Y Celt

COLEG ANNIBYNOL Y BAL\. Rhyw aifer o flynyddoedd yn ol, mewn pwyllgor yn y Bala, dywedodd Mr. John Thomas, Llynlleifiad, "mi fedmm ni ddyfod a mwyafrifi'r pwyllgor pe. demsctn, a difodrr Athrofa." Yr oeddis ar y pryd ya dechreu parotoi at gael yr un Coleg." Pwy oedd y ''ni" y sonia Mr. Thomas am danynt, ag oedd yn gallu gosod eu hewyllys yn dJeddf i'r lleiafrif (6s lleiafrif ydynt yn yr euwad, yr hyn nid wyf yn ei gredu eto) sydd yn fater o gasgliad mai'r Glymblaid a olygai efe. Dat- ganai Mr Thomas yn groch a digel fodolaeth rhyw "ni" alluog yn enwad yr Anuibyuwyr, ag oedd a'r holl awenau lly wodraethol yn en llaw, a mynegai yn eglur mai o'u trugaredd benargl wyddiaethol hwy yn unig yr oedd yr Athrofa yn cael bodoli, yn debyg i lygoden yn cael by w, mi dybiaf, o dan balf y gath. Dywedaf inau mui iaith uehelfrydig yn tarddu o galon falch oedd y dywediad, 00 o'r un man y daeth yr atbrawiaetb mai "Liver- pool lyw capital of -Wales," Imai Mr. Siencyn Penygoeden, a fyddai ei frawd gweinidogaethol mwyaf yn Liverpool, ae mai myned yn ei ol yu y byd y byddai gweinidog wrlhymadael o Liverpool. Betk pa buasat M. D Jones yn myned i Aberhonddu, ao yn dweyd mewn pwyllgor colegol Iluosog yno, y. gallasni etc ddyfod a mwyafrif yno i ddiffodd y Coleg, ljuasai y Glymblaid sydd yn rheoli yno yn ei ystyried ynffol & thrabaus, ac ni fuasai Owrdd Ohwarter Penfro yn datgan fod y Glymblaid yn gynhenus, annheg, anfoneddigaidd, nac anghrefyddol," am wneyd hyny. Er peryglu cael fy aU esgymuno gan unarddeg o Gardi- naliaid Ponfro, ail ddywedaf mai mynegiad uehelfrydig a hnnanol oedd y dywediad uchod yn tarddu o galon filch un Oedd wedi meddwi ar ryw awdurdod dybiedig, a chodai oddiar yr un yspryd ag oedd yn Nebuchodonosor pan y dywedai, "Onid hon ywBabilon fawr, yr bon a adetledais i ? Yr oedd gan Webuchodg- nosor ddinas nad oedd.mo'i hail i ymffrostio ynddi. Ond ni chlywais rbyw lawer am weith- redoedd nerthol Mr John Thomas oud byddai y diweddar Mr D. Rees, Llanelli, yn arTer dweyd fod pobpeth y cyffyrddai efe ac un brawd arall yn y weinidogaeth a. hwynt, yn gwywo dan eu dwylaw. Y gwir yw, mai ymffrost gwag oedd hyn-mil nrwy pendronol na phan ddywedodd Benhadad wrth frenin Israel: Fel hyn y gwnelo'r duwiau i mi, ac fel hyn y chwanegont, os bydJ pridd Samaria yn ddigon o ddyrneidiau i'r holl bobl sydd iin ecmlyn i." Lledu ei gynffon fel paun yr oedd Mr John Thomas yn y pwyllgor uchod, ac yn cerdded yn dywysogaidd, gan edrych ar amleddplu ei gynffun yn nghylch o'i gwmpas. Gobeithio na fydd saith ar hugain o Ysgrifen- yddion a Phariseaid Arfon, o dan arweiniad Annas a Chaiaphas, am fy esgymuno am ddweyd hyn eto, am na wna penderfyniad Cwrdd Chwarter y peth yn gelwydd, os yw e yn wirionedd, Er peryglu fy niodol*- aeth fel darn o Goleg y Bala, yr hwn y dywed Mr Thomaa y medr efe a'i gyfeillion ei ddifodi, dywedaf fod Solomon y doothaf o ddynion wedi son am u forwyn a elo yn aercs i'w meistres," gwas pan deyrnaso, ao un flbl pan lanwer ef a bwyd." Mewn yspryd felly yr oedd -Yr. John Thomas yn mhwyllgor y Bala, wedi penysgafnu tipyn ar ei godiad, ac y mae y peoysgafndod yma wedi myned yn rhan ori natur, fol ag y mae teyrnasu wedi bod, ac yn parhau yn brifam. can ei fywyd. 