Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
14 articles on this Page
Advertising
DAVIES9 Dining and Refreshment Rooms, 17, CANON ST., ABERDARE. «tt mhob llafur mae elw." Pedwa.redd Eisteddfod Ftynyddoi JERUSALEM, LLWYNYPIA, DYDD NADOMO, RHAGFYR 25AHT, 1878. Llywyddion,—W. WILLIAMS, Yaw Grove Field HouBe.Penygraig, a J. OWBN, ?sw.. Merthyr. Arwfcfey&d,—Patch. J. E JON*, Llwynypia. I Befeniaid,—Y CyfcnsoddiBdau, &< Parah. H. OBB- LAW WILLIAM*, Cor wen; y Ganiadaeth, Mr. B 0. JBNKINS, LlensiH. Pianist,—Miss (JBAT&NRA WILLIAMS, Pentre, Bbondda Yaltey. Yr Eisteddfod i dde breu am 10 o'r glooh. Myned- iad i mewof Ie pbnt y Cor Plant, to ereill dan 12 oed, 60. Yn yr hwyr o-nelir OYNGHBBDD arddarehog, dan lywyddiaeth W. DAVIES, YIW., Owri Villa, Tonvpitdy, pryd y eymerir rhan ynddi gan Mr. Jenkins ac amryw ereill II gantoiion o Bbfle. Yr amodau a phob m ..aylivn pellaoh i'w oael yn y Program, yn awr yn barod, oddiwrth yr Ysgrifen- ydd, am ypris artero), gan ba un hefvd y gellir cae) ydMcaa,&o. WILLIAM WILLIAMS, Books-ller, Tonypandy, Pontyprfdd. DRILL HALL, MERTHYR. BTDLTED hyao B i r oyhoedd yn gyffredinol y oynelir Eisteddfod yn y nenadd uchod dydd NadoHg, 1878. Llyw,di a Beiraiad yr Aclroddian,—THOMAB J. KTANH, Arolygydd r of« Hirwann Beirnlad y Gfaniadaetb,—DATED BOWBW, Yaw., Aberearn. Prif Destynau Corawl. '*< I'r oor o'r on gynulieidfa heb fod dan 50 o rif, a ddatgano yn oreu y Requiem Gynalleidfaol or ooff- twdwtiti'a am y diweddar Ienau Qwyllt (Parry); jwobr, £ 16. • I'r cor o'r an gynulteidfa, BA eniilodd 8p. yn flats* 8NI, a ddatgano yn own, I LUagrifltiolna' (Ieoan Ghryllt); gwobr, j65. I r cor o blant a ddatgano yn oreo, I Y gan Ddir- weetoV o'r Caniedydd Amerfoanaidd; rhaa 2 gwobr, ø. Bydd p" gramiHea yn ovnwya y gweddill o'r teat- yuan cerddorol eo adroddiadol ny barod yn loan, yn igbyda throfa y gwabanel gyfarfodydd, i'w cael gan yr jagrifenyddion am geiniog yr nn, nan drwy an yr qmd, J post, oflciog a dipaai. Lewis Bobe'ta 89, Lower Thomas St., Merthyr. John Griffiths, 13, Brewery Street, Brecon Bosd, v Merthyr. ;1 A ymd echo, oefnoger.' Cymdeithas Cymreigyddion OwenL F^YNELIB Eisteddfod gan J gymdeithas VJ nohod yn Nenadd Ddirwestool Tre- degar, y Lun cyntaf yn Mawrth, 1879, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswye- llwyddiarui mew* Rhyddiaeth, Barddomaefch.a Ohardd- oriaeth, &i, &0. PBU DDAitWAU OOBAWI. I'r oor, heb tod' AC 60 mewn rhil, ft gano YA oreu To Tn» CHERUBIC, allitn o'r DET i» gen TE Denm,' (Hudel) It 0 0 J, » 2p. i'r arwttifiydd I'r oor o'r ^MALLOIDFA, ddia dan 4ft mewa rhif, a gaco vn orea JRA* t em, Dow tydd Noddfa/ 5 t t jLft LB. i'r a woin^dd. Yr cor P'r no gytralleidfa, ddim '4AA 39 ™>MN rhif a rren, > 'Bhedat Bheda,' 0'. Lt-vbt'AU MeI. j lftkl (uewil J N.WF Trehexk«r&)> S g«& SWILYTSU ORAISC Ti Is. 1 ID 0 ç tohyfrot HFTRDD o 1 LWybrau Moliant' i'F arweinydd. Ni ohaniateir i'r oor bnddngc) I' ar yr AUT EM i gyst«il I ar y doa. Tryadrrdd: 8&. W. L. Williftms (& ▼ilym Craig y Ty e). BMrniaid—Ehyddiseft FsTdSoniMW, &A, JTFR. D, W. Jooec, (Dewi ulanTaf); I W Gerddoriaoth: Mr. Owen Griffiths, (Eryr Program yn TFTROI yn faan. i rogram JD baro" yu fam. Ysg ifoayddion: ltr. T. G. JONES, 4, Koriah St-mg, Bbytaney. Mr. Biehft d • Phillip (NI»»LFNOB)T G ooer, Tredegar, Mon. D IJSI G-D ONG-BELLI GEORGE'S OAMBRIAN VOICE LOZENGES. A Letter from Eos MOBLAIS. DEAR SIR, I am very much pleased with the effect which your Lozenges have upon the voice. They are far superior to any- thing I have been able to procure. Singers will find these Lozenges a great acquisition. They are deserving of all the commendation that I can bestow upon them, and I shall have great pleasure in recommending them to all my friends who.take an interest in vocal music. I am yours, &c;, Eos MOBLAIS. P ROPRIETOR :—J. E. GEORGE, M.R.P.8 HIBWAIN, GLAMORGANSHIRE. jydalr Post 4e, 80, a It 