Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
13 articles on this Page
♦ AT ETHOLWYR BWRDD YSGOL…
♦ AT ETHOLWYR BWRDD YSGOL YSTRADYFODWG. ANWYL GYD-WEITHWYR A CHYD-ETHOLWYR, —Y mae genyf yr wythnos hon y gorchwyl pleseraa o ddiolch i chwi am yr anrhydedd a roddasoch arnaf trwy fy nychwelyd mor anrhyd- eddus ar Fwrdd Ysgol ein plwyf. O'r braidd y teimlwn yn foddlon gael fy nghynyg ynymgeia- ydd. a hyny am fy mod yn ieuanc fel dinesydd yn eich plith, ac hab ymgydnabyddn yn ddigon- ol a. chwi fel etholwyr, tra yr oedd enwaa y rhan fwyaf o'r ymgeiswyr yn enwaa tealaol ac yn gymeriadaa cyhoeddns. Ond bellach, mae yr etholiad drosodd, a minaa wedi fy ngosod genych y trydydd ar lechres yr aelodau etholedig. Heblaw diolch am yr anrhydedd, addawaf wneud a alIaf gyda golwg ar addysg plant y plwyf, ac 1 raglydda yr anrhydedd hwn a osodwyd arnaf. Nis gallai ymatal chwaith heb gydnabod yn ddtolchgar y cyfeillion a gymerasant y Haw flaenaf er dwyn fy enw o'ch blaen, sef y pwyllgor, ac yn benaf yn en plith hwythaa yr ysgrifenydd Ilaf urus a debeuig, Mr. J. Williams. Baoch yn welthgar, ac yn weithgar iawn mewn amser ae allan o amser, ac ycndrechaf finaa gyflawnt yr oil a addawaoch ar fy rhan, fel na fydd 1 neb o honoch orfod goatwng pen nac edifarhau am y llafar cariad a ddangoaas- och tnag ataf. Unwaith eto yr ydwyf yn diolch i'r holl etholwyr, I'm holl gefnogwyr, a'r pwyllgor gweithgar a gymerasant i fyny fy achos. Yr eiddoch yn ostyngeaig, Clydach Vale. W. PRICHARD.
--RHYBUDD.
RHYBUDD. Y mae rhybvdd wedi el oaod i fyny yn ngwalth dor newydd Glandwr, dechrea yr wythnos ddlweddaf, yr hwn a derfyna bob cytandeb rhwng y meistri a gweithwyr, ddi- wedd yr wythnos hon. Prydnawn dydd Sad- wrn daeth pawb allan ac yn hwyr nos Sadwrn nid oedd goba!th am gytandeb newydd, nac am ail gychwyniad i'r gwaith.—GOH.
AT LOWYR DEHEUDIR CiMRU.
AT LOWYR DEHEUDIR CiMRU. MR. GOL.- Yn ol eich hynawsedd arferol, byddwch mor garedig a chaniabaa I'r hyn a gan- lyn ymddangos yn y DARIAN. Y pwnc mawr a phwyaig y dymnnwn alw sylw y glowyr ato yw, A oes undeb i fod ai nad oes ? Y mae yn eglar i bawb sydd yo sylwl ar symadladan pethaa yn ngwersyllfaoedd llafor, fod rhyw deimlad cryf wedi'r cwbl am undeb cyffredinol ac effeithiol yn mhlith y glowyr. Dyna y gyaadledd a gynallwyd yn ddl- weddar yn Abertawe yn galw am undeb, a dyma hefyd oedd telmlad a phenderfyniad cyf- arfod o lowyr a gynaliwyd yn ddiweddar yn Merthyr, fod eisiea mwy o undeb a chydweith- rediad yn mhlith y glowyr yn gyffredinol. Wel, teimlwn ninau hefyd fod eiaiea undeb yn mhlith y glowyr yn neilldaol. Yn y ile cyntaf, byddai undeb yn faddiol er ein cael i gara a pharchu ein gilydd yn amgen- ach o lawer nac yr ydym yn bresenol. Gwydd- och chwi, Mr. Gol., mai nid felly y mae yn bresenol. I ba beth y gwnawn ragrithio, feL pe baem am dwyllo ein gilydd, bron yn ein holl gysyllfciadau, a chyda ein holl symudiadaa. Edrych wn yn y lie cyntaf, ar yr argraffwasg, nealY newyddiaduron hyny a broffesant noddu y gweithiwr yn Neheadir Cymru. Y mae y teim- ladau gwaethaf yn bodoli rhyngddynt; ant dros y ffordd er nlweidio naill y llall. Eto cawn ein goruchwylwyr yn ymddwyn yr na modd angharedig ac annymunol taag at ea gUydd, pan y dylent fod mewn undeb a charlad yn eyd. weithio a chydgynghori er llwyddiant y gwaith i ba nn§y galwyd hwynt iddo. Ni ddylent was- traffa dim o'i nerth, ond er lies a llwyddiant y gweithiwr, yr hyn hefyd a gydnabydda bob dyn rhesymol. Ond er gofid a cholled i ni, fel arall y mae. Hefyd, pan fyddo y waag ar gorachwylwyr, pa rai a broffesant noddi hawlian y gweithwyr, yn meithrin toimladaa annymunol tuag at y naill a'r llall, y mae taedd yn hyn hefyd i ranu y gweithwyr yn bleidiau ac i feithrin teimladau annymunol taag at ea gilydd. Nid ydym yn honi ein bod yn deall yr achos o'r pethaa hyn, digon i ni ar hyn o bryd yw dywedyd mai felly y mae pethau yn bodoli. Ond credwn y byddai undeb yn foddion I ddiwygio pethau yn y cyf- eirlad hwn, ac i gael y ty, nid wedi ymranu yn el erbyn el hun, ond mewn andeb a chydweith- rediad. Dyna y modd sicraf iddo gadw yr hyn sydd ganddo, ac i geislo hyn sydd ofynol. Dichon y dywed rhyw un fod gyda ni undeb yn awr. Wel, digon gwin» fod gyda ni ryw fath o undeb yo ein plith fel glowyr yn bresenol, megis Aberdar a Merthyr, hefyd cyleh Rhon- dda, &c. Ond credwn nad yw'r undeb hwn o fawr gwerth ond yn wir, credwn weithiaa el fod yn fwy o ddrwg nag o les. Nid ydym am feio neb wrth ddywedyd hyn. Gallem feddwl fod y fath undeb ag sydd gyda ni yn breaenol, yn fyr o gyraedd yr amcan tybiedig. Y mae rywsafc yn fwy o gorff y farwolaeth yn lletha pawb a berthynant iddo. Nid oes gan yr agent hyder yn y glowyr, na'r glowyr yn yr agent; ac nid oes gan y naill weithiwr ddim ym- ddiried yn y Hall. Rhyw ddysgwyl dan het, nea gyda cornel llygaid, ar y naill a'r llall yw hi, ac os cawn gyfle wrth