Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
,RHYS LLEWELYN,
RHYS LLEWELYN, Y BACHGEN AMBDIFAD. PENNOD VIIT. Wedi llyncu ychydig lwyeidiau o sucan llwyd wedi ei felusu, a chael gorphwvs tua hanner awr, aeth yr hen ddynes yn mlaen a'r chwedl fel y canlvn Deallodd gwraig v ty wrth fy ngwedd pa fodd yr oedd pethau yn bod, a cheisiais yn dirion fy nghysuro; ond i ddim dyben—nid oeddwn yn gweled nac yn clywed fel cynt. Gwahoddwvd fi lit v bwrdd i foreu-fwvd—eis- teddais wrth benlin yr hen wraig—ond ychydig a fwyteais. Cefais fod Wil wedi talu am ein He, ac hyd y nod am fy mwyd y boreu hwnw. Aethum allan i'r heol, n'm basged bychan ar fy mraich,-ni wyddwn yn y bpi pa le i droi. Yr oedd gwerth tua deg swllt yn fy masged, a thair a dimai o arian cochion yn fy llogell. Crwydrais yma a thraw, gan alw mewn ambell dy, ond yr wyf yn meddwl mai gwerth grot a werthais trwy y dydd. Pan oedd yr haul wedi machludo, a'r tywyllwch yn tewhau arnaf ar y mynydd rhwng Dowlais a Rhymni, a minnau yn ymsymud yn araf a phendrwm, gan sychu fy nagrau yn fynych, clywwn drwst r, cerddediad dyn, ac yn sydyn, safodd codais fy llygaid i fyny, a braidd na syrthiais mewn Uewyg wrth weled yn sefyll o fy mlaen y dyn talaf, debygwn, ar a welswn yn fy mywyd. Cawr palfog mawr, garw, melyn, digon cryf, yn ol fy nychymmyg I, i ddwyn banner dwsin o'm bath yn ei logellau, heb fed yn un rhwystr iddo ar ei daitb. Yr oeddwn yn dechreu ym- symud tua'r naill ochr, er mwyn rhoddi lIe iddo fyned heibio, pan, yn lie myned yn ei flaen, trodd ataf, edrychodd yn fy ngwyneb gyda gwen dadaidd, ymaflodd yn fylIaw, a gofynodd i mi, mewn ton dirion a serchogaidd (yn Saes- neg), paham y wylwn? Gwasgodd fy Haw yn galed, fel arwydd, debygwn, nas gollyngai nes ravne^wn iddo fy helynt; a chyn pen pum mvnyd, yr oedd wedi cael talfyriad mor gryno ,1g a allais o fy holl helynt a'm trafferthioll- pa faint o arian ac o werth oedd yn fy medd- iant, a pha mor ddigaljn yr oeddwn i wynebu ar y byd." "Wel," ebe'r hen wr, "y mae'n ddrwg genyf dy anffawd, wraig ieuanc, ond yr wyt wedi cael anrhydedd beno na chefaist erioed o'r blaen, ac na chawsit yn dy fywyd ychwaith, feallai, oni buasai i'r gwr dy adael. Yr wyt wedi cael siglo llaw a Brenin, ac os deui di gyda fi, ti gei gysgu heno gydag un o fetched v brenin, yn fy mhalas. Paid dychrynu, ferch, nid hrenin Lloegr ydwyf, felly, ni raid i ti gerdded na marchogaeth i Lundain er cael golwg ar fy mhalas brenin y Shipswn wyf fi, ac v mae fy mhalas tua hanner mitltir oddiyma ar odre y twyn draw. Dere gyda 6, a thi gei le diogel a chysurus i orphwys, a llonaid dy fola o fwyd o'r fath ag a fwyteir genym ni, a thi elli weled wrthyf fi ei