Y Cymro

Y Parch. P. H. Griffiths, Llundain. There is in this subject to-day the vastest terms, God and God's character, the faithfulness" of God, the Church and that potent thing called Faith which is not quite obsolete. All these terms may be challenged by a type of mind as Tather vague, or abstract or theological. But the subject is referred to a passage in Isaiah and there we see the worldi.cau ld.roni--we find our terms related to a period in history— the history of a nation, and of the world They are' in the midst of politics, national and international- and in intimate relation to them OT., in fact 0 the soul of them all, for politics and international relationships, take their hue according to the relation of the people to God But to our terms—God Who is He, what is He?' He is the moral {üerno of the Universe. He is in it all, guaranteeing to the universe in turn the Hike moral character with. Himself. So we join issue and dõ" battle hot only with God but with His universe when we live an unworthy, life—the light ill the fibwers. does--not glow to the eyes of a.bad man as they. do to the eyes, of a good man and the stars in their courses .fight against Sisera. What is the Church? It is a divine Kingdom distinct from tho' existing side by side with the Kingdoms of this world. It isi a human Society,—the only human Society which has a homogeneity of life and character with God, that has, essential likeness organically and morally with Him. Our next pa-'r of terms, 'The Faith- fulness, of God' and 'the Faith of the Church' has. reference to the relation- ship between God and His people, and between the Church and God, that in- terplay in the realm of pure conscious. nes,s that issues in acts, that change and modify history. It is in. the activity and counter-activity of these that the contrast is brought out between the church and the world', the dis- tinctness of the church made clear, and its inward potency evidenced by its power to baffle and wear down the world in its cleverness, and opposition —the two coalesce in a godly human consciousness to the bewilderment of the enerjxy. A", we consider the character of Israel and the character of the church, its tendency to a reversion to the worM-type from which it has- been taken, its, home-sickness for the mud shall I say, and especially as we. look into this passage of 'Isaiah—an echo of many otherF,Rnd regard. its won- derful simile of the mother, that eter- nalconstancy in God—almost a dread .thing, .so much without change that we hardly Connect t with life. Rather does it make us think of the stability of the rock, or of how The lordly mounta,ins soar in scorn As still as death, as steni as fate." As we consider these things the idea Of the faithfu^-iess of God becorhes in- stinct with something- more 'human t, than the immutability of attitude that ,we connect with the moral Governor ofi the universe, it is, a living, loving, tender thing. We may almost say that faithfulness in this -aspect is piJy, mercy, that drawing of the Divine towards His own in need. But if the faithfulness is mercy, it is mercy that IS faithfulness i.e. it is faithfulness to fajtih only. There must be that spiritual affinity, that homogeneity with God ihat is fotmd in the Church alone amongst human society. But 'The Faith of the Church.' What is faith ? I met a man in Aus- tralia who had heard George Muller preach upon 'Faith,' and when I asked him if he remembered anything of the sermon he said, "Yes, I re- member that his, first point was 'Faith has nothing to do with appearan,ces, I arid hisr second point, 'Faith has nothing to do with probabilities/ That was a'J I had, but I considered that I had picked up two nuggets in that land! The implication is that Faith isi in- dependent of the sense-world. It never acts by logic. It believes and acts, by its, own native inwardness, it acts, and acts, by the faith—impure. It acts-freely from God and because God never betrays faith, its actions are a cumulative evidence to it-self of another kind of conduct than that of the world and of the success, of thai conduct in this world,. Faith then, auto. matically becomes