Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Hide Articles List
3 articles on this Page
HELAETHIAD Y BLEIDLAIS.
News
Cite
Share
HELAETHIAD Y BLEIDLAIS. MAE dosbarth lluosog eto o ddeiliad y Deyrn" as Gyfunol, ie, yn Lloeg'f a Chymrh, heb gae) caniatad i bleidlei?io ar ddydd etnoliad aelod Or Senedd. Gweithwyi* a thrigolloh f thad: att aroto;tkydttbl o'Ii gwtàh gati mwyaf, sydd y M g^nfettthttr i fyny y dosbarth hwn. Pa- liara y cauir hwynt allan o rebtr etholwyr y deyrnas? Ai am eu bod yn fwy anllythyr- enog, yn Hal eydwybodol, neu yn llni eu g*,< erth. cymdeithasol nag. erail,! afer s-ydn eilibefc An meddu yr hav,'l £ r&iht!" Dim o'r fath belli. Mae y dosbarth ag sydd heb y bleidlais mor oleuedig ac mor gydwybodol a'u cymydogion sydd yn ei meddu mae y gweithwyr yn y wlad mor gymhwys i'w ehael a'i detnvfcMio a'u cydweithw.vr yn {y MVrdeistfreH; iifc &nj$* b#fiatoh\ dira'duioi, a pheryglus yw ei hatal btldi wrthynt. Os oes gan bob dyn ag sydd yn cadw ty mewn bwrdeisdref huwl i bleid- leisio, onid tegwch fyddai i bob dyn yn y wlad- ag sydd yn cadw ty gael yr un fraint ? Os oes gan yr amaethwyr, maWiion a bychaiii-, i lawr at y 12 pam&ef*' lais yn ngtVnetithilr- jad deddfau ein g#la-'j paliatn y gorfodir "iTiomas, y crydd; Dafydd, y gof: John, y teiliwr; a William, y saer, rhai sydd yn byw yn y pentref gerllaw iddynt, i fod yn ddystaw ar ddydd yr etholiad, fei pe na byddent or.d nifer o dramorwyr yn dygwydd bod yn y wlad ar y pvyd Mae milot dd yn ein gwlad yn llymdeimlo y diraddiad hwn, er nad oes ganddynt Town Halls na Lecture Rooms, lie y gallant ddad'.eu eu hawiiau a dengys arwy .d- ion yr amseratt yn bur amlwg, fel y gwelir oddiwrth hancs gweithrediadau Mr. Joseph Arch a gweithwyr amaethyddol Lloegr, fod pwnc y bleidlais yn prysur ddyfod yn un o brif bynciau y dydd. Y GWIR ANEIIYDEDDUS ROBERT LOWE. Yn Chwefror diweddaf, pan y dygndd Mr. Trevelyan, mewn araeth ailuog, ei gynygiad g-er bron Ty y Cyffredin i osod y bleidlais yn y wlad ar yr un tir ag ydyw yn bresenol yn y bwrdeisdrefi gwnaeth Mr. Lowe araeth led bigog a gwawdiyd yn erbyn y symudiad, ac y mae yr araeth hono, feddyliaf, yn dd.tngosiad eglur o gulni mtddwl a diffyg ymddiriedaeth yn y dosbarth gweithio1. Mae Mr. Lowe yn ddyn galluog a dysgi dig', ae yn Rhy dfrydwr mewn proffer, end mae yn ami ar weithredocdd yn gwadu egwyddorion Rhyddfrydiaeth, ac yn enwedig felly yn yr achos hwn. Un o'r brawddegau cyntaf yn ei araeth oedd,—" Yr hyn yr wyf bob amser wedi ildal yw, fod llwmder rhyteddol o resymau o bJa;d y mesur hwn." Gallesid dysgwyl iddo ef ei hun, a dweyd y lleiaf, pan yn beiddio dwyn y fath haeriad yn erbyn cefnogwyr y mesui, fod yn gyfoelhog 0 ]e-.ymau yn ei