241 Coffinaa BhadI ColbwI RImd I I DYMUNA MB. WILLIAM HOWELLS buil- der ao undertaker, 11, Pembroke St., a 3, Little Wind Street, Aberdar, tia yn ftyflwyno ei ddiolohffaroh gwreaooaf 1 w gyfeilliou AIO. en cexoogaeth &M gynifer 0 flyDyddatt, en hysbysa ei fod yn par- hau i wnend Goffioau yn hynod rhiad; ei fod Y8 ymgytaeryd AGEDTTOH ar 81 angladd. au, arolygn, gwalioY bedd*U, Ac., oi hnn. h. WHLIAM SOWBLM, Builder <FE Undertaker, 11, Pembroke St., & 3, Little Wind St., Aberdftre. Ymae Cymdeithaa Adeiladu Merthyr a Dowlaifl. YN barod i toddi b nthyg, ar Mortgage, *7 fthybydd Bjraf, symiau 0 moo i £ ie,ooe» i'w tain yn otyn Gyfranau Miaol sen Chwarterol. Y mae i fenthvowjr yn y Gymclelthaa bon ftcteio- ion arbenig nit. obeir mown CymdeitbaMn ereill, sea ran berscnatt nnigol. Teiir y trealian o;freith{ol MB y Ojmdeithas, a dyogelir annibyntaeth y Ben- thyoydd oyhyd ag 7 iiatayrad.&liad.n addaweaSg. Ran y Cofrestrydd dan Gyfhdth y Cjm- deitbeeaa Cyfeilfgar. Cadwir ydirgelwoh manylaf. Dymuof y. Cyforwyddwyr byabysu en bod yn bar^d i dderb^n aymian o ariaa fel arian benthyg ar f telerau «an^r>M o elw; jf y Mai iw gdlwar odan fla; £ *§ ,? saiU ar bed war sia; a « y out ar shweah rate Am bysbrarwydd paHaeb jiaotynet a Mr. F* ROBBBTH, yn ffw/ddfa y OiaiUtliM, ya.Ykterfa XSflCerfbft. Darganfyu diad Newydd WILLIAMS'S Compound Castor Oil Pills. YR unig ffordd i iechyd n tturiol vw trwy gymeryd 'Williams'Castor Oil Pills.' Y maent yn cael eu gwneud o'r llyseuyn Castor, yn gynwysedig o'r prif lvsiau a gydnabyddir y feddyginiaeth oreu i buro y gwaed; felly mae y Peleni hyn yn tra rhagon ar ddim a geir o'r llysieuvn Castor ei hunan. Y maent y feddyginiaeth oreu allan, nid yn unig i buro y gwaecT, ondhefyd er dadwreiddio pob matb o gornwydion, clwyfau, ac ysfa yn y cnawd. Y maent yn feddyginiaeth ragorol hefyd i leddfu anhwylderau yr afu, llosgfa yn y cylla, (billivuamss), cur yn y pen, ac i symud ymaith wynt, chwyddiadau, curiad y galon, y piles a'r gravel, y dropsy, poen yn y cefn, dwfr-ataliad, bias annymunol yn y genau, a theimlad o orlawnder ar ol bwyta. Y maent yn feddyginiaeth anmhrisiadwy i fenywod, gan en bo^ yr un yn eu heffeithiau a Chastor Oil, ond yn tra rhagori arno, ac yn Uawer hawddach i'w oymetryd. Y maent yn gweith- redu mor esmwyth a diboen, fel y gellir eu cymeryd gyda dyogelwch gan bawb. Drwy hyny, gellir eu hystyried, nid yn unig y fedd- vtriniaeth oreu at yr anhwylderau ucnod, ond I yn gaffaeliad anmhrisiadwy i'r cyhoedd. Gan fod rhai yn teimlo cryn anhawsdra i lyncu Peleni, y mae Williams wedi darganfod ffordd i'w gorchuddio a gwisg, yr hyn a'u gwnant yn hollol rwydd i'w cymeryd gan y mwyaf tyner eu harcnwaeth. TrsnoIiAETH PWYSIG ODDIWRTH FEDDYG. Hynsydd i ardystio fy mod wedi archwilio Peleni 'Compound Castor Oil' Williams, ac ya cael eu bod yn cynwys y prif lysieuau at v doluriau hyny y maent wedi en hamcanu. Dylasent gael ceinogaeth gan bob teulu yn gyffredinol. DR. BLAKE. Army and Naxy Hospital, Scutari ETo O'R AMERICA. Dyoddefais yn fawr oddiwrth y dropsy, piles, Vr gravel am fisc^edd. Aethnm o'r aiwedd yn analluog i ddyfod o'r g*ely gan maint y chwydd a'r poen. Gallaf s>crh»n fod yr hou anhwylderau uchod wedi fy llwyr adael, ae oddiar amryw JTITT ardal hon, trwy gymeryd eich Compound Castar Oil Pills. Yr eiddoch yn dra di lehgar, MART JAMB DAVIBS. Youmgetown, Ohio. SYHIAD BABDIX Chwi gleifion gwyweuig, yn fychain a mawr Mae iechyd yn agos os minwon yn awr; Os ydyw y treuliad a'r 'stumog yn wan, Tram a'r giilon yn methu eu Than, Gwnewch roddi'r clefydau i gvd yn y drills, Drwy gymeryd i'ch gwella y Castor Oil Pills. Pnfyagol Glasgow. RHUDDWAWB. GWBLLHAD ODDIWRTH Y PILES A'R GRATEL Drwy gymeryd eich Compound Castor Oil Pills cefais wellhad buan. Yr oeddwn yn methu cerdded cam braidd, ac yn methu eis- tedd o herwydd y Piles, a phoen yn rhan iselaf y cefn, cur yn y pen, a'r cloniau yn