Seren Cymru

CANIADAETH GREFYDDOL. L'IYTHYR VII. Y COR CANU.* Y DIWEDDAR Barch. John Angel James, i) Birmingham, a grybwyllai am weinidog unwaith, yr hwn a ddywedai fod y diafol yn cael meddiant (freehold) yn mbob cor cam1, trwy y deyroas. Dichon nad ydyw iyny a ^j-ffTcdisc! vr.r, a bod rhs: eitbr- iadaa gogoneddus; ond etto, gwaethaf y n r, snodd, y mae Mr. Die yn cael meddiant yn rhy ami o lawer. Cvmmerodd yr ymddyddan canlynol le unwaith rhwng Mr. Pedr a Mr. Diacon ar y pwnc Jlr, Pedr.-Pa fodd y mae eich medd- iannydd (freeholder) yn myned yn y blaen yn y cor canu ? Mr. Diacon.-Yn waeth waeth. Y cauu erioed mor dda, ond yr ymddygiad erioed mor ddrwg. Pedr.—Ond pa fodd y darfu i chwi gyf- t, lwyno y meddiant iddo ? Diacon.—Galiaf eich sicrhau chwi mai ar delerau neillduol, ac ammodau tra gwerthfawr. Pedr.—Beth a roddodd efe i chwi swm go fawr o arian am dano? Diacon.-O, na ni roddodd ond yn unig Dodyn addawol, yr hwn oedd yn llawer gwerthfawrocach yn ein golwg ni nag un- rhyw daledigaeth arianol. Yn y nodyn hwnw, efe a addawai dynu pechaduriaid o bob rhvwogaeth a dosparth i'r cape! a chvda chymhorth organ nerthol, neu beir- iant cerddorcl grymus, yn nghyd a'r lleisiau pereiddiaf, i wneyd pob peth galluadwy ganddo, er adfywio ein bachos egwan a marwaidd. P»<i,\—Sat y darfu iddo gyflawnu yr ado\ .vidion hyn ? Diacon.-Ni chyflawnodd yr un o honynt byth. Y mae yu wir iddo "dynu lluaws o gantorion i'r cor canu, a rhd'ed* mawr o bechaduriaid i'r gynnulleidfa, ond yr oedd byi-y i gynnorthwyo ei achos ei hun, ac nid ein hachos ni, oblegid cauwyd allan y gyn- nulleidfa odd.with y. c6rcanu; ac nid yn un'g hyny, eithr hefyd. oddiwrth gymmeryd un ran yn y canu o gwbl. Pedr.-A ddarfu i'r gynnulleidfa achwyn ohhgid hyny? Diacon.—Do, ond nid oedd hyny o un dyhen, canys dywedodd y meddiannydd (Diafoi) fod j cor canu yn perthyn yn bollol iddo ef, ac y byddai iddo ef ganu_pa» y mynai, a pheth, a fynai, heb ymgynghoria neb pwy by nag; ac me.jys nad oedd efearn atrtser yn ymyra. th fii- pregethwr yn newis- I iad ei destuunu; felly y gobeithiai, ae yr byderai, na iyddai i neb ymyraeth ag yntau yn newisiad ei dõnau. ) Pedr.-Ond paham, yn y He cyntaf, y darfu chwi ymddiried iddo? A oeddech chwi ddim yn lled-dybied eieh bod yn ym. giprvs gvda thad v celwydd ? jDiacon.—Ah! dvua lie y twyllwyd ni. Nid oeddym ni yn deall, yn adnabod, nac yn gwybed ei wir gyrnmeriad, nac hyd y nod ei wir enw. Yr oedd efe yn ymddangos mor ddymnnol a boneddigaidd, ac yn dv- wedyd cyminaint o bethau da, yn nghylch yr angenrheidrwydd o wellhau cerddoriaeth yr Arglwydd. Pedr.—Wei, goll-if vn hawdd ddychym- mygu eich bod wedi eich twyllo, oblegid fel y dywed Paul, fod ,atan yu ymrithio fel angel goleuni; telly, Hid rhyfedd ydyw ei fod yn ymrithio fel peraidd ganiedydd Y llythyr presenol sydd fath o gyfieithiad (er nid yn Iiollol helyd, 0 "1111 hyny) o'r Hyft. don- iol hwnw, Punch in the Pulpit. i Israel. Ond pa enw a gymmerai, neu a I honai efe, pan y cytunasoch ag ef? .Diacon.-Efe a alwodd ei hun yn Apollo. Pedr.-Pa beth a ddywedodd yr eglwys I am hyny ? Diacon. — Dywedodd y rhan fwyaf o honynt, na chlywsant erioed am y fath berson tra y dywedodd un hen ddysgybl a Christion oedranus, ei fod yn barnu y rhaid fod y boneddwr yn golygu mai ei enw oedd Apollyon. Pedr.