Y Tyst a'r Dydd

ADFERYDD GWALLT RHADLON. — Gwna Loclcycr's Su7plmr:Jlair restore) dduo gwallt, ffWyn. ac Yn mheu ychydig' ddyddiau ddwyn yn ol y lliw. Y mae yr cffaith yn lhagon ar yr Imi a gynyrchir sran liwiedydd union^vrclioi, a. nid ydyw yu mweidio y croen. Y mac yr eiddo Loekyer yu srvfartal a'r drutat. Y inae y goreu er adfer gwallt gwx'u iSv liw cynteng. 111 cynyrcliu vhade berffaith naturiol. V mac yu wertlifciwr 1 ddmystrio oen, ac i faetliu a thyfu guallt newvdd. Gan iod Sulphur yufcacl ei brit?io yu fawr am ei rinweddau synibylawl, gla^i iiaol, ac aca^ol ar uhwarcnan y gwallt,cymer- ad%i,,I,,r lock!lei-'s leesto)-e, yti a%vr. Potcli llillwrlOn, Is. tic. Ar werth-gan hull Ixyfr'yrwyr, (Jwalltdryswyr, a I'herarofflvvyr ytt uihobmau. p J C.

UNDEB YSGOLION ANNIBYNWYR MAESYCWMWR, TRELYN, A BARGOED. CynaliwYdeCymanfa y lleoedd uchod, Mehefin 2il, yn Calfaria, Bargoed. Daeth yr ysgolion yn nghyd yn hynod o gryno, er cynifer o bethau oedd yn brofedig- aeth ar y ffordd i hudo dynion oddiar lwybr rhinwedd a daioni. Dechreuwyd y cyfarfod cyntaf am 2 o'r gloch. Etholwyd y Parch W. Griffitbs, Bargoed, yn gadeirydd. Wedi canu emyn, adroddwyd Salm gan un o Ysgol Salem, ac offrymwyd gweddi. Ar ol cana emyn eto, adroddwyd dwy benod o Rliodd Mam gan blant y tair ysgol yn nghyd. Wedi byny, cyflwynwyd certificates i'r ymgeiswyr I'wyddianus. (Gwelir y feirniadaeth mewn colofn arall). Ar ol canu emyn eto, adroddwyd dwy benod arall o Ithodd Mam gan y plant. Yr bolwr oedd Mr Ben. Evans, Bargoed. Dygodd hyn gyfarfod dan o'r gloch i derfyniad llwyddinnnB. Han. r awr wedi chwech oedd y cwrdd nesaf i ddechreu. Daeth yr vsgolioij yn nghyd eto yu gryno. Ktbolwyd Mr Jonathan Williams yn gadeirydd. Wedi canu emyn, adroddwyd peno,t o Lyfr Pregethwr gan un o Ysgol Tabor, ac offrymwyd gweddi. Ar ol hyny, can wyd emyn, ac yna aed at brif waith y cyfarfod, sef adrodd Daniel iii. gan y tair ysgol—deg aduod i bob ysgol. Adroddwyd y benod yn dda iawn ganddynt pan ystyriom fod yr arferiad dda hon wedi myned yn anghof gan lawer, ac heb ei dysga gan y t6 sydd yn eodi. Cafwyd befyd atebion byr, clir, a chynwvsfawr i'r holl ofyniadan, yr hyn a brawf tuhwnt i amheuileth nad jw chwaeth yr oes yn gwyro oddiwrth yr Ysgol Sabbothol a'r Beibl. Gobeithio y eyfyd yr oes hon yn bobl gryfion yn egwyddorion yr Efengyl. Y cwbl ddywedat am y Gymanfa hon yw, yn ngeiriati Dafydd, Er mwyn ty yr Arglwyod ein Duw y ceisiaf i ti ddaioni. T. J. HuaHBs, Ysg.

