Y Gwyliedydd

Nodiadau Wythnosol. Y mae symudiad ar droed i gasglu tanysgrifladau taug at adeiladu eglwys er coffadwriceth am Edward Richard,, sef- ydlydd ysgol Ystradmeurig.

Ceir hanes hefyd am ymladdfa ffyr niff rhwng y Dervishiaid a'r Italiaid yn nghymydogaeth Kassala. Ymosododd oddeutu pum mil o wyr y Mahdi ar cara- van, ond gwthiwyd hwy yn ol gan yr Italiaid, dan lywyddiaeth y Cadlywydd Stevani. Gwedi eu hadgyfnerthu dych- welasant drachefn i'r ymosodiad, ond o'r diwedd gorf iddynt wrthgilio gyda cholled drom, Collodd yr Italiaid oddeutu cant rhwng y lladdedigion a'r clwyfedigion, y rhai olaf yn cynwys dau swyddog.

Mae swn rhyfel yn tori ar ein clyb u oedd unwaith yn rhagor, ac ysywaeth y mae Prydain yn gysylltiol a'r helynt. Pellybyr a anfonwyd o Cairo y Sul, a ddywed fod, yn ol yr adroddiadau diw- eddaf, Osman Digna, gyda thri chant o wyr meirch, deg a thriugain o gamelod, a dwy fil a phum' cant o wyr traed wedi cyrhaedd Mynyddoedd Hararat. Y mae Arabiaid cyfeillgar, gyda pymtheg cant o wyr wedi cymeryd safle yn Erkoweit i atal ei ymgyrch i Suakim.

Y mae y Parch Robert Jones, Llan- llyfni wedi ei alw oddi wrth ei waith at ei wobr mewn oedrad addef. Treuliodd yr ymadawdedig ei oes faith fel gweinidog da i Iesu Grist yn mhlith y Bedyddwyr yn ei ardal enedigol, ac eithrio ychydig fisoedd o fugeiliaeth yn y De. Ganed Mr Jones yn ddeg a phedwar ugain o flyn- yddoedd yn ol yn Llamlyfni, ac yno yn ymapferol y treuliodd ei fywyd. Er na chafodd favvr o ysgol yn moreu ei oes yr oedd yn efrydydd astud. Yr oedd yn hynod am ei ffraethineb ac eofnrwydd ei ddadganiadau. Mwynhai iechyd rhag- orol hyd nes yr oedd yn bedwar ugain oed, ac ni roddodd ofal ei eglwys i fyny hyd o fewn saith mlyneddjneu wyth yn ol, Darlithiodd lawer yn ei oes a chy- hoeddodd rai 1 lyfrau. Bu farw yn dangnefeddus dydd Gwener y Groglith.

NODIADAU CYFUNDEBOL. Deallwn mai y Parch John Evans a'i briod fa yn gwasanaetba yn nghylchwyl y Groglith yn Horeb, Bangor, a hyny gyda llwyddiant a dylaDwad mawr. m m Mae yn hyfrydwch genym hysbysu ein darllenwyr y bydd esboniad y Parch Owen Evans, Conwy, ar yr epistol at y Galatiaid yn barod ddiwedd y mis hwn. Siorhawn y hydd yr esboniaid yn un gwerthfawr iawo. • • Yn 1" Wesleyan Methodist Charch Record t" am y mis hwn ymddengys darlun tra rhagorol o Mr J. Bamford SUck, B.A., yn ngbyda braalan dyddorol iawn o hanes ei fywyd. Y mae Mr Siaok yn un o'n lleygwyr mwyaf blaen- llaw, gweithgar ac haelionus. Gyda hyfrydwoh y gwelsom fod Mr William Williams, U.H., Summerfield, Rhyi, wedi ei ethol yn aelod o Urban Counoil, Rhyl. Diau y bydd presenoldeb Mr Williams ar y Cyagor yn gaffaeliad gwerthfawr iawn gan ei fod yn feddianol ar alluoedd bnsnesvddol