- Pa fodd y darfu i chwi dderbyn yr awgryrn hwnw ? .Diacon.- Ei dderbyn! Ni dderbyniais I ef 0 gwbl. Myfi a lefais allan, ''Trefn, trefn," a darfu i lawer ymuno a mi megys mewn chorus. Yn wir, yr unig awgrym anngharedig hwnw a'm gwnaeth I yn ben- derfynol, ac mi a ddywedais, "Mr. Apollo, y cor canu sydd yn eiddo i chwi." Pedr.Ond wedi i chwi gael allan yn wirioneddol mai Apollvon oedd genych, ac nid Apollo, a ddarfu i chwi ddim gwneyd eich goreu i gael gwared o bono ? r\ • r\. • ,i f t vv utttJluvili uyiiy Otiu er ein gofi l, ni gawsorn allan fod yn hawdd- ach o lawer i gael y diafol i mewn i'r capel, lIa'i gael allan o hono. Pedr.-Eithr oni ddywedodd eich gwein- idog, nad oedd dim cyfeillach rhwng cyf- iawndcr ac annghyfiawnder," dim "cym- mundeb rhwng goleuni a thywyllwch," na dim cyssondeb rhwng Crist a Belial." .Diacon.-Efe a ddywedodd felly, ond efe a ddywedodd hyny mor egwan, neu yn hytrach mor gyflym, fel y tybiasom ni nad oedd llawer jn hyny, neu o'r hyn lleiaf nad oedd un reol yn bod heb eithriad iddi. Yn wir, os dywed ein gweinidog ni unrhyw beth i wneyd y bob! yn brysnr adifrifol, efe yn dra buati a ddywed rywbeth i beru idd- ynt i grechwenu a chwerthin Pedr.- Y na, gyda y "Puuch yn y pwl- pid," a'r diafol yu y cor canu, rhaid d bod yn amser rhagorol arnoch chwi! z' Diacon.— Rhagorol yn wir! Gyda ein pregethu ysgafn, cbwerthingar, a chellweir- us, a'n cytiawniadau a'n chwareuon cerdd- orol, y mae nived a difrod mawr wedi ei wneyd i'r eglwys. Y mae y canu yn gryf— y pregethu yn cad ei edmygu—y gynnull- e:dfa yn lluosog; ond wedi y cwbl, y mae y capel yn bob peth ond i Dduw, a phorth i'r n- foedd." Yn awr, Mr. Diacon, a fyddwch chwi mor garedig as edrych yn ol ar yr ymddy- ddan blaenorol fel rhagymadrodd i ddarlith y bwiiedir eich anrhegu chwi a hi ar bwnc y cor canu. Os bydd i chwi dei^tdo y ddar- lith dipyn yn ch 'erw, a'r ymadroddion ychydig yn arw, na- ddychrynwch ddim, canys gwnant ddaioni i chwi yn y diwedd. Rhaid i -,oddioi) etreitliio, a'r pills (,fdy- lanwadu, cyn y geilir dysgwyl gwellhnd. Dysgwylir y gwna y ddarlith hon chwithau yn well dyn, ac yn well goruchwyliwr ar ddirgeledigaethau Duw. Dichon i rai dvb- ied fod diffygiou a cholliadau y cor canu yn y ddarlith hori yn cael eu mwyhau. Gall af eich sicrhau nad ydynt; a plte byddai i mi ddywedyd yr oil a ellid ei ddywedyd, byddai i holl weinidogion a diaconiaid duw- iol y dywysogaeth i gyfodi i fyny fel un gwr, i gyhoeddi barn condemniad yn eu herbyn. Ond gadawer i mi tod ychydig yn 6 ZD fwy manwl ac eglur ar y pwnc pwvsip; hwn m I 1 Y drwg yr ach.vynir o'l blegid yw hwn,—Fod nifer o bersonau yn ymneillduo, ac yn cael eu nodi allan oddiwrth y lleill o'r gynnulleidfa, i ganu moliant i Arglwrydd Dduw y lluoedd. I weithredu, yn wir, dros ereill, y rhai na allant, neu na fynant, ac na n' j iddynt, i ymuno yu y gwasanaeth sant- aidd hwn. I wneyd pethau yn waeth fyth, yr ydych yn arferyd y chants, a r darnau mawrion yma yn ddiweddar ond pa fodd y gall yr hen chwiorydd da, Pally Hopkin, a Peggy Bevan, a'r hen frodyr duwiol, Shad- rach Dafydd, a Gabriel Samson, &c., i gvd- ganu? Y maent yn rhy gyflym a chelf- yddvdol iddynt hwy, druain, ac yn wir, i'r gynnulleidfa yn gyffredinol. Dywedir nad ydyw y chanto yrna ond math o redegfa geffylau, yn yr hwn v pwnc mawr a phenaf yw, dyfod i mewn yn y divvedcl. Pe byddai