Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Advertising
PLAS DINAM. LLANDRI-JJOD WELLS. Public & Private Apartments. South Aspect. Overlooking Rock Park. Close to Mineral Springs and Principal Baths. Very central. Miss WILLI SMS & JONES, Prcprietresses ESBONIAD RHAGOROL AR YR Epistolau at Y Thessaloniaid. Gan y Parch. IORWERTH JONES, Maesteg. Mewn llian hardd, 168 tudalennau. Pris is. 6c. trwy'r llythyrdy. Hefyd ALLWEDD i'r iMau Epistol at y Thessaloniiaid, yn cynmvys Rbag- arweiniad, Cyfieithiad Newydd, Dad- elfeniad, ac Eshoniad, Gan y Parch. D, POWELL, Lerpwl. Pris 6ch. yr un. (Tudalennau 64 mewn amlen). Oddiwrth— Y Parch. EDWIN JONES, LLANWRTYD WELLS. CYMDEITHASFA CHWARTEROL GOGLEDD CYMRU, LLAN- GOLLEN, Meh. 18, 19, 20, 1918. Dymunir ar i'r Swyddogion, Cyn- lywyddion, a'r Cynrychiolwyr, a fwr- iadant fod yn bresenno1, anfon eu hen.. wau ynghyda dau 'Meat Ration Coupons, i'r cyfeiriad isod erbyn Meh. 4ydd. Ni ddarperir llety i neb os ilia anfonir erbyn y dyddiad hwn. R. E..ROBERTS. Meirion House, Llangollen.
PRYNIAD Y FASNACH DDIOD- ADRODDIAD…
PRYNIAD Y FASNACH DDIOD- ADRODDIAD Y DIRPRWYWYR GAN MR. JOHN OWENS, Y.H,, CAER. O'r diwedd mae yr adroddiad uchod wediei gyhoeddi. Fe ymddiriedwyd y?tyriaeth o'r cwestiwn i dri Comisiwn yn cynrychioli y gwahanol adrannau o'r deyrnas,.acer fod cryn lawer o wahaniaeth rhwng y gwahanol adrodd. iadau, y rhai a godant i radd'au oddi- wrth yr amrywiaeth a fodolai yn natur y fasnach ac yn y deddfau a'i rheolr- ai. eto cytunant ar y posibilrwydd o gario allan gynllun o bryniant a fydd- ai yn deg i'r naill ochr a'r Hall. Mae yn bwysig i ni gofio na pherth- ynai i'r dirprwywyr ystyried y priod- oldeb o brynu y fasnach, nac ychwaith beth allasai fod yr effaith ar, gyllid- au y deyrpas nac ar arferion cym- deithas. Y telerau a roddwyd iddynt i'w cyfarwyddo ydoedd y posibilrwydd i'r Weinyddiaeth reo'i y fasnach yn holl,61 dros. gyfnod y rhyfel. a diarfog- iad, ac .i hynny wneuthur pwrcasu y fasnach ar ddiwedd cyfnod o.reolaeth yn angenrheidiol. Telerau y Pryniant. Ymdderugys oddiwrth y crynhodeb a rydd y Swyddfa Gartrefol o'r adrodd- iadau y byddai y draul, cyn belled ag y .gel'id ei chyfrif, rhyw gymaint uwch, law PEDWAR CANT 0 FILIYNAU 0 bull- noedd ond, gryn lawer yn llai na phum can miliwn-" the grossI, total, so far as calculable, appears to bB somewhat more than 400,000,000 pounds1, but substantially less than 500,000,000 pounds." Sylwer ar y geiriau "so far as calculable," y rhai a awgrymant yr arnho-siibilxwydd i bendei-fynu ymlaen Haw pa faint fydd y swm terfynol. Ond ar wahan i'r geiriau hyn fe wyr y darlle-nydd pa faint o werth a sylwedd a herthyn i amcan-gyfrif un- rhyw weinyddiaeth er iddo fod yn sell. iedig ar ymchwiliadau manwl. Ymddengys, mai safon y pryniant fyddai. yr elw a ddeilliai oddiwrth y fasnach yn y cyfnod cyn- y rhyfel, a deuid- o hyd i werth hynny mewn cyf- alaf trwy bryniant o. bymtheng mlyn- edd. Tybier fod elw blyniyddol1 un- rhyw gwrnpeiui o fragwyr yn filiwn o bunnoedd, byddai "y swm a delir iddynt yn bymtheg miliwn. Nid mewn arian. y telir y swm. ond mewn Government Stock, ac nid mewn stock eydwerth i'r pris ond cydwerth a. thelerau y farchnad ariannol ar derfyn y rhyfel. Yn 01 pob tebyg, ar hyn o bryd, byddai v--stock yn yr enghraifft. a nodir uchod yn llai na deuddeng mil- iwn. Dosberthir y stock rhwng y gwa. hanol gyfranddahvvr yri ol maint eu hawl yn y cwmpeini, and