Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
17 articles on this Page
! MARWCLAETHAU AMERIJANAI3D…
MARWCLAETHAU AMERIJANAI3D I Henry H. James. Iona vr 10, 1910, n Parsons, Pe ilD Bvl. vania, yn 47 mlwydd oed, Heary H James. Ganwyd ef yn nbref Caerfyrd- in 1863, yn fab i'r fHweddar Birch Hear James, Pensarn, Sir Gaerfyr ^in, Y fmae ei fam eto yn fyw, sef Mrs Wil liams, pried y Parch D. Williams, Mynydd Cynffig, a Chefa Cribwr, Morganwg. jbaetn Mr James i'r wlid hon pan yn gydmarol ieuaac. Ba yu efrydu physig wriseth yn Nehymru, a pharhaodd i efryd u i'r un cyfeiriad wedi dod drosodd i'r wlad hen. Gidawodd mewn galar weddw yn Persons. eifam a'i ehwaer yn a brawd yn Pittsburg. Cym eio-id yr angladd le ar y 13ag, ac er fod yr Kin yn oer, daeth torf fawr yn ngbyd i dd&agcs eu parch a'u hofider o hono. D^-trwyd yr hyn oedd farwol o hono yn O. kbnü Cemetery, Wilkesbarre.
William S. James.
William S. James. Yonugstown.-Un arall sydd wedi ei a.1w bt ei wobr, sef y cymydog William S. James Fairmouat Ave, yn 75 oed. Gen- edigoi ydoedd o Sir Bonfro, Symudodd ei neni paD oedd ef yn bleotyn i Rhymni, Mycwy, ac vrr> y treoliodd ei sresar byd y flwydciyo 1880, pan y daeth ef a'i deulu Iluosog allaa, a gwBaethaat eu cartief j am oadiar hyny. Dy lynai ei oichwyl yn y felin h-eirit fel rougher, yr hyn a dC;ldi)dd hyd tua phum' miynedd yn ol. Oidiar byay, ymaeiilduodd i fwynhau firwjta ei lafur a'i gvnildeb. Dyn cryf, cadam a gwydn, goaest a s)br, oedd William S. J.^nes ac addys^ bore oes wedi rhoddi cvfetriad i'w fywyd. Pan yn ieuasc, ymuaoad a'r Badyddwyr, a bu yn ffyddlon hyd y diwedd, a bu yn aeiod gweithgar yn. eglwjs Waiaut Si, oddiar pan ddaeth i'r wlad. Dygwyd y gweid- lilicm heibio'r capel, lie y cafwyd syIwad. au buddiol a tharaviadot i'r amgyleMsd, a chladdwyd yn mynweLt OakhiU. Gid- awodd deuiu illosog-chivoch o feibioa a thair o ferched—i aiarn ar ei el. Cymydog arall a gymerwyd ynnith yn bur sydyn, er iddo nychufwy Tiea hi am fisoe d, cedd y brawd Wm, D. Edwards, yn 73 eel Genedigoi cedd o'r Felitf jel, gerHaw L!anelli Treuliodd ei flynydd- cedd yn y gloreydd hyd Les iddo ddyfod i'r Llau wlad hdii yn 1880, yna dyiynjdd y OQelinau haiarri, ac yn itglyc a hwy y paihaodd hyd o fewn ychyaig i'r diwedd Dygodd i'r wlad deisla iluos^ o wreig a Raw o blant Yr oedd Mrs Ei wards yn ferck i William Phillip o sr .ai Pembre, yr hon sydd yn ei g Uar ar 01 (0;11 cy dinar ffydd. lon, fcyLer, a gcfah.s. Bu yn aeloa o'r frawdoliaeth yn Elm St, oddiar pan ddaeth i'r wlad, a bu jn fiyddkm ac ym diechgar, gan wnend yr iiyn allodd yn y smoidion gjda ch; sonoeb. Cynaliwyd yr aegladd dydd lay, yr 20f8:1. Dygwyd y gweldillion Leibio i g? pe E!m street, yr itwn cedd yn orlawii gan y cyrfulliad lluosog ddaeth yn nghyd i da-u parch i un gerid ac a fawr hoffi:i gan bawb a'i adw&enai. Daearwyd yn mynweit O,k hill. Gadawcdd briod, tri mab, pump merch, ua biawd, ac un ciiwaer.
Damwain Angewl yn Justin.…
Damwain Angewl yn Justin. Ohio Ar y 19(;g o Ioaawr, tafiwyd galar a phrudd-der' dros yr holl aidai. Tra yr cedd y Cymro ieuaic James Evans with ei oichwyl arfarol yn y gwaitli g-o, syith- iodd t car eg o'r nenfwd arno gan ei iadd yn y iaD. Am fod ei deulu a'i riam yn yr ardal, ac yiitau wedi treulio y rhan fwyaf o'i oes yma, hawdd i'r darileaydd ddych- mygu y teimladau dwys a laawodd bob calon. Y mae ei briod hoff a'r un byckan a golloid ei dad, yn cghyd a mam yr ymadawedig yn parhan i alari, ac pi fynatt eu eysuro. Oafoid glad-iedigaetli anrhydeddus a phrydferth, y Parch Thomson yn gweini yn ysbrydol yn yr angladd. Daearwyd ei weddiiboa yn righladdfa Welts Yr cedd yn ddyn tawel a diymbongar, ac eniilai birch oddi- wrth ba« b a'i adwaeaai. Ganwyd ef yn Capccch, ger Abirdar, Awst 27. 1886, ac o'r ardal hono y daeth ef a'i rieai ailaa i'r wlad hon. Heblaw y rhai a eawyd, y mae chwech o fro iyr a dwy chwaer yn galarn eu colled ar 01 braard anwyl a hoff.
