Y Dydd

TANCHWA MEWN PWLL GLO.—I)y- gwyddodd dam wain eruhyll bore Iau, y lgf ed cyfisol, mewn pwll glo gerllaw pen- tref Pendlebury, oddeutu tair milldir o Manchester. Cymerodd tanchwa Ie, drwy yr hon yr ysgubwyd o saith i wyth ugain 0 eneidiau i dragwyddoldeb. Clifton Hall ydyw enw y pwll, un o'r gyfres glofeydd Weithid gan Mri. Andrew Knowles a'i ^^mni. Yr oedd nifer y dynion a arfer- ent weithio yno yn 380, ac yr oedd 349, Yn cynwys 26 o fechgyn, wedi myned i lawr rhwng pump a chwech o'r gloch y b "oreu dan sylw. Teimlwyd yr ysgytiad o "glider mawr, yr hyn a gymerodd le 0(*deutu ugain munyd wedi naw. Y inae y gorchwyl poenus a pheryglus o chwilio y Rwaith er mwyn estyn ym wared i'r rhai Gedd yn fyw, a chael cyrff y rhai a ladd- yd i'r lan, yn myned rhagddo yn raddol, fod llawer o rwystrau ar y ffordd; ac y ae. gwroldeb a hunan-aberth dirfawr eQi ei ddangos xnewn cysylltiad a'r o°rch\vyl hwn. Y mae sylwedyddion ?^yddonol wedi cael allan fod y dygwydd- ttau. arswydus hyn yn gydamserol a rhy w ^ddangosiadau anarferol yn yr awyrgyioh a 1 fod yn beth posibl rhybuddio y glowyr 0 k?.^dygwyddiadau o'r natur yma yr un a ag y rhagfynegir ystormydd i'r mor- yr, ond diamheu fod olrheiniadau lawer ff'ft,n^eUr^eidiol ^uaS gyrhagdd per- y^rwydd yn hynyma, yr hyn hefyd fydd apfu". an^awdd heb gymhorth a chefnog- ein Llywodraeth.

y CEIDWADWY* MEWN HELBUL.—Daw nia o hyd mai gwely dreiniog v e y Toriaid wedi gyweirio iddynt eu anfa*nj lnor bi§°g yn w^r nas gwydd- le °rf ^•r°n *'w wneud, nac i ba v if °n.d gwesgir arnynt i symud drjaf0 ryw gyfeiriad neu gilydd, doed a sychp'rl Y mae 'Randy' bach ar ol ei k Wall mawr am swydd, a chael ei ddi- i horn* awr mor awyddus am fyned o &iri yr ydoedd gyQt am fyned iddi. ydyw y swydd ac yntau yn ffitio eu gilydd o gwbl. Penboethyn dilywodraeth a gwyllt ydyw ef; ac y mae ymddiried Llywodraeth India i'r fatli goegyn dibrof- y :> 0 iad, ag sydd bob amser yn ysglyfaeth i ragfarnau, tymherau a mympwyon, yn rhyfyg o'r mwyaf. Nid rhywbeth i chwareu a hi ydyw y swydd hon, nac un- rhyw ymddiriedaeth arall perthynol i'r Llywodraeth, megys y tybia ambell Dori anmhrofiadol. Metha Arglwydd Salis- bury a symud yn ol nac yn mlaen; obiegid er llwyddo i ffurfio Gweinyddiaeth y mae yn methu gweled y gall gario unrhyw fesur drwy'r Ty a fyddo yn croesi barn y Rhyddfryd wyr, am fod y blaid hono yn y mwyafrif; ac y mae wedi ceisio gael sicr- wydd gan Mr. Gladstone, drwy gyfrwng ei Mawrhydi, na bydd i'r Rhyddfrydwyr daflu unrhyw rwystr ar eu ffordd, ond yn hytrach eu cynorthwyo.

Y mae fod y blaid sydd wedi arfer rhoddi ei holl ddyfais ar waith drwy'r blynyddau diweddaf i atal gweithrediad- au y Ty, yn ymostwng yn awr i ofyn hyn oddiar ddwylaw y Khyddfrydwyr, yn haerllugrwydd o'r mwyaf a dweyd y lleiaf. Ond y mae yr hen arweinydd a'i gefnog- wyr wedi gomedd ymrwymo i'r fath betli; a pha fodd y gallent, pan yn y tywyllwch am yr liyvi a ddeuai ger eu bron ? Ac oblegicl y cyndynrwydd Invn, ceisiodd Ar- glwydd Salisbury fygwth y blaid nos Wener, drwy atal gyrfa Mesuryr Eistedd- leoedd yn y Ty Uchaf, yr hyn sydd wedi creu teimlad cyffrous mewn cylchoedd gwleidyddol. Ei ddadl ydoedd, pe pasid y mesur, y gwnelai ghyny ddadgorfforiad yn anmhosibl cyn mis Tachwedd, ac felly yr atelid ef rhag apelio at y wlad yn yr argyfwng presenol. Ond diamheu mai ei brit' reswm dros gymeryd y cam hwn yd- oedd ceisio dwyn y Rhyddfrydwyr i deler- au, a chael ganddynt ymostwng i'w ewyllys haiarnaidd ef. Nid oes tebyg y llwydda yn ei amcan, obiegid y mae y y 0 blaid Ryddfrydol yn hollol benderfynol yn y mater. A phe yr elai ei Arglwydd- iaeth yn mlaen i atal i'r Mesur hwn ddyfod yn gyfraith, tynai ystorm arswyd- us am ei ben drwy'r holl ylad, yr hyn fyddai yn anfantais dirfawr iddo erbyn apelio at yr etholwyr.