oil barch mawr, a llawer ohonynt yn 'Rbyddfrydwyr trwyadl, ac yn Dodedig am eu baelioni; ond y maent yn fwy o Rydd- frydwyr nag ydynt o Ymneillduwyr, ac y mae addysg y bobl yn bwysicach yn eu golwg na chvdraddoldeb crefyddol. Yn ngkyfarfod diweddaf y Cyngbor, dygodd Mr RATHBONE ger bron gynygiad ar fod Cynadledd i gael ei galw i gymeryd i ystyriaeth achos addysg ganolraddol yn Nghymru. Mae Mr RATHBONE yn foneddwr hynaws a haelionus, parod i estyn cynortb- wy i bob achos daionus, yn Rbyddfrydwr goleuedig, ac wedi cymeryd dyddordeb mawr bob amser yn acbos addysg. Nid oes gan neb ddim ond da i'w ddyweyd am dano, a bu sir Gaernarfon yn ffortunus iawn i'w gael fel cynrychiolydd. Ond o angenrheid- rwydd nis gall fod yn deall Cymru ond yn anmherffaitb, ac nis gellir dysgwyl iddo allu myned i mewn i'n teimladau fel cenedl o Ymneillduwyr, oblegid er ei fod yn Ym- neillduwr y mae pertbynas Ymneillduaetb a'r Eglwys Sefydledig yn N ghymru yn wabanol iawn i'r byn ydyw yn Lloegr, ac yn enwedig i'r byn y mae Ymneillduwyr o safle Mr RATHBONE yn Lloegr wedi cael yr Eglwyswyr. Mae yn dibynu agos yn gwbl ar yr hyn a ddywedir wrtbo gany rhai sydd yn cael mwyaf o gyfle i gymdeitbasu ag ef. Beth wyr dynion fel Mr OSBORNE MORGAN a Cadben VERNEY am deimladau corff y genedl Gymreig? Ac nid llawer mwy a J wyr dynion fel Proff. RHYS a Mr MARCHANT WILLIAMS, er fod y ffaith eu bod yn Gymry trwyadl yn peri eu bod yn cael eu gwrando fel oraclau gan y rbai sydd yn gwybod llai na bwy. Pa fodd bynag, Mr RATHBONE a ddygodd ger bron y cynygiad am Gynadl- edd ar Addysg Ganolraddol. Mae yr awgrym yn un cymbwys iawii o ba le bynag y eychwynodd; ac y mae yn eglur fod Cyngbor Addysg yn ei gymeradwyo, ac yn barnu y byddai yn ddoeth cael Cynadledd o Gynrycbiolwyr ein Colegau er ytugyngbori gyda golwg ar y gwaddolion y sydd, a pba fodd i'w troi i fantais yr holl -genedl, yn gystal a'r ffurf y mae addysg ddyfodol Cymru i'w gymeryd. Ond ycwestiwn ydyw, Pwy a wahoddir i'r cyfryw Gynadledd ? Mae Cynghor Coleg Bangor yn eu cyfarfod diweddaf wedi cymeryd y mater i fyny, ac yn cymeradwyo fod wyth o bersonau i gael eu dewis gan G legau Bangor, Caerdydd, Aberystwytb, a Llanbedr. Gwrtbwynebai amryw yn gryf,gynwys Coleg Llanbedr, gan mai coleg enwadol ydyw, a cboleg duwin- yddol neu. os oedd cynrychiolwyr o Goleg Llanbedr i fod yn y Gynadledd, y dylai fod cynrychiolwyr o golegau yr boll enwadau yn Ngbymru. Bu cryn siarad ar hyn, ond car- iodd y mwyafrif fod Coleg Eglwysig Llan- bedr i gael ei gynwys, ond fod yr holl golegau enwadol ereill i gael eu cau allan. Drwg genym fod yr holl aelodau Seneddol ar y Cynghor wedi pleidleisio yn y mwyaf- rif Nid yw byn ond prawf ychwanegol nad ydynt yn deall