fod yn fwyd cryf ac iachus, yn cynnyrchu praffder aelodau, a nerth cyhyrol. Byddi lawn mor ddiogel, os nid mwy diogel, yn mhob ystyr, dan ganvas y gipsies, a phe byddet yn mhalas mawr costus Westminster, yn Llundain. Cei gysgu gyda fy nwy ferch I heno, ac yfory dangoswn i ti pa fodd yr ydym ni yn ffusto ein ffordd trwy yr hen fyd twm- pathog yma." Braidd," meddai yr hen ddynes, na pharodd dull yr hen wr o draddodi ei lith i mi annghofio fy holl ofid. Aethum gydag ef tua'i babell-buríl gyda hwy bythefnos, ac yn hyd y pytliefnos hyny, daethutn i goleddu meddwl hollol wahanol am y Shipshwn i'r hyn a gol- eddwn o'r blaen. Gwelais a phrofais fod y erwyuriaid hyn yn feddiannol ar brif deithi da y natur ddynol. Yr oedd rheoleiddiwch a threfn y teulu, a'r teimladau da a charedi.; a ddangosent at eu gilydd, ae ataf finnau, y fath ag a barai gywilydd i deuluoedd uwch eu hon- iadau. 0 hyny allan, pa le bynag y clywwn fod tent gan y Shipshwn, awn yno er gweled a oedd fy hen gymmwynaswr yno neu peidio. Daethum yn gydnabYIldus ag amryw dellluoedd o honynt, a daethant hwythau yn gyfarwydd a hanes fy ymweliad a'r teulu breninol. Tair gwaith y cefais yr anrhydedd o gyfarfod a'r teulu yma wedi y tro hwnw gyda'r hen wr, a'r trydydd waith yr oedd yr hen frenin wedi myned i ffordd yr boll ddaear, ac ar y dydd yr ymwelais â hwy yr oedd y ferch iellaf-Leena- mewn gwewyr esgor. Dywedodd yr hen frenines weddw wrthyf, idd ei inerch er ys tua deuddeg mis yn ol gvfarfod a dyn ieuanc o Gymro-mab grinder o Ddeheudir Cyt-nra-ac iddi, yn groes i gynghor ei rhieni, ei briodi ef, a'i fod wedi bod am tua chwech mis gyda hwy, heb wneuthur ond ychydig tuag at gynnal- iaeth ei hunan na'i wraig, oblegid ei fod yn gwario bron pob ceiniog a ennillai ar wirodydd poethion, ac iddo, yn mhen tua chwech mis wedi priod% fyned allan, yn ol ei arfer, a meddwi, ac iddo, wrth ddyfod adref, orwedd a chysgu yn ytnyl nant fechan, yn nghysgod y "I Ilwyn o wern, mewn man corsog. Iddo gael y fath anwyd y nos hono, fel na fu byw ond dau fis wedi hyny, ac mai cynnyrch y briodas an- hnpus hono, wrth yr argoelion presenol, fyddai yn foddion i ddwyn bywyd ei merch anwyl. Gwiriwyd ofnau yr hen wraig, oblegid yn mhen oddeutu awr wedi rhoddi genedigaeth i fab, bu farw Leena, rhwng naw a deg o'r gloch y nos. Yr oedd clywed mai Cymro o'r enw William Simmons oedd gwr y ferch, wedi peru i fy nghalon guro yn amlach a thrymach nag y gwnaethai ar yr hwyr y cyfarfuaswn a thad y ferch anffodus ir fynydd Rhyinni. Gofynais i'r hen wraig a wyddai am rhyw nod neill(luol ar gorff ei mab-yn-nghyfraith, i'r hyn yr ateh- odd fod man glas, fel llun peren (pear), ar ei ysgwydd ddeau, yr hyn a