Y Celt

ADDOLI WRTH GANU. MB. GOL.,— Nid wyf yn gwybod a fydd y syniadau canlynol yn dderbyninl ai na fyrtdant; ond j;wn na ddeuaf i wybod cyn eu hunfon i chvvi, fel y gallt-t-b eu barnu. Ai! nid ydwyf yn gwybod chwaitli a fydd darllenwyry CELT yn ddorbyniol o honynt nes iddynt TU gweled; ond \r ydwyf yu barnu fod eisieu rhywbetli yn yeyf- eiriad li%Ni), fedy yr wyf wedi gwneud fy meddwl i fyny i'w cynyg i chwi. Yr ydwyf yn eredufod pob gvyeliiant alianol yn y cyfeiriad crefyddol braidd yn ddieitbriad yn (hyn gyday ef fethiant mewnol, am ei fod yn rboddi goraiod o waith i'n natur ar un- waith. Os cymbellir ni at ryvv beiffcithrwydd ar- ucbel mown un cyfeiriad allanol, rhaid i ni wrth ddeddf ein bodolaetb fcthu yu y mewnol, a bynyam nadalhvn mewn byr nmser wiieud y ddau. Yr ydwyf wedi sylwi fod y 11) frau bjmnau a'r ton-, au wedi gwntnd dan liiwed. Nid oes oud ycliydig o nifer orym y gynulleidfa yn gwyb< dim penill o ddeg a, a wyddai yr un cyunHntd ugain mlynedd yn ol. Nid oes ond ycliydig (J'n canwyr yn gwybod y tutiirn a arferir hob iddynt eu t/irclcd. Nid wyf yn meddwl uiai ar y llyfnm time y bai; ond on yw hynYlia yn wir, nid oes ond y nesaf puth i ddim o addoli yn ein caniadaeth grofyddol. Dywed y Beibl am i ni ADDOLI Duw. "Addola Dduw," meddai yr angel wrtb loan. Yr oedd rbanau o bcdair cynulleidfa wedi cyfarfod yn un o'r cupelydd ar brydnawn Sub- batti i gydganu nifer o d6nau, ac yr oeddynt wedi bod yn gwneud enw o'i dy&jju; ond cyn iddynt ddecliren, anerchwyd bwy a'r syniadau canlynol:—Addola Dduw.' Yr ydym wedi cyfarfod yrna i addoli Duw. Lie i addoli ) wylIe hwn. Dydd i addoli yw y dydd bwu; ae os na byddwn yn addoli yma heddyw, bydd yn tori v Sabbath, \n bab gi dydd yr Arglwydd." Mae llawer o ddulliau a ffurfiau alianol 6 addoli, ac mae cynifer o arweddau ar yr enaid ag sydd o ddullweddau alianol, a dichon fwy. Mae yn debyg genyf fi fod rhai dosbartbiadau o deimladau yn yr enaid nad ellir eu rboddi mewn ffurf alianol, nad allant guellle yn y gwelad wy o gwbl; ond yr ydym yn gwybod am lawer o deimladau a chyffroadau yr enaid wedi eu gweithio i ffurf weledwy. Mae gweddi yn fturf weladwy. ond nid gweddi yw, eithr cyfrwng i gario yr enaid at Dduw. Gellir gweddio yo ddoniol bfcb addoli. Mae darllen yu ffurf o addoli, ond nid yw darllen Gair Duw yn ddim ond cyfrwng i'r enaid wrando Duw yn dweyd ei feddwl. Gellir darllen Gair yrAnfeidrol heb ei addoli. Mae pregetbu a gwrando yr efengyJ yn ddull alianol o addoli, ond nid ydym yn sicr o fod yn addoli or ein bod yn gwrando ac yn pregethu. Ac y mae canu yn gyfrwng i'r enaid addoli Duw ynddo a tbrwyddo. Nid yw yr er- ddygan fwyaf eydgordiol a chydseirjiol, y eydgor o leisiau mwyaf cydnawsol, y cynghaneddiad esmwyth- af, y cydbwysedd cywiraf o ran lleisiau, a'r eydsymud- iad cysonat o ran amaer, jn addoli. Nid yw yr oil ond eyfrwng allanol i gario yr anweledigion i gyfarfod A'u gilydd. Mae tri arddull o gerddoriaeth, meddanthwyjy lIon, gwamal. a'r ysgafn. Dyma gerddoriaoth y chwarondy\ Hwu Bydd vn yspeilio dyn o bob syniad