dilfodir y gwahaniaeth sydd rhyngddynt yn awr a ddynodir mewn a "Preference' saif yr holt gyfran-ddalwyr ar yr un tir. Yn hyn-- yna y canfyddir un gwahaniaeth pwys- ig rhwng yr adroddiad Ysgotaidd a'r adroddiadau eraill, oherwydd yn ol yr adroddiad hwnn-w cedwir i fyny y gwa. haniaeth cyfreithiol sydd rhyngddynt yn awr. Nid yw yn eglur i mi pa fodd y cyfiawnheid ymyriad mor bwys- ig a thelerau cyffredin cyfran-ddaliad- au ac os gwneir hynny ynglyn, a'r fasnach neilltuol hon anhawdd fyddai gwrthsefyll mabwysiadu yr un eg- wyddor tuag at y rheiffyrdd dyweder pe y penderfynid eu cenedlaetholi. Fe delir am y dafarn fel adeilad yn ol ei gwerth, ar ol cyfrif yr iawn am y drwydded. Os na pharheir y fasnach yn y ty fe roddir naill ai ty arall i'r y trwyddedwr neu rhoddir blwydd-dal iddo yn ol niter y blynyddoedci y mae wedi bod yn dafarnwr ac yn ol ei oed. ran. Er na thelir mewn arian i'r cyfranddalwyr gallent, fel yr awgrym. ais mewn ysgrifau blaftnorol, werthu eu 'stock' fel y gall unrhyw un wneud yn bresennol os bydd digon o brynwyr yn y fasnach. I'r graddau y d'ifodir y fasnach yr ychwanega y pryniant at gyfrTfoldeb ariannol y deyrnas. Fe1. yr awgrymwyd ar amryw o adegau, gan y rhai a wrthwynebant y syniad o brynu y fasnach, byddai yr ychwan- egiad aruthrol hwn at y ddyled genedl. aethol yn .mweidiol i safle ariannol y deyrnas. Dyna ydocdd barn pwyllgor o benodiad y Llywodraeth yn 1915. Dyna liefyd fe ddywedir ydyw barn y Canghellydd presenn-ol, ac nis gwn am unrhyw 'financier' o safle a feddwl yn wahanol. A ydyw y pynlluti yn ddichon. adwy ? Er y dywedir gan y dirprwywyr nad oes unrhyw bwynt anymarferol yn y syniad o brynu y fasnach, nis gall dar. lleniad o'r adroddiad lai na pheri braw wrth feddwl am yr anturiaeth-ar' wahan i'w dylanwad moesol pa natur bynnag fyddai hynny. Fe ddywedir gan un newyddiadur wythnosol, yr hwn a ddatgan farn un o bleidwyr sel. og y mudiad yng Nghymru, na fuasai ne b yn meddwl am y fath beth cyn y ,rhyfel, ond fed treuliau y rhyfel wedi ,eincynefino A nied-dwi mewn miliyn- au! O'r ochr arall fe ddywed y 'British Weekly' fod y syniad wedi ei roi heibio yn hollol. Mae yn berffaith eglur i bob meddwl. cyfrifol na ddylai y fath gyfnewidiad gymryd He yn safle y deyrnas tuag at y fasnach heb i fwyafrif yr etholwyr bleidio yn fifafr hynny. Hyd yn oed pe bai yn angenrheidiol i'r llywodr- aeth igymryd rheolaeth y fasnach fel mesur mihvrol nid yw yn eglur pa fodd y rhoddai hynny sail ddigonol dros brynu allan y fasnach yn gyfangwbl. Nid yw yn egluc, ychwaith, pahani y gwahaniaethiir rhwng y fasnach neilltu. ol hon a buddiannan eraill ar y rhai y mae y rhyfel wedi'dylanwadu yn rÙ- weidioL Er yr hyn a ddywedir gan y 'British Weekly,' nid yw y sefyllfa bresennol yn ddiberygl-c, s,afle y rhai a wrthwynebanti y syhiad. Gellix meddwl am anigylchiadau yn y rhai y tybia y Llywodraetli y dylai ymeym- eryd a rheolaeth y fasnach, fel nresur rhyfel, ac er yr addawodd Mr. Bonar Law na wneid hynny heb dddwyn y mater gerbron Ty y Cyffredin!, nid yw cyfansoddiad y Ty yn rhoddi unrhyw le i feddwl y gwrtliw^nebid unrhyw fesur a ddygid gan. y Llywodraeth fel mesur angenrheidiol i'n safle filwrol. Os ydyw y telerau yn ffafriol i'r fas- • nach, ac yn dderbyniol ganddi, nid gwaith anhawdd fyddai gosiod sail i bryniant trwy ei riieoli yn gyntaf, yr' hyn a gym-erai bryniant yn ganiataol yn ol telerau y Llywodraetli yn ap- wyntiad y dirprwywy r. Er fad pIe-iet