Yr Herald Cymraeg

r U_. ¿tt:- ¡ Sa. monel in Jv ii Furnishing by ^s^jlj"* ;j Inspecting OUl' I Stock. L Globe Furnishing Co., (J. K. GRANT, Proprietor.) Pembroke Place, Liverpool. Largest and Most Reliable Furnishers. e EASY PAYMENTS > On DISCOUNT FOR CASH. The difficulty of FurnisMn is No agreements te insta.ntly overcome by an inspeo- sign, nor is reference or security tioa of our Stock, and the required. Oall and compare our Financial question solved our Goods and Prices with those Easy Payment System. Delivery offerod elsewhere. We guarantee on First Payment, remainder or satisfaction, all Goods we sell cost spread over two or three being manufactured under our [ veaTS. 01m control a.nd supervision. FBEE DELIVERY TO ALL PARTS. DISCOUNT FOB CASH. JSAJtLY CLOSING, SATURDAY ONE P'OLOOK, OTHER DAYS 7 O'OI^OK •OXP NnniiiiimiiJiinnmiiiimmHM 1 SPRING | -_J CLEANING 1 ■ Dyma yr amser i sicrhan y dewis goren mewn i Carpets, Linoleum, j Hearthrugs, Mats, &c., &c. J L j] ( — Brushes, pob math o Paints, Stains, O'Cedar Mops, J Carpet Sweepers, Vacuum Cleaners, ■ a phobpeth ar gyfer I SPRIHC CLEANING. I Cyflawnder mewn Stoc. Amrywiaeth I di-derfyn. Galwer i weled y STOC ac i gael dewis yn ddiymdroi. = m t GRIFFITH JONES&Co.. Pool Street j CARNARVON. 1 "A I 3 MrTTTYTTl i-i I I I I I O LiUULJjm^XXTTXTTTTTTT-n J ..RE.T VICTORY SHOW. THE GREAT OPEN WELSH CHAMPIONSHIP SHOW Will b. held of teie grounds GWYDYR PARK, LLANRWST, OX WEDNESDAY, AUGUST 13, 1919. BKtries Close Juty 28th, 1919. 'I Horses, Turnouts, Ponies, Cattle -Sheep, Pigs, K.tter, Honey, Bread, Cheese, Farm Produce, Horticulture, Dogs, Poultry Bantams, Pigeons, Rabbits. Cage Birds, Cats, «tc. PRIZES AGGREGATE £ HL0W. 40 CHALLENGE CUPS. VICTORY HORSE tRACES. "J 2 RACES frr Ladies an I Gentlemen Riders will be run du'-inj the day, when som. af the best Trotters and Gallopers in (Kin gdora will cempete. 1st, £10; 2nd, £5. HORSE LEAPING.—Two CUsaeis ia thi Se ion—Several of the best Leapers in England will compete. Prizes £96. BUTTER. MAKING.—Two C!as«e« are dve rod in Batter Making on the Show Field, when the whola proc ean be witaesse d JC15 15s. DOGS?.—120 Classes. Poultry, Pigeons, Baa bits and Gage Birds, 140 Classes. INTERNATIONAL SHEEP DOG TRIAL D EMONITRATIONS bv well-known champions THE ROYAL OAKELEY SHAVER HAD wiH be in attendance. Ticket Booths in Town and Entrances tt. Show Field. Refreshments provided in Marquees and on Grand Stand. Specially Rcrveti Seats ou ib.. (TeTfd) Stand 5s. Tickets and Schedules Estate section), apply to Secretary— ,— J. R. CHAMBERS, LJanrwat.