wan. Hefya trwy gymeryd yr un Pills cef- ais lwyr'wellhad odmwrth y Gravel, yr hwn oedd yn fy nilino yn barhaus. Dylai pawb wybod am y feddyginiaeth hon. Trecynon. MBS. THOMAS. GWBLLHAD RHYFBDDOL 9 GLEPTD YR AFU A DIFPYO TREUXIAD. Syr,—Mae yn llawen genyf hysbyBU y gweilhad rtyfedd a gefais drwy gymeryd eich Compound Castor Oil Pills nodedic. Yr oeddwn wedi gwneud prawf o bob math o gyffeiriau, ond y cyfan yn ddieffiaith. i)y- oddefaift am flmyddau meithion oddiwrth glefyd yr afu a diffyg treuliad, gwrthwyneb- iad at fwyd; yr hyn a'm hanallnoeodd i ddilyn f y ngalwedigaetn* Ar ol cymeryddau flychaid o ch peleni fe'm hadferwyd i gyflawn iechyd. Maent hefyd yn rhagorol mewn achosion o piles a gravel.—Yr eiddoch, Llanelli. CAPTAIN JOHN PATTISON. MODDION DOCTOR YN METHU, A PmLLs WILLIAMS YN IAOHAU. Yn ddiolchgar yr hysbysaf chwi o'r gwell had gwyrthiol a gefais drwy gymeryd eich Compound Castor Oil Pills' Bum mewn blinder mawr gan boen yn fy arenau, y stumog yn methu ei ran, poen yn fy nghefn, a gwaethaf oil, methu cysgu y nos; ac er cy- meryd llawer o foddion doctor am amser maith, eto dim lies nes cael eich Pills chwi, y rhai yn bur fuan a'm gwellasant. Yn awr yr wyf yn holl iach. Y mae fy nghwellbad wedi peri syndod mawr yn y gymydogaeth hon. Yr wyf yn anfon hyn er buod i'r cy- hoedd.—Yr eiddoch, ANN ET ANS, Maerdy, Fetndale. Er Dyogelwch, cofiwch ofyn yn eglur am Beleni Compound Castor Oil Williams, a gofalwch fod stamp v Llywodraeth ar bob blychaid o honynt; neb hyn nid oes un yn gywir. SYLWCH.—CoBer fod arbediad wrth brynn y blychau mwyaf, sef 2s. 9c. Y maent yn cyawys tri o'r rhai .Is. lie. Ar werth mewn blychau Is. lio. a 2s. 9c. yr un, gan bob Fferyllydd, neu trwy'r Post oddiwrth y perchenog, am 15 neu 34 o stamps. Perchenog—D. WILLIAMS, Dispensing Chemist, Gadlys, Aberdare, Glam. YN AWR YN BAROD, ARTHUR OWEN: Bugeilg-rdd Newydd, Testyn Eisteddfod Caernarfon, Awst 1877. yn nghyda Darnau Barddonol ereill, gan Thes. Drew (Y Dryw), Hirwaun. I'w cael gin yr Awdwr\ Baglan Terrace, Brecon Rd., .pris Tair Ceiuiog, trwy y Post, Ttiir Ceiniqg a Dimai. ABERTAWE A'R CYLCHOEDD. COFFINIAU RHAD1 YMABI W LEWIS (Lewys Afar.) wedi J- ymgKtbaryd i ddarbod pob math o Goffiniov so brny am y priaoedd selaf y mae yn bosibl. IRS* y fantala ffrenlawn y mae Uuaws yn 81 gymeryd ar aenluoedd mnwn gofil w^di *r^o«ri fod llawer wedi tae* ddy- mtino a»t?a' bod pob math o GofBnian My bj-iso^dd rbea mol, yr hyn, wedi Uawer o oh^bo » rhy Uunio. aydr yn awo; wedi ei gpblhav* » geiiir oael oddiwrthyf UbmaA TEMPERANCE HALL, ABERDARE. UNDBR •I8TINGHJISHBD PATRONAOJL Three Grand Performances of D& MAOTARBBS'S Oratorio o 6c "JOSEPH," And One Performance of DB. PABBY'S Opera '4*BL OO WE n, Will be given at the above Hall on Wednesday & Thursday, Dec. 25th & 26th, 1878, when the following Artistes will take part. SOPRAWOS MADAM FRANCES HODSON, Alexandra Palace Concerts, and MISS JAMES, MOUNTAIN ASH. CONTRALTO: MISS HANNAH HARRIS, ABERDARE. TESOR: MR. DAYID HOWELLS, University College of Wales. BABITOHB: MR. JAMES SAUVAGE, Royal Academy of Music. BASS: MR. JOHN GEORGE, MORRISTON CHORUS: ABERDARE CHORAL UNION. 0R0HBSTRA: GLOUCESTER STRING BAND. AocoMPAjnmf): MR. A N. JAMES, RAM., & MISS LEE. LEADER or BAKD: MR. E. G. WOODWARD. COKDUOTOB: MR. REES EVANS. Admission: Morning Concerts, 3s., 2s., and Is. Evening Concerts, 2s. 6cL, Is. 6d., ana Is. Doors open at 2.30 p.m., and 7 p.m. Carriages may be ordered for 5 p.m., and 10.30 p.m. Tickets may be had at the Boot, Black Lion, Queen's, George, and Crown Hotels; of Mr. W. J. Thomas, Chemist; Mr. Rees Evans, Commercial St.; and of the members of the Choral" Union. Reserved Seats for ^Morning Concert on Thurs- day may be secured in advance at Mr. Frost's, Stationer, where a pIn may be seen. Tickets are available only for the Concert for which they are issued. J
MR. GLADSTONE YN GREENWICH.