roddodd sicrwydd i mi mai fy ngwr anffyddlon I oedd wedi tra- llodi y teulu dedwydd hwn. Ond, er a deim- laswn o siomedigaeth oddiwrtho, ac er yr holl gam a wnaethai a'r teulu caredig hwn, yr oedd fy nghalon yn llosgi o gariad ato, a theimlwn hiraeth dwys ar ei ol. Gofynais am ei fedd, fel y gallwn fyned i'w gyssegru a fy nagrau ond nid oedd hysbysrwydd i'w gael am fan ei fedd. Yna meddyliais am gymmervd at ei blentyn, a'i fagu er ei fwyn; a cban fod mah, a mab- yn-nghyfraih arall yr hen frenines weddw alarus, dipyn yn gornchwith (fel v dywedir yn achos y ferch anffodus), llwyddais i'w gael, ac yn fy mrys, troais ef mewn darn o frethyn Ilwyd, ac ymaith ag ef yr awr hono o'r nos, fel gwallgofddyn, heb ystyried y ffolineb oeddwn yn ei gyflawnu. Yr oedd yr hen wraig wedi dywedyd wrthyf y cawn yr oil o'r llieiniau a'r dillad bychain a ddarparasai ei merch ar gyfer y baban, ond i mi aros ychydig oriau ond brysiais ymaith heb ddim. Ar yr hen bit cols sydd ar odre Gwern y Gilfach, tua milltir a hanner oddiwrth eicb ty chwi, yr oedd y tent. Wedi i mi fyned allan i'r llwybr, teimlais yn edifar gymmeryd o honof y baban; ond nid oedd ynof ddigon o wroldeb i fyned ag ef yn ol i'r babell, a bum am tua deng mynyd yn sefyll fel post, ac yn methu dyfalu pa beth a wnawn; a'r penderfyniad a wu aethum yn y diwedd oedd, ei ddodi yn eich ty copyn chwi; ac felly y bu, a gwyddoch y eanlyniad." Caed yr adroddiad maith yma gan yr hen ¡ Nansi ar dair gwaith neu bedair yn hyd yr un diwrnod; ond yr oedd ei nerth wedi diflanu i'r fath raddau erbyn hyn, fel yr ofnwyd y buasai farw y nos hono. Yr oedd wedi dyw- edyd digon i glirio Shan Diryffynnon, ond heb roddi un awgrym pa beth ddaethai o'r bachgen wedi iddo ymadael o'r lie yn ei chyfeillaeh hi, bum tnlynedd ar huiiain ynol. Cysgodd yddynes glaf rhwng tair a phedair awr yn go esmwyth y nos hono, ac yr oedd yn llawer gwell pan gododd pobl y ty boreu dranoeth.
-.------.---....--------...--.-,",--CON…
CON Gr L YR YSGOL SUL. PAEHA.IT MEWN GWEDDI." GWEDDI, pa beth ydyw ? Lloches mewn perygl, haul mewn tywyllwch, angor mewn storom, rneddyg mewn afiechyd, a bywyd yn nghanol raynwent o feirwon. Adenydd yw gweddi ar ba rai yr ydym yn Jmgodi i'r uchelder, ysgol drosrisiau pa un y ringwn i ogoniant, a cherbyd yn mha un y mae'r Cristion yn gyru tna thref. Pan y genir plentyn mewn teulu, llawen- Schir yn fawr wrth ei glywed yn llefain felly, ef gyntaf babanod Seion ydyw gweddi; yn nursry gorsedd gras y maent yn cael eu magn, o fronau addewidion y gair y sugnant laetli, ac yn awelon erfyniadau yr anadlant drwy on bywyd. Nid g'.veddi'r genau sydd yn gymmeradwy gyda Duw, ond gweddi'r galon. Nid oes un- rhyw