Tarian Y Gweithiwr

WILLIAMS Watchmaker and JeweSer, CastleStreet, SWANSEA Gymiv hoff de'weh at y Cysoro Osam heirdd t'odrwyauaur; Oriaduron ac awrleisiau, Geman a chadwynau claer; Ysj>ectol gelfydd, hin-fvnftpydd, Gwrtis-fesmca^, cwmpawdtt»r, Geir gan Williams, Heoty-Castell, Trowch i mewn i weld ei stor.

YR WYTHNOS. Cafwyd hinsawdd ragorol drwy gydol yr wythnos. Y mae cyflafareddiaeth Delagoa Bay wedi terfynu yn ffafriol i Brydain Fawr ac America. Dydd Mawrth, ynAberystwyth,claddwyd gweddillion y diweddar Dr. Edwards, Prif- athraw Coleg y Bala. Yr wythnos hon, bydd y dirwestwr enwog, Mr. Tennyson Smith, yn areithio yn Nghaerdydd, ar ol bod ar daith yn Ys- gotland. Yn nglofa Merthyr Vale, dydd Sadwrn, yr wythnos ddiweddaf, cafodd Daniel Davies a Patrick Doyle eu lladd drwy ddamwain. Dywedir fod cystadleuueth frwd i gymer- yd lie yn Eisteddfod Mountain Ash y Pasc agoshaol. Yn Christ Church, Cyfarthfa, Merthyr, dydd Gwener, cafodd 67' o bersonau eu conffirmio gan Esgob Llandaf. Dydd Llun, yn 11 Pondside, Merthyr Tydfil, cafwyd Mrs. Martha Evans, 63 oed, yn farw yn y gwcly. Ni chymerodd un frwydr o bwys le ar faes y rhyfel yn ystod yr wythnos, ac ni ryddhawyd Mafeking. Ddechreu yr wythnos, cafwyd ystorm arw o eira yn Ngogledd Cymru. Nos Sul cyn y diweddaf, bu farw Mr. J. James, cyn-faer Llanymddyfri, yn 75 mlwydd oed. Ei fab, Mr. J. R. James, yw'r maer presenol. Pellebryn o Paris a fynega fod yr Ar- ddangosfa fawr yno i gael ei hagor ar Ebrill 14eg. Y mae y Postfeistr Cyffredinol, sef y Due o Norfolk, wedi ymddiswyddo. Yn Aberafon, dydd Llun, cynaliwyd trengholiad ar gorff Cadben Gregory, yr I hwn a gawd ar reilffordd y Swansea Bay. Dychwelwyd rheithfarn o 4 farwolaeth I ddamweiniol.' Bu cryn frwdfrydedd yn Aberdar a Mer- thyr dydd Llun, ar adeg etholiad y cynghor- au dosbarthol. Yn Merthyr, yr wythnos ddiweddaf, bu farw ''Phil the Newsboy,' yn 22 oed, achy- meriad adnabyddus iawn yn y dref. Bwr- iada ei gyfeiliion osod careg ar ei fedd yn Mynwent y Cefn. Bu Mesur Dwfr Mountain Ash o flaen Ty yr Arglwyddi yr wythnos ddiweddaf, a chafodd ystyriaeth ffafriol. Gwneir parotoadau mawrion a chostfawr ar gyfer ymweliad y Frenines a'r Iwerddon y mis presenol. Y mae y glowyr yn Neheudir Cymru a Sir Fynwy wedi derbyn codiad o 131 y cant yn eu cyflogau. Dydd Mawrth, yn Pretoria, bu farw General Joubert, prif gadlywydd y Boer- iaid. Dywedir fod yr Cadfridog Botha i fod yn olynydd iddo. Bu Cor Merthyr yn Llundain ddechreu yr wythnos, a chawsant dderbyniad twym- galon. Y mae Mr Michael Davitt, y cyn-aelod Seneddol Gwyddciig, ar ymweliad a gwlad I y Boeriaid—y Truusvaal. Barna rhai o'n haelodau seneddol henaf I, y cawn etholiad cyffredinol tua diwedd yr haf. Cafodd y mesur i fflangellu carcharorion I ei daflu allan yn y Sencdd pwy noson. Yn y Bcclracc ar y Thnmes, dyM Sadwrn, rhwng Caergrawnt a Rhydychain, emillwyd gan y blaenaf. Y mae y Uywodraeth yn danion tua I 500 o fllwyr gyda swyddogion i St. Helena i wylio Cronje a'i gydgarcharorion ar yr ynys hono a enwogwyd drwy alltudiaeth Napoleon Fawr iddi. Bwriada y Frenmes dalu ymweliad arall a'r brifddinas yn mis Mai, &i,r{ gysgu dwy noson yn Buckingham Pafece. Y mae y Cadfridog White, amddiffynwr enwog Ladysmith, ar ei ffordd i'r wlad hon er mwyn ei iechyd. Ymddengys fod gwelliantau da yn cael eu gwneuthur yn nghymydogaeth yr Ynys-'( gau, Merthyr, ac y bydd golwg arall ar y I lie yn fuan. Dyma fel y canodd y diweddar Mr Rees Lewis (Ap Tydvil), a chyhoeddwr Y j Fellten gynt, i'r wraig geiniachlyd :— Wban neu duchan diachos-a fydd Foreu a ciianoinos; Gwell fferu, trengu mewn ffos, i Na byw'n hir He bo'n aros.