ein bodd rhoddwn cfroediad y naill i'r llall yn ddigon diystyr, ar gaffers yn chwerthin am ein penaa. Wel, gyda thipyn o yatyriaeth, pa ryfedd ? Ond credwn y byddai i undeb cyffredinol ein carlo yn mlaen mewn modd eymedrol ya alia moesol i wella y pethau hyn. Hefyd, trwy nndeb y gallwn ddysgwyl cyraedd gwelliantaa gwleldyddol a lleol, megia yr wyth awr y aonier cymaint am dano y dyddlau hyn. Y mae hwn yn bwnc sydd yn teilynga sylw pob glowr yatyriol. Yr wyf fi yn credu er's blynyddaa fod wyth awr o waith yn ddigon I bob dyn a phob ceffyl hefyd. Nid wyf yn barnu fod eisiea treulio dim amser i brofi hyn i neb sydd yn arfer gweithio beth bynag ac os oas rhyw rai na sydd wedi arfer gweithio diwrn- od o waith yn barod i ddadlen nad yw wyth awr y dydd yn ddigon o amser i'r gweithl wr i welthio, bydded i'r bobl segar hyn brofi'r peth, trwy ym- roddi at weithio wytti awr y dydd am wyth dlwrnod ar hagaln, yna mi ddalia geiniog y dywedant ei fod ya ddigon. Ond, btth bynag, cyn y gallwn feddwl am lwyddo gyda'r Llyw- odraeth, na chyda'r meistri, i gyraedd yr amcan hwn, rhaid i ni fod yn unol, a deall ein gilydd yn weddol dda, onide, ni fydd ein holl awn a'n twrw o fawr fndd byddwn yn debyg i'r diafol wrth gneifio'r mochyn great cry and little wool. Gallwn feddwl, y byddai undeb yn faddiol er i ni ddeall beth sydd yn ddiffygiol, ac hefyi. i gael allan y ffordd arall er gwneud y diffygion hyny i fyny. A ydyw hi ddim ya bryd i'r gwelthiwr ddeall beth sydd yn dditfygiul arno yn well na neb arall ? Hefyd, credaf y cytanir ei bod yn bryd i'r gwelthiwr ddangos, yn anni- bynol ar neb arall, pa fodd y mae gwnead 1 fyny y diffygion hyny, ao nid cymeryd ein harwain gan ryw ddosbarth canol, fel ei gelwir. Cymer rhal o'r dosbarth hyn, y dosbarth masnachol fel ei gelwlr, arnynt eu bod yn hynod o alluog gydagolwgardrefnidiaeth gwJadwriaethol. Y maent fel yr heliwr gyda'r own cadnaw, swn mawr, pan mewn gwirionedd na wyddanc y gwahaniaeth rhwng llwynog a bweh danas, a nioau yn ffyddlon ganlyn y awn. Gyd-weithwyr, ni ddylai y pethaa byn fod felly. Deffrown yn gyfiawn, ac na chanlynwn heb wybod i ble yr ydymyn cael ein harwain. Gobeithio y bydd i'r cyfarfod sydd i'w gynal Y11 faan yn Merthyr, benderfynu codl undeb cyffredinol eto ar raddfa mor esmwyth ac sydd yn bosibi, ac hefyd symud i mewn am yr wyth awr. Yr eiddoch yn ddi- ddrwg. Merthyr Tydfil. RICHARD JONES.
: + ALCANWYR PONTARDULAIS.
+ ALCANWYR PONTARDULAIS. MR. GOL. Yn y DARIAN am yr wythnos ddiweddaf, y mae rhywun a ellw ei hun yn Far- cad craig y Fforest, yn celslo gwada rhai o'r ffeithiaa ysgrlfenwyd genyf yn fy llythyr di- weddaf i'r DARIAN. Dywed fy mod yn dweyd rhywbeth heblaw gwlrionedd, pan ddywedais na fu y tri roller gawsant ea dirwyo am stollo yr engine yn gofyn i'w meistr am gael y fines y ol. Yr wyf yn gwybod llawn cystal a'r Barcnd pa bryd y baont yn goiya am danynt yn ol. Pan yagrlfenais i i'r DARIAN nid oeddynt wedi bod yn slarad Aa meistr, oad aethant wed/yo. Ymhen pythefnos wedi iddynt gael eu dirwyo yr ysgrifenais i i'r DARIAN, a chredwyf os oedd- yot yn meddwl gofyn o gwbl y buaseut wedl gofyn cyn pen pythefnos. Felly chwi welwch, Mr. Gol., mai fy ngwaith i yn ysgrifann i'r DARIAN oedd yr achos iddynt ofyn am y dirwyon yn ol, ac felly fod yr hyn a ysgrifenais yn wir- ionedd. Mae yn debyg genyf fod fy liythyr wedi llanw Barcud a syndod, oherwydd dywed mui yr hyn sydd wedi ei syua fwyaf ydyw fy mod yn ea galw yn Hen Buddlers. Draan o'r Barcad, mae yn beth rhyfedd na fuasai wedi ffrwydro, gan el fod wedi ei lenwi a chymaint syndod Ond os bydd y Barcud mor garedig a dodi ei spectol i fyny, fe wel nad oeddwn yti ea galw yn Hen Buddlers, ord Paddlers oud pa elsiae icldo synu cymnint oedd am fy mod yn aa galw yn Buddlers ? A ydyw yn synu am fol y Wesleyald yn cael eu galw yn Wesleyald ? A ydyw yn syna am fod y Swedenborglaid yn cael ea galw wrth yr enw hwnw? Nac ydyw mt wn, o herwydd y mae y bobl hyny yr un farn a'r hwn y gal want eu hanain wrth ei enw. Felly hefyd yr enw Paddlers i bawb sydd j yr un farn a'r hen baddler o Abernant. Dywed el bod yn lied debyg mae hen buddler wyf fi wedi bod. Wel yn wir, Mr. Gol., v mae rhyw- beth allan o'i le yn mhen y Barcad. cyn y ba- asai yn yagrlfenu peth mor ffol. Pwy erioed glywodd son am ddyn yn puddlo hyd nea y ] buas&l yn 1 hen baddler,' ac yna yn rollo am j 25ain o ffynyddau, a dyfod yn Hen Rollerman. j W el, wel, yr wyf yn sicr o fod yn hen ? ond 0, tua diwedd ei lythyr y mae ganddo ddaa ofyn- lad. Yr wyf yn gwelwi ac yn crynu wrth feddwl antarlo ea hateb. 0 na faasem yn berchea doefchineb Solomon, ac ar lithrigrwydd j Bratas i ysgrifena, am taa deg mynyd, ac yna ] baasai genyf rhyw obaith am ea hateb yn gywir. 