saeth yn cyrhaedd i'r uchelder fry ond saethau gweddi, pa rai a ollyngir ymaith oddiar fwa y galon. Mae yn bosibl i ddyn ddweyd geiriau gweddi o'i gryd i'w fedd; gall eu sisial pan yn blentyn bach wrth glun ei fam, a'u mwmial wed'yn pan yn hen wr yn pwyso ar ei ffon, ac heb erioed weddio mae'r weddi oer yn rhewi cyn myned hanner y ffordd i'r nefoedd. Yn awr," ebe Paul, y mae yn aros ffydd, gobaith, cariad—y tri hyn ond ar ben cariad mae yn rhoi'r goron. Yr un fath y gallwn ninnau goroni gweddi; yn nghanol oedfaon gras, Sabbothau, sacramentau, a phregethau, y mwyaf o'rrhaihyn vw gweddi. Kis gall na dynion na chythreuliaid gau drysau gweddi; pan y byddo pob ffordd arall i ymnesu at Dduw wedi eu cau, mae hou yn sefyll yn agor nos adydd. Fe all erlidig- aeth ein gyru o dy Dduw, fe all lleisiau pre- gethwyr gaol eu dystewi mewn storom o en- llibedd. fe all y Beiblgael eidynu oddiwrthym, a'i losgi mewn fHarniau Pabyddol; mae'r holl bethau yna wedi cymmeryd lie, ac y mae yn bosibl iddynt ddygwydd etto fe ellir cau vr holl ddrysau yma, ond nid yw yn bosibl cau drws gweddi. Yr oedd y drws yma vn agor i'r merthyr selog pan yn gorwedd yn ei gell dywell dan y ddaear, yn agor i Daniel yn ffau y llewod, yn agor i Jonah yn mol y morfil, ac i Paul a Silas yn y carchar nesaf i mewn. Mae yn rhaid parhau i weddio, ynte. Ys- tyriwn yr anrhydedd y mae Duw wedi ei gosod ar weddi. Nid y cwestiwn yw, Pa beth a all wneyd ? Ond y cwestiwn yw, Pa beth na all wneyd P Y mae wedi fhanu'r mor, diffodd angerdd tan, cau safnau'r llewod, ac wedi agor pyrth paradwys. Mae ei bys wedi stopio pendulum, yr hiul, ei llais wedi dystewi tymhestl Sinai, ei 1: ygad wedi goleuo dyffryn angeu, eillinyn we;ii rhwymo godreu y cymylau, a'i hallwedd wedi agor cloion y ffurfafen. Edrychwn ar was yr hen brophwyd yn dringo clogwyni Carmel y seithfed tro; cen- fydd gwmwl bychan fel llaw dyn yn codi yn y nen ymleda fwy fwy nes cuddio yr holl nefoedd a chyda hyn y mae'r gwlaw yn ym- dywallt i lawr yn bistylloedd. Dacw'r cor- nentydd wedi myned yn afonydd, yr afonydd yn llynoedd, a'r rhaiadrau yn ymsaethu dros lethrau'r bryniau. Dacw y brenin yn gorfod gyru am ei fywyd o flaen y storom. Pa beth yn enw pob synwyr a wnaeth y fath beth a hyn ? Dim ond gweddi Elias. Nid ydyw Duw yn edrych ar arithmetic ein gweddiau—waeth ar y ddaear pa mor ami y b'ont; nid ydyw Duw yn edrych ar geometry ein gweddiau-waeth ar y ddaear pa mor hir y bont; nid ydyw Duw yn edrych ar logic ein gweddiau—waeth ar y ddaear pa mor drefnus y b'ont; nid ydyw Duw yn edrych ar rhetoric ein gweddiau—waeth ar y ddaear pa mor ddoniol y b'ont; ond ar y weddi lawn o ffydd yr edrych Efe. D. OLIVER EDWARDS.
