Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
SYLW AR YSGRIF R. R., LL4..NFRYNACH.T
SYLW AR YSGRIF R. R., LL4..NFRYNACH. T Mil. GOL.Yr ydwyf yn caelllawer o bleser wrth ddarllen eich SERKN glodwiw o wythnos wythnos, ac vr wyf yn llawenhau pan ddaw dydd Gwener i mi ei chael. Yn mhlith pethan ereill sycld wedi denu fy sylw ynddi yn ddiweddar, mae yr hanes J mae R. Rees, Llanfrinach, wedi ci anfon am ei daith o Abertawe i Llynylleifiad, Ynys Manc.w.&c. Mao llawer o ddynion yn dychwelyd o daith heb fod fvmryn callach nag oeddent yn cychwyn. Y mae llawer o' nmorwyr gwrol wedi bod yn mhob rhan o'r dd'iear. end bob gofio dim am y Heoedd v." buont, ond enwau i* tiifarnau oedd. yn cadw v gwirod goreu; ond nid yw R. R. yn perthyn i'r rhai yna o'r ganfed ach. Mae ei ys- grifau ineistrolgar yn profi ei fod yn ddyn craffus, ag syld wedi 'storio ei feddwl a llawer o ffeithiau gwir w-itih eu cofio ond y mae ef wedi gwneyd un cmsyniad yn ei ysgiif ddiweddaf. Dywed pan yn s8n am Chester, gorfododd Edgar i wyth brenin i'w rwyfo ar y Dee, fel arwydd o'u hymos- tyngi»d i Henry III." Mae R. R. wedi cyrnmysgu Edgtr a Henry III. Teyrnasodd Edgar o'r flwyddvn 959 hyd 975 ond ni anwyd Henry III. hvd 1207, sef 232 o flynyddau ar ol marwolaeth Ed*' Mae yn wirionedd i Edgar orfodi wyth o dywJsogion i'w rwyfo ar yr afon Dyfrdwy, a hyny er bddhau balchder ei galon, a dangos ei awdur- dod Feallai na fyddai gair am Edgar, neu yr Heddychol, fel y gelwid ef, ddim allan o Ie, gan fod y Cymry yn govfod talu teyrnged iddo. Yr y 11 oedd y wlad yr amser hono yn cael ei blino gan fleiddiaid, eirth, &c., nes yr oedd yn beryglus i eu olant fyned ugain llathen oddicartref, heb gael rhieni i ol'alu am nanynt; ac yr oedd y bwystfiod rheibus yina yn llnosog iawn yn Nghyraru. Er mwyll cael gwared o honynt, rhoddodd Edgar wobr am ben pob blaidd, &c., a ddys;id <ito a goll- yn<rnrlrl dvwv-sogion Cymru yn rbydd o'u teyrnged ar yr ammod eu bod i ddwyn 300 o benau bleidd- iaid id do yn lfynyddol. Derbyniwyd ei gyanygiad, ac mown ychydig flynyddau, yr oedd ein gwlad yn hollol rydd oddiwrthynt. Gobeithiwyf na ddigia R. R. wrthyf, am wneyd y sylwadau hyn, gan nad oes yr un bwriad i'w Barhau wrth eu gwneuthur, oblegid gwn yn eithaf da mai slip of the pen" achosodd y c.imsyniad, ae niddiffyg gwybodgwell. Carwn yn fawr weled llythyr etto oddiwrth R. R. yn y S g R EN; ac yn wir, Mr. Gol.* pe bai eich go- hebwyr i gvd yn ei efelychu (os gallant), ni allai yr un papyr Seisnig neu Gymreig sialco a'n SEREN ni. Yr eiddoch yn gywir, R 4-0 v v riTiiJT, W wa y -• v- —~
GUTTO'R CRYDD AR Y MAES.
