Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

3 articles on this Page

UNDEB CHWAEELWYE GOGLEDD CYMHU.

News
Cite
Share

UNDEB CHWAEELWYE GOGLEDD CYMHU. Y FASNACH LECHI. Mac Undeb Cliwarelvvyr Gogledd Cymru wedi ei sefydln er yn agos i bum' mlynedd. Bu raid i nifer luosog o'i aelodau presenol ddewis rhwng eu bargeinion a'u hundeb. Penderfynasant sefyll o blaid vr olaf, ac ymladdasant yn ddynol a Uwyddianus y frwydr. Er yr adeg hono, nid ydym wedi cael un rheswm i grcdu fod teimlad y meistriaid wedi newid tuag ato. Nid yw livn ond peth naturiol, ac nid oes genym un cwyn yn eu herbyn. Os oes angen prawf, mae yn barod nad yw teimlad y gweithwyr ychwaith wedi newid, fel y dengya y cynydd a wnaecl ac a wneir yn nifer ei aelodau, yu enwedig yn yr ardaloedd liyny y teinilasant yn gyntaf ei angen ac ygwnaethant ddefnydd o'i -allii. Yr ydym yn barod i addef ein bod ar rai prydiatt wedi ofni ychydig rliag i'r ael- odau ymddiried gormod ynddo, bod yn afresymol yn eu gofynion. Yn ol trefn pethau, yr oeddym yn y pellder yn gweled yr amseroedd nelyd yn dyfod, gyda ebanlyniad naturiol o ostyngiad yn y cyflogau. Yn ystod yr amser yr oedd y dort hon yn cryfhau ac yn dyfod rhagddi, ni chlywsom yr un gwyn neillduol gan y gorucliwylwyr fod y dynion yn afresymol yn eu gofynion, oddigerth gydag ychydig o bersonau unigol, yr hyn sydd yn dygwydd bob amstfr, Eto, pan ddaeth angen- rheidrwydd am ostyngiad yn y cyflogau, yr ydym yn hawlio dros y gweithwyr ddarfod iddynt (' '7 ddangos bob parodrwydd i gyfarfod y meistriaid mewn ffordd clog ac anrhydeddus. A thros swyddogiohjr undeb befyd yr ydym yn hawlio iddynt wneud eu rhan i gynal y teimlad da a fodolai rlnmg. y meistriaid a'r gweithwyr er adeg iuirflad yr undeb, gyda'r eithriad o'r chwe' mis cyntaf; ac befyd i barotoi meddwl yraelodau ar gy|er y cyfnewidiad oedd ar ddyfod, ag sydd yn awr wedi ein cyrhaedd. Rhaid i bawb addef fod y fasnach lechi, yn ystod y chwe' mis diweddaf wedi rnyncd i, os nad trwy, un o'r panics mwyaf' disymwth a dieitlir a ddigwyddodd erioed; ac y mae yn syndod, ae yn destyn boddhad nid bychan i'r rhai sydd yn eymeryd dyddordeb yn y dosparth- iadau gweithioi, fod hyn wedi myned trwodd gyda chyn Ueied o wrthdarawiad. Y mae yr ychydig engreifftiau dibwys o wrthdarwiadau yn ein gallu- ogi i sylweddoli yn well eangder y fantais deilliedig o barotoi yn flaenorol feddyliau y gweithwyr ar gyfer sefyllfa brcsenol pethau. Y perygl yn awr ydyw i'r meistriaid wneyd ymgais i yru petbau yn rhy bell. Y mae sefyllfa pethau yn beryglus ac anffortunus. Cydnabyddir ar bob llaw focly dynion, trwy yr undeb, wedi dyogelu iddynt eu hunain yr anibyniaeth eymeriad hwnw a ddylai nodweddu pob gweithiwr. Nid oeddynt yn fedd- ianol ar hyn i'r un graddau yn flaenorol i sefydliad yr undeb; a thrwy hyn sicrheir iddynt barch priodol eu huwchradd. Ac y mae wedi sicrhau i'r gweithwyr gyfran fwy gyfreithlon o'r budd ag oedd yn deilliaw oldiwrtheu llafur; a ni a obeith- iwn, mwy o'r gweithrediad anibynol Invnw fel' dineswyr ag sydd yn enedigaeth-fraint pob deiliad Prydeinig, nag a gyfrifld iddynt cyn hyn. Y mae y pethau hyn oil i'w liystyried ganddynt fel gemau, ac ni ddylent heb ymdrechfa adael i neb eu dryllio a'u eymeryd ymaifh. Dylem ddal mewn cof y bydd raid wrth fraich gryfach i adenill yrhyn a gollir, nag i gadw yn ein meddiant yr hyn a enillwyd, Y mae yn bosibl fod i crelienogion a gorucliwylwyr chwarelau yn cenfigenu oblegid fod y gweithwyr yn mcddu y bendithion hyn. Os rnai felly y maent, gwyddant mai yr amser i adfedd- lanu y tir a gollwyd ydyw pan y mae masnach yn isel a'r gweithwyr yn wan. Nis gallwn wadu y ffaith fod yna deiinlad'cynyddol o anesmwythder yn mysg y