A. S. DROS ABERHONDDU.
A. S. DROS ABERHONDDU. At Etholwyr Aberkonddu a Llywel. GWYDDOCII fod ein gwaith yn ethol boneddwr i'r Senedd dy, er ein cynnrychioli, yn waith mawr a phwysig, nc felly yn gofyn ein pwyll mwyaf, ein barn fwyaf dirasfarn, a'n hystyriaeth ddiysgog. Nid gwaith vw a ellir ei wneuthur heddyw, a'i ddadwneuthur yfory ond gwaith hirfaith ei ddy- lanwad, a mawr ei ganlyniaduu. Mae yn hen brvd i'n bwrdeisdaefi yn gyffredinol edrych, a bod yn ofalus, gyda golwg ar y rhai a etholant i'w cyn- nrychioli. Vfeddyliwyf fod amser gwych gerllaw; ac os mai Iarll Russell fydd y Prif-weinyddwr, credwyf y bydd y Reform yn agos i'w galon, ac y terfyna ei fywyd ft diwvgiad gwlad/ddol fydd yn berl dvsglaer a llachar yn ei goron. Pan y meddyl- iom mai yn y bedwerydd ganrif ar bumtheg yr ydym -pan y meddyliom fod march of intellect yn gwneuthur progress nid bychan—pan y meddyliom fod y teimldd rhyddgarol yn ymledu-a phan y meddyliom fod egwyddor fendigedig yn cael ei dadblygu, neu ynte egwydd»r ddrwg yn cael ei harddangns er cyrhaedd amcanion drwg ao isel- wael—dywedaf ei bod yn Uawn hryd i ni wneuthur rhywbeth, a hyny er lies ein tref a'i thrigolion, Ïe, y wlad yn gyffredinnl sef trwy ethol un, nid am fod gnnndo aur ac arian lawer—nid am fod ganddo gyfran h")aeth o dir yn ein gwlad-nid am fod ganddo fodd i brynu votes-iiid o herwvdd ei fod yn d sgyn o hen deulu urddasol a pbarchus. ond am fod yn ei enaid deimlad i wneuthur lies i'w gyd-ddynion, ac am ei fod yn edrych ar fendithio bwrdeisdrefi yn fwy o anrhydedd na gwisgo M.P." yn gvnffon i'w enw. Dyma yr un sydd arnom ei cisieli-dyzua yr un a ddylem gael-dyma yr un a ddylai gynnyg ei hun—a'n hiaith ddylai fod, A dyma yr un a fynwn, ac nid arall." Mae dau wedi cynnyg ou hunain i ni; ond dywedaf wrthych, heb efni fy mod yn aberthu gwirionedd wrth ddywedyd felly, nad un o'r ddau yna yw yr un sydd o flaen ein golwg. Nid ydym yn ei gael yn Howell Gwyn y mae ei anerchiad yn hollol anmhennodol (vague). Nid ydym yn ei ganfod yn yr Iarll dibrofiad, canys nid yw ei address yntau ychwaith ond rhywbeth llwm iawn. Dywed ambell un fod address yr Earl of Brecknock yn dda iawn mor bell ag y mae yn myned. Na, nid yw yn dda "mor bell ag y mae yn myned a phe buasai, nid yw yn myned yn hanner digon pell. Soniwn am yr Iarll yn fwy o liberal na Gwyn ond dywed Gwyn yn benderfynol y bydd iddo bleidleisio yn y Senedd mor rhydd- garol ag y cymmer ei wrthwynebwr arno yn bre- senol i wneuthur. Mor bell ag y mae y gwahan- iaeth politicaidd sydd rhwng un a'r Hall o honynt yn myned, dywedwn nad yw hyny ond pluen ar gefa yr awel. Nid yw y motive sydd gan lawer o honoch fel etholwyr ond rhywbeth islaw sylw— rhywbeth ddvlai gael ei daflu i'r gwynt-a rhyw- beth, gobeithio, a dderfydd yn fuan. Eiallai y dywed rhai o honoch ei bod yn rhy ddi- weddar i roddi gw.ihoddiad i un a.