CYMRU FU -0 DEYLLJAD YK "HORNBY." Ar lonawr laf, i324, cymerodd llong- ddrylliad galarur. le (\.1' greigiau y Gogartih, ■ger Llandudno. Gelwir ogoi yn y creigiaa hyn yn "Ogof Hornby" er coi am yr am- gyiichiad. "l r oedd yr "Hornby," llestr fawr a hardd, ar ei mordaith ar y pryd o Lyn- lleififtid i Dideheudir Amesnoa. Yr oedd gwerth y liwyth uwchlaw 60,000p. Yn fuan ar ol iddi adael porthladd Lerpwl ymosod- wyd arni gan; ystorom fawr. Tua oiianol nos hyrddiwyd hi yn erbyn creigiau ysgrythog y Gogarth, a hynny gyda'r fath nerth, fei y suddodd yn1 ddioed. Di-gwyddai un olr raor- wyr fod ar ben yr 'hwyi'bren uchaf y:i y llestr, a ohan rym y tarawiad cafodd ei daliu ar ddarn cul o graig, lie y bu'n gorwedd am beth aimser mewn math o lewyg. Ar ol dyfod ato ei hun, a sylweddioli lle'r ydoedd, gallodd tddringo i .ben y clogwyn arfiwydu.¡¡gorobw:;l anhygoel bi-c-ii. AT doriad y dydd ymlusgodd i efail gaf, a tdywedodd ei helynt wrth v gofiiint. • Chwaxd-dai y r:xii hyn am ei ben, gaol ddweyd fod yn amihosibl i'r un bod dynol allu fod wedi dringo'r creigiau arswydue. Yn ddiweddaradw ,y dydd gwelwyd darnau o'r llong yn ymyl yr ogof, a dhaled fod stori'r ddiweddarach ar T dydd gwelwyd darnau o'r lleetr, ac ni aaqd gafael ar ddim o'i liwyth gwerthfawt. CYFARFYDDIAD RHYFEDD. Y mae';r hanydci byglod Penniact yn dweyd fod yr inn a ganlyn yn wir:—"Yr oedld gwr o'r errw Simi Hwmphrai, o Lan- fairfechan, yn caru gydag un o'r enw Jane Thomas, a drigai yn y Greuddyn, sydd ax derfyn yr ochr ttrall i Afon C-onwy. Yr oedd- ynt wedi cytuno i gyfarfod ar ddiwrnod neill- duol, yng Nghoaiwy_, sef ar y diwrnod'y corn- helad y "Ffoir Fel" JTOO. Fodd bynnag, coll- odd Sion ei droed ar y 11 wybr ga.rw ar ochr y Peaimaenmawr, yn agoe i Glipyn Seiriol, a syrthiodd rlhwrig y cerri.g rhyddion, gan lithro yn barhaus ar hyd llethr y myndd fel yr oedd wedi ei ajiafu yn fawr. Cychwynodd Hari ar ei thaith o'r ochr arall, ond wrth groesi Afon Conwy, trodid y eweh a bodd- wyd y cyfan oedd ynddo, yn agoB i 80 o bobl, on Arme Thomas. Cyfarlfyddodd y ddau gairiad, yn ol y cytundeb, yng Nghonwy. Pri- odasant, a buont fyw gyda'u gilydd yn Llan- fairfeohan. Bu y wraig farw Ebrill llevg. 1774, yn 116 mUwydd oed. Su'r gwr fyw 'bum' mHnedd sr ei hoi, a ehladdwyd y ddau wrth oohrau eu gilvdd ym Mynwent y Plwyf. Nid oes dim, meddir, i ddynodi "man fechan eu bedd." "MAR/GED FWYN UCH IFAN." Yai yr hen aaneer, ym Mhenllyn, plwyf Llanddeiniolen, tir Gaernarfon, trigai gwraig ryfeddol a olwid "Marged Uch Ifan." Gel- wid hi yn "Freiihines y Llynoedd," gaji Mr. Pennant. Tr oedd' yr enw yn briodol iawn iddi. Anfyntych y clybuwydi am ddynes gyff- elyb iddi, ac nid rhyfedd 'fod pobl yn arfer dyfod o bellder ifordd i gael golwg ai-ni. Bu fyw i gyrraedd ei Stain mlwydd oed. Nid oedd na gwryw na benyw a ragorafi arni am saethu, pysgota, a hela. C«dwai o leiaf ddw- sin o gwn, o bob lliw, rhywogaetli, a maint- ioii, a'r oil yn meddu ar rhyw ragoriaeth. Gallai ymffrostio ei bod vox grydd, eweh-ad- eijadyddi, <) g-,viieothurlydd telynau. Hi a liaddodd fwy o lwynogod mewn un flwyddyn nag a laddodd boll helwjT cedyrn y mynydd- oedd cyfagos gyda'u gilydd, mewn deng mlyn- edd. Gal Lai droi ei llaw, hefyd, at orudhwyl- ion defnyddiol a gw;i^anaethgar, canye yr J oedd ganddi gweih ar y llynoedd, a'i gwaith ,j rheolaidd oedd cludo'r mwn copr o'r clod- j feydd coe. PMolii ei cheffylau ei hun, ae j adeiladiii