Tarian Y Gweithiwr

Cyfeiriecl ein cyfeillion y Beirdd eu holl Gyfansoddiadau Barddonol yn y modd ac i'r cyfeiriad canlynol:— THOS. WILT.IAMS (Brynfab), Bendre Farm, Treforest, Pontypridd.

Y Wraij ffreintacJihjd.—Can fratiogdrosben. Gochehvch na. fydd ichwi fyned ohydcyr- haedd i wrthddrych y gan wedi iddi ym- ddangos. Yr Afal.—Englyn lied dda. Bcddanjraff Pienti-ri.—Lied dlws. Gochel- wcli gynghaneddion mor fantachog a r drydedd linell,— 0 glyw'r byd aeth yr un glwys.' Gladstone, d c.—Englynion cryfion iawn. Y Fcrch a ganai r Gicyn—Can dlos a serch-gynhyrfus. Y Ddeilen LulmUkl.—Mas tipyn o fyn'd yn rhai o'r penillion hyn, ond goifu i ni fwrw dau o honynt dros y bwrdd. Y Mcddwyn.—Englynion gwychion. iJnrlvn Merch.—Nid yw cynghanedd y llin- eli olaf yn iawn,— 'Yn dyrchu ei Cywir,— 4 Yn dyrchu gyda'i Deiri Haran.—Nid oes chwaeth dda yn yr ail linell, ac nid ocs iaith na chynghanedd gywir yn y HineH olaf. Y JJiogyii,.—Englyn gwych. Fj i Nahartref sydd yn N<jhymrn.—Can dlos iawn. Coffathvriadh am Jolvn Richards.—Cyffredin iawn yw y syniadau sydd yn y penillion, ac nid yw yr iaith yn cael chwateu teg mewn Haver o far,au. Ir tfwy(l(if<i:—D. Pressor, A than Fardd, Morgan Jones, O. Jenkins, leuan Eifcd, J. Jones, Myfyrfab.

COLLAISFAMI Collais fam pwy byth eill blymio Chwerwedd dwfn y frawddeg groes ? Mae fy nghalon fel yn nofio o fewn mor hiraothawlloes; Mae fy ysbryd mewn caethiwed, Ni chaiff ynwyf roddi Ham, Na, rhaid iddo'n gyntaf synied Pwys y frawddeg—Collais fam Collais fam fu'11 dyner wrthyf Pan yn faban yn fy nghryd, Un fu'n anfou ei gweddiau Ar fy rhan i arall fyd Lla.wer deigryn perlog dreiglodd H yr a boreu dros ei grudd, Mewn petrusdpr na chai weled Duties tiawd yn llywio'm dydd. Collais f im o dduwiol anian Un wnaeth bobpeth ar fy rhan, Un a roddodd ddoeth gynghorion Mal goleudai ar y lan, Fel yr awn trwy fordaith bywyd, Er ei stormydd geirwon, crOGS, Fewn i'r liafan yn ddiangol At fy Nuw ar ddiwedd oes. Collais fam fu mal mynegfys Ar bob croesfrordd trwy ei hoes, Yn cyfeirio pwynt fy nghamrau Fyth o wm pas gwaed y Groes Yr adnodau im' a ddysgodd Sydd fel StJt yn bntho'r nen, yn dangos drwy eu lleufer wlad uwchben. Collais fam oedd at holl efryd Byth ar faes ei Beibl cn, Darllen i ni ei gyuwysiad A'i egluro wnelai hi; Yn ei gtvedd 'roedd difrifoldeb Pan yn rhanu "llaeth y Gair, Er ein dwyn i ymwybyddiaeth o brydferthwch liaban Mair. Collais fam oedd auwyl genyf, Hi fu i mi'n famaeth Ion, Fe'tn cofleidio ld lil o weithiau Mewn sirioldeb ar ei bron, Canwaith rhoddodd famol gusan Sel ei chariad ar fy ngrudd, Minau'n gwenu yn ei gwyneb Fel blodeuyn ar y dydd, Collais fam a dreuliodd fywyd Fel y gwanwyn ar y ddol, Blodau serch a rhinwedd hefyd Geir yn tyfa ar ei hoi Gwelais angeu ar draeth amser Yn ei symud 'r ochr draw, G welais hefyd drag'wyddoldeb Y11 ymallyd yn ei Haw. Treorci. FEIIWIO,

YR HYN GARAF FI. TON:—"AR HYD Y NOS." Hafaidd weuau mis Mehefin A garaf fi, Siriol dremiad y blodeuyn A garaf fi Gwel'd yr haul ar doriad borau'n Esgyn grisiau'r wybreti olau Er byd a'i wenau, A garaf ii. Ceinciau swynawl cor y goedwig A garaf fi, Sain yr eos nefanedig A garaf ii; Lili fach yn rhoi portread o wyleidd-dra pur ein Ceidwad, Ac o galon Cristion difrad, A garaf fj. Gwylaidd drem f'anwylyd olau A garaf fl, Symlrwydd pur ei hysgogiadau A garaf fl. Melus ddyferynau'n Disgyn dros ei mel wefusau, A'i hyfrydol addunedau, A garaf ii. Gweled had yn hoffi Seion A garaf fi, Gweled mab yn llawn ymdrechion A garaf fi Gweled mam yn gariad golau At ei phlentyn sugna i bronau, N es bo'i sadd yn fel gusanau, A garaf fi. Hen bechadur edifeiriol Ger bron ei Ri, 'N tywallt dagrau'n ffrwd lifeiriol, xr-n..ASar?ffi» JN ertn ei weddi yn ymagor Euraidd ddrysau'r nefol oror, Gyda'i ffydd yn Nuw fel angor, A garaf fi. Tirion dad ar wely angeu, A'i Feibl cu 'N spotiau gwlybion gobaith ddagrau, A garaf fi Cyn rhoi ffarwel, rhoi i'w deulu Brogramme addewidion Iesu. Wed'yn gyda gwen yn trengu, Hyn garaf fi. Birchgrove. J. S. DAVIES.