ADRAH Mr J. W. Evans Mr Rees Llewef* 7 Mr Thomas Let ;7

CALFARIA, J R. Dyddiau Sal a Llun, E 12il, cynal- iwyd cyfarfodvdd blynYL nchod, pryd y pragetnwyd gan 3 J. Williams, Aberteifi T. T. Jones, l erdydd; a J. S Jones, Hirwaun. Car ulJiadau liu- osog. a'r brodyr ar eu he a yn traddodi yr Hen, Hen Hanes. Y wg lewyrcbus ar yr hen eglwys hoc ofal y bugail gweitbgar—y Parch. Ja iths. T.

Sefyllfa'r Fasnach. j Caerdycfd, dydd Liun. i Yn ystod yr wythnos ddiweddaf, teimlid fod y tynelliad yn fwy iach nag y mae wedi bod am beth amser, a'r prisoedd yn fwy j cadarn nag oeddynt am yr wythnosau j blaenorol. Tueddu i gadw yr un y mae amryw ddosbarthiadau. Y prisoedd di- I weddaf ydynt—Glo ager goreu, 21s i 23s cyfTredin da, 20s i 20s 6ch glo sych 19s ôch i 20s 6ch glo sir Fynwy, 18s 6ch i 19s Cch ail 17s 6ch i 18s glo tai, 24s i 25s ail 22s i 24s No 3, Rhondda, 23s i 23s 6ch glo man, 16s 6ch i 17s 6ch No 2, Rhondda, 17s i 18s glo man, 12s i 14s; coed pyllau, 19s i 20s ar fwrdd llongau yn Nghaerdydd.

DOSBARTH ABEBDAR A MERTHYR. Cynelir cyfarfod misol dosbarth Aberdar a Merthyr yn y Prince of Wales Inn, Aberaman, dydd Llun nesaf, Ebrill y 9fed, 1900, am 10 o'r gloch y boreu.

Y RADDFA LITHROL. Dydd Sadwrn diweddaf,' cynaliwyd cyf- arfod Pwyilgor Unol y Raddfa Lithrol, yn Ngnaeidydd, pryd y derbyniwyd y newydd- calonogol, ac nid heb syndod i weithwyr Cymru, fod eu cyflogau yn cael eu codi Thirteen three-quarters y cant. Llywyddwyd y cyfarfod gan Mr Arohi- bald Hood, ac yn yr is-gadair yr oedd Mr William Abraham. Rhoddodd Mri J C Kirk, C E Parsons, eu hadroddiad ar yr archwiliad yn llyfrau y meistri am y ddau fls yn diweddu Chwefror yr 28ain, 1900. Yroedd yn bresenol ar ran y cyflogwyr- Mri A Hood, W Jenkins, Edward Jones, M Woolstenholme, Joseph Shaw, Clifford Cory a W Gascoyne Dalziel, Ysgrifenydd. Ar ran y gweithwyr-Mri William Abra- ham, William Brace, T Daronwy Isaac, Alfred Onions, Evan Thomas, D Morgan, Glo Careg D Beynon, D Watts Morgan, John Williams, William Williams. John Ekavies, a Thos Richards, Ysgrifenydd. uJenderfynwyd fod yr annealldwriaeth rhwng y gweithwyr a'u cyflogwyr yn nglofa Cwmtilery yn cael ei osod yn nwylaw Mri E Thomas ac Edward Jones, i'w bender- fyntt. C-yflwynwyd achos y coedwyr yn Blaen* afon, i ddwylaw Mr Clifford Cory a Mr W Brace. Cyflwynwyd annealldwriaeth Llanhileth i r Hoolstenholme a Mr Alfred Onions. Ystyriwyd fod y gweithwyr yn tynu y rhy- buddion yn ol. Cyflwynwyd annealldwriaeth- gyrwyr y Pentre i ddwylaw Mr William Jonkins a John Davies, Dowlais. Y gyrwyr yn y lofa hon i dynu eu rhybuddion yn ol. Mewn perthypas ag achos Tredegar, penderfynwyd cyflwyno yr annealldwriaeth i Mr Joseph Shaw a Mr D Watts Morgan i ymgeisio dyfod a'r atinealldwriaeth i der- fyuiau. Gofynwyd cais gan gynrychiolwyr y gweithwyr am gael cadw gwyl ar ddydd Gwener y Groglith, Sadwrn, a Llun y Pasg. Caniataodd y cyflogwyr i hyn ar y dtcilldwriaeth fod y gweithwyr nes i ail gychwyn gweithio nos Lun, ac i'r gweith- wyr dydd i fod yn bresenol yn eu gweith- leoedd dydd Mawrth.