MR. GLADSTONE YN GREEN- WICH. Y mae yn aumhosibl edrych ar y Times fel papyr tewydd gydag nnrhyw barch. Pwy bynag a ysgTifenoddyr erthygl a ym- ddangosodd yndao ar araeth Mr. Gladstone yn Greenwich, broga oedd efe yn beirn- iadn ar elephant. Yr oedd ei ymresjmiadau yn hollol wyrgam. Yr ydym yn barod i ysgrifenu hyn gyda dyddordeb, heb fyned yn Babyddion trwy ystyried Gladstone, mwv na rbyw un arall, yn acffaeledig. Nid 6es geDym v>amhetiaeth y bydetai masnaoh yn adfywio cyn pen mis pe delai Gladstone i feddiact o lywodraeth y wlad. Nid oe& un gwleidiadwr yn gyfartal ag ef mewn pethau sydd yn eflfeithio ar fasnach, Y mae yn deall busnes arianol y wlad i'r fath berffeitbrwydd fel y byddai ei ddyfod- iad ef i swydd Prif einidog yn s'er o ddeff'ro ymddiriedpoblarianoly wlad hon. Byddai hyny yn fendith arnthrol i filoedd Nibu ArglwyddBeaoonsifelderioedynddyn 0 feddwl owmpasog, manwl, fel Mr. Glad. stone. A diau fod llawer c bethau da wedi cael eu gwneud gan y Weinyddiaeth Doriaidd, trwy fod rhyw bersonan yn y Cabinet sydd yn deall ambell gangen o'r Weinyddiaeth yn llawer iawn gwell na' Beaconefield. Ond er hyny, y mae yn eithaf sier fod y Weinyddiaeth Doriaidd bob amser yn felldith i'r wlad mewn Uawer ystyr. Y mae policy y Timee yn pleidio y Toriaid, yn eu gwaith yn sathru ar gyfansoddiad llywodraeth seneddol y wlad, yn erbyn yr hyn a ddywedodd Mr. Gladstone, yn dangoa pa mor lleiedo bwys a ellir ei roddi ar ddim a gyhoeddir can y papyr hwnw. Cof genym am erthygl yn y Times lawer blwyddyn yn ol, yn canmol Budget Disraeli, pan yr oedd efe yn Chancellor of the Exchequer. Pan y can- molodd y Times y Budget nid oedd y y ddadl ar ei haeddianan wedi oymeryd lie. Yn mhen dan ddiwrnod ar ol hyny yn y Ty, dangosodd Gladstone wallau y Budget mor eff4thiol fel yr argyhoedd- wyd y Ty mai efe oedd yn iawn. Taflwyd Disraeli o'i swydd trwy i'r Weinyddiaeth Doriaidd orfod ymadael a meincian y Trysorlys. Er y pryd hwnw y mae pob dyn o dd eall yn ystyried nad oes dim cyd- mariaeth rhwng cymhwysderau Disraeli a chymhwysderau Gladstone i reoli y wlad- wriaeth yn y deyrnas hon. Yr oedd ymresymiad Mr. Gladstone yn Greenwich vn erbyn tueddfryd y Toriaid i sefydlu nnbenaeth yn y wlad hon yn nerthol iawo. Dywedodd nad oedd y Frenhines wedi dangos un duedd at hyny tra y bu et yn ei gwasanaethu hi yn y lywodraeth. Dywedodd eiriau pwysig ar y mater hwn. Meddai efe, Trallodns fydd y dydd y deDgys pen coronog y wlad hon anghof o'i ddyledswydd a dedctf a thbrfynau ei sefyllfa. Trallodns hefyd fyddai y diwrcod yn mha un y byddai rhyw ran 0 bob] Lloegr yn daeddol i briodoli y ftith gyfeiliornad i ben coronog, heb sail. Nid yw Bronhines Victoria wedi dangos tuedd at unbenaetb. Ond y mae y cyhuddiad o geisio gosod llywodraeth V ersonol i fyny yn lie yr un gyfansodd- iadol yn gyinwysiadol at weinidegion presenol ei Mawrhydi. Y maent wedi dangos eu bod yn dneddol i droseddu yn erbyn hawlfreinti&a y Senedd, Yn 1^8, ceisiodd Disraeli daflu cyfirifoldeb ei weithred et ei hun ar y Frenhines. Wedi iddo golU y dydd yn y Senedd, ceisiodd haern fed y Kruihinea am iddo aros Is ei swydd. ODd buasai hyny yn groes i'n oyfansoddiad gwladol ni, oblegyd yr oadd yn oynwys ymgais i wnend y Frenhines yn gyfrifol am weithred a berthynai yn unig i'w chynghorw;r hi. Y maent hefyd wedi gwnead oytundebau mewn modd dir- gelaidd ao anghyfreithlon a gwleiyld ereU, yn anbebyg i ddim a wnawd o'r blaen. Gwnaethant gytondeb o'r fath a Thwroi yn nghylch Cyprus, &-c. Y maent yn ddlweddur wedi rhoddi rhýfel ar droed yn erbJD Afghanistan heb ym- gynghori a'r Senedd. Y mae y Senedd i gael ei alw yn nghyd yn awr, nid i ym gynghori yn lighylch beth a ddylid wnend, ond tel senedd Ffrainc cyn y chwyldroad mawr, i gofrestru yr hyn sydd wedi cael ei, wnend eisioes yn Downing Street, ac i gael arian i gario allan weithrediadau gwastraffus ik>wning Street. Peth arall a wnawd gan y Weinyddiaeth Doriaidd ar draws decidfau y wlad bon a deddf India, yr hon a wüawd yn 1858, oedd dw/n rhan o fyddin India i Ewrop. Amcan y peth- an hyn yw lleihau rhyddid gwladol pobl Lloegr. Nid yw ddim i ni fod y llywodr- aeth yn oael ei chefnogi gan fwyafrit mawr yn y secedd. Yr ydym yn cydnabod hyny mewn gofid a chywilydd. Ond nid yw yn iawn i'r eenedd werthu rhagor- freintiau y senedd. Os yw rhyddid pobl Lloegr i gael ei roddi i fyny, nen ei leihau, rhaid i bobl Lloegr wneud hyny eu hon- ain. Pan y daw amser yr etholiad senedd- oj, caiff y bobl gyfle i ddangos pa un a ydynt am leihau awdordod y senedd ai peidio. Bydd cyfle iddynt ddangos a ydynt yn foddlon i'w rhyddid i lywoor aethn trwy y senedd gael ei gymeryd eddiarnynt.' 