GUTTO'R CRYDD AR Y MAES. MR. GOL.Y mae gen' I bwnc go bwysig y tro hwn, ac y mae yn rhaid i mi gael eglurhad artio vn ddiymar's. Dywedodd Beni'r teiliwr wrthyf neithiwr fod y bobol ya bwriadu gwneyd y Dr. Pr ice, Aberdar, yn aelod o'r Parlament, yr hyn, os yn wir. fel yr ydyeti ya gwel'd, a fydd yn siwr o I brofi yn amreu i'n Treth Eglwys ni. Yn awr, yr wyf yn gofyn yn y modd mwyaf difrifol, Ai gwir ydyw y peth ? Y mae y peth o bwys, fel yr yrlvch yn deall, ac yn gvvasgu yn drwm ar feddw! Mr. Hopton a minnau, ac nid ydyw cyflwr Nansi chwaith faw:' gwell. Gwarchod pawb!— danfon y Dr. Price i'r Payment! Dim ceiniog o dreth mwy yn dragywydd Bellacb. hydd yn rhaid i ni edrvch ar yr adeilad cyssfgredig yn mvn'd yn ad- feilion, y phengrys yn garthion man, dwy droedfedd o fnw ar hyd y lloriau, y uloch werli syrtbio i'w phwll, a mwy na'r cyfan, bydd yn rhaid ni fyw ar werth punt o win yn y flwvddyn yn Ile gwerth saith!! Sant Crispin a gymmero drugaredd a) ':om Y gwir yw, nid oes y fath elyn i'rt tipyn treth ni a'r Dr. Price i'w gael ar wyneb daear lawr, 80 y mae nhw yn (iweyd ei fod yn elyn i lawer o betbsch ereill svdd gyda ni heblaw ein tipyn treth hef'yd. Wn I ddim a ydv' nhw yn iawn ynte nad ydynt —gobeithio y goreu. Wei, wel, pa bfth a ddaw o'r achos goreu ? Os medrwch chwi, syr, berswadio y Dr. i roddi ei lais o blaid y dreth wedi iddo fyne,1 i'r Purlnmeut, bydd i Nansi a minnau, Mr. Hopton a Mr. Hespon, &u., votio o'i bliiid yntau yn yr etholiad nesaf. Dyna yr ammod, fel yr ydych yn deall. Wrth ddiweddu, wele fi yn gwiieddu, Hwre hwre! hwre! Dr. Price for ever. Yr eiddoch, Syr, GUTTO'R CRYDD.
"BRWYNOG" AC EISTEDDFOD ABERCARN,
"BRWYNOG" AC EISTEDDFOD ABERCARN, MR. BRWYNOG,—Pan yn darllen y SEREN c.vn y diweddaf, tymvyd fy sylw at lythyr hychnn lied awgrymimlol a vsgrif> yd genjeh chwi. Ynddo y profFeswch gyfeirio cais at Bwyl!<:or Eisteddfod Abercrn, ond cyfeiltornwch oddiwrth hwnw at beth na pherthyn o g\< bl i chwi. Dymuuwch gapl gweled y farwnad fuddugol yn Abersycba'i i John Hall wedi ei chyhoeddi, neu ynte gopi o h"ni wedi ei rhoddi yn Haw Beirniad Eisteddfod Abercani, rhag y bvdd yn rhaid i'r PwyMgor dalu am goods ail law. Beth a barodd i chwi vsgrifenu y fath frawdde:au ? Ai teimlad da dros y Pwyllgor, ynte ofni c«*rdd a'r farwnad bono ar fiteS y g»stadlea- aeth ? Os y cyntaf, dylccb gae ar ddydd yr Kis- teddfod fathodyn prert, ac arno uu ochf lun eich hun a'ch lldw yn mhotes dyn ari-b, ac ar y tu arall yn vsttrifenedig, neu gerfiedig, Amdditfynwr y Gwobrau." Os yr ai! a'ch cymhellodd, dy!ech gad eitrh enw wedi ei newid o Brwyuog i un QWV an rhydeddus a phriodol, sef "Brwynen." Pe buasii genyl gopi eyflawn o'r farwnad, buaswn yn e chyflwyno gyda'r parodrwvdd nnvyaf i'r Beirniad ond gui nad oesgenyf yrun, nis gallwch \n well na danfon at Mr. J. Price, Abersychau Iron Works, Mon., a chewch ef yn ddiddadl, gun fod eich am can raor anrhydeddus (?). Ond peidiwch a thra ffertha, Brwynng, y 11>e yn ddigou tebyg na fydd i mi gystadla a chwi, g n nad oes geuyf amser i'w hebgoi- at y fath orchwyl. Os cyloewidiaf yn fy meddwl, mae yn rhaid, of course, i chwi gael gwybod. Hyn ar frys oddiwrth, Eich anwyl gyfaill, Pontypool. CEREDIG.