GWEITHWYR DUR. !,C;Vj) cyfarfod unol o'r gweithwyr a'r cytlogwyr hysbyswyd fod codiad o ddeg y cant yn nghyflogau y gweithwyr dur ac haiarn Deheudir Cymru a Swydd Fynwy.

Y FASNACH ALCAN. Dydd Sadwrn diweddaf, cynaliwyd cyf- arfod lluosog o gynrychiolwyr yn Neuadd y Gweithwyr, Abertawe. Galwyd y cyfar- fod yn nghyd yn herwydd terfyniad cytun- deb y cyflogau presenol, ac i gael y cyn- orthwy dyladwy tuag at yr hyn sydd wedi eu gosod yn nwylaw y cyflogwyr. Llyw- yddwyd y cyfarfod gan Mr Beu Tillet, a chynorthwywyd ef gan Mr Harry Orhell a'r Cynghorwr Morell. Cynygiodd Mr Godfrey Morgan, Cwm- bwria, fod gweithio gyda flux yn cael ei gymeradwyo i'w osod yn neddf Llaw- weithfeydd fel masnach beryglus ac afiach. Jiliwyd y cynygiad gan Mr John Branch, „ Jriton Ferry. Pasiwyd y penderfyniad I Wit unfrydol, ae hefyd un am gael arolyg- ycld benywaidd wedi ei hapwynttio dros T)c!eheudir Cymru a Swydd Fynwy. Galwodd Mr Orbell sylw y cyfarfod at y penderfyniad a basiwyd 1 gynorthwyo Mr turn Tillett fel ymgeisydd Seneddol. Ar gynygiad Mr John Jones, Duffryn, pender- i'yauud y cyfarfod i gynorthwyo Mr Tillett.

BWLLFA A NANTMELYN. Am ddeg o'r gloch, dydd Sul diweddaf, cynaliwyd cyfarfod anarferol gan weithwyr y glofeydd hyn. I gychwyn y cyfarfod offrymwyd gweddi. Llywyddwyd y cyfar- fod gan Mr Lewis Beynon, Hirwaun. Y mae yn wybyddus i'n miloedd darllenwyr fod acbos annealldwriaeth y glofeydd hyn i ddyfod o flaen y Cynghor Gweinyddol y dydd Sadwrn blaenorol, cyn cynaliad Pwyllgor Unol y Raddfa Lithrol, gan fod ychydig dybiaeth yn bodoli am yr hyn a basiwyd gan y pwyllgor yr wythnos flaen- orol gan y Cyngor Gweinyddol a chyflafar- eddiad. Yr oedd yn bresenol yn y cyfar- fod bron yr holl o weithwyr y glofeydd hyn. Traddodwyd anerchiad gan yr Hen- adur David Morgan, ac mewn canlyniad i'w gynghor penderfydwyd gofyn i'r cyflogwyr am gael y cwestiynau mewn an- nealldwriaeth i'w gosod i gyflafareddiad. Pasiwyd penderfyniad yn cymeradwyo y pwyllgor am alw y cyfarfod ar ddydd Sul, ;;an nad ellid ei gynal nos Sadwrn a dydd i Liun.

I — | ANNEALLDWRIAETH Y PEIRIANWYR. Y mae y mwyafrif yn nosbarth Abertawe a Chastellnedd o'r gweithwyr hyn dros 1 beidio rhoddi rhybuddion am y presenol.

DOSBARTH DOWLAIS. Cynaliwyd cyfarfod o'r dosbarth uchod nos Pawrth diweddaf, yn ngwesty y I Clarence, Dowlais, -o dan lywyddiaeth Mr Ress Rees Thomas, Fochriw, Fochriw. Cafodd y cyfarfod hwn ef at yn unol, a 1 phenderfyniad cyfarfod blaenorol, er cael I gwybodaeth pa nifer oedd wedi ymuno a'r Dosbarth oddiar y show cards' diweddaf, ac hefyd gael gweled llech-resau (lists) o enwau yr ol-ddyledwyr oddiwrth y gwahano- 01 ysgrifenyddion. Cafwyd fod 23 wedi ymuno nos Sadwrd diweddaf yn gadael eto tua 75 heb ymuno, ac amryw ol- ddyledion.

