y dywed- odd Efe un amser, Fy Mab ydwyt ti myfi heddyw a'lh geisedlais di J A thrachefn, Myfi a fyddaf iddo f yn Dad, ac Efe a fydd i mi yn Fab." Fy Mab ydwyt ti. Golysjir y bertbynas neilldllol oedd rhwng Iocu Grist a'i Dad, fei ei uniganedig, yn wir lun ei berson, yn eyfranogi o holl hanfodion ei natnr, ac yn etifedd pob peth. Myfi heddyw a'th genhedlais. Y one yr ymadrodd hwn yn dysgu fod Iesu Grist yn Fab Duw erioed. Iaith briodol am dragy wyddoldeb, i'r hwn sydd yn preawylio tragywyduoldeb, yw Heddyw. Gan mai Ydwyf tragywyddol yw Duw, mae yn addas iddo Ef lefaru am amser a thragywyddoldeb, M un heddyw presenol. Cvmhwysir y geiriau hyn fan yr apostol at adgyfodiad Crist (Actau xiii. 33). Olld y mae yn eglur mai nid yn yr adgyfodiad o fe rw y gwnaed ef yn Fab Duw ond yn ei adgyfodiad e^lurwyd mai Mab Duw oedd Efe o'r blaen. Y mae yr y-nadrodd weJi ei gy tueryj o Salm ii. 7. Myfi a fyddaf iddo Ef yn Dad, ac Efe a fydd i mi yn Fab." Y mae y seiriau yma wedi eu cymeryd o 2 Sam. vii 14, lie mae Solomou yn cael ei olygu yn gysgod o Grist. Y maent yn cynwys d-itgauiad ac amlygrwydd parhans o gariad y Tad at y Mab yn ei sefyilfa gyfryngol. Adnod 6.—"A thrachefn, pan yw yn dwyn y cyn- tafauedig j'r byd. y mae yn uywedyd, ac addoled holl angylion Duw Ef." Cyf. Diw., "A phan y mae dracnefn yn dwyn y cyntafanedig i'r byd, y mae yn dywedyd," &c. Cysylltir y gair drachefn a'r gair dwyn. Golygir dyfodiad Mab Daw yn gyhoeddus yn niwedd y bvd, fei cyntafanedig gyJa'i frodyr lawer, i fyned i fwynhau yr etifeddiaeth a enillodd iddynt. Bydd yr angylion a'r awdurdodau oil wedi eu narostung iddo. Ni cheir ymadrodd yn cyfateb yn hollol i hwu yn yr Hen Destament. Y mae yn deby ol fod yr awdwr yn liefaru y geiriau hyn fel casgliad oddiwrth amryw des- tynau o'r Hen Destament. Adnod 7.—" Ac am yr angylion y mae yn dywedyd, Yr hwn sydd yn gwneuthnr ei angylion yn ysbrvdion, a'i weinidogion yn ffiam dAn." Cyf. Diw., Yr hwn sydd yn gwneuthur ei angylion yn wyntoed l, a'i wein- idogion yn fflun dan." Dyfynir o Stim c'v. "Yr ystyr yw, fod yr angylion mor bell oddiwrth fod yn rhagori ar Grist, fel nas gelwir hwynt yn feibion i Dduw, eithr yn weinidogion iddo, megys y mae y tym- hestloedd a'r mellt." Adnod 8.—" Ond wrth y Mab, Dy orseddfainc di, 0 Dduw, sydd yn oes oeaoodd teyrnwialen aniondeb yw teyrnwialen dy deyrnas di." Cyf. Diw., Ond am y Mab ymae yn dywedyd a theyinw alen union- deb yw teyrnwiaJen dy deyrms di." Y n;ao y dyfyniad o Salcn xlv. 6. Gosodir allan- ogoniant bret.iniaeth Crist yn yr adnod hon, o ran ei pharbud a'i huuionJeb. Y mae Duwdod yr Argfwydd Iesu yn ben ant yn cael ei ddysgu yma hefyd. Penod ii. adr.od 1.—" Am hyny, y mae yn rhaid i ni ddal yn well ar y pethau a glywaom, rbaa un amser i ni ea gollwng hwy i g' Hi." Cyf. Diw., Am hyny, ni a d iylem roddi sylw mwy difrifol i'r pethau a alywsom, rhag dygwydd i ni lithro ymaith oddiwrthynU" Y mae yr apostol yn tynu casgliad oddiwrth y pethau gogon- eddfts a lefarwyd gaudoio yn y bsnol o'r blaen, am uchafiaefK 8C ardderchoarwyda psrson yr lesn, a bod y datjfuddind sydd yo bresenol wedi ei roddi trwy gyfrwng y Feray>fi mawr hwn. D<il yn well. Ym- roddiad helaethach i'w de»ll «'n credn. Qollwng i golli. Gosodir ailan y porygi mawr o fod ya esgenlos -rhag- i ni lithro ymaith heibio i'r pethta gouoneldua hyn. a cholli ein gafael ohouynt ant byth. Adnod 2.—"Cviys os bn galun y gair a lefarwydi trwy angylioo, ac os derbyniodd poh trosed ) ac an, ufudd-dod gyfiawn datedigattit." IShodd r rheswnu dros v cvnghor difrifol yn yr adnod ftaenorol. Golygir y eyfraith a roddwtd ar Sinai. Y tuae y gair os i'w ^ymerf(i jb gadarnbaol. Fe fu y sair a lefarwyd trwy anlrylioo, ac fe dderbynioid y troseddwyr rbyfygns. ttyfiawn daledigfietb am eu tioseddao a'o haUllfudd-dod., Adnod 3.