Y Clorianydd

VAUGHAN & JONES, (Diweddar HAMILTON & JONES), Apothecaries' Hall, BANGOR. Ein gwaith iii- Profi'r golwg a ffitio gwydrau. Eich dyledswydd chwi— Manteisio ar hyn heddyw. Darlun o Mr W. Rubber, Sprinc Villa, Cainscross, gar Stroud, Glos.4 yver uchod, efe'n yscrff- ennu fel hyn:- '.Llawer blwyddyn yn ol yr oeddwn yn dioddef gan Ffistula, ac am ddwy flyn- edd yr oedd yn enbyd. Bu dau feddyg yn gweini arnal, a chymrais lawer o bob math o feddyginiaethau, ond ni wnaent. ddim imi. Hefyd defnyddiais bwysí o had llin yn bwlteisi, ac nid oedd- wn ddim gwell. Yna aethom i ysbyty, a dywedwyd wrthyf yno mai'r unig beth i mi wneud oedd mynd dan driniaeth y meddygon. Rhyw wythnos wedi hyltny darllenais rcewn newyddiadnr am rhywnn wedi ei wella o'r un anhwylder drwy gymryd Clarke's Blood Mixture, a phen- dcrfynaia innati ei gymryd. Tair pot- elaid fach gymrais nad ocddwn yn holl- iach, a cliynhyddais mcwn pwysau. Aeth llaw-er blwyddyii heibio er pan y gwell- hawyd fi gan eich meddyginiaeth, ac ni allaf ddiolch goimod am adferiad gwedi dwy flynedd o ing." Mac yn Clarke's Blood Mixture y fath alia pureiddiol fel ag y gellir dibynnu arno i adfer at uuwaith ac am byth achosion o (JrofPgbvyf. Scrofula, An- ijrddiadan, Coefau IIrwg, Doluriau, Pen- ddynod, Toriadau, M Anhwylderau'r Croeti o bob rhyw fath, ynghyda Piles, B Shwyddiadau anaturiol, Crydcymalau, I out, ac telly ymlaen. 50 mlynedd o I lwyddiant. Yn hawdd ei gymryd ac heb I ddim niwcidiol ynddo. Gofynwch am a I gofeiwch eich bod yn cael ■ Clarke's Blood Mixture I»PURYDD GWAED PAWB." I' Gan yr hoi) Fferyllwyr, ac yn y I Shopau, 2s 9c y bote!. | M ————mmm— 1m j mrnsi BALSAM 1 WELLHA H BESWCH ac ANWYD B Amhrisiadwy gyda phlqpt. BH Poteli 1/3 a 3 1- GAM OLL FFERYLLWYR A GROSITPF LM 1 CYSURrRCLAF TRA MAE CYFFYRAU ERAILL WEDI CODI AO EILWAITH SVEDI CILIO O'R GOLWG MAE UN DDARPARIAETH YN EIN GWLAD WEDI CASGLU NERTH 0 FLWYDDYN I FLWYDDYN AR HYD Y CH WARTEIt CANRIF DIWEDDAF, AO ETO YN PAR- HAU I GYNYDDU MEWN GWERTHIANT A PHOBL- OGRWYDD. FEL ERBYN HYN MAE EI CHYMERIAD WEDI MYNED MOR EAKG A GWAR. ElDDIAD. PRIN Y MAE EIS- IEU CRYBWYLL MAI Y FEDD- YGINLAETH Y CYFEJRIR ATI YW Y FYDENWOG GEORGE'S PILE & GRAVEL PILLS. Ar werth drwy yr holl fyd adnabyddus, mewn blych- aa:—Is. 3c-, a Ss. yr un. Drwy y post-Is- 4c. a 3s. 20- E- GEORGE, Olynydd J. E. GEORGE, M.R.P.S HIRWAIN, GLAM. DAN NED D. YMWELA DR. JONES, D D.S. (A.M.), SURGEON DENTIST, CRAiG OWEN, BANGOR, • A LLANGEFNI, bob DYDD IAU, yn 16, LLEDWIGAN-ROAD, o 12 tan 5.30 o'r giooh. Tm MANGOR, BOB DYDD ond dyddiau Mawrth ao Iau, o 10 t&n o o'r gloch. iA LLANERCHYMEDD, gyda MISS OWEN, DRUID HOUSE, o 10 hyd 1 o'r giooh; ao AMLWCH, gyda, MR HUGHES, Stationer, o 2 hyd 6 o'r flooh, ar D DYDDIAU MAWRTH Jonawr 28ain, Chwefrol 25ain, a Mawrth 25ain. j I

AT AMAETHWYR A'U G WEI THW YR. Gelwir sylw amaethwyl* a gweitJnvyr ajmaethyddol at rybudd sydd wedi ei anfon allari gan Fwrdd Cyflogau Amaeth- 5'ddol i3r perwyl canlynol:— Mao achosion wedi dyfod i wybod- atth y Bwrdd fod eytimdebau blyru- yddol wedi eu gwneud sydd yn dar- paru taliact cyflogoiu i weithwyr amaeth- yddol o lai iiair lleiuf-dal benderfynwyd gan y Bwrdd am y rhanbart.h. ]\la«'r cyfryw gyflogiad. fel pob cytundeb arall, i dalu neu i d derby n 11 a j na'I' is-rif oyflog yn ddi-rym o dan imo-dait Deddf Cynhyrchu Yd, a bydd taliad! o lai na'r oyflog cyfreithiol i woithiwr yn gwneud y cyflogwr yn agtlcd i gael ei < rlyn, er fod cytundeb wedi ei, wnpud i'r gwrth- wyneb. Mae pob gweithiwr smsf tliyddol yn medldu'r hawl i daliad o gyflog heb fod yn lini na'r is-rif sydd yn gymwysiadwy I- y iddo, ao wedi ei bennu am y rhunbarth, a gorfodir y cyflogwr, o dan cdirwy, dialuV graddau hyo; os iia fydd y cyfryw wefithwr yn dal Trwydded o Ksgusodiad. Bydd y cyflogwr f-ydd yn pei-dio cyd. ynxffurfio a'r Archebion o berthviias i'r is-rif cyflog yn agored i ddirwy o 2Cp am bob troeedd, ao hefyd 1 ddirwy o lp am bob dydd y pairbeir i droseddu ar ol Iddio gaeil ei gospi. Pan y mae'r gweithiwr yn analluog, ^•herwydd rhyw weiwiid meddwl neu lesg- bdd arall, neu niwed coifforol i ennill y lleiaf-dal, gall wneud cais am Diwydded o Esgueodiad i Bwyllgor Cyflogau y Rhan- barth dtwy'r ysgrifennydd, Mir Parry Ellis, 17, Short Bridge-street, Newtown. tGaJfj y ineistr hefyd wneud pais am drwydded mewn perthynas ag unrhyw weithiwr oyffelyb sydd yn gyflogedig ganddo. Mae'n bwysig i ddeall nad yw y fFaith ynddi ei hun fod gweithiwr yn analluog i ennill y lleiaf-dal yn caniatau y meifitJ.- i osgoi ei gyfrifoldeb cyfreithiol o dan y dded'df, os na fydd trwydded wedi rhoadi i'r gweithiwr. Pan y m'1û'r meistr yn darparu ty ar gyfer ei weidrwr, ac os bydd y gweithiwr yn ysfvried fod y ty yn wall113 oherwydd rhesymau iechydol, ychydig o le, cyflen.vad neu eiaieu ei adgyweirio, n13e'r hawl ganddo i ofyn i Bwyllgor Cyflogau ei gyich i bender- fynu faint ellir ei cynnu o'i gyflog am y ddarj.Viriaeth yma fydd yn llai na'r ewm uchaf ganifiteir yn vythnosol am v ty. Penderfynwyd. y swm mwyaf ellir ei dynnu o'r lleiaf-dal am y ddaJpariaeth o dy, eydd yn rhydd odtTiwith y gwallau enwyd i fod yn dri swlit. (3s) yr wythnos yn siroedd Meir:.on a Maldwyn. Dylid anfon pob cais ynglyn a thai diffygiol, fel y crybwylltfyd, i ysgrifennydd Pwyll- gor Cyflogau y siroedd hyn, sydd a'i swyddfa yn Newtown, Mont.