faithfulness, and faithfulness becomes faith more and more.. But to-day in our subject is not individuals, merely such ias you have a list of) in Hebrews xi. but the "faith of the Church" corporate faith. There is suggested a community of faith. Here is faith rampant. We are given the idea of a society moving to- gether in the powerful, baffling bond of faith and doing so with sufficient cosmic intensity to overwhelm the op- position of mere planetary life, the Host of God with its, clean standard coming out with such a dread tramp as to create an epidemic of shyness and funk and apology in men who live below the demands of that clean standard. Homogeneity with God can do it any day-. The Church is inevitably mission- ary, but she is faced to-day by the Jioinr, heathenism, the raging barbarism of our European lands. What does the Church throughout the Churches say to this.? WiHi its faith allied- to the faith£ul:n'es!s! of God. Can not the Church in all these countries, produce and send forth men who. will first of all be concerned to put the basis of the life of all nations, right and secure ? —men who will .stand for a human order amongst the nations, rather than a national order amongst human- ity men- that wil stand for a world in government and, politics not only different from what we 'see to-day, but different alsfe from the conditions that brought this about. We hear of a league of Nations.. What about a League of the Churches. There is no adequate life philosophy apart from this tremendous pair that have pledged their troth—God and the Church-these tremendous lovers! The whole structure, the fallen structure of our civilisation must be built upon it for the work of the Church is to do the house-keeping for her Lord. But the Church has. fallen into dis- repute! Has it? I know it has, the hounds of enmity are in full cry; Some say the Church is already dead Is it? .Then I say "the Church is dead, long live the Church." Y Parch. Owen Owens. Gan fod yr amser wedi myned yr oedd yn meddwl mai y peth goreu i'w wneud. oedd treio meddwl am y pethau a glywyd, a thynu y Se-iat "i ben. Buasai yn medru dweyd hanes y tadau mewn seiadau 4S mlynedd yn ol, yn y Philarmonic Hall. Yr oedd un Sfe-iat neilftuol yn yr Amphitheatre, ar "Ffyddlondeb Duw." Yr oedd hen weddiwr oFôn yno yn dechreu y cyfarfod, yn cerdded,, YM]Aen, ac yn ol ar y llwyfan wrth weddio, ac yn tynnu yn rhaffau addewidion Duw, ac yn dadleu ffyddlondeb Duw. Nid oedd.y gwr hwn wedi ei. wahodd i'r Seiat gan neb neiEituo1, ond fe gafocld. fi dechreu hi-yr hen bererin, Owen Rolant. Yr adeg d-ywyllaf y mae Duw yn rhoi, a rhoi y goreu, yr wyf yn meddwl. Mewn adegau tywyll y caf- wyd hwy. Fu erioed ddiluw na fu .e-nfvs. A dyna oedd yr hen wecldiwr. a Duw yn rhoi ei wyneb. Tystiodd Duw i'w addewidion. "Y mae dy garictor yn y cwestiwn; ni& gelli dy wadu dy hun. Os ydym ni heb gredU, y mae- Ef yn aros yn ffyddlon. Ac nis gall. Ef ei wadu Ei Hun." Yr oedd yn rhyw wasgfa neilltuol, a'r Duw mawr yn arddel y cyfarfod. Yn y diwedd fe d,do',th dipyn o 'relief.' "Cofia, Argiwydd, dy bohl sydd yn ymgynull yir'y lie yma," medd-ai, ac ar unwaith y gwelwyd Fleury Rees yn ysgwyd a Mr. John Hughes, y Mount, yn gorfoieddu. N'id ydyw ffydd ddim yn gafael mewn ymadangosiadau, ond pan mae yr ymddangosladau yn 're- alities.' "Edrych ar y pethau ni wel. ir." Calon yn gweled Duw. 0, i-e Y ma-ent yn myned yn gryfion yr am. S'ér honno. Addew-dion y Duw mawr —daliwn eiii gafael ynddynt. Daliwn ein gafael' yn ei ffyddlondeb Ef. Yr oedd y bobl yma yn well -o" lawer pan aethant i Babilon. Y mae Babilon yn well. lie nag a fedd-yliech. Yr oedd yn lie go lew. Yr oedd goruchwyliaeth Duw at y genedl yn Babilon yn brawf o'i ffydd'ondeb. Set on. oedd heb wel. ed. Yr oedd yn jgweled hen'stalwarts y nefoedd oddi yno. Rhyw gwyno yr oedd ac yn y tonau. Ond wrth bwyso fe dåown o'r tonau ar Ei ffyddlondeb Ef. F,e bery ffydd'onaeb mawr y Nef. Fe bery byth. Nid oes dim a'i friwia Ef o'r ddaear i uffern. Threia y nef- oedd ddim. Y mae Ei "arfaeth fawr a'i air yn un, A gwaed y G.roes oil yn igytun." Duw a'n bsndithio, a thyw- yned Ei wvneb arn-oro. Terfynwyd y, cyfarfod drwy weddi gan y llywydd".