1 yna olygiadau Mr. Gladstone ar fater pwysig iawn. Ni buasai yn bosibl i neb ddweyd fwy croyw nag efe o blaid rhyddid gwladwriaetbol yn y geiriau uchod. Da tyddai i'n gwlad ni pe byddai gweinydd- iaeth yn bod a gariai allan egwyddorion ei ymadroddion ef. EgJur yw ei fod ef yn edrych ar fwyaf- rif y senedd bresenol o blaid Toriaid yn an gwarthus. Ond pa fodd y gellid newid mwyafrif hwn am un ffafriol i Ryddfryd- iaeth ? Nid oes dim siorwydd eto y bydd etholiad cv ffredinol yn fhan. Pe cymerai efe Ie, both sydd yn y wlad hon a barai i 861 Rhyddfrydwyr gyfodi mewn digon o wras cyfiredinol i sicrhau mwyafrif ? Pan y cafodd Mr. Gladstone fwyafrif yn 1868, ei gynygiad ef i ddadsefydlu Eglwys yr Iwerddon a barodd hyny. Ond nid oes un eynyg cjnhyrfus o'r fath yn awr ger bron y wlad. Dywedir fod magnach yn isel iawn, am fod gan y Toriaid ryw ryfel ar droed yn barhans, aoy byddai 11 wyddiant yn sicr o ddeilliaw, pe na byddai son am ryfel o hyd, yn rhyw le neu gilydd. Ond y mae canoedd o fasnachwyr yn bleidiol i jyfeloedd. Pe cymerai etholiad cyfiredinol Ie, byddai yn amheos iawn pa un a gaffai y Rhjddfrydwyr fwyafrit, heb i ryw gynyg pwysig mewn ffordd o ddiwygiad gael ei osod ger bron y wlad. Pe gwnai Mr. Gladstone hyny, fel y gwnaeth yn 1868, diamheu y caffai efe fwyafrif mor fawr a'r pryd hwnw. Nid oes neb yn y wlad mor alluog ag efe i arwain Hhyddfrydwyr i fuddugoliaeth. Pe gosodai efe ryw gynyg yn nghylch Eglwys Loegr, fel y gwnaeth yn nghylch Eglwys yr Iwerddon yn 1868, neu pe y oynygiai efe ei dadsefydluhi yn Nghymm yn unig, byddai yn sicr o gynhyrfu y wlad drwyddi oil i'r fath raddan ag i osod Rhydafrydiaeth o'r iawn ryw ar ei thraed am amser maith.
DIC SHON DAFYDD Y "'8CBBBWD."
DIC SHON DAFYDD Y "'8CBBBWD." Y mae gohebydd enwog yn yr V øcerbtDd, a eilw ei hun yn 'Die Snon Dafydd,' yn cy- meryd amo ddeall sefyllfa iechyd rhai o ne- wyddiaduron Aberdar, a chan mai i ys- gerbwd o newyddiadur y mae efyn perthyn. y mae yn ceisio boddloni ei hon fod ereill yn gyffelyb; ond er rhoddi pob mantais iddo iawn farnu yn y dyfodol, rhoddwn yma y nifer a werthir o'r DABIAN a'r Yeeorbiod yn nghymydogal"thau Aberdar a Merthyr- cartrefle y ddau, ac os na fydd hyny yn ei foddloni, symudwn yn cesaf i Gwm Bhon- dda, &e. Wele y gwerthwyr a'r gwerthiant yn y swahanol leoedd :— YSGKRB. TARIAN Mr. Grier, Mountainash, 2i dws. 12 dws. Mr. James, Cap Coch. 0 5 Mr. Jones, CwmamiD 1 11 Mrs, Davies, Ab«rdar. 5 33 Mr. Griffiths, Trecynon 4 19 An. Thomas, Hirwaiu. 0 10 W. Powell Trecynon i 3 Lizzie Pavies, 0 3| Mrs.M.Davies, Cwmbach 2h 14 Mr. Williams, Merthyr 3| 10 Mr. Thomas, Ptnd%rr,.n 0 9 Mr. J. W., Twynrhodyn 3 71 Mr. D. Hughps, Dowlais 3 10 Mr. Corrin, Dowlais 2 4 Dyna ycbydig o lawer, ac y mae croesaw i Die, neu ryw un arall, edrych a ydyw y ffigyrau byn yn gywir. Byddai ann-m gy- wilydd o'r fath ysgerbwd. Ychwaneg o kanes yr Ysgerbwd, ei godiad s'i gwymp, wedi cael barn Die ar y tamaid blasus nwn.
CWMBACH, ABERDAR.
CWMBACH, ABERDAR. Y mae parch mawr jyu ddyledns i Mr Evans a'i gyfeillion am eu hymdrech mawr a'u daioni tuag at y tylodion yn y lie uchod, trwy roddi iddynt yr hyn sydd yn deilliaw o'r cyfarfodydd adloniadol a gynelir yma yn wythnoaol. Yr wyf yn gobeithio y bydd i'r cyfarfodydd hyn fod yo llwyddianus, ac i elw mawr dyfod oddiwrthynt. Dydd Sul yr wythnos ddiweddaf, talodd Mies Shepherd ymweliad a'r lie hwn. Cynal. iwyd y cyfarfoa yn Carmel, ao yr oedd y lie yn oriaw n. Gobeithio y bydd llwyddiant mawr yn dilyn ymdrechion y fam ar 'ddwy ferch sydd yn gweithio mor egnioi o blaid crefydd 7D Aberdar oeir cylchoead.
