Y Dydd

MARWOLAETH MK. HENRY FAWCETT, A.S. I DERBYNIR y newydd o farwolaeth y bon- eddwr uchod gyda gofid cyffredinol drwy y wlad, yr hyn gymerodd le tua chweoh o'r gloch nos lau diweddaf, yn ei breswyl- I fod yn Cambridge. Yr oedd y boneddwr I anrhydeddus wedi enill poblogrwydd I mawr, ac mae'r amgylchiad yn fwy gal- arus tyth pan gofit nad oedd ond megys yn nghanol ei ddyddiau, dim ond 51 mlwytid oed. Yr oedd yr afiechyd a ddyoddefodd rhyw flwyddyn yn ol wedi ei wanychu yn ddirfawr, ac ni pharodd ei saldra diweddaf i neb dybio am foment fod ei ddiwedd mor agos. Yr oedd yn ddyn o allu anghyffredin, ac fel y sylwai y Prifweinidog yn y Senedd, buasai am- ddifadrwydd o brif rodd bywyd, sef y golygon, wedi digaloni dyn cyffredin. Ychydig iawn mewn cymhariaeth, a eff- eithiodd yr aiihap a'i cyfarfu pan yn 20 oed, tra yn herwela gyda'i dad, ar ei ym- roddiad i efrydiaeth o wahanol ganghenau addysg. Dyoddefodd yr anfantais fawr hon gyda'r amyneddgarwch mwyaf, a phrin yn ami y gellid credu ei fod yn dyoddef oddiwrth yr anhawsder poenus o ddallineb. Dyn anghyffredin ydoedd ar lawer ystyr. Meddai gyneddfau meddyl- iol cryfion iawn, yn nghyda gwrolder di- lldio i lafurio dan ba anfantais bynag. Cafodd addysg foreuol ragorol, a phrin y cyrhaeddasai uwch safle pe na chyfarfuasaia'r ddamwain a nodwyd. Nid ydym yn sicr na fu ar ei enill drwy yr hyn a ymddangosai yn golled anadferadwy ae. yn ei ymdrech i fyned yn mlaen drwy anhawsderau, cododd i enwogrwydd wch o bosibl nag a gyrhaeddasai pe heb un rhwystr ar ei ffordd. Enillodd safle uchel fel Political Economist, y cyfryw M y dewiswyd ef yn Proffeswryn Cambridge yn 1868. Trwy gymhorth ei wraig allu- og, llwyddodd i ddwyn y pwnc i fwy o sylw, er nad yw eto wedi cael yr hyn a ddylasai. Heblaw hyn yr oedd Mr. Fawcett yn wieidyddwr trwyadl. Radical cryf ydoedd, yn dal ar ganol llwybr, a byth yn gwyro i eithafion. Byddai ei farn bob amser yn glir ac annibynol; ond i'r cyhoedd yn gyffredinol, daeth yn fwy adnabyddus fel Postfeistr Cyffredinol dan Lywodraeth bresenol Mr. Gladstone, yn yr hon swydd y daeth i boblogrwydd mawr, ond a wir deilyngai. Cychwynodd amryw gyfnewidiadau sydd wedi profi o fendith annhraethol j'r byd masnachol, ac i'r cyhoedd yn gyffredinol. Yr oedd ya parhau i ddysgwyl am ddiwygiadau pwys- ig a defnyddiol eraill yn y cyfeiriad hwn, ond rhaid i ni yn awr aros er cael gweled a ddisgyna y fantell ar rywun sydd yn debyg o orphen yr hyn a gychwynodd ef, ac felly wasanaethu i gyfleusdra y cyhoedd Er budd y rhai ydynt yn dyoddef o her- wydd dallineb, dylai bywyd a gwaith y dyn rhyfedd hwn gael ei wneud yn hys- bys. Ar un achlysur mynegodd Mr. Fawcett ei hunan iddo, pan y canfu ei hun yn y sefyllfa adfydus o fod yn ddall, benderfynu myned trwy ei fywyd fel pe na buasai wedi colli dim. Ceisiodd wneud pobpeth iddo ei hun fel ag o'r blaen, ac y mae yn syndod i ba raddau y llwyddodd. Cyfaddefa y Toriaid yn gys- tal a'r Rhyddfrydwyr mai anhawdd fydd cael olynydd iddo fel Postfeistr Cyffredin- ol, a ddealla mordrwyadlangheniony cy- hoedd, ac a'u cyfarfydda mor foddhaol ag y gwnaeth ef. Cymerodd ei gladdedig- aeth le ddydd Llun yn mynwent Trum- pington, ger Cambridge, yu nghanol galar llu o gyfeillion anwyl.