erbyn end, druan, mae mor ilwm o honynt a llygoden eglvsys Gwell fyddai iddo fyned, cynted ag y gallo, i friwsiona i rywle arall. Tybiaetb gwb) ddisail am y dosbarth gweithiol yw, pe rhoddid howl i.ido i bleidleisio, yr anfonid dyniort is-raddol ac annysgedig i I ly y Cyffredin; ac y byddai i hyny ddwyn diraddiad ar y Ty, ac yn y diwedd arwain y dtymas i ddyiyswch a dinystr. Nis carai yr un gwir wladgarwr weled neb yn sened ein gwlad end ein dynion goreu a galluocaf, ac y mae y dosbarth gweithiol, fel dosbarth, yn gystal gwladgarwyr a neb pwy bynag. Mae arnom eisieu, nid dynion dys- gedig yn unig, ond rhai yn deall angheuion eu gwlad, ac yn meddu ar galon d yngarol i ddwyn allan fesurau teihn g ar gyfer y cyt'ryw. Os heb hyn, onid teg tyddai gosod y cyfryw aelod i lawr fel smeddwr anllythyrenog! Gwnaeth y Toryaid, yn ol eu harfer, y rhaji ydynt bob amser yn dychrynu rhag pob math o ryddid gwladol ac eglwysig, eu goreu yn erbyn y niesuy, a lhvyddadunt i'w orchfy^u drwy fw-yafrif o 5i. Safal y pleidintt fel hyn— I)ros y itiet?in* ^19, yn erbyn frel^na y saif petii^n iVn Mae yr itu;\Vedd sydd ar y gynrychiolaeth yn bresenol yn anuhytiawn- der a miloedd o ddeil iaid ffy ldlon Victoria, ae y mae hyn, yn nghyda'r annhr1 fn a berthyn i'r eisteddleoedd, yn warfch i ni h i tr-ymas. Llwyncelyn. E Ili'WIi il illHHIIB IIIHi i
MANION GAN Y GOLYGYDD.
News
Cite
Share
MANION GAN Y GOLYGYDD. EFF A1TI't nWFfct Yr oedd geneth dyner o'r enw Susan yn is- athrawes mewn ysgol Yr oedd y bi if-atlirawes, sef Miss Martin, yn btir ofalus aJU L-nwi ei swydd ond yr oedd yn un go ddidn'mlad pan yn disgybln yr ia-athrawesan. Galwodd Su-an nn prydnawii yn ei hy.-tafell end g/ll'fn iddi Kfoa yh.hir yno dyti catil gWfled Miss Martin. f ritietih i Hie #n. Oearl cai<»ji SiisaH yn cryMu mor drwm, fel nad allai ddweyd ei dy- rnuniad, "Mae mam—mae niam—mae maru." meddai, ond inethai chwane^u fellv estyno'id i'w meistres 1\ thvr vdoedd newydd dderbyn oddiwrth ei thad. Darllenodd y feist»es y II vtbyr ac mewn dull oeraidd, estynodd ef yn ol i Susan, gan ddywedyd, drwg genyf f"d eich main mor sal; eithr nid yw oud feI y gallesid dysgwyl ar 01 colli ei baban. Daw oddeutu vn fuan. Ki ddvlech ddyfod ataf fel hyll yu orittu yr yxgnl i ofyn am fvned adref. Wdh Weled v feistres mor ddideimlad, dywerlodd Sn^an—cynghorwvd fi i erfyix eich cafiifttad i fyned adref yn ol eais daer fy Ilhad, i weled f.v mittn wan. Bydd y train yn cychwyn yn mhen awr. Erfyuiodd fy nhad am I mi ddyf-d yil ddioed—ar itnwaith, a gwn oddi wrth ei eiiiau fod yr artigylchiad yn gyfyng. 