--| EISTEDDFOD WHITLAND.
| EISTEDDFOD WHITLAND. Wedi dysgwyl a pharotoi gan lawer gvferbyn a hon, fel llawer o bethau ereiU, y mae ei gweithred- iadau yn awr drosodd, a gallem feddwl iddi droi allan yn llwyddiannus iawn hefyd, gan fod yno ryw lawer iawn wedi dyfod yn nsfhyd, ac amryw o'r llawer wedi RJltJ:¡¡ gwobrau am y naill beth a'r Hall: onll fei y mal: yn rhaid ideli ddygwydd pan fyddo cystadlu, bu rhyw rai yn aflwyddi^nnus clvwais fod rhyw rai penfeddal yn beio nc Rchwyn yn gYfl. nar yno, a dweyd yn erhyn rhyw rai oedd wedi ennill ond feallai iddvnt gael eu boddloni wedi iiviiy. Y bai ii^wr svdd ar lawnr dm wrtli fvned i Kistuddfod yw, penderfyn* y bydd iddo ef euriill, heb feddwl y gall rhyw un arall fod yn well ac yna, os na ennillir, mae yno siotnedigaeth fawr. Ac o'r tu arall, os ennillir gwobr am rywbeth, naawr fydd yr ymffrost a'r siarad fydd ganddo, fel pe byddai pawb ereiU yn ddim yn ei ymyl, heb feddwl mai dim ond lied troed oedd ef yn nihu-n wedi y cwbl; a phe buasai y beirniad yn gallu canfod pob peth, buasai fel arall arno. Y mae yn dipyn o glod i Maenclochog eu bod wedi ennill y gwobrau am y canu corawl; ond gwell iddynt fod yn ddystaw, a pheidio cynhfinn â'u gilyud, onide aiff cyfeillion Daniel tua Penffordd, Brynberian, Jabes. &c., a'r clod etto. Baasai yn dda iawn genyf gael gwybod rheswm, neu esgus, y beirniad dros beidio condemnio'r gwahanol gorau am yr hanner tonau, a rhai tonau cyfain hefyd oeddynt yn ganu yn annghywir. Clywais gor Daniel a'i gyfeillion yn canu wedi iddo gael y wobr (ac hefyd yn y g-ystadleuaeth), ac yr oeddwn yn rhyfeddu fodganddo ddeuddeg, o leiaf, o nodaN anngbywir yn Nantymynydd ond ni soniwyd yn y feirniadaeth am gymrnaint ag un o honynt. Ond fy marn ostyngedig yw, fod un dyn yn llai na digon at y fath waith. Terfynaf yn awr, gan obeithio y bydd pawb yn foddlongar ac yn heddychol, hyd nes ) ceir Eisteddfod etto i'w pwyso a'u mesur. "Mor hyfryd yw trigo o frodyr yn nghyd." IEUAN CWMGWILYM.
