Y Dydd

DYDI). IAU.—GORNEST KHWHG ARGLWYDD RANDOLPH CHURCHILL A MR. JOSEPH CHAMBERLAIN, Ychydig o ddyddordeb oedd yn ngweith- rediadau Ty y OySredm heddyw hyd nes y dychwelwyd at y Ddadl ar yr Araeth, pryd y gwuaeth Arglwydd Randolph Churchill ei ymosodiad dysgwyliedig ar M r. Chamberlain. Yr oedd y Ty pan ddechreuodd yn bur llawn, a dyddordeb mawr yn cael ei deimlo yu y mater. Dechreuodd Arglwydd Rm- dolph ei ymosodiad addawedig yn eiddilaidd iawn. Ceryddodd Mr. Chamberlain am ddweyd fod opiniwn yr ystrydoedd wedi ysgwyd penaduriaid ar eu gorseddau, ac hefyd am adgofio ei wrandawyr fod can' mil o ddynion yn Birmingham yn barod yn 1832 i gerdded i fyny i Luudain, ac am iddo beidio gwrthdysrio yn en herbyn pan floeddiodd y dyrfa y gwnaent hyny eto. Dadleuai Arg- lwydd Randolph mai ei araeth yn Hauley oedd wedi cynyrchu y terfysg yn Aston; a phan yn y Drefnewydd iddo ofyn, oi na ys- tyriai Ty'r Arglwyddi eu bopioiwo, beth a wnaent, pryd yr atebwyd ef gan y bobl, "Turn them out," ni ddarfu iddo ddweyd dim yn erbyn y llais. Gan hyny, rhaid oedd ei ystyried fel un wedi anos y bob! i derfysgu. Darfu iddo ef yn agored gyhuddo Mr. Cham- btrian o fod yn gyfranog yn nherfysg Aston, yr hwn gyhuddiad na wadwyd hyd y nos Lun flaenorol, a rhaid felly ei fod yn gywir. Wrth derfynu cyhaddodd y Birm- ingham Caucus, yr hwn yn syml oedd Mr. Chamberlain ei hun, o ffagio tocynau i'r cyf- arfod yu Aston, a chyflogi dynion i dori i mewn i'r cytartod ac i'r neuadd. Yr oedd araeth faith y nobl lord heb y mymryn lleiaf o dystiolaeth i gadarnhau y eybuddiadau Yr oedd yn eglur fod Mr Chamberlaia yn v barod gyda'i ateb, a dilynodd ei gyhuddwry oyfle cyataf, gyda ne; th dychryuljyd. Gwawdiai yr athrawiaeth newydd os na wna dyn wadu cyhuddiadau disail i'w erbyn ei tod i'w ystyried yn euog, ond addefai fod y fath ddatncaniaeth YI1 ateb yn dda i Arg lwydd Randolph,.yr hwn a wnai fw y o tfug- gyhuddiadaa ya erbya personau nag unrhyw Biaradwr cyhoeddus arali. Rhoddodd lr. Chamberlain dystioiaetL yn profi fod tocynau wedi eu >boldi allaa heb sylw o gwbl i bol- ides, ac yn dangos fod rhanwyr tocynau wedi eu gwrthod i fyaedi mewn gyda'r tocynau a feddent. Darllenodd dystiad ar lw o eiddo amryw roughs oeddynt wedi cael tal gan Doriaid adu ibyddua, « chan y swyddfa Dori- aidd yn Birmingham am ymosod ar y Rhydd- frydwyr yn Aston, a daliodd i fyny watwaraeth Åt dalydd Salisbury ac araeth ArglwyddRaodolph yn Edinburgh fel y traethiadau mwyaf drygionus, peryglua, a chymhelliadol i dorfysg a lefarwyd yn ystod yr holl drafodaetb. Grymus iawn ydoedd sylwadau Mr. Chamberlain pan y dywedai na feiddiai ei gyhuddwr dd'od a chyhuddiad- au a. wnaed gandao i'w erbyn y tu allau i'r Ty i mewn yn awr. Terfyuodd ei araeth faith a nerthol yn nghanol cymera Iwyaeth taranllyd, ac y mae yn sier fod ei safle fel dadleuydd seneddol wedi ei ddyrcba.fu yn ngolwg pawb wedi yr ymrafael hon.— Dilyn- wyd gan luaws eraill, megys Mri. James Lowther, Balfour, Newdegate, a Syr Charles Dilko. Siatadodd Syr Stafford Northcote, ond yn druenus o eiddi1, a chwalwyd pob peth wedi i Mr. Gladstone godi, yr hwn mewn modd anarferot a amddiffynodd ei gyd weini- dog, ac yua cymerodd yr ymraniad Ie, pryd y caed 0 blaid Ml. Chamberlain 214 0 blaid Arglwydd Randolph 178 Mwyafrif 36 Aeth mwyafrif y Gwyddelod gyda'r Tonaid, ac mae'n sicr fod diweddarwch yr ymraniad wedietfeithioaryrhif. Yr oedd yn un o'r gloch y borea pan gymerodd le, a gohiriwyd yr eisteddiad yn mheo chwarter awr ar ol hyny.