John T. Davles, New Cambria,
John T. Davles, New Cambria, Bu farw y cyfaiii John T. Davies ar 01 cystudd hir a b.in, ar yr 8fed o Ionawr, yn ei g-rt ef yn NBW Cambria, Mo. Cafùdd ungiadd asrhydeddns gan yr holl bie3wylfjyr fel cymeriad da a etiymer adwr. Ganwyd yr ymadawedig yn Llan. gimareh Wens, B;yrh;jiníog, ar diydd Nadoli.v, 1830. E'T U ei dad a'i fim oedd Thomas a Mi».scrct Davies Bu ef yn flaenor sm fljLv deed i gyd.s.r Metho- ds tiaid Caifiaaiod with ei eiwedi^afth cedd y tad, ac fe uysgodd y mac y r tv< ut. Pan SAIL ..ji, ymadawodd ,-ra Abar- smii- be dar, a bu yii gwcituiu gw&ith saer t?z h 'Eea B^ll WuliatLs'—Alaw Goch, y birdd a'r lienor. Yn mhes ychydig amser, fe aeth eir; cyllail". i'r Bwlchyii I OiugLoM-cll, Bs-ychtdniog, Ile a phricdodd gy.:ia M.ss Rebecca vViHiams, march Joha H Rebecca Williams. Cym erodd y b'io^ss le yc Abarhorddu, 1859. in 1861, ,>■ Ji.i i.-v-saiit, a'r b.vkh, gan &ds.ei aiu,. w ..jinyth ii ddeu yn y ile hwnw, a dyoh telasant i Aberaman i gadsr store w. xyw maw miynedd, Yn 18G9. ymadawsMt sm Am^riaa gyda llawer ereiil, sc yn en plith Rees Davies, Cefcsyilgwyn Farm, Brycliemiog, ac fe sefydlodd y ddau deulu hyn yn New Oambna, a bnont yn gyfadiion cilon tcwy y blynyddau, Yr unig un sydd yn arcs d di yn awifoY ddam ben "toula yw Mis John "T, Davies, ac m^bi-yd teimlo yn dfirwg ar 01 eyemar da, ac wedi byw gydag ef am haner can' miynedd, a chodi chwech o blaii't inewB heddvi-ch a deawyddweh. Mae bywyd e n cyfaill yn ddaearyddol yn ddwy raD. [lyfa; hI" dengain miynedd yr ochr hoii ir Atlantic, a deugaia mlyn- yr ochr draw. Mae ei fywyd rhin I weddol ef vs pwyso yr un faint o bob to. ir mor. MaÐ New Oambria ya gwmwl o d; stion am ei gyn eriad rhagorol o'r lloag i'w fedd. Yr ydym ninau yn bersonol yn i mhlith canoedd ereill, yn barod i roddi yr j un cyfrif am yr ochr draw. Mae Aberdar { fel pob Ci-m newydd, wedi g';{elecl gwe- hilioa y getedi yn ymgasg^u Pan mae pwll newydd yn c vel ei suddo, y tai yn brinion, tair shift gan chwech o ddynion ar yr un gwely, heb yr ua c ipel yn y He, ma3 yn amsar difrifol. Rhegi wrth weithn, a rhegi wrth gysgu yw y gair c-ntsf. Mtwn lie fel hwn y bu Twm o'r Nant yn cysga am noson mown ffetmdy yn Bj,nau y Hyd.' j Yr oedd Aberdar wedi dvfod o'r j tywyllwch hwa i raddau halaeth ern. i'r brawd John T. Davies ddyfod i Aberdar. Digon o dai, digon o welyau, digon o gapelau, ond gormod o dafarnau. Yr adeg yma, y dynion goreu yn dyloi yn nghyd i naddu y dyn dirwestol o'r faril gwrw, fdl y mae y cyfaiii Index wedi! naddu y Dyn Pi en o'r boacylf. Yr oedd hwn ar ei draed, oad yn methu cerdded yn syth, a'r gwaith cyoti! gyda chrefydd gafodd ein brawd oedd cynorth- wyo hwn i fyned o gwmpas. Yr oedd weithiau yr ochr hyn iddo, a weitiiiau yr ochr arall iddo, ond dim byth o'i flaen. Yr oedd digon o gymedrolwyr yn ei rwystro. Tnnbelenu y rhai hyn oedd gwaith Jackey Evans, Abernaat (hd Silas), a Lancaster Gwn. Diu loan Fed- yddiwr oedd y rhai hya yn gaIw pechodau y gwrthddirwestwyr wrth eu henwau ¡ pdodol, nes ovid pu idlers Abetamau, Abernarjt, a'r Gadlys ya eu deall yn en I hiaifch eu huaaia, a gwaeddi Amen a chanu 'RoIl down the cittle: Oor dirwestol Evaa Price, tdliwr, Llangam- arch, ya canu i ddotbaith mwy aiwyllied- ig, yn yr hwn gor y dsrfu i Person Price weled ei seren gerddorol,
Y Senedd.