0 na faasai Rhaglaniaeth wedi gweled y ddau ofyniad yna cyn fy ngeni, ac yna, feallai, y baaswn wedi fy mreintio a gallu i'w hateb I ond rhaid i mi wnead y goreu o'r hyn wyfwedi gael, feily at y gofyniadaa. laf. Pa nn ail gwell oedd i'r tarn boreu ddal yn mlaen ychydig nea i'r turn ddod i fewn dydd Sadwrn ?' (tebyg i el fod yn golyga y tarn dan, felly edryched f dros ei lythyr am y left outs cyn el ddanfon ymalth y tro nesaf.) Ateb,-Dywed diareb, 4 O ddaa ddrwg dewiswch y ileiaf.' Ond onid oedd y tri roller wedi gorphen ea gwaith am ddaa o'r gloch y Sadwrn dan sylw ? Atebaf, yr oeddynt ac felly nid oedd y tarn boreu yn dal yn mlaen ychydig' o gwbl. 2il ofyniad, Pa un ai gwell gweithio yn mlaen dydd Sadwrn, nea ddechreu gweithio am un ar ddeg nos Sul, canys yr oedd yn rhaid gwneud un o honynt ? Ateb, Baasai yn well genyf fi ddal yn mlaen ychydig y Sadwrn, na gweithio nos Sal, ond nid oes rhaid i neb o honom wnead hyny, o herwydd y mae gan bob an o honom ewyllys ac nid oes digon o rym mewn un meistr i'w phlygu ond am y gwaith dan sylw nid oedd y meistr wedi gofyn iddynt weithio prydnawn Sadwrn, na nos Sal. Pryd yr oedd y tri hyn yn gweithio borea Sadwrn yn ddiweddar, gwnaeth un 54, yr ail 46, a'r trydydd 45 o flychau. Y ddau Sadwrn dilynol, pryd yr oedd rollers ereill yn gweithio, ni wnaetbp wyd ond nifer rhesymol o Sychau, ond y trydydd Sadwrn, gwnaeth an o'r tri hyn 48, a'r un arall 42, ielly cafodd un 102 o flychau mewn daa dwrn wyth awr cofier, ao nid ar ol dal yn mlaen yehydig I fel y dywed y Barcud. Yn niwedd ei lythyr, rhydd y Bar- cad gyngori mi, dan obeithlo y gwnaf ddefnydd o hono, a dyma fe, 4 Na thafled gareg at dy gwydr, ac yntau yn byw mewn ty gwydr ei hanan.' Wel, wel, rhaid ei fod yn tfol. Wedi iddo drwy ei lythyr gelsio adeilada castell o amgylch rhyw rai, nid oes ganddo well enw i roddi arno na thy gwydr Gallem feddwi hefyd ei fod wedi cael allan drlgfan yr Hen Rollerman, sef rhyw dy gwydr, a dyma fe ar ddiwedd ei lythyr yn troi ffroen ei gwmbwled tuag yno, ond camsyniodd yn wir. Y llinell ddiweddaf yn ei lythyr ydyw hon, 4 Hyn y tro hwn hyd nes y caf amser eto.' Llin- ell debyg oedd yn diweddu fy llythyr inaa, ac nis gwn beth yn rhagor oedd ganddo i'w ddweyd o herwydd yr oadd wedi adolygu fy llythyr. Ond beth bynag, y casgliad y daetham iddo oedd ei fod am fy efelychu i. Yr wyf yn cofio yr hanesyn hwnw ddarllenais yn yr ysgol 50 mlyn- edd yn ol, am y masaachwr a'r epaod. Pan welsant ef yn gwisgo cap coch, lladratasant ei fwndel caps a gwisgasant bob o nn tra yr oedd efe yn cyagn. Pan ddeffrodd a gweled nifer o epaod ar y goeden, a phob an a'i gap coch ar ei ben, aeth i nwydaa drwg, a dywedodd gan eich bod wedi myn'd a hwy i gyd ond hwn, cymer- wch hwn hefyd.' a thaflodd ei gap i'r llawr. ond er el syndod gwnaeth bob un o'r epaod yr an peth. Felly hefyd am Epa craig y Fforest,' y mae am orphan ei lythyr efelychu. YR HEN ROLLERMAN.
RYMNI A'I HELYNTION.
RYMNI A'I HELYNTION. MR GOL ,-Canlatewch i mi ychydig ofod eto ar y cwestiwn hwn. Mawr yw y dylanwad y mae y llythyraa hyn wedi ei gael ar drigolion y lie hwn. Baasai yn hynod dda genyf pa buasai y ddadl wedi cael ei pharhau yn y blaen, oblegyd y mae genyf lawer o wybodaeth yn y cyfeirlad wyf wedi ysgrifena ag a faasai yn dda i ddarllenwyr y DARIAN ei gael, fel trwy hyny y baasent yn galla barna drostynt eu hunain beth ydyw gwir sefyllfa y gweithwyr a'r swydd- ogion yn Rymnl. Gallaf slcrhaa eto, fel yr wyf wedi gwneud yn flaenorol, nad ydyw yr hyn sydd wadi ai yagrifena gan 4Llais Arall," ac ereill, yn wirionedd, ac mai twyll ydyw, ac yn tardda oddiar genflgen at bersonau. Nid ydym fel gweithwyr wedi ein darostwng i'r sefyllfa isel i gymeryd ein gorfodi i bryna yn siop y cwmni, ac yr wyf yn meiddio dweyd nad oes an math o ddyianwad yn tyna i brynu yno ond y dylanwad sydd yn y nwvddau, a phethau ereill sydd yn fantals i ni. Y mae pawb yma yn der- byn ei arian yn hollol ac yn gwbl, ac yn cael eu defnyddio fel y mae yn ewyllyslo, yr hyn sydd yn gyfiawn i bob gweithiwr el gael. Hefyd mat Ymneillduwyr a Rhyddfrydwyr ydyw y rhan la- osocf o'r swyddogion, ac yn aelodau bron i gyd yn y gwahanol gapeJau. Credaf fy mod wedi dwyn digon o resymau yn flaenorol i brofi y ta hwnt i bob amheuaeth nad ydyw Rymni fel y mae y dynion hyn yn el darlunlo, ac nad oes neb wedi ei ferthyra am el egwyddorion. 