CART P, El F. Yn y grug a.r ael y mynydd Y mae bwthyn tlws; TroeMi ar ei thaith mae abeT Fechan heibio'i ddlrws: Bwthyn bach to gwelltog ydyw, Heb na rhwysg n-a bri, Ond mae rlrwng ei fumiau liwydaidd N efoødd fach i mi. Os mai b-wthyn byohan ydyw, Syml iawn, dinod, I mi nid oes dobyg iddo Yn y byd yn bod: Ynddo'm ganwyd, ynddo'm inagwyd, Ar ei aelwyd glyd: Ynddo eiglodd mam fi i gygu Ganwastn yn fy nghryd. Yn y bwthyn ar y mynydd Rhoddais gyntaf gam, Ynddo dlynvais gyntaf cnw'r gan fy mam; Peidiwch eon am y palasau Ilardkl ar fin y Mi; Nid oes balao ar y ddacar Fel fy nghairtref i. Blodeu'r gruig sy o'i dde.utn'n gwenu Yn yr awel iach, TrocH), troelli nxlaon, dan ganu, Mae yr aber fach: Carai byth y bwth to gwelltog- Ha.wdd yw dvreyd t Dyna 'ng'lla,rtl'\E'if; 'oes f "<byg?— Bwth fy nlia-d a'm mam. MEGAN GELE.

CaclI Private Andrew Neville, o Fyddin Canadia, mewn hen cliwarel ger GwersyM Kinmel, ac yn torri ei wddf gyda dhyllell boood, Bu fanv ymhen ychydig. Yr oedd yn cario'r syniad, drinan, fod rhywim am ei ladd. Barnodd rheithwyr y envest nad oedd yn ei bwyill. Daeth m,in;" yn cynnwys tiua 300 pwye o ffi-wydiron i'r lan yn Ramsgate, a ffrwydirodd gan ysgwyd y dref. and ni ananvyd neb. Malimwvd cannoedd o ffenestri. Y mao llawer or "mines" hyn, a roed yn y mor gan y Germaniaid, ;vredi torri yn ifcydd ao yn cfrra phery^lue.

