Y Celt

CYMANFA SIR GAERFYRDDIN". Cynhaliwyd yr uchod yn Capel Isaac enwog ar y Mawrth a'r Mercher diweddaf, sef y 27ain a'r 28ain o Fai, 1884. Profodd y tywydd yn anarferol o ffatriol i'r cenhadon ddod at eu gilydd yn lluosog, a dechreuasant weled caredigrwydd y brodyr yn Capel Isaac, mor belled a Golden Grove a Llandilo oddiwrth y lie. Diolch iddynt am amlder y meirch a'r cerbydau, a gwnai y gyrwyr ein cario yn ol yn gystal ac yn mlaen. Erbyn cyrhaedd yno yr oedd gwenau y merched ieuainc a'r gwragedd priod, yn nghyd a'r byrddau llawnion, yn ychwan- egiad eilwaith at gysur y dyeithriaid. Cynhadlecld am ddiu o'r glooh, pan y gwelem ar unwaith synwyr da Mr Thomas, parchus weinidog y lie, yn cynyg un o'r hen ardalwyr, a brawd anwyl yn y weinidogaeth, i'r gadair lywyddol, neb llai na'r Parch. T. Thomas, Llanfair. Llanwodd y gadair yn anrhydeddus, gyda'r ddoethineb a'r pwyll aberthyn iddo ef. Dyma ni mewn cynhadl- edd luosog o tua deg-ar-hugain o weinidogion, yn nghyd a llnaws o aelodau y lie ac eraill. Wedi ychydig eiriau agoriadol pwrpasol gan y llywydd, gahvodd ar y Parch. R. Morgan, St. Clears, i ddar- lien a gweddio, yna dygwyd y pethau canlynol dan sylw, a chydunwyd eu rhoi. i sylw y cyhoedd. Y gynadledd at yr a-wdurdodau 1. That your petitioners gratefully acknowledge that considerable benefits have already been ex- perienced in the Principality of Wales as a result of the passing of the act for stopping the sale of intoxi- cating liquors on Sunday, and are of opinion that these benefits would be largely increased in some districts if similar legislation were applied to England, where they believe it to be greatly needed." 2. Ein bod fel cynhadledd yn dymuno datgan y teimlad o golled ydym wedi gael fel air yn marw- olaeth y Parch. Proff. Morgan, Caerfyrddin, ac yn cyflwyno y cydymdeimlad llwyraf a'r meibion- David a John Lloyd Morgan, a'r aelodau eraill o'r teulu, a'r eglwys a fu o dan ei ofal cyhyd." Cyn- ygiwyd yr uchod gan Mr Morgan, St. Clears, ac eiliwyd gan Mr Evans, Heol Awst. 3. Cyfiwynodd Mr .Thomas, Gwynfe, y Parch. W. Griffiths, Affrica, i sylw y gynhadledd. Croes- awyd ef yn gynhes gan y cadeirydd, ae amryw o'r frawdoliaeth, a phasiwyd a ganlyn gydag unfryd- edd mawr, "Ein bod fel cynhadledd yn dymuno llong-yfarch y Parch, W. Griffiths, cenhadwr yn Atfrica, ar ei ddyfodiad i'n plith, ac yn ci dderbyn a. breichiau agored. Yr ydym yn taer weddio am i'r Arglwydd ei freintio a iechyd a bywyd hir, yn nghyd a llwyddiant mawr yn ei ymdrechion cen- hadol dros Iesu Grist yn Affrica." Cynygiwyd ac eiliwyd gan Morgan, St. Clears, ac Evans, Ponty- berem. Dygodd Mr Evans, Capel Seion, sylw y gynhadl- edd at gynygiad Mr Dillwyn, a Mr Davies, Llan- dilo, at y Franchise Bill, a siaradodd amryw or brodyr ar y cwestiynau amserol hyn, ond gan y dichon y codant eto i fyny yn nghynianfa y tair sir, ni phasiwyd penderfyniadau. Dygodd Mr Morgan, St. Clears, sylw y gynhadl- edd at gynllun i droi yn ol au ddywediadau pobl y llanau ar hyd y wlad, wrth gasglu enwau er deisebu o blaid par'had y cysylltiad rkwng yr Eglwys a'r Wladwriaeth, ond gan nad oedd y cynllun yn ym- ddangos yn hollol barod, cymerir ychydig amser yn mhellach i'w berffeitliio. Gwahoddodd Mr Davies, Rhydyceisiaid y frawdolia-eth yn gynes i Gymanfa. y tair sir yr wythnos nesaf. Wedi hyn rhoddodd y gweinidog trwy y llywydd, y mater canlynol yn destyn yr ymddyddan am y gweddill o amser y gynadledd, sef "Ymweliad adnewyddol ysbryd yr Arglwydd ag eglwysi ein cnvlad," siaradodd amryw ar y mater yn gynes ac f bwrpas. Chauiata gofod y Celt ddim i mi loi eu hareithiau yma. Gorphenwyd cynadledd frawdol ac adeiladol gan Mr Griffiths, Affrica, a diolchodd yn gynes i'r frawdoliaeth am ei dderbyniad croesawus. Y PREGETHU. Am