AT AELODATT CYMDEITIIAS DDAR- BODOL Y GLOWYR YN NGLOFA NANTMELYN, CWMDAR. lVLlU COL.,—Caniatewcli i mi gyfrau fechan o'ch i ofyn yr ychydig oryniadau hyn i aolud/.u y gartgoii ieol uchod. 1. IVaam y goddefir i barson neu ddau i Wei Lilt edu yn groes i reolau y gymdeithas yn 01 eu mympwy eu hunain hob yn gyntaf alw sylw y pwyllgor cyflafaraddol, yn unol a'r lheolau V 2. Os cyhuddir imrhyw frawd o fod wedi tori rheol gan frawd arall, onid ydyw y rheolau yp caniatau i'r brawd cyhuddedig tantais i amddiffyn ei hun yn ngwydd ei gyhuddwr a'r prawfion? Am hy:iy, gan fy mod yn aelod o'r gym- deithas, erefaf firnochddihuno ateich gwaith, er mwyn i'r cyhuddedig gaol chwareuteg, a chael uiixlrci/i a r y ddwy ochr i'r ddalen, yn lie bod un neu dd au yn cael selio pobpeth fel y gweloni hwy yn dda. Y mae un neu ddau wedi cael cam er ys tipyn, ac wedi eu CIISIH heb yr un treifd, yn unol a'r rheolau a dyn- garwch. Am hyny, union wtli y cam, annn- wch chwareuteg i'r cyhuddedigion, onite GWYLIWR SYMVDIADAU.

XLAjSTSTEPH AN—ETHOLIAD Y MAER. Y nosaf mown pwysigrwydd at yr Eistedd- fod Gencdbothol ydyw etholiad Maur ym- drochle Llanstephan, ac y mac ugeiniau o'r ymweiwyr yn trefnn eu gwyliau yn yfath fodd tel ag i fod ynbresenol erbyn y lecsiwn fav/r. Os oes rhai 0 ddarllenwyr y DARIAN yn ddy- eithr i'r arfariad, cynghorem hwy i ddal ar y cyfleusdra y flwyddyn nesaf, (D, V.), a gellir sicrhau y bydd yn well na'r cordial goreu at y pruddglwyf, a chant esbuniad llawn pahum y mae gan yr ymwelwyr y fath afael yn yr cirdinhad y wtil1 flwyddyn aroly llall. Wei, os bydd amgylchiadau yn ffafriol, liiu yn ■duymunoi, ui iiujr y r etholiad Ie fel rheol y ISftd o Awst, dan gys },od y coed, ac yn swn thuadau y mar. Purion fyddai hysbysu iamryfusedd eymeryd lie eleui mewn per- thynas i newid sd ;g yr etholiad gan y bobl, oofier. anghyÍ<>rwydd as; arfos-iad a defodau ymwelwyr Caer, Mynwy, a Mor^anwg; end bnan y chwalwyd y penoOiad aughyfansodd- -¡.a 1, ac a, chroeu eu danedd y (Jiangodd y giwaid rhag dirwy drom am yr ya gai3 i -B1.thru dan draed ein hi;imiJerau celwdl- ho1. Gan iddynt wneud yinddiheuriad boddhaol, nid o; s rliagor i fod ar hyn. Y mac yr hawlfraint yma wcdi bod mewn bod erdyddiau Jonn I .^o, a hi a barha tra Cymru, úymro, a Chyiuraeg. Gair am yr etholiad. Cyfarfu yr ymwel- wyr boreu y 17cg o Av.'st, yn unol a'r pro- clamasiwn, yn y Stiks, pan y cafwyd >sdrodd- iad Maer y llyuwld, scf Mr. Evau Williams, Merthyr, yn n," hyd a report arianol y Town CUirk. Amiygid cryn pnfoddlonrwydd at y ■synuaa mawrion a dreuJiwyd ar Joy gAutIiant- au (?), ac yn arberug felly cr-pcnsea y Cynghor i Lundain a manau ereill yn nghylch y bont a'r inchrsau cocos ar wcithfa musgi! (nw-.3sd.). I dav/elu y cynhwrf, rhoddvvyd arc'ieb um ddeg r.i d o goniau i'w hargraiiu, yn rhoddi yr hull fanylion, at wasauaeth yr etftoivt-yr, a hyny ar draal y Cynghor Trefol. y v herwv id y polled enfawr a gafodd y Maer trwy i I.->ng a'r hull ciddo fyned ar dan, I'a^iwyd pleidlais gydymdeimlad gan y bwr- Uyiswyr. iliiv/dd deall w rth y dorf fod ethol- iad frw a i fed am y gadair faerol, a chyda y gair wela dda a yn sefyli am yr anrhydcdd, sef MR. I'JVAN Iis, Abeidar, ac Evan W illiains, Mai thy r. Traddodvvyd anci chiadau penigamj) gan y'd.iau, gwir bob gair(?), a'r gwr&i.'daivyr yn gwueddi bob yn ail Hopkins fvr ever, yna WiUiaius yw y dyn, ncs yr oedd banllefau yn toii ar ddystawnvydd I-lany- bri. Gvriiueth 11Ir. Daniel Da vies, y llywydd. ei waith yn ddcheuig ac aamhleidiol. Wedi i'r etho! vvyr glyv-ed areithiau yddau ymgeis- ydd, aii<-godd y ciidcirydd ar iddynfc^arfer doe-thineb yn y cewisi.ul o'r dyn goreu, cy- wiraf ei fa^n, a ilawiiaf oaddewidion, a chaf- wyd mai \VjI!an:s, Moithyr. oedd ar ben y pôl filoollcl lawcr (clnvedl Davies). Ffurf- iwyd gurymdniU., a chludwyd y Maer ethol- dig ar ysgwyuiiau ewyilvsgar at gerbytl, yn yr eiste<idai dwy o 'tlodau y durf' o bob tti iddo, yn eu blaenori gan seindorf y diwibunogl geiniog yn cliwarou 'See the conquering hero cotuesi' A Gwyr Harlech trwy heolydd y dref, a'r trigulion yn Plygu yn foe.s_.ur i'r Maer a'i gwmni llawen. Dychwelwyd i yfed iechyd da v Maer yn ys- ^tafell y wldd. w v

EISTEDDFOD Y COED. Yn ab senoldeb cicbohehydd neilklucd, "Wele grynodeb byr o weithrediadau yr eis- teddfod a gyiia'hvyd dydd Mercher, A wet yr pany gwubrwywyd meibion lien a dbJl .111 oi eu teiiyn^dod. Beirniad y canu, Mr. W. E. Davit-s, His v/aun y cyfansoddiudau, Parchn. E. O. Evans a J. R, Williams, Hir- waun. dydd, Parch. J. Thomas <MathaiarTi), Merthyr. Soprano Solo; goreu, Mary Ann Po«.>•)!, Hirwaun. Pedwar penill goreu i hen_(-J»stell Llacstephan buddugol, Tiberog. Unrhyw gan ddigrif rhanwyd y wobr rhwng John Jones, Treherbert, a M. A. Thomas. Yr ysgrtf (jru ar "Veithrediadau y fiwyddyn a basiwyd, yn nghyd a'r hyn a adda.v,-yd gan y Maer yn y dyfodol budd- ugoi, Taliesiti J. Tliomas, Merthyr. I'r hwn dros 40 oed a gano yn oreu un-hyw hen don, David Jones, Meithyr. Y Llythyr Caru, Yiberog. I'r parti a gano yn oreu Hyfryd- a phaiti y Slope enillodd y dorch. Tbyg i hj n y treulir y gwyliau yn Llan- stephan, ac ) r ydym yu crtdu mai dyma y ffoidd i bryiiu r amser.—TAUKSIX.