difrifol, yn ysguyd ei natur i'r filth lesmair oysgafn- der ac anghof o bono ei bun. fel y cyfyd yr ben wr trigainadegi ddawnsio fel bacbgenjpump ar hugain; ond nid oes dim addoli yn byny. Yr arddull arall yw y ryfelgar. beiddgar, a'r gwrol. Dyma arddull- iadau cerddi rbyfel. Dyma sydd yn galluogi y milwr i rutbro i afonydd a rbaiadrau o dan, a chenllysg o fwledau yn ehfdeg drwyddynt. Ond er yr boll gy- nhyrfiadftu hyn, nid oes yna ddim ond yr anifail yn eael ei gynhyrfu Jf* riesaf yw yr arddull ayxal, gwylaidd ac addolgar, a dyma yr arddull mwyaf an- mboblogaidd a lleiaf ei barch gan d'tyn angliyfarwydd & symledd arucbel enaid yn codi i addoli Anfeidroi- deb. Dyma yr un y ceir lleiaf i'r ysgol gan i'w ddysgu yn ei brydfertbwcb a'i wyleidd-dra nefolaidd. Dyma y math goreu a gweddusaf i gario yr enaid drwy ei symudiadau swynol at orsedd caredigrwydd dwyfol. Mae rbyw ysfa chwareuol wedi disgyn ar rai cynulleidfaoedd i redeg hen alawon santaidd y cysegr fel rhedeg Difyrwch Gwý-r Harleeb," am eu bod, meddant hwy, yn fwy cyffrous ac effeithiol. Y mae yna gymaint o weddusrwydd yn hyn a phe baent yn myned a cheffylau trymion y ffarm i round y rhedia am y cwpan arian. Y maent o'u lie. Ni ddaliant yr ymroad. Mae i enaid amrywiol a chydunol gyffroadau addolgar. Weithiau dyrchafa mewn boddiant cyd- nahyddol at orsedd yr Anfeidrol am fendithion der- byniedig ganddo; waith arall, saif mewn rhyfeddod synedig a byfryd yn yr olwg ar berffeithderau person- ol Duw, a'i weithrediadau dirgelaidd, aruthrol. a dyeitbr; neu mewn teimlad o ostyngeiddrwydd gwir- foddol a byfryd wrth edrych arno ei hun yn ymyl mawredd gogoneddus Duw, ac ymblyga ger ei fron heb yn wybod iddo ei hun wrth gydnabod ei bechod- au, yn nghyda dysgwyliad hyderus wrth ei drugaredd am fendithion dyfodol. Mae yr boll syniadau hyn, yn nghyda llawer eraill nad allaf gael geiriau i'w gosod allan, yn nodweddiadau enaid yn addoli Duw. Mae yr holl nodweddau hyn ar yr enaid yn cael cyf- eirio atyut mewn cerddoriaeth grefyddol; ac y mae hen feirdd addolgar yr eglwys Gymreig wedi c\segru eu bawen fyw i dywallt allan deimladau eu lionaid wrth addoli mewn cniyuau cynnvys i'w defnyddio ar fesur can ac mae genym hen alawon wedi eu puro gan wres cariad er addoli Duw yn Nghrist i dderbyn yr emyuau hyn. y rhai a gariant ein heneidiau atyr orsedd wrth ddilyn eu symudiadau. er ein gnlluogi i addoli wrth ganu. ond a daflwyd ojr neilldu yn ddi- weddar. Drwg iawn genyf weled hyn, ond pa fodd i addoli wrtb ganu ? Yn 1. Dysgu y don. Mae yn annichonadwy i ddyn addoli wrth ganu os bydd ei feddwl yn gorfod gofalu am y nodau, am y rbeswin syml nad all meddwl ter- fynol ddim gwneud dau waitb ar unwaith, os bydd y gwaith yn gltJw am ei feddwl heb ei f"d wedi ei ddysgu o'r blaen. Felly, er mwyn i ddyn fod yn allllogi addoli trwy ganu, dylai y seinian fod yn ei feddwl yn barod; a clian nad all cynulleidfa gydganu ond trwv ai fcr, dylai fod gun b(-I)cyiiulicidtag,f)ti-lo(I rlii-olaiiid i ddysgu y tônnu, ie, yr boll gynulleidfa, ac nid rliyw rai, fel man yr arferiad yn avvr braidd yn mhob man. .2. 