Seren Cymru

LLYTHYR 0 LUNDAIN. BARCHUS OLYGYDD,-Y mae pawb yn deall bellaeh mai ehwi yw genau cyhoeddus SEREN CvMRU canys nid ot's dim iymdilan- gos ynddi heb yn gyntaf iddo gael teimlo oddiwrth danbeidrwydd eich llygaid treiddiol, a gorwedd mor llonvdd ag Aser tan ei hwn get- eich bron, i dderbvn ar ei gyflwr y dynged hono, a fvdd eich synwyr da a'ch barn aedd- fed chwi yn weied yn orau i'w gYhoeddi arno. Dyma v rheswm mawr sydd genyrn dros bin gwaith yn eich anerch ar ddeehl'eu ein llytLl- 'yTwu- Wei, y mae gan bawb ei tfansi. ity ffausi I vdyw canmoi fy bun a'm cyfeiliion, k a' pan y cat gyfle, a gadael i bethau cram yn llonydd. os na fydd egwyddorion mawrion cyfiawnder a gwirionedcl yn galw am ymyru. Os ydwvt* vn deall pethau yn iawn, byddaf vn ystyried unrhyw ddatgaiiiad cyhoeddus, 0 eiddo person neu bersonau, yn eiddo y cy- hoedd, ac felly a hawl gan j cylioedd i roddi "Rhaith, a barn, a 11a far" aruo, wedi ei droi a'i drosi, ei chwalu a'i chwilio, mewn ysbryd pwyll, a thegweh, a chymmydogaeth dda ae os bydd yr egwyddor neu v gred a ddatgenir yn methu ennill ein cymmeradwyaeth galon- og a chydwybodol, mewn pethau crefyddol neu wleidyddol, nid oes eisieu i ne'o ddigio. Wedi gwrando, a ohlustfeinio, a phryderu, nes bron methu meddwl am fwyta yr \'trydd a'r pwdin y Nadolig, o'r diwedd, or ein llaw- envdd, cawsom ein dysgwyliad. Dyna SEREN CYMRU" i law, ac yn cynnwys tri anerchiad at Etholwyr Aberhnnddu a Thref Llywel. Y mae y tri wedi eu hysgrifenu yn y Saesneg; oblegid nis gall y gwýr ma'wr," a'n tirfeddianwyr, ysgrifenu iaith y bobl a dd, sgwyliant gMinrychioli, ac y mae v bobl gyffredin yn gallu ysgrifenn Saesneg yn gwbi ogystal a hwythau. Diolch am, hyny hefvel." Yr anerchiad cyntaf a gawn yn y SEREN yw eiddo

IARLJJ BKSCKNOCK. Ymae anerchiad vr Iarll anrhydeddus, y peth tebycaf a welais erioed i Araeth y Freuines" gan Iarll Derby—mor gynnil ei tlion a Madlen Dafydd gyda'r yrnenvu, ac mor ddiniwaid a swri telyn rawn "VYil ddimeu vn dvuwydd bod," y» marohnad Llangefni, dydd Ian Derchafael. Wedi ta'u compliment i'r di weeldar gynnrychiolvdd, Col. Llovd Vaughn Watkins, a d'wyn ar gof i'r Ethohvyr hengyasyiltiad hii faith a fodolai rhwng ei hynafiaid a'r Fwrieisdref, er en mil cydym- deim'.ad yr "Independent Electors, v mae yr Iarll anrhydeddus yn agor ei god, ac yn dwyn allan ei grerlo a'i addewidion Politic- al dd. Ac O mor fawr yw en swm h wynt Addawa wneyd ei orau er dwyn yn mlaen !es yr Etholwyr, ac eiddo y wlad. Ond l'hag- dysgwyl gormod, rhaid iddynt srofio, "ei fod vn amtidiifynydd diysgog yr Eglwvs sef'.d- ledig, ac y byddai yn ddrwg ganddo weled unrhvw gvfnewidiad a anraharai ei galJu." Ond beth am y dreth Eglwys? Beth