Y Senedd. Y Rhyddfrydwyr mewn Awdurdod. Syr,—Mae y Rhyddfrydwyr yn myned yn ol i awdurdod eto, a thrwy gymhorth y Biaid Wyddelig a Phlaid Llafar, bydd ganddynt 120 o fwyafrif trwy y pleiiiau hyn, ond oldie thr ypeidiau nchod y mae y Rhyddfrydwyr a'r Toriaid yn agos a bod yn gyfaitil Tebyg iawn, gogyfer a delio a Thy yr Arglwyddi fod yn ab well fod pethau fel ag I maect aa phe bvddai gan y Rhyddfryd- wyr f wyafiif liethol fel yr oedd giaddynt y j tro o'r blaen. Felly yr oeddynt yn holioi anaibvnoi ar v B aid Wyddelig yn ogys til a Phlaid Llafur. Fy nybið yw ei bod yn well fel ag y mae, oblegyd y mae y I liwyddelod a Phlald Lkfur yn fwy chwerw a pbenderfynol yn erbyn Ty yr Arglwyddi nag ydyw y Blaid Ryddfrydol fel corS, Gan byny, bydd y Blaid Wyddelig a Phlaid L'afur yn algyfaerthiad mawr, ac yn asgwrn cefn i'r Rhyddfrydwyr i ddwyn Ty yr Arglwyddi i'w Ie a'l sade P'i:>doL I Nid wyf am wneud yr ua cam a Tay yr II Arglwyddi, ond ymddwyn yn deg a chyf- iawn tu3g eto. Oad ar yr un pryd, Did I wyf am oddef cam dibendraw oddiar law yr arglwyddi, fel yr ydym wedi bod ya goddef m y gorphenol. Y dyud arall, yr oedd darilen banes yr Eglwys Safydledig yn Nghymru, yr Eg- iwys Gymreig yn gyntif, ond feiy rnadd- iaawyd hi gan y N:<rmaukid a'r S S anfonodd Ty y Cy ire i in fesur i fynu i Dy yr Arglwyddi yn nghyich yr Eglwys yn Nghymru, ac yr oa-M adran yaddo fod i Esgobion Oymlu i wybod Oymraeg cya y I gellid eu hapsyntio, ond gwelai Ty yr I Arglwyddi nas gellid anfoa Siesoa ua- | iaitaog yn Esgobion i Gymra, os pasiai y • "i"? ir fewRw, Felly, ;t^as^nt all^n vr I' fod yn iha;.d i'i 'Eigjbwn fod yit gwybod Oymraeg, adyaa eaghrtiift o ym- ddygiad Ty yr AL'glwyddi at Gymra tnvy yr o sau Gobeithiaf fod cosp Ty yr Arglwyddi ar ei oddiweddyd, ac y gvneir terfyn bythol arco, neu y diwygir ef y.a drwyadl iav?n yn fuan. fel y £ wr e'o basio mesar- au i Gymiu fai mesurau i Loegr. le, p s o Mesurau Rhyddfrydlg fel y pasia Fesurau Toriaiid. 03 tag fod yno 23 o effeiriaid dylai fod yno 40 o weinid- ogtUn a llö,j6'H-r. yr E-?lwys Knld. Dnw, maddinnydd nei a daear, a roddo besderfyniad a dewder—a roddo amVfi- edd a (iyfaibarhad—a roddo nadeb a chydweith-* A 1, ac a roddo ddoethiaeb a challineb i A?qiith a Lbyd George yn Dgh/d a'r Cabinet a.'r Blaid Ryddfrydig, ac i'r Blaid Wyddelig a Palail I/afur i ddibeiui neu ddi^ygio Ty yr Arglwyddi a'u holl egni, a Duw a wne10 ym h,dd yn erbYll y Biaid Dorialdd a'r Blaid U adebol ac yn erbyn Ty yr Arglwyddi, y riiai sydd amddwyn ein breiatiau a'a rhyddid o.idi- arnom, a'a gadsei at drugaredd Ty yr Arglwyddi. Yr eiddcch, D. FF, DAFIS.
[No title]
Yr wythnos ddivveidaf, er yn dra flaeled ig, seth Mr Joseph Chamberlain i -Sact, Stepban i gymeryd ei iw fe" aeiod dros ranbarth o Birmingham, acynaymada.wodd yn nghwaini ei fab. Y mae yr hen wron eisoeswedi pasio oedran yr addewid, ac wedi bod mewn cyfhvr techydot gwaei er's cryn ainser, ac mae'n ambeus a fydd ere, eto ya aliuog i gymeryd rhan yn nadieuon y Ty.. ]
Advertising
——-——-—— — — j 1 1Y Fecldyginiaeth Gymreig.' ■ 1 A OES ARN0CH I j I BESWCH neu ANWYD ? I ¡ I I I A'CH IACHA CHWI. I II Yn Annmhrisiadwy yn y¡' Ystafdl Pi-isiau, 1/. a 2/6. I
Taith o Ab era man i'r Amerig.…
