Y Dydd

y SENEDIJ—Amgylchiad pwysicaf yr wythnos oedd ymgyfarfyddiad y Senedd y gohiiiad dros wyliau y Sulgwyn. ld llawer o ddyddordeb oedd yn cael ei eimlo yn y peth, oblegid edrychai y laeinciau yn lied wag ai yr achlysur, a |^elid hefyd fod yn mainc flaenaf yr _/rthblaid amryw fylchau, am y rheswm, debyg, fod yr aelodau wedi bod yn afurio yn galed ar hyd y wlad yn vstod y gohiriad-yn neillduol felly arweinydd y blaid yn y Ty Isaf. Yr oedd r* Gladsone yn ei le yn brydlon, er Yn edrych yn wael. Cwestiwn pwysicaf y* awr ydoedd y gwahaniaeth barn oedd y* y Weinyddiaeth ar fater perthynol i'r .Jferddon. Dywedir fod Syr Charles uke a Mr. Chamberlain mor benderfyn- ar ddydd y gohiriwyd, ac na bu ym- i Ylad y blaenaf a'r Iwerddon yn unrhy w iV nesau at eu gilydd. Yr oedd y Jjk'U aelod anrhydeddus, yn nghyda Mr. iaw-Lefevre, wedi rhoddi ar ddeall y byddai iddynt ymddiswyddo os adnewydd- 1d Deddi' Troseddau gyda'i phrif adranau, a-M ychwaneg nag un flwyddyn.

HHYDDFRYDWYR SHIPLEY A MR. GLAD- "fOsiE—Yr oedd yr argraff yn ]led gyff- eain yn dc'iweddar fod Mr. Gladstone yn Parotoi at ymgilio o fywyd cyhoeddus, ac j^.°e<id ei eiriau ef ei hunan mewn dadl i i^eddar yn Nhy y Cyffredinyn cadarn- au y grediniaeth hon. Ond ymddengys ei lythyr at Ryddfrydwyr Shipley yn a&gos ei fod wedi ei berswadio i fflwyno ei alluoedd aruthrol at wasan- aeth ei wlad. Penderfynant hv-ythau ei ymgeisydd dros Shipley ynyr ooliad sydd yn agoshau, a'i ddychwelyd yd, a hyny yn rhydd o bob treuliau. aionwyd awgrym i'r perwyl hwn i'r ritvveinidog, yr hwn a atebodd ei fod ef Mvn13^0 yu rhwymedig i ymdrechu am b lffj ac 08 na etholir ef yno, y n'r 0 Sael cynrychioli rhan West Riding yn y Senedd. Ychwan- Mr. Gladstone y bydd iddo ofalu peidio cymeryd ei enwi dros un gynrych- iolaeth arall heblaw Midlothian a Shipley. Bydd yn anmhosibl gorbrisio gwerth presenoldeb y Prifweinidog yn yr ymdrech svdd yn dyfod, am y rhydd hyny help i'r Rhyddfrydwyr edrych yn mlaen gyda gobaith adnewyddol.

MR. CHAMBERLAIN A'R DDIRPRWYAETH. —Ymwelodd Dirprwyaeth a Mr. Cham- berlain yr wythnosddiweddaf dros barth gorllewinol Birmingham, yn dymuno arno ddyfod yn ymgeisydd am y rhanbarth hwnw yn yr etholiad cyffredinol. Wrth arwyddo ei fod yn cydsynio a'u cais, dy- wedodd Mr. Chamberlain fod cynrychioli 10,000 o bobl ar ol bod yn cynrychioli 65,000 rywbeth yn debyg i fyw yn y bwtb yn ar ol bod yn trigo yn y palas. Amddiffynodd wladlywiaeth y Llywodr- aeth, ac wrth adolygu gwaith y senedd sydd bron ar ddarfod, a'i gyferbynu a chyflawniadau y Senedd flaenorol, yr oedd efe yn dra hyderus wrth herio rheithfarn y cenedlaethau dyfodol Bydd y cyhoedd yn teimlo dyddordeb neillduol yn ei gyf- eiriad at ein gwladlywiaeth dramor. Dadleuai yn hyf fod y Llywodraeth wedi sicrhau ei holl amcanion, a'r oil a ddy- munai, yn ei hymwneud a Galluoedd y Cyfandir-fod pobpeth a geisiai Llywodr- aeth India, a'r hyn oil oedd yr Ameer o Affghanistan yn awyddu am dano, wedi eu diogelu drwy y trefniadau diweddar a Rwssia. Beth ddywed y bostwyr Ceid- wadol sydd yn haeru fod ein Llywodraeth- wyr yn ildio i ofynion Rwssia wrth y pethau hyn ?