—" Pa fod I y diun-rwn ni, oa esKealuswn iaclmwdwriaeth gvmaint, yr hon, wedi dechrea ei thraothu trwy yr Arglwydd, a aicrbawyd i ni gan y rhai a'i clywsant Ef Y mae yr apostol yn dangos oddi- wrth y cosbedigaethau trymion a ddisaynodd ar y genedl Iuddewi^ gynt, am droseddu y gyfraith a rodd- wyJ iddynt oddiar fynydd Sinai, fod Gosb<digaeth> trymacb i ddiauyn ar d iibriswyr aces<en!nswyrefengyB Crist. Iachawdwriaeth gymaint, set athrawiaeth yr Efengyl. Wedi dechreu ei ihraethu gan yr Arglwydd. Trwy yr Arglwydd yn gyferhvniol i'r angylion. A sicrhawyd, fyc. Oan yr, apostol ion y rhai oeddynt dystion i'r hyn a dJywerlai Efe. Adnod 4.—" A Duw hefyd yn eyd-dyctiolaethn trwy arwy idion a rhyfeddodau, ac amryw nerthoedd. a don- iati yr Ysbryd Glan, yn ol ei ewyllya ei hun." Cyf. Diw., Duw hefyd yn cvd-dystiolaethu a hwynt trwy arwyddion a rbyfediiodau, ac amryw nerthoedd, a thrwy ddonian yr Ysbryd Glan, yn ol ei ewyllys et hUll." Yn i-yd-dyatiolaethu a'r apogtolion. Trwy are wyddion. Trwy eu galiuogi hwynt i wnrathor gwyrth- iau. Gelwir y cyd-dystiolaethu yn arwyddion, oblegid en bod yn amlwg i ddynion wneyd sylw arnynt. Gelwir hwynt yu ryfe ldodau, oblegid y mawr ryfeddu oedd gan d.iynion wrth edrych arnynt. Gelwir hwy yn amryw ncrtboadd 0"11 wyithiau. am fod gallu Daw yo ymddaugos ynddvnt. Gelwir hwyot yn doniin yr Ysbryd Glan, ob'egid mai efe oedd yr effeithiolwr yn yr holl bothau gwytthiol a graaol, oedd yo cydfyned as athrawiaeth yr apostolion. G WE RSI. Fod yr oil o drefn Duw yn nghylch achub pecbadnr- iaid, yn ares yn guddiedig yndtlo Ef ei hun, nes iddo ei datunddio. Mae yr un yw ffynon Be xwdwr y datguddiad Dwyfol yn mhob oes o'r byd. Duw, yr hwn a lefarodd gynt wrth y tadan trwy y proffwydi, yw yr Hwn a Iefarodd wrthys-n ni yu ei F,, I). Fod gwaith yr Arglwydd yn eirluro ei hnn yn raddol i'w bobl dan yr heH oruchwyliaetb, yn dangoa eiddaioni a'i ddoethineb. Peth hollol ofer yw i neb ddysgwyl am nn radd o ddatguddiad ychwanegol o feddwl Duw nag a roddoddl Efeyn y dyddiau diweddaf yo ei Fab. Nid oes gan neb tra y parhaont i ddiystyra lieferydcl Duw yn ei Fab, un sail i ddysgwyl am fywyd tragy- wyddol. Y mae urddaaolrwydd Person yr Arglwydd lean fel Mab Daw, a'i lywodraeth :t'i allu ar bob path yn dangfB mawredd yr iacbawdwriaetn a ddarparodd ar gyfer pechaduriaid a'r pechod mawr o'i hosgeuluao. Nid oes uu riioiluion na lIor lid wedi ei hordeinio gaJ1.. yr Arglwydd i achob y rhai a barhant i ddibrisio yr Efengyl. Gan fo l gwirionedd athrawiaeth yr Efengyl wedi pi sicrhau trwy dystion sufad-y, dian mai pechod ag øvdd yn dig o yr Arglwydd yn fawr yw gwrthod ei chredu. GOFYNIADAU AB Y WEBS. 1. Beth ydyw amcan neillduol y llythyr at yr Hebreaid ? 2. Pa fodd y dangosir rhagoriai th y datguddiad sydd genym yn Nghriat Iesa ar yr hwn a roddwyd dan y heu orncbwyl aeth P 3. Ealurwch ystyr yr ymadroddion lawer gwaith, a dyddiau diweddaf ?" 4. At b< bath y cyleiiir yn yr ymadrodd Yr hwn a wnaeth Efe yn etifedd pob peth," &c. 5 Pa ystyr neillduol sydd i'r ymadroddion Dys- gleirdeb ei ogoniant Ef, ac yn wir lun ei berson Ef 1 Puro ein pechodau ni trwyddo ef ei hun." 6. Pa fodd y gosodir allan uchafiaeth Crist ar yr angylion ? 7. At ba ade? y cyfeirir yn yr ymadrodd, "A thrachefn pan yw yn dwyn y cyntaf-anel g i'r byd?" 8. Pa fodd y gosodir allan y pwysijrwydd o dalo sylw manwl i winoueddau yr Efeajtyl a'r perygl mawr o'u hesgeulusu ?

Advertising