Seren Cymru

LLANDUDNO A'R CYLOH. BED YDD.— Sabboth, Hydref oed, yn y Tabernacl, bedyddiwyd dwy, gan y Parch. W. Edwards, y gweinidog. Y PAVILION. Y mae yr awdurdodau wedi penderfvnu cadw v cvnarherddau trwv v Igauaf presenol. Bydd dau gyngherdd bob dydd-am 11 a.m ac am 7 p.m. Cymmerir rhan ynddynt gan band offerynol da; ac y mae Miss F. Richard, o Fangor (yr hon a ennillodd wobr am ganu yn yr eisteddfod ddiweddaf), yn cymmeryd y rhan leisiol, ac y mae yn taro yn dda iawn yma. CYFARFOD PREGETHU, &c.-Sabboth Hyd. 26ain, a nos Lun a nos Fawrth, Hydref 27ain a'r 28ain, cynnaliodd y Bedyddwyr eu cyfarfod blynyddol. Y pregethwyr oeddynt y Parchn. D. Thomas, Llangefni; J. W. Maurice, BIaenyowm, a W. Morris (Rhos- ynog), Treorci. Cafwyd cyfarfodydd rhagorol iawn, a llawer o wenau Duw. Dydd Mercher, Hydref 29ain, cafodd plant yr ysgol Sul dê parti, a chafodd llawer ereill eu diwallu o de a bara brith trwy dalu am dano. Am saith yn yr hwyr, traddododd y Parch. W. Morris ei ddarlith odidog ar 'Athrofa ByWY d: pryd y cadeiriwyd yn ddeheuig gan Mr T. T. Marks, C.E. Yr oedd yr elw at ddyled y capel. GLANWYDDEN. Y chydig wythnosau yn ol, cynnaliodd yr eglwys yn Glanwydden ei chyfarfod pregethu blynyddol. Cafwyd gwasanaeth y Parchn. J. Thomas, Pwllheli; 0. Daviep, Caernarfon; a P. Williams, Abergele. Yr oedd yr ben, hen 'stori mor flasus ag erioed, a hyderwn y gwelir ffrwyth y llafur a wnawd yn amlwg etto yn y dyfodol. ROEWEN.—Nos Ferch&r a dydd Iau, Hydref 29ain a'r 30ain, oedd dyddiau yr wyl bre- gethwrol yma. Y pregethwyr oeddynt y Parchn. J. Spinther James, M.A. O. Davies, Caernarfou; a W. Edwards, Llandudno. Y Roewen ydyw ein mam ni oil yn y parth hwn; y mae yr eglwys hon yn awr yn gan mlwydd oed. Boed bendith ar lafur y gweision i fod yn symbyliad i'r hen fam eglwys i ennill pechaduriaid. GOGARTH. -0--

CYMDEITHAS DDIRWESTOL BEDYDDWYR CYMREIG .LERPWL A'R CYFF1NIAU. Cynnaliodd y gymdfcithas uchod ei chyfar- fod agoriadol i'r rhestr o'r cyfarfodydd a gynnelir yn ystod y tymhor, yn ngbapel Windsor Street, nos Fawrth, y 4ydd cyfisol, yn nglyn a. pba uu y cafwyd te parti, fel y mae y gymdeithas yn arferol gwneyd. Gwasanaethwyd wrth y byrddau gan y boneddigesau Cfwlyuol Mrs Thomas, Madelaine Street.; Mrs Williams, Whitaker Street; Miss H. Jones, Falkner Street; Miss Hughes, Blundell Street; Miss S. Jones, Falkner Street; Miss Roberts, Earle Road; Miss Jones, Morton Street; a Miss Edwards, Churchill Street; a chynorthwywyd y cyfryw gan Mri Jessie Roberts, O. Owens, a Joseph Roberts. Mwynbaodd pawb yn rhagorol o'r danteithion oedd wedi eu darparu ar eu cyfer. Ar ol y te cafwyd cyfarfod cyhoeddua. Cadeirydd, Parch. W. Williams, Bousfield Street. Dechreuwyd y cyfarfod trwy ddar- llen a gweddio gan Mr Roberts, o