AT AELODAU SlOP GYDWEITHREDOL CLYDACH VALE. MEC. GOL., Byddaf yn ddiolchgar i chwi am ailael yr ychy.iig hyn ymddangos yn eich nesvyddiaaui- cioUwiw. ():u wn alw sylw ael- a phwyUgur y gymdeithas uchod at yr angenrheidrwydd o agor CH,n<xen yn Tony- andy. Y mac ynm le pobJognidcl, a llawer 3*11 barod i ymuno end vael y cyfleusdra i wneud hyny. Yr ydym yn teimlo fod eich ymdeithas yn dyfod yn y yn rhacorol, boa wedi Itwycido i'r fath raddau 1 dalu lianer coron y chwarter diweddaf. Yr wyf fi, a llawcr ereill, yn ceimlo colled na chawsem •tell yn eich llvyddiant, a lies i ni in hunain. Yr ydym Y11 meddwl, end i <:hwi weithio allan amcan ac egwyddor co- operation, y oj I-.l i chwi gydsynio cais. Y mae Tonypandy yn canolog, ac felly yn /-•ie mwy cySeua i wneud masnach i cliwi ac i < liinau. Y rnae yn wir fod ycia sefydiiad o'r «nw yri y lie, ac nid ydym yn hoffi gwneud drwg i hwnvv, 011 d onid «..>a yma le i ragor ? Gobeitliio y bydd i'r pwyilgor dalu y sylw Jjriodol i'r caia hwn i-dio ni yma. Yr *>eddem yn meddwl cjn hyn y buasai yr elodau sydd o:ldiyma vedi galw eich sylw, fel yr addawtaiic; tan el ydynt hydyma. At eieh gwaith. fcchgyn. i wneud lies i ni i ereill. By ldai yn di-.a geiiyiu pe ffurf- iech ryw gynhun i gael cyfarfod cyhoeddus yr awyr a:?red, neu ryw Ie cytleus arall, chael aceitli vyr fel Mr. Rees ac ereill i vl&tiu egwydav ~ion cydweithredol, ac i ninau ^fidyfrhau ar er; holau, a chael cymdeithas oodeuog yn y lie hwn. Dysgwylir gair trwy $yfrwng y DAKXAX mewn atebiad i'r uchod. CO-OPERATOR,

CREFYDD. Crcfydd grou y ffyddloniaid—a rydd im' Yn rhwydd iawn nef ganaid Abl lyw a tryddLtivn bLud Yw Nat anw,y1 i t'enaid. Rhyfedd barch rydd crefydd bur—ar ddyn- 0 urddenwau anmliur lion Un iach yw, lieb gas na chur, A •heidw wael beeliadur. Gwir grefydd a fydd o fa\yr—ddaioni I ddynion liynodfawr Hi dyna lu, a'u dwyn lawr—i weld traeth Yr enwog artaeth, 80'1 rhincau gorfawr. Crefydd lonydd a lenwa—ddewr awydd Rhywun "diddrwg didda;" Crefydd ddiles fynwesa, Haeddawg werth ei grefydd ga. Yn y farn, bron haiarnog-a doddir, Wrth wel'd Duw-ddyn gcmog, Yn rhoi y lie, yna'r Hog, I'w wych berchenog. Y rhagrithiwr a fwrir-o wydd Duw, A'i waedd deg wrthodir, A'i enaid dan bwn anwir A i'r gwaith am wadu'r gwir. C.istellnedd. J. DAVIE,

,r- TTMPLOYERS' LIABILITY ASSUK- 1 ANCE CORPORATION, LIMITED. CAPITAL, First Issue, Fully Subscribed, £500,000. Paid Offices :—84 and 85, King William Street, London, E.G. Cyfar-wyddwy? Cadeirydd—Lord Claud J. Hamilton, M.P. C. F. H. Bolckow, Esq. (Chairman, Bolckow, Vaughan, & Co., Limited, Middlesboro'). Anthony Bower, Esq. (Messrs. Geo. Forrester & Co., Liverpool). Henry Chapman, Esq., C.E., 113, Victoria Street, Westminster. Arthur B. Forward, Esq. (Messrs. Leech, Harrison, & Forward, Liverpool). Ronald Johnson, Esq., C.E., Coal Master Glasgow. W. H. Maudslay, Esq. (Messrs. Maudslay, Sons, & Field, Lambeth). Henry W. Maynard, Esq. (Director, London, & St. Katherine Dock Company). Robert Milburn, Esq. (Director, City of London Brewery Company, Limited). Leopold Salomons, Esq., 14, Que- n Street, Mayfair). Philip H. Waterlow, Esq., (Chairman, Water- low and Sons, Limited). John G. Watson, Esq., (Messrs. Staines, Water- low & Co., 4, Cullam Street, E.C. Robert Owen White, Esq., (Late of J. Basley White & Brothers). Arianicyr. The National Provincial Bank of England Limited, 112, Bishopsgate Street, London. and Branches. Cyjreithwyr. Watson, Sons, and Room, 12, Bouverie Street, Fleet Street, London, E.C. Goruchwyliwr Cyjjredinol etc Ysgrifenydd. S. Stanley Brown, Esq. Goricchwyliwr Lleol dros y Siroedd Canoldirol. William Gibbs, 19, Bennett's Hill, Birmingham, Deheudir Cymru. Alfred Sheppard, 20, St. Mary's Street, Cardiff. DWY GAN ARWYDDWERSOL GYMREIG YN Y DDAU NODI A NT cc Cynt Cwrdda Dau Ddyn na Dau Fynydd:" I Fantone neu Denor. Y geiriau gan Ap Valant. Ymdrech a Lwydda I Denor. Y geiriau gan Pabellwyson. rw cael trwy y post am 6;lc. yr un, gan yr awdwl, JOHN DAVIES (loan Taf), Troedyrhiw, R.S.O. Canmlwyddiant yr Ysgol Sab- bothol yn Nghymru, 1885. 