ei chjchod ei hun, tra yr oedd yn r dilyn yr alwedigaeth hon. Yr oedd yn saer j rhagorol, hefyd, a phan yn 70a.in mlwydd oed hi oedd yr emrocaf yn ei hoes' am nerth breicihiau, ac Did oedd wr ieua.nc yn yr holl wlad a antcrini ymgodvmu a hi. Ac nid yn unig yr oedd yn feddiannol ar nerth corfforol, ond gallai' ganu offerynau cerdd, y delyn a'r crwth. Y canl-yniad yd- oedd fod yr holl wJacf yn gwybod am ei gorch- estion, a thra y bu fyw, ni phe'idiodd y beirdd a e,,ia.iiu N ehhxlydd. PLA LLANELLI. Yn y flwyddyu 1653 torrodd plan dinystriol allanyn Llanelli. Gymaint oedd ar ibobl f wlad oddiamgylch ofn gael y pla fel y gwrth- odent ddyfod ag yiiiwiiyii ac wyau i Lanelli. Or ochr axal", ni hoffai pobl iaclh Llanelli fyiued alian o'r dref, rhag cario'r pla i'r lle- oedd hynny. Yn y cyfyngder hwn, mabwys- iadwyd y cycillun a ganlyn Fod i'r amaeth- wvr ddyfod a'u nwyddau i gae neilldool a elwid "Cae Watoli." ',a'u gadael yno, a myaHld ymaitb. Yua deuai rhai o bobl y dref i'w cymeryd, gaji adael eu gwerth mewn cawg carreg yn liawn d'wfr rhag i'r pla ledaeeiu o'r dref. Yr oedd gwylwyr wrth j cae a nod- wyd, yn atal pdbl y dref fvned i'r wlad, a phohl y wlad rihaig myned i'r dref. Ac folly y galwyd ef yn "Cae Watch." BEDDGELERT. Y dydd o'r bloen daethum ar draws beD dyfr, sef Hanes Teitliiau Thomas Roscoe trwy Ogledci Cymru. Y raae yiiddo hanner caait o ''engravings" o waith Cattermole, Cox, etc. Y axiaie gaxiddo y tylwadau ciuilynol am Fedd- geIert "Y ma«'r eglwy« ym Meddgelei-t wedi ei chodi ar sylfaen hen Mynaonlog berthynol 4 Urdd Augiistine (Pabydidol). Ystyrid yr urdd feudwyol hoji yn fwy llawen na'r urddau eraill. Trigai yma. y ddau ryw, ondgwaheilid hwy gan "partition." "Y niae'n ages i'r oghv^TS, le a elwir ylt "Tir Meudwv." Y mae olion yr hon fynaoh- log yn yr eglwys, a dengys olion oddiallan i'r eglwysy ou'r fymbdhlog ar un adeg, yn un irclaeth iawn. "Gan fy mod yn awvdidus i fyned i mewn i'r eglwyt; ceii=iai»* agoll: y lhdiart. Gwefwyd fi yai yr ymdrech lw wr, bychan iawn o gortf. Yi- oedd ganddo agoriad mG.wr wrth ei wregve. a. tharawai ei logell yn awr ac yn y man/ Yr oedd hyn yn awgrynuad i mi y cawn fvned i wt led yr eglwys os y rhoddwn arian iddo of. Fenv. fn. 0 Ond siomwyd fi yn fawr ar ol navtied 'i'r egINvyg. Gwelaia gofeb yii tystio i haelioni Tx-,bi gmfoetlio, y lie yn gad- ael rliaJi o'r eglwys yn rhad i'r tlodion. Y ¡. mae'r ffene.str, cydd ar yr ochr ddw^yreiniol i r eglWVK, vn. rhoddi golwg 'henatfol iawn ar yr adeilad. Y mne'v fedyddfaen o gareg laa, arw, ac vn ddiamheuol yn hen iawn. "Claddwvd dau fardd earwig yn Eglwys Beddgelert" Bef Rhy" Goch Eryri a Dafydd Xnnior, y rhad nodeuent yn y bymthegîed gan. II "Edrydd Rymer i'r eglwys hon gael ei chodi gan Llvwelyn er coi ;wn blentyn, laddwyd gaai y ci ffyddlon, Gelert. Canodd Mr. Sypen- cer yn rhagorol i'r amgylchiad fewn." Ni £u'm 1)111 bersonol yn Eglwva Bedogelert ac nis GNNR, in. yw desgrifiad Mr. Hoecoe am yt eglwys yn ei adeg cCyn wir am daJii heddyw. Tmethed erkill eu lien ar hyn. Par.a,. ya y golofn nssaf).

YSGRIFENYDD I GYMRU O (Miae'y pwyllgor a benodwyd gaa y Bladd Genediaethol Gymreig i dynu allaii-y mesur i ddarpain ar gyfer cael ysgrifennydd droe GymJlU yn cynnwys y rhai canlynol :—Mr. Thomas Richards, cadeirydd; Syr R. J. Thomas (yr hwn fydd y cynhullydd); Syr Edgar Jones, Major Breeee, Mr. Thomas Griffiths (Llaifur), lir. W. Forestier Walker (Tori).