♦ Pan y gwerthir un esboniad allaii, da clywed am gyfl-enwad o un arall da. Un felly ydyw esboniad y Parch. lo-rwerth Jones ar yr Epistolau at y Thess'a'.oniaid, ac amhosibl cael Haw. fr gwell nag un y Parch. D. Powell, Lerpw1. Y ddau yn cael ou cyhoeddi gan Undeb Ysgqiion Sul Bed-yddwyr Cymru. Gallaf yn hollol hyderus gymell y ddau.

iawn. Yr oeddynt mewn cyflwr i'w werthfawrogi. Nid peth anihymig yd- oedd. Gwyddai Duw pa fodd i'w cys- uro hefyd. Hysibysdr ni gany proff- wyd Jeremiah am rai anfedrus- yn en cysiuro. Na thwylled eich proffwydi y rhai sydd yneiiCh irnysg chwi mo- honoch, na'ch dewiniaid ac na wxan. dewch ar eich breuddwydion y rhai yr ydych yn peri eu brreuddwydio." Un o bery'glon mwyaf cyfnodau tywyll yr Eglwys yw ffug-ddiddanwch. Qni wneir hynny heddyw gantyw ddos- barth ? iachau briw yr Eglwys yn ysgafn. Mewn" dwfn drallod rhaid cael igwirioneddau mawr i weini cysur. Cof genlll yf am ddau frawd yn cael eu han,fon' gan Gyfarfod Misol i ymweled a iblaenor hen a methedig ac yn ei gael yn gyflawn o ddiddanwch a phan of- ynwyd iddo pa adnod gyfrannai fwyaf o gysur iddo ei ateb oedd "Y Gair a wnaethpwyd yn gnawd, &c. Nid a ghiol fach y torrai ei syched ond o'r ynnon ei hun. Un o~wirioneddau imawx y Beibl yw ffyddtandeb Duw. Un o'r gynnau 'mawr sydd yn chwalu caerau anghred. iniaeth yr Eglwys. Yn un pethges.yd ,ffyddyr Eglwvs ar sylfaen ddiogel. Ffyddlondeb iddo. ej hun yw ffyddlondeb Duw yn bennaf. I, Nis gall Efe wadu ei -Hun." Hunan gynhyrfiol yw holl feddyliau a gweith. redoedd Duw. Myfi, iMyfi yr Hwn a ddilea dty gamweddau er fy mwyn _fy hun." Nid oes yma le i falchder a hunanoldeb. Ar graig 'hunan' yr aeth ffydd yr Eglwys, yn Llongddry Il- iad. Nid oes yma le i anobaith chwaith. "Yr Apglwydd a'm gwrthododd." Mesur ffyddlondeb Duw with ei chyf lwr ei hun a wna o hyd. Y mae adfyd yn gymaint o brawf o ffyddlondeb Duw a gwynfyd. Nid ffydd yr Eglwy, sydd yn penderfynu ffyddlondeb Duw ond ,ei ffyddlondeb Ef ffydd yr Egliwys. "Canys. felly y carodd: Duw y byd." Fe ddywed pa fodd y carodd "Efe y byd, ond ni sionir paham. Ofer chwiliio am y rhes'wm yn y hyd. Yn Nuw y mae. Pe buasai yn ei gam am ei fod yn sanctaidd y truenusaf o bob byd, a fyddai, ond yn ei bechod y car- odd Duw ef. Yr un fath am ei Eg- lwys, nid ei thrasl a'i gogoniant a en- illodd ei serch, ond yn em hisel radd y cofiodd niL "Ni newid ddim er gweled bai 0 fewn i'w rai atiwykl." Fe wna y bai lawero wahaniaeth iddyn't hwy yn; eu perlhvnas a Duw, '• ond ni newidia ddim ar Dduw. Yr un Duw foddodd y byd ac a achubodd Noah; ac a wared odd Israel ond a foddodd Pharaoh. Ffyddlondeb moes. 01 yw ffyddlondeb Duw. Dyrchefir ffydd yr Eghvys ganddo uwchlaw cyf- newidiadau igoruchwyliaethau Duw a sefydlir hi ar wahaniaethau moesio" di. gyfnewid1. A'r fath yw'rrhi¡liwedds'y'n fv ffydd, Mae'n puro 'nghalon nos adydd." Peth arall, y mae ffyddlond-eb, Duw yn goleuo ffydd. Un