Penderfyniadau. 1. Er en bod wedi rhoddi pob mantais i'r personau hyn i ymuno, ein bod eto yn rhoddi iddynt byd nos Sadwrn nesaf, i wneud hyny, cyn ein bod eto yn rhoddi iddynt hyd nos Sadwrn nesaf, i wneud hyny, cyn ein bod yn rhoddi eu henwau i'w gwahano! oruchwylwyr. Hefyd, ein bod yn rhoddi gwybodaeth i Mr H. W. Martin, agent, ein bod yn rhoddf rhybyddion ar y dydd cyntaf o Fai, yn erbyn gweithio gyda'r an-undebwyr. Fod y dosbarth i argraffu y rhybyddion, a'i danfon i, bob cyfrinfa pan y bydd yn rhaid i byb aelod fyned at yr ysgrifenydd er cael rhybydd. Fod cylch-lythyrau i'w dosbarthu i bob gweithiwr, yn rhoddi pob manylion ang- enrheidiol. Gobeithio y cymer pob gweithiwr hyn i ystyriaeth yn ddifrifol, fel na fydd nac an- undebwr uac ol-ddyledwr yn y Dosbaath o gwbl. Sicr yw bellach y dylai pob gweithiwr trwy ein glofeydd fod yn un- debwyr, a chredu yn yr hen ddywediad mai 'mewn undeb y mae nerth.'

CYDNABYDDIAETH A BLWYDD- DALIADAU I LOWYR. O'R SHIPPING WORLD.' Pythefnos yn ol, hysbysasom fod Bwrdd Llywodraethol Cymdeithas Ddar- hodol Deheudir Cymru wedi mabwysiadu cynllun o flwydd-daliadau. Tra yr ydym yn ysgrifenu, cynelir cyfarfod blynyddol y gymdeithas, i ystyried yr hyn a gymerad- wyir gan y Bwrdd. Nid oes amheuaeth am y canlyaiad, a blwydd-dal o bum' swllt yr wythnos i gant o leiaf o'r glowyr henaf ydyw y fSsuth. fawr dros ba un y bydd i'r gymdeithas a dynoliaeth lawen- hau. Ac nid hyn ydyw'r oil. Sicfheir ni gan yr awdurdod uwchaf ar y pwnc y bydd i gyfraniadau wythnosol y meistri o 5c., a chyfraniadan wythnosot y gweithwyr o dair ceiniog, wedi gwneud darpariaeth helaethach ar gyfer damweiniau, na Chyf- raith CydnabyJdiaeth y Gweithwyr, adael gweddill digonol, a rhoddi cynorthwy hen- oedranol i bob gweithiwr dros driugain oed a berthyn i Gymdeithas Ddarbodol Deheudir Cymru. Siglodd cyfraith Cyd- nabyddiaeth y Gweithwyr seiliau y gym- deithas. Lleihaodd rhif yr aelodau ar y cyntaf i raddau helaeth, ond oddiar hyny y mpe llawrr o'r tir a gollwyd wedi ei ad- enill, ac yn ngwyneb y taliadau daionus i'r dyoddefwyr, a'r fendith bresenol o flwydd- dal da i'r hen, mae cymdeithas Deheudir Cymru yn rhwym o ddyfod yn uu o'r rhai cryfaf a mwyaf bendithfawr yn y byd. Nid yn unig dros yr ychwanegiad pwys- ig o flwydd-dal mewn hen oedran i'r gweithwyr y mae cynllun y gymdeithas yn rhagori ar ddarpariadau y Ddeddf. 0 dan gynliun Deheudir Cymru, derbynia gweithiwr anafus gydnabyddiaeth yn t,Y uniongyrchol ar ol y ddamwain, tra na roddir dim iddo o dan y gyfraith yn ystod y pythefnos cyntaf. Telir 10s yr wythnos I, am y 26 wythnos cyntaf, a 8s yr wythnos wedi hyny tra parhao yr analluogrwydd. Telir 20p. ar farwolaeth aelod heb ber- thynasau ymddibyncl, 5p. ar farwolaeth aelod yn gadael perthynasau ymddibynol; derbynia y yveddw 5s. yr wythnos, a thelir 2/6 yr wythnos i bob plentyn o dan 13eg oed. Geir amryw o daliadau teilwng ereill, a gwnaeth y cyfryw y gorchwyl yn "wdd i brif gofrestrydd y cymdeithasau ayngaroi, i arwyddo fod y cynllun mor trafriol i'r gweithwyr ag ydyw yr hyn a gynwysir yn y Ddeddf Seneddol. Yr uchod ydynt rai o'r buddiauau sydd yn deilllaw i'r gweithwyr oddiwrth eu cyfran- I iaaau o 3c yr wythnos tuag at y drysorfa gydv:c*rfTrea^i. Atti y cyfraniad o 5c. yr wythnos, rhyddheir y meistri o ansicr- wydd a phryderon y gyfraith, a thueddir ni i gredu fod Mr Louis Tylor, yr hwn sydd wed: gweithio dros y cynllun gyda'r fath uuyiaibarhad a gwyleidd-dra hunan- aberthol, wodi llwyddo i enill i'r gweith- wyr mewn adeg o ansicrwydd, os nad I dychryn, delerau nad ydyw yn debyg y gallesid eu cael heddyw oddiwrth y meis- tri. Er hyny, buasai yn annghyfiawn i ddweyd nad ydyw meistri Deheudir Cymru yn cymeryd dyddordeb tirion yn eu gweithwyr, ac nad ydynt yn barod i wneud aberth i sicrhau mesur o gysur i'r hen weithwyr ydynt yn disgyn tua'r dyffryn. | Yr ydym yn y gorphenol wedi teimlo ac ymresymu y byddai i'r gweithwyr wasan- aethu eu buddianau, a gwylio eu sefyllta gyffredinol yn well drwy gynal trefniant annibynol; ond yr ydym yn argyhoedded- ig fod y ddamcaniaeth a bregethir gydag effaith ymddangosiadol yn ddamcaniaeth dwyllodrus. Yn mha le, y ceir dynion grymusach na glowyr Northumberland a Durham ? Ac eto y mae gyda hwy eu byrddau cydweithredol. Pa ddvlanwad gafodd Cymdeithas Ddarbodol y Glowyr, a phwyllgor y Raddfa Lithrol i atal streic y diweddaf ? Dim pwysau pluen. Gwna y sefyllfa feddyliol a gynyrchir gan y sicr- wydd am flwydd-dal iddo ei hun mewn hen oedran, ac i'w weddw, y gweithiwr yn well dyn yn feddyliol, yn foesol, ac yn gorffor- ol. Mae iawnderau damcaniaethol yn rhagori. Credwn mor ffyddiog ag undyn yn y uydd yn y dyfodol pell, pan ad- nabyddir dynion, ac y rhoddir pwysig- rwydd iddynt mewn cymdeithas gan ansawdd meddwl a chalon, ac nid gan sefyllfa a 11 yfn-aur. Ond a gawn ni ofyn i rai o arweinwyr llafur, ai nid ydym yn agored i gyrhaedd y nod yn gynt o lawer wrth gymeryd cyfran ar y tro, na thrwy fynu sylweddoli meddylddrychati godidog yn y cyfanswm. Sicr ydyw fod cynllun cydweithredol gwirfoddol Deheudir Cymru yn rhagori ar y Ddeddf Seneddol, ac y bydd iddi yn ychwanegol wasanaethu fel esiampl ac ymresymiad tuag at welliant a lledaeniad y gyfraith.