CUR YN ¥ PiN A WDYDDIAU Arwydd o Ncriau Gwan Un o'r aaiiliwylderau mwyaf poenus yw cur yn y pen nerfoL Nid oes ond y rhai ddiodd- eiu&atut oddiwrtho yn bariums wvddant am ei dosster. Y mae goleuni a thwrf yn ych- wanegu y boen ac y mae bwyd \ti gwaethygu pethau. Pan y ceii- ymoeodiad nis gellir wneuthur dim oaid aros iddo gymervd ei gwrs. Golyga hyn oriau, ac efailai ddvdd- iau. Dioddefai .pob un a gaiff gur yn y pen, bron oddiwrth waed teneu. Hefyd, nerfau gwan^ eei aohos y cyntan'. Y feddyginiaeth oreu' gan hynny, at, gur yn y en yw yr un a rydd waed newydd i'r nerfau newynog. Gwneir hyn ar bdb liaw gan Dr. Williams' Pink Pilla for Pale People. Y maQ yn y pelenstu hyn ddefnyddiau i wneuthur gwaed newydd. Gan fod y nerfau yn derbyn eu rnaeth oddiwrth y gwaed ceir fod Dr. Wil- liswns'^ Pink P.ills w« amhrieiadwy at anhwvl derau'r gwaed a'r nerfau, y crydoymalau, ol effeithiau yr anwydwst, neuralgia, rieuraa- thenia, a gwendid nerfoi. Ceir prawf o effeithiolrw^ydd y feddyg'm- th hon yn achoe Mrs Oxby, Lodge Lane, Retford, yr hon, yai ddiweddar, a dde6grif- iodd, fel y gwellhawyd hi, ac aelodau ^aill o'r teulu, gan Dr. Williams' Pink Pills. Cyfeiriodd Mrs O'i by yng nghyntaf at ei mab, ugain mlwydd oed, vr hwn a darawvd gan yr anwydwst, ac a aetih yn wael a gwan 1 ac i ystad o wendid nerfol mawr. Nid oedd ganddo ddim aixJiwaeth nac egni o gwol. Bu dam oji"al meddyg, onu nid oedd yn gwella. O'r diwedd darfu i bertihynas ar- gymell Dr. Williams' Piak Pills, a dechreu- odd eu cymeryd. Cyn pen nemor o ddyddiau yr oedd yn well o lawer. Bwytaodd yai well, sefydlwyd ei nerfau, ac yr oedd yn gryfach drwyddo. Yn fuan yr oedd eilwaith wrth ed waith. yn iacth a chryf. "Ym on'i« Hydref diweddaf." ebai Mrs Oxby, "Ceraae ymosodiad o'r an wy-dw^t, yn cael ei ganlyn gan wendid nerfol. Ni allwn na íbwyta no chysgu. Yr oedd fy nerfau yn ddifrifol. "Am dri Tnis bu'm gyda meddy.g, omd: ycih- ydig les wnai ffysig i mi. "Gwnaeth fty mab i mi roddi prawf ar Dr. Williams' Pink Pills. Cefaifi gyflenwiad. ac ar ol eu cymeryd am wythnos sylwais ar g}Tf- newidiadau amiwg. "Daeth Æy archwaeth yn ol, cysgwn yn well, ac ni phoerad fi gan fy nerfau. Ymhen amser gweHhawyd fi yn 'hollol gan Dr. Wil- Home' Pink Pi lip. ac er fy mod yn 46 mlwvdd oed, yr wyf fel dynes 30 mhvydd oed. "Cafodd fy merch, 22 mlwydd oed, lee mawr. Dioddetfai yn fawr oddiwrth ball gwaed. RJioddlaifi Dr. Williams' Pink Pills iddi, a gwellhaodd hi." Os nad ydych yn dda, bvdd i Dr. Williams' Pink Pills eich gwella. Cymerwdh <r.'flenwad heddyw oddiwrth unrhvw ddeHwr. Er goch- elyd efelychiadau gofynnweih am Dr. Wil- liams'. YN 'RHAD.—Nerfau a'u Hangfoefliiooi" sydd yn lyfryn lbyehan a'ch helpa i ocnE-lyd fuihwy!derail nerfol. Anfonwoh gerayn post em da no i Post Dept., 36 Fitzroy Square, London, W.1.