HEDDWCH Y BYD. EI FREINTLKU A'l BP.OBLEI-MAU. Un o' wytlinosau mawr \h¡a;ne¡; dyn ax y ddaoor a fu yr wythmos ddiweddaf) wythnos yn yr hon y daeth arweinwyr prif genhedloedd y byd i gydnabod yn ymarferoi gydfrawdbliaet-h yr holl ddyn- 01 ioaetJll. SBFYDLU CYNGRAIR Y OENHEDL- Or, DI). Mewn arfaeth a dymuuiad eefydtodd Cynhaidk-dd Heddweh Paris Gyngrair y Oenhodloedd. Cytunasant, fell cyri- 'yeh- dolwyr pum' cyfandir yn unfrydol ar eg- wyddbr sylfaenol cyiigrair o'r flath, cyng- rair$ydd a'i nod a'i arncan i gyflawni y ga.ir, "Ao ni ddysgant ryfiel mwyach." Cyflwynwyd i bwyllgor dewisedig y gwaith 0 dynnu allan y cynlUun a (ydd groen a chnawd, agiau am esgyrn noeth y cyng- rair. Ac nid gwaith bach na rhwydd fydd hynny. Cyfyd ami i gwestiwn dyrys yn ymdrafodaeth y pwyllgor. Ond inao wedi dechreu ei waith drwy orchymyn y gynhadiedd. a 011yrht gweddi oddiwHh bawb sy'n credu dysgeidiaëh y Teetament Nowydd, a phawb sy'n caru hcddv. ch, am i fendith y Goruchaf DJuw fod ar holl waith y pwyllgor. YL- Arlywydd Wiliion gynygiodd, a Mr Lloyd George eiliodd, y pendp.-fyniad gvreithvedol 4 sefydllu y cyngra.ir. UNDEB LLAFUR Y BYD. Peth arall o bwyg anrhaethel i ddyfodol y byd a \n(aeit-h y gynhadledd oedd trefnu i gael cyd-ddealltwriaetih rhwng holl wkd- ydd gwar y ddaear ynglyn a eaSe Hafm'. Un o achosion mawr pob rhyfel yn y gor- ffennol a fu oydymgaia gwahanou vrlødiydd i sicrhau masnach y byd kMynt eu hun- ain. Dyma w,tidd y cri am Ddiffyndoll- iaeth (Protection). Dymci oedd ao y sydd) o dam y gwrthdystiad yn erbyn yr ihyn a elwir yn "dumping," hynny yw, gwaitli gwlad dramor yn dMfon nwyddau i'r wlad hon a'ti gwerthu yma yn rhatach nag y gellir eu cynhyrdhu garil'ef. Paham, a pha fodd, er engraifFt, yr oedd Germani, cyn y rhyfel, wedi galtu medd!- lannu cymaint o fasnach y byd ? Yn dan- Ion cymaint 0 nwyddau i farchnad Pryd- ain, a'u gwerthu yma yn rhata-dh nag y gallai ein gweithfeydd ni eu troi allan? Un o'i" path am a u oedd) fod miarehnad llafur yn Germanii gvmaint yn rhatach nag yd- yw yn y wlad hon, dynion o bob crett't yn gweiitfhio am fwy o °riau ao am lai o gyflog nag yr ocdd gweithwyr ein gwlad na 111 wneud. byd llafur ymron ymhob gwlad heddyw yn berwi gan anfoddogrw ydd, an- foddog ar yr oriau y gweithj; ar y oyflog a geir am y gwaith, oc am deler,au byw- 31a. ac laimgylchiadau y oai tref. Nid: wyf ytk yr ysgrifau hyn air. gymryd ochr y gweithiwr na'r roeistJ" yn y ddadl, ondi yn unig nodi y ffeithiau sydd yn nmlwg i'r neb a astudfea y cwesiiwn- Gwe1 odd Cynhadledd Heddweh Pane os or-ddid i osgoi yr hen beryglon, a'r hen achos cyiinen rhwng y gwledydd y rhaid cael rihyw gyd-ddealltwriaetli weill rhwng y gwledyjd ynghyldi amodau llafur. Wi th fvned heibio gellir crybwyll mai Cymio, Mr E. T. John, y cyn-aelod dros Ddwy- rain Dinbych, Oedd y cyntaf o wleidydJd- wyr y byd i weled -y pcrygl, ac i ddysgu yr athrawiasth o safoa cyflog a thelerau llafu)-* rhyjig-wladHTiaethfj. Dyna gar- reg sylfaon, yr hyn a wnacth y Gynhad- ledd Heddlweh yr wythnos ddi- weaaaf. O'u cymharu a gweith- wyr Prydain mae gwcithwyr rhai gwl- edydd heddyw yn gaeth-weision. Mynn y Gynhadledd Heddhvch wnend gweithwyr pob gwlad yn ddynion rhydd, gan alcr- hau iddynt gyflog a thelerau gwaith mwy cyd'weddoi ag egwyddorion CrJstionog- ueth; a thrwy hynny eic:havi mwy o gyd- woithrediad a llai a gydymgais rihwng pcb gwkd, gan leihau mewn cunlyniad i ra.ddau y perygl o iadgyfodi yr hen gyn- hennau- Dyma un o broblemau mawra m'yaf dyrus Hedlrlwch byd. Y DADFYDIJiiNo: PWY GAIFF DDOD A I)REF. Beilacn weJe httfyd y Dadlfyddino yn y golwg, a aimvydd y aCiydd'heir nifcr mawr iawn o'r milvryT sydd yn aw a" yn y F'yddin. L'letchies o ga,-iigiymeria,dau yr awdurdodaj. a fu hanes v diidlyddino o'r dydd y cylhoeddvvyd Cado-eldiad ym mis Tachwedd hyd heddyw. Nid1 oes dim i'w enniil dnvy fanylu yn awr an- v camsyn- iadau a wnaed, ond c^'isiwn yn hytraoh ei gnvne^ud yn glur Jjeth y gellir ei dd'iegwyil fcellaeh. EgluTwyd eisoes mewn yRgn'fau blaen- orol, y rhaid cadw (byddin greif ar lan- iinu yr Afon Rhein cr mWYn siorliau fod Genmani yn cyflawni belladh ei haddun- edau. WythnOfJ neu ddwy yn ol d adieu- wyd n y Clo.rianydd" y dyiasai Ffrainc, a'r Bid a], a'r America <Mwyn poib un ei rhan o'r ba/ku hwn yn lie taflu yr holl rhan o'r ba/ku hwn yn lie taflu yr holl bwysau a,r y&gwyddau Prydain. Da yw deall fod hyn yn cael ei wneud, a ofiytfra-n pob gwladi yn eaol ei benderfynu yn oil yyifartaledd penodol. Ond rhaid cofio fod gan Bi-ydain fydidinoedld eraill heblaw y Fyddin yn Ffrainc—Byddin yn Siilonica, yn yr Aifft, yn,g Ngwlad Oanaan, ac ym Mesopotamia, ac ymron gymaint o raid cadw byddinoedd yno ag Bydd yn Ffrainc. Ond yr ydys wedi pende^fynu lleihau maint ein Byd'diin. A siarad yn gyffred- inol oaniateir i dtri o bob pedlwar or rhai sydd yn y Fyddin yn awr, i'gaell eu rhydd- han. gan gadiv y pedKrerydd eto yn y Fyddin am befch amsor. Tybid unwaith y gall,esid eioi-haiu Bvddin W frfod'dol, at yr amean hwn. EMur nid felly y bydd. Nid yw yr egwyddor wiirfoddol i gael ei chym- hvry'so; par heir Gorfodaet; FilwroJ i'r sawl sydd eisoe^ yn y Fyddin, er na or- sawl sydd ellWel'! yn y Fyddin, er na or- foair eraill i ymuno. Bwr.ied'r eadw 950,000 o feoligyn ym Myddin Prydain hyd nes y boy Cytundeb Hetidwdi wiedi cael ei arwyddo, ac hyd nos y bo pob pcry.g] i'r rhyfel ail ddechreu wedi myned heibio. Y ewestiynaii a oifyn- n:i,l' gan bawb yn awr yw:— 1. Pwy giaiif ddod ad-ref9 2. Dan ba amodau y cedwir y Heill yn y Fyddin? Am y cyntaf o'r ddau ofyn*ad, bwriodir rihydidhau yn ddioed y tri do?partli a gan- lyn:— (i.) Pawl), o bob oed, a ymunodd a'r Fydidn cyn Dydd Calan, 1916. (ii.) Pawb dro-q 37 mlwydd oed, gan nad pa bryd yr ymunodd. Pa.wb air a glwyfwyd fwy na dwy waith yn y rfhyfol. Pan dynnir y tri d'osparth Jiyn allan, bydd 1,350,000 yn aros ar ol. Cymerir 450,000 o'r rhai neu un 0 bob tri, allan draehefn, gan ddecilireu gyda'r rhai diroj, 36 oed; yna y rhai drob 36; yna y a glwytfwyd ddwywaith; yna y ithai eyddl dros 34 mlwydd oed. Moo dogau o filoodd1 o fechgyn yn y Fyddin yn y wlad hon na fuont dros y dwr o gwbl. BwrieJir danfon 70,000 o'r rhai hyn i gymryd lie y dyn inn 33 a 32 mlwydd oed eydd heddyw ar Ian yr Afon Rhoni yn gwyiio Gonnani. Can golio mai cael eu gorfodi; i aros yn y Fyddin y mao y 900,000 gweddi'd, ychwanegiir yn sylweddol at eu cyflogau ar ffua-f "bomis." Amrywia'r "bonus" yn ol safle'r baohgen yn y Fyddin. Ca''l' "pirdv^te" Os 6c yr -wythnos o ydhwan- egiad at ei gy;flog prelopnnol; corporal, 12a 3C; sergeant. 