Y PAECH W. EDWARDS, ABERDAR
Y PAECH W. EDWARDS, ABERDAR At Q-yhoeddwr SEREN CYMRD. ANWYL SYB,—-3an na wnaeth Mr. Edwards weled yn dda i brofl ei gyhuddiadau, na'u tynu yn ol, am Dr. Price, yn y Cwrdd Chwarter diweddaf, yn unol a'r dymuniad iddo wneyd hyny, mae yn aros yn awr iddo wneuthur un olr petliau hyn yn yr amser dyfodol. Y cyhllddiadau hyn, a welir yn ei lythyr yn y Gwladgarwr am Awst 12, 1865, ydynt .Ci ) Cdiuju — Fod j Di. Wo«ii coll; y J ii a'r Cristion yn gwbl-mai ym!add, ymliidd, ymladd, ydyw arwyddair ei fywyd—ei fud yn fath o Dom Savers yn y plwyf-nad yw yn mynu llonydd, nac yn gadael llonydd i neb-ei fod am y deng mlynedd diweddaf yn felldith ac yn bla yn y gymmydogajth -fod yn rhaid iddo gael rhywun beuijydd i ymladd ag ef-ei fod yn gollwng ei enllib, ei anwireddau, ei regfeydd, a'i gableddau ar draws y naill neu y llall yn barhaus—ei fod yn credu mai math o ellyII I hero yw dyben ei fywyd-ei fod yn gosod y scriw ar gywion dicgwyddor i wneyd bryntwaith na allai efe ei wneyd ei hnn-ei fod yn meddu calon gul, sectol, sc uchelgeisiol-ei fod am ddeng onlynedd wedi bod yn dal ar bob cyfle i geioio niweidio, a dywedyd pob drygnir ac anwireddau am dano ef (Mr. Edwards)—ei fod yn ymladdwr diail dros ei sect—a phe byddai i'w sect edrych arno yn mliob gtileu, ond gn!eu y sect, yr hwtient ef fel llwfrddyn gwasaidd a d egwyfidor, Ilia ei fod yn peru mwy o ofid a gwarth fil o weithiau nag o anrhydedd iddynt —acei fod i fyned dun greithiau i'r bedd. Yn awr, syr, y peth a ofynir gan Mr. Edwurds yn syml a di- rodres yw, profi y pethau uchod o flaen dvnion ag a allant f>-rnu y naill beth a'r Hall heb 'oleu sect.' Os na wel Mr. Edwards yn dda i ddewis cynllun gwahanol, ag a fyddo yn fwy boddhaul ganddo ef ei hun, efe a gaiff y cyfle i barotoi i gyfarfod a Dr. Price, ac ereill, yn y Cwrdd Chwarter nesaf. Fe wel Mr. E, fod ganf1 yn y lIe cyntaf, i brofi fod y Dr. yn euog o'r cvhuddudau crybw* lledig. Yn ail, i brofi foci gweinidogion y Bedyddwyr yn Nghwm Aberdar o dan y scriw i wneyd bryntwaith i Dr. Price, yr hyn a fyddai yn analluog i'w wneyd ei bun. Yn drvdedd, ar ol i Mr. Edwards brofi y pethau blaenorol, ystyriwn y bydd iddo allu profi y peth nesaf yn rhwydd, sef y dylasai v Gvmmanfa fod wedi hwti'> y Dr. a'r gweini<iogi»n ereill sydd yn goddef y scriw i wneyd bryntwaith drosto, ps buasai y Gymraanfa yn dvsgyblu yn ol goleu yr Ysgrythyr, ac nid yn <d goleu sect. Yn olaf, gall Mr. Edwards, ar ot gwneyd ei achos yn dda, ddan- gos i'r Gymmanfa, a phawb v perthyti iddynt wybod, y dylai hi hwtio '—ymwrthod yn llwyr- o hyny allan a Dr. Price,\nn.;hyd a'r lleill syddo dan ei scriw, fel rhai annheilwng o grefydd eu Har. glwydd lesa Grist, chwaethach bod yn weinidogion iddo. Ond odid nad yw Mr. E. yn gwybod erbyn hyn, nad nes gaud lo ddim gnrmod 0 amser igei). wtiir o berthyi as i'r petoau hyn. Efe a wel hefyd, fod ei broffes, a'i swydd fel gweinidog efengyl Mab Duw. yn galw arno i wneyd