Mae Eglwys Cemmaes, Men, yn chwiho am ojynydd i'r Parch Owen Parrv. Bu Mr. Pwiry yn weinidog po am flynyddoedd. ac Y8- tyrid ef yn un o arweinwyr y Cyfarfod Misol.

Y BOTWTM COLL. Adroddir haneeya rhyfedd am bentref neiil duol yng Ngthynxru yn yr hen amser.. Penderfynodd dau d.dJ]l-lladron-o'6beilio fferindy neillduol. Ar ol cyrraedd "y fferni deffroisaait y ffermwr, oedd yn wr cryf, tierthol. Y« yr ymrafael llwyddodd y llad ron i ddianc gyda'u Ihysbail, ond nid cvo i frundreahfa galed gymeryd Be Tarawodd y ffermwr un o'r lladran wrtb j ben ei lygaid, gan adael craith yno. riefvd, eylwodd ar doriad rhyfedd siaced un obonvnt, ac, hefyd, caed botwm o'r sioced ar y Ilawr. Cymerodd yr dieddlu y mater mewn. llaw. Aeth wythnoeau heibio heb i'r iladron ddy fod i'r ddaifa. En dyddj fodd bymnag, mewn tref gyfagos, eylwodd heddgeidwad craff ar ddyn yn dyfod i fyny'r heol, a siaced ryfead am dano. Pan ddaeth yn agosach ato syl- wodd fod botwm ar goll o'r siaced. Cofiodd yn y fan am y ty-doriad. Aeth at IJ: dm, ac ,-bad: "Maddeuwch i mi, ond a ydych o gwm- pas y lie yma ers peth ronser Y" "Ydwvf," atebai'r dyn. "Rhaid i chwi ddyfod gyda mi," ebai yr heddwas. Holodd y lleidr i ha Ie. a dywedod>d yr heddwas mai i orsaf y p}ismy.n yr oedd i ddyfod. Aeth.pwyd ag ef yno, ac ar ol ei rybuddio, cyhuddwyd ef o fod yn gyfranog yn y ty-doriad. Dvwedodd ii, wyddai ddim am dano. iddo brynu y siaoed gan ddyn oedd yn galed arno. i Daethpwyd a'r gwr o flaen yr ynadon, a thraddodwyd ef i sefyll ei brawf yn y frawd- lys. I)ineth dydd v prawf. Plediodd y dyn yn ddieuog. Yr oedd y tyftioalethau yn gr\f yn et erbyn. Cyn hysbyBu'r ddedfryd gofy'n- Ilrodd y Ba.rnwr i'r carpliaror a oedd ganddo rywbeth i'w ddywedyd mewn hunan-amddi- ffyniad. Dywedodd yntau yr un stori—'iddo brynu'r siaced gan un amll. Ffbai y Barnwr, ".4. oes rhywun yn v live a ddy wed air o'ch plaid?" EjJrychdd. yo dyn o'i rnpae a c,li raffodd ar ddyn oedd yn yr oriel, ac ebai (yn gynlhyrfus) "Da<-w Cant." Hughes, ,T mae yn fy adnalxid. A gaf fi ei aIw ef?" Galwyd «.r y Ca.oten i lawr, a dywedodd nad oedd erioed wedi gweled y carcharor yn flaenorol. "Befe." atebai y caroharor. "Ai onid ydych yn oofio i mi eich achivb yn y West Indies pan yr oedd y brodorion yn ymosod arnoch. ac i mi gnel v irraith hon uwchlien fy llygnd ar y pryd?" ""BefTi!" ebai'r Capten." "Ai chwi yw Henry Thomas, i yn forwr odditan- "Ie. ie," -eb-'n'r earcha.ror. Yrna ebai v Capten wrth y Barn'.rr "I'r dyn Iiwn (sef v carcharor) v- wyl yn ddyledus fy mod yn fyw heddyw. Y mae. yn arwr. GoIIyngwoh ef yn rhydd. ac mi a'i cymeraf i'r llong eto." Gollvngiwyd el yn rhydd, ac ar ol myned o'r llys. eb-ii y cyTi-garcharor "Tth y Captera, "Fe weithirtdd pohpeth "11 iawn, onide?" Nid oedd y Capten ond y lleidr arall, a dvma'r cynlhun oeddynt wedi arno pe elai un ohonynt i'r ddaifa! i