41 Na fydd uchelfryd, eithr ofiia," medd y Beibl, so y mae "uchder ysbryd o flaen cwymp." Syniadau anhyblyg yr Ys- bryd Glan ydyw y rhai byn, a "gait ein Duw ni a saif byth," ac nidoesyr un cwrdd chwar- ter yn Maldwyn na Bwyrain Morgaawga fedr eu newid yn dragywydd, gan nad beth a fyddai eu dymuniad i'w llwyr gondemnio." Ond barn y Dr. dysgedig o Lynlleifiad yw, fei y myncgodd yn y pwyllgor wcbh esbonio rheol y bleidlais, os bydd dadl, mai trwy fwy- afrif y mae penderfyniad teg iw.gyrli,aeddf I, Os eir i ddadi na chododd yr haul erioed, yna os ceir mwyafrifdros yr honiad na chododd yr haul erioed, y penderfyniad teg a'r gwir- ionedd yw, na chododd yr haul eiioed!! dall- wn feddwt mai dyma reswmy Glymblaid dros gael digon o gyrddau chwarberol, a digon o ddwylaw i fyny i bron mai anghywir ydyw llythyrau M. D. Jones. Nid ydynt yn cynyg, ac ni fedrant byth mo'u gwrlhbrofi, ond ploid- leisiant hwynb i lawr. Nid gwirionedd na rlieaymau a geisianfc, ond nifer mawr o ddwy- law 11 Nid yw y cynllun yn un gwreidiiol i MrJ ohn. Thomas; ond cawn fod Demetrius y gofarian yn Ephesua yn ei arferi gyffroi pobi y ddinas, pan welsant fod gobaith eu helw yn myned i golli, fel y gwaeddasant am dros ddwy awr, "Mawr yw Diana yr Ephesiaid, &c." Nid wyf yn ofüi'r Glymblaid ar y tir hwn eto, am niai amddiffyn yr eglwysi yr ydwyf yn erbyn traha'r ofleiriadaeth; a pban y daw y cyhoedd i weled fod Annihyniaeth yn cael ei bradychu gan y Glymblaid, nid liir y rhaid i ni aros cyn gweled eu holl gynllwyn- ionyn mctrhu. Mae Mr John Thomas yn cyfaddef peth pwysig iawn yn erbyn y Glymblaid, sef y medr efo gael mwyafrif i ddifodi'r Coleg; hyny yw, y gwnelai nifer mawr o'r Glymblaid gyfranu. at y Coleg i gael pleidleisiau, gyda'r bwriad o ddyfod i'r Pwyllgor i ddifodi'r Cojeg. Pa y rhodd wyd pleidlats i gynrychiolydd pob eglwys a gyfrano bunt, ac i bob person a gyfrano bum swllt, er mwyn parhau y Coleg, ao nid i'w ddifodi. y rhoddwyd llais yn llywodraethiad yr athrofa. Nid oes genyf yr un amheuaeth o wirionedd y peth, mai er mwyn atal y Coleg," ac nid er mwyn ei lwyddo, y maey Glymblaid yn cyfrauu ato, ac yn dyfod i'w bwyHgoraa. Pan y gwelir personau mewn eglwysi Anni- bynol yn ymddwyn fel hyn, diarddelir hwy fel terfysgwyr, am mai nid lies y gymdeithas a geisiant, oudei dinystr. Mae tegwch yn galw am wneyd yr un peth a therfysgwyr Colegawl, pan y gwelir mai dyfetha yr Athrofa a fynant. Mae'n well i'r Athrofa fyw ar lai o gyllid, a chttel heddweh, na chael y Glymblaid i annuwiOli yn barbaol ei holl bwyllgorau, ae atal ei llwyddianfc, er mwyn yr ycbydig arian a gyfranant. A golygu mai y lleiafrif yw pleidwyr Coleg y Bala, ac mai y mwyafrif yw y Glymblaid, mae gan y lleiafrif hawl i yin- wrthod a llywodraethiad y mwyafrif, end gwrthod eu harian. A byd yn nod pan y derbynir eu haiian, nis gallant hwy than lyw- odraothu ond yn ol y eyfttneoddiad at) yr hwn y casglwyd wrth wneyd cais at y wladam ariazi i adoilada Colegdy. Hen drefn heddycbol yr amser a fu oedd i'r Glymblaid aros yn Aberhonddu, a llywodr- aethn y Coleg fel y mynent, a ellynbena gyda',r myfyrwyr, a phawb i gyfranu ati. Yr oedd cyfeiliion Annibyniaeth yn aros i gynal a llywodraetha Coleg y Bala heb neb i'w haf- lonydda, hyd nes codedd bradwyr rn traddodi i ddwylaw y Glymblaid, yn ol fèly cynllun- iwyd yn ngwesty y Lord Bhaglan, ganry gwr o Ganaan, ar adeg cwrdd yr Undeb, neu yn fwy priodol cwrdd y rhwygo, yn Merthyr Tydfil. MXCHAELD, JON%