Taith o Ab era man i'r Amerig. j Mr Gel.—Ar ga-s OVfHmion ymaa tha draw i'r Werydd ymg] merais ag ysgrifeau ychydig o hanes fy ndaifch i'r wlad fawr f uchod. Cychwynais yn n^hwomi fy mlmod o Aberaman ar fore braf yn mis Mehefia di- we Idaf, ac yr oedd gwlad y bryniau yn edrych y bore hwnw ya ngwisgoedd am- ryiiw yr haf. Yr oedd oiioa darfodedig- aeth y gau if wedi diflanu, a chwarddai anian ar orsedd bywyd a dawnsiai iechyd ar ei groddlau prydferth. Oodaaorn yn fore y bllle hwnw, oad yr oedd haul natur wedi codi o'n biaeo, ac vn gwena arnom trwy ffeoestr yr ystafell fel pe bydd&i yo. dymuao tsith b'esdrus i ni ein daw i wlad y Goillewia. Gorehwyi ealed i ddya yw ymaiasl a gwlad ei eceiigaeth, Sirwello a bryniau hen ardal ei gaitref, oddiwrth ba lai y derbyniodd neith a sefydJogrwydd. medd- wl, ysbiyd rhamant, a'r duedd i fnudd- wydio ar ddihuq, er ca'eted hyny, calet- ach oedd cefau ar he » gyfeiilioa a dweyd y gair olaf mewn deigryn ac ysgydwad llaw, ond ni chawsDm ni aroSvi felly, am mai mynd am dro oeddem i edrych am hen gyfeiilioa ac i farnu Idrosom ein hua. sin ai gwir y Ilicellau- Pa wlad wedir dweyd a'r siarad sydd Mor lan a Chymru lonydd.' Cychwycas>m o Abardar am naw o'r glojh y bore, se am saith o'r glcch yr hwyr yr oeddem ar fwrdd yr agerlong Baltic, a'r angor wedi ei dirwyn i fyny a'r Hong yn deohreu aflonyddu fel pe yn hiraethu am fyned i'r mor ac yn fuan iawn dyma hi yn dechreu— Ncfio dwr aeifion fellefiathan fawreddog. Yr oedd oddeutu wyth cant o deithwyr ar y bwrdd a ninau yn en plith yn cym- eryd ein lie yn yr ail ddosbiita, ac fe dal mewn mwy nag un ystyr os bydd am- gylchiadau yn caoiatvu i s crhau tocyn te,thio yn yr ail ddo3barth. Y mae'r ymborth, yr ystifeU, a'r gwely TB well, a'r gweiaion yn fwy ufudd. Llithrodd y Hong mor esmwyth a breaddwyd i'r eigion, ac yn fuan iawn daeth y nos i gau ei mantall ddu am danom. Ya nnlgedd y nos ar wely'r doa dy- munol iawn i galon dyn yw gallu bachu ei ffydd wrth y morwyr a'r cadben dewr, felly y gwnaethom ni, ac aethom i gysgu a'r gofalon am Iwybrau llaith y Baltic trwy'r uaigedd maith, a'r gwyll yn hollol yn nwylaw bechgyn rhadlon y mjr. Aoi 11 o'r gloch bore dydd Sadwrn, cawsom ein huaain yn Qaeenstown, yn yr Iwe:tdd. on, ac wrth agoshau at y lan mewn dwfr llonydd iawn, daeth llinellau prydferth y bardd Tudno i'r morwr wedi myned drwy y fordaith olfcf ac yn cael derbyniad i'r wiad ysbrydol- 'Ei dderbyn ga'dd i harbwr j Heb don ar wyceb y dwr.' Wedi angori, daeth nu o blact Mari i'r bwrdd i werthu y gwahanol nwyddau— yn neiilduoi dillad. Byr fu yr arcsiad yma., a choiwyd yr angor unwaith et;, a dyma. ni yn hwylio am y mor mawr agoied. ac nid oedd ton ar ei wyneb. -Yr cedd fil Hyn tawel yn aghesaii y mynydd yn mwynhau tmgsef- odd ncson o hpJ, a buan iawn coHasom olwg ar dir ac aid oedd dim i'w welad oad | y wybren las a'r mor mawr yn ymestyn i eithafion y gorwelion poll. (' Parh..odd y mor yn dangaefeddns hyd ddiwedd y daith,, ond y ddau ddiwraod olaf cawsom ein hunain yn y niwloedd an- elwig. a chyda gofal a phwvll y moriai y liorg yn y blaen am fod perygl .myned i wxtadaiawiai- a llestri ereiii, ac heiyd yr oedd ia fel bryniau yn cofio ar wyneh yr eigioa, sef yr Icebergs o gyfeiriad y pe- gwn gog'etdoi, fel y pendorfynodd y eadbea newid CWfa y llong er mwyn dyogelwch. A gorfu i ni fycei gant a haae? o fllldir- oedd o'r ewrs iawn er sicrhau meddwl j esoawytb, pe deuafr lloag i agun o'r rbewfryniau hyn, ni fyddai. oad dyfrllyd feid yn ein haros, it diolch i fecbgyn y ll«ybrau lliith am fod cynifer o gyfidnioo. y mor ya eiddo i idyrt. Cyrhfieddasom Efrog Naivydd dydd S^awni, a'r uiwl Did oedd mwy&cb, ond hsmi yn gweau yn sirioi arnom." Dyma ni yn nghaaol brys a barw ( y teithwyi* yn gwau drwy eu giiydd fel gwecyB. Wedi i ni fynd o dan archwsl- iad y Custom Gifisers, dyna ni at ein rhvddid, ac ya cymeryd y tren am Scranton, ac yn cyrhaedd yno am na o'r gloch bore dydd Sal, ond er kwyrei yr awr yr oedd lia o hen ffryadim yn ein dis^wyl yn yr ors ^.f, ac aethom i dy Mrs Griffiths, un o ferched Aberaman. q, phea- | derfynasom wnead ein Heal Quarters yno tra yn y wIatt. | Tedliia&Din gr?ndip/n ar hyd a Ued y J wlad i weld rh> faddoaau, hen gyfeiUion a phertaynasiiu: Aethom i