-all ddyfod yn mlaen. Dywedaf nad ydyw; y mae genych rai misoedd etto. Byddwch bwyllog, byddwch ystyr. iol, a galwweh i gof pa fodd y mae y bwrdeisdrefi wedi eu cynnrychioli am y 33 tnlynedd ddiweddaf, gyda'r eithriad ) ddwy neu dair blynedd a chred- wyf wedi hyny y gweithredwch yn deilwng o drig- olion Aberhonddu enwog, a gwlad yr anwyl Frychan, trwy roddi gwahoddiad i Ryddgarwr i ddyfod yn mlaen, neu trwy gefnogi y cyfrvw a feddianno gymmaint o ddewrder a chynnyg ei hun ar gais ychydig o gyfeillion sydd yn teimlo dros les y cyhoedd. Mae Brvchan wedi enwi dau foneddwr mewn modd neillduol, a rhoddi hint garedig i ni am Olygvdd parchus SEREN CYMRU. Mae xenyf bob parch i Mr. Richards, ac hefyd i Mr. MiaU y maent yn ddynion y dylern fod yn falch o'n plegid ond y n:113 genyf Amryw resymau dros gynnyg i'ch sylw Dr. Price, Aberdar, yr hwn sydd yn un o'r siaradwvr goreu yn y deyrnas yr hwn, trwy ei allu, ei foneddigeidd-dra, a'i deimlad da dros les y cyffredin, sydd wedi ei ddyrcbafu yn Grand Master yr Odyddinn, ac yn Olygydd un o'r papyrau Cym- reig mwyaf poblogaidd yn Ngnymra yr hwn sydd yn cael ei wahodd i siarad yn rhai o'r cyfarfodydd mwyaf pwysig yn y devrnas a'r hwn nad oes eisieu iddo dynu ei het i un areithiwr Saesneg, mor bell ago y ma? iaith, synwyr, effaith, a hyaudledd yn myned. Genedigol yw o Frycheiniog, ac o ardal Aberhonddu ac os yw gwledydd yn ym- ffrostio yn eu gwroniaid, siroedd yn eu henwogion, a threfydd yn eu dynion da, gall Sir Frycheiniog ymffrostio yn y Dr.; ac ni rydd ddim fwy o bleser i mi na'i weled yn M.P. dros Aberhonddu. Mae yn wleidyddwr fpoliticianj o'r radd flaenaf; y mae vSiOgiadau y gwledydd a'r teyrnasoedd mor gyfar- wydd ganddo a'r eiddo ei deulu (jartref. Y mae, fel y dywedasom eisoes, yn siaradwr o'r radd flaenaf; mae y dylanwad ag 5 mae ei areithiau wadi eu cyn- nyrchu ar gynnulleidfaoedd a thorfeydd yn Nghymru a Lloegr yn tystio hyn. Mae yn eithaf da i ni gael pleidleisiwr da, fel y diweddar Colonel Watkins-rawn ef yn y Dr. Price ond byddai yn fendigedig i ni gael siaradwr a wnelai i ddynion mawr y Cvflredin deimlo fod dyn o dalent, o egwyddor uniawn, ac o hyawdledd, yn cynnrychioli Aberhonddu—cawn hyn etto yn y Dr. Paham, ynte, na chefnogir dyn o'i fath ? Deuwch allan, chwi ryddgarwyr dangoswch eich bod yn mcddu ar egwyddor dangoswch eich bod am wneuthur cyfiawnder; etholwch ddyn tebyg i ddyn, a hwnw yn .uherson Dr. Price, yn Aelod Seneddol i chwi. Wedi gwneuthur hyn, fe dreiglir eich enwau gyda pharch i'r oesoedd a ddeuant; cenedloedd heb eu geni a edmvgant eich gweithred. Eich rbeswna dros bleidleisio dros yr Earl oedd, ac yw, am ei fod yn ei address yn fwy rhydd na Gwyn. Os deua f Dr. Price yn mlaen, vr hyn yr wyf yn eigredu, a'r hyn a obeichiwyf, bydd genych yr un rheswm dros bleidleisio drosto ef. Osgwnewcheich dyledswydd, nid oes ynof yr ammheuaeth leiaf na fydd y Dr. yn Aelod dros yr hen fwrdeisdref sydd yn anwyl gan filoedd. Mae arnaf chwant dweyd gair wrth y Dr. ei hun. Deuwch allan fel arfer, fel gilrr cadarn nac ofnwch ymosodiadau, dirmygwch wawd, gwenwch ya erbyn bygythion rhai o deulu culion Mr. Aristocrat. Mae gonestrwydd o'ch plaid, mae egwyddor o'ch tu, mae gwirionedd drosoch deuwch, ac nid oes ynof yr ammheuaeth leiaf na fydd i M.P. dros Aber- honddu i'w gael ynoch chwi. Gair etto wrth etholwyr rhyddgarol Aberhonddu a Llywel, Ymddygwch fel dynion. Ydwyf, foneddigion, yr eidiioeh yn ffyddlavvn, yn awr, fel bob amser arall, BRECONIAN.