elfen ibwysig yn ;y IgwaJhaniaethrhwng ffydd fach a ffydd fawr yw bod yr olaf ym medd- iannu mwy.o'r anlweledig-gweld yni- hellach a chliriach. Ffyddlondeb Duw syddi yn ei ddangos iddi. Heb- law hod yn ffyddlondeb cymeriad, y. mae hefyd yn ffyddlondeb cynllun a bwriad. Hen enw amo yw arfaeth. Ni chafodd achos' i newid ei arfaeth. Daeth pechod ar draws y bwriadau Dwyfol, ond ni ddinistriwyd y cyn- llun. Yr oedd I;awn ynddo. Y mae gwas yr Argiwydd yn ddioddefydd. Eifallaii fod rnwy o groesau a gofidiaii wedi dyfod i!lil. rhan mewn canlyniad i bechod, ond 'Trwy bob helyntoedd blin, Terfysgoedd o bob rhyw, Dyrch. afu'n gyson mae. Deyrnas, ein Duw.' Y mae ffydd fel yshiwr yn ymdroi yn myd y bwriadau Dwyfol, a daw i wybod yr hyn na wodd llygad ac ni chlywodd clusit, -ac i-ii daaeth i galon dyn.. Pascal ddywedodd fod. gan y galon resymau na wyr rheswm ddim am danynt. Ffydd yw rheswm y galon. Y peth olaf a enwn. yw ffyddlondeb Dt-w yii symbylu ffydd i waith. Mewn; gwaith y gwelwn ffyddlondeb Duw oreu. Nid wedi gweithio yn unig y mae. pan greodd y byd. "Y mae fy nhad yn gweithio hyd yn hyn," inedd. ai'r Iesu. Efe sydd yn gweithio yn nhymorau y fiwyqdyn-yn peri i'r gwellt dyfu—yn prydferthu y rhosyn— ac yn dyfrhau y bryniau o'i ystafell- .Oedd. Gweithia yn ddistaw fekrheol, ond cenfydd ei blentyn ol ei I-aw- "Pan edryCh\vyf ar y nefoedd, gwaith dy fysedd." "Tu cefn i len Riiaglun- iaeth- ddoeth mae'n ouddio wyneb Tad. Galwad ar •ddynion i gyd weitliio sydd yn sefydlogrwydd deddf. 'RU r -.read, Am hynny y rrjae'r am- aethwr yn hau; a'r morwr yn, march- ogaeth y tonnau. Nid yw y cread ond 'scaffold' adeil. ad-arall a godir gan Dduw—cymeri ad glan (Egliwys heb ami frycheuj-n1 na chrychni; Di n as heb ynddi dd-im aflan nac yn gwneuthur ffieidd-dra na chel- wydd." Ac y mae .perchen ffydd yn teimlo nerthoeddffyddlondebDuw yn gweithic yn ryttius ynddo yn'tau. I' "Dy blant a frysiant," nieu "Dy ad- gil!adwyr a frysiant." "Ymwroiant fel rhai yn gweled yr Anweledig." "Am hynny frodyr .byddwch sicr a diymod a helaethion yng-nig waith yr Arglwydd, a chwi yn, gwybod nAd yw eich ".afur yn ofer yn yr Argiwydd." Ni cha un o elynion Duw ddannod •iddo "Hwn a ddechrcuodd adeiladu ac heb fodd, i'w orffen." Dtuw ffydd- Ibn ydyw. Nid yw tarannau byd, daeargryrifaau amser, na therfySlg y cenhed'.oedd yn d'rysu dim arno. Dy- wed-ai un wrthyf yn ddiweddar fod ei fam bob amser wrth ddarllen y geir- iau "A anghofia gwraig," &c., yn ad- rodd digwyddiad y'n ei hanes wrth eu magu hwy y plant. Aeth y ty ar dan, ac mewn braw rhedoddallail gan ang. hofio ei ph'.entyn, er na pharhaodd yr anghofrwydd ddigon hir i'r fflamauei ddifa. Fe all amgylchiadau roddi y fath ysgytiad i natur dyii nes taflu, ei gynheddfau oddi,ar eu liechel. Ond am yr Hwn. yr ydym yri: son y ifiae'r isieadigaeth ynddo a'r oesoedd yn ei feddwl a'r Eglwys yn ei galon. Rhodd. ed Duw inni ffydd i yin<ldiried ynddo.