1<9. PaiJaeir y separa- tion allowances T 1 o'r blaen i ddibynydd- ion y fiawl fo'n yn y Fyddin. Rhennir y 900.000 yn buirm o Fy-c^fe- oeddi, ec: £ dj Y Fyddin Gartrofc^ fS) Byddin Af y Rihe:n, (3) Byddm r 3>wy- rain (Aifft, ICanarm, Mesopotamia), (4) Byddin y Gogledd Pell (Gcgledd Rwsia a Siberia), (5) Byddin yr India a'r Trefedig- aethau. II, Ar waetlnf 'hwystrau a-c ar.Rawstcrau o bob :riath, lYJynoo ihagddo y mae y mudibd tuag at eicrhiau liedc!well y Bvd drin-y gyfrwng Cyngrair y Genhedloedd. Maf y cwestiynau y rhaid i'r Gynhadledd Heddweh eu hwynebn, mor lliosog ei phroblemau. mor ddyrus, a'i hanawstefau mor fawr( fel y rhaid i'r -holl aelodau wrth amynod'1, a phwyll; a doetfrineb cyn y gellir dod o hyd i lwybr a fo yn ddiogetl id^ynit el deithfo. Un o'r problomau ir.wyal anhawdd. ao ar ddadl"ys yr hwn dibynnai cynifer o gwestiynau pwysig er- aill oefid cwtfcfiwn TRFFEDIGAEniAU GERMA NI. Yr oedd y rii-ii hyn; cyn y lihyfel. yn wasga.rediig droa ynuon yr holl fyd. Lie byrnag y medrai y German) oeod ei draed i gwnal hynny—a lio b^nnag y gwnai, gormeiW-i. Mfcddianasiaii dii5og- fiethau eang yn Affrit'a, yn China, ac ym Mor y De Defuyddiasai hwynt cyn, y rhyfel er mwyn ei alluogi i wneyd oifvod fax c-iddo pobl craill pan ddeuaii ihyfel, Yn Affr icu antcanasai feddiamiu darn liydarf o'r Cyfand'i." Ty wyll ar 1 cbo,v s q for i fkc. Cvmydog peryglus ydoedd i bob ceJ:iedl waroiddiedig a gormeewr creu- lawn i bob cenedl anwar. Yn y rhyfel collodid bob troedfedd o'r tiriogaetnaa tramor tang hyn Prydain a'i phlant er)i illodd y rhan fwyaf ohonynj oddi arrtti drwy rym arfau- Japan oedd yr unig wlad aiiall a ooododd1 derfyn ar lywod. rae'th y Oaisar inewli gwledydd pell, gaai fedditmnu ei drefed ig-aethau jm Mor China. Y cwestiwn jaav. a wyncbai'r Gynhadl- edld Iltddwch oedd bsth i'w wneud a'i Tivfedigaethau eang a gwerthfa wr hyn Yn ol l:f'T. arfer y byd adfg rhyfel un peth o ddau yn unig a aUetsid ei wneud a. ihwynt, fief naill ai I'r hwn a'u litnillodd odaiar Germanj gad'w meddiant ohonynt, neu -c-Li dyehwelyd draohefn i Ger- mani pan wnaed heddweh. Ond yf oedd rhesymau cryfion yn erbyn y naill ,a'r Hall. Yr- oedd Prydain. wedi hysbyiu'r byd ddeehreu y l-ihyfcl nad ocdd ihi am ycliwancgu dim at ci thiriogaeth—ond, ar yr un pryd, ei dyledswydd ydo&dd diogelu oi lieiddo ei hun ymhobman. Buasai uycfhwelyd i Genmani y Trefedigaediau pelloiiig liyu yn paa-hau bodolaeth perygl i Brydain a gwledydld eraill a fyddnt yn ago, .1 eiddo Germani. Arfer Germani oedd dysgu dynion duon Aft'rica i ryfela,— ac p dan iklisgyblaeth arweiniad pri- odol gwna'r anwianafld hyn ryfelwyr peni- gamp. Gweiodd tlriogaethau Prydain yn C«ipe Colony, a Rhod^ia. a'r IVanemal yn y rhyfel mawr betii a olygai cael y German yn gymydog yr ochr arall i'r clawdd terfyn. TIRIOGAETH Y TWRC Ond heblaw H-'efedigaethau Germani yr oedd anhawsiter tiriogaeth y Twrc yn froa i gael ei benuerfynu gan y Gynhadledd. Gormeswr ereulawn a fu'r Twro erioed. LLaddodd yn. y rhyfel toon gannoedd o filoedd o Armeniaid, yn v.t'agedd a phlant a henafgwyr t&'amddiftyn oeddent o "dan ei lywcdraeth. Newynodd ugeiniau o fil- cedd o drigolion Syria- Gwnaeth weith- ledoedd anfad yng ngwlad Palesthia. An- bawdd, amhosibl ar dir tegweh, a fyddai cymhwyso un egwyddor at Drofedigaeth- au Germani ac egwydldor wahtnol at dir- logaeth y TWc- Prydain ocdd wedi tiechu'r Twrc a m--ddi-,iin-Li ei dariogaeth ym Mesopotamia, Palestina a Syria, fel fig a wnaelh a Threfedigaethau Germani yn AffrJtll. a Mor y De, Fel concwenvr, yn ol arfer rhyfe^ Prydain a fuiasai berch- en y gti-lodydcl br«gion a endiv yd ganddi yn y rhyfel drwy rym arfau- Ond yma eto codiai yr un anhawsterau ag a ivelid yr Khrefedigaethau Gvrmani. Ac ihebla,v hynny tafaii MÐLLDITH CYTUNDEB AU DIRGEL Prydlafin.Ffrainc, yr Eadal a Rwsiaar ffordd CynbiacCiedd Ileddwoli i wneuthur cyfiawn- (ier l-liwnig dyn a dyn, a rhwng gwlad a gwlad, a rhwng cenedl a chenedl. Mell- dith y gcrffeTinol a fu cytundebau dirgel y gwledydd yn yr imer gynt. Anhaws- ter a fygythiai fod yn felldith y pres- (1),1:01 yw y cytund'ebau d),gcl a wnaed yn ystod y rhyfel hwn rhwng y pediair gwlad. "Rhyddhau C-euhedlot^ld" oedd yr ytgrifen ar faneri y pedair gwlad pan uethant allan gyntaf i ryfel yn erbyn G'rmani; "Caethiwo Cenliedloedd" oedd yr ysgrifen ui: y cytundebau dirgel a wnaed rhwng v pedair gwlad ar ol deeh- rei; y rhyfel. Yn °1 y cytundebau liyn- torasid ymron holl dliriogyeith y Twrc. a llawer o cidd,) cenhedloedid eraill, yn daf- elli njfi-vM- i'w rhanrai rhwng y pedair gwla..d-ta.fell i Drydain, tafell i Ffrsinc, tafell i'r Eidal, a. thafell i Rwsia. CYDNABOD HAWLIAU CENEDL. Pan yrrodld yr Arlywydd Wilson al!an efengyl y "peiciwar-pwynt-aa'-ddeg," ayn- hwy&ai yn amlwg bawl pob cenedl i ben- dc-rfynu ei dyfodcd ei hurtan, o dan faner pwy y mynnai fyw, neu e fyjinai fod yn feifitrcc yn ei gwlad ci hum. Dyna eg. wyddor fa\\# sylfaenol conadwri Wilson i genibedloedd Ewrop ac i'r byd. Derbyn- iwyd yr egwyddor gan Brydain, Ffrainc, a'r Eidal tra yr oeddlent eto yn. ymladd (,1' gelyn, a phan yr oedd help ibyddin Air.o.'ica yn hanfodol er enniil buddugol- iaeth. Os oedwir y ffeithiau hanceyddol udhod mewn cof gwelir mor fawr ac mor an- hawdd y probleniaa y rhaid i'r Gynhadl. edid eu dadrys os oedd i wnend Heddweh y Byd yn boeabl- EFE.NGYL ABERTH. PregetihodU yr Arlywydd Wilson efeirgyl abeith il- Gynhadledd- Yr oedd ganddo bulpud endcrn i sefyll arno. Yr ()edd yr America wedj crocsi'r mor i gjnorthwyo dynoliac th Ewrop i ladd gormes Germani heb uni- hyw fath o hun aides niewn golwg wrth wneud. Gwneud y byd yn lIe dio-gel i'r wciin, i fyw ynddo yn unig oedd am- can yr America. Cyngrair y Cenhedloedd oedd yr eglwys a fynchai efe eefydlu er corfloli y syniad o gydfiawdoliacth dyn. Anogai bob gwlad i gsisto lies pawb yn hytrach na'i hunanles ei hun. Golygai hynny i bob gwlad yiriwadu a hi ei huu, gan rorJ.dti i fyny bob mantais ac ciddo a enillodd yn v i-hvfel. ESJAMPL LtOYD GEORGE. Er clod iddo ci hun ac, er anrihydedd i'w Wlad, yr hon a wnacth. ac a aberth- odIcb, ao a enillodd gymaint yn y rhyfel, ategwyd apel yr Arlywydd gan esiampl Lloyd George Ar ratll Prydain Fawr ynnvi'lhododd a" tiriog-aethau a eniilwyd gennym yn y rhyfel neu a seliwyd i ni yn y eylundtebau dirgel- Gosododd yr oil, yn \m arfer oh yn nwylaw Cyn.jrai y Cen- hedio«vdd 1 wneud fel y gwelai'r Cyngrair yn dda a hwynt. YMDDIRIEDOLAETII ORCH- YMYNOL. Drwy hyn daetn y Gynhadledd allan o'r anhiawste. mawr. Penderfynwvd eyf- lwyno'r tiriogaethau a en ill wyd oddiar y gelyii i "YinddiriedoJaeth Orchymynol" gwahe.no! wledydd ar ran y CyngraJr. Gol- yga hyn fod rhai 0 Drefedigaeithau Ger. mani a rhan o dl iogaeth y Twrc yn cael eu gosod yng ngofal Prydain, rhan arall yng ngofal Ffrainc, etc., ond heb fod yn eiddo iddynt. Prydain fydd yn gyfrifol i'r Cyngraii am yr iiiyn, a na yn y wlad a csodir o dilll ei gofal hi, a Ffrainc a fydd gyfrifal am yr hyn a ymdidiriedk iddi hithau. LI-J bo cenedl -,s-al-c-icldiod-ig yn y cwestiwn, ca honno benderfynu dros- t, oCt hun boil ii,.it;lyn-i-if ei llywodraet-h- Lle bo cenedl anwar m3gis yng Nghanol- bart.h Affrie-a, rhaid i'r wlad i'r hon y rhoddir ei gofal aamddifEyn y trigolion /•hag cam, a gw.cud pope'lh posibl i ddat- blygu'r wlad a dyrcJiafu'r bobl. C«dw Cyngrair Heddweh fath o arolygiad cyfI- redinol droe yr oil. a bydd yn fath o Lys Apel i'r gwledydd a csodir o dan ofal gwledydd craill. Dyana bet,h newydd yn haioes y byd.