Y SENEDD. Yn ffortunus caed gwared gyda'r ddadl ar yr Araeth erbyn nos lau, a chafodd Mr. Gladstone ei gyfle i ddwyn y Mesur Diwygiadol yn mlaen i'w ailddarllen. Dyna sydd wedi cael prif sylw y Senedd drwy yr wythnos, a mawr yw llawenydd y deyrnas eu bod wedi ymafael ynddo. Nid oedd dim neillduol iawn yn araeth y Prifweinidog, ond yr oedd yn grynodeb llawn o'i areithiau blaenorol, ac yn gadarn ac ansigledig i ddal at y Mesur fel y mae. Cymedrolfiawn, ar y. eyfau, ydoedcl yr holl ddadL Dangosai y Toriaid hyd nos Lun diiedd gr^f am gael cytundeb, ao awydd am i'r Prifweinidog eu tynu allan o'r dyr- yswch y maent ynddo. Ond daliasant mor wydn ag oedd bosibl iddynt i basio gwelliant ar yr ailddarlleniad yn gofyn am uniad y ddau Fesur. Dwy noson yn unig barhaodd y ddadi, ac eglur ydoedd ei bod yn frwydr plaid lied boeth, oblegid ymdyrai yr aelodau yno nos \Vener i ddysgwyl ymraniad. Hyny a gaed pan oedd y ddadl wedi cyrhaedd pwynt lied uchel; rhifai yr aelodau pan y gal wyd am ymraniad 604, y nifer mwyaf mewn ym- raniad er pan y mae y Llywodraeth mewn swydd. Ond cafodd y Llywodraeth 140 o fwyafrif er dychryn y Toriaid, yr hyn oedd yn fwy nag a gawsant yr ailddarllen- iad blaenorol, ac yn ddangoseg ardderchog i'r Wrthblaid pa mor gryf ydyw y Llyw- odraeth. Aeth y Mesur yn ddilynol i bwyllgor, ond ni fu ond dwy awr yno, a daeth allan heb yr anaf lleiaf, a diau genym y darllenir ef y drydedd waith heno (nos Fawrth) yn ddiwrthwynebiad. Fel hyn mae y Ty Isaf mewn ychydig ddyddiau wedi ailddatgan mai Mesur yr Etholfraint fel y mae raid gael. Pa wers gymer yr Arglwyddi oddiwrthynt yn awr, tybed ?

GWLEDD YR ARGLWYDD FAER. Cynaliwyd hon nos Lun diweddaf, a'r hon erbyn hyn sydd yn ddefod yn hanes yr Arglwydd Faer. Lleddfwyd ychydig ar ei dyddordeb eleni gan absenoldeb an- orfod y Prifweinidog, ond llanwyd ei le yn fedrus gan larll Gr&nville, araeth od- idog yr hwn a dyna sylw cyffredinol. Yn ffortunus, nid yw gwleidyddiaeth dramor ar hyn o bryd yn un y pryderir yn ang- hyffredin yn ei chylch. Ac eithrio y teimlad anesmwyth yn nghylch yr Aipht, a wneir ac a chwyddir gan y Toriaid, nid oes nemawr o faterion tuhwnt i'n glànau ein hun yn galw am sylw union- gyrchol. Er gwaethaf y siarad gwyllt am beryglon a dianrhydedd, prin y bu erioed ad eg ag y mae ein perthynas allanol wedi bod yn fwy boddhaol. Mae'r ymgyrch i y 0 achub Gordon yn myned yn miaen yn ddymunol, a phob lie i gredu y cyrhaedda 0 yr amcan yr anfonwyd ef o'i blejid. Mae ad-drefuiad amgylchiadau yr Aipht yn tyuu tua'r terfyn. I'r cyfeiriad yma yr oedd araeth Iarll Granville yn myned, ac ystyrir hi yn un glir a goleuadig iawn. Siaradodd Ardalydd Hartington yn galon- ogol ar sefyllfa y fyddin, a chaed areithiau eraill gan Arglwydd Northbrook, yr Arg- lwydd Ganghellydd. Trold y wledd allan yn un hapus dros ben, a chaiff ar- eithiau y gweinidogion effaith ddymunol ar y wlad mae'n ddiau.

FFRAINC A CHINA. Mae pob He i gredu fod yr anghydfod rhwng y ddwy wlad uchod yn tuoddbenu at gael ei setlo. Mae y naill a'r Uall yn awyddus am hyny, a mynegir yn swydd- ogol fod cyfryngwriaeth Lloegr wedi ei gynyg, a'i dderbyn hefyd gan Ffrainc ond nid yw China wedi cael digon o amser i'w ateb. Dymuuol fyddai eugweled bellach yn d'od yn gyfeillgar, 0