am asgwrn v gynben ? Beth am yr achos o'r hoil helvnt? Rhaid eael diwygiad yn y drefn bresenol o Dreth Eglwys. Rhaid siwr. Ond beth a wnai yr Iarll anrhydeddus tuag at gael symud y baich gorrnesol hwn oddiar ysgwyddau Ymneillduwyr y Fwrdeisdref? Wel, E bleidleisiai dros v rnesur hwnw a farnai ef yn cymhwyso yn gyfiawn y cwes- tiwn." Gwnai poh un hyny, ond yr hwn a farnai mai ei ddyled ef yw pleidleisio barn ei Etholwyr; ac nidyr eiddo ei hun. Nid yw yr anerehia dyn addaw dim mewn perthynas i'r Tugel; nac am helaethiad vr Etholfraint gam yn mhellach nag y byddo eiddo a dysgeidiaeth yn cael eu rhan ddy- 0 ledus o ddylanwad"—yr un peth ag yw 'y dydd heddyw. Am wleidyddiaeth gyllidol y deyrnas, canmola Weinyddiaeth Palmerston, ae addawa roddi ei gymhorth iddi; a'r un modd gyda'r Wleidyddiaeth Dramor. Y mae y cwestiynau hyn yn berffaith yn marn vr larll Anrhydeddus, heb eisieu un elfen ddi- wygiadol ynddynt. A chymmeryd yr Anerchiad yn y crynswth, gwag, a nnvys, a chwtta ydyw, heb fod ynddo awgrymiadau boddhaol oberthynas i'r diwvg- iadau ag y mae yr oes gynnyddol hon yn hawlio, ac yn uchel alw am eu cael. Nid ydym yn canfod un gwahaniaeth hanfodol yn Anerchiad yr Iarll oddiwrth Anerchiad

HOWEL GWYN, yr hwn sydd yn Dori tyn a phroffesedig. Proffesa, ac ni wada, Mr. Gwyn, mai Ceid- wadwr ydyw—rank Tory. Ond ni all synwyr cyffredin ddeall, na dirnad, beth ydyw Con- servative and Independent," os nad yw yn meddwl ei Independence i bleidleiso fel y myno, heb hawl gan ei gynnrychiolwyr i'w all-v i gyfrif am ei orchwyliaeth. Y mae barn Mr. Gwyn am Doriaeth yn ddigrif dros ben- Mochyn Martha." Yn olei syniad ef, rhyw gyllell, fel twea cigvdd, ydyw, i gael ei defn- yddio yn ofalus i dori ymaith bob camwri profedig a chydnabyddedig, aei anelu, felgwn dw'r, at gynnycld a gwelliant. Er ei fod yn ymlynu yn ddiysgog wrth yr Eglwys sefyd- ledig, etto y mae efe mor dyner ei gydwybod, 9.1 ac mor haelfrydig ei ysbryd, a pharchu v bobl hyny a ddygwyddant, yn eu hanwvbodaeth, neu a ryfygant yn eu hyfdra, i wahaniaethu oddiwrtho ef, mewn materion crefyddol, ac y mae yn foddlon i roi ei gymhorthi ryddhau ffordd y mesur hwnw er esmwythau beichiau yr Ymneillduwyr gonest, yn mater y dreth Eglwys. Wei, y mae hyny yn burion, can belled ag y mae yn cyrhaead ond y mae Diddymiad y Dreth vn hollol o'r cwestiwn. Am y ballot, melldith. i'r cyfansoddiad Prydeinig fyddai hwnw, yn ..ol cyffes ffydd Mr. Gwyn. Dyna yw, Toriaeth—y gyllell fawr sydd i'w hanelu at gynnydd a gwell- iant." Y mae y byd wedi dyfod yn ddigon deallgar mewn gwleidyddiaeth, i weled na clieir gwir gynnydd a gwelliant byth yn y wlad hon, nes y byddo y ballot, fel eyllell. fawr Mr. Gwyn, yn tori