COLEG Y GOGLEDD. YMDDTSWYDDT AD Y PRJO.f'FESWE: W. LEWIS JONES, M A. Wedi bod yn a'thraw mewn Ssesneg am gyfnod nuiith. a bod ynglyn a'r CQJeg am ddeng mlynedd ar hugain hysbyswyd mewn cyfiarfod o'r Llywiawdwyr ddydd Tau fod Mr Jones, oherwydd gwendid iedhyd. yn ymnoillduo. Talodd waryvr oedd yn bresennol waJ-ogaeth uchel iddo, A phenclJro-fynwyd llanw'r gadair ym Me- hefin. Brodor o Langefnl yw Mr Jones—mab i'r diweddar Mr W. Jones, dilledydd, a brawd i'r diweddaX' Barcb. T. J- Jfttie?- Le

CYMDEITHAS GENEDL- AETHOL Y FFERMWYR. (NATIONAL FARMERS' UNION). PWYLLGOR CYNGHOROL-€YMRU. Yn Llandrindodi cynhaJiwyd eyfarfed- blymyddol y pwyilgw uchod, pryd yr oedd cynryohlolwyr yn brewnnoil o bob sir yn No a Gogledd Oymi\j, gyda d^vy eithriad. Y mae y pwyllgor hwn wedi cael ei sof- ydJu fl iraan o Gyrncteitbar, GencdlacthoJ y Eferm^vyir. i ymdiin a materion sydd yn jmwneiud vn arbennig a Cu;ymru, a'r fFermwyr Oymjeig. ETHOL CADEIRYDD. Y cadeirydd er y dechreu hyd v eyfarfod bwn oedd Mr William Ed'wai'di?, Holo- gwyn, Sir Fon, ond gomeddodd gymryd ei enwi fel cadeirydd am y flwyddyn hori, a. dewit-wyd Mr Thomas WiMiiams, Y Gaer, Fordsn, Sir Drefaldwyu, yn {..p-d-'irydd gydag tmfryd«d<f. Ethoam-yc1 LI. William,3 (Dinbych) yn yejfnftnnydd, u,u ail-etholwyd Mr J. N. Philippe, Ceredig- jo], yn drysoryGtiL Penodwyd Mr W. Ed- wandfe yn is-gadoirycJd, ac etfe a weithred- odd fel cadeirydd yn yetcd y c-yfai-fod, gan nad- oedd Mr Wililiams yn bresennol. Bu'r cweetiwn o benodi person cymwye i annc-roil cyfarfcdydd yn yr iaitii Gym- raeg o dan sylw Y mae Pwyllgor Gweith- iol y Gymd'Oithas yn ei phcneadlys ekoes wedi penderfynu perioli dyiuon c-ymwys i'r gwaith, ac un ohcnynt i fod yn Gymro. art Pasiwyd yn unrfrydol i ategn gwaith y Pwyllgor Gweithiol yn hyn. ac i brysuro y ipenodiad. Pender f yn wyd fod y Bwrdd Amaethydd- iaeth yn oael ei ddeiscbu i eicirhau eyflen- wad digonol o "basic glag" o radd uchel i Gymru yn y dyfodol. Cwestiwn syud yn dyfod yn amlwg i'r godeu y dyddiau hyn ydyw, y mawr angen- rheidlmvydd am feiorwydd! dlaliadaem i ffermwyr. Y mae'r pwnc eisoes wedi bod 0 dan eylir Pwyllgor Gweithiol y Gym- deitbas, ac y mae'r pwyllgor hwnnw wedi d'atgan yn groyvv pa mew angenrlaeidiol ydiyw symud ymlaon yn y mater hwn. Galwyd sylw ato ddydd Gwener, gan gen- adwri o Fon, a- phe-; dcrfymwyd anfon pen- derfyniad cryt i'r Bwrdd Amaethyddol, ao i'r Pwyllgor Gweithiol, yn hawlio d'eddihvrilleth briodol, a hynny heb golii amseT, er cael y cyfnewidiadau angenrheid- iol. Pwne arall fu o dian ystyriaeth oedj y cynhygiad a wneir i eierhau banner dnwrnod o seibiant bob A\ythnos i weith- wyr amaethyddol. Nid oedd yr un o'r aeloday yn dewis gomedd g\yy'lia,u digonol i'r gweithwyr, and dangosodd y naill »iac- adw r ar ol y Hall mor a.mhoi?:bl oedd rhoddi banner diwrnod gwyj yn wythnosol i'r oil o'r gweithwyr air yr un adeg. Ni fyddai neib wedi cael ei al i ediryeh 3T ol porth- iiant a diogefiweh yr ainifeiliaid, yr hyn sydd anhebgarol angenrheidiol. Pender- fynwyd anfon at Fwrdd y Cyflogau i ofyn iddynt adael cwestiwn v givybau i gytun- deib rhwn,g y mcistr a'r gweithiwr, heb fod y cyntaf mewn un modd yn ceisio holaet.hu yr oriau gweithio. PenderJfynwyd anfon at. BriJ Aroly.gwr Da Byw yn galw ei ETI-kv difrifolaf at y o-Nvm o ddeunaw ceiniog a delir i'r Llyv. odc- aetih am bob dafad dew a werthir, pa un btynnag ai un faeh neu fawr fyddo DyJai y efwm a dclir-oo yn rhaid ei (i,alii-fod yn ol pwysaai v ddafad, a'i gwerth, ac nid yr un fath ar bob UTI, Fel a,g y mae petri- au v mao gwerthu defaid Cymreig yn cael ei dolli yn llawer trymaoh na. gwerthu diefaid emill.