ART UNION GWAU>< C ■■ EGURVVEN.
ART UNION GWAU>< C ■■ EGURVVEN. Taer ddymunir ^r bawb sydd a llvfrau pertfcynol i'r Art Union uchud am eu dy- chwelyd i mi erbyn y laf o Ionawr, 1879, gan fod'y tyniad igymerjd He v dydd Sa- dwrn canljnoL Bydd i'r 'winning numbers' ymddangos yn y I) ARIAN am ddydd Gwener yr wythnos ddilynol. JOHN D. JAMES, Gorsto, Gwauncaegurwen.
LLITH 'HEDYDD PEN PYCH.
LLITH 'HEDYDD PEN PYCH. MRI. GOL. Ysgrifenais fy llith o'r blien yu dra brysiog, ac nid oeddwn yn meddwl riemawr o hom ond wedi i chwi fechgyn y swyddfa yna ei gyru dan oruchwyliaeth yr argraffa, ac i mi gael canmol fy hunan, yr oedd yn edrych yn llith fach dwt iawn. Yn fy llith o'r blaen dywedais y byddwn yn gwneud sylw pellach o ymdrochipn Temlwyr Da Blaenrhondda, yr hyn a wnaf yn fyr y tro hwn. Y rheswm fod oymaint yn ofer dreulio eu horiau hamddenol, ac yn ymhyfrydu yn ni- odydd a ohyfeddach y dafarn yw y n'.dth fod yn en iid pob dyn, fel y mae yn liaturiol, elfenau sydd yn gofyn gwaith a ded wyddweh. Os na ch-siff waith a dry yn fendith iddo, fe Iyn waith a dry yn felldith iddo. Os na ehaiff ddedwyddwch gwir, fe fyn dded wydd- wch gau. Os na fydd yr enaid yn cael gwaith a mwynhad ar faesyda t^reithi^g g virio^- eddau dwyfol a gwybodaethau moesol, & i chwilio am danynt i 'fiesydd y moca a'r cubau.' Fel rheol, dynion heb brofi y ple-er a'r budd a ddeillia o efrydu gwahanol wybod- aethau teilwng, dynion heb drimlo gwerth na gweled gogoniant y 11 wybr moesol i ddyr- chafiad yw, yrhai o gifomdreuliànteu hamser, ac a fynychant y cyfeillachnu meddwol; neu mewn geirian ereill, dynion o dan ddylanwad yr awydd anfarwol sydd yn eu heneidiau am waith a mwynhad yn myned i'r manau an- mhriod il i chwilio am dariyut. Cyfarwydder y dyn ieuano nes.iddo ddechreu profl ffryd- jau mansion dysg, a dyfod i ddechreu tori seiliau mwngloddiau gwybodaethau buddiol, a chredwyf mai anhawdd fydd ei ddiddyfciu oddiwrthynt. Pe byddai'r'd n di a duw- iol a weithiodd mor rhagorol o blaid sobr- wydd wedi bod mor ymdrechgar i oleuo meddyliau ieuenctyd, fel y byddent drostynt eu hunain yn gweled eu camsynied, yn 01 fy mam ddibwys i, byddent felly wedi bod yn fwy llwyddianus yn y gwaith o sobri y byd. Y mae yn ofynol, nid yn uni? codi y medlwyn o bydew erchyll a, phriddtomlyd meiidwdod, a gosod ei draed ar graig sobt- wy-ld ond y mae yn wirangenrheidiol dangos i. do yr hyn sydd ddigonol a gwirioneddol gymHYs i gyflenwi y dymnnial nchel sydd yn ei enaid, yn nghyd a hwylio ei gerddediad yn ofrtlus at y cyfryw. Y mae yn ddigon hawdd gweled gwall, ond gwella'r gwali, a dangos pa fodd i beidio gwneud gwallau newyddion sydd fwy anhawdd. Yn hyn o beth y mae Temlwyr Da Blienrh >ndda wedi bod yn hynod ddoeth a llwyddianus. Y maent, nid yn unig wedi dwyn yn ddirwest- wyr ugeiniau o ieuenctyd prydterth y gy- mydogaeth, ond hefyd yn rh>ddi digon o waith i'w meddyliau, yr hyn sydd yn tynu eu sylw yn hollol am byth, fe obaithiaf, oddi- wrth yr hen lwybrau, gan en sefydlu ar y cyfeiriad y maent a u gwynebau arno yn bresenol. A'r hyn a fforfiwyd yma er tynu sylw meddyliau yr ieuenctyd dirwestol ydoedd 1 flute bat"id.' Prynodd y gytrinfa set o offer- ynau gofynol i fau d o'r wtdwedd uchod, ac ymgymerodd un o'r enw Mr. T. Phillips a'r cyfrifoldeb o arwain yr ieuenctyd a fyddai yn ymuno a'r band, ac y mas yn dda genyf nllu hysbysu ei fod yn dyfod rhagdd > yn dra rhagorol. Qynalia y band brattice unwaith yr wythnos yn festri y Methodistiaid, ao y mae yn rhaid i, bawb fod yn Demlwyr Da. Rhifa yn awr tuag in in, ac y mae pawb o'r aelodau yn teimlo dyddordlJb" mawr yn y mudiad, a theimlant hefyd ymddiried llwyr yn eu harweinydd—M y cyfan yn gwisgo agwedd ddymunol a hynod lwyddianus. Ewch rhagoch, fechgyn, mae pawb yn dy- eith muno eich llwyddiant, a g.,beIthiaf na fydd y gymyd gaeth hon yn ol o roi i chwi y parch a', gefnogaeth ddyladwy. Mae'r flute band yn grand ol go,—a'i gapi&u Yn gebyst 0 gryno; Swynyddiaeth fyw sjpganddo I wyr trist pan mae'n rhoi tro. 'HEDYDD PBN PYOH.
MYNWENT Y CRYNWYR.