y personau hyn yn rhai o gyrnmeriad di- frycheulyd, etto, byddai y gweithrediadau allan o Ie, canys rhoddai hyny i ddwylaw ychydig yr hyn ddylai fod yn ragorfraint pawb. Byddai hefyd yn cadarnhau syniad ag sydd yn rhy amlwg yn barod, set ein bod yn myned i'r capel i wrando ereill yn canu, vn hytrach na. myned yno i ganu ein hunain. Gwna yr arferiad hefyd y capel yn debyc- ach i chwareudy, neu le o ddifyrwch, nag i le o addoliad a rhydd gvfleusdra i'r cantor- ion i ddangos eu medr a'u talentau eu hun- ain, yn fwy felly na gogoneddu a moli Duw. A gwaeth na hyn etto, Mr. Diacon, chwi 0 wyddoch fod y cor canu yn ami yn cael ei wneyd i fyoy o bersonau cymmysg—rhai aa, drwg, a difater-cerdtiorion a cberddor- esau appwyntiedig yn unig, ac yn ami yn gyflogedig, i ofifrymu aberthau o ddiolch- garweh a mawl. Yn sicr, os yw hyn yn iawn, mae yn anhawdd gwybod beth sydd allan o Ie, nac yn mha amgylchiad y mae crefydd yn hanfodol angenrbeidiol i wasan- Z5 aeth Duw. 2. A pha beth all fod yn eich cymhell i wneyd y pethau hyn ? Boddloni Duw! O'r braidd y dywedweh chwi hyny, canys yr ydych yn anil yn canu, Mae'r Arglwydd yn ffieiddio 'R aberth nid yw r galon ynddo." Chwi a wyddoch nad ydyw Miss Crescendo yn cael ei hedmygu oblegid ei chrefydd, nac hyd y nod am ei difrifoldeb a'i bonedd- igeiddrwydd, eithr yn unig oblegid ( i gwisg brydterth a chostfawr, a'i llais rhagoi ac etto chwi a'i gosodweh hi yn y man mwyaf amlwg yn y cor canu. Paham y darfu i chwi gyflogi Miss Treble o'r Co lCert Room, Z-1 Mr. Tenor o'r Red Lion, a Miss Semitone o'r cap,,l Pab.vddol ? Ai fel y gailech yn well ogoneddu Duw? neu fel y gallech sicr- hau yn well y bendithion ysbrydol hyny, er rnwYiI pa rai y sefydlwyd y catJu, ac er mwyn pa rai y mae y Cristionogion yn ym- gynnull yn nghyd yn enw Duw i'w mwyn- hau? Chwi a ddywedwch, Na, dim o'r fath beth. Paham, ynte, y cesglwch y fath gymmeriadan at wasanaeth teml iid iw? Ciedwyf yr atebwch, Gwnaf felly, er tynu tyrtaoedd i wrando yr efengyl, ac nid wyf heb obeithio y bydd i rai o honynt, ag nad ydynt yn oreseno! ond yu caru y canu, neu y canwyr, ddyfod cyn hir i garu Duw. 3. Ond ai nid ydyw hyny yn brynu y tyrfaoedd yn Ilawer rhy ddrud ? Onid ydyw hyny yn gwneutbur drwg fel y del daioni? Ac onid oes drwg rnawr yn wastad yn cael ei wneyd pan y dygir unrhyw rith o beth i gynnorthwyo crefydd. Pa beth ydyw eich cor canu ond rhitn? Y mae eich cor canu yn uchel gerddori i'w foliant a'i anrhydedd ei bun dan fautell o ganu mawl a gogoniant Duw. Diolchant am oleuni nad ydyr.t erioed wedi ei weled-arn Waredwr nad ydynt erioed wedi ei garu, ac am laweuydd nad ydynt erioed wedi ei deimlo. Canant am Ddutf nad ydynt erioed wedi ei adua- bod, am drysorau na fuont erioed yn eiddo iddynt, ac am fendithion nad ydynt erioed wedi eu mwynhau. A chanu felly, heb onestrwydd, y maent yn canu heb beroriaeth yn y galon tuag at Dduw—nid ydyw y cwbl ond ymddangosiad gwag—math o twg. n n Z3 wdyddiaeth (:masquerade) crefydJol, yn yr hwn y mae y gorachwylwyr yn gyffelyb i feddau wedi eu gWYllgalcbu-YIi ymddangos yn brydferth oddiahan, ondyn wiroddifewn yn llawn pydredd ac esgyrn y meirw." 