I GOFIO'R DIFROD. :Mae'n ddiau nad ajighona. neb o'r gen- [Tedlaeth bresennol greu-Iond-or mawr Ger- niani yn ystod y rhyfel fydd nowydd fynd lieibio, ac fo ,gekhv hane^ y ewbd mewn cof yn ogy='tal i'r oerthe«floedd sydd eto heb m geni. Ym Melgium a Gogledd Ffrainc fe erys yr adfeilion dTos rai can- rifoedd yn gofadad aml'wg i lawer o'r an- fadwaith. Yn awr hysbysir fod Llywodraeth Bel- gium wedi pendertfyna gadaed Ypres yn 11 on ydd yn ei hadfeilion, ac adeiiadu dinos new-ydd yn ymyl yr hen. Bu'r ddinas hon yn and wo- iawn yn hane^ y rhyfel, ac ar ei ohyfliniau hi. ond odid, v'd-aiigh wvd-dowrdor pennaf ein milwyr. Bedair blynedd yn ol yr oedd ei hadeiladlau gwy-ch yn hysibyis i ba.wb ey'n rymryd diddordeb yn y eelfau cain, eithr erbyn heddyw nid oes namyn murddjvn yma. a, murddyn amy yn tfhybudd i'r cenhedloedd sydd i ddod, ac yn golofn goffa i ddifrod y blynyddoedd <l::weddwf hyn. Dywedir hefyd ifod delwedydd cyfarwydd yn Ffrainc yn piysur ilumo colofn ysblen- nydd e<r cof am y Lusitania" fawr, a bod y igoloin honn0 i'w gosod ar sylfaen nOlfiRdlwÿ wedi ei hangori nid nepell i ar- for iir Iwea-ddbn. ac yn agOS i'r man He suddwyd y Hong t.rwy y&tiryw y gelyn yn 1914. Bydd y golofn yn eael ei gwneutlmr o breg ac ar lun igwrai.g yn penlinio ar didarn o long ddrylliedig. gyda gwraig araill yn ei hymyl, yn dal plentyn bach yn ei brccchiaiu. a'i hoago i gyd yii llawn ym- bil am waredigaetli.

DYCHWEL I'W CYNHEFIN. Hyebysir yn swyddogol fod dros fiIiwn o fiiliwrr, hcib gyfrif y cannoedd swyddojr- ion eisoes wedi ei' rhyddbau o'r fyddfn ao wcdli dyehwelyd cynliefin waith. Yn 01 y oynllum sydd me^n grym cwfrifi r bod dro-s fiiiwn a hanner arall yn (iisgwvl eu -tro, a disgrwylir y dont hwythau hefyd yn rhydd eyn diwedd mis Mawrth. Ceir Lawer un yn cwyno nad yw'r gwaith o ol'lwng y bedhgyn yn }'hydd' yn mynd rh&g- ddo yn ddigon cyflym. ond a.r v "llaw arall fe geir amryw yn dadleu mai gormod brvs y eydd a ibod hynny yn anesniwytho'r cykihoodd div.ydiannol. O'r hyn llciaf dywecrin- fod prinder gwaith mewn ami iraniuarth ac nad oes modd i'r gwahanol weithiieydd, tan yr amodau preiscnnol, dderbyn r-hagor o weithwyr. Oherwydd panam, y mae'n ddigon diehonadwy y bydd yn rhaid i'r Gweinidog Ll;fur eto y-yrryd a'r awdurdodau m'tlwrol cr mwyn ccisio atn] ychydig bach ar y Mifeiriant. Y mae'n llawer o .galondid i glywed, eereh hynny, bydd aigon o waith i bawib yn union deg, mor foan ag y delo'r wlad yn abl i'w coyfaddajia ei hun i'r amgylch- iiadau newydd, ac y claw gwell rrcfn ar ddeibyn y • nwyddau angeni-aeidiol o'r igwledydd tramor. Ymh-on j-ehydig fis- oedd diau y by;Itd! pawb ohonom wedi dod yn fwy cyfarwydd ag amodau heddweh, ac y bydd ein llongau masiiacii wedi newid eu ,vythi. Caii gyncliu atom aifaii adeil- adu yn hytrach nag offer dinistrio. Am- eer yn unig a ddaw a'n byd cytbryblu-s i drelfn eto.

SUT I LADD TYRCIIOD. Ysgrifenna. John Pryco, Mae^ymeireli: — "Blinid ni ac.v gan dyrehod, cynhyddent bob blwyddyn, fel yr oedd y tir a golwg ddifrifol arno, ac yr oedd arnaf gywilydd oliono; ond ciywaig fod Mr Hugii Da vies, Chemist, Machynlleth, wedi dyiei.sio peth i'w lladd yn ddi-drafferth iawn. Ei cow ydyw 'Molrat,' mewn packete 16 6c yr un. frynais backet a rhoddais ef yn ol y cyf- arwyddiadau em ben pryfaid genwair, a a'hoddaifl v rhai hynny yn Uwybr y twrch, Ni cbododd y twrch mwy."

URDDAS OOSTUS. Yr Arglwydd Ganghellydd, y Dadleuydd Cyffrediinol, y Cyfreithiwr CynreJino1, a'r Ysgrifennydd Cartrefol-d-yna tod war ag y mae Prydain yn talu tlIa 50,000p iddynt bob blwyddyn am wasanaeth cyhocdduE ag y gesyd rhan fwya'r gwledydd eraill un Gweinidog Cyfiawnder i geisio'i wneiul, a hynny am lai na hanner degwm y swm a nodwyd. Ond, waet.h heb siaradi, urdda^ costus yw hwnnw rydd Prydlain ar y Gyf- raiita.