Ail=Uniad Bechgyn Ysgol y Comin. Wedi i nifer o gyfeiliion ac edmygwyr Mr T Marchant Williams, Y.H., glywed am ei apwyntiad yn Ynad Taledig yn Aberdar a Merthyr, penderfynwyd gan- ddynt i gael ail uniad o fechgyn Ysgol Comin i ddathlu yr amgylchiad, ac hefyd i gyflwyno i Mr Williams anerchiad. Yr oedd yn lion genym weled y fath nifer wedi troi i fyny i dalu gwarogaeth i un sydd wedi codi i safleoedd anrhydeddus oedd yn perthyn i'r hen ysgol. Cynaliwyd y wledd yn ystafell eang Gwestdy Esgid, pryd y parotowyd bwydydd bfasus gan y gwestywr a'i wraig. Wedi i bawb fwynhau eu hunain, cafwyd cyfarfcd amrywiol o anerchiadau a chan- euon, pryd y llywyddwyd gan Mr John Rees, arolygydd ysgolion, ac yn yr is-gadair yr oedd Mr John Giles—y ddau athraw cyntaf a apwyntiwyd yn Ysgol y Comin. Cynygiwyd llwnc destyn Y Frenines,' gan y cadeirydd. Llwncdestyn I Gweinid- ogion pob enwad,' gau yr Henadur Thos Williams, Gwaelodygarth, atebwyd gan Mr T Goldfworthy, Casnewydd. Can gan Eos Dar Dream of my childhood' Cynygiodd Mr D Hughes, Uwch-gwnstabl, Aberdar, htfncdestyn Y Llynges a'11 Fyddin.' Dy- wedodd ei fod yn geirio y llwncdestyn yn wahanol i arfer, gan mai y Ilynges ydyw yr hynaf, a kcaL ca poliaeth yn deilwng i am ei wahodd i'r cyfarfod, ac hefyd am eu bod wedi gadael allan y geiriau c gaUuoedd cyfnerthol,' gan fod yr oil yn awr yn un fyddin gref. Y cadeirydd, wrth. godi. i gynyg llwnc- destyn/ Bin Harwr,' a ddywedodd fod ei gof yn naturiol yn ei gymeryd yn ol 45 o flynyddau yn ol, Apan gofiai am hogyn mewn ysgol elfenol gyfagos. Yr oedd yn yn hogyn bach llawen, llawn o iechyd. a llawn o fywyd. Gadawodd yr ysgol elfenol hono—Ysgol y Comin, ac aeth i Goleg Bangor, gan dd'od yn un o athrawon y coleg. Fodd by nag, ni ymfoddlonai ar hyn, ac aeth i Brifysgol Llundain, tle. yr enillodd ei radd. Yna aeth i Lundain, gan ddyfod yn arolygydd dan Fwrdd Ysgol y ddinas fawr; ond yr oedd o hyd heb gael ei foddloni, ac yn debyg i'r bach- gen yn y darlun adnabyddus am I Pear's Stoap,' ni ymfoddlonai nes y cawsai ef (chwerthin). Daeth yn fargyfreithiwr, ac yn gownsel i Undeb Cenedlaethol yr Ath- rawon, ac wedi hyny yn ynad heddwch. Heb gael ei foddloni eto, daeth yn glerc llys, ac yn gynorthwywr i'r Charity Com- missioners, Yn y cyfeiriad hwn gwnaeth waith da, Eto yr oedd heb ei foddloni, ac yn awr daeth yn ol i'w sir ei hun, i dref ei enedigaeth, liely cerid ef, lie yr adnab- yddid ef, a lie yr oedd yn syndod i'w ddweyd, yr anrhydeddid ef i'r eithaf (uchel gymeradwyaeth). Yna yr oedd yn arwr y cyfarfod y noson hono. Yr oedd yn uchelfan i'w gyrhaedd o fod yn hogyn gwyllt yn Ysgol y Comin, i ben yr ysgol. Yr oedd heddyw mor naturiol ag yr oedd y pryd hwnw. Yr oedd y pryd hwnw yr un bachgen o natur dda, bywiog, a llawn bysnes ag yr oedd heddyw. Sut yr oedd cyfrif am hyny ? Yn y lie cyntaf tadogai llawer o hyny i ddylanwad ei gartref, ac 'roedd priod y siaradwr (Mr Rees) wedi ei hysbysu fod Mr Williams wedi etifeddu y rhinweddau da hyny oddiwrth ei fam (cymeradwyaeth). Feth arall a gyfrifai am da no ydoedd iddo gael ei godi yn Ysgol y Comin, (uchel gymeradwyaeth), ac iddo fagu llawer o ysbrydoliaeth oddiwrth y di- weddar Dan Isaac Davies. Yr oedd ganddo bleser mawr, ar ran bechgyn Ysgoi Comin, i ofyh iddo daerbyn yr anerchiad oadd ger ei fron, ac i ddymuno iddo hir oes a'r llwyddiant mwyaf posibl yn y dyfodol (cym).