Bwyd a Dillad y Werin PRIS Y BARA YN MYNED I GODI I Torth 10c, I Os gehir dod i delerau gydag Undeb y Pobwyr pa rai sydd yn bygwth mynd ar strelC ac yn goiyn am ls-rii cyll ) ■ yr wythnos a iiai o or.au gweichio. golyga hyn y bydd i'r werin dalu 5c. am dorm yn awr. I Gwrthoda'r meistri dd id i unrhyw fath o gytundeb gyda'r hynion, oherw.ydd dywedant lod yr hyn a ganiuta x Liyw^draeti ar gyfer pris y biawd yn rhy fyc, ar iddynt daiu'r eyfiog a ofynnir. JisGiDIAU AMERICA. Yn -N"v,r Cyfiredin, gofynnodd Mr. Eird a I oedd yr legrifennydd Cartrefol yn gwybod fod Oyngor ^Uasnaehol America yn Llundain wedi apelio am gael trwydded, i anfon rhagor 0 esgidiaa o'r wlad honno drosodd i'r w^ad hon, ac a fyddai iddo roddi camat.a.d diymdroi 1 hyn. Byddai i hyn beri cystadieuaeth rliwrig masnachwyr esgidiau y wlad hon a ma^nach- wvr Americanaidd, a thrwy hynny gynorth- wvu i dvnnu'r prisiau i lawr. SYMUD Y KHJtULAU AR Y BWYD. Mewn cyfarfod o Undeb Cenediaethol yr Ama«thwyr, a gynhaliwyd yn Crewe yr wyth- nos ddiweddaf, dywedodd Mr. Robert Jones, Caer, eu iiod wedi cael eu hysbysu gan y Rheolwr Bwyd, fod rheolaeth i barhau. Yn ystod y rliyfel yr oedd yr aniawthwyr wedi dioddef liawer yn ddiftaw, ond yn wr, gan | fod y rhyfel drosodd yr oeddynt eisieu bod yn rhyddion. Yr oedd arnynt eisieu rhyddid" i fasnachu fel y mynont yn y farchnad. Nid pedd yn deg fod yn rhaid iddynt werthu eu gwair a gorfod prynu gwair salach at anghen- un eu hanifeiliaid. Dywedodd Mr. W. Emberton ei bod yn bwysig iawn i amaethwyr wylxxl beth oedd v Liywodraetk yn fwriadu ei wneTd gyda phrisiau y cig. Cwyna'r amaethwyr fod y pris presennol a deJir iddynt am anifeihaid yn rhy fychaft i gyfarfod ar dyfodol. Bydd i'r prinder presennol sydd mewn gwair, ceirch, etc., beri i bfisiau nwydd at besgi anifeiliaid fvned i fvnv yn uchel. LLEFRITH 6c. Y PEINT. Yn y?tod ei araeth yn Darfield, dywedodd y Rheolwr Bwyd nad oedd y cyflenwad" nwydd- au am y dyfodol yn peri unrhyw bryder iddo. Yr oedd y wlad hon wedi bod yn cyfnewid nwyddau gydag America, ar raddfa eang iawn, ac oherwydd hj-n yr oedd y wraig oedd yn rnyned allan heddyw i siopio yn gorfod talu mwy o Oc. y pwys am faewn. "Bydd-,pris llef- ritn yn sicr o fod yn uwch yn ystod y gaeaf nesvu. 0 fis Tachwedd, 1918, i Ebrili, 1919, yr oed-d pris y llefrith yn 10c y chwart. 1 gaeaf nesaf gallai fod yn Is. y chwart. Y m;le'r cwestiwn hwn eisoes o dan sv]w Gwein- yddiaeth y Bwyd. Anodd fydd gwbvod beth a ddaw o dlodion V wlad yn ystod tymor v gaeaf. Dywedodd ffermwr cyfrifol y dydd o'r blaen ei rod ef yn gwerthu llefrith heddyw am 5c. y chwart, a'i. fod yn cael dlgon o broffit oddiwrtho. Ac wedi bwrw'r draul y.^tyriai ei fod yn well allan wrth werthu Lei nth am oc. y chwart na phe cai 3s 8c am bob pwvs o vmenvn. DILLADAU YN UWCH ETO. Dy-wed un o bapurau perthynol i Undeb y Tcilwiaid v caiff y dosbarth hwnnw o bobl sydd am axoe heb brynu eu dilladau hvd nes y gwelont y prisiau yn dod i lawr gryn siom- edigaeth, Y mae prinder neilituol mewn dilladau dyn- ion a phlant, a gellir gofyn unrhyw bris am danynt mewn liawer lie, ac nid ydyw yn debyg J ce r cjilawnder o ddiLadau i'r gwahanol lasnachdai am ddwy neu dair blynedd. Tra y P'erv i prinder hwn, waeth beth a wna. un- rhyw lvwod-raeth. bydd y prisiau yn sicr o ai oe i fyny. GWYDRAU LAMPAU. Y djdd or blaen (meddai gohebvdd) bum yn chwiho am wydr lamp a wic. 