y pethau uchod a geisir I ganddo. Meddyliwyf hefyd y dylai M E. fod yn ddiolehga', os dim, i mi, yn hytraeh na, digio, a ffromi, a tinned i wylltineb, a galw enwau cas arnaf, a;n ei alw i'r nines, neu i le cyfleus i ) brofi y pethau ag y mae wedi eu haeru; o herwydd, os oedd ff" yn meddwl y pethau a ddywedodd, ac yn dyw-dyd y pethau a feddyliodd, Oiiid llawenydd ,t diolch ddylai fod yn ei fymves, am ei fod yn cael ei wahod ) egluro y pethau hyny i rai sydd yn eu h'lmmhf'u ae yo eu hannghr.du? Nidgormudg-in Mr. E lwards i mi ddefnyddio ei ddaratneg, ynte, unw-iith etto, sef ei fod yn cael ei galw yn eithaf sicr rhwi.g cyrnau y tarw." Nid yw yr liollfraqs i'r hnnaiirddeb, a'r ymffrost" diail," ag y mae Mr. E. yn eu dang"S, yu ei wneyd un tipyn yn twy yn ngolwg dynion o Si nwyr cyffredin; dichon tod mai sydd yn meddu sypwyr annghyffredin yn guelei rhyw fawrwdd mewn dyn pan fyddo yn dweyd ei fod, fel gweinidog, 81 0 weithiau yn fwy 11 a'i gydweiuidogion cyrnmydogaethol, ae fod gweiti- ,dogion ereill yn mhell islaw sylw iddo, &c.&c. Mae y wlad yn gwybod pwy a pheth ydyoo yn ddi- ion da, os bydd ein bywyd yn weddol gyhoeddus, heb i ni droi yn griers drosom ein hunain fel y I Phariseaid. Gall Mr. Edwards a'i Qua ks drin cyrff dyn. ion, os mynant—ni bydd y cyrff hyny eilwaith un gronyn, neu fymryn, yn waeth, na'u cyrff hwythau ddim cymmaint a hyny yn well. Gall v Qtiack -y Shopwr—.dv* at-ii -,I i mewn i'w siop, i gaal peth i beru fy ngw i d Tii. Diolch, ;dd i'r 5 aopwr hwn, ond i'r ll-.m a rodilodd ddigon o walifc i mi, ac am ei fod :» t'vd wedi ei gadw vn lied dda hvd yn hyn; ac os »\y- yi ci f>, mae genyf lawn cym- maint o hono yn awr ag sydd gan y Sli p'.vr—pw, nase—y Quack ei bun. Ac n") •• iylia i yn fy mochau," trwy drugaredd, nid uc'.> argoel etto am i 1 yrlefyd y brenin i wneyd hyny arnaf. Cadwed ei fe-idvuriiiiaeth, vnte, am ychydig iddo. e: hun, y bydd «i hana'.icn areo ef etto. Mae Mr. S. a'i Quacks yo ymorchestu i ddwyn allan wits; ond ni-1 oes neb yn y bvd yn gwybod o ba le y maant yn dyfod, nae i ha Ie y llIaent yn myned. Mae yn beth mor annaturiol id iynt fod yn mhlith iviis ag i Saul fod yn tn\sg y prophwydi. Bu Mr. E. yn agos a diane yn awr, wrta i mi droi fy tnhen at y Shopwr; ond, syr, bydd esieu i Mr. Edwards, os ga-el yn d !a, i bavotoi erbyn y Cwrdd Chwarter, neu, fel y dywedwyd, ddewis cynllnn ag a fyddo yn fwy dewisol ganddo ef ei hun, er yrojl y cyhudd- iadau uchod o'i eiddo. Gan fy mod yn gweled tuadd yn fy Ilythyr i fyned yn faith, mi adawaf ychydig o bethau. Os caf fyw, cynaineraf yr wythnos nesaf, drwy eich caniatad fel cyhoeddwr, fy rhyddid i ddywedyd tipyn o farn y wlad, y cymdeithasau dyngarol, &c., am Di-. Price, er gweled faint o wahaniaeth (os oes peth hefyd) sydd rhwng eu barnau hwy a Mr. Edwards am Dr. Price. Bydd hyny yn help i Mr. E. erbyn yr amser y bydd iddo ef ddyfod yn uilaen a'i brawfion. Yr eiddoch, Castellnedd. B. EVANS.
LLYFRAU I BLANT.