'MOLIANWN DDUW' ('WE'LL PRAISE THE LORD'), Ymdeithgan er dathlu Yl amgylchiad nchod, gyda geiriau Cymraeg a Saesneg, o nodwedd rhwydd a bywiog. Pris 2g. Copiau i'w cael oddiwrth yr awdwr, T. PlUCR, A.C., 59, Nantygwenith Street, Merthyr. Hefyd, March 'Awn yn miaen' ('On we ac Anthem 'Achnb, Arglwydd,' gan yr na awdwr. Yn awr yn barod, yr 2il Ran, pris 6ch., 'Cydymaith yr Adrocldwr.' CYNWYSIAD Androcles a'r llew—Bythod Cyinru—Cynadledd y Bwystfilod-Cwdyn y S-tllt-Ccrydd Cannle —Dawns y moj-fil—'Docs dim ond un rhosyn- Dydd cynhebrwng fy mam—Englyn i'r enfys— Etoi'r Gynmwg-Enwau cynghaneddol—Ffar wel y fiw yddyn—Ilenry Cort a gv neuthuriant haiarn—Helyntion priodasol Cnoang-llunan- ddiwylliant—Ifan Sion ac Ifan Sciencyn— Janms Watts a'r agerbeiirant — Pum' mynyd yn rhy ddiweddar—Rosser Sir I'on—Rhywbeth o'i Ie yn yr esgid—Swn Corddi—Shan y Snuff- Tafarn y cawl-Y ni—Y blaidd a'r oNI-Y eadno a'r fran—Y cadno a'r afr—Y cadno heb gynflon-Y dyfrgi a'r eryr—Y llwynog a'r coedwT—Y morgrugyn a sioncyn y gwair—Y mwnci a'r cathod—Y plentyn yn marw—Yr hen fab gweddw—Y cwlwm allweddau—Yr I aderyn bach a'r bitrdd-A curious love letter— A water drinkers experience. Anfonir copi i unrhyw fan am saith stamp.— Cyfeirier, J. THOMAS, Printer, Tredegar. Y mae ychydig o'r Rhan laf ar law, ac an fonir y laf a'r 2il i unrhyw fan am Posted Order Bwllt. Madam Nellie R. Rees (Llinos Rhondda), Is now open to accept engagements for Oratorios, Miscellaneous Concerts, and Operas. «3TApply at the Compt-m House, Treorky, via Pontypridd. "Tranceth i'r Carcliariad Sef Ymddyddau wedi ei gyfaddasu i'wadroit." gan 13 o wahaBol bersonau, ar ddull cyfeillacl seiliedig ar Actau xvi. Pris lie.; i'w gael ganyr awdwr, Jacob Treharne (Tiberog), Treeynon, neu gan y eyhoeddwr, David Powell, Printer, Treeynon. Yr elw arferol i lyfrw erthwyr a dosparthwyr. rJPEA AT WHOLESALE PRICES.- Why pay Grocers and Stores 2/6 per lb., when you buy direct from importers choice Congou Tea (whole leaf) at 1/4 per lb. ? Carriage paid. Cash on delivery. Sample post free 12 stamps. The DmEcT TEA SUPPLY COMPANY, Customs Chambers, London, E.C. ABERDARE Double Prize Drawing, For the benefit of CHRISTMAS MILLS, 22 years of age, son of George Mills. 30, Cardiff Road, Aberdare, who has been unabe to follow any employment for the last two years, and is totally blind. It is the opinion of Dr. dones, Aberdare, that it is a matter of impossibility II for him to regain his eyesight. THE DRAWING WILL TAKE PLACE AT THE CARDIFF CASTLE COFFEE HOTEL, On Thursday, November 5th, 1885, Under the patronage and supervision of the following gentlemen:—Dr. E. Jone3, Tymawr; Rees Rees, Ysw., Manager, Cwmaman D. Hughes, Esq., Manager, Aberrant; J. L. Thomas, Esq., Brynawel, Aberdare; E. Mor- gan, Esq., Civil Engineer, Abernant; Wm, Hughes, Esq., Manager, Abernant; T. Rees, Esq., Swan Hotel, Aberaman. To avoid any doubt about the value promised, the committee have resolved to give the prizes in cash. 1st Prize, £5; 2nd do., £3; 3rd do., £2; 4th do., £1; 5th do., 17s. 6d.; 6th do., 7th do., 5s.; 8th do., 2s. 6d., and 10 prizes of One Shilling each. Second Drawing eligible for those who will sell two books and upwards. 1st Prize, £1; 2nd do., 10s.; 3rd do., 5s.; 4th do., 2s. 6d. The Winning Number. will appear the follow, ing week in the TARIAN Y GWEITHIWK. A printed list will be sent on receipt of a stamped envelope. Applications for books of tickets to be made to the Secretaries. Payments to be made in P.O. Orders or Postal Orders, payable to the Treasurer, M. Lewis, Esq., 42, Wind Street, Aberdare. Tickets, 6d. each, or a book of 12 tickets for 5s. All duplicates to be returned to the Secre- tary by October 29th, 1885. No tickets will be drawn unless oaid for previous to the Drawing. Sees.:—D. R. LEWIS, 33, Wind Street, Aber- dare; EVAN JONES, 5b, King Street, Aberaman, Aberdare. DALIER SYLW. CYNELffi Eisteddfod Fawreddog yn yr Albert Hall, Abertawp, ar y 26ain o 1885. Ymddengys y manylion mewn amser prydlon. Bo^ WITH BRASS 1 AMD STEEL NUT A BITS. £ \V^^8PgK*S A. I i cé;2V;;1 !J'" {:x:70 ROWLANDS AND THOMAS, Penygraig, Rhondda Valley, JJAYE always a large quantity in stock of Coal or Hard Ground Boring Ratchets. Can bore holes at any angle up to 3 feet, and is easily fixed up by simply placing it against a pit prop. The Machine is made of first-class material; the drills being of a special quality of steel, the Ratchets of best crucible steel, and the Nut of Gun Metal. Prices and particulars on appli cation. Address :-34, Ffrwdamos, & 75, Penygraig Road, Penygraig, Rhondda Valley. Ferndale, Tylorstown, a'r Mardy! B YDDED hysbys i drigolion y lleoedd uchod fod gan D. DA VIES Bookseller, Strand, Ferndale, stoc anferth a bapyr tai. Patrwnau newyddion hollol y tymhor yma- digon o ddewisiad. Bedroom Paper am 2g. Papyr Cegin, 2c. i fyny. 0 herwydd fod yr amser yn dlawd, pwneir ymdrech neillduol i werthu yn rhatach nag erioed. Cofiwch y cyfeiriad,—STRAND, FERNDALE. OY.—Bydd yma hefyd fwndelau o 3, 4, a 5 rolling i'w gwerthu am haner pris, i wneud lie i stoc newydd. MHUS3KD &1E88<IDR8, Instrumental and Theoretical, are given by E. P. MILLS (Certificated in Senior Division of Trinity College), upon Organ, Piano, Harmonium, Counterpoint, and Harmony. Open to engagements as Accompanist in Ora- torios, Operas, Eisteddfodau, Concerts, &c. Address :-30 & 31, Union Street, Pontypridd. TRECYNON Double Art Union Prize Drawing, For the benefit of David Griffiths, 20 years of age, Trecynou, Aberdar> who met with an ac- cident on August 9th. 1384, which caused the amputation of both legs, thereby totally dis- abling him from following any employment for the remainder of his life, will be held at the Baptist Vestry, Trecynon, on September 21st, 1885, under the distinguished patronage of the following gentlemen :—Dr. E. Jones, Ty Mawr D. Hughes, Esq., Manager, Abernant; E Morgan, Esq., Civil Engineer, Abernant; It- Llew ellyn, Esq., Manager, Bwllfa; and J. Wigley, Esq., Manager, Ysguborwen. 1. IN CASH ;eio 0 0 2. A Good Silver Watch, value 5 5 0 3. A Set of Tea Service, value 2 2 0 4. 20 lbs. of Welsh 11am 5. A Beautiful Book 'Rhind's Vege- table Kingdom,' value 1 6 0 6. A Beautiful Shawl, value 10 0 7. A Splendid Silk v,tltie.. 010 « 8. A Pair of Woolen Stockings, value 0 5 0 And twenty other valuable prizes. There will also be on the sfme date and at the same place, A Second Prize Drawing For those who sell two books, worth 10/ and upwarcis. A Complimentary Free Ticket will be given on receipt of every 10/- by the Treasu rer. 1st Prize, fl; 2nd do., 10s.; 3rd do., 5s. Tickets, Sixpence each, or a book of twelve tickets for 5s. The Drawng will be on the plan of the Art Union, and the successful numbers will be pub- lished in the 'TARIAH Y GWEITIIXWR,' 'Gweith- iwr Cymreig,' and 'South Wales Daily News,' the following week. A list of the winning numbers will be forwarded to any address on receipt of a stamped envelope for the same. Treasurer,—MR. O. HARRIS, 28, Harriet-st., Treeynon, Aberdare. Secretary,—MR. D. MORGAN, 1, Bell street, Treeynon, Aberdare. All prizes will be forwarded to their destina- tion, but the winner must pay carriage of same. Miss POLLY JENKINS, (CONTRALTO), Winner of the Pillwyn Llewelyn Three Years' Vocal Scholarship" at the Musical College of Wales, is open to accept engagements for Oratorio and Miscellaneous Concerts. Address :—Musical College of Wales, Swansea. Market Hall, Ebbw Vale. CYNELIR EISTEDDFOD FAWREDDOG yn y neuadd uchod dydd Llun, Tac-hwedd 2il, 1885. Prif ddarn-I'r cor, heb fod o dan 120 o rif, a^ gano yn oreu 'The Night is Departing' (Mendelssohn's Hymn of Praise), gwobr £ 30, a i'r arweinydd. Beirniad—John Thomas, Ysw., Llanwrtyd. Ilysbysir pan bydd y program yn barod. MISS 8. O. MORRIS. M C.W, fl,T Y DYFF11YN), "Wia^cr rf tin Vocd Scholarship at the of WRIOR, Is for er:gf.3i meots PB Soprano in M' eon's sad Omtorios. Address:—9, Pietol1 Place, MaeBtesj. W. JENKINS, Bill Poster and Town Crier, 30, CASTLE STREET, MERTRYR, (Member of the United Kingdom Bill Posters' Association). Circtdars addrtsxed or delivered in town or country. Auctioneers'Sales attended at moderate charges. Orders respectfully solicited and promptly attended to. Rents some of the principal Posting Stations in Merthyr and elsewhere. J. BURRY PHILLIPS Is open to acecept engagements to sing in Can- tatas, Oratorios, and M iscellaneous Concerts, as Baritone. Address:—Musical College of Wales, Swansea, or Pembrey, Carmarthen shire HOME COMFORTS.