ymaith bob gormes a gorthrwm y tir-feddianwyr oddiar eu tenantiaid. Y mae ofn y ballot a deimlir gan bendefigaeth a thir-feddianwyr y wlad hon, yn brawf digonol vnddo ei bun fod ynddi rhyw elfen a barai iddynt ei theimlo yn ergyd marwol ar bob monopoly politicaidd yn marehnad. jr hustings. Wel, ni eheiry ballot gan Mr. Gwyn. Am inquisitoriality system yr income tax, nid ydym yn pondero einpenau yn ei gylch, nac yn ei ysfcyried yn werth dimau bren mewn anerchiad etholiadol; canys Uyncid cwestiynau o'r natur uchod, fel y llwnc Gweno laeth a llvmru, gan y "cwestiwn mawr o ddiwygiad yn nhrethiad y wlad. Y mae anerchiad Mr. Gwyn yn gwbl mor wag o wir sylwedd ag eiddo yr Iarll, ac yn fwy inconclusive hyd y nod na hwnw. Yr anerchiad diweddaf mewn trefn, yw eiddo

THOMAS PRICE, yr hwn sydd, yn ol ein barn ni, yn tra ragori ar y ddau ereill, nid yn unig o ran cyfan- soddiad medrus a galluog, ond hefyd o ran eglurder, symlrwydd, a gonestrwydd, yn gystal ag o ran mater, a chynnw.ys, a chyf- addasrwydd. Y mae anerchiad Dr. Price v peth a geisir gan gyflwr pethau—y poth a ddysgwylir mewn oes o gynnydd, a'r peth y sycheda enaid y wlad am dano. Bydded i gyfraith anrhydedd ein hesgusodi, am ollwng gair bychan yn y man hwn. Y mae ein meildwl yn vmdaflu ddeng mlynedd ar ugain yn ol, ac yn dychymmygu ein bod yn gweled bachgen j.engrych, bywiog, a siriol. yn dilyn y gelfyddyd barchrs o arlnvio yn nhref henafol Aberhomldu a'r cymnn d- ogaetbau. Y raae efe, o bossibl, yn paentio parlwrMr. Gwyn, neu rai o ystefjl palas godidog yr laril anrhydeddus. Y mae yn fachgen hardd a moesgar—intelligent youth. Y mae ei ddeall yn gyflym, a'i law yn gelfydd. Purion. Beth pe buasai rhyw un, fel Belle Dinbych," vn dod heibio i ddwevd ei fortune! Wedi tori cards," neu droi v cwpan tê," y mae r ben brophwydes yn troi aty bachgen, ac yn dywedyd wrtbo, Wrieuanc, byddweh chwi, un dydd, yn ddyn mawr; a gwelir chwi vn sefyll mewn position i fod yn gyd- ymgeis dd "g Iarll Brecknock a Mr. Howel Gwyn, am aelodiaeth yn Senedd Lloe^r, dros eich bwrdeisdref enedicol Pwy fuasai yn credu yr hen wrach ? Nid neb yn ei sense, bid sicr. Cafodd yr Iarll holi fanteision y brif ysgol, a chafodd Mr. Gwyn yr un peth. Cafodd y bachgen o baentiwr addysg syml coleg ymneillduol, yfodd ddysg, llafuriodd. ac ymdrechodd, nos a dydd, awr ac enyd a thrwy lafur, gonestrwydd, a rhinwedd, daeth i anrhydedd, a pharch, a dylanwad, nes sefyll mewn position i dynu torch a phiant a cheraint pendefigaeth Prydain Fawr! Y mae yn gredit i Dr. Price ei fed wedi cyfansoddi y fath anerchiad galluog, yr hwn o ran iaith a chyfansoddiad, sydd yn tra ragori ar eiddo y ddau ymgeisydd arall, ac annhraethol fwy politicaidd