Everton Village. Yna cafwyd anerchiadau grymus a dylanwadol gan y Parchn. C. Davies, Everton Village; J. Davies, Birkenhead a'r Cadeir- ydd. Hefyd, canwyd ddwywaith yn dra swynol gan Miss Thomas, Everton Village. Yr oeddym yn falch iawn fel cymdeithas o gael y fraint o groesawi y Parch. J. Davies, Birkenhead, i'n plith, gan obeithio y bydd ei ddyfodiad yn fendith i'r gymdeithas. Y mae ef yn ddirwestwr trwyadl ap yn siaradwr rhagorol. Dymunem iddo bob llwyddiant yn ein plith ac yn ei faes llafur newydd. Swyddogion y gymdeithas am y tymhor presenol ydynt a ganlyn Llywydd. Parch. W. Williams, Bousfield Street; is-lywydd, Parch. J. Davies, Birkenhead; trysorydd, Mr John Roberts, Bootle ysgrifenydd, Mr Jesse Roberts, Windsor Street. T. R. JONES (Aneiddog.) --0--

ETHOLIAD BWRDD YSGOL YSTRADY- FODWG. Nos Wener, Hydref 17eg, yn ystafell y Bwrdd yn y Tlotty, Pontypridd, cyhoeddwyd canlyniadau yr etholiad a gymmerodd le y dydd blaenorol yn Ystradyfodwg, y rhai ydynt a ganlyn :— WEDI EU HETHOL. David Evans (Bodringailt). 6,285 William Jenkins (Ystradfechan) 5,737 W. W. Hood (Llwynpia) 5,582 Parch W. Morris (Treorei) 5,248 Jobn Davies (Maerdy). 5,216 W. Taylor (Treherbert) 4,603 Parch. W. Jones (Ton) 3,808 C. H. Davies (Ystrad) 3,719 Parch. B. Davies (Treorci) 3,167 Parch. W. Lewis (Ystrad) 3,127 David Ellis (Ynyshir) 2,505 ALLAN. Moses Rowlands (Penygraig) 2,413 John John. (Treherbert) 2^09' D. W. Davies (Tontpandy) 2,007 Parch. J. R. Jones (Llwynpia) 1,503 "XT— -1 1 I x ii euryen ar yr ucdocl o sarbwynt enwadol, saif y pethau fel y canlyn :—Cynnulleidfaol- wyr (2)—y Parch. D. W. Davies a Mr E. H. Davies Methodistiaid Calfinaidd (3)—Mr D. Evans, Parch. W. Jones, a Mr W. Jenkins (?); Bedyddwyr (3)—y Parch. W. Morris, Mr D. Ellis, a Mr W. Taylor; Yr Eglwyswyr(2)—y Ficer a Mr Hood. Gesyd gohebydd y South Wales Daily News Mr John Davies, Maerdy, gyda'r ddau Eglwyswr, felly yn gwneyd tri o honynt ar y Bwrdd; ond y mae sympathies j Mr Davies gyda'r Bedyddwyr. Er nad ydyw yn aeldd, etto y mae yn myuychu'r capel yn gysson. Drwg genym fod y Parch. J. R. Jones allan. Pe buasai y Bedyldwyr I wedi ardrefnu yn dda, a deall eu gilydd drwy y plwyf, gallai fod i mewn yn rhwydd; ond rhaid boddloni bellach i'r dynged, a gofalu o hyn allan. Dyma wers newydd etto i ni fel Bedyddwyr. Dyegwn hi. GOHEBYDD. -0-

EDKYCHWCH YMA!—Coryza Lozenges, darpar- edig gan Mr Gwilym Evans, F C.S., Llanelli, yw y feddyginiaeth oreu ar gyfer anhwylderau y gwddf a'r ddwyfron. Dyma dystiolaeth pawb a'u harferant. DIGESTIVE PEABLS.