LLYFRAU I BLANT. MR. GOL.,—A gaf fi ganiatad genychi ysgrifenu gair am yr uchod i'r SEREN ? Dim ood sail*. O'r 6,000 a argraffwyd o'r tri llyfr bach i blant- sef Hen Lyfr H. D., Pregeth i Blant, a'r Trioedd i Blant-nid oes dim genyf ar law. Y rheswm fy mod am wneyd hyn yn hysbys yw, fod rhai yn anfon ataf o bryd i bryd am sypvnau o honynt, a minaau yn raethu gwneyd yn ol eu ceisiadau. Y mae rhai wedi anfon stamps i mi am niferi o honynt, oad yr wyf yn gorfod anfon yn ol y stamps yn lie y llyfrau. Ond er fod yr oil o honynt wedi myned o'm Haw 1, nid wyf etto wedi derb-n tal am yr oil. Os bydd fy nghyfeillion mor garedig a chyflawuu a mi yn fnan, byddaf ddiolchgar iawtl iddynt. Y mae i mi werth pun.ioedd allan ynawr. Yr eiddoch yn serchus. RUFUS.
AT "Y MELINYDD 0 FRO MORGANWG."
AT "Y MELINYDD 0 FRO MOR- GANWG." SYR,—Hoff oedd genym, fel bechgyn ymfudol o'r fro, ddarllen eich goheb'-ictb yn y SERES" ychydig wythnosau yn ol, a chhwed am y llwydd- iant ar egwyddorion pur y Testament Newydd yn ngwlad fras y fro, a bod bedyddio yn beth cyffredin i'w weled yn Iorddonen fach Llandw; rhagor a ddelo i ymofyn yr an fraint. Ond yn yr aniaiwch yr ydyrn yr ochrhyn ac yn y SEREN yn ddiweddar, dygwyd dwfr Mara i ni, sef yn hanes y Cwrdd Misol, Hysbysid fod yr enwad wedi colli capel yn y Wick. Yn awr, eran eich hod chwi yn byw nid yn mheil iawn o'r Wick, a fyddwch chwi uystal a rhoddi ychydig o'r hanes yn y SEREN sef. yn 1. P i bryd y collodrl yr enwad y capel ? 2. Beth o -dd yr aingylchiadau o dati y rhai y collwyd y C'pel. 3. Yn. me Idiant pwy v tnae yn bresenol ? Js cydiinwch d'm cais, bvdd i chwi fodiiloni llawer o fechgyn ymfudol o'r fro ydynt yn awr yn wasgaredig yn mhedwar rw¡' y byd. \re;ddoch,&c., MYNWYONYDU.
GWYL DE MOORFIELDS, LLUNDAIN.
GWYL DE MOORFIELDS, LLUNDAIN. BARCHUS OLYGYDD.-Wedi edryeh, fel arfer, dros SEREN CtMRU, T..ch, lOfed. can- fyddais ragymadrodd helaeth i lythyr Cefni, pa un a'm llonodd yn fawr, gan mai Dr. Price ydoedd ei awdwr a diolch uldo am ei garedig sylw ;dau. Ond yn lie myned yn rhy faith, "ynawr at lythyr Cefni," fel y dywedwyd, gan fod fy raharchedig frawd wedi camsynied rhyw yehy,lig mewn cyssylltiad a'r cwrdd' laf. Yn Ile "y Parch. A. McAuslane, gwein- idog y capel hwnw," dylasid dywedyd gwein- idog eglwys Fmsbiiry, (iblegid gweinidog eglwys Finsbury yw M". McAuslane. 2. Yn lie Mr. Richardson, dylasid dweyd Mr. Alsop, yr hwn a ddanfonwyd gan y Parch. C. Banks, am na ftllasai gyflawLu ei addewid. 3. Yn lie "bachgenyn mnin," dylasid dywedyd Mr. Richardson. Wrth wneyd y sylwadau yna, uoheithiwyf y cSnt dderbyniad gan Mr. Parry (CeCui), a phawb ag sydd yn gwybod fel mae pethau yn eu lie oriodol. Wrth derfynu, rhaid dywedyd hyn h y., na fydded i'r Dr. Price annghofio eglwys Heol Eldon ar ei ym- weliad eleni etto a'r brif-ddinas. Yr eiddoch, &c., Taos. THOMAS.