a didactic. Ond the other hand, Dr. Price's address is simple, expressive, comprehensive-ably wrilten-the very thing —quite a credit to himself, to the Noncon- formists in' general, and to the Baptists "a- particularly." Dyna ddywedodd Kilsby Jones. Y mae cynnwys yr anerchiad mor orlawn o fater, ei chyfansoddiad mor syml, a'i geiriad mor eglur, fel na raid treulio amser i'w hegluro. Rhwyma y Dr. ei hun i bleidio pob mesur diwygiadol er lies y wlad- diwygiad Seneddol-addysg y bobl-y ballot --diddymiad y dreth eglwys—cymdeithasau eyfeillgar-agoriad y prif ysgolion i'r an- nghydfFurfwvr, yn nghyd a phob mesur da arall. Yr ydym ni, fel Cymry, yn ol yn mhell am ddvnion i'n cynnrychioli in- y Senedd. Ychydig o ddynion o egwyddor a feddwn, a lJai byth o ddim gallu. Ni feddwn ar siaradwyr o werth dim. Paham na fyddai genym rhvw ail Gladstone, rhyw ail Bright, a rhyw ail Cobden, weithiau ? Y mae digon 0 alluoedd yn y wlad, ond eu bod yn mhlith. yr ymneillduwyr, a'r bendefigaeth ddysgedig, gyfoethog, ond didalent, fel topyn yn y drws, yn sefyll yn ffordd talent y Cymry i gaei ei theimloo fewn muriau St. Stephen. Byddai cael un dyn o allu, deal], a pharodrwydd Dr. Price, yn anrhydedd i Gymru yn y Senedd. Nid cyfoeth, a mawredd daearol, a disgyn- yddion o hen deuluoedd pendefigaeth, sydd arnom eisieu, ond y DYN nid tiroedd Uydain/ ond y pen nid y titlau swnfawr, ond y tafod. A phaham na chawn y peth sydd eisieu P Terfynwn ein llythyr, trwy roddi adrodd-; iad o'r

CYFARFOD YN WARDOUR STXEBT. Cynnaliwyd y cyfarfod hwn ddydd Mawrth y Nadolig, mewn ystafell gyfleus, yn nhý Mr. John Powell, Wardour-street, Soho, LIun- dain. Yr oedd yn bresenol Mr. Powell, Wardour-st., Mr. Kirkham, Church-st., Mr. Davies, Truro-st., Mr. Edwards, St. John's Wood, Mr. Lewis, Argyle House, Mr. Grif- fiths, Castle st., a'r ysgrifenydd. Methodd Mr. Evans, Cross-st., Mr. Rees, Dockhead, a Mr. Davies, Tooley-st., fod yn bresenol, 0 henvydd amg) lcbiadau. Dewisiwyd y Parch. H. C. Parry i'r gadair. Eglurwyd amcan y cyfarfod gan y cadeirydd, a siaradwyd yn bwyliog, ond gwresog, gan:y brodyr a enwyd uchod, ar y Priodoldeb o gynnyg anerchiad i Dr. Price, yn cydnaboct ein parch tuag ato, a'n hedmygedd o hono, ynnghyd a'n rhwym- edigneth iddo, am ei yrndrech diflino yn mhlaid erefvdd ein Harglwydd lesu Grist, gydag eriwad y Bedvddwyr, vn nghyd a'i wrolder .qioesol yn dyfod allan fel ymgeisydd am aeiodiaeth yny Senedd, dros ei fwrdeisdref enedigol." Cynnygiwyd gan Mr. Kirkham, ac eiliwyd gan Mr. Powell, a chytunwvd gan y cyfarfod, ai- y fod vr anerchiad canlyaol i gael ei fabwysiadu gan eglwys y Bedyddwyr Oym- reig, Castle-st., Oxford-st., LIundain, a'i g\hoeddi yn SSEEN CYMRU.