0 ddyn- ion beiddgar, paham a pha fodd yr ydych yn galla gwisgo gwahanol liwiaa fel hyn er mwyn cyrhaedd amcanion gwael ? Yr ydym ni, fel gweithwyr, yn ddigon gallaog i ymladd ein brwydraa ein hauain os bydd wn yn cael ymosod arnom, a hyny heb gymhorth neb sydd ta allan i ni. Yr ydwyf wedi clywed fod llawer yn y cwm yma yn holi pwy ydyw yr ysgrifenwyr. Nid wyf yn gweled fod dim yn hyny ond beth am y llythyraa? Pwy sydd wedi dweyd y gwir a phwy sydd heb el ddweyd ? ydyw y cwestiwn a ddylai gael y sylw mwyaf. Yr wyf erbyn hyn yn deal! fod Mr Mills yn cael aflouyddu arno am fy enw er mwyn rhywbeth, ac o herwydd hyny yr wyf wedi penderfynu rhoddi fy enw wrth y pwt llythyr hwn, gan ddweyd hefyd fy mod yn teimlo yn ddedwydd fy mod wedi gwrthwynebu anwireddaa noethioa am y lIe hwn, ac yn barod eto i barhau y ddadl yn y blaen o dan yr eawau priodol. Yr ydwyf yn eich taer gymhell i ddyfod allan yn y DARIAN os bydd Mr Gol. yn caniatau. Synwyd fi yn fawr wrth ganfod yr ymddihear- iad yn y DARIAN ddiweddaf, yn enw yr Hen Weithiwr.' i John Lewis. Gwyddoch, Mr Gol., naanfonaisy fath beth i mewncrioed ac nis gwn paham y mae J. Lewis yn cymeryd y darian iddo ef pan y dylal wybod yn well. Nid wyf wedi dweyd fod neb yn enog, ond dweyd a wnaethum yn ngwyneb fod LIais Arall' yn dweyd fod fy nghymeriad crefyddol yn fylchog, 4 Pe y magwn inaa ddigon o haerllagrwydd i ddweyd ei fod ef, er yn aelod gyda'r Methodistiaid, yn cael mwy o fwynhad wrth edrych ar ddynion ieuainc yn cicio pel droed nag yn y gyfeillach grefyddol, a'i fod ageiniau o weithiaa wedi aros yn y ty i chwareu cardiau yn hytrach na bod yn y cyfar- fod gweddia phe gallai ef brofi fod fy nghym- edad i yn fylchog, a phe gallwn inaa brofi yr haeriad gwarthua oeddwn wedi nodi am dano yntaa. pa eglurhad fyddai hyny ar y pwnc oedd ger bron ? Y mae yn hynod ddrwg genyf fod John Lewis yn credu fod neb yn meddwl y fath beth am dano ef a gallaf ei sicrhau ef a darllen- wyr y DARIAN na ddaeth y fath beth i fy meddwl, nac hyd yn nod dyehymyga y fath beth am John Lewis, ac yr ydwyf yn foddlawn ei gyfarfod i eglaro yn mhellach yr hyn sydd yn angenrheidiol. Y mae yn ymddangos i mi mai dichell rhai o'r blaenoriatd ydyw perswadio Mr Lewis mai ei eiddo ef ydyw y darlun. Felly, yr ydwyf am i chwi, Mr Gol., i dyna yr ymddiheariad yn ol, oblegyd ni feddyliais, ac ni chredwn pe byddai rhywan yn dweyd wrthyf, mai J. Lewis ydyw 4 Llais Arall.' Yr ydwyf yn berffaith dawel fy meddwl pwy ydyw efe oddiar y llythyr cyntaf a dywedaf fwy na hyny, cyn el ddanfon i chwi, Mr Gol. Holwch eich honan, Mr Llais. Ydwyf, yn wladgar a phenderfynol, HEN WEITHIWR, Nea Richard Benjamin, No. 39, Upper High-at., Rhymney, Mon. [Y mae yn wir na ddarfa i Mr Richard Ben- jamin lawnodi yr ymddiheariad ond oddi- wrth y siarad a fa rhyngddo ef a minau y tro cyntaf y gwelais ef ar y mater hwn, boddha- odd i wnead ymddiheuriad os derbynid y cyf ryw o dan ei ffagenw. Er dwyn hyny oddi- amgylch, yn hytrach na dadgaddio enwau, llwyddais i gael Mr Lewis yn foddlon, ac felly cyhoeddals ef. Os oedd y cyfaill Mr Ben- jamin wedi cyfnewid ei feddwl wedi bAd yn ymgynghori, dylasai wnead hyny yn hysbys i ni, ac ni fuasai yr annealldwriaeth wedi cymeryd lie. Ond nid oedd dim yn yr ym- ddtheariad nad yw yn y llythyr uchod, gan fod Mr Lewis a blaenoriald el gapel yn sicr- haa nad all y cyfelriadau fod ond ato ef. Gresyn nad ellid carlo dadl fechan yn mlaen am wythnos nea ddwy heb lasgo personau a chymeriadau Iddi.—GOL ]
PENUEL, TWYNYRODYN.
PENUEL, TWYNYRODYN. Cynaliwyd cyfarfod blynyddol y capel achod dyddiau Sal a Llan, Hydref 9fed a'r lOfed, pryd y gwasanaethwyd gan y Parchn Thomas Jones, Bwlchyllan. a Lewis Lewis, Heolfaeh. Dynion ieaainc, ond gobeithiol iawn, a diamhea genym y bydd cynulleidfa y saint ar ea mantais o hon- ynt. Bodolai cryn ragfarn yn meddyliaa rhai o ddynioa y gwybod pob peth mewn perthynas i'r pregethwyr ieaainc, a phroffwydent gyfarfod- ydd afiwyddianus, ond da genym hysbysu fod y cynalliadau yn llaosog, yr arddeliad yn amlwg, a'r gwirioneddau am y drefn trwy ras i gadw pechadar yn cael en traethu gydag eglurder a mawredd gan genadon hedd. Dymana yr eglwys gydnabod yn ddiolchgar Mr Morgan Morgan, am el rodd o bunt tuag at y casgliad; hefyd Mr John Davies, Coedcae House, am ei haelioni a'i barodrwydd i lettya y pregethwyr, nfd ar yr achlysur hwn yn unlg, ond bob amser 'Yr hwn sydd yn rhoddi i'r tlawd sydd yn rhoddi echwyn i'r arglwydd,' ac nid oes ei debyg i dalu yn ol.
CALFARIA, ABERDAR.
CALFARIA, ABERDAR. Prydnawn Sal diweddaf, cynaliodd Ysgol Sabbothol y capel uchod el chyfarfod chwar- terol, dan lywyddiaeth y Parch Dr. Price. De- chreuwyd y cyfarfod trwy ganu hen emyn. ac aoerchwyd gorsedd gras gaa y brawd T. Wil- liams. Wedi araeth fer gan y llywydd, awd yn mlaeo a gwaith y cyfarfod, ac adroddwyd darn- an pwrpasol iawn gan y personan canlynol:- W. John, H. Jenkins, D. Lewis, P. John, W. H. Perkins, Willie Davies, D. E. Davies, H. Jones, Z. Thomas, J. Thomas, Dl. Griffiths, E. Evans, J. Lloyd, Eleanor Jenkins, M. Wilkins, N. A. James, a Hannah Jane Lewis. Hefyd cawsom araeth fer ond I bwrpas gan y brawd David Walters Canodd cor y plant amryw ddamau o 4 Odlau'r Efengyl,' dan arweiniad y brawd Daniel Griffiths. Hefyd cawsom ddeuawd gan John Thomas a'i gyfaill. Yr oedd yn wir ofidus gweled lie Mr. Howell Evans yn wag. Y mae wedi bod yn wael ei fechyd er's amryw wythnosaa ond da genym ddeall ei fod yn gwella. Hlr oes fddo 1 wasanaethn yr achos da yn y dy- fodol fel yn y gorphenol yw dymunfad.—GOH.