MYNWENT Y CRYNWYR. Cynaliwyd cyfarfod llenyddol yn Libanus, yn y lie uchod, nos Iau, Rbagfyr 5ad. Cadeir- ydd, Mr. W. Bfeddoe, Nels. n. Beirniad, Mr. T. Hopkins, Cymer. Canu Y Lleidr ar y Groesgoreu, Mr. D. Clee. Canu 4 Dyffryn Clwyd;' goreu, un o Maesycwmwr. Am y traethawd goreu ar 'Ragotiaeth Llwyrym- wrthodiad ar Gymedroldebgoren, Mr. J. Evans. Byddai yn ddymunol i'r pwyllgor gyhoeddi y traethawd hwn o herwydd rhagov nag un e resymau. Adrodd Y Mab Afrad- longoreu, Mr. T. Lewis Nelsom. Canu Llef o Macedonia,' i gor o blant; dau got yn cystadlu, a'r goreu oedd cor plant Ebeneaer, Nelson. Adrodd dadl 'Y Pin a'r Nodwydd, pedwar parti yn cystadlu, a rhoddwyd y wobr i Mr. J. Evans a'i gyfeJles. Canu Spring Tide;' goreu, Miss Owens, Nelson, ac un arall na chawsom yr enw. Canu Y Ddafad Oolledig" rhanwyd y wobr rhwog parti Libanus a pharti o'r Nelson. Cam H a Ganfed:' goreu, Mr. Evan James. Cyatadl- eua-sth y prif ddarn corawl, Molwch yr Ar- glwydd'(Parry); dau gor yn cystadlu, sef Calfaria a Phenuel, Nelson, a'r buddugol oedd y diweddaf. Cafwyd cyfarfod rhagor- ol yn mhob ystyr. Gwnaeth y cadeirydd a'r beuniad eu gwaith yn ganmoladwy, a'n dy- muniad yw cael cyfarfod o'r fath yn fuan eto. UN OEDD YNO.
- CWMAFON.
CWMAFON. Ceir tyiodion yn mhob rhan o'r byd bob amser, ond y maent yn lluosoaach yn y lie hwn el?ni nag y mae neb yn eu cefio. Yr oedd ar feddwl gweithwyr y Express Mill y cleif- ion sydd yn gorwedd er's hir amser brlLach, ac i gynal cyfarfod cyhoeddus ar en rhan. O'r diwrdd penderfynwyd e'i gael, a'rpnynediad i mewn trwy docynau ohwe' cheiclog yr no. Gofyn wyd 1 Mri. Rees Price, H. Dayia*1! a Wm. Lewis a gymerent hwy ag areithio ar ryw destynau buddiol. Wedi addynt gyd- synio, rhoddodd 14r. Roberts a r eglwys oapel Seion at en gwasanaeth gyda y serchogrwydd mwyaf. Hefyd cafwyd gwastinaeth y cor, dan arweiniad Mr. Jason Richarda. Cynal- iwyd y cyfryw gyfarfod ar yr ail o'r mis hwn. Cymerwyd y gadair gan Mr. Hioa. Lewis, gan yr hwn y caf-vyd auerchud bwf pajisl V, 1-vrn. Wedi cael ton gan y gifwjrd ar, Mr. Davies at ei waith, a'i dest/n ydoedd*^ Creadur rhyfedd Duw,' y r hon oedd^jjjf £ rrl araeth dda iawn. Yna ton g! n y cor. Wyi' hyn, gal "9 odd y c :d"irydd ar Mr. R. Pride, a'i de-vtyu ef oedd 'Creaouriaid rhyfeid Duw." Mae y cyfarfod yn p rh ^u > n ei fla». Ton eto gan y cor, ac yna cufvyd pyiwadan pwrpasol iawn gan y c deirydd Wedi hyn daeth Mr. Wm. Lewis at ei waith, »'i destyn ef oedd Rhagonaeth y Baibl ar bob llyfr arall.' Yra cafwyd ton,dra ibefci gin y oor. Cynygiodd Mr. Th mas Phillips ddiolchgar- wch y oyfarfod i'r areicuw..r, y ca^ eirydd, y gweinidog, yr eglwys, a'r cor. Eiliwyd yn ddoniol iawn gan Mr. James D iV.-es, aelod o'r Cj-n^hor Trefol. Wedi c-el ton gany cor, ymadawedd pawb wedi eu' llwyr foda- loni.—G. ;——- rr T "J .v
CWMGARW.