DYOD GwjsNFR. Eisteddiad cyffredin oedd heddyw, heb nemawr ddyddordeb yn amgylchu ei weith- redid,dau. Caed gair nea ddau. eto ar derfysgoedd Aston, drwy waith Arglwydd Randolph yn ceisio cael affidavits oedd yn meddiant Mr. Chamberlain, >Ie vmholiad pa un ai copiau ai rhai gwirioneddol oeddynt. Atebodd Mr. Chamberlain yn gadarnhaol. Yna aed at y ddadl ar yr Araeth, a chaed trafodaeth ar sefyllfa mianach, gyda gwelliant ya g'fyn am i ymchwiliad gael ei wneud. Uychwynwyd hi gan Mr. David Mclver, a dilynwyd gan Mr. Ecroyd, Mr. Maadella, Mr. Samuel Smith, ac eraill, a gadawyd hi yn ohiriedig eto.

DVDD LIJUUN, Eisteddodd yr Arglwyddi am ryw chwarter awr haddyw. larll Granviil i a sicrhxodd Ardalydd Salisbury mat disail hollol oe Id yr adroddiad gyhoeddwyd yn y newyddiaduron y boren hwn yn hysbysu fod Tywysog Cym- ra a'i Mawrhydi y Frenhines wedi derbya pellabyr oddiwrth y Khedive yn hysbysu am gwymp Khartoum a chymeriad i fyny y Cadf'ridog Gordoo. Y na gal wodd At dalydd Sdisbury at y cyfarwyddiadau roed i Arg- lwydd Wolseley wrth fyned allan i'r Aipht. Eglurwyd hwy gan larll Granville. Sicrha- odd Arglwydd Northbrooke ef yn mhellach nad oedd berygl yr elai y Cadfridog Gordon o Kh artoum ei hun, heb fynu gydag ef gymaint a allai o'i gydfilwyf. Gohiriwyd yr eisteddiad yn ddilynol hyd ddydd Iau nesaf. Yn Nhy y Cyfliedin, cymerodd Prlf Ys- ¡ grifenyad newydd yr Iwerddou ei le wedi ei ail etboliad yn nghaaol cymeradwyaeth mawr. Ardalydd Hartiogton a wnaetl1 h ysbysiad cyfFelyb i eiddo larll Granville yn nghylch cwymp Khnrtoum a chymers id i fyny y Cad- fridog Gordon, gan ddweyd nad oedd sail i'r sibrydion hyn, onide baastUr Sfr Evelyn Baring, yr hwn sydd yn Cairo, ac mewa setyllta i wybod y manylion, wedi anfon i'w cadarnhau. Yna dilynwyd gyda'r ddadl ar yr Araeth gan y Gwyddelod, yn cwyao yn nghylch rheithwyr y wlad, a pharhaodd yr eisteddiad hyd yr hwyr.

