Y Dydd

YR ARGFYWNG GWLEIDYDDOL. ARGLWYDD SALISBURY YN BRIFWEINIDOG. Mewn canlyniad i'r ymraniad a gymer- odd le nos Fawrth, pryd y gorchfygwyd y Llywodraeth drwy fwyafrif o 12, fel yr hysbysasom yn ein rhifyn diweddaf, y mae y Llywodraeth Ryddfrydol wedi ym- ddiswyddo, ac y mae Mr. Gladstone wedi awgrymui'r Frenhlnes y priodoldeb oalw ar rywun arall i ffurfio (5-weinyddiaethi, Y n y rhanied, pleidleisiodd 219 o boriaid, 41 o Home Eulers, a 4 o Ryddfrydwyr, sef tir- feddianwyr, bragwyr, ac yfwyr ein gwlad. Dadleuai y Toriaid y dylasai y doll gael ei hychwanegu ar de a siwgr yn hytrach nag ar wirodydd meddwol, gan (od, yn rhaid Fr 1oobl twy wrth dea siwgr na gwjr- odydd, a chofied ein darllenwyr mai y gw^r hyn sydd yn honi eu hunain yn wir gyfeillion y bobl. Cawsaut fuddugoliaeth yn hollol annysgwyliadwy; ac os, arosant mewn swydd hyd yr Etholiad Cyffredinol, credwn yr .hyr^dir hwy oddiyno yr adeg honogyda mwy o fwyafrif nag a wnaed hyd yn nod yn 1880. Pan yr oedd au- hawsderau a pheryglon yn ein bygwth o boti cyfeinad, yr oeddym fel teyrnas yn bur dawel trayr oedd dynion mor gymhwys ac egwyddorol wrth lyvv y wladwriaeth; ond yn awr ni wyddom i ba helynt a thrybini y gallwn gael ein har- wain tra y bydd y blaid ryfelgar hon, mewn awdurdod, er mor ddoeth (!J) yr ymddangosai pan yr oedd y Llywodraeth Eyddfrydig mewn grym. Y mae. rhai aelodau profiadol (?) megys Arglwydd Eandolph Churchill & Co,, yn dechreu ph teimto y pwys a'r cyfrifoldeb o fod mewn awdurdod, ac ni bydd mor hawdd iddo yn y dyfoclol fyned ar hyd a, Ilei y wlad i, geisio sarhau Mr. Gladstone a'i gydweini- dogion. Ncs lau, gadd-wodd Ardalydd Salisbury £ und&in am Balmoral, yn ol gorchymyn y Frenhines. Dywedir na wna ,ffurfio cyfringynhor heb gael addewid am gyn- orthwy yr aelodau sydd newydd roddi eu swydd i fyny, ond nid yw yn debyg y gall y rhai a orchfygwyd ar y Gyllideb roddi eu cynorthwy ar fesurau megys Deddf y Troseddau (Iwerddon), a mesurau pwysig eraill. Er yr holl anhawsderau a daflasantar fforddy Llywodraeth Rycld- Irydig, a'r ceisiadau a, wnaethant i wein- yddu pleidlei&iau ceryddol ar eug waith, etc buasai yn bur dda ganddynt gaelcyn- orthwy yn yr argyfwng presenol. Modd bynag, credir y bydd yr Ardalydd wedi ffurfio cyfringynghor cyn dydd Gwener nesaf ac y mae genym bob lie, i gredu mai Arglwydd Randolph Churchill fydd Prif Ysgrifenydd yr Iwerddon; Arglwydd Caernarfon yn Ysgrifenydd Trarnor; Syr Michael Hicks-Beach yn Ysgrifenydd, Rhyfel, a Mr. W. H. Smith yn Brif Ar- glwydd y Llynges. Bydd yn fwy o fan- tais i'r blaid Ryddfrydol eu bod wediym- ddiswyddo,. a bydd yn rhaid i'r blaid Doriaidd dderbyn canlymiadau pob an- hawsder ddygwydd gyfodi, a chredwa, nad ydyw y rhai hyny yn mhell, ac y buasai yn dda ganddynt pe buasent heb fyned i awdurdod pan