Taylor, Oliphint, Miner's MiU, Wmsh'im', Providence, BLS1-R, j CaiboQ Dale, • • Simsan, Bunalo, ac yr s teithiaso.m am bum' milldir ar again mevrn cerbyd trydanol drwy avenues o goe 1 prydfeith iawa i gyfeiriad y Niagara Fans, un o ryfeddodau pf)na.f y byd, ac y mae yn werth dod o eithafion daear i weld yrolygfa hon. Y mae crebwyii, dar-1 felydd a dychymyg yn gweiwi ac yu myed | yn fad with bea yr olygfa.. Try y bardd | a'r arluniwr yn addolwyr, ac mae'r f gynghanedd yn pillu a syrth y pwyntil i'r llawr. Yn nwndwr dwfn y dwr ceir awdlau na chanwydeu hafal erioed, a golygfa na rho4dir hi fel ag y mae ar gaafas byth. Y M'ae'r pairiany(ld wedi crogi pont sydd ya glod i'w athrylith dros yr afon gary cwymp dwfr yr hon s/dd yn rhoddi cyfle i'r edrychwr i fwyahau yr olygfa. O bob tu i'r afon y mae dyfais a chel. I fyddyd wedi bod wrthi yn gwneud y j glanau yma a thraw yn fanteisiol i edrych ac i fwynhau yr olygfa o wahanol gyfeir- iadau. O ochr Canada, tiriogaeth Job n Ball, y ceir y ssfb oreu i weld mawredd ac ardderchogrwvdd yr o\v%U. To thia cerbydau trydanol bob ta i'r afon, a gellir gweled yr olygf-i heb ddisgyn o honynt me 11a wer m^n. Er cysfcil yr olygfa ya y dydd, dywedir ei bod yn well yn y nos pan fydd y lloer yn till a ei llawyrch ami y mae ya edrych fel ariaa byw yn vmarllwys trwy'r givyll, a'r awyn ya y dyfader fel blodau a rian yn dam sio wrth draei y gnig islaw. TrøuliascHn y cos meva gwescfdv hardd a chysurus heb fod yn mheU o'r Niagara. ac yr oedd awn y dwr- Yn gynhwrf ya y dwfi islaw ya aros ar ain clustiau o hyd. Tea yn Buffalo gwe sxu y ty lie bu yr Arlywydd tdlwag ac anwyl Mc'Kialey farw. Yna.cawsom daith hirfaith mewn car modur o gylch y pate eaug. Mr Go!, son am. bare Aberdar, nid yw ond megys eledr Haw gwr yn ymyl y pare hwn. M iwn prydferthwch nid ofs le i gydmar- iaeth. ar ei. ymylon fel fringe yn rhoddi set off iddo ceir pilasiu gwychion lie mae celfyddyd wedi bod ya gwastraffu ei ad- noddau, Nid aanahrioioi gatw y ilecyn hwn yn West End. Adoabyddir y lie with yr eaw Forest Hill, a dim ond plant cyfoethog y byd hwn sydd ya breadd- wydio am fynd i fyw YIJO- Yn H)Tde Park teimlem mor gartrefol a phe yn Nghymru am fod yno gyidfer o Gymry. i ma y gweinidogaetha y Parch rreifion Richards, gynt o Gaedfili, Mor- ganwg. Cawsom Sib both hyfryd with fodd ein calon am fod Teifion fel pob Oymro yn dweyd yr hen hen aaaes gydag hwyi ac arddeiiad. Dyfroedd oer i enau sychedig ceid gwasaaaeth y dydd. Diwrnod mawr yn flvayddoi gan feib a merched Cynctra yw y 24.Lin o Orpheaaf, Deaant wrtb y miloodd o bob cyfeiriad i gynal CFoaaifi gaaa. Rhyfedd fel y myn y Cymro gi-mu pa le b/nagy byddo. Mewn gwlad estronol wylo mynai plant Israel wrth afonydd Babel a'r telynau yn iud ar yr heiyg a dagrau hiraeth am gar- tref yn llaithi y taaau, ac fe wylwyd llawer deigryn yn y gymaafa hon yn Seran ton hefyd cydrhwng y dylanwadau nefol a'r hiraeth am Gymru. Gweleom yn y dorf wyaebaa hea gyfeillion a byfryd oedd gwthio atynt a chael j s _wyd llaw a hwynt ae adrodd helynt y naiii with y llall. Hyfryd cwrdd ag hen gyfeillion A fn'aeisiau amser lir, Ac i adrodd hen adgofion Mewn llaweaydd didwyll pur SOD aia Gjlmru dynai ddeigryn Heb yn wybod bioa i'r wedd, Ac am eaw aawyi rhywun Hanai o dan gwrlid bedd. Arweiaydd v dydd oedd y cerddor madrus-D C Edwards, bach gen teilwng o -A l,id y caaiadaa. Y mae syaiad hapus iawn wedi medd- ianu Cymry Swanton, sof sicrhau darn o dir a'i ctroi yn Erw Daw i gladda y Cymry ya unig, Aethom yo nghwmni cjfaillioa i weld y llecya cysagredig. Y mae pob maen yn cadarnbau y ffaith mai dim ond Cymry sydd yn hano eu has olaf yn y fangre hon. Golchodd touaa prudd-der dros draeth- eU ein caloa tra yr oeddem yn araf syarnd o faen i