Advertising
^—————— Cwynion y Claf YN Y GAUAF! pA. beth yw Asthma ? Anadliad byr, brys- iog, a llafurus. A oea rhagor nag un math o Asthma ? Oea, It —un yn barhaol, a'r llall yn dyfod yn inlaeo ar adegau. Gelwir y cyntaf yn con- tinual, a'r olaf yn periodical. Ps beth eydl yn achosi Asthma ? Calhad, crebycbiad, a d irwaegiad y pibau meinioa sydd yn arw&in o'r corn gwynt i'r ysgyfaint. Pa feddyginiaeth sydd wedi rhoddi es- mwythad-buan i aneirif o bersonau a ddyodd- efenfc oddiwrth Asthma ? Balsam § Honey TUDOR WILLIAMS, ME DIOALHAL L ,ABERLAR. Pa beth yw Bronchitis ? Math o dan neci fflamychiad yn nghaicc bibau y corn gwynt (Bronchial Tubes). A oea rhagor nag un cyflwr ar Bronchitis ? Oes, y mae dau fath, sef yr acute a'r chronic Y mae y cyntaf yn fwy enbyd a fflamycho na'r diwoddaf, ac yn llawer mwy agored i ymledu i gorff yr ysgyfaiat. Pa rai ydynt arwyddion acute Bronchitis ? Twymyn, tyndra aunyoddefol yn y frest, an- adiiad brysiog, pesychi&d gwichlyd, a thafiiad i fyny phlegm, yr hwn sydd yn y stage gyntaf yo wyn a gwydn, ond yn olynol sydd yn melynu ac yn ymdewyohu. Y mae y pulse fynychaf yn wan, y tiafod ya atgas, ac yn gy<i- fynedol a'r arwyddion uchod ceir poen pen, ymdeimlad o weodid a diffygiad, salwch, a pbryder mawr. Pa rai ydynt arwyddion chronic Btotichiti* ? Pesychiad parhaos, anadliad poenue a byr, llawer o phlegm, ac y mae yr arwyddion hyn drachefn yn cynyddu gyda tbywydd oer a gwlyb. Pa feddygioiaeth sydd yn y farchoad fedd. ygoJ, ar hyn o bryd, a gjfrifir y meddyglyn mwyaf digyffelyb at symud a gwella yr an- hwylderaa aunifyr a phoanns uohod ? BALSAM OF HONEY TUDOR WILLIAMS, Y mae y f eddy gin iaeth hon yn myned ar ei honion i cisteddle y fflamychiad, ac yn ei ddi- ffoddi can sioced ag y dilfodda dwfr dan. Pa beth sydd yn achosi y pas (hooping cough ? Achosic yr afiechyd poenus a heintus hwn gan bresenoldeb rbyw weawyn neilldnol a,ir,cf,glwyddir trwy'r awyr i ran neilldaol o'r nervous system, a elwir gan feddygon y pneu- mongastric neu y vagus nerve. A yjyw y pesweh hwn yn nn angeuol ? Ydyw eyfrifir ei fod yn profi yn farwol i gy- nifer a 15,000 o blant yn flynyddol yn Nghymro a Uoegr. Pa betb yw peswch ? Math o symodiad dir- dyn ol (convuhlvi -b < 1 am d sigan I rhyw gyflicoi i(wv> u i > > m eairw n yooca gw/au. kt ba alagva y mia pobl 5 j eddol dyo lief oidiivrfeti b jswrch ? Pan fo'r awyr Vrs llaith, yn oer, nea yn wlyb. Pa beth yw'r feldygiuiaeth oreu atwella y 11 pas mewu plact, acanwyd a phesweh yn mhob cyflwr arDynt ? Asebwn, heb hettuso myayd, Balsam § Honey TUDOR WILLIAMS. CYMERADWYAETffAU. 41 Os yw rhywbeth yn werth i'w wybod, y mae yn werth i'w wybod yn gyffredinol." Rhydd i mi bleser neillduol i dystiolaefchu am effaith rhyfeddol eich Balsam of Honey. Yr wyf wedi ei gymeryd fy htuiao, ac y mae yn ddifeth wedi fy esmwytho rhag y peawch a'r crygni Y mae fy machgen hefyd, yr hwn sydd wedi bod am flynyddaa yn ferthyr i Bronchitis, wedi bod yn ei ddefn- yddio, a byth odrw hyny nid yw wedi cael yr ymosodiad ysgafnaf o hono. Gallaf, gan hyny, gymeradwyo yn y modd mwyaf caionog eich Balsam of Honey i ba.wb sydd yn dyoddef oddiwrth grygni a Bronchitis. JOHN WYNDHAM LEWIS, C.M. Minister, Carmarthen. Anwyl Syr-Y mae genyf yn awr werth- iad mawr ar Williams's Patent Balsam of Honey, a gallaf yn hyderus ei gymhell i ereill, gan fy mod wi>di profi ei effeithip-u daionus ar fy mhlanb pan y dyoddef oddi- wrth Bronchitis, wtdi i bob moddion arall fethu.—Yr eiddoch, T. W. EVANS, M.P.S., Chemist, Treh^rbBn. CYNGHOR HEN GOLLIER 0 GWM GARW. Methu cysgu, methu cerdded i'r gwaith gan ddiffyg anadl ac Asthma. Wedi cerdded yno, gorfod eistedd i lawr am gryn dipyn cyn rhoddi un cnoc. Gwelais hanes am Balsam of Honey Tudor Williams, pendyrfynais rhoddi treial iddo. Trwy ei gymeryd yr wyf yn Uawer gwell, ac yr wyf yn awr yn mooru cysgu a cherdded i'r gwaith. Yr wyf yn myn'd a photel fach o'r Balsam of Honey yn fy mhoc i'r gwaith fel y gallwyf ei gymeryd pan ddaw pylau o'r mogiant yn mlaen. Ar ol cymeryd dose d-tmiwn fy mrest a'r pibau gwynt fel yr oeddynt pan oeddwn yn grwt. Mae hen golliers sydd yn debyg i mi, yn dyfod ar awr giniaw i'r talcen ataf i gael dmcht o'r moddion bach hynod hwn, ac y maant oU yn siarad yn uchel am dano, ac y maent yn awr yn fy ngalw Doctor Tudor Williams. Fy ghynghor i bawb ag ydynt yn dyoddef oddiwrth yr hen ddoluriau poenua hyn, y ar iddynt roddi treial uniongyrchol Balsam of Honey Tudor Williams. Ar werth mewn costr^lau, la lie., 28 9c., a 4s. 6c., gan bob Chemist a Druggist. Gofynwch yn eglur am Tudor WslJiams's Patent Balsam of Honey. Y maa cryn atbediad wrth brynu y costrelau mwyaf. I'w gael yn mhob man. Goruchwylwyr yn mhob parth o'r byd. Os ceir uDrhyw anhawsder i'w gad, danfonir ef am y pris iau uchod yn rhad a dyogel drwy y post i unrhyw gyf iriad ya y Deyrnas Gyfuaol, ya uniongyrchol oddiwrth y PEROKBMOa, V. TUDOR WILLIAMS, L.D.S., Medical Hall, Aberdare ] EISTEDDFOD SILOH, MAESTEG. CYNELIR YR EISTEDDFOD nchod ya y Town Hall, Maes teg, Rhagfyr 26th, 1887. I'r parti o fechgyn, heb fod dan 40 mewn rhif, a. gano yn oreu I Wyr Philistia,' Dafydd a Goliatb, can D. Jenkins, Ysw., gwobr S6. I'r o6r o blact, ddsn dros 15 oed, ac heb fod o cLmSO o rif. a gano yn oreu 'Pwy fel Efe ?' Odlau'r Efengyl, g&n Mr. G. M. Evans (Llew Llyfnwy); oenIr y ddau fcenill, gwobr .