—L)yma yw yr enw a roddir ar y moddion teuluaidd goreu yr ydym yn adnabod. Math o Bills bychain ydynt, a gellir eu cymmeryd heb draflertk gan eu bod yn hollol ddiflits. Nid ydym am ddweyd eu bod yn berffeithrwydd, ond gallvvn sicrhau ein darllenwyr lluosog eu bod y Pills teuluaidd goreu a wyddom am danyat, a gall pob aelod o'r teulu eu cym. meryd yu ddiofn. Y maent yn gweithio y corff yn araf a diboen, ac etto yn sicr yn eu heffaith, ac yn rhwyddhau rhediad y dwfr. Y maeut yn dra thebyg i Gastor Oil yn eu heflaith. Felly, gellir en cymmeryd gan wragedd bob amser. Can't effaith anarferol ar wasgaru y gwynWi'r teimlad o lawnder a deimlir ar brydiau gan ddynion o'r canol oed yn mlaen. Nid ydym yn credu y byddai yn ddoeth i gymmeryd gor- mododd, hyd y nod o'r rills hyn, gan mai Ueiat o erly Bills yw y goreu. Darperir yn unig gan GWILYM EVANS, F.C.S., M.P.S., Llanelli. Ac y mae ei enw ar Stamp y Llywodraeth, —Os bydd eisieu physio pan yn cymmeryd y Quinism Bitters, dyma y Pills a gym- meradwyir. Mewn blychau He., Is lie., a 2s 9c. Y size ganol yw yr un mwyaf cymmeradwy. Gellir eu gael trwy y post, oddiwrth y percheBog, neu trwy 1 chemist yn yr ardal.

LLANDYSSUL. DARLITH.—Traddodwyd darlith ardderchog ar y testun Lie i bob peth, aphob peth yn ei Ie' nos Fawrth, Hydref 28ain, yn nghapel ( Ebenezer, gan y Parch. W. E. Watkins, ) Pembre. Cymmerwyd y gadair gan y Parch. D. Thomas (gynt o Trimsaran). Dylai y ddarlith hon gael ei thraddodi yn mhob tref a gwlad. Yr elw at gapel newydd Trim- saran. HEBRON.—Prydnawn dydd Gwener, Hyd. 31ain, anrhbgwyd deiliaid yr ysgol Sul yn y lie uchod a the a bara brith gan y boneddig- esau canlynolMrs James, Clynmelyn Mrs Jones, Nantygragen; Mrs Thomas, Gastod Mawr; Mrs Davies, Nantygwair; a Mrs Davies, Waunmeirch. Dyma y tro cyntaf i ni yma gael gwledd o'r fath hon. ond gobeithio nad hon fydd yr olaf. Yn yr hwyr, dan lywyddiaeth y Parch. T. John, Ffynconhenry, cafwyd cyfarfod adloniadol. Rhy faith fyddai i ni enwi pawb. Canodd i ddau gor Hebron yn swynol iawn, dan lywyddiaeth Mri William Jones a Tom Jones; canodd cor y Godre befyd yn dder- byniol iawn. Cafwyd cyfarfod difyr ac j adeiladol iawn. MARWOLAETH.-Hydref 13eg, bu farw Mrs Jones, Penybanc, Llangeler, yn 93 mlwydd ced.' Gweddw ydoedd i'r diweddar Mr John Jones, Penybanc, yr hwn a fu farw bum. mlynedd ar hugain yn ol, yn 90 mlwydd oed, ac yn fam i'r Parch. i)r J. H. Jones, Trefecca. Deallwn fod yr hen fam ymadaw- edig wedi proffesu crefydd pan yn 14 ml. oed. Felly bu am bedwar ugain mlynedd ond un gyda chrefydd. Dydd Iau canlynol, daeth tyrfa luosog i dalu y gymmwynas olaf i'r hyn oedd faiwol o honi. Gwasanaethwyd yn yr angladd gan y Parchn. E Phillips, Castellnewydd Emlyn, a J. W. Lewis, Caerfyrddin. Claddwyd hi yn thynwent y plwyf, dan yr hen drefn. DEWI MEDI. -0-