faen. pj, sawl Cymro a Ohym- raess/ddyn huno .ynddi ? Ai dymaaol cya marw oedd cael cysgu yn Ngwalia Wea ? mewn rhyw fynwect wledig gyda tadau a mamau duwiol Cymru Fu. Pa Siwi bedd sydd ynddi yn rhy bell i dad a mam i deod ato i esmwytho poea y galon mewo firwd o ddagrau hinieth, ac i blanu blodau serch eu mynwes arno ? Ond, cs na ail tad a mam ddod yno, fe gofia natur garedig am blanu blodaa arno, a Hygad i y nos i. wyio deigryn uwch ei ben Hoffasom y wlad yn fawr-ai phobl a'i harferioa, a barnu oddiwrth yr hyn a wel- som gwlad ardderoho 4 ydyw i fyw ynddi. | Y mae pob peth- ynddi yn 'fawr—-si hafonydd, ei mynyddoadd, ei rheilffyrdd, ya nghyd a'i' Ilyaoedd, a'r I mci, y mae YDt1.u yn dal ond Y11 ddigon tanen. Pan ddirwynodd adeg eia hymweliad i beD, peaderfyaodd ychydig o Gvmry j ddod at en gilydd i dy Mrs Griffiths ya Sorantoa, i gynal cyngherdd ymadawol, a J threaliwyd noson iawen yo s^n C&EU, SC yn y gyngheidd yr oedd, offeryn cerdd cenedlaethol y Cymry, sef y delya. a j David Eviiis, bach^ea o R) m:d, oedd— "Yii tyiiu mel o'r taiaa man,' Ganoid becbgyn a marched Gymra ala won swynol yn ei chwmai nes i ni an- nghofio mai yn yr Amerig yr oaddeacs., a chya ymadael cawsom swper yn deilwag o'r enw, ac j-na ymwahanwyd i beidio cwrdd byth mwy mor gyilavm a'r noson 1010. Bore draaoeth, cychwynasom yn ol i Gymru. Mods som yn y Cedric, ac aeth pob poth yn mlaeo yn bwyius hyd y tryd- ydd dydd, pan y taflodd merch iauanc o'r Aimfea ei hun drcs y bwrdd i'r mo:. Atssliwyd y Hong ar uawaith, a goIJyng- wyd y badau, a bu'r morwyr dewrioa yn rhvvyb o g/lch- y fan am ddwy &wr mown. ymchwii am dani, ond y ewbl yn ofer. Methwyd yn lan,a chael trem arni,-yr oedd wedi suddo yn yr eigion i beidio codi h?d y bore milwr a ddaw. Yr oedd yr eaeth dnian ar ei ffordd i Luadaini'wehi ei mam. Gwallgofrwydd oedd i gyfrif am y tro anffodus. Aeth ton obrudd-aer dros galoa pawb ar y bwrdd wrthfeddwl foi yn rhaid mono ya y blaen a gadael yr eneth ieuanc ar ol mewn dyfrllyd fedd. Treaii«/s yn ol a daeth rhaa o gywjdd y bardd aeinbar Elfed i'r mor ilm cof—. 0 1 y fyr.i*eot heb feini Tywpll, oer lynweot y lii; <) 1 feddau, hdb g if idd^i-t. Ht-b alar, oaa galar gwyid- I O dorf fuel—hyd awr y fata | I\v codi g.m y Cadara 1 | Adoebydd Llywydd y lii 1 Eu mynwei.t; heb help merni | Cyhoedda, gaiwa ar g'oedd I Enarau meirwon y moroedd i m A hwy a ddor t, yn ddiau, I'w wydd, heb ol eu baddau. 0 ryddhad aarhaethadwy Ni bydd mor, nac un bedd mwy.' Cawsom ysvorm o 'fellt a tharanau ar ganol y Werydd, ac mae storm ar y mor yn wir fawieddog. Bum yn gwylio y meHt yn chwareu ar y dyfoder, ac yn diffodd yn y gorwel fel pe yn suddo yn y mor. Bryd arall, chwareuent ar frig y tonau nes eu gwneud fel bryniau bychaia o daa. Rhuai'r t irannu yo aiSwydol ac mewn distawrwydd dwfa g-ivrandewa.is arnynt yn marw yn y pellderau draw fel pe wedi m/nd yn rhy wan i fyw. Glaniasom yn Liverpool yn ddyogel, ac yn rahen ychydig oriau yr oeddem yn Sweet 'Berdar, wedi mwynhau ein hunasn yn I rhagorol, a gwrid iechyd ar ein gruddiau. Cofio a caiedig at hen gyfeiilioa a pheithynasau lletygar tu draw i'r werydd. Yr vdym, TOM A MARV DRAPER, Gwaw r Villa, Aberamao.
-, Crefydd Ein Tadau.
Crefydd Ein Tadau. IV. Parhad. Nid aur, nac ariaa, pres a phlwm, pridd a mawn, brwyn a gwellt, rhedyn a chel/n, drain ac eithm, gwair, grug, a soB, coed a cheryg, wya a defaid, ydyw defoydd cread- igaeth mynyddoedd goreu Duw. Mae y rhai hyny yn ddwyfolach na daear. Yo 1 g^segredicach na mater. Yn sanct-siddiach ua phridd. Eaeidiau yn dringo at y ffl im, ysbrfdoedd yu esgyn at y tin. Meddyliau yn byw yn ngoleu'r weledigaeth mwy na hynyna. Nid enaid y duwiol yo esgya at y tAu, ac yn iiamu at y fflim, ond yr enaid ei hun yn y ffiim.