£1, a 5s. Pr arweiaydd buddagol. I'r parti, ddim dan 16 o rif, a gaao yn orea Mosb,' o Ail Lyfr Stephens, ar yr Emyn 518, Stephens a Jones ceoir y 3vdd penill, gwobr SI. Programs gdn yr ysgrifenydd, trwy y post, lie. Beiraiad y cano, Mr Seth P. Joaes, Penclawdd, Swansea. Beirniad y rhydiiaeth, &c y Parch. W. R. B^W'en, Carol el, Maefcteg. Llywydd, y Parch J. Morris, Daflfryn. Arweinydd, Mr. Jealsta Jones, Overman, Pwll Trysorydd, Mr. David Rees. Ytgrlfenydd, Mr. D. R. Waldin, 19. Metcalfe-street, Maesteg. BETHANIA, TREHARRIS. ( iYNELIR CYFARFOO CYSTADLEUOL yn y Ue uchod dydd Linn, Rhagfyr 26ain, 1887, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwydd- ianue mewn ysgrifenu, cacu, adrodd, &c. Bydd y program allan yn faan, ac i'w gael am y pris arferol oddiwrth yr ysgrifenydd,— THOMAS WILLIAMS, 9. Penn Street, Treharris, R.S O. HYSBYSIAD. 4 Cymrodorion Glan Taf/ Rhoddir y gwebrwyon caolynol i'r rhai a wnel- oot y rhif luosocaf o eiriau Cymraeg o'r gair IACHAWDWRIAETH." Engbraifft,-Iach, Awdwr, laith, Daeth, &3. Ni chaniateir un gair na sydd yn gynwys- edig yn y gair uchod. Y wobr gyntaf, 95. Yr ail wobr, Xi. Y drydedd wobr, 10s. P eirniad,—CR AIGFR YN. Y cwbl i fod yn llaw yr yegrifeaydd ar neu cyn T«chwedd ]2fed, 1887, yn nghyd a P.O.O. gwerth swllt yn amgauedig Cyhoeddir enwau y baddagwyr yn y paper hwn Taob. 24ain. I Ysg ,—David Hughes, Pentwvn, Trebarris, R.S.O.. Glam. Goreu arf a darf derfysg, I wr t'c doeth yw arf dyag.' EISTEDDFOD CARMEL, TREHERBERT CYNELIR Y DDEUNAWFED EISTEDD. FCD ucbod yn y Neuadd Gyhoeddus dydd Linn y Nadolig, Rhagfyr 26ain, 1887. Prif ddarn—I'r Parti o Mala Voices heb fod dan 40 o rif, a gano yn oreu Cydgati y Medel- wyr,' D. Jenkins, gwobr £10, a Baton i'r arweioydd. I'r cór o blant o dan 15 oed, heb fod dan 30 o rif, a gana yn oreu Jerusalem, fy Nghartref Gwiw,' Dr. L. Mason. Cania.teir 10 mown oed i'w cynocthwyo. Gwobr X2; ail wobr £1. Testyn Ysgrif-I Balcbder,' gwobr 10&. Deugaia Llinall-I Ydwyf yr hwn ydwyf,' gwobr 10s. Llywydd,—E. H. Davies, Ysw., Pentre. Beirciad y gerddoriaeth,—Mr. R. C. Jenkins, R.A.M.. Llanelli. Beirniad y rhyddiaeth, &o ,—Mr. W. Morgan (Gwilym AJaw), Rhigos, Hirwa-un, Aberdar. Cyfeilydd,— Mr. D. O. Jones, Treherbert. Y program yn awr yn barod, pris lc., trwy y post, l^o., i'w gael gan yr ysgrifenydd,— Thomas Thomas, 71, Bute Street, Treherbert. Victoria Hall, Hirwaun. pYNELIR EISTEDDFOD FAWREDDOG yn y lie achod dydd Llan, Hyd 31ain, 1887 Prif ddarn corawl—4 Y Gwlithyn,' gwobr £3; sef f,2 15s. i'r cor, a 5s. i'r arweinydd. Beirniad y canu, -Mr D. Howells (Gwynalaw), Tylorstown. Beirniad y farddoniaeth,—Mr T. Drew (Y Drew), Treharris. T. J. HOWELLS. FFEITTLAU MAWRION GWLANENI A GWLAN CASTELLNEDD. C V NELIR y Ffeirian uchod dydd Mercber, Hydref 26<\in, 1887, a dydd Mercher, Mai 1888, yn cae mawr a chyfleus y Gorffor. aeth, yn agos i orsaf Reilffordd y Great Western, ar adeg ffair fawrbifia a da Castell- nedd, yr hon a gynelir bob amser ar y dydd olaf yn Hydref, ao ar y dydd Meroher cyntaf wedi y 12fed o Fai yn mbob blwyddyn. Cyf. rifir fod yr adegau yn hynod gyfleus i werthu gwlan a gwlaneni o bob math. Rhoddir pob mantais i bersonau yn cynyg ar werth y def- nyddiau hyn yn y ffeiriau a nodwyd. B. THOMAS PHOTOGRAPHER, HAS NOW ON SALE COPIES OF Mr. & Mrs. Gladstone, & Lord Aberdare. 2/- EACH, SENT POST FREE. Note the address,— The Queen s Studio, Aberdare. EISTEDDFOD TRINITY, PENCLAWDD. A gynelir Rhagfyr lOfed, 1887. Prif ddarn,—1 Yr Arglwydd yw fy Mngail.' Dr. Parry, gwobr £ 8, a 10s. i bob arweinydd. Arweinydd,—Mr. R. C. Jenkius, Llanelli. Ysgrifenydd,—Mr. S. P. Jones, Benson House, Pecclawdd, Swansea. EOS. WENALLT, The successful Tenor in our National Eistedd- fods at Wrexham, Mertbyr, Cardiff, and London, Begs to nnzonvoe that he receives engage- ments to sing in Oratorios and MhceH&Dboaa Concerts, and to adjudicate in Eistaddfodau, &c. Note the e.ddress,-19, Florence St., Neath. EISTEDDFOD F A WREDDOG ABERDAR Dydd Llun, Mawrth y 5ed, 1888. Prif ddarn.—1 Yr Haf,' e. Gwent, gwobr £20. Ail ddarn,—I barti o wrywod, heb fod dan 25 mewu rhif, gwobr £5. T WATKINS, Ysg. pro tem. NOFEL NEWYDD GAN JgLWYN. 'I jpizriiriz: » NEU 7 DDYLANWAD DYROHAFOL MERCH AR BYWYD DYN IEUANC.' Os ydych am wnend nosweithi^.u hirion y gauaf yn hapus a dymunol, dfirlleuwoh y Nofel hon. Y mae yn llawn o addysg ao eg* wyddorion da. Pris Swllt, trwy'r Post yn rh,I, gan D. DAVIES, Bookseller, Ferndale, South Wales.