4. Cymmerwch olwg ar y gwatwariaeth bwysig, neu y twyll crefyddol hwn. Mae y canu drosodd, a'r bregeth yn dechreu; canys y mae y cor canu yn foddlon i'r pre- gethwr gael ei dro, ond iddo ofalu na fydd hyny yn rhy faith. Ond tra y mae y bre- geth yn rnyned yn mlaen, hynod yr anes- mwythder sydd yn mysgy cantorion. Mae yn sisial, chwerthin, a llygadrythu rhwng Miss Treble a Mr. Tenor. Mae yno gyf- newid nodan ysg-rifenedig (written notes) rhwng Mr. Major a Miss Sharp. Mae 1 ddwy Miss Minors yno, yn <?ifyru cu g..ydJt un gyda y pitcll pipe, a'r Hall gyda y tune- fork. Y rnaent yn troi dail y llyfrau nodau, ac y mae pob peth yn myned yn mlaen yuo, ag sydd yn warth iddynt eu hunain, ac yn ddianrhydedd i Dduw. Iddynt hwy, nid yw y bregeth, y weddi, na'r addoliad ya ddim. Ell dyben uchaf hwy yw, bod i tyny yn dda yn y canu, a darparu erbyu yr arddangosfa (exhibition) nesat o hono. Ni ddaethant hwy yno i addol, ond i ganuj nid i gael eu hadeiladu, oud i'w hedmygu; nm i led yn dduwiol, ond yn unig i ym- wneyd yn allanol yn ngwwasanaeth santaidd yr Arglwydd. 5. Myfi a wn yn yr amavlchiad o gael gwared o Mr. Apollo, eieh bod yn bwriada i'r cor fod dan arweiniad y duwiol Dr. Crotchet. Oud ni fydd hyny o un dyben. canys tra fyddoch chwi yn rhoddi eich hun- ain dan arweiniad a llywodraeth egwyddor gamsyniol a drwg, pa beth all Crotchet wneyd er eich rhyddhau chwi ? Y Sul arall, yr oedd rhai o'r cor yn dyfeisio i gvmmeryd ymaith berwig (wig) Dr. Crotchet, nid oblegid eu bod yn tybied y berwig yn ddiaddurn, neu allan o le, eithr yn unig er mwyn difyrweh a llawenydd. Nid oedd y Dr. yn gwybod am eu cynlluo- iau drygionus, ac nid yw efe yn gwybod hanner y triciau y maent hwy yn eu chwarett fel cwmpeiniant (accompaniment) foliant yr Arglwydd. Heblaw hvny, chwi \v »ddoch, pan geryddwyd Mr. Bass am ei ymddygiad, yr hwn ymddygiad, yn gyffely b i'w ganu, sydd yu dra isel—i'r holl gantorion ei am- ddiifyn, nid ar yr egwyddor o wneuthur yr hyn oedd gyfiawn a da, oud yr hyn oedd annghyfiawn a drv.g. Felly, hv. y a d.dech- reuasaut, nid yn unig i ganu ei glod, eithr bygwth strike yn ei ffafr. Hyny yw, m-gys y mae y gweithwyr weithiau yn gadael eu meistri yn yr hdl)(oII (lurch) heb iddyat gael rhagor o bris, felly y per-gerddurion hyn yn Israel a adawent Mr. Diacon yn yr heibul, a adawent y gynnulleidfa yn yr helbul, ac a adawent hyd y nod y nefoedd ei hunan yn yr helbul, oddieithr iddynt gaet cydsyniad tra buan i'w dymuniadau ya nghylch Mr. Bass. N-id cor Pabyddol oedd hwn chwaith ond etto, rhaid ei fod yn perthyn yu agos i'r un Urdd deilwng a gogoneddus a'r l'ab. 6. Yn y fan yrna y mae cyfeiliornad yr oes bresenol-yr ymdreoh sydd yn bod i gymmysgu difyrweh a ehrdyJd-megys pe byddai crefydd yn lymaid mor chwerw, fel y mae yu angeurheidiol cael rhywbeth irall i'w melysu hi ond nid yw y cymmvsgedd y naillucth na'r llall. Wrth ei broti, Mr. Sunt a ddywed fod y difyrweh wedi dinvstriet crefydd; a dywed Mr. P chadur mai cre- fydd sydd wedi dystrywio y difyrweh. Y gwirywhyn, naddichon fodcyssylitiadrhwng I I i a 0 Crist a Belial, na chymdeithas rhwng goleuai a thy wyllwch. Myfi a wn fod cerddoriaetll yn atdvniadol iawn i ddvnion o bob math a grefy'^ ac i ddyuion aeb yr un gretydd. M;er cyngherdd mev. capel, a by dd yn debvg o sicrhau cynnuiieidfa dda. Etto, rhaid cofio fod cerddoriaeth, ac yu neiliduol cerddoriaeth gyssegredig, yu dra thwyll- odrus. Mor tynych y mae pobl ieuaiac ya camsynied y teimladau hyfryd dedliadig oddiwrthi—am yr hyfrydwch mwy ysbrydol