ddaw yr Etholiad Cyffredinol. Dywed y Court Circular fod Ardalydd Salisbury wedi bod ar ymweliad drachefn a'r Frenhines, a bod pob lie i gredu ei fod wedi derbyn y swydd o Brifweinideg. Eydd ei Mawrhydi, yn nghwmni y Dy- wysoges Beatrice, yn gadael Ysgotland am Windsor ddydd Mawrth, pryd y bydd A Ardalydd Salisbury yn talu ymweliad a hi drachefn, i fynegu ei olygiadau fel ar- weinydd y blaid Doriaidd. Ond y mae cryn amheuaeth yn mysg rhai pa un ai Salisbury ai Northcote fydd y Prifweini- dog, gan eu bod morhir yn penderfynu yn mha swydd y bydd efe, ond y farn gyft- redin ydyw mai efe (Syr S. Northcote) fydd CangheUydd y Trysorlys. Telir sylw manwl i'r holl weithrediad- au mewn gwledydd eraill, a dyweduno newyddiaduron Germani fod yn berygl am anrhydedd Prydain gyda chwestiyn- tramor tra y bydd y blaid Doriaid mewn awdurdod. Datgana y wasg Italaidd yn groew fod Cyfringynghor Toriaidd yn eu gosod mewn sefyllfa beryglus gyda golwg ar eu meddianau yn N wyreinbarth Affrica. MynegaTtwssia nefyd y buasai canlyniad- au mwy difrifol wedi dygwydd pe buasai y Toriaid mewn awdurdod yn ystod yr helynt gyda llinell y terfyn, ac ychydig ymddiried sydd yn Ffrainc mewn gwlad- lywiaeth Doriaidd. Y mae teimlad eiddigeddus iawn yn mhlith rhai o'r aelodau Toriaidd, a cbaed prawt eglur iawnd hyny ddoe. Rhyfedd- id fod y Due o Northumberland yn pasio preswylfod Arglwydd Salisbury tra yr oedd cyfarfod yn myned yn mlaen yno ar y pryd, heb, droi i mewn, ac yntau yn aelod o Gyfringynghor Arglwydd Salis- bury. Yr oedd y Milwriad Stanley hefyd yn absenol o'r cyfarfod. Y mae gwahan- ol farnau hefyd yn eu plith mewn perth- ynas i amry w fesurau. Sibrydir fod Ar- glwydd Eandolph Churchill, er enghraifft, wedi amiygu ei fod yn anymarferol, os nad yn annymunol, geisio pasio Deddf Troseddau i'r Iwerddon yn yr eisteddiad hwn, tra y dadleua. eraill, sydd yn debyg o gymeryd rhan flaenllaw yn y Weinydd- iaeth newydd, fod yn anhebgorol pasio y inesur hwnw. Dywed un gohebydd Llundeinig fod Arglwydd Salisbury wedi canfod cryn an- hawsder yn barod i ffurfio gweinyddiaeth newydd, ac i raio'r aelodau Toriaidd gael cryn siomedigaeth pan welsant nad oedd Arglwydd Eandolph Churchill yn bresen ol yn eu cyfarfod yn mhreswylfod Ar- glwydd Salisbury. ¥" mae cryn anfodd." lonrwydd yn bodoli yn eu plith mewn perthynas i'r swyddau yn y weinyddiaeth. Y mae Arglwydd Randolph Churchill wedi awgrymu y dylai rhai -o'r hen aelod- au roddi eu swyddi i fyny. er mwyn gwneudllei weinidogion ieuengach, ac wedi enwi rhai o honynt,.megysSyr R. Cross, Milwriad Stanley, a Mr. W. H. Smith. Dywed y gohebydd hwn yn mhellach na bydd i Arglwydd Eandolph Churchill fc ÇL yn aelod o'r Weinyddiaeth os ceisir pasio Deddf Troseddau yr I Iwerddon, ac os cymer hyny le, cyfarfydd- ant a llawer a anhawsderau,