uwch. raddol. # llYn ngwyneb yr ohebiaeth oadd wedi cym- eryd lie rhwng Llywydd y Gynadledd a Syr Frederick Howardl o barthed i lythyr Dr. Rigg at Cardinal Mainning, nis gallai Pwyllgor Addysg y Oyfandeb, eisteddiad o'r hwn a gymerodd le yr wythnos ddiweddaf, wneyd dim ond derbyn yn ffurfiol yaiadi- swyddied eu trysorydd parchas, gan baaio foi i gofnodiad neillduol gael ei roddi yn y llyfr swyddogol yn mynegu syniad nehel y Pwyllgor o wasanaeth gwerthfawr Syr Frederick yn yatod blyDyddau lawer fel trysorydd. » 9 # • Oddiwrth adroddiid blynyddol y Pwyllgor Addysg yr ydym yn cael fod £60,000 wed: cael eu gwario ar helaethiad a newidiad adeiladol ysgolion dyddiol, yn unol a gofynion "Education Department" y Llywodraetb. Y mae amryw o'r ysgoidai, mewn canlyniad, yn ennillwyr mawr mewu gwell awyriad o'r ystafeHoedd, helaethiad eyflenaderan, &o., y mae ysgolion eraill wedi oael eu condemnio am nes geIlir eu cyftiddasu o herwydd cyfyngder eu safleoedd. Nid oes yr un ysgol newydd wedi ei hadeiladu. # Tra gyda'r pwnc pwysig hwn o Addysg, y mae yn ddyddorol genym weled fod Llywydd y Gynadledd yn gweled, yn yr amgylchiadau presenol ynglyn a Mesur Addysg y Llywodraeth a ddarllenwyd am y tro cyntaf yn Nby y Cyffredin nos Fawrth, wythnos i'r diweddaf, fod y telerau yn gyfryw ag i'w gyfiawnhau i alw cyfarfod o'r pwyllgor neillduol ar addysg a benodwyd gan y Gynadledd ddiweddaf i gyfarfod pan fyddo angenrheidrwyad am hyny. < w < Y mae'r mesur addysg newydd mor aruthrol bwjeig, fel y bydd o'r pwys mwyaf i'r pwyllgor crybwylledig gyfarfod mor fuan ag sydd bosibl i gymeryd o dan ystyriaeth ei ddarpctriadau- darpariadau a ddeagrifir yn Iled gyffredin gan yr organau Anghydffnrfiol fel yn hollol chwyldroadol ao nis gellir iai na chanfod gau bob Wesleyad craff a sylwgarfod y mesar hwn yn cyffwrdd yn rymus a chwestiwn addysg yn ei gysylltrnd a'n henwad. # « # # Dyddorol ydyw gweled fod Dr. Waller yn canfod fod mesur addysg y llywodraeth yn dwyn dylanwad Dr. Rigg ar rai o'i ranaa goreu ood pa mor bell y bydd i eraill (y ta BIlbn i'n Cyfundeb) gydweled ag ef, a barnu fod hyny er daioni cyffredin, sydd gwestiwn yn gofyn famssr i'w esbonio. Barna rhai o'n dynion mwyaf blaeollaw a dylanwadol y bydd gwaith y pwyllgor neillduol ya myned yn mbell i arwain y faru gyhoeddas ar y mater cyn i ail ddarlleniad y mesur gymeryd He. m Hyn, eto, sydd gwestiwn i'w eglaro gan amser ac amgylchiadau. Y mae un poth yo ddigon eglur eisoes, fodd bynag, a hyny ydyw nad ydyw adran Geidwadol y Cyfundeb yn gweled yn mesur Syr John Gorst y fath anmherffeithrwydd a'r fath ddarpariadau an. fcddhaol a chwyldroadol ag a geofydd Anghydffurfwyr yn gyffiedinol ynddo. Ua o nodweddion atnlycaf y mesar, ac un sydd yn peri clwyf