Cymrodd ffrwydriad Ie mewn gwaith ca,d-ddarpar yn Edmonton, ddydd Merch- er, a lladwyd dwy ddync leuanc, ac an- afwyd amryw <

UNDEB AMAETHWYR CYMRU. CYFARFOD YN Y RHYL. Cynhaliwyd eyfarfod o Undeb Cenedl- aethol AmaetJiwyr Cymrll yn v lthyd, ddydd Iau. LiywyddSvyd gan Mr J. N. Tisomas, Caergybi, ac yr oedd nifer fawr o'r ae.lotlau yn breEennol. CYNNYDD YR UNDEB. Y NIg nghwrs ychydig syhvadau. dywed- t.dd y Cadfeirydd eu bod yn eyfarfod dan amgykhiadan pua- ffafriol fel Undeb. Yr <k dtiVnt yno fel oynry-ehiolwyr anil-cth- yr Cymru, ac ni fu erioed o'r blaen gyn- udiad mor gynrychicliadol o ffermwyr Cymru. Er nad ellid dywedyd eu bod eto yn cynrychioli yr old o Gymru, yr o?dd- ynt wedi llwyddo i gael mwyafriif mawr cjnaetbwyr y Ni-lad i ymuno a hwy. Gobcithient weled yn fuan holl amaethwyr Cymru wedi ymuno. Yr oedd yr Undeb wedi llwddo yn rhyfeddol. ac arwyddion amlwg ei fod yn myned ar .gynydd. Lloii- gyfarchai yn gailonnog y cynryehiolwyr IT oedld yn bre-z-enncd l o'r Iklieudir. Da oedd ganddynt weled Mr M, H. Williams o Sir Gaerfyrddin, cle yn frawd i Mr Llewelyn Williams, eyn-A.S, droj Gae,rfyrddin. y Cymro m'wyaf twyrogaloa a gwladgarol a fagodd Cynrru erioed. Yr oedd heifyd yn bresennol g^ffeidlion eraill o'r eir honno, ynghyda dau .o Sir Forgannwg. ETHOLIADAU'R CYNGOR SIR. Pasiwyd i bwyso ar y IJywodraetli i ganiatau Bwrdd Amaethyddiaetli i Gym- ru, gari fod addewid wodi ei wneud cyn v rhyfel y rhoddid ystyriaeth ffafriol i'r cai«. Pasiwyd hefyd i bwyRo ar y canglien- au i geisio eae-l gan ffermwyr i ymgei&io am seddau ar y Cynghorau éia- yn yr eth- oliad agochaol. AMBER PRYD. DTN-e&dd Mr Chambers, yr hwn a ben- odii,yd yn drafnydd ac ysgrifefnnydd i" r Undeb am gyflog yeliwanegol, fod y cwee- ti\vn o dynnu amser prydiau o gynogau'r gireithwyx wedi ei gymryd i jfyny, ac hyd lies y deuir i ddealltwriaeth gyda Bwrdd Cyflog y Dosbarthiadau, awigrymwyd fod cytundeb yn cael ei wneud rhwng y ft'erm- wyr a'r g-eitb-YT. Yn ystod trafode,.eth ar y mater hwn, dywedwyd fod cryn wahaniaeth yn bod j-n y symiau a ddclir am am^er pryd bwyd, ac fod yr amser wedi dod i benderfynu'r mater yn d'erfynol. Hefyd., hysbyswyd fod mesuirau wedi eu cymryd ynglyn a eh ael masnach rydd i'r gwian. Y PWYLLGOR CYNGHOROL. Yn gypaaint fllg nad oedd Mr Ellis Da- vies yn A.S. yn awr gofynwyd ai priodol oedrJ iddo badHtU fel cynryohiOlydd ar y Pwyllgor Oynghorol (Advisory Committee). Awgrymwyd Mr Haydn Jon a Syr R. J. Thomaa, ond fe bendtorfynwyd gofyn i Mr Ellia Davie^ a oedd vn barod i corha-u fel cynrychiolydd ar y pwyllgor hyd dcli- wedd y tymor, ac og nad oedd fod Mr Hayd'n Jone. i gad ei bsnodi. AREDIG. Bu ciyn dra-fodaeth ar ben d or fy n iad au nifer o ganghellau lleol o berthynag i ar- edgrliagor o dir. 'Roedd Cangen Lkm- gybi (Sir Gaernarfon) wedi pasio i wrt-hod .Y & yn bendant anedig l-hagor o diir nag a wrtaad yn 1918. As fe baelwyd pendierfyn- iadau eyffelyb gan ganghenau erailll. Dywedodd Mr M. H. Williams (Sir Gaejfyrddin) fod yn amhosibl iddo ef aredig rhagor o dir gan nad oedd ganddo weithwyr. Gwell fuasai iddo ef dd-'oddef y go-'b na cliario allin y Cultivation Order. Penodwyd! ci.rprwyaeth yn cyrmwyB y Cadeirydd (Mr J. N. Thomas), Air M. H. Williams. Mr R. Pa.rry, Clynnog, a'r Ysigrisfeuny-dd i fynd at yr awdurdodau yn Llundiain, ynglvn ag aredig. HAXEm DRVRNOD 0 SEIBIANT. Bu peth trafodaeth ax benderfvniad a fafcw yni ad wyd gan Gangen Llansilin, yn gwrthdiystio'n eibyn rhoi half-holiday" i vision ffevmydd. Sylwcdd Mr Pai-r v (Ciynnog) y buasai'n an odd iawn i'r ffermwyr roi hanner diwm- od. Pwy geid i fwydo'r anifeiiiaid pe oaniateid hynny? TRAFNIDIAETH. Daeth cwyn o Lansannan ynglyn a di- ffyg cyfleusterau t.raifnidiol. f.N-nwy-zl- gofyn i Fwrdd y Ffyrdd a'r Pwyllgor Ad-drefniant ystyried y priodoldeb o wneud rheilfTordd yscrafn rhwng- Llar.?annan a Llamwet.

COLLED YR ANIBYNWYR. MAHWR PARCH D. STANLEY JONES. Un o wyr anil yea'r pulpud Anibynol oedd y ffw.r uchod, oedd j7n weinidog Oanel Salem. Caernarfon, ae a fu farw ddydd Ia.u. wed'i gwaeledd maith, yn 57 mlwydhj oed. Brodof o Lanarth, Ceredigion, ydoedd. Trauliodd ran foreol ei oes yn Ysgol y Bwrdd, Llanairth, ac wedi hynny aeth i ysgol yn Talgareg, a gedwid gan y Parch J. Thomas, Llanbedr-pont-Stephan. Woed; hynny diraeihefn symudodd i Ysgol Raina- dogol y Ceinewydd. Wedi treulio ychydig amser yn yr ysgol lion gymudodd i Goloeg Anibynnoi Bryste, lie y bu am dair blyn- edd, ac aeth am ddwv flynedd wedi Liynny i Brifysgol Caerdydd. Decbreuodd bre- gethu yn Deri, Sir Forgannwg, yn 1880, ac yn niwedd 1887 ordciniwyd ef yn wein- idog yn y Portli, Cwm Rhondda, Daeth a,r unwaith i gael ei adna.bod fel un o weini- dogion euai-n mwya,f poblogaidd ei gyfun- deb. Yn 1901 cyd^niodd a galwad daer yr eglwyei unedig ym Methegda a Llan- dysilio. Penfro. Bu'n hynod ddedwydd a lh\yddia_nirj3 yn y maes hwn am y cyfnod 0 buan' mlynedd. pan y derbyniodd alwad i fod yn weinidog Salem, Caernarfon, fel olynvdd i'r diweddar Bar eh Dr. E. Her- ber Evans. Dcr.brenoild ar oi weinidogae-th yn Ion- awr, 1896. Parhaodd Mr Jones y gwaitih da a wnaed gan ei ragflaenydd, gyda'r can- lyjiiad fed Salem heddyw yr eglwys fwyaf lewyrehug a mw-yaf ei rhiif pert,bnnol i'r oyfundeb yn Sir Gaernarfon. 0 lonawr, 1895, hyd ddiwedd 1911 yr oedd cyfanswm y casgliadau at waihanol achosion yn cyr- raedd yn agog i 10,000p. heb son am gas- .gliadaii yr Ysgol Sul, y Genhadaeth Dramor, a llawer o bethau eraill, a.c yn vfctod y 16eg mlynedd yna, fe dder'byniwyd 350 o'r newyd'i i gymundeb. Heddyw mae'r adodau vn rhifo dro^ 550. Yn 1911- 12 addurnwyd y capel, a gwnaed llawer o weiliannau y tu'fewn, ac map'u awr yn un o'r canelau harddaif ,:1 y sir. Cymer yr angladd le heddyw (dydel Mawrth).