wyr pryniant yn argymeH y cwrs, hwn i'r llywodraeth, teiaulir yn lied hyd- erus na fydd iddynt dr-oseddu yn erbyn pob egwyddor ddemocrataidd. Dylai pryniant sefyll neu syrthio ar 'ei dieil- yn-gdod ei hun. Awgrymir gan yr ad- roddiad Ysgotaidd na fyddai mesur o bryniant yn rhwystt. i weithrediad dewisiad lleol i'r hyn y bydd- gan Scotland hawl gyfreithiolyn 1.920. Ond dywed Mr. Duncan Millar, A.S., yn y 'British Weekly' nad oedd y cwestiwn o fewn terfynau yr ymchwiliad, a phe buasai y rhoddas,id tystiolaeth gref yn y gwrthwyneb gan bron yr ol! o ar- weinwyr dirwestol Scotland, ± B fyddai y fantais ddirwestol? Erys y cwestiwn hwn fel yr oedd yn flaenoroi, oherwydd fel y dywedais. eis. oes ni ofynvvyd am farn y dirprwywyr ar unrhyw wedd i 'r mater, ond yr ar- iannol. Mae yr holl syniad am brynu y fasnach yn seiliedig ar y dybiaeth mai y -1 velsted interests''—y buddiannau personol—sydd yn rhwystr i gynnydd d-irwest yn y wlad. Prynwch y rhai hynny allan, meddai y dosbarth neill. tuol yma o ddirwestwyr, "ac fe ellir gwneud yr hyn a fynir a'r fasnach." Ond y mae dosbiarth cryf a liuosog arall .0 blaid piryniant, a gynrychiolid gan Syr Coirapton • Rickett a'r 'Spec- tator,' y rhai a edrychant ar y fasnach fel 'monopoly,' ac fel y cyfryw mai y Weinyddiaeth a ddylai ei chario ym- llaen er budd y Wladwriaeth yn ol fel y barno y wlad mewn unrhyw dref neu ardal. Dyna mae'n eglur ydyw barn y Blaid Liafur yr hon. a, igefnoga y syn- iad o genedlaetholi bron bob budd- iant. 'Corfforiad o wasanaethu Duw a rnamon, ar raddfa eang, fyddai sylw- eddoliad o'r anturiaeth yn y wedd hon arni. Byddai Plaid Llafur ar dir di- ogelach o lawer pe cyfyngai ei hym- drech yn y cyfeiriad hwn i'r Rheil- ffyrdd, oherwydd y mae eu rhe-oli os nad eu cenedlaetholi wedi dyfod yn anhebgorol angeurbeidiol. Y ffordd Ai tybed nad yw yr Unol Da.1,eithiau a Chanada wedi dangos i'r "prynwyr" erbyn hyn fod ffordd amgenach i ddwyn oddiamgylch ddiwygiadau dir- westol na thrwy genedlaetholi y fas- nach P Fe seilir yr apel aiif bryniant ar ■ lwyddiant y Bwrdd Ca-nolog, and nid i bryniant y mae ei lwydd yu ddyL edus, ond yn hytrach i'r cyfyngiad ar yr oriau ac ar y diodydd. Ni chauwyd yr un dafarn yng Nghaer, fel engraifft, yn ystod y tair neu bedair blynedd di- weddaf, ond nid yw meddwdod yn waeth yma nac y mae yn y rhannau hynny o'r wlad LIe mae y Bwrdd wedi bod mewn cyflawn, weithrediad. Ac y mae hynny yn wir am y wlad yn gyff- I z, redinol. A chan fy mod wooi çylfeirio at y ddinas hon, lie y mae gennym drwydded ar gyfpr 307 o'r boblogaeth, byddwn mewn Siefyllfa i gau nifer o dafarnau ar ddiwedd y flwyddyn gan y bydd erbyn hynny ddeng mil 0- bun- noedd mewn Ilaw irwy i'r tollau o dan ■" W' ddeddf Mrv. Balttour gael eu codi yn gyflawn. Ond fel y dywedai Arglwydd D'Abernon 'jfchydig wythnosau yn ol nis geliir aros- am hanner can' mlyn- edd heb ddifodi y nifer gormodol o dafarnau sydd yn bod; ac awgrymai mai buddiol fyddai defnyddio, rhan helaetih o'r trethi a godir oddiar y fas. nach—dyvveder ugain neu bumpar, iiugain y cant o'r dreth ychwaiiegol- er cyflymu y Heihad yn rhif y trwydd. edau. Er fod ei arglwyddiaeth yn gwybod both ydoedd telerau pryniant a gym- eradwywyd gan. y Dirprwywyr; eto ni soniodd air am y syniad yn yr araith dansy lw Ai nid oes lIe ,i. ddirwestw^yr Cymru gyd-gyfarfod yn yr awgrymiad uchod fel un o'r amcanion y maent oil yn cytuno arnynt
-■■f LLITH Y MEDDYLIAU POENUS."