11'y8¡.'U yr nnyn, neu y ponill. Y peni'l sydd rn yr fHllYIIHydd yn dweyd arwedd yr enaid. yr hwn yr ydych am gael cynoitliwySi iniau y d6n i gyffroi eich natur. ac i agor oich enaid o flaen Duw, ac i gario eraill gyda cliwi at yr Anfeidrol. Os na hycld gellyeb air. ni bydd genych feddwl ond meddwl y don, yrhon sydd yn barod a'i pliedair sain yn nghyd i gynorth- wyo eich enaid i addoli. Os nad oes air i ddweyd eich meddwl, nid oes owl swn gwag; llestri gweivdon ydych, din.) addoli yn mhellaeh na swn. Swn Har- monium ddynol; ac nid oes neb yn meddwl fod Har- monium yn addoli, er fod ei seiniau yn beraidd a son- iarus. FdJy. mae o bwys ein bod a geiriau genym wrth ganu yn gystal ag wrth weddlo. Y gair a dden-ys y meddwl. Dytid. gan hyny, tod y gair yn y meddwl yn gystal a'r seiniau. 3. Mae yn rliaid rhoddi ein meddwl yn y gair, gwneud y gair yn air i ni ein hunain, dilyn meddyl- ddrychau y geiriau drwy raddfau symudiadau seiniau y d6n; felly, os bydd v geiriau a'r seiniau yn ateb eu gilydd, a'r ddau ac addoli ynddynt, a'n meddwl ninau yn y dclnu, byddwn yn addoli. Pa ffurf bynag fydd ar y gair, llenwch ef a'ch calon. bwriwch eich teimlad i'r fold, pa 'run bynag ai yn erfyniol, molianol, ai y rhyfeddol, neu yr ymostyngol a'r cyfaddefol, rhowch eich hun yn y mood, pechadur yn cyfaddef ei drueni, ac yn dweyd, Euog, aflan, yw fy enw, &c. Rhodd- web eich bun yu y gair, neu ddymuniad calon dda am lwydd yr efongyl yn y gair hwnw,-O Arglwydd Dduw, bywba dy waitb, &e. Llanwch y gair !'oh calon, y ujawroddog a'r cyffrouB,—Llon'd y nefoedd, llon'd y byd, agollyngWch eich henaid gydJ4 y fardd- oniiwith ddwyfol, a byddwth yn addoli. Y lion a'r bnddugoliaethus,- Bydd myrdd o ryfeddodau Ar doriad boreu wawr, &o Marchog, lesu, yn llwyddianus, &c. Yr ydwyf yn meddwl pe byddai cynulleidfaoedd sydd yn rhifo eu canoedd yn lienwi yr hen eiriau uchod a'r cyffelyb a nertb eu natur foesol, mae yn anhawdd genyf gredu na byddai gwedd arall ar achos crefydd yn ein gwlad. 4. Oofiwcb yh wnstaj, eich bod yn mhresenoldeb Duw, ac yn gyfrifol iddo am ansawdd eieh meddwl wrth ganu fel pobpeth a wnewch, ac a odd fwch, neu a etigenluswoh; ei fod yn gweled ein calpnan, yn deall eich dybenion, ao naai "Gwae sydd yn aros yr hwn a wnelo waith Duw yn dwyllodrus." Addolwn fel Abel, ac nid fel Cain. Addolwn mewn aberth a diolchgarwcb. Rhoddwn gan yr yspryd iddo. R. THOMAS. CONGL. YR EFRYDYDD. [YR ydym yn credu y byddai yn dda iawn i efrydwyr ein Cologau ysgrifenu ar bynciau dyddorol in newyddiaduron; ac y byddai yn dda iddynt arfer gofal a chymeryd poon i ysgrifenu yn gryf ac yn gryno, yn syml ao yn eglur. Goboithio y cyfoethogir rhai o golofnau y CELT ttlu oyfan- eoddiadau. Yr ydym yn ddiolchgar i'n eyfaill ieuanc Dionysius am eilythyr ar hen lygredigaetb- au Eglwys Bhufain. Yr ydym yn edmygu ei ofal i ysgrifenu yn gryno. Gofaled of a phob gnhebydd arall i lythyrenau yr hen enwau clasurol Rhufein- aidd a Groegaidd, a phob aidd arall, fod yu eglur, rhag i'r cysodydd eu camofsod.—GOL.]