¡ Y GYLLIDEB.-Y mae y Ceidwadwyr wedi gwrthod y trethiant ycliwanegol a gynygid gan y Khyddfrydwyr er cyfarfod a gofynion y Gyllideb, ac y rnaent yn awyddus yn awr, ond cael cydsyniad y blaid arall, i datlu y diffyg drosodd i'r flwyddyn nesaf. Ond y mae y Rhydd- frydwyr yn benderfynol fod yn rhaid i i'w gwrthwynebwyr osod gerbron y Senedd eu cynllimiau i gyfarfod a threul- iau y wlad. Ni fyu Mr. Gladstone a'i bleidwyr i'r diffygion gael eu taflu i flwyddyn arall, end mynant wasgu ar y Llywodraeth Doriaidd i ddyfod a'u cynyg- ion yn mlaen er clirio yr holl ofynion yn eu hamser. Y mae y penderfynolrwydd hwn o du y Khyddfrydwyr wedi gwneud sefyllfa y Toriaid yn ddyrus iawc; a byddai rhoddi iddynt y sicrwydd a ofynant, o'r ochr arall, yn groes i bob cyn- reol, ac yn arwain y blaid Ryddfrydol yn anocheladwy i drybini.

ANRIIYDEDDU 1\1R. GLADSTONE.- Y mae ei Mawrhydi wedi gosod anrhydedd ar Mr. Gladstone drwy gynyg ei wneudyn iarll, ac y mae yntau wedi anrhydeddu ei hun a phobl y deyrnas hon drwy wrthod y dyrchafiad. Yr arfer ydyw siarad yn barchus am bethau fel hyn, ac mor hir ag y bydd genym bendefigaeth dreftadawl mewn meddiant o freintiau politicaidd mawrion, y mae yn burion peth i'w rheng- oedd gael eu hadgyflenwi gan ddynion ag sydd wedi profi eu hunain yn ngwasanaeth eu gwlad, yn feddianol ar y cymhwysder- au uchaf. Ond nid rhaid i ni betruso dweyd fod Mr. Gladstone, drwy y gwrth- odiad hwn, wedi gosod anrhydedd ac enw bythol arno ei hun; pe yr atebasai yn wahanol, buasai ei edmygwyr penaf yn teimlo fod y peth yn anghydweddol a chamsyniol. Y mae enwau ar gael nas gall unrhyw deitl osod bri arnynt. Y mae 0, gwasanaethgarwch i ddynolryw yn bo;l ag mai yr unig wobr briodol i'r gwasanaeth- wr am dano ydyw cariad ac anrhydedd ei I gyd-ddynion. Nis gall hyd yn nod pen- aduriaid ymyraeth a hyn. Gall y sawl sydd yn gwasanaethu brenhinoedd ddys- | gwyl am wobr frenhinol; a rhaid i'r nsb sydd yn gwasanaethu y bobl edrych at y bobl am ad-daliad; ac ni chaiff WILLIAM EWAET GLADSTONE, yn un parth o'r deyrnas, edrych atynt yn ofer.

Y CADFRIDOG GORDON UNWAITH ETO. -—Y mae hanes arall yn cael ei ledaenu yn breseuol am syrthiad Khartoum a marwolaeth Goidon. Credid hyd yn awr fod y gwron anffodus wedi cyfarfod a'i ddi- I wedd drwy gael eidrywanu a gwaywffon oddiallan i'w dy ei hun, ar ol cwymp y ddinas. Ond y mae Groegwr yn Dongola, yr hwn a ddiangodd o Khartoum, yn ad- rodd mai ei saethu a gafodd yn ei ystafell ei hun. I Arab ruthro i fyny y grisiau, a rhoddi terfyn ar ei einioes yn y dull hwn pan oedd efe yn darllen ei FeibL Khuthrodd un arall i mewn a dygodd ei ben ef allan ar waewffon. b