angenion ac amgylchiad- au Cymru mewn un modd ac yn enwedig nad ydynfc yn deall ein teimladau fel cenedl o Anghydffurfwyr, ac y mae arnom ofn am rai ohonynt fod eu diftyg cydymdeimlad a ni yn fwy na'u hanwybodaeth. Nis gallesid sarhau cenedl o Ymneillduwyr yn fwy na tbrwy gynwys Coleg Eglwysig Llanbedr, a chau allan boll golegau yr enwadau Ym- neillduol; a gwnaed hyn gan gyughor wedi ei ddewis gan yr Ymneillduwyr eu hunain. Ond ni ddyoddefa y genedl y fath sarhad. Mae y mater eisoes wedi ei godi i'r gwynt, ac fe (yu llais y wlad wrandawiad. Rhaid i ni gael enwau y rhai oil a bleidleisiodd dros y cynygiad anbeg yma. Pe buasai yr boll golegau enwadol yn cael eu cau allan, ni ddywedasem ddim; ond y mae cynwys Coleg Eglwysig Llanbedr, a cbau allan yr oil o'r colegau Ymneillduol yn annyoddefol. Ond nid yw y mater i gael gorpwys yn y fan yma. Mae Cymanfa y Methodistiaid yn Llanrwst wedi pasio penderfyniad cryf ar y mater, a gwnaetb Pwyllgor Undeb Anni- y C, bynwyr Seisonig Gogledd Cymru yr un petb yn eu cyfarfod yn Nghaer yr wythnos ddi- Z3 weddaf, a dysgwyliwn y gwna holl Gyman- faoedd, a Chyfarfodydd Chwarterol a Misol, pob enwad yr un petb. Yr ydym yn gobeitbio y gwrthoda Cynghorau Colegau Caerdydd ac Aberystwyth anfon cynrycbiol- wyr i'r Gynadledd, oni osodir yr boll goleg- au enwadol ar yr un tir a Choleg Llanbedr. Mae cyngborau y colegau hyn yn llawer mwy rhyddfrydol na Cbyngbor Coleg Bangor a'r ysbryd Ymneillduol yn llawer cryfach ynddynt. Nodwedd Angbymreig Cynghor Coleg Bangor yw y peth mwyaf sydd genym yn ei erbyn. Nid nad oes arno ddigon o Ryddfrydwyr proffesedig, a digon o Ymneillduwyr mewn enw, ond ail beth ydyw Rhyddfrydiaeth ac Ymneillduaetb gan lawer obonynt. Yr oedd y rheswm a ddygodd Proff. RHYS dros gynwys Coleg Llanbedr, sef ei fod yn goleg yr Eglwys oedd mewn cysylltiad a'r Wladwriaeth, yn gyfryw na feddyliasai neb am ei ddwyn,ond dyn beb dalu dim sylw i'r mater. Dyna mewn gwirionedd sydd yn ein gwneyd yn ddrwgdybus ohoni, ac yn eiddigeddus na roddir iddi mewn achos sydd yn perthyn i'r holl genedl unrbyw fantais na roddir i'r boll Ymneillduwyr yn ddiwahaniaeth. Bydd digon o Eglwyswyr yn y Gynadledd trwy benodiad v tri choleg arall i ddyogelu na cha yr Eglwys unrhyw gam; beb ycbwanegu eu gallu trwy apwyntiad cynrychiolwyr o Lanbedr, y rbai o angenrbeidrwydd a fydd- ant oil yn Eglwyswyr. Diau mai yr ymgais fydd ceisio profi nad yw Coleg Dewi Sant yn Llanbedr yn Goleg Eglwysig, gan ei fodyn agored i ereill nad yw eu gwyneb ar y weinidogaeth; ond y mae yr un peth yn wir am yr boll golegau Ymneillduol, oblegid derbynir lleygwyr iddynt oil ond i bob pwrpas y mae Coleg Llanbedr yn Goleg Eglwysig, ac yn eiddo un sect mor drwyadl ag y