+ LLITH 0 LLANSAMLET.
+ LLITH 0 LLANSAMLET. CYFARFODYDD BLYNYDDOL SALEM. Dyddiau 861 a LInn, Hydref 9fed a'r lOfed, ey. naliodd yr eglwys hon el chyfarfod blynyddol, pryd "y cyfranogwyd yn helaeth o fasgeidion breislon a gloyw win pnredlg efengyl y tangnef- 11 Y edd. Y gwahoddedigion fa yn hulio ein byrddaa eleni oeddynt. y Parch a. Dr. Dickens Lewis, Amwythig Thomas D&vies, Briton Ferry, a W. Williams, Argyle, Abertawe. Gallwn yn ddibetras ddweyd, i'r brodyr uchod ddyfod yma yn nerth eu Duw, a chanddynt gyflawnder bendith efengyl. Yr oedd y cynull- iadaa llaosog ddaeth yn nghyd wedi ea heneioio gam y 'Sanctaidd hwnw,' a theimladau nefol- aidd. Yr oedd rhai o'r hen awelon o Galfaria fryn yn chwythu ar yr odfaon. Bendithied Duw y cyfarfodydd er ei ogoniant el hnn ac achabiaeth eneidiaa.
YSBEILIAD BEIDDGAR.
YSBEILIAD BEIDDGAR. Taa an ar ddeg o'r gloch, dydd Sadwrn di- weddaf, Hydref yr 8fed, tailwyd cymydogaeth dawel y cwm i syndod, trwy i ryw greadnr beiddgar a diegwyddor ysbeiifo tua. aaith pant o arian o slop Mr, Evan Sims, grocer. Ni fa y ferch ond ychydig eiliadaa o'r siop, yn ymofyn rhywbeth yn yr ystafell nosaf, ac yn ystod y cyfryw y collwyd yr arian o ddrawr y counter, yr hyn a brawf fod y lleidr yn berffaith gyfar- wydd a'r ty. Y mae yr achos yn llaw yr hedd- geidwaid, a thebyg lawn nad ydyw y drwgweith- redwr yn byw ya mhell o'r lie. Pa un a ellir el ddwyn i'r ddalfa a'i gospi sydd gwestiwn i'r heddgeidwaid. Gobelthlwn hyny.
MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH…
MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH MR JOHN RICHARDS, DILLEDYDD, ABERAMAN. Ba y gwr da uchod farw dydd Ian, y 12fed o'r mis hwn, yn 66 mlwydd oed, wedi byr gys- tadd am dri diwrnod. Yr oedd yn ei le yn nghapel Saron trwy y dydd Sabboth blaenorol i'w farwelaetb. Yr oedd wedi bod yn gwanychu yn raddol er ys taa blwyddyn yn ol, ond yr oedd wedi ei adfera i raddaa pell o'r cystccid hwnw. Derbyniwyd Mr Richards yn aelod o eglwys Annibynol Bethlehem, St. Clears, er ys 53 o flynyddaa yn ol, a chodwyd ef yn bregethwr yno pan yn dra ieuanc. Syaoadodd i'r lie hwn er ys tua 36 mlynedd, ac yr oedd yn un o'r rhai cyntaf yn dechreu yr achos Annibynol yn Aber- arnan, mewn ty anedd bychan ar gyfer y Rock Inn, a chadwodd ei g/sylltiad a'r achos hwnw bron yn ddifwlch hyd y Sabboth di- weddaf y bu fyw. Yr oedd Mr Richards yn ddiacon parchas ac yn bregethwr cymeradwy yn Saron. Yr oedd hefyd yn gefnogydd salog i'r achos dirwestol. Teimlir hiraeth a cholled ar ei 01 yu yr ardal mewn llawer cyfeiriad. Cladd- wyd ef dydd Llun, y 17eg cyfisol, yn Nghladdfa Gyhoeddas Aberdar, a daeth +orf luosog a pharchas yn nghyd i dalu eu cymwynas olaf i'w lwch. Gweinyddwyd ar yr achlysar gan y Parch R. Rowlands, ei wefnidog. Bydded Daw yn nodded i'w weddw all ddwy ferch alaras sydd well ea gadael ar ol.—HENRY DAVIES.
Y GYNADLEDD YN EDINBURGH.
Y GYNADLEDD YN EDINBURGH. Cynaliwyd y gynadledd uchod gan gynrych- Ilolwyr glowyr y Oeyrnas Gyfanol, yn yr Odd- fellows' Hall, Edinburgh. Yr oedd yno tea dbagain o gynrychlolwyr yn bresenol, yn cy- rychioli dros dri chant a haner o filoedd o lowyr y Deyrnas. Y pynciaa a faont dan ystyriaeth oeddynt:- 1. Y drefn oreu i'w mabwysiada er cwtogi y swm anferth o 10 sydd yn ca.el el gynyrchu yn bresenol. 2. Y prlodoldeb i'r holl lowyr atal gweithio am ychydfg amser bob pythefnos. 3. Y pwnc o gael Cyfandeb Cyffredinol Cen- edlaethol. 4. Y dymanoldeb o basio cyfraith trwy y Senedd i wneud wyth awr y dydd yn amser wel gweithio i'r holl lowyr. 5. Ystyried y gwelllantaa a wnaethpwyd gan yr Arglwyddi ar Ddeddf Rheoleiddiad Mwn- gloddiau, a baslwyd yn eisteddiad diweddaf y Senedd. Cafwyd anerchiad yn gyntaf gan Mr T. Bart, A.S., yr hwn, fel y mae yn hysbys, sydd wedi dyrchafu el hun o'r lofa i fod yn aelod tellwng o Lywodraeth Prydain Fawr. Dywedodd fod rhai o'r pynciau yr oeddynt yn meddwl eu hys- tyried yn hen rai, ond eu bod mor amserol yn bresenol ag erioed. Fod y pwnc o gwtogl cy- nyrchlant yn haeddu sylw am fod an rhanbarth o'r wlad yn darostwng rhan arall, trwy fod cy- maint mwy o waith yn cael el wnead yn y naill nag yn y llall, ac felly yr olaf yn dyoddof o her- wydd hyny. Ei fod ef yn tybied ei bod yn anhebgorol angenrheldiol cael cyd-ddealldwr- iaeth a chydwelthrediad ar y cwestiwn dyrys hwn. Mewn cysyllttad a chael Cyfandeb Cen- edlaetholll wyddlanua, fod dau beth yn hanfodol. 1. Cael bwrdd, a'r holl gynrychiolaeth mewn cydymdelmlad a chydweithrediad ag ef. 2. Y dull gorea o gael trysjrfa gref. Ofnai efe fod yr"egwyddor o ymreolaeth yn gryf yn mysg y gweithwyr, a'u bod yn dewls llywodraetha en materlonea hanain mewnanghydfodau, &c.. heb I gael cydymgynghoriad bwrdd o bersonau i ben- derfynn y cyfryw. Nid oedd efe yn tybied eu bod bob amser yn annoeth ac anamserol yn eu mesurau mewn anghydfodau, ondmaieiddymun- iad ef oedd, pan y byddafrhafyn dyoddefgormes, fed gan y Bwrdd Cyffredinoi hawl a gallu i ar- ddodi levies er cynorthwyo y dyoddefwyr. Dy- wedodd fod yn rhaid i'r sawl oodd allan mewn anghydfodau rhoddi gwrandawiad ac ufydd-dod i'r rhai oeddynt mewn cydymdeimlad a hwynt trwy gyfranu atynt. Yr oedd glowyr Northum- berland am agoshau mewn nndeb llwyrach a mwy trwyadl nag oeddynt wedi bod. (Tto orphen yn ein nesaf).