chwech yn y capel, dechreuodd Mr Richards, Myddfan, a phregethodd Mr Thomas, Llanybri, a .I, akins, Cydweli. Yn Pen'rheol, dechreuodd llr Francis, Ferryside, a phregethodd Mr Grirfitha., Affricw.. a Mr Morgans, St. Clears. Yn Cartiiel (M.C.), Mr Evans, Pontyberena, a Jones, LIan- genech. Yn Salem, Mr Evans, Penybont, a Evans, Heol Awst. Am ddeg tranoeth, ar y c: gweddiodd Mr Jcaes, Llangenecb, a phrcgethodd Mri Davies, Rhydyceisiaid; Evans, Heol Awst, a Morgans, St. Clears. Am ddau, gweddiodd Mr Jones, America, a pregethodd Mri Rogers, Pembrey, a Evans, Penybont, Trelech. 0 Am chwech, bwriedid Mr Evans, Brynmawr i weddio, a'r Mri Bowen, Penygroes, ac Evans, Capel Seion i bregethu. Yr oedd yn bresenol o weini- dogion heblaw a nodwyd, Mri Davies, Llandilo; Davies, Llanon; Thomas, Llaagadog; Evans, Llwyn Teg; Davies, Bethlehem; Lloyd, Gvvernogle; Thomas, Gwynfe Gibbon,, Llanddyfri; Thomas, Capel Isaac; Richards, Crugybar; Morgan, Mc-riah; Davies, Cana Bowen, Hermon Evans, Salem, ac eraill. Cafwyd tywydd rhagorol, preg- othu da, a gwrandawiad rhyfeddol o astud a siriol, mewn can cyfleus i'r capel, lie y cynhaliwyd cym?nfa 66 o flynyddau yn ol, efallai nad oes neb o'r lien bregethwyr fu yno yn fyw, ond y mae eu Duw yn aros, a phrawf y Gymanfa olaf hon ei fod eto yn bendithio. Yr oedd y ddarpariaeth helaeth. ar gyfer y cyrtf, a'r sirioldeb mawr ddangoswyd gan bobl, dda. y lie, yn peru i ni deimlo yn ddedwydd. Boed ymweliad y Gymanfa. yn ad- gyfnerthiad mawr iddynt fel eglwys a gweinidog, boed i'n hanwyl trawd, a'i gydmar siriol, oes hir a ddefnyddioldeb yn y lie. W. C. JENKINS, Cydweli.

LLOFFION 0 DDYFFRYN TAWE. Oddiar fy lloffion diweddaf y mae llawer iawn o bethau wedi cymeryd lie mewn byd ac eglwys; rhai wedi myned i "Sordd yr holl ddaear," eraill wedi esgyn fyny i fryn dyrch- afiad, ac ar ei gopa yn cael gorphwysdra, trwy eistedd yn nghadair yr UNDE B ar ol eu hymdrech a'u lludded. Cnid hyn yw amcan a dyben pob cadair ? Yr wyf yn llawenhau yn nyrchafiad pob person pan y byddo lies eyfiredinol yn deilliaw trwy hyny, ac nid brolio o'r cyfryw fanau mewn modd unigol mai myfi yw y Cymro Cymreig cyntaf a ddewiswyd i gadair yr Undeb," fel pe baent wedi mynedyn aberth dros eu henwad a'u cyd-genedl am hyny. Mae brawddeg fel yr hyn-yna yn ddangoseg lied gywir fod yna feddwl mawr gyda chorpli mawr. Yr wyf yn cydolygu a GWYDDFAYDD i'r dim o barthed fod gormod o sebon meddal- wch yn cael ei ddefnyddio gan y great guns gohebyddol yn eu rhagymadrodd i'w hysgrifau, a hyny er sicrhau eu hymddangosiad, a chyda llaw yn diystyru y man ohebwyr. Cofied Gwyn Ab Nudd (Os yn cofio'r enw yn iawn) fod gobaith am i'r planigyn ddyfod yn gedrwydden trwy ofal, ac amser, gan hyny na ddiystyra ddydd y pethau bycham, a meddyl- iwch llawer am a ganlyn Os am fod yn fawr, Rhaid dechreu ar y llawr, &c." Mae twrw anghyffrediu wedi bod yn ddi weddar yma o waelod y Cwm i fyny, trwy ym- weliad DR. PRICE, LLANTRISAINT, a'n gwahanol ardaloedd, gan areithio ar ran llosgiad ein cyrff; ond dyn a'i helpo yr oedd yn fwy o show nag oedd o areithiwr, ond y trueni mwyaf yw fod y person hynod hwn yn enill pleidwyr, a pha beth feddylia y cyfryw am yr adnod a ganlyn yn Genesis iii. 19, "Trwy chwys dy wyneb-y bwytei fara, hyd pan ddych- welech i'r ddaear; oblegid o honi y'th gymer- wyd; canys pridd wyt ti, ac i'r pridd y dych- weli." 0 dan yr oruchwyliaeth newydd y mae genym Iesu Grist fel model o esiampl, ac oni buasai yn hawddach iddo ef gael ei gorph wedi ei losgi na benthyca bedd newydd Joseph o Arimathea i'w gladdu yiiddo; os buasai fslly yn unol a'r ysgrythyr. Pa fodd y gellir, pregethu yr efengyl o Sabboth i Sabboth heb fod yn fradychwr i'w hegwyddorion hi os yn pleidio personau fel yr uchod. Mae heit eglwys barchus yr