gweithwyr, rliag y dichon fod yn mwriad rhai or moistriaSd, yn ngwyneb sefyllfa > farwaidd masnach yn bresenol, i wneyd ymesodisd ar yr undeb. Nis gellir gwadu yr eaghreifitiau sydd genym o'r teimlad yma sydd eisoes wedi ei ddangos. Dylai y meistriaid wybod os bydd i'r ymosodiad gael ei wneud, pa un bynag ai Ilwydd- ianus ai aflwyddianus, y caiff ddylanwaddinyatriol ar y teimlad daionus a fodola yn bresenol rhyng- ddynt a'r gwcithwyr, ac y mae yn sicr 'o fod yn 11 y rhagredegydd anghydwelediadau ao ymdrechion eraill. Mae y cwestiwn yn codi yn naturiol, Os nad oes gan y meistriaid y bwriad a nodwyd, paham na byddai iddynt ar yr acblysur presenol—y marweidd-dra masnach cyntaf ar ol ffurfiad yr undeb- -barhau yn eu harferiad o wneuthur stoc ar gyfer adfywiad yny fasnach fel yr arferid ei Wneyd ar bob achlysur blaenorol pan y bodolai cyffelyb sefyllfa ar bethau V Y mae pob parod- rwydd ar ran y dynion i weithio y stoc yma am y pris mwyaf rhesymol, yn hytrach na byrhau eu horiau llafnralleihau. eu nifer. Yn mhob am- gylchiad blaenorol o wneyd stociau, pan yr ad- fywiai masnach ni chymcrai ond ychydig amser i'w clirio ymaith, a hyny gydag elw da i berchenog y chwarel.' Yn mhob achos na byddai y meistr r gweithiwr yn eydweled arnynt fir y cyntaf, ni ddylid edrych arnynt fel materion y bydd un blaid yn colli a'r llall yn enill ynddynt, ond yn y goleu yn-fanteisiol eu liad-drefnu er budd i'r ddwy cchr. Y mae yn achos o lawenydd i'r undeb fod gan y prif chwarelau bwvllgorau effeithiol yn eu mysg eu hunain, y rhai, ar luaws o achlysuron, sydd wedi bod yn alluog i drefnu materion cyn bod angen eu dwyn o flaen eyngor yr undeb, a da y gwnai chwarelwyr eraill ddilyn eu hesiampl. Nid yw yr ochr sydd yn dibynu ar ei nerth ei hunan yn unig i gario allan unrhyw bwynt, yn enill "dim sylweddol; ac nid yw o un fantais i unrhyw feistr na goruchwyliwr i ddarostwng y gweithwyr sydd danyn t i'r fath raddau nes bod yn ddibynol arnynt hwy, ac yn mhob mater o ang- hydwelediad yn gardot-wyr a chacthion. Mae yr amser yn sier o ddyfod mewn achosion o'r fath pan y bydd i'r hualau gael eu tori, a'r deyrn- wialen ei chymeryd o'u ddwylaw. Wrth edrych ar sefyllfa pethau yn y fasnach lechau, ae mai y rheswm a roddir dros ostyngiad yn y cyflogau ac yn myrhad oriau llafur ydyw fod y jtercbenogion yn anallnog i wertlm y swm o lechau a wneir, y mae eyngor yr undeb wedi pen- derfynu, ar ol ystyriaeth ddifrifol, rhoddi i bob aelod tuag at ymfudo i'r America y swm o £ ?> am y llwyddvn gyntaf o'i aelodaeth, a'r swm ychwan- egol o £1 am bob blwvddyn wed'yn y bu yn aelod, fel y gall pob un sydd wedi bod yn aelod o'r declireuad dderbyn £7; a dwbl y swm J1 nodwyd, ac yn ol yr un rheol, i'r rhai a ymfMant i Awstralia a New Zealand. Hefyd yswrn ych- wanegol o X2 i bob un a ymfudant i'r gorllewin i Chigaco, ac i Ddeheudir America. Yr ydym yn gobeithio v bydd i'r nifer digonol gymeryd gafael yn y cynygiad yma, ag r alluogi pethau i gael eu dwyn i'w sefyllfa flaenorol. Gyda golwg ar y rhai a erys ar ol, cyhyd ag y pery sefyllfa bresenol pethau, yr ydym yn gobeithio y y bydd i'r bobi ieuainc yn neillduol fanteisio ar y dyddiau na chaniateir iddynt weithio, drwy fyned i ysgolion dyddiol a nosawl, i'r dyben o ddiwyllio eu meddyliau, ac i'w galluogi i gyfarfod yu well amseroedd cyffelyb i'r rhai hyn a all ddigwydd mewn amseroedd dyfodol, ac i osod eu hunain allan o afael y temtasiynau hyny sydd yn cyfarfod diogwyr. Wrthderfynu, nid oes genym ond dsmtmo ari bawb FODYS BARCHUS o'u HUWC HAFIAlD FOD YN GYWIR I'W GILVDD AC YN FFYDDLAWN iW HEOWYDDORIOX. Eich ufiudd wasanaethydd, William JOHN Pakry, Llyuydd. Ionawr 18fed. 1879.

--MARWOLA ETHAU YN 1878.

TOWYN, CEINEWYDD.