—Tea being a foreign pro- d:< "aqncntlj adultcred by the Chinese, therefore those English consumers who are not yet using Hornimatt's Tea, guaranteed free from all adulteration, are recommended to do so. It is strong, oelicious, warranted pure, and sold at lowest London prices. List of local agents (Chemists, &c.) in tlds locality:— Aberdare, Evans, Jones, W. Th. rnas, and W. J. Thomas, Ghemists. Brv"t;'n. Evans, Chemist. v.: bnch& Aberaman, Co i terative Soeeit;. -•-«,■. A* Cowbridge, Llewellyn, Chemist, i 1 jjynon & rVmdare, Jordan, Chemist. GOSTYNGIAD MAWR MEWN PRIS LL YFRAU Holl Weithiau y diweddar IA1 ^JO IMILILS, F.R.G.S., M.R.A.S., Llundain, YN NGHYOA HANES EI FYWYD. Bnchdraeth y diweddar J. MILLS, Llundain, gyda darlun cywir, llian hardd, 2s yn lie 3s 6ch. Palestina, sef Taith i Wlad Canaan (nifer fecban ar lav.), llian hardd, 4s yn lie 7s. Eto, Mor occo and Marble Leaves, 5s yn lie 8s 6cli, Gramadeg Cerddoriaeth, 4ydd argraffiad, 12fed fil, llian hardd, 2s yn lie 3s. Hyfforddwr yr Efrydydd, ail argraffiad, llvfr y dylai pob dyn meddylgar ei feddu, llian, 2s yn lie 3s. Daearyrddiaeth Y Rgrythyrol, yn cynwys desgrif- iad o holl Wledydd y Beibl, llian, 2s yn lie 3s. Y Perl Ysgrythyrol, neu agoriad i wybodacth o'r Beibl, 12fed fil, mewn amlen, Is yn lie Is 6ch. Geirlyfr Ysgrythyrol, yn cynwys eglurhad ar darddiad ac ystvr y geiriau a ddefnyddir yn y Beibl, 9c yn lie Is 2c. Y Canor, sef arweiniad i egwyddorion ac ym- arferiad cerddoriaeth, y 7fed fil, 4c yn lie 6ch. Iuddewon Prydain, sef eglurhad ar arferion teuluaidd, defodau crefyddol, &c., 6ch yn lie Is. Darlith ar Cerddoriaeth Gymreig, sef adolygiad arjhanes a nodwedd cerddoriaeth genedlaethol y Cymry o amser y Dcrwyddon, 3c yn lie 6ch. Darluniadur Anianyddol. sef eglurhad ar eg- wyddorion scryddiaeth, daearyddiaeth, a daeareg, llian, 2s 6ch yn lie 5s. Y Cerddor Dirvvestol, yn cynwys tonau ac anthcmau at wasanaeth dirwestol, gan E. Mills, 3c yn lie 6ch. Cerddor yr Ysgol Sabbothol a'r Band of Hope, yn ddwy ran, 3c yn lie 6ch. Pa fodd i ddewis gwTaig, wedi ei gyfieithu o'r 4ydd argraffiad Saesonacg, 3c yn lie 4c. I'w cad gan y eyhoeddwr, R. MILLS, Llanidloes, neu an Mri. Mills a Lynch, Swyddfa'r DARIAN, Aberdar, am yr un pris & chan y cyhoeddwr. British School-room, Aberaman Aberaman Art Union Prize Drawing (For the benefit of John Harris, Glamorgan-st., Aberaman, who mel with a serious accident at Treaman Colliery, which has deprived him of the use of one arm for the remainder of his life) will be held at the above place OCTOBER THE 5th, 1885, Under the patronage of several gentlemen of the locality. PRIZES (IN CASH)—1ST, j25 2ND, £2; 3RD, £1. And various other prizes varying from 53. to Is. in value. Tickets, 6d. each, or a book of 12 tickets for 5s' The Drawing will be on the plan of the Art Union, and the successful numbers will be pub- lished in the TARTAN Y GWTUTHIWR and Wales Daily News' the following week. Treasurer,—Mr. W. Allsop, Overman, Aber- aman Colliery. Sec,,—Mr. Phillip D. Rees, 34, Regent Street, Aberaman. All duplicates to be returned to the Secretary on or before September 25th, 1885. CRYD-CYMALAU! CRYD-CYMALAU Meddygimaeth Newydd at y Cryd-cymalau AIVDEFJR FOII Embrocation JENKINS Yn anmhrisia.dwy i bawb ydynt yn dyoddef oddiw rth y dolur poertus hwn, neu oddiwrth y Sciatica, Gout, lAimlago, Ysigiad, Cric yn y C' fn a'r Gwdclf, &c., < £ c., Gan ei fod yn ami yn rhoddi esn-wythad bron yn tiniongyrchol. Y mae wedi cael ei ddefn- yddio yn jlwyddianus am lawer 0 flynyddau, ac wedi profi yn hyncd efieithiol mewn