AN ADDRESS. PRESENTED to T. MABCHANT WILLIAMS, Esq., B.A. J.P., Stipendiary Justice of the Peace within the parish of Merthyr Tydfil and certain adjoining parishes, 31st March, 1900. DEAR Sm,-We being some of the "Old Boys of Ysgol Comin," Aberdare, desire to offer you as an old Ysgol Comin boy,1 our hearty congratulations on your appointment to the responsible position of Stipendiary Magistrate for your native district. 0 We ask you kindly to accept this address as the spontaneous expression of the great delight which your success affords us, and also as a token of the good will and regard which we entertain for you personally. Our thoughts naturally, but somewhat sorrowfully, revert to our schooldays, when those faces which are now matured by the ceaseless course of time, wore only the joybus, sportive, and careless impressions of youth, and we are further saddened by the thought that many who for years watched your footsteps with friendly t interest are now numbered with the dead. Were they here—but who can say ? they are not-we know that they would most gladly have joined us in paying this small tribute to one so worthy as yourself. Ever since you left Ysgol Comin we have watched your career with keen interest, and as we witnessed your energetic efforts crowned with one success after another our hearts felt justly proud of the fact that we had been colleagues or pupils at the* same school as yourself, and that some of us had been your playmates. We haie noted your efforts in the domain of literature, and the interest which you have always taken in educa- tional matters and in Welsh institutions, especially ttw Eisteddfod Association, the Cymrodorion Society, and ¡' the National Eisteddfod. Your were present at the inauguration of the Society for utilizing the Welsh Language. At Aberdare in 1885, and in conjunction with Sir John Williams, Dr. Isambard Owen, and others, you succeeded fn realizing the ideals of the late Dan Isaac Davies, whose death we all deplore. We also recognise the kindly and unstinted asistance you have always given towards promoting the welfare of natives of the Principality, both within and beyond the borders of Wales. We pray that you may long be spared to serve your country, and may all those blessings which tend to make the path of life joyous, rest upon you and upon your beloved wife.—Signed on behalf 6f the Old Boys, JOHN BEES, President. JOHN GILES, Vice-Pesident. DAVID HUGHES, Chairman of Committee. REES WILLIAMS, Treasurer. TON: JOHN AND JOHN GRIFFITHS, Secretaries. Yna canodd Bos Dar benillion a gyfan- soddwyd ar yr achlysur, y rhai a dderbyn- iwyd gyda chymeradwyaeth. Cynwysai yr anerchiad, yr hon oedd yn oreuredig, ddarlun o'r gwrthddrych yn y canol, ac ar y gwaelod yr oedd tri darlun o Ysgol Comin, wedi eu cymeryd ar wahan- ol gyfnodau- un yn fuan wedi y cafodd ei hadeiladu, a'r lleill yn ddiweddar. Cafodd Mr T. Marchant Williams, wrth godi i anerch y cyfarfod, roesawiad hynod dwymgalon a brwdfrydfg, a dywed- odd iddo deimlo yn naturiol felly wrth glywed geiriau canmoliaethus y cadeirydd, yna gyda'r geiriau ardderchog a gynwysai yr anerchiad, a chan yr anrhydedd mawr a dalwyd idao gan 'hen fechgyn' Ysgol Comin, drwy ddyfod yno i'w roesawu ar ol ei bererindodau yn anialwch y byd (clywch clywch). Pe gwyddai efe y der- byniasai y fath gawodydd o barch