cas i Annghydfforfwyr, ydyw y ffaith ei fod, tra yn ymddangosiadol yn ymgais deg i gyfarfod hawliau yr holl bleidiau fel eu gilydd, mewn gwirionedd yn dwyn digonol brofion o amcan ei gynllun gwreiddiol-bod yn gefn i ysgolion y Eglwys Sefydlig. « Fe faasid yn meddwl y cawsai apeliad am danysgrifiadau i gael memorial addas i'r diweddar Barch Peter Mackenzie yn cyfarfod a haelionusaoh a pbarotach atebiad yn mhiith ein pobl. Ar yr un pryd y mae yn ddau genym we!ed fod y swm o ycbydig dros f,150 wedi ei sicrhau; a chan fod y drysorfa yn awr yn cau, ni chwyddir y swm mwyaoh. Diau y gallaogir yr arweddwyr i wneyd rhywbeth teilwng yn y tlordd o godi cofeb i an a wnaeth gymaint i'r achos mawr yn ei ddydd. Gwelwn fod Syr Henry H. Fowler wedi bod yn llwyddianus i ddwyn oddiamgylch ryddhad gweinidog o garchar yn Delagoa Bay, yr hwn oedd wedi cael ei gondemnio i alltadiad ar gyhaddiad cyfeiliornos a disail o fod yn gyfranog mewn bradwriaeth yn erbyn Llywod. raeth Portogal. Gweinidog Wesleyaidd brodorol, o'r enw Robert Mashaba, ydyw y cyhuddedig, a dygwyd ei ryddhad oddiamgyloh heb oediad trwy nrddangosiadau Syr Henry Fowler. I « « Y mae'r adroddiadau sydd i law am y gwaith mawr yn .y Transvaal, Affrica, yn nodedig o anogaethol. Yn rhanbarthaa y Transvaal a Swaziland y mae taa 35,000 o bersonau yn mynychu y gwaBanaeth crefyddol rheolaidd a gynelir yma a thraw yn mysg y brodorion; ac y mae cynllun pwysig ar droed i godi cyflenwad o gapelau newyddion. Y mae'r cyfeillion yno wedi anfon caia taer at Dr. Stephenson am ddiacones arall. I {• Hyfryd genym weled fod y Parch Henry J. I' Piggott, cadeirydd talaeth Rhufain, wedi sicrhau arian i adeilada capel newydd yn Montorfano, lie y mae yr achos bychan, er I 0, gwaethaf gwrthwvnebiadau parhaus a thost, yn myned yn ei flaen yn flodeuog. Y mae 1 deffroad neillduol hefyd yn myned yn mlaen í yn rhanbarth Piacenza, lie y mae offeiriad ienane dychweledig tanbaid ei ysbryd a hyawdl ei ymadrodd, yn pregetha ddwywaith yn yr wythnos i gannoedd o bobl. Cofier am Italy yn ein gweddiau cenhadol. **«'<' I Yr oedd braidd yn synedig gonym weled fod Mr Mosea Atkinson, yu erbyn ei ewyllys, yn gorfod cwyno yn Mhwyllgor Oyfundebol y Pregethwyr Cynorthwyol yr wythnos ddi- weddaf, nad oedd efe wedi cael atebion bodd- haol a sylweddol ond i un rhan o dair o'r cylchlythyrau a anfonasid allan ganddo yn gofyn am danysgrifiadau tuag at wneyd i fyny yr inewm o £500 yn flynyddol sydd yu angen- rheidiol i'r pwyllgor hwn wriho mewn trefn i f allu can.. allan yn llwyddianus y gwaith a osodwyd iddo gan y Gynadledd. Yr oadd Mr | Atkinson wedi anfon allan 3000 o lythyrau ar y neges grybwylledig; ac yr oedd rhai o'r atebion a dderbyuiodd yn ynfyd a dideimlad. Ond, ar