ETHOLIAD ABERHONDDU.
ETHOLIAD ABERHONDDU. DR. PRfCE I'R MAES. MR. GOL.,— Da neillduol genyf gael ar ddeall fod rhywrai heblaw fy hunan yn tybied y dylai pobl Aberhonddu gael rhywun i'w cynnrychioli sydd yn meddu rnyddach ac eangach golygiadau nag un o'r ddau foneddwr sydd eisoes ar y maes. G°wir fod Iarll Brycheiniog wedi ymrwymo i bleidleisio drns lwyr ddilead y Dreth Eglwys; ac mewn ychwan- egiad at hyn, wedi awgrymu y gwna ei oreu i godi Aherhonddu yn enwog ful head quarters rhyw gangen neu gilydd o fyddinoedd y wlad. Modd bynag, os llwydda yr Iarll ieuane i lanw y barracks a bechgyn glandeg y fyddin, meddyliwyf mai ychwanegiad pur ammheus yn ei gsnlyniadau da fylld hyny. Nid yw milwyr hyd yn hyn wedi ychwanegu dim at gysur teuluoedd y trefi y maent yn aros ynddynt. Fel rheol, y mae nrosiad byddin mewn lie bychan tawel fel Aberhonddu yn gwas^ap dylanwad mossol ag sydd yn angeuol i bob math 0 rinwedd. Bendith, nad yw yn ngallu un pentenlu vn Aberhonddu ddweyd ei gwerth, t'vddai i'r barracks fod byth yn wag o filvryr. Boed hyn? fel y bo, meddyliwyf ? oylai rhyw nôJ llawsr uwclt a llai hunnnol na lies lleol fod yn ilywodraethu pawb wrth ethol cynnrychiolwyr Seneddol. Dylai eg- wyddorion mawrion rhyddid gwladol a chrefyddoi gael y flaenoriaeth ar bob peth arall, obiegid y rhai hyn ydynt geidwaid heddwch, a diogelwyr llwydd- iant gwlad; a'r dynion a bleidiant yr egwyddorion hyn ddyleut fod yn Aelodau Seneddol, ac nid dyn- ion ydynt yn edrych ar aelodiaeth Seneddol fel mantais anrhydeddus i ddringo i sylw y byd, a dio- gelu anrhydedd ac elw. Os yw laril Brycheiniog, a Mr. Gwyn o'r Dyffryn, yn barod a boddlon i daflu eu holl nerth gyda'r blaid Ryddfrydig, er diogelu diwygiad Sen- eddol, rhoddi yr etholfraint i bob dyn, byrhau oes y Senedd, agor y Prif-ysgolion, taflu crefydd i fyw arnieihun, a sefydlu cydraddoldeb crefyddol, gyrer y ddau i'r Senedd, os gellir os nad ydynt yn barod i fyned yn y cyfeiriad uchod, dylai etholwyr Aber- honddu ddwey(I wrthynt ei bod yn annichonadwy iddynt roddi cymhorth iddynt i fyned i'r Senedd- fod yn rhaid idclynt gael dyn mwy advancedo lawer i fod yn enau drostynt yn y Cynghor gwladol. Dyna'r cwyn fyddai gynt yn Nghymru, nad oedd genym ddynion addas yn ymgeiswyr;. ond y mae y dyddiau hyriy ar ben. Daeth yr etholiad diweddaf a Hu o honynt i'r golwg. Yn sir Aberteifi, gwnaeth yr en wog Henry Richard, o Lundain, ei ymddang- osiad, a ehydag ef y contractor plucky o Landinam, yr