a bri, credai y buasai yn cael ei gyfiawnhau pe deuai a rhai o'i gyfeillion gydag ef i gael prawf o'i gymeriad (chwerthin). Gallasai efe eu sicrhau nad oedd ei Iwyddiant yn y byd yn cyfodi oddiar unrbyw freintiau a feddai, ond, drwy waith caled a pharhaus. Gwydddai ei bod dipyn yn anhawdd i ddeffinio cymeriad, a gall y byddai yn gwneud camsyniad, ond ni chredai ei fod pan yn tadogai ei Iwydd i waith caled, ac esiampl rhagorol ei rieni, ac hefyd i fesur helaeth i amlygiad ei argyhoedd- iadau (uèhel gymeradwyaeth). Ar ol rhoddi rhai adgofion dyddorol am yr ysgol, dywedai Mr Williams fod yn dda ganddo gael allan fod nifer o foneddigion campus yn cydeistedd ag ef ar y fainc. wyaeth). Cynygiodd Mr T R Richards, Abertawe, Ysgol Comin,' mewn araeth Ilawn adgof- ion, ac atebwyd gap Mr William Charles. un o'r hen oruchwylwyr perthynol i'r ys- gol, yn nghyd a Mri W Edwards, Bodring- allt, a W L Goldsworthy Casnewydd. Cynygiodd Mr T Walter Williams, Y Corfforiaethau Llywodraethol Lleol,' ac atebwyd gan Mr Charles Kenshole. Cynygiodd Mr Jenkyn Thomas, M.A., Addysg,' ae atebwyd gan Mr Heppel, is- gadeirydd y Bwrdd; a Mr Tom John, Llwynpia. Gwelsom yn bresenol y boneddigion canlynol:— Alderman Thomas Williams, Merthyr; Mri. T Golds- worthy, C.C., J.P., Cynfaer Casnewydd; W J Heppell, Cwmaman; B James, Trecynon; L N Williams, D.C.; T Rowland Richards, Abertawe; J Walters, Treherbert; Rees Davies, colliery manager. Cwmaman; Llewellyn Jones, Pentre, Rhondda; D Williams, Resolven; W D Goldsworthy,'Newport; Urien R Edwards, Bodringallt; D Griffiths, G.W.R., Mountain Ash; W Reynolds, Maerdy, Aberdar; R R Price, surveyor, Aberdar; E Pugh, Nantmelyn; D Charles Jones, Glantaf Honse, Troedyrhiw; John P Charles, Pontypridd; R D Davies, Maerdy; Gomer Jones, is arolygydd yr ysgolion; Gwilym Jones, cyfreithiwr, Mountain Ash; S R Hop- kins, Aberdar; Charles Kenshole, Daniel Evans, Tre- cynon, Aberdar; John Giles, Nantmelyn, Aberdare; Morgan T Morgan, Aberdar; J D Morgan, Porth; J Evans, Ysgol y Bwrdd, Hafod; Tom Stephens. Pentre; Dd James, Sunny Side, Aberdar; J Phillips Gibbon, M.E., Treharris Thos Thomas, Porth; Daniel Jones, St David's College, Lampeter; W Jenkyn Thomas, M.A., Ysgol Sirol; Colonel Phillips, Aberdar; Richard Morris. Hirwaun; Jas Jones, Nantymoel; G M Evans, Gadlys; J W John, Ynyshir; Howel Morgan, Penarth; W G Howell, Pentre R S 0; Henry Henry, Abernant; W T Morgan, Canon-street; M- Morris, Femdale; Dd Hughes, Park Lane George V Jones, Castle Vaults; J W Jones B.S, Tonypandy, T LI Davies PO Aberdar, Eos Dar, Lacey Cwmdar, Roger Price Cardiff, H Harris Ysgol y Bwrdd Pontygwaith, T WalterWilliams. bargyfreithiwr, M J Jones Aberman, D E Daviob P.O Aberdar, T Thomas B.S Capcoch, T John Llwynypia, J Giiffiths Park School, D Hughes Tydraw, Rees Will- iams Registrar, D M Richards Express," Gwilym Evans Tarian," W Mason Aberdar, James H James Aberdar, T G. Jones Pentre, D Jones, The George, Morgan Meredith, H H Evans Cwmdar, Wm Morgan Abernant, H Dawkin Williams, Bridgen'l, Llewelyn Richards Aberdar, Dd James GWR Aberdar, John Morris, Cartref Aberdar, B Lewis colliery manager, Aberdare, J E Tuomas Clydach, W Thoma," I W Jones, Ysgol y Bwrdd Ynyshir, Derbyniwyd brysnegesau oddiwrth y Meistri Robert Joees. South Monmouth, a Mathew Oweu, Coiu Coed- Merthr, yn dweyd eu bod yn analluog i fod yn breseno