f LLITH Y MEDDYLIAU POENUS." CAN Y PARCH. T. F. JONES, LLUNDAIN- DadIenais" gyda 1'lawe.r o flas, y llith ymddangosodd yn y CYMRO yr wythnos ddiweddaf dan y penawd uchod. Ac,, o ran hynny, byddaf yn cael bias mawr bob aimser ar lithiau dawnus y lienor o Aberaeron. A tlira yr oeddwn yn darllen, gofynwn i mi fy hun'Neno' dyn pa bechod y mae yr Ynad- Henadur-bregethwr, &c., -wedi gyt- lawni, fel y rhaid poenydio ei enaid cyfiawn a'r fath feddyliau poenus.. Efallai y bydd yn gysur iddo wybod. fed igweinidogion. Cymreig Llundain: yn tosturio wrtho, ac yn barod iawn i eiriol ar ei ran er ei ddwyn allan o'r purdan poeth yn lanaoh ei galon, ac yn loewach ei feddwl nag erioed. Wrth ddarllen ymlaen, gwelais nad. oedd cysylltiad agosl iawn rhwng y meddyliau a'u gilydd, ac eithrio, wrth. gwrs, agosrwydd Ueoliad y cysodydd,. ac nad oeddynt chwaith yn gyson iawn: a'u, gilydd. A chofiais eim bod ys Haw., er dydd yn y wlad yn rhoi mwy nag; un ystyr i "feddylie." Gallent fed- yn gynyrch pwyll a barn; agallent. hefyd fod yn fr.euddwydion dihuu: meddwl heb fod bob amser yn gyson; a chydbw'Vs. Diau fod y darllenwyr- eisoes wedi pehderfynu i'w boddlon- rwydd eu hunain i ba ddosbarth y perthyn y "meddyliau poenus. A, minnau yn weinidog Methodus Cym- reig, yr wyf yn falch fy mod yng, nghyich y weinidogaeth Gymreig yni Llundain oblegid, credaf eu bod at eu, gilydd, gystal cynrychiolaeth o weini- dogaeth yDeyrnas' ag .à geir mewn un. rhyw wlad., Nid ydym yn cydweld ar bob pwnc, ond yr ydym yn paxchu golygiadau gwahanol ein gilydd; -oher. wydd ein bod yn a-rgyhoeddedig o on. a didwylledd naill y Hall. Yr ydym, hefyd, yn credu mewn rhydd. ic1 ibarn, a rhyddid cydwybod, ac yr ydym. yn credu hefyd mai un Arglwydd Cydwybod sydd, "sef, yr Arglwydd Crist. Y mae'r "meddyliau poenus" yn ceisio bwrw rhyw dipyn o anfri ar y gweinidogion Cymreig trwy eu gwneud yn destun gwawd. A gofyna yr Ynad. Henadur amlochrog, ac amryddawn, pwy sydd yn cynrychioli Cristionog- aeth? A], ei ysbrydol arglwyddiaeth o Gaergaint, neu ei frawd o Lundain,. neu y gweinidogion Cymreig? Efallai nad ydyw yr un ohonynt. Ond, a. barnu oddiwrth anerchiadau Esgob Llundain yn y blynyddoedd diweddaf hyn, gallwn feddwl, yn bendifaddeu, mai ychydig iawn wyr ef am Gristion-, o,g.aeth y Testament Newydd; ac os. nad yw Cristionogaeth yn rhywbethc amgen na'r hyn ddysga efe, ynanidl