a gofal rhagluniaethol, trwy ei fod o dlodi wedi dyfod yn gyfeirnod i'r gyminydogaeth, hynod mewn cymdeithas, llesiol i'r wlad, a gogoniant i grefydd ac nid oes petrusdod ar yr ysgrifenydd na fydd cyn diweàd y llith eglur hyn i foddlonrwydd cyffredinol dar- llenwyr y SEREN. Ganwyd ein brawd yn agos i Gaerdydd, Mahefin 14eg, 1823. Dyma'r adeg pau oedd y dref sydd yn awr y mwyaf anrhvdeddus, a'i masnach y mwyaf eang, a'i pbobl y mwyaf lluosog, a'i llwyddiant y mwyaf clodwiw o dan Goron Lloegr yn Nghymru. Medda yr awr hon yn agos i gan mil o drigolion; tra oddeutu tair mlynedd ar hugain cyn geni ein brawd, nid oedd ond 10,000; ac yn 1823, nid oedd bumtheg mil. Yr oedd saith o blant ar y parth eisoes; fe allesid meddwl fod digon; ond yr un bach hwn, y Dafydd hwn, oedd i dderbyn yr eneiniad o'r holl deulu. Mae irefniadtu Duw, fel efe ei hun, yn anwybodus i ni etto yn gysson ac yn ateb y dyben i ni; ac nid oes dim genym yn eu gwyneb i wneyd ond bod yn ddystaw, gobeithio y goreu, ac ym- ddiried hyd angeu. Pan oedd ein brawd yn 6 mlwydd oed, collodd y teulu eu tad, a'r fam ei gwr. Dyma'r adeg pan oedd creaduriaid y dosparth uchai yn pasio heibio y tlawd, y radd ganol yn eu hystyried yn islaw iddynt mewn bodolaeth, a'r gwarch- eidwaid glwth a dideimlad yn eu diystyru fel anifeiliaid y maes. Cafodd ein brawd ysgol hyd wyth mlwydd ced, pan gorfodwyd ei fam i'w osod gydag un oedd yn ddigon adnabyddus i'r ysgrifenydd, sef amaethwr o'r enw Harris, Penrhiwlys. Cafodd ddigon o Harris, ac aeth ffwrdd dros Af on Taf i fyny i Lysfaen, yna i Heol Machen, fyny i Bassaleg, ac i P. Corner, heb (lori ei angen oddiar 7 o'r gloch y boreu. Ar bwys clwyd y Waterloo, yn agos i Gasnewydd, cat'odd ganiatad, yn flinedig a gwan, i eistedd ar gydau cartwr. Cysgodd a phan ddihunodd yr oedd ar bwys y Salutation, heb le i fyned na thy i'w gysgodi, na chyfaill i ddweyd ei gwyn wrtho. Cynghorodd un iddo fyned i'r gweithdy; ond ni chafodd dderbyniad. Daeth yn ol i'r un man. Wedi iddo ddweyd iddo dd.'od o Gaerdydd, rhoddpdd rhyw berson geiniog iddo, a phrynodd deisen, a chredwn ei fod yn ameuthyn iddo, a chafodd ganiatad i gysgu ar loft y gwair, lie treuliodd Dr. Johnson, Llundain, llawer noson, heb gymmaint a cheiniog i dalu am lodging. Boreu dranoeth, daeth Mr Risen i'r ystabl, siaradodd a'r un bach, a dywedodd, I We], un o Forganwg wyt ti' (ei iaith yn ei frawychu). Gofynodd iddo os oedd am waith (cofiwn mai gwaith oedd hi yr adeg hono, uid manteision fel heddyw), a dywed- odd Dafydd fel gwr ei fod am dano. Dere gyda fl,' meddai y meistr. Cymmeroddef i'w dy, a chafodd freewast (mae yn dweyd am dano hyd heddyw). Y gwaith oedd i'w wneyd oedd yr un ag oedd dyn mwyaf yr oes bresenol yn ymfalchio ei fod wedi ei wneyd pan yn eistedd yn nghadair lywyddoi yr Unol Daleithiau-yr anfarwol Garfield,—sef gyru ceffyl ar hyd droedffyrdd un o gamlesi America. Gweithiodd ein harwr bach ni