'Rhoddais Y dydd o'r blaen (meddai gohebvdd) bum yn chwiho am wydr lamp a wic. 'Rhoddais bisyn dau swllt i dalu am danynt, a hysbys- odd 2 matnachwr fi nad oedd new id vn ol. x elly costiodd y gwydr Is lie a'r wic lc. Hys- by;cdd y masnachwr ymhellach v bvddai yr ystoc nes^if a gaffai i mewn yn uwch Cyn'y rbyfel deuai gwydrau lampau i'r wlad hon « Awstria a Germani yn bennaf, a gellid prynu T gwydr am 0 6c i 7 c. Dyma engraipht araU gyfvngli em marchnad i nwyddau Prydeinig, a gadael i'r me-stri orelwa. Ni wria dim ond cystadieuaeth dynu'r prisiau i lawr, ac nis gellir dwyw hyn oddiamgylch heb i'r Livwodr- aeth dynu I ffwrdd yr holl ataifevdd ar un- waith. AMLEXI. Gofyna mwyafrif o eiopwyr sydd yn cadw siopau iiyfrau, etc.. chwecheiniog am 25 o am- leni (envelopes), ond -r hyn sy'n rhyfedd yd- yw y gwerthir 11 o am;eni yn y Llvthvrdv am Is. 6c. Wedi tynna cost y stampiau yn ol l^c. gwehr fod l^c yn weddill i dalu am 11 o anneni a r rhai hynny yn liawer gwell papur n'tr rhai a merthir yn y siopau. A vw'r L-ythyrdy ar eu colled neu a vw'r masnach- wyr yn gWwa Prun ai doelh ynte annoeth yw cenedlaethoii, y mae hyn yn ffa-ii, iud y-w r lilythyrdy wedi ychwanegu'r prisiau ond • u.- 50 y cant er dechreu'r rhyfel, tra v mae'r rna^nachwr lleol wedi c-od;'r "prisiau odde^tu o'JU y cant. CIG i"N UWCH YN YSTOD Y GAEAF. jfn, ateblad i ffwestiwn vn •Nhv'r Cvffred- in daydd Mercher. dywedodd 11r: Roberts, y Kheoiwr bwyd, fod y gost o besgi anifeiiidd wedi myned i iyn er mis Medi, 1918. ac er pan y pennwvd y prisiau preseimoi. "Feliv." zit-ddaj Mr. Roberts, "y mae'n debygol "er er mewn cadw cig cartref ar y farchnad. v b'vdd i pus fyned i ivnv vn vstod v gae=.f"" CIG TRAM OR." ^•a^1* bwyta cig tramor, ond :ddo gael ei gwcio yn briodol gan wraig fedrus gelnr ei wneud yr un mor fiasus a chig cartref. i • werthir Lwn heddy-w rhvw 3c. y pwys yn rhatach na chig cartref, ond cyn y rhyfel gelud prynu'r darnau goreu ohono am my w 4p-c y pwys. tte ddywedir wrthym hedd- yw nad yw Liywodraeth y wbd hon yn tal yw nad yw L:y wodrneih y wlad hon vn talu ond rhyw 05c neu 6c y pwys am dano vn Aws- tralia, ond 1 ba Ie y mae'r gwahamaeth rhwng ) '1 y pv' -yf: y ff°f.v»nir am dano \TI v w.ad hon y 11 mynd eydd gwestiwn difrifol. Giv ddom fod swvddogion di-rif yn cael eu cad a yiiL an da 111 fe, arol.-gwyr y cig hwn. a tnelir iddynt iryflogau afresvmoi o uchel PR-IS ESGIDIAU. Yn ol adroddiadau o Lundain. m'le'n anodd iawn caei esgidiau yno, yn neilltuol esgidiau 4y:1-s; dd -yn cynTvchioli'r dos- >ai thcano. fod b:J esgidinu ei dri phlentrn yn £ 50 y flwyddyn ddiweddaf. MASNACHWYR YN GORELWA Os yw r Liywodraeth i'w beio am gadw prisiaa i fyny. nid oe^ amheuaeth nad vw masnachwyr hefyd yn gorelwa. Mne Cvn-'or Ilf'»rd wedi dangos un ffordd ffeithioJ i pf. arfod a hyn trwy agor marchnad gyhoeddus a gwertnu nwyddau yn is o lawer *a.g v'm g.\erthir vn y siopau. Dylai cvnghorau ifeol era ill ddilyn eu hesiampl. Rhy-dd y tab] a ganlyn rhyw synkd iV cyhoedd am yr hyn a wi laed: Prisiau y Cvngor. Kipp, 8c. y pwys. Haddock, 4c. y pwys. Cywion leir, 2s. 6c. yr un Cwnhingod. 3. yr u ii. Tomatoes, 9c. y pwys. Green Peas, 2c. y pwys. Wyau ffres, 3jC yr un. Prisiau y Siopau. 9c. y pwys. 6c. i 7c. 7s. 6c. yr un. Run ar werth. Is a Is. 2c. 2lc 3c. y pwys. i 5gc. vr un