mae yr un o'r colegau Ymneillduol yn perthyn i'w henwadau hwy. Pa fodd y gall y Coleg hwnw fod YD anenwadol ag y mae tri o'i bed war ymwelwyr yn Esgobion, ac larll POWYS yw y pedwerydd, yr hwn sydd yn gymaint o Eglwyswr ag un Esgob ? Pa fodd y gall y Coleg hwnw fod yn anenwadol yr hwn y mae ei holl athrawon, a'i arholwyr, a pbawb o'i gylch yn Eglwyswyr ? Addef- odd Esgob TYDDEWI ger bron Dirprwyaeth Addysg, ac y mae ei dystiolaeth i'w gweled yn yr adroddiad cyhoeddedig, fod y Coleg wedi ei agor yn 1827, a'i fod wedi ei gorff- ori o dan siarter freninol er addysgu ym- geiswyr am y weinidogaetb yn Eglwys Loegr yn y Dywysogaetb." Ychwanega yr ESGOB nad oedd yn cael ei amcanu i Ogledd Cymru, ond yn ymarferol Coleg i addysgu ymgeiswyr am y weinidogaeth yn Neheudir Cymru." Dyna addefiad o enau yr ESGOB ei bun mai sefydliad ydyw i addysgu ym- geiswyr am y weinidogaeth yn Eglwys Loegr," ac Eglwys Loegr yn Ngbymru," a dyna mewn gwirionedd ydyw, nid Eglwys Cymru, ac ymgeiswyr amy weinidogaetb yn Neheudir Cymru a pba fodd y gall y fath sefydliad fod yn goleg cenedlaethol ? Ni bu erioed y fath withuni a cbeisio gosod y fath sefydliad enwadol ar yr un tir a'r tri cboleg cenedlaethol sydd genym a gwneyd hyn oil hefyd ar draul cau allan boll golegau yr enwadau Ymneillduol o fod ganddynt na. rhan na chyfran yn y Gynadledd. Gwnaed hyn oil ar yr adeg pan y mae y cri wedi ei godi i'w bwynt uchaf am gyfiawnder i Gymru, a gorfaeliaeth enwad y lleiafrif yn ysgolion canolraddol y wlad wedi myned yn annyoddefol; a gwnaed hyn hefyd gan y dynion a ddewiswyd genym i ofalu am ein hawliau, ac yn y rhai y buom yn ddigon ebud i osod ymddiried. Ein haelodau Sen- eddol, a'r Eglwyswyr ar y Cyngbor, ac ychydig o'r rhai mwyaf glasdwraidd o'r aelodau a sicrhaodd y mwyafrif; ac yr oedd yr boll ddynion y mae dur ynddynt, a'r rbai sydd yn deall Cymru, yn y lleiafrif: Ond nid yw y fath wertbiant arnom i gael ei anghofio. Mae yna bwynt arall yn y cwest- iwn. Mae Prifysgol i Gymru yn un obeth- au y dyfodol, ac y mae byny o angenrheid- rwydd yn un o'r pethau a ddaw dan sylw y Gynadledd. Amcenir yn ddiau rhoddi llywodraeth y Brifysgol yn llaw bwrdd deth- oledig gan y Colegau, ac felly daw Llanbedr i fewn am un ran o bedair o'r rheolaetb, a'r boll golegau Ymneillduol wedi eu cau allan. Da. genym weled y Prif Athraw EDWARDS, Aberystwyth, mewn llythyr at athrawon y Colegau Ymneillduol, yn galw sylw at y mater yma,i'r hwn yn ddiau y rboddir ys- tyriaeth buan. Mae y South Wales Daily Neivs wedi cymeryd y peth i fyny mewn erthygl alluog, fel y mae ein byder yn gryf yn awr, gan fod y wlad wedi deffroi, y rhag- flaenir yr amryfusedd yma; ond nid oes dim diolch i fwyafrif Cynghor Coleg Bangor.