amryw fisoedd ar gamlas Pontypool; a phan cododd chwant i weled ei fam, ei frodyr, a'i chwiorydd yn Abergavenny, ffwrdd aeth, a cherddodd bob cam i Gaerdydd. Derbyniwyd ef yn y teulu fel un oedd wedi adgyfodi o'r meirw. Mewn ychydig bach o amssr, cafodd Ie. ar gamlas Merthyr a Chaerdydd, lie cododd dynion mawr a chyfoethog fel masnachwyr Caerdydd, Pontypridd, a Merthyr, hiliogaetb y rhan fwyaf heddyw sydd mor farwaidd, crybachlyd, a gwan eu cyrhaeddiadau: digiant, ffromant, troediant, dirmygant, ac byd y nod niweidiant,cs dywed rhywun islaw iddynt mewn amgylchiadau eu bod yn adnabyddus o'u tad; mewn gwirion- edd, camlas Merthyr a Chaerdydd fu un o'r moddion i gadw trigolion Merthyr, Ponty- pridd, a Chaerdydd, yn fyw a llwyddiannus dros hanner cn mlynedd. Camlesi ein gwlad oedd un o anturiaethau rhagoraf yr oes ddiweddaf, a chledrffyrdd yr oes hon. Yr ydym yn cael ein harwr nesaf yn un o gang o adynion cyfrifol, dadlwythwyr haiarn, ar, Yard Hill; ac wedi hyny yn un o'r dynion mwyaf ymddiriedol o dan Alderman Watkins, cynnrychiolydd cyfrifol Mr Crawshay, ac ychydig o flynyddoedd yn ol yn faer Caer- dydd, ac yn un o areithwyr penaf y wlad. Pan yma priododd ag un o ferched Caerdydd, o'r enw Betsy Griffiths, yr hon oedd aelod II yn y Tabernacl, Caerdydd, ac hyd heddyw yn Fedyddwraig trwyadl, gwraig rinweddol, a mam dyner a goralus. JJaeth y Daiyad hwn i wrandaw ar Ddafydd arall, udgorn arian Cymru, yr anfarwol a fyth-gofiadwy, y seraphaidd Dafydd Jones. Methodd Dafydd Edmund ddal ond ychydig wythnosau o dan ei weinidogaeth, ag oedd fel y gwlith i Seion, ac fel gordd i ddryllio calonau creigaidd y gwrandawyr. Daeth i'r gyfeill- ach dan wylo, a dywedodd ei fod yn bechadur mawr. Dywedodd Mr Jones fod yr lesu anwyl yn faddeuwr mawr. Bedyddiwyd ef; cododd y groas o ddifrif; daeth yn aelod cryno o'r ysgol Sabbothol; athraw a thrysor- ydd hefyd, heb wadu ei broffes hyd heddyw. Dywed mai i ras yr oedd yn ddyledus am bob peth. Cawn ef yn berchen badan ei hunan er dadlwytho llongau yn y Dock Newydd; a deunaw mlynedd yn ol, pan cymmerodd y Taff Vale at Dock Penarth, yr oedd eisieu dyn â'r cyfryw foddion ganddo; ac wele neb yn barod i wneyd y gwaith ar fynyd o rybydd ond Dafydd Edmund. Dyma'r gorohwyl a'r dyn yn, ateb eu gilydd. Drwy fodd llygaid, gofal, ymdrech, a bendith Rhagluniaeth, dYnia gyd-gyfarfyddiad-y llwyddiant yn rhedeg i fewn fel afon, a'r bachgen bach oedd heb le i gael pryd o fwyd, yn foddion i borthi cannoedd y dydd hwn; yr hwn oedd heb ddimai, heddyw a. miloedd wrth ei alwad yr hwn nad oedd obenydd ganddo i orwedd arno, erbyn heddyw yn gallu gorwedd ar un o ddoion; a'r hwn nad oedd to gauddo i ymguddio o dano, a phalas o dy heddyw, yn ddigon addas i dywysog dHlu ymweliad ag ef, ac o ddrws ei