Sefydlwyd Isgol j Friars, Ransror rn L5'.37 —;den$mlynedd cyn i'r cvfieithiad" cvnta' eriwd o r iBe:lbl ymddangos vn vr kith Gvm- roeg- ^nd m fn dim tlysach yn ei lianes na» 'Opener. sef d^dorchuddio ealAne. derw er cot «m ddeir-in a dau o'r be,hgyn fu yno roe« ^1 bywyd i ]flwr y rnyiel. Tynnwyd y Hen gan Mr. -Lame* J. ■Marks, cv/reitniwr, Llandudno, yntau'n un o hen hogimi'r Ft- Yna l-.nwyd vn nn- rhegu iMr. Glynne l\u!i«jns, py'n vmneilltuo o swydd prnathraw wrdi bod \niddi ddeugain mlrn^dd vVr s^vm r. l £ 0p., g^dfl silver tea set 1 ,w ibnod e C.hyd'ynodd v (berh^vn srdd yn vr yrgol yn awr floe iddi/ Mr. J. Pentfr n illjucss p u

MINISTRY OF FOOD. North Wales Division. The Milk (Summer Prices) Order, 1919. pOfcSUAWT kt C 6 (b) a IC) of the Milk (Summer Prices) Drde! tMe, ttte DiTisional Cbmmiasior»r, under tfct- authority granted to kim by the Food Conrtroilw, kerely. ftzem FOR THE MONTH OF AUGUST ONLY MIowime mmmnnm priose « sales •f milk by retail it the areas mesationad below Carnarvon 2/- per Imperial Gallon. Gwyrfai 2/- „ Tt. aIDe. prices J a.pply to milk delivered twice daily; for milk the be 4d. per iplJloA lese. Any íatti, of thip Order should be reported immediately to the Ixwrttire emoer at tJa. LMaI Feot1 Office ior the area in which such infringement takes pW f JOHN R HUGHES. ^Division Oomm). CarBarf# 06ti July, 1919. -• =- U I i j í 1 | -i. ■• TT"HETHER. -the com- V plete. (Furnishing Of V/W a 1iouse, a ROom, V V or even rfbe ad- dition Of a single piejoe. Of t j furniture is (zontcmplated, | a visii should be paid to I KENDAL, MILNE COS > NEW AND E^CTEKSrVE I SHOWROOMS i s i in Deansgafe., opposite, 1 11 Alain ^Building. t |; Jrx addition <fo artistic. 1, and mod&raieJy. priccd | GFurnitur&, <ther& is now ) being display ed, in | cfuistta roariedy^ | LLSrOLELIMS. CARPETTS. r 1 AND LACE CURT.\1NS 1 A vistt cJf inspection is i j cordially^ iriVifexl cind will j e.nictil no obligation cto .') purchase. p | fi::?\ j | KENDAL | i- 1] if'"Ç=F= j 1P 1:' Hi || |j -t'-Tmttf fM'.? g } g t! B f, ,S I I-.PI d:h"C"' 8of the Cook V\ B is for a good and range. It matters not t is that superiQr sort of ¡JErs::m who regards be Kitchen as gdQ,n m i which she reins supreme, or whether tire mistress of tile der- m M ■> M takes tbe duties of that responsible position. M M 111 either cJ.se theIr e()rts will h 1'l!1' d:S;:>Q'ltd b, ;Tlffi 'i.t 'I1ipm! Tberefere eyery car should be exercised in the slection thereof. and. be!ieve. M iFg that we may have the good and efficient range In masy patterns and tl1at Jp& «ur exhibiticn of these ranges at our Showrooms K £ is so arranged as to give every buyer the fullest opportunity of a earful and EM thorough inspection. We invite you to call, and when you do so you w ii "jj SN given ROWE BROS. & Co., Ltd., W Pall Mall, Liverpool. Doe sPecially j ')