MR. CHILDEUS YN ILDIO I'R TAFARNWYR. —Eglurodd Canghellydd y Drysorfa yn Nhy y Cyffredin nos Wener, y gostyngiad a fwriadai efe wneud yn nghynygion gwr<siddiol y Budget. Dywedai fod am- gylchiadau wedi cyfodi oedd yn cyfnewid golygiadau y Llywodraeth gyda golwg ar gymhwysiad y £11,000,000 a ganiatawyd drwy y bleidlais o ymddiried, ac felly ei fod ef yn alluog i alw yn ol rai o'r ych- wanegiadau mewn trethiant a gynygiwyd yn flaenorol. Am dreth y cyllid nid oedd ganddo ddim yn mhsllach l'w fynegu. Yr oedd Mesur y Custom a'r Inland Revenue hefyd i barbau yn ddigyfnewid; ond fod y Lly vodraeth yn bwriadu cynyg pender- fyniad amran yr hwn ydoedd gostwng yr ychwanegiad a fwriedid yn y doll ar wir- odydd o ddau swllt i swllt y galwyn, yr hyn, os cytunid arno, a ddygai y doll i 0 lawr o 12s. 4c. y galwyn i lis. 4c., ac y deuai y doll i rym ddydd Mawrth.

GOKCHFYGIAD Y LLYWODRAETH.—IMos Lun cynygiodd Mr. Childers ailddarllen- iad Mesur y Customs a'r Inland Revenue. Dywedai fod cyfanswm y doll a dalwyd am wirodydd o'r 30ain o Ebrill hyd ddi- wedd yr wythnos ddiweddaf o £ 400,000 i £ 500,000 yn llai nag y dysgwylid. Tra mai dyma ydoedd y ffaith, gofynid tal uwch gan yr yfwyr, fel yr hysbysid ef, a chan mai felly ydoedd yn bod, nas gellid dvsgwyl ad-daliad y doll gan y gwerthwr. zn Cynygiad y Llywodraeth ydoedd fod i'r doll gael ei chwanegu un swllt yn lie dau, a bod y doll ychwanegol ar gwrw i gael ei chyfyngu i un flwyddyn. CynYGiwyd gwelliant gan Syr Michael Hicks-Beach, yn datgan fod y doll ai gwrw a gwirod yn anghyfiawn yn absenoldeb ychwanegiadau cyferbyniol yn y doll ar win. Er ategu ei ddadl, mynai y dylasai ytrethiant ych- wanegol gyrhaedd, nid yn unig y rhai sydd yn vfed cwrw a gwirod, ond hefyd y rhai sydd yn yfed gwin a the. Atebwyd ef gan Syr Charles Dilke, yr hwn a fynai fod tynged y Llywodraeth yn dibynu ar y cwestiwn; ac os gorchfygid hi, y byddai raid i'r Ceidwadwyr gymeryd y cyfrifol- deb o ffurfio Llywodraeth er cario allan y wladly wiaethtoedd wedi ei gosod o'u blaen. Yn y rhaniad, yr oedd deuddego fwyairif yn erbyn y Llywodraeth; yr oedd dros yr ail ddarlleniad 252; yn erbyn 264.

MESUR ADDYSG CANOLOG.—Y mae y derbyniad oeraidd, ac yn wir yr hergwd diseremoni y mae y mesur hwn wedi gael oddiar ddwylaw rhai o Ryddfrydwyr Cymru, wedi bod yn siom dirfawr i ambell un o'r aelodau Cymreig. Y mae Mr. Os- borne Morgan wedi ysgrifenu yn gryf I iawn ar y mater hwn at un o'i etholwyr, ac yn condemnio yn ddiarbad y dull sarhaus a dirmygus a fabwysiedir wrth gyfeirio at y mesur. Yn lie cydnabod nod wed I genedlaethol ac anenwadol y mesur, a'r rhyddfrydigrwydd digyffelyb y mae y Drysorfa wedi ddangos at Gymru, y maent wedi canolbwyntio eu sylw ar I ddau fater yn unig yn y mesur, y rhai nad ydynt ond manylion i gael eu dadleu mewn pwyllgor—cyfansoddiad y pwyll- gorau sirol, a'r dadganiad i alael allan dair neu bedair o waddoliadau." Dywed Mr Morgan yn mbellach fod un newydd- iadur Cymreig* wedi myned mor bell a'i alw 'yn sarhad uniongyrchol ac anfaddeu- ol ar Ryddfrydwyr ac Anghydffurfwyr Cymru" ac anoga 'i'w daflu ynol i wyneb Mr. Mundella gydag amylgiad grymus o ffieidd-dod.' Myn Mr. Morgan na bydd i a^wedd fel hyn ond tueddu i ladd y mesur ac mai prin y gellir dysgwyl i Lywodraeth, wthio £14,000 y flwyddyn ar bobl a 'lucU- ianfc y rhodd yn 01 fw hwyneb.' i