Dyna Funydd Duw,
Dyna Funydd Duw, Duw yn tanio enaid Moses i fod fel perth i losgi, ac heb ei difa-dyna Horeb Duw yn llosgi argyhoeddiadau ieuaoctfd Cymru nes herio cad i'w drygu. Djna'r ffwroau tan ar wastxdeddau Dura Duw- yn flfaglu cydwybodau gwroaiaid ieuainc yn ymyl safnau uffernau pechod. Dyna ffduau'r llewod Duw yn arfogi gwr i'w frwydr, a tharianu ei blentyn rhag y s ethau. Dyna adnodd. au mynyddoedd goreu Duw. Mae un ffl im fcesol, un marworyn yu elJaid sant yn fwy ysol ua chreadigaeth o fflimau materol. Ouid yw un wretchionea fach o duedd frwd at dda yo nghalon plen- tyn Duw yn boethach gwres na holl h/lif danau'r byd i gyd? Ac ua vcesthred dirion dduwiol yn fwy o wyrth na chodi'r marw'n fyw. Methodd Babilon eni cerddor, ac nis gall cryd y bjd fagu Salmydd. Ni chanodd Dafydd Jooes, o Gaio, yr un o'i em/nau melus cya i'w delyn gael ei chyweirio gan ysbryd Duw Ei Hun, ya Nhroedrhiwdalar. Dyddiau colli swn y delyn, colli'r gan, a Uwytho'rhelyg. D/ddiau niwlog nef y prof- iad. Colli Hewyrch aur lusemau S.doa a sychu olew lampau'r pererinion, a diffodd set o wybrenau datgudciiadau Duw sydd ar ororau y gaethglud. Fe gyll y sant ei salm, a phleotyn Duw ei gerdd ar lanau'r Chebar. Y mynydddir yw ifthraw'r 1 nabJau, a'r Ilethrau yw cryd y Snimau, a'r llechweddau yw magwrfa'r odlau. Rhwng y bryniau clywid gyntaf daran Stephen Hughes, cyn melltenu ar draws y gwyll, a thwng y banau cyneuodd Ficar ei gaawyll i losgi Cymru. Rhwng drumau Brycheiniog magodd Duw ei krthyr cyntaf, ac ar dwynir. Dyfri magwyd per ganiedydd Cymru. Manigfa braf o gedrwydd dyfodd ar fynyddoedd tanUyd DllW (u'r tadau. Pell daldiroedi gwyoion calon ysbryd- oedd fR. iiallyd dwyfol. Dyna fynyddoedd Duw, oeid y tadau. Nid tivmpathau morgiug—neu bridd y wahadden, neu gestyll tywod y p laDtos ar dxaethau'r wedgi mo honynt. I Gwlitb y refoedd ar eu profi-td Adsain- hyder yn eu hiaith.' 1\ EMRYS. Dyna oedd cuddiad eu cryfder a dirgalwch eu aerth. Dringwn fel ein tadau Dros y creigiau serth, ( Canwa megys hwythau I Awn o nerth i nerth. Wedi'r holl dreialoa Wedi cario'r dydd, Cwrdd sir Fynydd Seioa | O mor feius fydd. I WATCYN WYN.
IV.
I V. Crefydd y Ffynonau oedd Crefydd ein Tadau. Nid ces eisieu son am amledd rhif Sfyr.onau'r tadau, oad yr oedd yr ychydig gloddiwyd gaaddynt yn ffyaoaau byw, iach a phereiddiol. Cloddio ffvnonau newydd, raeddir, yw gwaith yr oes hoa, ac acabell bydew Hsidicg a chors fudr, ddofn, ond trengu wnelai'r tadau cya yr yfent o iawer ffynon heddyw. j Pa rai o hoaynt gyrchent ddwfr o ffynon-. au'r. estron, ac a ddrachtieat o gronfeydd yr alitud,, ac a iiysient am flasu rhai o raiadrau y cenedloedd ? Pa rai o honynt godent ddwfr o bydewau brwnt tybiedig yr—
fU weh a'r Is Feirniadaeth…
U weh a'r Is Feirniadaeth ? ac a gloddient at arall dduwinyddiaeth. Ni fuasai fffaonao'r athrooydd yn amgen na ffos, na fiynoaau'r gwyddooydJ ond b/riym- auo wenwyn marwol. Aent yn wallgof heddyw pe dealleut fod ffynonau Hen y byd yn olrhaiu eu tarddle yn ol i for datgudd- iad Duw. Fod Darwiniaeth yn sicrhach dysg am ddull y creu na'r Memrwn Mawr é hun. Foct awdurdod llyfrau Moses, a 11-thiau Paul yn amheus parthed gwraidd a chwymp yr hii. Pivy nad ofnai'u haeru yn eu clyw fod olion lien y cynfyd ar eu Hor aclau Dwyfol ? Neu fod ambetl gymal ad- nod, wedi eu lluoio ya ngholegau Groejg a Rhufain. Fod adoodaii cyfain. os nad penodau crynswth wedi llamu yn umoosyth i Rhagair Efengyl loan o athrofa fawr yr J Aipht, neu fod adood gyntaf Efeagyl Marc wedi ei chanfod ftwyddi lawer ar len Judah cvu geni'r Ceidw,ad, ac fod olion dvsg ei Rabbi luddewig a Hi w philosophy PlatoV pagan di-ddatguddiad ya hasn drwehos dros wyneb addysg Paul. Pe clywsai'r tadau hvn, ni arosent am lys i brofl'r cable Id Na, ni phetrusent hwy ddedfrydu einioes y gwr a gablai felly. Beth fuasai IIjthyren deddf a cbyfraith gwlad i'w hattl rhag byvhau hoedledd y gwr wnai gaOl a Gair eu Duw ? Beth pe haerid mat ffrwd, J r lor o afon Duw yw dysg athroniaeth, a'i bod vn rhedeg gan ddyfr hau a ifrwfthloni y tir- oedd ? Neu pwy mor benwan ge;siai ber- swadio y tadau fod y gwyddorau ya athrawon Duw,
,Ffiloreg a Shibolleth
Ffiloreg a Shibolleth fuasai ateb y tadau i'r Efengyi hon. Nid ffydd i gredu pob dim ar aotur oedd ffydd y tadau. Gallent hwy anghredu'o gyndyn a dadleu ya yst/fnig, a phrdfi yr ysbrydiory. Duw wedi jsbr>do]i gwlad Groeg, ac athraw- on bore India-mam-wlad dysg yr hon fyd, goleuo duwioyddioo yr Almaen, a lleaorioa dihafal Prydatn, a beirdd p uddglwyfus gwlad y Brython, ac fod eu cynyrchion ail- raddol hwy yn rhanau byw a graddol, ie, a phtrhaol ya Ehitaaat favr Datgudd- ial Duw yn ei Feibl mawr i ddyn. O'r braidd y credwn ni hyny chwaethach y tadau, Na, meddent, ni ysgrifenodd Duw na phenod nac adnod o'i feddwl na'i ewyll- I ys yn un man arall tu allaa i ddeuclawr y Memrwn Mawr. Buasai pregeth ar asea j Balaam yn fwy o efengyi iddynt hwy nag ar fywyd sant di.FeibL Old waeth yn y byd am dybiau'n tadau AM y Gair, old oeddynt yo tra rhagori ar fod ynddo. Druan o honynt, tybient hwy am ymwel- iadau Duw at ddyn ar iinellau materol yn gysegredig iawn. Dyfod i'r Ardd at Adda, I i'r berth at MoseF, i*r maes ac Amos—gaa olygu corff a Hais, neu ffarf a swt]. O lid oedd cred felly yn fwy o feadith na'r gwy. bod sy'o trai yn felldith ? Beth wyddaitr tadau am Fewnfodaetk Duw, mwy na wyddai Jacob fod DllW ya Bethel. Druan o Jacob Gwanwyn PivY cedd yn gwisgo dolydd Syria a phrydfer.th- wch ? Hif pwy t/bed oedd yn meiyau yd yr Aipht, ac yn addfedu ffrwythau Ethiopia pan oedd Duw yn ngwinilanoedd Canaaa ac yn ngerdd: Israel ? Darbodi i ddyoioa a'u cynal fel adar y t3, a phoithi cyrff paganiaid fel blodau'r mae- heb drefnu I amser hau na medi ya myd ea hysbryd? (I'w bar hau).