hwn a weifchiodd yn deilwng o Gymro, ac a en- nillodd gynnifer o bleidleisiau ar ddydd yr etholiad ag a brofodd y gellir, gyda phenderfyniad a rhag- barotodd, ryddhau Cymru o afael y Toriaid sydd wedi ei marchog a'i chatngynnrychioli am gvnnifer o flynyddau. Yn Honiton, gwnaeth Evan Mathew Richards, o Abertawe, ei ymddangosiad, ac yra. laddodd frwydr deg; a thebyg iawn y hydd pob un o'r tri uchod yn y Senedd heb fod yn hir. Ond y awr am ddyn Aliey-hoiidda-Dr. Price, Aberdarn Dyn o Frycheiniog yw efe, Cymro bob darn, mor. rhydd ei olygiadau ac mor bur ei athrawiaeth ag yw yr awelon a ysgydwant wullt y Banau. Nid oes eisieu dweyd ei fod yn siaradwr hyawdl, ac yn ys- grifenydd galluog. Dim ond ei yru i St. Stephen, byddai yn sicr o fyned yno yr, ysbryd a nerth John Penry. Byddai cael y Doctor i'r Senedd yn d,lech- reuad cyfnod newydd yn hanes boliticaidd ein gwlad, ac nid wyf fi yn gweled un rhwystr ar y tfordd i'w anfon yno dros Aberhonddu. Y mae etholwyr Aberhonddu, mi dybiwn, yn ddigon annibynol i wneyd eu dyicdswyrid. phleidio egwyddorion rhydd, pe byddai y nefocdd yn syrthio. Dyma gyfleus ira i chwi. yr Aberhondduaid, i dynu yruaith y gwarth a orphwys ar Gymru Yrnneillduol, yr hon nad oes ganddi gymmaint ag nn Ymneillduwr yn ei chynnrychioli n y Senec'd. Dechreued Aber- honddu dynu ymaith y gwarth hwn, trwy anfon y Doctor drosti i'r Senedd. Ymaflarar unwaith yn awgrym a chynnyg Ewyllysiwr da i Frycheiniag," a gwahodder y Dector i ddyfod i'r maes yn ymgeis- ydd. Rhodder iddo ar unwaith ddau cant o good and bona fide pledges, yna bydd y fuddugoliaeth yn sicr. Gan nas gellir cael yr etholiad cyn cyfar- tyddiad y Senedd, y mae digon o amser i weithio. Hai ati! ynte, fechgyn Brycheiniog. Gwnewch waith yn yr etholiad y bydd son am dano hyd derfyn yr oesau. Doctor Price for Brecon Tach. 16, 1865. BRYCHAN.
AT MR. THOMAS DAVIES (EOS…
AT MR. THOMAS DAVIES (EOS RHONDDA). SYR,—Gan mai chwi ydyw Beirniad y Gerddor- iaetli yn Eisteddfvid Castellnedd y Nadolig nesaf, a fyddwch chwi mor garedig a rhoddi ychydig eglur- had mewn cyssdltiad a'r prif ddernyn, sef y Requiem." Mewn rhai manau yn y dcrnyn uchod, y mae y gynghanedd yn y cwmpeiniant (accompaniment) yn wahanol i'r hyn ydyw yn y lleisiau a'r gofyn- iad yw, os ydyw yn ganiataol i gymmeryd y g.V'n^" hanedd fel ag y mae yn v cwmpeiniant yn y cyfry^ fanau ? Y mae dadl ar y pen hwn; felly, byddwn. yn dra diolchgar i chwi am eglurbad. Yr eiddoch yn gywir, ASAPH.