hen achosion, ac yn enwedig mewn Rheumatic Fevers; ond nid yw erioed o'r blacn wedi ei ddwyn i sylw y cylioedd. Erfynir yn ostyng- edig ar bob dyoddefvdd i loddii'r Embrocation hwn brawf teg. Mae'r tystiolaethaa canlynol yn ychydig o'r lluaws dderbyniwyd. J 1 Gw rthonor Isha, Gelligaer, Chwefror 5ed, 1884. Anwyl Syr,—Yr oeddwn wedi bod yn ddy- oddefydd oddiwrth y Cryd-eymalau am dymor maith. Pan oeddwn mewn poenau mawr, yn analluog i gerdded, na braidd symud, dygwyddodd i chwi alw gyda mi, a'm cyntrhori i dreio potelaid c'ch Embrocation, yr hyn a wnaethum, a gwellhaodd fi cyn defnyddio yr haner. Dvninnaf o galon ? chwi Iwyddiant yn eich ymdrr:chion i lesoli y rhai sydd yn dyoddef, a bydd yn lion genyf gymeradwyo eich meddyg- iniaeth i bawb. Gyda diolcbgarv ch am y daioni a dderbyniais, Ydwyf, yr eiddoch yn ffyddlon, Mr. Jenkins. DAVID PARRY TIIOMAS. Ferndale, Gorph. 3lain, 1884. Anwyl Mr. Jenkins,—Yr wyf yn diolcb o galon am eich Embrocation at y Rheumatism. Un noson, pan oedd y poen yn ei angherddoideb eithaf, defnyddiais ef yn ol eich cyfarwyddyd, ac nis gallaf ddarlunio fy llawenydd a'm diolch- garwch ar y pryd am yr esmwythad a deimlais cyn pen ychydig fyny dau. Gallaf ei gymer- adwyo yn galonog i bawb rhag y Rheumatism. Ydwyf, yr eiddoch yn ddiolchgar, ISAAC JONES, Gweinidog y Bedyddwyr. Co-operative Stores, Ferndale, Rhagfyr 15fed, 1884. Amyvl Mr. Jenkins,—Mae yn bleser mawr genyf ddwyn tystiolaeth i efiei+liiolrwydd rhy- feddol eich Rheumatic Embrocation. gwneud prawf ar amrywfeddyginiaethau ereill, a hyny yn ofer, mae yn hyfrydwch genyf ddweyd i mi gael esmwythad buan wedi defn- yddio yr eiddoch chwi. Pa hryd bynag y teimlaf gyfTyrddiad o'r Rheumatism, yr wyf yn rhwbio yr Embrocation dros y rhan ddolurus, a llaesa'r poen bron yn union. Gallaf yn gyd- wybodol gymeradwyo eich meddyginiaeth i bawb sydd yn dyoddef oddiwrth y dolur poenus hwn.—Yr eiddoch yn barchus, J. D. PRICE, Manager. Fleur de-Lis, Chwef. 27ain, 1885. Anwyl Syr,—Da genyf eich hysbysu fod potolaid o'ch Embrocation wedi rhoddi gwell- had ryfeddol i mi oddiwrth y Gv.*yiu;gcn, y rhai oeddynt wedi fy nphaeth/vo i'r ty er ys blyn yddau, a'm gwneud yn analluog i ddim. Ond yr wyf yn awr, trwy drugaredd, yn gallu cyflawni fy ngoruchwylion fel arfer, ac yr wyf yn priodoli fy ngwellhad i'ch Embrocation gwerthfawr chwi. Byddaf ddiolchgar i chwi am anfon i mi botelaid arall. Yr eiddoch yn ddidwyll, Mr. Jenkins. MARY WILLIAMS. Mewn potelau 1/1-k yr un. Ar worth gan Fferyliwyr a Patent Medicine Dealers, neu gyda'r Post am 15 stamps, oddiwrth A. T. JENKINS, Chemical Laboratory, Ferndale, Pontypridd. Theophilus Thomas, M.C.W,, Is open for engagements as Baritone in Mis- cellaneous Concerts. Address,—3, East Road, Tylorstown. -c- 'iii "CHARLES O'R BALA:" Cantata'rCanmlwyddiant.S.F 6C.J W W O.<U, Geiriau, 2g. E N Anthemau'r Canmlwyddiant, 9c. y dwsin, &lp "GWYRTHIAU CRIST,tt Wedi eu troi ar gan, gyda thonau syml at vmjb,, anaeth yr Ysgol Sul, &c., &c. S.F., 6c.; H.N., Is. 6c.; Geiriau, 2g. Caneuon, yn y Ddau Nodiant* 6c. yr un. I Dennr veti Soprano. Eden y Byd. Geneth y Meddwyn. Bachgen y Meddwyn. Y Gadair Wag. Teyrn y Coed." Anwyl Cymru. I FaSlJ. I Fy Ngwlad fy h«n. Gwdad y Mynyddoed& Gwraig y Cadben. IGwersi fy Mam. Teyrn y Coetl. Anwyl Gymro. "Cydymaith y Dadganydd:" Yn cynwys pedair o ganeuon, yn y ddwy iait a'r ddau nodiant. Rhan 1 i Faritone neu M.S.; Rhan 2 i T. neaSL Gyda'r post, 7c. "Y TRI CHYMRO HEFYD "Y TRI GOF:" Dau Driawd i leisiau meibion, 6e. yr ua. "LLUSERN YWDYAIRTM TPvAED:* Deuawd i ddwy Soprano neu ddan Denor, 6c. yr un. I'w cael gan yr awdwr,— H. DAYIES, A.C. (PENCERDD MAELOR), Bryngivyn, Cefn, RuabM Yr elw arferol i arweinyddion, &e. GOSTYNGIAD PRISOEDD. 0 WEITHIAU CERDDOROL iDtt. P.ARRY, Coleg Cerddorol Cymru, Abertawe. JOSEPH—Cantawd syml i gorau ienaine, alp cydganau i blant H.N., Is. 6c.; S.F., &I geiriau, 2g. EMMANTJEL.-H.N., 4s.; yn gyfrol hardd,8b.{ S.F.. 2s.; i roddion a gwobran, 49. 6c. BLODWEN (I Dywysoges Cymru).-H.K., 4&t yn gyfrol hardd, 8s.; S.F., 2a.; i roddion* gwobran 4. 