dy yn gallu gweled estate rhydd ei hun, o'r tir brasaf yn sir Forganwg, ac afon yn dolenu, yn gyfoethog o bysgod, trwy ei ddolydd gwyrdd leision. NODWEDDION EI FYWYD. Mae yn meddu ar gorff lluniaidd, golygus, a chryf dyn ysgwar, oddeutu 5 troedfedd a 10 modfedd mewn talrwydd; aelodau nerthol; tipyn o fongamu; troecl yn ateb ei gorff; a'i ben yn nghanol ei ysgwyddau; gwyneb serchus a den gar yr olwg; tua 62 mlwydd oed; a gwallt ag ond ychydig o frithni hyd hyn. Nid darparu ar gyfer y corff yn unig mae y brawd hwn wedi gwneyd, ond mae wedi cynnyg at ddiwylliant meddwl, ac wedi llwyddo. Mae yn meddu un o'r llyfrgelloedd goreu, yn cynnwys llyfrau ar bob canghen o gelfyddyd. Dyn am garti-ef ydyw ein brawd ac nid ydyw un j auser yn ymadael a. hwnw, heb fod bustaes yn galw. Mewn dau fan geliir sicrhau cael gafael yldclo-yii y gwaith neu yn ei dy gartref. Nid fel llawer adnabyddwn pan i oeddynt weithwyr, dynion wastad gartref; ond wedi i lwyddiant eu hoddiweddyd, cwmpeini, cwmpeini; cartref yn cael ei esgeuluso, serch yn oeri, a dideimladrwydd yn ffynu; a'r lie yr oedd can, a moliant, a llawenydd yn ffynu, wedi ei droi yn drigfa sarugrwydd, geiriau pigog, annghytunus, ymrafael, gofid, a galar. Ond nid felly cartref ein hanwyl frawd D. Edmund. Dyma ddyn" moesol, yn cerdded canol yr heol bob ameer. Gellir cynimeryd llw ceir ei weled yn dychwelyd i'w gartref yn ddyn fel yr aeth allan. Dyma un o'r dyoion mwyaf haelionus a feddwn ni: yn rhydd, yn hael, a gwen ar ei wvneb, a thyma'r un y mae yr Arglwydd yn eu garu. Nid oes eisieu dim I ond achos teilwng, a bydd calon, llogell, a llaw yn cyduno, mewn mynyd, a hyny yn deilwng o'r dyn a'r Cristion. I'n gwybod- aeth ni mae wedi rhoddi cannoedd o bunnau at achosion crefyddol, heb y duedd lleiaf i ymddangos yn fawr,-nao yn foddlon i'w enw ymddangos wrth ei rodd. Mae'n brawd yn grefyddol, ac i hyn mae yn gosod ei hun yn ddyledus am ei sefyllfa gysurus heddyw. W; th gofio ei fod yn broffeswr crefydd, medd efe, yr oedd wedi ei gadw rhag llawer o fanau y gwelodd rbai yn syrthio iddynt a dryllio eu hesgyrn,a gwneyd llongddrylliad ar II eu ffydd, hyd y dydd hwn. Mae ein chwaer Mrs Betsy Edmund wedi bod yn ymgeledd gymhwys iddo drwy ei oes. Maent wedi eu bendithio yn fawr wrth gael y fraint o weled eu dau fab, sydd a. theuluoedd wrth eu henwau heddyw, yn codi y groes, a'u merch I anwyl a serchus Mrs Jones, Post Office, Penarth, yn gwneyd yr un peth. Cynghor- wn pob darllenwr ieuanc y SEREN i droi i I Salm exxviii, caiff weled yno dirgelwch llwyddiant ein brawd anwyl Dafydd Edmund. I Dymunwn iddo ef a'n chwaer anwyl flynyddoedd lawer etto i fyw, a phan ya ymadael a'r byd hwn Mynediad helaeth i mewn i dragywyddol deyrnas ein Har- glwydd a'n Iachawdwr Iesu Grist.' j -0-