CWMGARW. CYFARFOD LLENYDDOL —NOS Sadwrn, y 30ain cynfisoJ, cynaliwyd cytzrforf llenyddol yn y lie uchod, dan lywydd aeth Mr. Jones, y gweini log, yr hwn hefyd oedd yn beim- ladu y cyfansodd,adau a'r adro diadav. Beirniad y canu ydoedd Mr. P. H. Morgans, Maeateg. Gwobrwyd yr ymgeiswyr fel J caalyn :—Canu Golen .yo y Glyn goreu. J. Thomas. Llythyr 6ddiarth fab at M rIeDl; goren, J. Davies. Adrodd 1 Yr Haul1 (Telynog); rhanwyd y wohr rhwng Miss •. James a Miss Evans. Areithio ar y pryd j r goreu, J. Mathews. Canu 'Credweh n,ido, goreu, J. Tnomas a'i gyfeillion. Pedwur ;r penill i'r Cynnuafg reu, L. Daniel. Ad- > rodd 'Yr Ysgol ) Sibbothol' (Telynog). goreu, J. M. Tr.iethawd, (Dyledswya«t selodftu at yr Ysgol Sulgoreu, D. Job. Darllen ar y pryd; neb yn deilwng o'r wobr. Canu, I Ie,u o Nazareth.' &c.; gorea, T. Jones. Dau englyn i'r tDáfarn; neb ys i ieilwnglo'r wobr Didl byrfyfy/ • cydfudd- ngol, D.j R a J. M. Canu 'Oes mae US Gw»ggoreu, J. Lewis a'i bartl Araeth at V Balcbdergoreu, J. M. Traethawd ar 'Joseph;' gereu, W. Griffiths. Cystadleu- aethy corau—dau gor yn cystadlu gorSa, sor Cfwmgarw. • ■: t■* Cawsom gyfa-fod wrth ein bo^d—pafflr; wedi eu llwyr boddloni ynl y ddau feimisp. Ll*vddiant a ddilyn > y cyfarfodydd hynjsr [od llawer yn dywuuo yn groes. Ati, boys, ) brysur. fal y caffu ein gwrthwvneb wyr •«, ieffroi on cwsg. GARWFA*. .;=,
OYFARFOD CVSTADLEUOL : 5 YN…
OYFARFOD CVSTADLEUOL 5 YN YR YSTRAD. r,: Trefn y dydd yn Nghwm Rhondda yi bresenol ydyw cvfarfedydd cystadleuol • ryw fath neu gilydd. Cawn blant y fall yn swrdd a'u gilydd am ddeg o'r gloch nos Sabboth o flaen y S—m—p, i ymgystadln pwy a allai daro gwae,i g; ntaf. Ond nid at yr ochr yna o'r cwestiwo oeddwn yn bwr- iadu tyau sylw yn bresenol, ond at gyfar- fodydd sydd s'n name.,in i nlio eddiw th y rhai hyny, a chodi chwaeth at rinwedd a moea, ar draul tynu g lluoedd eneidiol y to sydd yn codi, fel y gallont roddi mwy« werth ar waed dynol na* ollwng yn tfrydfif w: hyd yr heolydd, a'tr, dysgu i chwilio an well llety .'1' Police Station ar nosSabboth. Yn mhlitii yr amrywiol hysbysleni sydd ur furiau yr Ystrad, cawn un yn hyabys* am gyfarfod Cystadleuol Cyfriufa yr Hen Gyinru, Ton, sydd i'w gynalyn Siloah Public Hall, noa Iau, y 19eg cyfisoL C'-wn enw y doniol E. H. Davies, Baglan Hall, mewn llythyrenau mawrtod, -fal f fodyn llywydd y cyfarfod, so enwau Mabon ac Eryr Morgan- wg i fod yn feirniaid y farddoniaeth, yr ad- roddiadau, a'r areithiau, a'r cerddor peni- Samp, Eos CynUis, i f»>d yn f^imad y canv. >nd er cymaint sydd wedi ymddmg s, y mae un path wedi ei adael allan rywsut, an fod y eyfaill Mabon i gydfeirniadu y canm gyda Mr. Prosser. DYSltwyJi wn y bydd i'r anwau sydd mown cysylltiad a cblorianu JIl ddigon o sicrwydd i ddysgwyl cyfarfibd llewyrchus a llwyddianus yn mhob rhan. -V. T. gixmoxs '— ti '<; 1- v r f<
....'.-CASTELLNEDD.,
CASTELLNEDD. Mae y fasnach wedi b,d yn fwy marwaidd yma yu yatod y misoedd d; weddaf nag y yr hynaf o honom yn gofitt. gwiridm- add y mae yn feichus. Tyntk alian tU deg-ar-hugain o weithwyr o waith y Riding yr wythnos ddiweddaf, ac nid yw y rhai sydd yn gweithio yno ddim yn cael ond rhyw ohwech turn yny mis. Ond y mae ymaku pethau sydd yn rhoddi calondid i'r gweitM- wyr, a hyny yw fod pwll y GnoSl.a pbwll y Court Herbert wedi ail gychwyu, a bydi hyny yn rhoddi llawer o adfywiad yma eto. Y mae llawer o deulnoedd yma yn bresenol yn wrthddiychau tosturi. Yr wyf yn dystfy nun am rai teuluoedd sydd yn gorfod ares gartref ar y Sabboth o (ioiffY8 oael rbywbeth gweddus i guddio eu noathni. Yu ngwyneb pethau felly, dylem oil godi ein ll>f yn erbva y gwastraff arian sydd yn ein gwlad ar beth- au difudd, a chael rhywrai wrth y Hyw y* 0' na'r rhai presenol Am hyny, byddw* idoeth yn y dyfodoL ;•?; T IAOO NEI>». -——————————— ■ f
GLOFA PENRHIWCEIBER. :i: :
GLOFA PENRHIWCEIBER. :i: Y mae dros ddau gant wedi ymgeisio am Y brif oruchwyliaeth Glofa Penrhiwceiberl ter Mountain Ash, ond ar daer ddymttn ad Mri. Glassbrooke, y mae Mr. W. Bevan, Mountain Ash, wedi derbyn yr apwyntiad.
MARWOLAETH.
MARWOLAETH. Rhagfyr 7fed, merch fechau ac anwyl Mr. a Mrs. VVatkins, Glandover Inn, Aberdan yn flwydd a naw mis oe I. Claddwyd y f^chan y dydd Mawrth canlynol yn y Cematety^ pryd y daeth torf barchus yn nghyd i amlygu eu parch at ei rhieni yn eutraltod.
Advertising
TNFANTS' POWDERS.—M^RV^LLOTIA art A tbe etfect. of the "SUBaOPA LIr8 PNESBRVB&S upon the INFANT System. They are not Lly the very Beit and Safest MedioiDe mothe a OM) give thnir little ones durirg tbe anxiona period "f Teetbiag, bat they sot as • oertain Speoifio for FITI, IB- flammation, Bronohitie, DwhamN SaaaI. pox, Soarlatiaft, Meaales, AO., Ao. Sold BY most Chemists, in packets, at LS. ljd. and 2s. 9d.; or trom the Ptoprietar, B. A. George, Pentre, Pontypridd. BODo-Bead the important and intemt ng tastimoniab around each packet.