0 na, meddai y feiitres, V mae eich mam yn fynych yn sal. Bydd yn ddydd Gwener. yfory, cewch fyned ar ol yr ysgol. Ceisiodd Susan a llais crynedig, ail wneud ei chais end ail ddywedai y feistres mewn t6n awdnrdodol, ni chewch fyned heno, rbaid i chwi lynu wi th eich ywaith droa yfory. Hawdd dirnad pryder Susan. Ymddangosai bnb tnynyd fel awr. Yr oedd ei chalon yn ystafell ei mam drwyY nos, Ehedodd brydnawn dranoeth i'r train. Ni welodd erioed y gerbydres yn symud mor araf. Yr oedd yn dysgwyl brawd, neu rywun o'r teulu, i'w chyfai- fod yn y station,, ond nid oed.) yno neb. Yr oeddynt Wedi bod yno i dderbyn pob train y prydnawn o'r blaen. Cyflvtjj(,d(f ttia'r ty. Ciu- odd yn dyner wrth y di ws. Yr hyn a Welodd cyntaf ydoedd gwyneb gwelw trist ei thad. 0 Susan meddai, paham na d laethost yn gynt 1 Mae dy anwyl fam, meddai, dan grynu ei wefus- au fel nas galiai nrphen ei ddywedixd. 0 nhad anwyl, meddai Susan dan grynu. Atebni yntau a 11 nis gwan, Y mae yn awr yn rhy ddiweddar i weled dy anwyl fam. Bu farw boie heddyw. Bu farw dan aIw am ei SVSAN, er iddi a'i llais gwan olaf gyflwyno y plant l-leiai i ofal Susan. Yr oedd yr ergyd mor drwm i Susan, fel y bu am fisoedd yn rhy wan i gympryd gnfal y thai bych- ain. Pan glywodd y feistres am yr amgylchiad, hl1 bron i wasgfa lethu ei chalon, am ei b"d wedi bod mor ddideimlad yn ei hawydd i fawrygu awdurdod ei harolygiaeth. Gwell yn nihob amgylchiad ydyw vwyro i oclir tynerwch nag i ochr dideimladrwydd. DIFROD Y CWMINGOD. Fel un ganqen o'r annhegwch mawr wneir a thenantiaid. Bu yr ysgrifenydd. ryw wythnos yn ol, yn sefyll ar. gylch bychan o dair erw a haner o dir. Yr oedd y Tenant wedi bod yn ofalus i'w amaethu yr oedd wedi ei fraenaru a'i farlio, a'i galchu, a'i wrteithin, a'i ddiogeln rhag ei anifeiliaid a hauodd ynddo bum' hobaid a haner o hadyd da. Ond wedi'r draul a'r gofal a'r cyfan, ac a.r ol dysgwyl hyd amser y cynhauaf, tri hobaid a baner a gynhanafodd. Yr oedd stoc luosog chwareugar hir-glustiog gynffouwyn yr Arglwydd tir a'i Stewardiaid, sef y dead ell- oedd cwningod, wedi difa yr holl gynyrch. Aeth arian ac amser a llafur y Tenant i 'gyfoethgoi marchnadoedd pell y cwningod; ac i gael pwr3 I!, trwm a bwrdd. bs as i'r Game-keepers, n'ti Har- glWyddn Ditrn o dyddyu bycl>;iii <>edd y t;tir a enWyd. HaWdd cftdftlu fod difrnd CTfai Wl Weill did ei '"nievld, yii yb uli Uib'tld i-etiii-yffiHs; ar ranau eraill ytyddy)); ac ar dyddynau eiaill y gymydogaeth. Y mae yn wyddelig to b. th i Arglwyddi tiroedd gndi lieiiti trYlllillll ucln-1 am en tiroedd ac at- yr un pry. d')ff i gynyrch y tir gael ludrata odtiiar y Tenantiaid d, wy wein- idpgaetli.fechati ddfsta^ d<liwyd l.wyrol a boreue 811 (i-^tiiiigod! j Buom la«-er tro uwcb ben counters a standings mtrcbhadaeth y cwningod, yn synu eu gweled mor llawnion. Yr