CEISIO AIL-ETHOLIAD. Hen aafer hysbys ynglyn a gwleidydd- iacth Prydain Fawr yw'r orfodatth a roddir ar bob aelod Seneddol a ddyrdiefir i swydd yn y Llywodraeth i gekio ail- ethoriad yn ei gynrycaiolaeth. ar- fer hwn yn mynd yn ol i gyfnod y Fren- liinea Ann. ac fe'i pasiwyd yn dcleddf y pryd hwnnw am fod y Goicwi yn arfer ei dylanwfld yn annheg ar aelodau'r Wein- yddiactn er mwyn sicrhau eu cefnogaeth ij unrhvw arfaeth o Goron. Gyda'r Goran'!r oadd yr awdurdod i ethol gweini- dogion yn y cyfnod hwnnw, ac felly, pan "batiwyd yr'hc-n dd'eddf gwcitihredai'r Sen- edd yn gyfangwbJ er diogehveh v wlad. Yn walianol iawn v mae pethau heddyw. Y Senedd ei hu-i, trw-v law'r Prif-Wein. idog, with gwr.«, sydd yn dew is swyddog- ion yn ein dyddiau ni, ac o'r herwyed mae'r hon borvgl wedi ei symud i ffwrdd a'r anghenraid o fynd draclie-fti trwy dra. ffllrtliion etholiad yn pwyso'n drwm ar iawer o weiniuogion newydd. Eithr yn awr y maB ym nwyd yr awdurdodau i ddod a deddf newydd gerbron yn diddymu'r hen ddieddlf. a. cliydnebydd pawb yn d-cliwahan nad alio ond daioni ddsilliaw ohoni. Yn uii peth ni bydd yn rhaid i unrhyw Brif Worn idog yn v diyfodol ofni dewi^ aelod i'r Cyfrin-Gyngor yn unig am fod ei eedd yn ansicr. uk felly yn ddlau fe ga'r wlad y boddhiad o weld y gwyir mwyaf cymwys yn eael ei thethod yn weinidogion dra.,tti.

Mygwyd tri plentyn yn Edinburgh. Gad awyd h yn y ty gan eu mam, yr hon oedd ■)»* £ ed allan i weithio

I GLOBE Furnishing Co. (J. R. GRANT, Proprietor.) PEMBROKE PLACE, LIVERPOOL. Largest and Most Reliable Firm of Household Furnishers* ik- DINING-ROOM SUITES 'e Tap< itry, Velvet, fro., Malioyany or Oak Cmall C3iaii«. From 87 QLTKEAB. Houses Completely Furnished or Single Articles Supplied- EASY PAYMENTS 3PERMS: Arranged to suit Customer's convenience, a DISC6UNT FOR CASH. AH the Purniture we sell is manufactured under oa* own control and Bupervisioa. Sfttfr f«otion guaranteed or money returned in full. All Goods Miveivd Free In Private V»B Goods securely paoktd and Delivered Pre. and Safely at railway station nearest Custojmst fesidenoe. K comparison ol our Smelt will convinoft you tbat a'i rood* m Mil ui f jubstantial manufacture and reasonable 111 prios. On our system of BMW Payments no security t« required, a« Objectionabto agreements and b« jjrj| A [Qffi inquiries made, «r reterenew El Afti-i^ Weed f«. rnJ# GLOBE (J. R. GRAKT, Proprietor) Pembroke Place, LIVERPOOL. I J 1 n 8Usnmss HOURS-S to T. SEBRATOX MAHOGANY BXDROOM 1ATUHDAY (Barly ClMisg), 1 o'otoak. «UITBS, in Stook froa £ » to CM. I =- Look ahead! p\ON'T spend money just because you have it. You get very poor value for it now, and for a hundred and one purposes in the future you may neea it—badly The man or woman with a little money put by can face the world with redoubled confi- dence. Habits are difficult to break but very easy to form. Get the habit of saving money I Put your money where it will grow Buy WAR SAVINGS CERTIFICATES Each 15/6 becomes £ 1 You can buy War Savings Certificates from your Bank, Post Office, Association, or Official Agent. t.) M.. |<|yEffigi^,111 i:r-: • jj^r nok. j ¡ L The New Family Medicine. B ^-TpHERE was a time when the majority of mothers seemed to | F| i I imagine that children would "grow out" of everything in the f F I shape of illness. Now they realise that it is only by c&refnlly Y jl» watching and regulating the health of the little ones that weaknesses jj in grown-up life are avoided. || P The new family medicine. Ker-nak, is ideal for ? |SW> juvenile stomach and bowel disorders. It is so gentle, f soothing, and natural in its working that the most .i 3 delicate or fast-growing child will respond to its I | unique restorative qualities. Ker-nak, in fact, "2 MAKES AILINO CHILDREN WELL, | HP1. and by bringing health and happiness into the I home is welcomed as the Family's Favourite I I Prescription which supplies a need never before | 1 f amished by the household medicine chest. It is | 9 particularly to be noted tbat Ker-nak centalns ] c neither opiates nor any dangerous mineral 3 I: drugs. It is a perfectly natural cure. < g :;¡ g :3 I »OOTHIH«' aeviiATiv* [ |-i IA 7/* or$/• a box at all Chemists. *c.. or J r- .TO L X from the Ker-nak Natural Remedy, TO j .g —w—^mmm—mm————w»3 •BAT was ENDS In the utter extermination of Destructive Vermin v hcrevcr "RDOINE" BAT POISON (is used. It never fc-iis. RATS cannot ( S resist it. They eat it greedily and f die instnntly. ITins, 6d., H; 3/ S/u Pest 3d. i HARLEY, CHEMIST, PERTH. G LOCAL ACEKTS Local Agents:— P. R Jor^s, C-ie:nist, Llangefni and Amlwch; R. A. Evans, Chemist. Portd and rlocs Hoberts, Menai Bridee. LADIES FREE. A REMEDY wllhout medicine or pill? for all irregularities. Acts almost immediately, and will not interfere with household drufciee. Send for free parti- culars and testimonial*. MRS ST AK EM AN MORRIS (81 Dept.), 162 Stoke Newtngton Road, London, fe1 LE i'r a E SOUTHPORT. KE:¡'WORTRY'S HYDRO. ESTAB. The beet Winter Resort in the North for Convalescence, Change, Rest. Holiday Entertainments. The best Hydro, for treatment if- required Hydropathic, Elec- trical, etc.. under Resident Physician. Every comfort and attention. Tenuia moderate. — A ¡pl. ^ana^creee. 'Pho$ cn, Tolegrnn,