y cyfan, y mae swm go dda wedi ei addaw-tua £ 200; ond rhaid i'r Bwm gofynol gael ei addaw erbyn y Gynadledd nespf, onide bydd rhaid tyan yn ol. 1 Yn marwolaeth Mr H. A. Massey y mae Methodistiaid Esgobyddol Canada yn neillduol a'r Unol Dalaethau yn gyffredinol wedi colli un o'a colofnau cadarnaf a chryfaf-un o'r dynion duwiolcf a mwyaf defnyddioJ, gweithgar a haelionus a welodd y gwledydd erioed. Ar lawer o gyfrifon yr oedd bywyd Mr Massey yn orlawn o'r amgylchiadau hyntif a mwyaf dyddorol; ac nid y ipethau lleiaf, yn sior, i'w crybwyll am dano ydyw y ddwy ffaith- ddarfod iddi godi o fod yn fachgen llafurus ar fferm ei dad yn Ontario, i fod yo un o'r an:aethwyr a'r masnachwyr cyfoethGcaf a mwyaf dylanwadol yn holl Caoada ao iddo ddarparu, yn ei ewyll/s ddiweddaf, ar i gan- oedd o filoedd lawer gael ea cymhwyso at angenrheidiau achos crefydd yn ei wahanol agweddau mewn gwahanol ddinasoedd. Ba farw yn gynar yn ei oes me lIn canlyniad i glefyd y galon; a chaa y gwyddai er's blyn- yddaa y torid ef yn gynar o dir y rhai by w, yr oedd wedi trefnu ei dy mewn pryd, a hyny yn ystyr uchaf y gair, fel pan ddaeth yr awr fe'i cafwyd yn gwbl barod i ateb galwad ei Arglwydd. w Beth oedd dirgelwoh y Ilwyddiani mawr a pha un y coronwyd bywyd llafurfawr Mr Massey? Mewn un gair dyna ydoedd-oariad atDduwacatei waitb. Dechreuodd weithio yn ngwinllan yr Arglwydd pan eto ond bacbgen ond gan fod y teula-deg o blant— yn gorfod cerdded ddeng milldir i'r gwasanaeth a gynelid mewn adeilad coed bychan yn mher- fedd y wlad, penderfynodd y bachgen sefydla gwasanaeth Methodistaidd dan gronglwyd ei gartref; a llwyddodd yn hyny; a chyda hyny cyflogodd weinidog i ddyfod i gynal gwasan- aeth yn rheolaidd yno ac arferai yntau (fachgen dewr !) farchogaeth byd ymylon y wlad i gymhell pobl i ddyfod i mewn fel y lIen wid y ty. Ac felly y bendithiodd yr Arglwydd yr Obededom hwn am iddo gymeryd yr aroh i'w dy. Wedi gwneyd bob darpariaeth a hyny yn y modd mwyaf anrhydeidus, ar ran ei denlu, gadawodd Mr Massey y symiau can- lynol, yn mysg llawer eraill, yn ei egl wys olaf: —Co'eg Victoria, Toronto, 200,000 o ddoleri; Wesley College, Winnipeg, 100,000 eto; yrun swm i Allison College, New Brunswick; 50,000 i Goleg Wesleyaidd Montreal; a 50,000 i Brifysgol Washington, er mwyn dirparu yn- ddi adeilad i gynryohioli Methodistiaeth Canada. < Daeth rhifyn Ebrill o'r "Winlbn" yn brydlon ar ein bwrdd. Y mae ei ohynwysiad yn dra amrywiol, dyddorol a buddiol. Ceir ynddi ddarlun o'r Wesleyad adnabyddus Mr Edward Rees, Machynlleth. Parha y "Llythyrau at Ymneillduwr Ieuanc" yo eo I gwerthfawredd, a dyddorol aunghyfiredin ydyw u Adgofion am Gruffadd :Evans, Coedpoeth." Wedi hir ddiss[wyl wele ysgcif o eiddo y Parch