ANERCHIAD AT Y PAKCH. DR. PRICE. S v;—Yr ydym l1i, y rliai ag y mae ein henwau uchod, yn dymuno eich anerch yu enw egIwys Castle-st., LIundain, a'r hyn, y credwn, y cytuna. holl Fi'^lyddwyr Cymieig y bvit'ddinas yn ewyllysgar a chalo.nog ar eicli anturiaetli glodwiw, i sefyll fel ymgeisydd dros fwrdeisdref henafol Aberhonddu. Yr ydym, bob amser. yn teimlo rhwymedigasth. i'ch parcliu a'ch caru fel un sydd wedi bod yn lla- furus. ac ymdrechol, a iiwyddiannus, i ddyrchafa enwad v Bedyddwyr, ac i ddadblygu ein hegwyddor- ion neiilduol, mewn north a goleuni, o fla"11 y byd. Yr ydym yn mawrhau eich gwasanaeth i'r enw- ad, ac i genedl y Cymry, fel Golygydd galluog SJ-.R'BN' CnIRu, yr hon, dan eieh golygiaeth, sydd wedi dyfod o bwys a dylanwad yn,)' Dywysogaeth. ac yn mhob man y ceir Cyrnry yn deall a darllen eu hiaith. Llongyfarchwn chwi ar eich dyrchafiad i Brif- gadair yr Undeb Odyddol, fel anrhydedd na chynnyg- iwyd o'r blaen i'r un Cymro, yr hyn sydd yn brawf o'ch gailuoedd, eich gwybodaeth, a'ch doethineb. Yr ydym yn teimlo dyddordeb mawr yn oich anturiaeth bwysig a theilwng yn y dyddiau hyn, gan ddvmuno i chwi y llwyddiant hwnw y mae eich eg- wyddorion, fel Annghydllurfiwr a Rhyddgarwr, yn hawlio. Yr ydym yn ystyried eicli Anerchiad i'r Etholwyr y psth ag y mae y wlad yn ei chyflwr pre- senol yn galw am dano, ac yn haeddu ei gael. Paun bynag ai dyfod allan yn faddugoliaethus ai peidio a fydd y terfyniadi chwi, yr ydym yn parenu eieh gwr- older moesol, ac yn ystyried eich bod eisioes wedi gwneyd gwasanaeth pwysig i'r wlad. ac wedi rhoddi anrhydedd ychwanegol ar .Annjrhydffurfiaeth yn gyff- rediiiol, a'r Bedyddwyr yn neiilduol, yn eich gwaith yn dadblygu eich syniadau Politicaidd mor eglur, mor onest, ac mor ddiysgog Yr ydym yn gwir ddy- mui;o eich llwyddiant yn yr ymdrech bresenol, ac ya mhob daioni gwladol a chrefyddol. Syr, cydnabyddwn eich yrndrech ya mhob daioni yn ein rhwymo i ddiolch i Dduwam eich gwasanaeth, 1 weddio arno am eich nert.hu, ac i obeithio i chwi gael dyddi >u lawer ganddo ar y ddaear, a by wyd byth o wobnvy yr ochr draw. Dy)tm!iw)-L i chwi Flwyddyn Newydd Dda mewn pob daioni a llwyddiant." Dros y cyfarfod, CEFNI." [Dymuna y Dr. Price o galon i gytlwyno eiddolchgarwch i'w frodvr Cymreig yn Castle- Street, LIundain, am eu Hanerchiad twyrn- galon a chefnogol iddo. Hydera na fydd iddo byth ymddwyn mewn ffordd i beidio teilyngu parhad o serch a chariad Cymry y Brifddinas.] «.

TYSTEB Y DEHEUFARDD. AR y seithfed ar hugain o Ragfyr, yn y flwyddyn un fil, wyth cant, a thriugain a phump, taiwyd teyrnged o barch i un o ddynion goreu Cymru oil—un ag svdd yn adnabydclus i gannoedd a miloedd o ddarllen- wyr Baner ac Amser au Cymru, fel Gohebydd y Deheudir. Mae wedi cyflawnit y swydd bwysig bon mewn cyssylltiad a'r wasg Gym- reig, gydag anrhydedd iddo ei hun, a ffydd- londeb a gonestrwydd tuag at y wlad, am y tymhor o ddeng mlynedd. Ac yn y cym-