DINAS LE'RPWL. YR ETHOLIADl Wythnos o brysurdeb rnavr yn y byd politicaidd yn mhob bwrdeisdref trwyGymru a Lloegr, oedd yr wythnos ddiweddaf. Ob- legid ar y cyntaf o Tach wedd bob amser yr etholir y bwrdeiawyr, yn yr holl fwrdeisdrefi. Nid ydym ni yn golygu y dylai yr etholiadaa hyn gael eu dwyn yn nr laen ar dir plaid, er hyny ar dir plaid y cerir hwy yn mlaen bob amser braidd yn ddieithriad yn mhob rhan o'r deyrnas, ac mae Le'rpwl yn ddihareb am yr yabryd hwnw yn mhob etholiad Ileol waetl: bethfyddo eu nature Y flwyddyn hon yr oedd tua 11 o'r aelodau Toriaidd yn myned allan, a rhyw ddau <bc. Beth bynag, penderfynodd y Rhyddfrydwyr wneud ymosodiad ar naw a seddi y Toriald. Yr oedd y Torlaid ya grwgnach yn dcst bod y Rhyddfrydwyr yn cymeryd mantais arnynt yr etholiad presenol, oblegid bod cynifer o'u seddi yu dygwydd myrifd yn wag eleni. Ond pwy erioed a welodd y Tories yn cofio trugaredd ar adeg etholiadau? Nid oas y fath air a thrugaredd yn llyfr y Tories amser yn y byd o ran hyny. On fantais fawr ddydd Sadwrn diweddaf i'r naill blaid fel y llall, oedd, fod oriau pleidleisio wedi eu bestyn hyd 8 o'r gloch yn lie 4, fel o dan yr hen oruchwyliaeth. Un peth arall oedd yn gosod gwedd tra gwahanol ar yr etholiad, oedd absenoldeb ceir. Diwrnod prysur ar y cabbies fyddai diwrnod election bob amser ymi, ond dydd Sadwrn buaa<.i yn anhawdd i ddyeithrddyn wybod betb oedd yn myn'd yn mlaen, yn wir os gallasai wybod fod dim yn myn'd yn mlaen mwy na rhyw ddiwrnod arall. Clywecb ambell i hen Dori go ddiog ya dweyd, "No cabs, this is another trick of the d-ill Liberals." Mae gwneud i ffwrdd gwasaoaeth y cabs, yn gwneud i flwrdd & gogoniant allanol y polling day, ac yn tynu llawer rbeg ar ben y 'Grand Old Man,' oblegid cred y Tories ydyw, mai Mr. Gladstone yw yr achos o bob peth annymun- ol sydd yu eu cyfarfod yn y bywyd hwn. Nid oes lie i amheuaeth nad oedd a fyno ab- senoldeb y cabs a'r tfaith bod nifer y rhai a bleidleisiodd ya llawer iawn yn llai nag arfer ol. Hwn oedd yr etholiadcyntaf dan yr Act newydd, yr hou a elvvir "Municipal Practice: Act." Mae y ddeddf hon yn gwahardd, yn fenthyg neu'n rhodd, wasanaeth unrhyw gerbyd fyddo wedi ei drwyddedi i gario teithwyr. Unrhyw berson a ddefnyddio gerbyd o'r fath a esyd ei hun YD agored i £ 100 o ddirwy; yr un modd y person a r/dd fenthyg cerbyd o'r fath, mae yntau yn agored i d lirwy cydelyb. Ond gall voter neu ua- rhyw nsfer o voters gyflogi oerbyd o'r fath ar eu cost, ac at eu gwasanaeth eu hunain. Hefyd gall unrhyw foneddwr roddi benthyg ei gerbyd preifat. ond peidio derbyn tat am ei wasanaeth. Mae y ddeddf hefyd yu gwahaidd talu am na bands, roaettes,ribbons, torches, (& Gwahardda dretio, ymyriad anghyfiawd a rhyddid y voters, personolia^t J. &c. Wele yma y costau a ganiata y ddeddf newydd hon i'w gwario yn y gwxhauol wards i gyfarfod a phohpeth-Everton W:4rd, .620.) 12s, Vauxball,, £ 38 Is. 6d.; St Pud's £ i7 178 6 i.; Castle St., £44 6,-) 61.; Sr Prtb^r'jj, X37 la. 9d.;ist Y,33 2s. 91; H >duey S,, £ 47 16s. 91. St., £ 47 2s. Hi North Toxceth L87 31. 31.; So. A nun, £4:7 2a. 6d. Dyaa yr oil o'r Wardi y bu cystadleuaeth yaddynt. Break cryf iawu ydyw y ddeddf hon ar dreilia t ethol ado!, bwrdeisdrefol, Srmeddol, ed > mae yu d iiau y daw hon a phethau i well trefa bob yn dipyn. Dan yr hen oruchwyliaeth y tryma