Y RHYFEL. MAFEKINO. Enfyn yr Anrhydeddus Sarah Wiison, gohebyddes arbenig y Daily Mail o Mafe- king, fel y canlyn:—Bu ein milwyr yn hynod o brysur yn gwrthweithio y Boeriaid. Cvmerasant feddiant o un gwarchglawdd, gan ladd pump o'r gelyn. Mewn un arall meddiasant chwech ar hugain o anifeiliaid rhagorol, ar ol brwydr galed, pryd y lladd- wyd dan ac y clwyfwyd tri. Lladdwyd saitb o'r Boeriaid. Y mae rhai o'r brodor- ion yn newynu, o herwydd eu rhagfarn yn erbyn cig ceflylau. Parheir i wasgu y dref,! ac adroddir fod y Boeriaid yn hynod o gadarn a lluosog rhyngom a'r Milwriad Plumer a'i fyddin techan.

Pob Gwr a G. Drv. y hell vlp odylewt fod yn wyliadwrushag y clefyd peryglus, y Dropsy Ddwir A I>ropsy Wyat & k°U ganghenau, oblegyd fod cftpoedd yn colli en bywydau yn flyiraSB drwy y clefydteu peryglns ac hefyd ddylent fod yn wybyddus o'r Feddyg- in met b Iwyddiantts »- t;1J sef HUGHES Dropsy Pills Mae 11a mawr drwy y wiad wecH su hiaehau o'r defyd hwn, ae ymae yn syndod mor effeithioft maent er iachan y Gaavel, Diffyg Dwfr, Difiyg AnadJ, I Gwynt, Cbwydd fh ylraed Coeaan a'r Bol, Asthma, Curiad y Galon Cramp, Poen Cefo, Tewdra Afiacn, Gwynt yn y Stumog, Penysgafnder, Poen yn. y Corifrwymedd, Arenau Afiaoh, Nid oes dim i'w eymban, a hwynt yn ea hefteithiolrwydd at y clefydau hyn, Dar. lionet a ganlyn Anhebyg o Fyw. RHtfflBl HIT Y DOCTOR. Syr,-Ar 01 derbyn eich 11 fluops's Dropsy Pills" mi a benderfynais rhoddi heibio medd yginiaeth y Doctor, fel ag I roddi prawf teg ar eich Pills chwi. Yr wyf wedi bod yn dyoddef yn enbyd am hir am- ser gan chwydEd mawr yn y claniaaimren- aa drwg, grafal, diffyg anadQ, a pho^Uefn Wedi bed dri mis tan law dooiot, jpt wyj yn profi fod ^ch Pills" wedi gwneuthttr mwy o les mewn no wvphnoi na boll foddion y doctor. Mae'r (Anwdd j ddiflanu, ac yr wyf yo trarTdi- r y Ydwyf, „ G. QUNVON. Nolan Place, Stockton. Fe ddylai pob dynes eu cymeryd acklysmrol, Yo ddioed daafoner am Hughes's Dropsy Pillp RilYBU DD. ■p.. EE mwyn sicrhau JZrtyy&t* r Mark hwn, sef Hon Diamond a'r gfctfaa Dropsy PiUs JJIdl. fewn ar bob ac fewn ar bob b)ln&, ac enw Jacob HtWon at Stamp y Llywodraeth. Heb hyn twyll ydyw. Ar werth drwy yr hoH deyxvas an 1/H, 2/9 a 4/6; trwy y post, 1/3, 2/9, 4/6, oddiwrth Perchenog,- Jacob Hughes Manafacktring Chamigt, Pena h, Cardiff. YN Y NOR Fe grJwvd o byd i Feddygjyn ag sydd y dra effeithiol at glefydau y j Gwddf, y Freet a'r Ysgynint, I yr hwn mewn undeb a'r Extracts o lysiaa nodedig ar lan m6r y Pacific, a wna i fyny ? ffdiygipiae^ mWt,af wyddianus a wet. odd y byd erioed. Y mae n awr yn cael ei wneud i fyny mewn potetea ac yn cael 0! I alw wrth,-yr enw Sea Weed Lung Life Sea Weed Liang Life, Myner ei gaei yr enw yn Uawn ar bob potel, ac na pherswadier chwi i gymeryd I iim arall. Oe bydd trafbrth 'w gael dan* j foner Stampsam 3/- neu 1/3 at JACOB HUGHES I Manufacturing Chemist, PenarthCardiff

WILLIAMS I Cd stle Street, Swansea. Largest Stock in Wales. WILLIAMS Ca stle Street, Swansea. Largest Stock in ^Vales. 22ct GOLD WEDDING KINQS' English Patent Lever Watches. Brazilian Crystal Spectacles I