YSTALYFERA,
r- eliad hwn, fe drodd 'Veritas arno yn llwynog, a Solomon yn flaidd mawr Hottantotaidd,' syned y byd a'r Bettws! Diolch i Gomer' am y gydmar iaeth arachel a destlus hon. Hefyd, sylwodd y gwr craffas a dlgamsynied hwn, fod nn o'r crots, Mr. Gol., tnd.'r swyddfa yna, yn el frys gallwn dybled, wedi gosod 7 yn lie 6, yn nghyd a gwall arall dibwys mewn newyddiadar wythnosol celnlog, yr hwn o bosibl na ddarllenir rhagor nag unwaith am byth, na'r un pwys mewn cysylltiad ag ef. Ond y peth sydd yn chwerthinns i'r ardalwyr yma ydyw, fod Gomer' yn anad neb yn yngan gair am wall crot/a mewn brys am beth mor lleied el bwys tra nas gall ef, heb gyfarwyddyd pan ar ei oreu wnead llinell o hyd ei drwyn yn gywir. Wei, wel, y fath haerllagrwydd ynte. Ond gan el fod mor hoff o grafo, crafed dipyn ar y gwr hwnw, dro yn ol, a hysbysodd 4 Etholwyr Bwrdd Ysgol Llangiwc' fod y poll 1 ddechreo am 12 o'r gloch A.M. Eto, gan y c&r Gomer' wybod enw y mis, aylwed mae y mis hwnw ydoedd pan y cynaliwyd cyngherdd fawreddog yn 'Mhontardawe, yctydig ddyddiau cyn y Nadolig diweddaf yn y flwyddyn 1887 yn ol yr 'hysbysleni.' Gallwn dybied nad oes eisian: petraso am foment pa an a oes pledren ar ymenydd y gwr. Gwelwa iddo wneathnr a'r rhesymeg hon o'i elddo fel y gwaeth lien wydd Cefnblewyn pan yn eistedd ar yr wyao, aethant yn glwc I gyd Ond gan fy mod yn gweled fod eich gofod yn brin, a llawer yn aros am gael eu hysgrlfaa allan, a hefyd gymaint o frys ar Corner i gael ateblad i'w dri gofyniad yn llythrenol mewn geiriau wrth gwrs, ymataliaf yn bresenol gydag ateb y thai hyn, ac wele yr ateblon ger ei fron heb os nag oni bae. Yn gynhf, 4 Milgi yn Saeaneg' ydyw y creadur hwnw, a fedr roddi nald yn groes i for-ol a gwrthol—a gadael masnachwyr o bob rhyw, 1 edrych ar ea gilydd fel hartiaid o her- ei gampnaid. Yn ail Goes mwrthwyl' ydyw offeryn a darawa ddrysau os mynir, oddiar en colfachan ar haner nos I ganol tai, pan y mae han wyr a gwragedd parchus, yn cysga yn dawel yn y gwely. Ond pe ddefnyddid ef i'r fath orchwyl, celid tala yn ddiau cryn ddeg punt o lawn i'r awdurdodau, nea fyned oddicartref am fl widdyn a haner Y trydydd, 4 Talcen ty' ydyw y lie yr anfonlr gwragedd i newid awyr. Yn wlr, Mr. Gol., yr ydwyf yn tostario at 4 Tomer' a'i gyfaill 'Annibynwr' yn ngwyneb eu haerllugrwydd, er o bosibl y cred Annibynwr' ei fod ef yn rhyw ddyn mawr, am y rheswm efallai fod cymaint o'r Swedenborglaid bychain a dirgeledig yma yn llochesu o dan gysgod ei adenydd, ac yn llyfo cymaint ar ei draed. Ond cynghorwn i y cyfelllion yna i beldio aros yn hwyr iawn ar y nosweithiaa oerion hyn yn athrofa Swedenborg, rhag iddynt fyned i afael y darfodedigaeth dymorol, yn ogystal ag ysbryd- ol cydrhwng awyr y dyfroedd lawer, y cychod, l't gasomiters mwyaf tanllyd. Gwelwn gyfeill- lon, fod y challengs herfeiddiol y sonia 'Gomer' am dano, yn myned yn mhell i brofi fod yr hen ddiareb hono yn hollol gywir, sef, na chred y moel nes gwel ei fenydd.' Eto, yn enw synwyr cyffredin, a'i ni wnaeth Gomer a'i gyfeillion ddigon o gawciod o'u hunain y nosan hono y rhodda 4 Gomer gymaint o bwys ar y dydd, a'r mis. Gwelodd pob dyn o synwyr cyffredin ag oedd yn bresenol i an o weinidogion parchus y lie, megis ag anadl fach o'i enaa, daro holl wrthwynebwyr y gwirionedd fel y mae yn y Brenin Mawr I hollol fudandod, ac heb air i'w ateb drostynt en hunain. Beth byddai i'r gwr cyhyrog hwnw ddyfod allan gydai ffon dafl, a'i geryg chwyrnellog, gwelem mewn byr amser y Philistlaid-Annibynwr, Gomer, a Vulcan, yn gorwedd yn ea gwaed heb gynorthwy wyr, a'u penau yn Haw hero mawr y noson, yr hwn y cyfartha Gomer gymaint o'i herwydd. Hefyd, y mae challenge herfeiddiol y lilibwt' hwn, yn dwyn I'm cof gynadledd y llygod, er cael o hyd i ddiangfaan o ffordd hen gath a fliaau lawer arnynt; a chynygiwyd, ac eillwyd, a chyfnerthwyd yr holl a fa o dan sylw, gan rai o'r cathan ieaangaf gyda three cheers, sef fod cloch i'w gosod am wddf yr heD gath anhywaith a pheryglus. Ond cododd yno lygoden brofiadol, ac aeth yr holl rialtwch yn dristwch ac yn ing, pan y gofynwyd p& un o honynt -tedd i grogi y gloch am wddf yr hen gath. A wel Gomer, wys, el ddarlun yn y drych hwn ? Gan nad oes ond swa gwag a gwynt, as yagafn a dibwrpas yn nghoffran bryntion yr Ismael- iaid S^edenborgaldd, cynghorwn i'r gweinidog- Ion beidio tafia ea gemau o flaea y moch hyn. Paham, meddai rhywan ? Wel, rhag iddynt droi a'ch rhwygo chwi. Yr eiddoch hyd y nesaf,- SOLOMON.