"--CONGL YR EFBYDYDD.
CONGL YR EFBYDYDD. ATEBIAD. Ateb i ofyniad Bun y Saer. Nid oes 11(1 i ammheu nad yw y fath frawddeg ag a geir yn I Thes, 5. J, wedi tarddu oddiwrth oiyg. iadau ag oedd yn ffyau ya mhlith yr Iuddewon a'r Groegiaid yn yr tien oesau. Dywed Josepl.us, "i Ddaw lunio dyn o bridd y ddaear, ac iddo osod ynudo ysbryd ac enaid." Dywed hefyd i Dduw wahardd bwyta gwaed anifeil- iaid, am fod enaid ac vsbryd ynddo," Antiq. b 1, c 1, § 2; b3, c 11, § 2. Dysgai y Pythagoriaid fod yr enaid yn ddwy ran-un yn rhesymol, a'r llall yn anifeilaidd. Dysgai y Platoniaid fod gan ddyn enaid direswm, yr hwn a ddilyna dueddiadau y corff; a meddwl, yf hwn a ddefnyddia y corff fel offervn, ac a vmladdk yn erbyn ei wyniau. Dys-rai y Stoiciaid fod dya YI1 dair rhan, sef co rtf, enaitI, a metldwl. Y grediniaeth gyffredin Io{an y tadau, megyg Origen, Clemens, lrenseus, &c., oedd, fod dyn yn dair rhan—corff, enaid, ac ysbryd ond ni ddysg. ent fod dau enaid mewn dyn. Eu tyb oedd, fod yr enaid yn un sylwedd, ac yn cynnwys dwy ran aa yn gyfranogol a'r anifeiliaid, a'r llall yn rhesymol, a pherthynol i ddyn yn unig. Yr vmholiad nesaf yw, Pa beth a olygir yn yr ysgrythyrau wrth enaid ac ysb»-yd ? Yn awr, Ben, cofia di mai pnenma a psyche yw y geiriau jn yr adnod dan sylw am ysbryd ac enaid. 1. Yr hyn a olvgir wrth pneuma-(a) Gwynt, Jos. 3. 8. 0) Tymber, neu dueddfrvd, Math. 26. 41 Luc 9. 55: Rhuf. 11. 8; I Cor. 2. 12; 4 21 Eph. 4. 23 1 Pedr 3. 4. (c) Y meddwl. Act. 9. 21 1 Cor. 7. 34; 2 Cor. 7. 1. (d) Yr enaid, sef y rhan hono sydd yn myned i fyd arall, Luc 23. 46 Act. 7. 59; Heb. J2. 23. 2. Yr hyn a olygir wrth psyche, (a) Y bywyd dynol, Math. 6. 25 10. 39 20. 28 Acbu 15 26. (á) Person neu bersonau, Act. 2. 41; 3 23 Y. 14; 27. 37 Rhuf. 13. 1. (cj Y meddwl. Act. 14. 2, 22; 15, 24 Eph. 6. 6. (d) Yr enaid, yr hwn sydd yn byw byth, Math. 10. 28 1 Pedrl, 9; 2. 11, 25; 4. 19. Dichon fod yr un peth yn Math.16 25,26, Luc 12. 20. Y mae yn ddigon amJwg erbyn hyn fod pneuma a psyche yn fynych yn gyfystyr. Gwelir hwynt yn gyfoclirog yn Esay 26.9; Luc 1. 46,47. Ym- ddengys roai teimlad gwresog yr Apostol yn yr adnod dan sylw a berodd iddo weddio fel y gWlla; A chadwer eich ysbryd oil, a'ch enaid," &c. Yn ngwres ei 'fynwes efe a bentyra eiriau yn nghyd, heb olygu wrthynt bethau gwahanol; cymharer Math. 22. 37; Act. 4. 32; Heb. 4. 12. Ein meddwl ni yw, fod ysbryd ac enaid yn cynnwys yi oil o'r uyu oua fewn, a'r corff yn golyga y dyn oddifaes, a'r tri yn ngliyd yn dynodi dyn yn yr oll ag ydyw. Etto, tybia llawer fod pneuma yn sefyll am reswm, a psyche yn golygu syniad y cnawd, neu y dyn anianol-the higher and lower dispositions of the soul. Gweddi Paul yw, fod y Thessaloniaid vn cael em cadw yn santaidd mewn corff a meddwl gerbrott, neu yn mhresenoldeb yr Arglwydd Iesu Grist. Gwell genym ni roddi yr ystyr hwn i paronsia yma ca dyfouiad gwel 2 Cor. 10. 10 Phil. 2. 12. Credai yr Apostol fod yr Hwn oedd wedi eu galw yn parhau yn tfyddlawn, ac y gwnaethai hyn iddynt, sef eu cadw a'u santeiddio yn gwbl oil, o'acriyfuuiu. THUS. LEWIS.