IA ydych yn denau, yn wan,…
A ydych yn denau, yn wan, I ac ysi nerfws ? Y Feddyginiaeth oreu ellir ei phrynu yw Tableni Dr. Casseli. 1. A ydych yn deaau, gwan a llesg ? 2. A oes geaych bantiau yn etch bochau, dw/fron a'r gwddf ? 3. A ydyw eich cnawd yn ddiffygiol mewn cideraii ? I 4. A ydyw eich gawynau ya faidal ? 5. A ydyw yr ymborth fel pa yn gwneud dim lies i chwi ? 6. A oes eisieu tewhau enh corff ? 7. A yaych yn edrych yn hen cyn yr amser ? 8, A ydych yn teim!o y] fliaedig. yn gryneaig, weii iremlio allm: ac yn i3el- ysbryd ? Os ydych yn droddef oldlwrth yr un o'r cyfiyran uchod, bydd i gwrs o Dableni Dr Casseli eich gwaila yn gyflym a pharhaol, Mae y feddyginiaeth fawr hoa yn cynwys yr hyn sydd eisieu i wella tQaeuwcb, ac i adeihtf 1 maawe celloodd y corff, i aliuogi adnoidau maethlon yr ymborth a fwyteir i gool eu defnyddio yn drwyadl a'u gosod mewn llawn ymarfer- iad i VlLoml 40«,«», f 9" a ciiiaa wd iach as, a Uw lilt UU\ U^ul- iaethau gwyddoaol mwyaf sydd wedi ei chynyrcha gan fferyiliaeth. j Os ydych am gael caawd ischas, gwaed cyfoethog, giau bywiog, ac ymddangosiad ieuaac a ciiyfatsoddiad cadarn, dechrea- wch" gymeryd Tableai Dr ORSSSII va ddioad. Geilwch*ea. cael am 101-3., 1/1-|.K a 2/9 oddiwrth yr holl fferyilwyrt
Penderyn.
Penderyn. Awr gyda Oliver Cromwell. Nos Fercher, Chwefror y 9 fad, yn I nghapel Si \oa:, eel capsi y Badyddwyr, I yn nghyfarfod y bsbl ieuainc, dirlieawyd papar ar y tsstyn uciiod gaa y Pdrcd E Price, bagail eglwva Jerusalem, y Msth- I odistiaid Oaifiaaidd, Yr oedd I yn bapur ardderchog ei g/nwysiad, ac fa amiieuthyn i'r gyimlieuifa i gaei haaes y gwr eavrog a dihafai hwaw waaeth y f.da 'I wrhydri yn ei amser ac a ymiaddoad gymaint yn erbyn fcrais a gormes y t/rant II Siarl 1. Cafodd. y papur uchel gymeradwyaeth gan y cadeirydd—Mr D G Price, gwein- jdog yr eglwys, a phasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch trwy gynygiad ao eiliad y brodyr Thomas Jones, uu 0 ddiaconiaid. yr eglw s, a Dewi Cynoa, arweiaydd y garv2HlsetiJ: i Mr Price am ein hanrhyd- ediu a p pur Iror odidog ar gymeriad moi gymeradwy ag Oliver Cromwell. Gt 11.
-.,.¡.. j Traul yr Ethoiiad.
-¡.. Traul yr Ethoiiad. I Yr oedd traul etholiad 1906 yn ;£1)66,858 138 2c, a rhoddi hiny ar gy- for y 5.615,101 o bleidlessiau a gael, yr oedd yn badwar swllt a cheiniog a dimai y bleidlais. Yn ol y cyfrif yna y mae' etholiad 1910 wedi cosfcio llawer mwy nag etholiad 1906, am fod yr ethoiiadaa yn liaosag. Berair ei bod wedi costio i'r ymgeiswyr dros filiwa a haner 0 bunoedd, ie, ya agos i ddwy filiwa, pin gyf ifir y treulisu y motors a'r cyffelyb. Ac fe fja hyn bleso'r Lords.
[No title]
Dydd Mercher, rhwng gorsafoed i Bedwas a Maesycwmmer, ar reilfFordd y Brecon & Merthyr, rhedodd tren nwyddau dros un Moses Mosas, fplatelayer, gan ei ladd yn y fan. Trigianai yn Pandy roadt Bidwas.