ydym yn awr yu deull yn lied dda at- draul pwy y maeiit vn cael eu porfa a'u pesgu, a phwy sy<)d yn cael yr enilli<>n oddi wrrhyht; Hoffeni gael. ychydig o tieithian a fe'ii cfl§||lli a'ii t«eii-io ft1 Wfalfls- 6r ni adu egluro iV wlad ychyçlig 0 aiinegWcli 0 b eamw-i gort.hrymus a gwarthns c ihddeiliafih y ,t, r!l mao-u cwidngod ac nid ydyw y magu cwningod ond cangen o "Game" y g rt.hrwm. PETUAU GWEUTII EU GWYBOD. Dech/'ettad. i flwyddnn. l^ff'iT-efitri ^-wydr yli Lloegr fiW Adeiiadn .i Aigraffu Almaiiaeiau l4b0 Pell-wyd au .yn Mlirydain 1608 (?ychwynNt-w\ddiadut-on 1652 Gwneud Oriaduron 1477 Rliedeg cei by dan yn Lloegr 1^69 lledfa gviiiaf yr awvrleii 17S3 Yr awyr sugn«»dydd ,oo 1650 Ysgnf-b nan dur ••• 1830 Anilenau Llvthyiau 1839 Lucifer matches 1829 Ageidd-l«mgau haiarn 1830 Cael aur Cahfo nia 1848 Ooleuni gas • • 1702 Peirianau gwnio 1846 Organau yn yr Eglwysi 1670 Cwmpas y niorwr yn Ffraiuc 1150 Yr agerddfadau cyntaf ar y L.)ane yn Ffrainc 1782 Ar y Glyde yn Scotland 1789 Ar yr Hudson yn America 1807 Ar afonydd Lloegr 1812 Cymdeithas gwybodaeth grefyddol 1698 Cymdeithas Beiblau oo. 1804 Gymdeithas Dirwest yn Saratoga 1808 Llinynau y pellebvr 18:35 Y Newyddiadnron dyddiol 1702 Reilffyi'dd yn Lloegr 1832 Y Telephone 1877 Ymerodres India 1877 GOMEDD P IODI GWBlTHIWR. Yr oedd unwaith dipyn yn hwyr, pan yr aeth < llanc ienanc trwsiadus a boneddigaidd i edrycb arn ei gariad. Gofynodd hthau iddo. paham y bu mor hir yn dyfod ? Atebodd yntau, ei fod y noson hono wedi bod yn gweithio yn hwyrach nag ai fetol. Bech meddai'r eneth mewn syu- dod, ydych chwi yn gweithio am eich by woliaeth! Yd wyf, meddai'r llauc, celfyddydwr yd w\ f, Ar hyny, cododd hithau ei thrwyn bychan tlwg- ytf wyf fi yn casau yr enw celfyddydwr. Dvna y tro olaf iddynt weled eu gilydd. Y mae efe ytc awr yn doyn cyfoe'hog, ac y mae ganddo un 0'J" gwragedd hawddgaraf yn gydmares gymwytf iddo. Darfu i'r eneth werdd, wrido^r, ag oedd yn casau yr enw celfyddydwr, briodi llencyu modrwyog, diymsoad, ding, ag oedd yti hotF o'r cwpan, ac o gylch-rodiana ac y mae hi yuawr yn gorfod goichi dilladaeh ei chyn ydogesau or cael bara iddi ei hun a'i phlant. Druan 0'1' eneth ag sydd mor ddienaid a rneddwl yn fach am ddyn ieuane, yn unig am ei fod yn gelfydrl- ydwr diwyd. Un o foneddigion y nefoedd ydvw hwnw—aelod or dosbarth anrhydeddusaf o deulu Duw. Bu Iesu yu gelfyddydwr. Gwell i eneth toddi ei llaw i weitUiwr diwyd a niyfyriol, nag i'r diotwr glwth a segur ay'h hoffi ysgwyd ei I ib- anau a dangos ei fodrwyau.
DYMUNIAD DA I'R CELT.
News
Cite
Share
DYMUNIAD DA I'R CELT. Hir oes ft llwydd i'r Celtydd, I fod ein hamddiffynydd; Boed ynddo wersi buddiol mad, Er gwir leshad i'» beunydd.