giudrtouiart;!.
giudrtouiart; BEDD FY CHWAER. n' Ar ael y bryn mewn unig fail 1 Mae bed 1 fy anwvl chwaer, Dan frigiau'r Yw yn ddysglaer gan Belydr tu'r nuan claer.. y Yr nWfl fwyn yn fynych sydd Yn hedeg drwy y lie, I wasgir arogl blod .u blydd, A yfant wlith y ne'. Gerllaw i'r fan mae coedwig ir, Caitrefle adar fyrdd, t, A'i sawr bereidd'o'r awyr bur Ddaw rhwng ei changau gwyrdd. 0 Mewn dyffryn hardd, yn mhell islaw, Mae afon loew fawr, A lluniau'r llwyui teg o draw, A welir yn ei gwawr. < Er hardded yw o gylch y Llan, ? Lie mae fy cliwaer mewn bedd, Fy na^rau fu'n cyssegru'r fan, Pan wywodd ei theg wedd, 0 dan yr Yw ar noswaith glir, Bum yno lawer gwaith, 1 Yn eistedd wrtb y bedd yn hir, s A'm gruddiau llwyd yn llaith. Pan mewn cymvlau uwch fy mhen :/3t Y cuddiai'r lloer ei hun, Meddyliwn f >d g leurn'r ne:i 'Run fath a bywyd dyn. Awgryraai be id fy cliwaer yn ddwys A'u beidio rhoi fy >t)rvd < Ar bethau y nt yn fach eu pwys, Mae diweiti) y'nt i gyd. A dengys pa mor ddilys yw, Fod bedd yn t'aros i, Wrth gofio fod ei gwedd yn wyw, A pha mji iacli fu hi! J'u" Ond gwelaf foreu draw yn mhell, » Yr a i'w chaiia<-n dwr, Mewn g'diait'i daw o'i hoerllyd gell, GL-,i ,cieddu, D,,icw'r Gvir. Na sathred neb yr harddaf fedd, iI Lie'r hnna'i It an w V1 hvch, Os tyweirch byth a guddia'i wedd, Na yrer t-wyddynt swch. Na tborer bytii y iroedwig werdd, SY(i,i tl yri ,v-,riio'r fan, Ac na diloed nen i r^-ystro cerdd j Yr adar gylch y L'an. O, fedd dy goifo wnaf o hyd .1 Gofynaf i dner, A wnai fv oerhyn I rhyw hryd I g61 fy anwyl cliwaer ? A gwybed ar.g-d hawddgar ui, Hyd nes y » h ydd ei lef; A phan w,it;heir ein beddrod du, Derbynier in i'r nef. C'deg Caerfyrddin. lOAN GWILYM.
I MISS REBECCA S. EVANS,
I MISS REBECCA S. EVANS, Ar ol ei gwrando yn i -.oitlii > yn Hebron, ger Llandyssul. Yr hyn oil wrca ein rhvw ni—yw y garw, Er gorat pob yni; Dethawl, am v odn deithi, Odiaeth deg, yw dy waith di. Pencadair, EDWIN.