6c. NEBUCHADISTEZZ AR (I Dywysog Cymra).— H.N.r,,5S.; S.F., Is. 6c., 2s. w!/Sb. 13 O ANiHFMAU (I Gymanfaoedd,&c.)—Yb y ddau nodiant, 1c., 2g., a 3c. yrtin. 'Csjn- mlwvddiant yr Ysgol Sul,' HiraethgfcB,* 'Rydd drngarog,' fee. 9 0 ANTHEMA U I BLANT—'A Chalon Loal Anfon am Joseph,' 'Joseph a gtuifa M frodyr.' I c.. a 3c. vr un. 20 0 GYDGANAU (I Eisteddfodau, &e.)- Clyclrm'r Llan,' Toriad dydd ar Gymrn,* 'Prince of Wales,' 'Molawd i'r Haul,* Rhy fel gan.' 'Bvdd rlrugaro" TELYN YR YSGOL SrT,s F., rhanau i, 2, 3, 3c. y rhan; y geiriau i'r oil, 2g.; IELN., rhan L 6e. 27 0 GANEUON. -'Tele,-rg -zhBoy,' 'Tangled Skein,' Gjldeji Gram,' H.N., 28. yr un y gweddill ar wahan (yn y ddau nodiant), 6a i Is. yr un. 4 0 BEDYVAlA,V'DAU.-1T.N.Nidmyfi,)6c.t '»w'yn gwybod,' 6c.; Sleep, my darlinar 2s.; 'Abide with me,' 2s. 6 0 RANGANAU (i feibion).-cNoe-gan. Plygain amser,' 2g. i 4c. yr un. P.S.—Pob archeb (gyda, blaendal) i J. Patrp, & Sons, Blodwen House, Swansea. Llandilo-Fawr. AN EISTEDDFOD will be held at Llandilo- Fawr on Monday, September 21st, 1885. Chief Competition :—'Worthy is the Lamb. (English .Hinders Messiah, to be rendered by a choir numbering not fewer than 80 voices, prize £25. The winner of this prise will not be allowed to take the eeeond prizt also. Second Competition:—'Bendigedig fyddo Ar- glwydd D inw Israel' WelshJolui Thomas» Llanwrtyd Wells, to he rendered by a choit numbering not fewer than 50 nor more thac 80 voices, prize £ 10. Brass Band Competition Then Round abont the Starry Throne' (Handels Samson, ar- ranged by Haigh). The number, exclusive of drrrnr, to be not fewer than 14 nor over 18, prize £ 7. Programmes, containing full particulars of aI competitions, &c., will appear shortly. C. G. PHILLIPS, Hon. Sec. Llandilo, Jnne 11th, 1885. "OTHOLIAD SENEDDOL RHAN- iL BARTH Y RHONDDA. AT YR ETHOLWYK. FONEDDIGION,— Fel ymgeisydd dewisedig y Tri Chanty Z, fy nylcdBwydd bellach ydyw cyfleu Pi chwi fy syniadau gwleidyddol ar brif bynciau y dydd. Gwahoddir fi i gyrrycliioli ethoJaeth Ok wcitliwyr, ac os dyclrvvelir fi, gvnaf fy rhan i gefnogi mesurau i ddyogeln bywyd- an, ac i ddyrchafu a Ilesoli aitigj icniadau y gweithwyr yn gyffredinol, yn neillduol eiddo cymocdd y Rhondda. Caiff pob deddfwriaeth a duedda i wneud damweimau mor anmhosibl ag y gellir fy Dghefnogaeth benaf. ZD Tra yn cydnabod fod Deddf Rheol- eiddiad y Mwngloddiau wedi gwneud llawer er lies a dyogelwch y gwntbwyr, eto cydnabyddaf yn rhwydd fod yn ang- enrheidiol gwneuthur amryw o welliantau b pwysig ynddi. Er sicrhau y cyd-ddealltwriaeth llwyraf rhwng meistr a gweithiwr, yr wyf dros cstynbir gweithwyr ryddid pcrSaith yn newisiad atal-bwyswyr, a chaniatau hawl- iau cyfartal i weithwyr a meistri mewn ffordd o erlyniad aw droseddiad orr gyfraith. z:,3 Yr wyf yn ffafr perffaith gydraddoldeh crefyddol, a bydd i mi yn ddiamheuol bleidleisio dros Ddadgysylltiad a Dad- waddoliacl yr Eglwys Sefydledig. Dylai dadganiad syml fod yn ddigonol yn lie y 11w mewn llysoedd gwladol ac yn y Senedd. t) Bydd i mi bleidleisio dros ddiwygiad trwyadl yn neddfau y tir, gwneud tros- glwyddiad y tir yn rhwyddach a rhach. gyda rhoddi hawl i dad i ranu ci f-addlan- au cydrhwng ei blant fel y gweloyn oreu, hob fod o clan orfodaeth i'w rhwymo yn hollol wrth yr etifedd dros y cer.edlaethatt (premogeniture & enÜil); ac, mewn gair, pleidiaf bob mesur mewn eysylltiad Adal- iad a thriniaeth tir a fyddo -if- budd y genedl yn gyffredinol. CefnogaK B galonog fesur Mr. Broadhurst, A.S., er gaUnosp leaseholders ar delerau Leg i ddyfod i fedd- n iant o'u heiddo fel rliydd dd^iliaid (p-. holders). Yr wyf yn bleidiol Ddewisiad Lleol (Local Option) Addysg Khad, a Diddymiad Thalwobrau Parhaol (Perpetual Pensions), Pleidleisiaf dros Ddiwygiad Tÿ yr Arglwyddi, Cyflafareddiad Cydgenedl- aethol, a Lleihad ac Adgyfaddasiad y Trethoedd Ymerodrol a Lleol. Os etholir fi i'ch gwasanaeth yn y Sen- odd, gwnaf fy ngoreu yn wastado! ar eich rhan, ac ymurecnaf ymddwyn barhaus yn deilwng o'r ymddiriedaetli bvry^ig. FRED, L. DAVIS.